2. Κύριες προτάσεις
Είναι οι προτάσεις που έχουν ολοκληρωμένο νόημα και στέκονται μόνες τους χωρίς
βοήθεια.
Π.χ. Η μαμά μου είναι όμορφη.
Ο γιατρός εξετάζει τον ασθενή.
Ο αστυνομικός έπιασε την κλέφτρα.
3. Δευτερεύουσες (εξαρτημένες) προτάσεις
Είναι οι προτάσεις που δεν στέκονται μόνες τους και χρειάζονται και μια κύρια δίπλα τους
για να καταλάβουμε τι λένε. Ξεκινούν με συγκεκριμένες λεξούλες που ονομάζονται
σύνδεσμοι. Οι σύνδεσμοι μας βοηθούν να ξεχωρίσουμε τα είδη των δευτερευουσών
προτάσεων.
Π.χ. Πήρα την ομπρέλα γιατί είπαν πως θα βρέξει.
Διαβάζω τα μαθήματά μου, πριν πάω για παιχνίδι.
Θα προπονούμαι σκληρά για να γίνω πρωταθλητής.
4. Ειδικές προτάσεις
1. Χρησιμοποιούνται ως αντικείμενα των ρημάτων: λέω, πιστέυω, νομίζω, ξέρω,
αισθάνομαι, υποστηρίζω, θεωρώ.
2. Ξεκινούν με τους ειδικούς συνδέσμους ότι, πως, που.
Π.χ. Ξέρω ότι δε με συμπαθεί η Μαρία.
Ο παππούς υποστηρίζει πως αύριο θα βρέξει.
Ο πρωθυπουργός λέει πως η καραντίνα θα λήξει στις 7 Ιανουαρίου.
5. Ευθύς και πλάγιος λόγος
1. Στον ευθύ λόγο γράφουμε ακριβώς τα λόγια κάποιου όπως τα ακούμε. Σαν να είμαστε
μικροί δημοσιογράφοι.
2. Στον πλάγιο λόγο γράφουμε τα λόγια κάποιου όπως τα λέμε σε κάποιον φίλο μας.
Σαν να είμαστε μικροί κουτσομπόληδες.
Π.χ. Μη φωνάζεις θα ξυπνήσεις τον μπαμπά.
Η μαμά είπε στη Μαρία να μη φωνάζει γιατί θα ξυπνήσει τον μπαμπά της.
6. Βουλητικές Προτάσεις
1. Είναι οι προτάσεις που εκφράζουν επιθυμία, ευχή ή σχεδιασμό.
2. Βρίσκονται πάντα στην υποτακτική έγκλιση και ξεκινούν πάντα με το να.
Π.χ. Θα ήθελα να μπορώ να βγω για παιχνίδι στη γειτονιά.
Εύχομαι να τελειώσει σύντομα η καραντίνα.
Αναγκάζομαι να είμαι κλεισμένος στο σπίτι λόγω του ιού.
7. Τελικές προτάσεις
1. Είναι οι προτάσεις που μας δείχνουν για ποιο σκοπό γίνεται κάτι.
2. Ξεκινούν με το να, για να.
Π.χ. Τρέχω να προλάβω το λεωφορείο.
Προσέχω για να μη χτυπήσω.
Ο κακοποιός κρύβεται να μην τον βρει η αστυνομία.
9. Αποτελεσματικές (Συμπερασματικές)
προτάσεις
1. Είναι οι προτάσεις που μας δείχνουν το αποτέλεσμα μια πράξης.
2. Ξεκινούν με τους αποτελεσματικούς συνδέσμους ώστε (να), που.
Π.χ. Έβρεξε τόσο πολύ που πλημμύρισε το χωριό μας.
Δεν έγραψε τίποτα στο τεστ ώστε πήρε μηδέν.
10. Αναφορικές προτάσεις
1. Είναι οι προτάσεις που αναφέρονται σε φράση ή λέξη άλλης πρότασης
2. Ξεκινούν με τις αναφορικές αντωνυμίες ο οποίος, η οποία, το οποίο ή το άκλιτο που.
Π.χ. Είδα μια ταινία που μου άρεσε πολύ.
(Είδα μια ταινία. + Η ταινία μου άρεσε πολύ.)
Η Τατιάνα ήταν η κοπέλα η οποία κέρδισε στον διαγωνισμό.
Ο Ορέστης διάβασε ένα παραμύθι που είχε δράκους.
11. Προσοχή!!!
Ξεχωρίζω τις αναφορικές από τις αποτελεσματικές (συμπερασματικές) γιατί στις
αποτελεσματικές (συμπερασματικές) δεν μπορώ να αντικαταστήσω το που με το ο
οποίος, η οποία, το οποίο.
12. Χρονικές προτάσεις
1. Είναι οι προτάσεις που μας δείχνουν χρόνο.
2. Ξεκινούν με τους χρονικούς συνδέσμους όταν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν
(πριν να), μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου.
Π.χ. Μόλις ξυπνήσω το πρωί, πλένω τα δόντια μου και το πρόσωπο μου.
Τρώω το πρωινό μου, πριν φύγω για το σχολείο.
Κάνω υπομονή ώσπου να έρθει η σειρά μου.
13. Αιτιολογικές προτάσεις
1. Είναι οι προτάσεις που δείχνουν την αιτία, το λόγο που γίνεται κάτι.
2. Ξεκινούν με τους αιτιολογικούς συνδέσμους γιατί, επειδή, αφού, διότι.
Π.χ. Οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν επειδή ξεκίνησε η Εποχή των Παγετώνων.
Μάλωσα με τον Ανδρέα διότι με πείραζε συνέχεια.
Δε θα φάω μπάμιες αφού δε μου αρέσουν.
14. Υποθετικές προτάσεις
1. Είναι οι προτάσεις που δείχνουν ότι κάτι πρέπει να γίνει για να πραγματοποιηθεί
κάτι άλλο.
2. Ξεκινούν με τους υποθετικούς συνδέσμους αν, εάν, άμα, είτε… είτε.
Π.χ. Αν διαβάσεις πολύ θα πάρεις καλούς βαθμούς.
Θα γυρίσεις νωρίς στο σπίτι είτε σ΄ αρέσει είτε δε σ΄ αρέσει.
Θα του πω ότι έχει όμορφα μάτια, αν τον ξαναδώ.
15. Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις
1. Είναι οι προτάσεις που χρησιμοποιούμε για να μεταφέρουμε την ερώτηση που έκανε
κάποιος ή την απορία που εξέφρασε.
2. Ξεκινούν με τους συνδέσμους μήπως, αν ή τις ερωτηματικές αντωνυμίες τι, ποιος,
ποια, ποιο, πόσος, πόση, πόσο, τίνος, ποιανής, ποιανού ή τα ερωτηματικά
επιρρήματα πού, πότε, πώς , πόσο.
Π.χ. Ο Τάσος με ρώτησε πόσοι ήρθαν στο πάρτι μου.
Η Ναταλία αναρωτιέται αν τα πήγε καλά στο τεστ.
Απορώ τι δώρο θα μου φέρει ο Άγιος Βασίλης φέτος.
16. Εναντιωματικές προτάσεις
1. Είναι οι προτάσεις που δείχνουν αντίθεση.
2. Ξεκινούν με τους εναντιωματικούς συνδέσμους αν και, μολονότι, ενώ, κι ας.
Π.χ. Πήγα στο πάρτι αν και δεν αισθανόμουν καλά.
Θα πάμε εκδρομή κι ας βρέξει.
Τα πάμε καλά μολονότι γνωριζόμαστε πολύ λίγο.
17. Παραχωρητικές προτάσεις
1. Ξεκινούν με τις λέξεις και να, και αν, κι ας.
Π.χ. Δε θα το πίστευα και να μου το έλεγες.
Θα είμαι περήφανη που προσπάθησα και αν χάσω.
18. Ενδοιαστικές προτάσεις
1. Είναι οι προτάσεις που εκφράζουν φόβο ή δισταγμό.
2. Ξεκινολυν με τους συνδέσμους μήπως, μην.
Π.χ. Ο Γιώργος φοβάται μήπως δεν τα καταφέρει.
Η γιαγιά ανησυχεί μην της κόψουν λεφτά από τη σύνταξή της.
Τα παιδιά αγχώνονται μήπως ακυρωθεί η εκδρομή.
