ჩემი მხარის ტურისტული გიდი

1. ქალაქი თბილისის ტურიტული გიდი/ტური
პრეზენტაცია მოამზადა ნ.ბუაძემ

2. თბილისი
გეოგრაფიულად
თბილისი (1936 წლის 17
აგვისტომდე ტფილისი[1][2]) —
დედაქალაქი და მუნიციპალიტეტი[3] საქ
ართველოში; 1922–1936 წლებში
ერთდროულად იყო ამიერკავკასიის
სფსრ დედაქალაქი;
მდებარეობს აღმოსავლეთ
საქართველოში, თბილისის ქვაბულში,
მდინარე მტკვრის ორივე სანაპიროზე,
ზღვის დონიდან 380–600 მ სიმაღლეზე,
ჩრდილოეთით ესაზღვრება საგურამოს
ქედის სამხრეთი მთისწინეთი,
აღმოსავლეთით — ივრის
ზეგნის ჩრდილო-დასავლეთი
მონაკვეთი, დასავლეთით და სამხრეთით
კი — თრიალეთის ქედის განშტოებები.
ქალაქს 502 კმ² ფართობი უჭირავს[4] და
1.152 მილიონზე მეტი მცხოვრები ჰყავს.

3. თბილისის
ისტორია
ლეგენდის თანახმად, თბილისის
ტერიტორია ტყით ყოფილა დაფარული,
ქართველ მეფეს (ერთ-ერთი
ვარიანტით, ვახტანგ I გორგასალს)
ნადირობის დროს შველი დაუჭრია,
შველი ცხელ წყაროში განბანილა და
განკურნებული გაქცევია მონადირეებს
(სხვა ვარიანტით, მეფის მიმინო თავს
დასცხრომია ხოხობს, ფრინველები ცხელ
წყაროში ჩაცვივნულან და გაფუფქულან).
ცხელი წყლის სამკურნალო თვისებებისა
და ადგილის ხელსაყრელი მდებარეობის
გამო მეფეს ტყე გაუკაფავს
და ქალაქი გაუშენებია. „თბილისი“ —
„თბილი“ (ძვ. ქართულად „ტფილი“)
მინერალური წყაროების გამო უწოდეს
ქალაქს. შემდგომში ამ
ადგილზე გოგირდის აბანოები გაშენდა.
აღნიშნული ადგილი თბილისის
ისტორიული უბანი — აბანოთუბანია.

4. როდის დაარსდა თბილისი?
455
480 601
501

5. ძველი
თბილისი
ქალაქ თბილისის ისტორიული ნაწილი,
დაახლოებით მოიცავს იმ უბნებსა და
დასახლებებს, რასაც 1936 წლამდე
„ტფილისი“ ეწოდებოდა. ხიდი ეს ის
ადგილია, საიდანაც ძველი ქალაქის
დათვალიერება შეგიძლიათ დაიწყოთ .
მას შეიძლება ”კონტრასტების ქუჩაც”
ეწოდოს რადგან აქ ”წარსული” და
”აწმყო” ერთმანეთს ერწყმის. მარჯვენა
მხარეს თანამედროვე შენობებია, ხოლო
მარცხენა მხარეს – ძველი, ეროვნული
სახლები აივნებით.

6. ბარათიშვილის
ქუჩა
ბარათაშვილის ქუჩაზე კარგადაა
შემონახული და ნაწილობრივ
აღდგენილი ძველი, კოშკებიანი ციხე-
სიმაგრის ფრაგმენტები. კედელზე
რკინის ფირფიტაა წარწერით: ძველი
თბილისის ეს თავდაცვითი კედელი 1977
წელს იქნა აღმოჩენილი”. იგი ქალაქის
ციხესიმაგრიდან (ნარიყალადან) იწყება,
სოლოლაკის გასწვრივ გადის
თანამედროვე ქუჩების დადიანის,
პუშკინისა და ბარათაშვილის გასწვრივ
და მდინარე მტკვრთან მთავრდება.
ადრე, ამ ადგილას დიღმის კარი და
მუხრანთუბანის გალავანი იყო.

7. ნარიყალას
ციხე
ნარიყალა (ნარინ კალა) — უძველესი
დროის ციხესიმაგრე,
რომელიც თბილისსა და
მდინარე მტკვარს გადაჰყურებს.
ნარიყალა (სპარს. ნარინყალა —
ციტადელი, შიდაციხე), თბილისის
ციხის — კალას გვიანდელი
სახელწოდებაა. წყაროებში პირველად
მოხსენიებულია 1772 წელს გერმანელი
მოგზაურ იოჰან გიულდენშტედტთან.
ციხესიმაგრე გალავნის ორი სექციისგან
შედგება, რომელიც ციცაბო ამაღლებაზე
მდებარეობს გოგირდის აბანოებსა
და ბოტანიკურ ბაღს შორის. ნარიყალას
ქვემო ეზოში ახლად აღდგენილი წმ.
ნიკოლოზის სახელობის ეკლესია და
მცირე კაფე მდებარეობს.
ლეგენდის მიხედვით ციხე როგორც
თვით ქალაქი მეფე ვახტანგ გორგასალის
დაფუძნებულია.

8. საპატრიარქო
ქართული მართლმადიდებლური
ეკლესიის საპატრიარქოს წინ შეგვიძლია
ვიხილოთ მცირე ზომის შადრევანი –
საჩუქარი ”პარიზისაგან თბილისს”. ამ
მოედნიდან იწყება ერეკლე მეორეს
სახელობის ულამაზესი ქუჩა. ვაზის ერთ-
ერთი ჯიში ”იზაბელა” პირდაპირ
ქუჩაშივე იზრდება.

9. ერეკლე
მეორის ქ.
შავთელის ქუჩა ერეკლე II -ის მოედანზე
სრულდება. 1638 წელს სიონისა და
ანჩისხატის ტაძრებს შორის არსებულ
მოედანზე მეფე როსტომმა სასახლე ააგო
და ამ მოედანსაც ”სამეფო მოედანი”
ეწოდა. 1975 წელს, აღა-მახმად-ხანის
შემოჭრისას სასახლე მთლიანად
განადგურდა. ძველ დროს ადგილობრივი
მოსახლეობა აქ იკრიბებოდა და ახალ
ამბებს განიხილავდა ხოლმე. სწორედ
ამიტომ ეწოდა ამ ადგილს ”სალაყბო”.

10. ქარვასლა
შავთელის ქუჩა ერეკლე II -ის მოედანზე
სრულდება. 1638 წელს სიონისა და
ანჩისხატის ტაძრებს შორის არსებულ
მოედანზე მეფე როსტომმა სასახლე ააგო
და ამ მოედანსაც ”სამეფო მოედანი”
ეწოდა. 1975 წელს, აღა-მახმად-ხანის
შემოჭრისას სასახლე მთლიანად
განადგურდა. ძველ დროს ადგილობრივი
მოსახლეობა აქ იკრიბებოდა და ახალ
ამბებს განიხილავდა ხოლმე. სწორედ
ამიტომ ეწოდა ამ ადგილს ”სალაყბო”.

11. სიონის
ტაძარი
ძველი ქალაქის ერთ-ერთი ყველაზე
აღსანიშნავი მემორიალია – წმინდა
მარიამის მიძინების ტაძარი ან უბრალოდ
სიონი. ქუჩასაც შესაბამისად სიონის ქუჩა
ეწოდება, რომელზე მოხვედრაც ერეკლე
მეორის ქუჩით შეგიძლიათ. ტაძრის
მშენებლობა ვახტანგ გორგასალმა (446-
499 წწ) დაიწყო. სიონი მუდამ თბილისის
მძიმე ხვედრის თანამოზიარი იყო.
მრავალი საუკუნის მანძილზე იგი არა
ერთხელ დაანგრიეს და გაანადგურეს.
1226 წელს ხორეზმის შაჰის მემკვიდრე,
ჯალალ-ედ-დინი უზარმაზარი ჯარით
შემოიჭრა საქართველოში და თბილისი
დაიკავა. შაჰმა ტაძრიდან გუმბათის
აღება და მის ნაცვლად იქ მისი ტახტის
დადგმა ბრძანა, რათა ქალაქის გადაწვისა
და ქრისტიანთა წამებისათვის
ედევნებინა თვალი.

12. მთაწმინდა
მთაწმინდის პარკი - გართობისა და
დასვენებისათვის საუკეთესო
ადგილი თბილისში. მდებარეობს 770
მეტრის სიმაღლეზე და თბილისის
ყველაზე მაღალი წერტილია. მისი
ისტორია 100 წელს აჭარბებს და
გაშლილია 100 ჰექტარზე მეტ
ტერიტორიაზე.
პარკი დაყოფილია სამ -
ექსტრემალურ, საბავშვო და საოჯახო ზო
ნად. ატრაქციონების გარდა პარკში
განლაგებულია რესტორნები და კაფეები,
მაღაზიები, სარელაქსაციო ზონები,
სადღესასწაულო ცენტრი და ქორწინების
სახლი. პარკში მდებარეობს აგრეთვე
თბილისის ანძა.
მთაწმინდის პარკიდან შესანიშნავი
ხედები იშლება მთელ თბილისზე.

13. ქართლის
დედა
მონუმენტური ქანდაკება თბილისში,
რომელიც ქალაქის ერთ-ერთი სიმბოლო
გახდა. მონუმენტის ავტორია ქართველი
მოქანდაკე ელგუჯა ამაშუკელი,
რომელსაც 1966 წელს ამ ქანდაკებისთვის
მიენიჭა შოთა რუსთაველის სახელობის
სახელმწიფო პრემია.

14. სამების
ტაძარი
თბილისის წმინდა სამების საკათედრო
ტაძარი, შემოკლებით სამება — მთავარი
მართლმადიდებლური ქრისტიანული
ტაძარი საქართველოში;
მდებარეობს თბილისში, ელიას
გორაზე, ავლაბარი. აშენდა 1996-2004
წლებში არქიტექტორ არჩილ
მინდიაშვილის პროექტით.

15. როდის აღიმართა ქართლის დედა?
1500
1960 1958
1957

16. ბოტანიკუირი
ბაღი
თბილისის ბოტანიკური ბაღი შესანიშნავი
ადგილია როგორც დასვენებისა და
განტვირთვისთვის,
ასევე ექსტრემით, მეკლდეურობითა და მე
ცნიერებით დაინტერესებული
ადამიანებისთვის. აქ ნახავთ
მრავალფეროვან ვარდნარს, იასამნების
კოლექციას, წიწვოვანთა კოლექციას,
იაპონურ ბაღს, ულამაზეს ჩანჩქერს,
ხეებში ჩაფლულ ხიდებსა და
შადრევნებს. ბაღში მოწყობილია
დასასვენებელი ფანჩატურები, სასეირნო
ბილიკები ხეივნებსა და მოყვავილე
ბაღებს შორის, ბელვედერი, საიდანაც
ბოტანიკური ბაღის ზედხედით
დატკბებით. აქ ასევე
ფუნქციონირებს კაფე, მუზეუმი და სადღ
ესასწაულო სივრცე, სადაც ჯვრისწერის
ცერემონიის მოწყობაა შესაძლებელი.

17. ქალაქი თბილისის ტურიტული გიდი/ტური
მადლობა ყურადღებისთვის!