about alcohol a short discription an a presentation in pashto language

1. ‫کوونکي‬ ‫ترتيب‬
‫استاد‬
‫محمد‬
(
‫هاشمي‬
)
‫ميتودون‬ ‫تدريس‬ ‫د‬
‫ه‬
‫لکچر‬
‫کار‬ ‫ګروپي‬
‫ځواب‬ ‫او‬ ‫سوال‬
‫کړو‬ ‫زده‬ ‫لوړو‬ ‫د‬ ‫ماللي‬
‫مؤسسه‬
‫پوهنځي‬ ‫طب‬
‫سمسټر‬ ‫دوهم‬
‫کيميا‬ ‫عضوي‬
‫موضوع‬
‫الکولونه‬
(
Alcohols
)
1

2. ‫الکولونه‬
‫دي‬ ‫مرکبونه‬ ‫لرونکې‬ ‫اهميت‬ ‫زيات‬ ‫کي‬ ‫جوړولو‬ ‫درملو‬ ‫او‬ ‫طبابت‬ ، ‫کيميا‬ ‫عضوي‬ ‫په‬
2

3. ‫نوملړ‬ ‫موضوعاتو‬ ‫درسي‬ ‫د‬ ‫ورځي‬ ‫نن‬ ‫د‬

‫تعريف‬ ‫الکولو‬ ‫د‬

‫فورمول‬ ‫دالکولونو‬

‫ډولونه‬ ‫دالکولونو‬

‫الکولونه‬ ‫مشبوع‬ ‫غير‬ ‫او‬ ‫الکولونه‬ ‫مشبوع‬

‫يو‬
‫قيمته‬
‫الکولونه‬ ‫قيمته‬ ‫درې‬ ‫او‬ ‫قيمته‬ ‫دوه‬ ،

‫د‬
‫ډولونه‬ ‫الکولو‬ ‫يوقيمته‬

‫ايښودنه‬ ‫نوم‬ ‫دالکولونو‬

‫ايزوميري‬ ‫کي‬ ‫الکولونو‬ ‫په‬

‫خواص‬ ‫فزيکي‬ ‫دالکولونو‬

‫خواص‬ ‫کيمياوي‬ ‫دالکولونو‬

‫استحصال‬ ‫الکولونو‬ ‫د‬

‫استازي‬ ‫مهم‬ ‫الکولو‬ ‫د‬

‫باندي‬ ‫صحت‬ ‫پر‬ ‫اغيزې‬ ‫الکولو‬ ‫د‬
3

4. ‫الکولونه‬
(
Alcohols
)
•
‫هغه‬
‫عضو‬
‫ي‬
‫مرکبونه‬
‫چي‬
‫خپل‬ ‫په‬
‫مالیکولي‬
‫ترکیب‬
‫کي‬
‫دهایدروکسیل‬
(
OH
)
‫وظیفه‬
‫یي‬
‫ګروپ‬
‫الکولوپه‬ ‫د‬ ‫ولري‬
‫نوم‬
‫یادیږي‬
•
‫اکسیجن‬ ‫الکولونه‬
‫عضوي‬ ‫لرونکي‬
‫مرکبات‬
‫چي‬ ‫دي‬
‫دهایدروکسیل‬
(
OH
)
‫څوګروپونه‬ ‫یا‬ ‫یو‬
‫ولري‬
•
‫کله‬
‫چي‬
‫دهایدروکسیل‬ ‫هایدروجن‬ ‫اتوم‬ ‫هایدروکاربنویو‬ ‫دمشبوع‬
(
OH
)
‫عوض‬ ‫سره‬ ‫دګروپ‬
‫شي‬
‫السته‬ ‫الکول‬
‫راځي‬
‫معنا‬ ‫کلمې‬ ‫د‬ ‫الکول‬ ‫د‬
•
‫الکول‬
‫عربي‬
‫ده‬ ‫کلمه‬
‫چي‬
‫معنا‬
‫جوهرده‬ ‫دشرابو‬ ‫یي‬
•
‫ته‬ ‫الکولو‬ ‫ایتایل‬ ‫عموما‬ ‫کلمه‬ ‫دالکولو‬
‫راجع‬
‫چي‬ ‫کوم‬ ‫کیږي‬
‫او‬ ‫درملو‬ ‫په‬
‫په‬ ‫کي‬ ‫مشروباتو‬ ‫الکولي‬
‫اندازه‬ ‫زیاته‬
‫اس‬
‫تعمالیږي‬
.
4

5. ‫دالکولونو‬
‫فورمول‬
•
‫دالکولونو‬
‫عمومي‬
‫فورمول‬
(
R – OH
)
‫دي‬
•
(
R
)
‫مختلف‬ ‫کړي‬ ‫اروماتیک‬ ‫او‬ ‫الکاینل‬،‫الکینل‬،‫الکایل‬ ‫د‬ ‫شي‬ ‫کوالي‬
‫کوالی‬ ‫غوره‬ ‫ته‬ ‫ځان‬ ‫قیمتونه‬
‫ش‬
‫ي‬
.
CH3-CH2-OH
Ethyl alcohol CH≡C-CH2-OH
Propyne alcohol
CH2=CH-CH2-OH Cyclopentyl alcohol
Propene alcohol
5

6. ‫ډولونه‬ ‫دالکولونو‬
‫الکولونه‬
‫مشبوع‬ ‫غير‬
‫الکولونه‬
‫الکاينل‬
‫الکولونه‬
‫الکينل‬
‫الکولونه‬
‫مشبوع‬
‫الکولونه‬
‫قيمته‬ ‫څو‬
‫الکولونه‬
‫قيمته‬ ‫درې‬
‫الکولونه‬
‫قيمته‬ ‫دوه‬
‫الکولونه‬
‫قيمته‬ ‫يو‬
‫الکولونه‬
6

7. ‫مشبوع‬
‫الکولونه‬ ‫مشبوع‬ ‫غير‬ ‫او‬ ‫الکولونه‬
•
‫دهایدروجن‬
‫تعویض‬
‫هایدروکسیل‬ ‫د‬
(
OH
)
‫ګروپ‬ ‫له‬
‫هایدروکاربنونو‬ ‫مشبوع‬ ‫په‬ ‫سره‬
(
‫الکانونه‬
)
‫مشبوع‬ ‫د‬ ‫کي‬
‫یادیږي‬ ‫نوم‬ ‫په‬ ‫الکولونو‬
CH3-OH Methyl alcohol CH3-CH2-OH Ethyl alcohol ‫مثالونه‬
:
•
‫هایدروکسیل‬ ‫د‬ ‫تعویض‬ ‫دهایدروجن‬
(
OH
)
‫په‬ ‫سره‬ ‫ګروپ‬ ‫له‬
‫هایدروکاربنونو‬ ‫مشبوع‬ ‫غیر‬
(
‫الکاینونو‬ ،‫الکینونه‬
)
‫د‬ ‫کي‬
‫مشبوع‬ ‫غیر‬
‫یادیږي‬ ‫نوم‬ ‫په‬ ‫الکولونو‬
CH2=CH-OH Ethylene alcohol CH≡C-CH2-OH Propyne alcohol ‫مثالونه‬
:
•
‫الکولونه‬ ‫دا‬
‫دهایدروکسیل‬
(
OH
)
‫ګروپونه‬
‫اساس‬ ‫په‬ ‫شمیر‬ ‫د‬
‫دوه‬،‫یوقیمته‬ ‫په‬
‫قیمته‬ ‫دري‬ ،‫قیمته‬
‫اوڅوقیمته‬
‫ویش‬ ‫الکولونو‬
‫ل‬
‫کیږي‬
7

8. ‫یو‬
‫قيمته‬
‫الکولونه‬ ‫قيمته‬ ‫دوه‬ ‫او‬
•
‫که‬
‫چیر‬
‫ي‬
‫هایدروکاربنونو‬ ‫مشبوع‬ ‫د‬
‫دهایدروکسیل‬ ‫هایدروجن‬ ‫یواتوم‬
(
OH
)
‫د‬
‫یوه‬
‫عوض‬ ‫سره‬ ‫ګروپ‬
‫یو‬ ‫د‬ ‫شي‬
‫قیمته‬
‫نوم‬ ‫الکولوپه‬
‫یادیږي‬
•
‫قیمته‬ ‫یو‬ ‫د‬
‫فورمول‬ ‫الکولونوعمومی‬
OH
(
CnH2n+1–
)
‫د‬
‫ي‬
CH3 – OH Methanol CH3 – CH2 – OH Ethanol CH3 – CH2 – CH2 – OH N-Propanol ‫مثالونه‬
:
‫که‬
‫هایدروجن‬ ‫اتومه‬ ‫دوه‬ ‫دهایدروکاربنونو‬ ‫دمشبوع‬ ‫چیری‬
‫دهایدروکسیل‬
(
OH
)
‫ددوو‬
‫عوض‬ ‫سره‬ ‫ګروپونو‬
‫دوه‬ ‫د‬ ‫شي‬
‫قیمته‬
‫نوم‬ ‫الکولوپه‬
‫یادیږي‬
•
‫فورمول‬ ‫الکولوعمومی‬ ‫قیمته‬ ‫ددوه‬
(
Cn H2n+(2OH
)
‫دي‬
CH2-CH2
•
‫ایتلین‬
‫مثال‬ ‫ښه‬ ‫الکولویو‬ ‫قیمته‬ ‫ددوه‬ ‫ګالیکول‬
‫دي‬
OH OH
Ethylene glycol
8

9. ‫در‬
‫ې‬
‫قيمته‬
‫الکولونه‬
•
‫که‬
‫مشبوع‬ ‫د‬ ‫چیري‬
‫دهایدروکاربنونو‬
‫درې‬
‫هایدروجن‬ ‫اتومه‬
‫دهایدروکسیل‬
(
OH
)
‫ددرو‬
‫سره‬ ‫ګروپونو‬
‫عوض‬
‫ددرې‬ ‫شي‬
‫قیمته‬
‫په‬ ‫الکولونو‬
‫نوم‬
‫یادیږي‬
•
‫ددرې‬
‫قیمته‬
‫فورمول‬ ‫الکولوعمومي‬
Cn H2n-1(3OH)
)
‫د‬
‫ي‬
1,2,3-Butantriol
CH2-CH-CH2
1,2,3-Propantriol
CH3-CH-CH-CH2
Glycerine
OH OH OH
OH OH OH
9

10. ‫الکولو‬ ‫دیوقيمته‬
‫ډولو‬
‫نه‬
‫اودريمه‬ ‫دويمه‬،‫لومړي‬ ‫په‬ ‫نيولوسره‬ ‫کي‬ ‫پام‬ ‫په‬ ‫دراډيکالونوشميرته‬ ‫الکولونه‬ ‫يوقيمته‬
‫الکولونوويشل‬ ‫درجه‬
‫کيږي‬
‫لومړي‬
‫الکول‬
(
primary Alcohols
)
‫الکول‬ ‫هغه‬
‫چي‬
‫هغه‬ ‫په‬
‫کي‬
‫دهایدروکسل‬
(
OH
)
‫اړیکه‬ ‫سره‬ ‫کاربن‬ ‫دلومړی‬ ‫ګروپ‬
‫یااولي‬ ‫دلومړي‬ ‫ولري‬
‫نوم‬ ‫الکولونوپه‬
‫یادیږي‬
.
‫دويمي‬
‫الکول‬
(
secondary Alcohols
)
‫الکول‬ ‫هغه‬
‫چي‬
‫هغه‬ ‫په‬
‫کي‬
‫دهایدروکسل‬
(
OH
)
‫ګروپ‬
‫ددویمي‬
‫اړیکه‬ ‫سره‬ ‫کاربن‬
‫ددویمي‬ ‫ولري‬
‫نوم‬ ‫الکولونوپه‬
‫یادیږي‬
.
‫دريمي‬
‫الکول‬
(
Tertiary Alcohols
)
‫الکول‬ ‫هغه‬
‫چي‬
‫هغه‬ ‫په‬
‫کي‬
‫دهایدروکسل‬
(
OH
)
‫ګروپ‬
‫ددریمي‬
‫اړیکه‬ ‫سره‬ ‫کاربن‬
‫ددریمي‬ ‫ولري‬
‫نوم‬ ‫الکولونوپه‬
‫یادیږي‬
10

11. ‫نوم‬ ‫دالکولونو‬
‫ایښودنه‬
(
Nomenclature of alcohols
)
‫دالکولونو‬
‫نوم‬
‫ايښودنه‬
‫په‬
‫درې‬ ‫الندي‬
‫ترسره‬ ‫ميتودونوسره‬
‫کيږي‬
(1
‫په‬
‫معمولي‬
‫طریقه‬
‫الکولونو‬ ‫د‬
‫نوم‬
‫اښودنه‬
(2
‫نوم‬ ‫دالکولو‬ ‫سیسټم‬ ‫په‬ ‫دکاربینول‬
‫اښودنه‬
(3
‫په‬ ‫ایوپک‬ ‫د‬
‫طریقه‬
‫الکولو‬ ‫د‬
‫نوم‬
‫اښودنه‬
11

12. ‫ایښودنه‬ ‫نوم‬ ‫دالکولو‬ ‫طریقه‬ ‫معمولي‬ ‫په‬
‫کیږي‬ ‫لیکل‬ ‫کلمه‬ ‫الکولو‬ ‫بیا‬ ‫وروسته‬ ‫او‬ ‫کیږي‬ ‫اخیستل‬ ‫نوم‬ ‫راډیکل‬ ‫اړوند‬ ‫د‬ ‫لومړي‬ ‫کي‬ ‫میتود‬ ‫دې‬ ‫په‬
CH3-OH Methyl alcohol CH3-CH2-OH Ethyl Alcohol
CH3-CH2-CH2-OH N-propyl alcohol CH3-CH2-CH2-CH2-OH N-Butyl alcohol
CH3-CH-CH3 Iso propyl alcohol CH3-CH-CH2-OH Iso butyl alcohol
OH OH
CH2=CH-CH2-OH Ally Alcohol CH≡C-CH2-OH Propargyl alcohol
12

13. ‫د‬
‫کاربينول‬
‫نوم‬ ‫دالکولو‬ ‫سيسټم‬ ‫په‬
‫ا‬
‫ی‬
‫ښودنه‬
•
‫کاربینول‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫او‬ ‫کیږي‬ ‫اخیستل‬ ‫نوم‬ ‫رادیکال‬ ‫یا‬ ‫معویضې‬ ‫د‬ ‫لومړي‬ ‫کي‬ ‫سیستم‬ ‫دې‬ ‫په‬ ‫ایښودنې‬ ‫نوم‬ ‫د‬
(
Carbinol
)
‫کیږي‬ ‫لیکل‬ ‫نوم‬
.
•
‫دکاربینول‬
‫چی‬ ‫دهغومرکباتولپاره‬ ‫سیسټم‬
‫نومونه‬ ‫معمولی‬
‫کارول‬ ‫نه‬ ‫لری‬
‫کیږي‬
.
C6H5 CH3
C6H5-C-OH C6H5-C-OH CH2=CH-CH-OH
C6H5 CH3 CH3
Triphenyl Carbinol Dimethyl Phenyl Carbinol Methyl Vinyl Carbinol 13

14. ‫اښودنه‬ ‫نوم‬ ‫دالکولو‬ ‫طریقه‬ ‫په‬ ‫دایوپک‬
(1
‫هغه‬
‫هایدروکسل‬ ‫د‬ ‫ځنځیرچي‬
(
OH
)
‫وي‬ ‫لرونکي‬
‫اوږد‬ ‫اوترټولو‬
‫داصلي‬ ‫وي‬
‫ځ‬
‫نځیرپه‬
‫حیث‬
‫ټاکو‬
(2
‫کاربنونمبروهل‬ ‫ځنځیرد‬ ‫اوږد‬ ‫د‬
(
‫شمیره‬
)
‫دهغه‬
‫کوم‬ ‫کوو‬ ‫شروع‬ ‫څخه‬ ‫کاربن‬
‫چي‬
‫دهایدروکسل‬
(
OH
)
‫ګروپ‬
‫نښتي‬ ‫ورپوري‬
‫اویاهم‬
‫ورته‬
‫وي‬ ‫نژدې‬
(3
‫اوږدزنځیر‬ ‫په‬
‫پوري‬
‫کاربن‬ ‫اودهغه‬ ‫معویضو‬ ‫شوو‬ ‫دوصل‬
‫چي‬
‫معاویضه‬
‫لري‬
‫شمیره‬
‫یي‬
‫لیکو‬
.
(4
‫اخیر‬ ‫په‬ ‫دنوم‬ ‫دهایدروکاربنونو‬
‫کي‬
‫د‬
(
e
)
‫توري‬
‫پر‬
‫د‬ ‫ځاي‬
(
Ol
)
‫اودهمدې‬ ‫وروستاړي‬
‫کوم‬ ‫لیکو‬ ‫شمیره‬ ‫کاربن‬ ‫دهغه‬ ‫سره‬
‫چي‬
‫د‬
‫هایدروکسل‬
(
OH
)
‫ګروپ‬
‫وي‬ ‫نښتي‬ ‫ورپوري‬
(5
‫دوه‬ ‫د‬
‫اښودنه‬ ‫نوم‬ ‫په‬ ‫الکولونو‬ ‫اوڅوقیمته‬ ‫قیمته‬ ‫دری‬،‫قیمته‬
‫کي‬
‫داړوند‬
‫هایدروکاربن‬
‫پای‬ ‫په‬ ‫دنوم‬
‫کي‬
‫ترتیب‬ ‫په‬
‫س‬
‫ره‬
(
Diol
)
،
triol
‫او‬
polyol
‫وروستاړي‬
‫کوو‬ ‫ذکر‬
14

15. ‫ایوپک‬ ‫د‬
‫نوم‬ ‫دالکولو‬ ‫طریقه‬ ‫په‬
‫ایښو‬
‫دنه‬
‫مثالونه‬
CH3-CH2-CH2-OH 1-Propanol CH3-CH2-CH2-CH2-OH 1-Butanol CH3-OH Methanol
CH3-CH-CH3 2-Propanol CH3-CH2-CH-CH3 2-Butanol CH3-CH2-OH Ethanol
OH
CH3 CH3 OH CH3
CH3-CH-CH- C -CH3 2,2,4 Trimethyl-3-Pentanol CH3-CH-CH-CH2-OH 2,3 Dimethyl 1-Butanol
OH CH3 CH3
OH OH OH OH OH CH3
CH2-CH-CH2 CH2-CH2 CH3-C-OH 2-Methyl-2- Propanol
1,2,3 Propantriol Ethandiol
CH3 15

16. ‫په‬
‫الکولونو‬
‫ایزوميري‬ ‫کي‬
(
Isomerization of alcohols
)
•
‫ایزومیر‬
‫ي‬
‫په‬
‫الکولونو‬
‫کی‬
‫له‬
‫پروپانول‬
‫څخه‬
‫شروع‬
‫کیږي‬
‫او‬
‫دا‬
‫ایزومیرونه‬
‫د‬
‫هایدروکسل‬
(
OH
)
‫ګروپ‬
‫د‬
‫بدلون‬
‫په‬
‫ترڅ‬
‫کي‬
‫په‬
‫بیال‬
‫بیلو‬
‫کاربنونوکي‬
‫رامنځ‬
‫ته‬
‫کیږي‬
‫چي‬
‫دموضعي‬
‫ایزومیرونوپه‬
‫نوم‬
‫شهرت‬
‫لري‬
•
‫پروپانول‬
‫دوه‬
‫ایزومیرونه‬
‫اوبیوتانول‬
‫څلورایزومیرونه‬
‫لري‬
CH3-CH2-CH2-CH2-OH 1-Butanol (1)
CH3-CH2-CH-CH3 2-Butanol CH3
(secondary butyl alcohol) (2) 2-Methyl-2-Propanol
OH CH3-C-OH (Tertiary Butyl alcohol)
CH3-CH-CH2-OH 2-Methyl-1-Propanol (3) CH3 (4)
(Iso Butanol)
CH3
16

17. ‫فزیکي‬ ‫دالکولونو‬
‫خواص‬

‫هه‬‫ه‬‫هغ‬
‫هاربن‬‫ه‬‫ک‬ ‫د‬ ‫هي‬‫ه‬‫چ‬ ‫هه‬‫ه‬‫الکولون‬
‫همیر‬‫ه‬‫ش‬
‫هي‬‫ه‬‫ی‬
(
11-1
)
‫هایع‬‫ه‬‫م‬ ‫وي‬
‫هه‬‫ه‬‫اوهغ‬
‫د‬ ‫هاربن‬‫ه‬‫ک‬ ‫د‬ ‫هي‬‫ه‬‫چ‬ ‫هه‬‫ه‬‫الکولون‬
‫شمیرله‬ ‫اتومونو‬
(
12
)
‫زیات‬ ‫څخه‬
‫وي‬
‫حالت‬ ‫جامد‬ ‫په‬
‫وي‬ ‫کي‬

‫حل‬ ‫ښه‬ ‫موم‬ ‫غوړاو‬ ‫الکول‬ ‫مایع‬
‫کوي‬
‫غیر‬ ‫مګر‬
‫عضوي‬
‫مالګی‬
‫نه‬ ‫ښه‬
‫حل‬
‫کوي‬

‫هه‬‫ه‬‫ک‬
‫هالیکولي‬‫ه‬‫م‬ ‫هو‬‫ه‬‫الکول‬ ‫د‬
‫هم‬‫ه‬‫ک‬ ‫وزن‬
‫وي‬
‫هل‬‫ه‬‫ح‬ ‫هبت‬‫ه‬‫نس‬ ‫هر‬‫ه‬‫ه‬ ‫هه‬‫ه‬‫پ‬ ‫هی‬‫ه‬‫ک‬ ‫هو‬‫ه‬‫اوب‬ ‫هه‬‫ه‬‫پ‬
‫هږي‬‫ه‬‫کی‬
‫هه‬‫ه‬‫اوک‬
‫الک‬ ‫د‬
‫هو‬‫ه‬‫ول‬
‫مالیکولي‬
‫زیات‬ ‫وزن‬
‫وي‬
‫اوبو‬ ‫په‬
‫کي‬
‫حل‬ ‫نه‬
‫کیږي‬

‫هب‬‫ه‬‫ترکی‬ ‫هل‬‫ه‬‫خپ‬ ‫هه‬‫ه‬‫پ‬ ‫هه‬‫ه‬‫الکولون‬ ‫هی‬‫ه‬‫چ‬ ‫دا‬
‫د‬ ‫هي‬‫ه‬‫ک‬
(
OH
)
‫او‬ ‫هري‬‫ه‬‫ل‬ ‫هروپ‬‫ه‬‫ګ‬
‫هره‬‫ه‬‫س‬ ‫هاربن‬‫ه‬‫دک‬ ‫هروپ‬‫ه‬‫ګ‬ ‫هدا‬‫ه‬‫هم‬
‫اشتراکي‬
‫که‬‫اړی‬
‫جوړوي‬
‫په‬ ‫نو‬
‫دې‬
‫تیزاب‬ ‫نه‬ ‫الکول‬ ‫اساس‬
‫دي‬
‫هم‬ ‫نه‬ ‫او‬
‫القلي‬

‫او‬ ‫دالکولونودایشیدو‬
‫ویلي‬
‫کیدو‬
‫درج‬
‫ې‬
‫پهه‬ ‫مرکبونو‬ ‫دنوروعضوي‬
‫پرتلهه‬
‫دي‬ ‫لهوړي‬
‫علهت‬
‫یهي‬
‫تر‬ ‫مالیکولونو‬ ‫د‬ ‫الکولونو‬ ‫د‬
‫منځ‬
‫دي‬ ‫موجودیت‬ ‫رابطې‬ ‫دهایدروجني‬
17

18. ‫دالکولونو‬
‫کيمياوي‬
‫خواص‬
‫دالکولونو‬
‫کیمیاوي‬
‫تعامالت‬ ‫او‬ ‫خواص‬
‫دهایدروکسل‬
(
OH
)
‫هایدروجن‬ ‫د‬ ‫کي‬ ‫تعامالتو‬ ‫ځینو‬ ‫په‬ ‫چي‬ ‫دي‬ ‫اړوند‬ ‫ګروپ‬
‫اکسیجن‬ ‫او‬
‫منځه‬ ‫له‬ ‫رابطه‬ ‫ترمیځ‬
‫ځي‬
‫او‬
‫ځینو‬ ‫په‬
‫تعامالتو‬
‫دهایدروکسل‬ ‫کي‬
(
OH
)
‫ترمنځ‬ ‫رادیکال‬ ‫او‬
‫ځي‬ ‫منځه‬ ‫له‬ ‫اړیکه‬
.
‫القلي‬ ‫د‬
‫دالکولو‬ ‫سره‬ ‫فلزونو‬
‫تعامل‬
‫فلزونو‬ ‫القلي‬ ‫د‬ ‫الکولونه‬
‫تعامل‬ ‫سره‬
‫اوهایدروکسل‬ ‫کوي‬
(
OH
)
‫ګروپ‬
‫ازادوي‬ ‫هایدروجن‬
‫نتیجه‬ ‫په‬
‫الکولیتونه‬ ‫کي‬
(
Alcolates
)
‫جوړوي‬
2R—OH + 2Na 2R — ONa + H2
2CH3 — CH2— OH + 2Na 2CH3—CH2— ONa + H2
Ethyl alcohol Sodium Ethylate
18

19. ‫الکولو‬ ‫د‬
‫ایستلو‬ ‫داوبو‬ ‫څخه‬
‫تعامل‬
(
Dehydration of Alcohol
)
‫که‬
‫چیري‬
‫دالکولو‬
‫یو‬ ‫د‬
‫څخه‬ ‫مالیکول‬
‫مادې‬ ‫اوبوجذبوونکي‬ ‫د‬
(
H2SO4
)
‫اوبه‬ ‫مالیکول‬ ‫یو‬ ‫واسطه‬ ‫په‬
‫پهه‬ ‫شهي‬ ‫وایسهتل‬
‫نتیجهه‬
‫کهي‬
‫کورني‬ ‫د‬ ‫الکین‬ ‫د‬
‫مشبوع‬ ‫غیر‬
‫هایدروکاربنونه‬
‫السته‬
‫راځي‬
CH3 — CH2— OH CH2 = CH2 + H2O
Ethyl alcohol Ethylene
R — CH2 — CH2 — OH CH2 = CH — R + H2O
Alcohol Alkene
H2SO4
170C
H2SO4
170C
19

20. ‫څخه‬ ‫الکولو‬ ‫د‬
‫اوبو‬ ‫د‬
‫تعامل‬ ‫ایستلو‬
(
Dehydration of Alcohol
)
‫الس‬ ‫په‬ ‫ايتر‬ ‫کي‬ ‫نتيجه‬ ‫په‬ ‫شي‬ ‫ويستل‬ ‫اوبه‬ ‫يوماليکول‬ ‫څخه‬ ‫ماليکولونو‬ ‫دوو‬ ‫د‬ ‫الکولو‬ ‫د‬ ‫چيري‬ ‫که‬
‫ر‬
‫اځي‬
2R — CH2 — OH R — CH2 — O — CH2 — R + H2O
Alcohol Ether
CH3 — CH2— OH
+ CH3— CH2 — O — CH2— CH3 + H2O
CH3 — CH2— OH Diethyl Ether
H2SO4
H2SO4
130 – 140C
130—140C
20

21. ‫ایستلو‬ ‫اوبو‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫الکولو‬ ‫د‬
‫کي‬ ‫ليب‬ ‫په‬ ‫تعامل‬
Dehydration of ethanol in the lab
Ethene gas
Aluminium
oxide
Ethanol
Water
In the lab, dehydration of ethanol can be
achieved by passing ethanol over a hot
aluminium oxide catalyst. Ethene gas is
collected by displacement.
21

22. ‫اوکسيدیشن‬ ‫دالکولونو‬
(Oxidation of Alcohol)
‫که‬
‫چیر‬
‫ي‬
‫وسوزول‬ ‫سره‬ ‫شدت‬ ‫په‬ ‫الکول‬
‫شي‬
‫په‬
‫ډاي‬ ‫کاربن‬
‫او‬ ‫اکسایډ‬
‫بدلیږی‬ ‫انرژي‬ ‫او‬ ‫اوبو‬
2CH3 — CH2 — CH2 — OH + 7O2 6CO2 + 8H2O + E
‫ضعیف‬ ‫تحمض‬ ‫که‬
‫په‬ ‫لومړې‬ ‫وي‬
‫الدیهاید‬
‫او‬ ‫بدلیږي‬
‫اسید‬ ‫بیا‬
‫کیږی‬ ‫ترالسه‬
O
CH3 — CH2 — OH + Cuo CH3 — C — H + Cu + H2O
Aldehyde
R — CH2 — COH + Cuo R — CH2 — COOH + Cu + H2O
Acid
22

23. ‫ایستر‬ ‫د‬
‫جوړولو‬
‫تعامل‬
(Esterification)
‫دالکولو‬
‫تعامل‬ ‫تیزابو‬ ‫او‬
‫په‬ ‫استریفیکیشن‬ ‫د‬
‫نوم‬
‫یادیږي‬
‫شتون‬ ‫په‬ ‫دتیزابو‬ ‫تعامل‬ ‫دا‬
‫کت‬ ‫د‬ ‫کي‬
‫لست‬
‫سره‬ ‫تر‬ ‫توګه‬ ‫په‬
‫هغوي‬ ‫د‬ ‫چي‬ ‫کیږي‬
‫پایله‬ ‫په‬
‫کي‬
‫اوبه‬ ‫او‬ ‫استر‬
‫جوړیږي‬
CH3 — CH2 — OH + CH3 — C — OH CH3 — C — O —CH3 — CH3 + H2O
Alcohol Acid Methyl – Ethyl Esther
O
O
H2SO4
23

24. ‫استحصال‬ ‫الکولونو‬ ‫د‬
(Preparation of Alcohol)
‫د‬
‫الکينونوهايدريشن‬
(Alkene Hydration)
‫دالکینونوهایدریشن‬
‫د‬
(
H2SO4
)
‫شتون‬ ‫په‬
‫کي‬
‫ترسره‬
‫چي‬ ‫کیږي‬
‫نتیجه‬ ‫په‬
‫کي‬
‫السته‬ ‫الکولونه‬
‫الکولودال‬ ‫د‬ ‫همدا‬ ‫چي‬ ‫راځي‬
‫سته‬
‫راوړلو‬
‫اقتصادي‬
‫البراتوار‬ ‫په‬ ‫ده‬ ‫الره‬
‫کي‬
‫کیږی‬ ‫ترسره‬ ‫میتود‬ ‫الندی‬ ‫په‬ ‫الکول‬ ‫ایتایل‬
.
CH2 = CH2 + H2SO4 CH3 — CH2 — OSO3H
Ethene Ethyl hydrogen sulfate
CH3 — CH2 — OSO3H + H2O CH3 — CH2 — OH + H2SO4
Ethyl hydrogen sulfate Ethyl Alcohol
CH2 = CH2 CH3 — CH2 — OH
H2O (H2SO4)
24

25. ‫الکایل‬ ‫د‬
‫هالیدونو‬
‫هایدروليز‬
(Hydrolysis of Alkyl halides)
‫دسودیم‬ ‫هالیدونه‬ ‫الکایل‬
‫هایدرواکسایډ‬
(
NaoH
)
‫تعامل‬ ‫سره‬ ‫محلول‬ ‫بیز‬ ‫او‬ ‫له‬
‫کوي‬
‫پایله‬ ‫په‬
‫کي‬
‫السه‬ ‫تر‬ ‫الکولونه‬
‫کیږي‬
R — CH2 — X + NaoH R — CH2 — OH + NaX
CH3 — CH2 — Cl + NaoH CH3 — CH2 — OH + Nacl
Ethyl Chloride Ethyl Alcohol
‫له‬ ‫اواوبو‬ ‫هالیدونو‬ ‫دالکایل‬
‫الکول‬ ‫هم‬ ‫څخه‬ ‫تعامل‬
‫السته‬
‫راځي‬
R — OH + H2O R — OH + HCl
CH3 — CH2 — Cl + H2O CH3 — CH2 — OH + HCl
Ethyl Chloride Ethyl Alcohol
25

26. ‫د‬
‫الدیهایدونو‬
‫کيتونو‬ ‫او‬
‫ارجاع‬
(Reduction of Aldehyde & Ketone)
‫الدیهایدونو‬ ‫د‬
‫ارجاع‬ ‫کیتونو‬ ‫او‬
‫دنیکل‬
(
NI
)
‫شتون‬ ‫په‬
‫کي‬
‫ترسره‬
‫کیږي‬
‫پایله‬ ‫په‬
‫الکول‬ ‫کي‬
‫ترالسه‬
‫کیږي‬
R — C — H + H2 R — CH2 — OH Primary Alcohol
CH3 — CH2 — COH + H2 CH3 — CH2 — OH
R — C — R + H2 R — CH — R Secondary Alcohol
O
o
OH
Ni
Ni
Ni
26

27. ‫الکولو‬ ‫د‬
‫مهم‬
‫استازي‬
‫ميتانول‬

‫دوني‬ ‫میتانول‬
‫شههرت‬ ‫الکولو‬ ‫په‬
‫تقطیهر‬ ‫د‬ ‫لرګهي‬ ‫دارچهه‬ ‫چهي‬ ‫لهري‬
‫ال‬ ‫تهر‬ ‫کچهه‬ ‫پراخهه‬ ‫پهه‬ ‫څخهه‬
‫سهه‬
‫نو‬ ‫کیږي‬
‫ځکه‬
‫دوني‬
‫کاربینول‬ ‫یا‬ ‫الکولو‬
(
Carbinol
)
‫یادیږي‬ ‫نوم‬ ‫په‬

‫کچه‬ ‫زیاته‬ ‫په‬ ‫مرکب‬ ‫دا‬ ‫ورځ‬ ‫نن‬
‫صنعتي‬ ‫مختلیفو‬ ‫په‬
‫ترالسه‬ ‫میتودونه‬
‫کیږي‬

‫یی‬ ‫درجه‬ ‫دغلیان‬
(
c
۶۵
)
‫کی‬ ‫اوبو‬ ‫په‬ ‫نسبت‬ ‫هر‬ ‫اوپه‬ ‫ده‬
‫حل‬ ‫د‬
‫وړ‬ ‫کیدو‬
‫دي‬

‫بد‬
‫لری‬ ‫بوی‬
‫او‬
‫لمبه‬ ‫شنه‬ ‫په‬
‫سوځوي‬

‫هر‬‫ه‬‫ډی‬
‫هن‬‫ه‬‫ج‬ ‫هر‬‫ه‬‫زه‬
‫هه‬‫ه‬‫ک‬ ‫دي‬
(
ml
۱۵-۲۰
)
‫هوړل‬‫ه‬‫وخ‬
‫هي‬‫ه‬‫ش‬
‫هترګو‬‫ه‬‫دس‬
‫هه‬‫ه‬‫اوک‬ ‫هدو‬‫ه‬‫ړندی‬ ‫د‬
(
ml
۳۰
)
‫هوړل‬‫ه‬‫وخ‬
‫هي‬‫ه‬‫ش‬
‫ګرځي‬ ‫سبب‬ ‫دمړیني‬

‫دانټي‬ ‫میتانول‬
‫فریز‬
‫مادې‬
‫توګه‬ ‫په‬
،
‫توګه‬ ‫په‬ ‫توکو‬ ‫دسوند‬ ‫الوتکو‬ ‫دجټ‬
‫م‬ ‫د‬ ‫درنګونو‬ ،
‫توګهه‬ ‫پهه‬ ‫حلل‬
‫استحصال‬ ‫په‬ ‫اسید‬ ‫فورمیک‬ ‫او‬ ‫دالدیهاید‬ ‫او‬
‫ګټه‬ ‫ترې‬ ‫کي‬
‫اخیستل‬
‫کیږي‬
27

28. ‫ایتایل‬
‫الکول‬
(
Ethanol
)

‫ایتایل‬
‫د‬ ‫انګورو‬ ‫د‬ ‫الکول‬
‫شهرت‬ ‫نوم‬ ‫په‬ ‫الکول‬
‫قند‬ ‫د‬ ‫چي‬ ‫لري‬
‫له‬
‫حبوباتو‬ ‫د‬ ، ‫شیرې‬
‫نشایس‬ ‫له‬
‫ته‬
‫د‬ ‫او‬
‫سکروز‬
‫تخمر‬ ‫له‬
(
fermentation
)
‫ترالسه‬ ‫څخه‬
‫کیږي‬

‫الکول‬ ‫ایتایل‬ ‫خالص‬
‫بې‬
‫په‬ ‫او‬ ‫ده‬ ‫مایع‬ ‫رنګه‬
78c)
)
‫انجماد‬ ‫راځي‬ ‫ایشیدو‬
‫یی‬ ‫درجه‬
(
114c
)
‫او‬ ‫ده‬
‫په‬
‫هر‬
‫اوبو‬ ‫په‬ ‫نسبت‬
‫کي‬
‫حل‬
‫کیږي‬

‫د‬ ‫څخه‬ ‫الکولو‬ ‫دایتایل‬
‫عضوي‬،‫فریز‬ ‫انټي‬
‫طبابت‬،‫توکو‬ ‫دسوند‬ ‫دالوتکو‬،‫جوړولو‬ ‫عطر‬، ‫محلل‬
‫ک‬
‫دانټی‬ ‫ي‬
‫سپټیک‬
‫مادې‬
‫او‬
‫جراحي‬
‫عملیاتو‬
‫جراحي‬ ‫د‬ ‫کي‬
‫وسایلو‬
‫تعقیم‬ ‫د‬
‫کارول‬ ‫لپاره‬
‫کیږي‬

‫الکول‬ ‫ایتایل‬
(
(15-20%
‫په‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫دمشروباتو‬
‫غیر‬
‫اسالمي‬
‫هیوادونو‬
‫کي‬
‫کارول‬
‫دد‬ ‫کیږي‬

‫الکولي‬
‫مشروباتو‬
‫فیصدي‬
(
50%
)
‫ده‬
‫فیصدي‬ ‫بیالبیل‬ ‫د‬ ‫چي‬
‫له‬
‫مختلیف‬ ‫مخي‬
‫نومونه‬
‫لري‬

‫دعصبي‬ ‫یي‬ ‫اغیزې‬ ‫فزیکي‬
‫په‬ ‫سیستم‬
‫اغیزمن‬
‫سره‬ ‫کیدو‬
‫حسي‬ ‫بي‬ ‫د‬ ‫بدن‬ ‫د‬ ‫یي‬
‫المل‬
‫کیږي‬
‫پ‬
‫پایله‬ ‫ه‬
‫د‬
‫اخالقي‬ ‫د‬ ‫کي‬ ‫ټولنه‬، ‫زیاتوالي‬ ‫ټکانو‬ ‫دزړه‬ ،‫باوري‬ ‫بې‬ ‫ترمینځ‬ ‫کورني‬
‫فساد‬
‫رامینځ‬
‫ته‬
‫ا‬ ‫کول‬
‫ډیرې‬ ‫و‬
‫مهال‬
‫مړیني‬ ‫د‬
‫المل‬
‫ګرځي‬ 28

29. ‫الکول‬ ‫ایتایل‬
(
Ethanol
)
29

30. ‫مينتول‬
‫الکول‬
(
Menthol
)
•
‫له‬ ‫الکولونه‬ ‫سیکلیک‬ ‫دالي‬
‫ډلي‬
‫څخه‬
‫دي‬
.
•
‫ستني‬ ‫د‬
‫کرستلونه‬ ‫رنګه‬ ‫سپین‬ ‫شان‬ ‫په‬
‫چي‬ ‫دي‬
‫کار‬ ‫کي‬ ‫ویکس‬ ‫او‬ ‫درملو‬ ‫په‬
‫کیږی‬ ‫ول‬
.
•
‫اوبوواچول‬ ‫ایشولو‬ ‫په‬ ‫یی‬ ‫څوکرستلونه‬ ‫که‬
‫او‬ ‫سي‬
‫بخارات‬
‫پزي‬ ‫د‬ ‫یي‬
‫له‬
‫الري‬
‫تنفس‬
‫سردرد‬ ‫د‬ ‫شي‬
‫زکام‬ ‫او‬
‫انټي‬ ‫او‬ ‫کوي‬ ‫لیري‬
‫سپټیک‬
‫استعمال‬ ‫هم‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫مادې‬
‫یږي‬
30

31. ‫ایتلين‬
‫ګالیکول‬
(
Ethylene Glycol
)
•
‫اوکسیدیشن‬ ‫د‬
‫ترالسه‬ ‫څخه‬ ‫ګاز‬ ‫دایتلین‬ ‫امله‬ ‫له‬
‫کیږي‬
‫نوځکه‬
‫ایتلین‬ ‫د‬
‫ګ‬
‫نوم‬ ‫په‬ ‫الیکول‬
‫شهرت‬
‫لري‬
•
‫بې‬ ‫یوه‬
‫او‬ ‫غلیظه‬ ‫رنګه‬
‫تیل‬ ‫د‬
‫درجه‬ ‫دغلیان‬ ‫ده‬ ‫مایع‬ ‫څیر‬ ‫په‬
‫یي‬
(
198C
)
‫دانجماد‬ ‫او‬
‫درجه‬
‫یي‬
(
-4C
)
‫ده‬
•
‫دټیټي‬
‫انجماد‬
‫په‬ ‫امله‬ ‫له‬ ‫درجې‬
‫جاتو‬ ‫عراده‬
‫یخ‬ ‫د‬ ‫کي‬
‫ضد‬
‫مادې‬
‫کارول‬ ‫توګه‬ ‫په‬
‫کیږي‬
•
‫فریز‬ ‫انټي‬ ‫د‬
(
Antifreeze
)
‫نوم‬ ‫په‬
(
60%
)
‫محلول‬
‫یي‬
‫بازار‬
‫کي‬
‫پلورل‬
‫کیږي‬
31

32. ‫ګلسرین‬
(
(Glycerine
•
‫درې‬ ‫د‬
‫قیمته‬
‫ډلي‬ ‫له‬ ‫الکولو‬
‫څخه‬
‫شحمیاتو‬ ‫د‬ ‫دي‬
‫جوړښت‬ ‫په‬
‫کي‬
‫په‬
‫طبعي‬
‫حالت‬
‫کي‬
‫شتون‬
‫ل‬
‫ري‬
•
‫معمولي‬
‫نوم‬ ‫سوداګریز‬ ‫او‬
‫یي‬
‫ګلسیرین‬
(
Glycerine
)
‫خوږوالي‬ ‫د‬ ‫چي‬ ‫دي‬
‫اخیستل‬ ‫څخه‬
‫دي‬ ‫شوي‬
•
‫درڼې‬ ‫شرایطوکي‬ ‫عادي‬ ‫په‬
‫حالت‬ ‫په‬ ‫مایع‬
‫لري‬ ‫خوند‬ ‫اوخوږ‬ ‫دي‬ ‫کي‬
•
‫دغلیان‬
‫درجه‬
‫یي‬
(
290C
)
‫نسبت‬ ‫هر‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫ده‬
‫اوبو‬ ‫په‬
‫حل‬
‫کیږي‬
•
‫په‬ ‫کریمونو‬ ‫د‬
‫ساتلو‬ ‫لوازمونمجن‬ ‫دسنګار‬،‫جوړولو‬
‫نرم‬ ‫د‬ ‫پوستکی‬ ‫د‬ ،
‫ساتلو‬
‫صابونونو‬ ‫په‬
‫ا‬
‫وطبابت‬
‫کي‬
‫ګلسیرین‬ ‫دنایترو‬
‫ضد‬ ‫حملې‬ ‫د‬ ‫زړه‬ ‫د‬ ‫نامه‬ ‫په‬
‫درملو‬
‫کي‬
‫اخیستل‬ ‫تري‬ ‫ګټه‬
‫کیږي‬
32

33. ‫فنول‬
(
Phenol
)

‫فینول‬
‫کرستال‬
‫ي‬
‫ده‬ ‫ماده‬
‫د‬ ‫چي‬
‫ویلي‬
‫درجه‬ ‫کیدو‬
‫یي‬
(
43C
)
‫درجه‬ ‫دغلیان‬ ‫او‬
‫یي‬
(
181C
)
‫ده‬

‫طبابت‬ ‫په‬
‫انټي‬ ‫دلومړي‬ ‫کي‬
‫کارول‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫بوتیک‬
‫کیږي‬
.

‫فنول‬
‫یورین‬ ‫په‬ ‫اوحیواناتو‬ ‫دانسانانو‬
‫کي‬
‫شتون‬
‫لري‬
‫ځکه‬
‫اسیدونه‬ ‫امینو‬ ‫پروتینی‬
‫حلقه‬ ‫بنزین‬
‫لري‬
‫د‬ ‫کي‬ ‫اورګانیزم‬
‫تجزیی‬
‫فنول‬ ‫امله‬ ‫له‬
‫تولیدوي‬

‫فنول‬
‫کچه‬ ‫پراخه‬ ‫په‬
،‫درملو‬ ،‫موادو‬ ‫میري‬ ‫پولی‬ ‫دپالستیکی‬
‫او‬ ‫رنګونو‬
‫چاودی‬
‫دونکو‬
‫کي‬ ‫تولید‬ ‫په‬ ‫توکو‬
‫کارول‬ ‫کچه‬ ‫پراخه‬ ‫په‬
‫کیږي‬
33

34. ‫باندي‬ ‫صحت‬ ‫پر‬ ‫اغيزې‬ ‫الکولو‬ ‫د‬
‫سرطان‬
•
‫او‬ ‫خولې‬ ‫د‬
‫ستوني‬
‫سرطان‬
•
‫د‬
‫ینې‬
‫سرطان‬
‫نارغي‬ ‫زړه‬ ‫د‬
•
‫حمله‬ ‫زړه‬ ‫د‬
•
‫زیاتوالي‬ ‫ټکان‬ ‫د‬ ‫زړه‬ ‫د‬
34