SlideShare a Scribd company logo
კაჼეთი

VI1
კაჼეთი

კაჼეთი — ისჱორიული რეგიონი აჩმოსავლეთ áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜. მოიáƒȘავს მდინარე
ივრის ჹიდა და Ⴤვემო დინებისა და მდინარე ალაზნის აუზს. კაჼეთის áƒȘალკეულ
მჼარეებს ეწოდებოდა გარეკაჼეთი (მდინარე ივრის ლუა წელი), Ⴤიზიყი (მდინარე
ივრის Ⴤვემო წელი), ჹიგნიკაჼეთი (მდინარე ალაზნის მარჯვენა სანაპირო) და
გაჩმამჼარი (მდინარე ალაზნის მარáƒȘჼენა სანაპირო). áƒŁáƒ«áƒ•áƒ”áƒšáƒ”áƒĄ დროს კაჼეთი
გაáƒȘილებით მáƒȘირე ჱერიჱორიას მოიáƒȘავდა (მდინარე ივრის ზემო წელი თიანეთსა
და უჯარმას ჹორის). áƒȘენჱრი ჩელეთი (ჟალეთი). IV საუკუნიდან — უჯარმა.
კაჼეთზე გადიოდა მნიჹვნელოვანი გზები. ჼელსაყრელი სჱრაჱეგიული
მდებარეობის გამო დროთა ვითარებაჹი თავდაპირველი კაჼეთის გარჹემო
გაერთიანდა მომიჯნავე პოლიჱიკური ერთეულები. ადრინდელი áƒ€áƒ”áƒáƒ“áƒáƒšáƒŁáƒ 
ჼანაჹი კაჼეთი უკვე ერწო-თიანეთისა და თუჹ-ჼევსურეთის ჱერიჱორიასაáƒȘ
მოიáƒȘავდა. VIII საუკუნის ბოლოს კაჼეთის ჹემადგენლობაჹი ჹევიდა აგრეთვე
კუჼეთი და ჰერეთის ჱერიჱორიის ნაწილი (XV საუკუნიდან კი მთელი ჰერეთი).
XI საუკუნიდან კაჼეთის პოლიჱიკური áƒȘენჱრი თელავი, XV საუკუნიდან —
გრემი.
áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄ ადმინისჱრაáƒȘიულ-ჱერიჱორიული დაყოჀით კაჼეთი მოიáƒȘავს
აჼმეჱის, გურჯაანის, áƒ“áƒ”áƒ“áƒáƒ€áƒšáƒ˜áƒĄáƒŹáƒ§áƒáƒ áƒáƒĄ, თელავის, ლაგოდეჼის, საგარეჯოს,
სიჩნაჩის, ყვარლის მუნიáƒȘიპალიჱეჱების ჱერიჱორიას და Ⴤართველ მთიელთა
áƒ”áƒ—áƒœáƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒš კუთჼეს - თუჹეთს.
ჱრადიáƒȘიები

კაჼეთი მევენაჼეობისა და მეჩვინეობის ერთ-ერთი áƒŁáƒ«áƒ•áƒ”áƒšáƒ”áƒĄáƒ˜ კერაა. აჄ
ვაზის 80-მდე ჯილია გავრáƒȘელებული.
კაჼეთი აგრეთვე áƒȘნობილია áƒ©áƒŁáƒ áƒ©áƒźáƒ”áƒšáƒ˜áƒ—. ბამბის ძაჀზე ასჼმულ ნიგოზს,
თჼილს, áƒ„áƒ˜áƒšáƒ›áƒ˜áƒšáƒĄ ან áƒ©áƒáƒ›áƒ˜áƒ©áƒĄ თათარაჹი სამჯერ ავლებენ. ასე მზადდება
აჩმოსავლეთ áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜ áƒ©áƒŁáƒ áƒ©áƒźáƒ”áƒšáƒ და დასავლეთ áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜
ჯანჯუჼა. კარგი áƒ©áƒŁáƒ áƒ©áƒźáƒ”áƒšáƒ და ჯანჯუჼა áƒ’áƒáƒ–áƒáƒ€áƒźáƒŁáƒšáƒáƒ›áƒ“áƒ” áƒ«áƒšáƒ”áƒ‘áƒĄ.
საუკუნეების განმავლობაჹი Ⴤართველ მოლალჄრეთა ერთ-ერთი მთავარი
საკვები áƒ©áƒŁáƒ áƒ©áƒźáƒ”áƒšáƒ იყო.
დიპლიპიჱო — დასარჱყამი საკრავია. იგი ჹედგება ჱოლი სიმაჩლის
(20-25სმ) და სჼვადასჼვა დიამეჱრის თიჼის ორი áƒ„áƒ˜áƒšáƒ˜áƒĄáƒáƒ’áƒáƒœ,
რომლებზეáƒȘ áƒȘიკნის ჱყავი ან ჟარიქ Ⴠალვია გადაკრული. ნაირჀრად
მოჼაჱული Ⴤილები თასმითაა გადაბმული. დიპლიპიჱოზე ჟიქ ორი
პაჱარა ჯოჼით უკრავენ. ჟჩერადობის áƒ’áƒáƒĄáƒáƒ«áƒšáƒ˜áƒ”áƒ áƒ”áƒ‘áƒšáƒáƒ“ ჱყავს
áƒȘეáƒȘჼლზე ათბობენ.
áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒ
ალვერდის სამონსაჱრო áƒ™áƒáƒ›áƒžáƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜ და, იმავდროულად საეპისკოპოსო áƒȘენჱრი,
ალაზნის ველზე მდებარეობს. áƒ™áƒáƒ›áƒžáƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜áƒĄ მთავარი ჹაძარი XI საუკუნის
დასაწყისჹი წმინდა გიორგის საჼელზეა აჹენებული და áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜ ერთ-ერთი
ყველაზე მაჩალი ეკლესიაა. ალავერდი გარედან áƒ«áƒŁáƒœáƒŹáƒáƒ“ არიქ ჹემკული
ორნამენჱებით, რაáƒȘ დამაჼასიათებელია კაჼეთის áƒ«áƒ”áƒ’áƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄáƒáƒ—áƒ•áƒ˜áƒĄ.
ჄალაჄი სიჩნაჩი XVIII საუკუნეჹი, მეჀე ერეკლეს დროს აჹენდა და ჹემოიზჩუდა
დიდი გალავნით, რომელსაáƒȘ 23 კოჹკი და 5 ჭიჹკარი ჰჄონდა. მოგვიანებით, როáƒȘა
სიჩნაჩის მáƒȘჼოვრებთა რაოდენობა გაიზარდა, გალავნის ნაწილი áƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ˜áƒĄ ჹიგნით
მოიჄáƒȘა. დჩევანდელი áƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ˜áƒĄ დიდი ნაწილი XIX საუკუნეჹია გაჹენებული.
დავითგარეჯა. კედლის მჼაჱვრობა
დავითგარეჯა სამონასჱრო áƒ™áƒáƒ›áƒžáƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜áƒ დავითგარეჯა ნაჼევრად უდაბნო
ადგილას, გარეჯის კლდოვან მთებჹი. ის VI საუკუნეჹი დავით გარეჯელმა
დაარსა. დავით გარეჯელი იყო ერთ-ერთი იმ áƒȘამეჱ ასურელ მამათაგან,
რომლებმაáƒȘ VI საუკუნეჹი áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄ სამონასჱრო áƒȘჼოვრებას áƒ©áƒáƒŁáƒ§áƒáƒ áƒ”áƒĄ
áƒĄáƒáƒ€áƒŁáƒ«áƒ•áƒ”áƒšáƒ˜. XVII-XVIII საუკუნეების მიჯნაზე დავითგარეჯჹი ბერად აჩიკვეáƒȘა და
რამდენიმე წელს მოჩვაწეობდა დიდი Ⴤართველი განმანათლებელი სულჼან-საბა
ორბელიანი.
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱
‱

ჩირსჹესანიჹნაობები:
ალავერდი(X-XVII სს.),
ალვანი(VIII-IXსს.),
ბაიჼოს სამება(VII ს.),
კვეჱერას áƒȘიჼე-სიმაგრე და ჯვარგუმბათოვანი ეკლესია(VIII-XI ქქ.),
მაჱანის áƒȘიჼე(XVIII ქ.),
გურჯაანის ყველაწმინდა (VIII ს.), ვ
აზისუბნის ორმოáƒȘნი(VI ქ.),
áƒ•áƒáƒ©áƒœáƒáƒ«áƒ˜áƒáƒœáƒ˜áƒĄ ყველაწმინდა(VIII-IXქქ.),
ვეჯინის სამონასჱრო áƒ™áƒáƒ›áƒžáƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜(X-XI ქქ.),
ზეგაანის ყველაწმინდა(Vი-VII სს.) და წმ. მარინეს ეკლესია(V ს.),
კარდენაჼის საბაწმინდა(VI-XIV სს.),
სანაგირეს სამეკლესიანი ბაზილიკა(X-XVI სს.),
ჭერემის áƒȘიჼე-ჄალაჄი(V ქ.),
წერმის სამეკლესიანი ბაზილიკა(X-XI სს.) და სასაჼლე(VIII-IX სს.),
ჼორაუგის Ⴤვაბთა სისჱემა,
ვაზიანის ამაჩლება(X ს.),
ჼორნაბუჯის áƒȘიჼე-ჄალაჄი(V ქ.),
აკურას სამნავიანი ბაზილიკა(IX ს.), ა
ჼალი ჹუამთა (XVI ს.),
ვანთა áƒźáƒŁáƒ áƒáƒ—áƒ›áƒáƒ«áƒŠáƒ•áƒ áƒŁáƒšáƒ˜ áƒ™áƒáƒ›áƒžáƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜(VIII-IX ქქ.),
ბაჱონის áƒȘიჼე(XVII ქ.),
სიჩნაჩი — ჄალაჄი áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜, სიჩნაჩის რაიონის ადმინისჱრაáƒȘიული
áƒȘენჱრი. მდებარეობს რკინიგზის სადგურ წნორისწყალიდან 13 კმ-ზე.
ჄალაჄად გამოáƒȘჼადდა 1801 წელს. მოსაჼლეობა 2,1 ათასი (2002 ჏.). ჄალაჄლი
არიქ კვების და áƒ›áƒĄáƒŁáƒ‘áƒŁáƒ„áƒ˜ მრეწველობის მáƒȘირე საწარმოები, თეაჱრი.
áƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ˜áƒĄ მდებარეობა ჹემაჩლებულ ადგილას მოსაჼერჼებელი იყო თავდაáƒȘვითი
მიზნებისთვის. áƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ˜áƒĄ გალავანჹი მოწყობილი იყო კარიბჭეები მის მიმდებარე
áƒĄáƒáƒ€áƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ მოსაჼლეობის ქ჏რაჀი ჹეჼიზნისთვის.
სიჩნაჩი თელავის მსგავსად áƒ›áƒ”áƒ€áƒ˜áƒĄáƒ”áƒŁáƒš მამულად ითვლებოდა. ასევე
აჩსანიჹნავია, რომ Ⴤიზიყლი საერთოდ არ ყოჀილა ბაჱონყმობა. ჹესაბამისად,
Ⴤიზიყი უბაჱონო Ⴤვეყანა იყო და უჹუალოდ áƒ›áƒ”áƒ€áƒ”áƒĄ ემორჩილებოდა. áƒĄáƒáƒ›áƒáƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ
áƒźáƒ”áƒšáƒ˜áƒĄáƒŁáƒ€áƒšáƒ”áƒ‘áƒáƒĄ აჄ მოურავი განაგებდა; სამჼედრო განაწესის მიჼედვით კი
ხიზიყი პირველ მოწინავე სადროჹოს წარმოადგენდა, რომელსაáƒȘ ბოდბის
სიჩნაჩი მისი მდებარეობის წყალობით ძირითადად როგორáƒȘ ჼელოსანთა და
ვაჭართა ჄალაჄი ჩამოყალიბდა. აჄ რამდენიმე სავაჭრო გზა იკვეთებოდა. ძველი
áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒáƒ•áƒœáƒ გზა გადიოდა თბილისიდან ნუკრიანის გავლით ჰერეთისაკენ და
სიჩნაჩიდან, ანაგის გავლით, თელავისკენ.
თელავი
თელავი, ჄალაჄი აჩმოსავლეთ áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜, გომბორის áƒ„áƒ”áƒ“áƒ˜áƒĄ áƒ©áƒ áƒ“áƒ˜áƒšáƒáƒ”áƒ—áƒáƒŠáƒ›áƒáƒĄáƒáƒ•áƒšáƒ”áƒ—áƒ˜ კალთის ძირაქ და ალაზნის ვაკეზე. კაჼეთის მჼარის და თელავის
მუნიáƒȘიპალიჱეჱის ადმინისჱრაáƒȘიული áƒȘენჱრი. თბილის-თელავის სარკინიგზო
ჼაზის ბოლო სადგური. ზჩვის დონიდან 550-800 მ, თბილისიდან 158 კმ.
ჄალაჄად გამოáƒȘჼადდა 1801 წელს. მოსაჼლეობა 21,8 ათასი (2002 ჏.).
აჼლანდელი თელავის ჱერიჱორიაზე პირველი დასაჼლება გვიანდელი
ბრინჯაოს ჼანაჹი გაჩნდა, ელინისჱურ ჼანაჹი განვითარდა, ჼოლო გვიანდელ
ანჱიკურ ჼანაჹი მის ბაზაზე áƒŹáƒáƒ áƒ›áƒáƒ˜áƒ„áƒ›áƒœáƒ áƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ˜áƒĄ ჱიპის დასაჼლება.
პირველად მოჼსენიებულია ძველი ბერძენი áƒ’áƒ”áƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒĄ კლავდიოს პჱოლომეს
(II ქ.) „გეოგრაჀიალი“ „Teleda-ს“ Ⴠორმით. áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒš წყაროებჹი გვჼვდება XI
საუკუნიდან, როდესაáƒȘ იგი კაჼეთ-ჰერეთის სამთავროს áƒȘენჱრი გაჼდა. XII
საუკუნეჹი იგი
უჯარმა მდებარეობს მდ. ივრის მარჯვენა ნაპირზე. მის ნანგრევებს დჩესაáƒȘ
განáƒȘვიჀრებალი მოჰყავს მნაჼველი.
áƒȘიჼე მდებარეობდა მაჩალ კონáƒȘჟქა და მის დასავლეთ Ⴠერდობზე. კონáƒȘჟიქ
აჩმოსავლეთი ნაწილი მიუვალ პიჱალო კლდეს წარმოადგენს. სწორედ აჄაა
განლაგებული áƒȘიჱადელი.
áƒ€áƒ”áƒáƒ“áƒáƒšáƒ˜áƒ–áƒ›áƒ˜áƒĄ áƒ©áƒáƒĄáƒáƒźáƒ•áƒ˜áƒĄ პერიოდჹი áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜ რამდენიმე ჄალაჄი გაჩნდა.
მათ რიáƒȘჼვს ეკუთვნის უჯარმაáƒȘ. მაჱიანეთა áƒȘნობებით, უჯარმა წარმოჹობილა IIIIV საუკუნეთა მიჯნაზე. ისჱორიკოსი ლეონჱი მროველი გადმოგვáƒȘემს. ,,áƒáƒĄáƒ€áƒáƒ’áƒŁáƒ 
ილია ჭავჭავაძე (დ. 8 ნოემბერი, 1837, áƒĄáƒáƒ€áƒ”áƒšáƒ˜ ყვარელი — გ. 12 áƒĄáƒ”áƒ„áƒąáƒ”áƒ›áƒ‘áƒ”áƒ áƒ˜,
1907,
წიწამური) — დიდი Ⴤართველი მწერალი, პოეჱი, პუბლიáƒȘიქჹი,
პოლიჱიკური და საზოგადო მოჩვაწე, áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄ áƒ”áƒ áƒáƒ•áƒœáƒŁáƒšáƒ’áƒáƒœáƒ›áƒáƒ—áƒáƒ•áƒ˜áƒĄáƒŁáƒ€áƒšáƒ”áƒ‘áƒ”áƒšáƒ˜ áƒ›áƒáƒ«áƒ áƒáƒáƒ‘áƒ˜áƒĄ ლიდერი. áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒšáƒ˜ მართლმადიდებელი
სამოáƒȘáƒ˜áƒ„áƒŁáƒšáƒ ეკლესიის მიერ ილია ჭავჭავაძე ჹერაáƒȘჼულია წმინდანად,
საჼელით წმინდა ილია მართალი.
დაიბადა გადამდგარი ოჀიáƒȘრიქ, თავად გრიგოლ áƒ­áƒáƒ•áƒ­áƒáƒ•áƒáƒ«áƒ˜áƒĄ ოჯაჼჹი. 10
წლისას გარდაეáƒȘვალა დედა — მარიამ ბებურიჹვილი, 15 წლისას — მამა.
დაობლებული ილიასა და მისი და-áƒ«áƒ›áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ მოვლა-პაჱრონობა მამიდამ —
მაკრინე ჭავჭავაძე-ერისთავისამ იჱვირთა.
აჼალი წელი კაჼეთჹი
‱ áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒšáƒĄáƒ და კაჼეთჹი აჼალი წლისთვის ჩამიჩიან
პურებს აáƒȘჼობდნენ, ისე რომ ოჯაჼის ყოველს
წევრს თითო ჩამიჩიანი პური ჹეჼვედროდა. აჼალი
წლის ჩამეს ყველა თავის ჩამიჩიან პურს ჱეჼავდა
ჼოლმე. áƒ©áƒŁáƒ áƒ©áƒźáƒ”áƒšáƒ”áƒ‘áƒĄ, ჩირქ, áƒ›áƒáƒ„áƒáƒ áƒšáƒŁáƒš დედას და
ჩორის თავს ჩამიჩიან პურებთან ერთად ჼაჼალაზე
აწყობდნენ აჼალი წლის ჩამეს და თან არაყსა და
ჩვინოსაáƒȘ მიუდგამდნენ ჼოლმე. გამთენიისას
ოჯაჼის áƒŁáƒ€áƒ áƒáƒĄáƒ˜ გარეთ გადიოდას და საჼლს
სამჯერ ჹემოუვლიდა. ჹინ ჹემობრუნებისას კი
ოჯაჼის წევრებს აჼალ წელს ულოáƒȘავდა და
საგანგებოდ მომზადებული პურიანი ჯამიდან
ყველას თითო ლუკმას უდებდა პირჹი.
Kaxeti1
Kaxeti1
Kaxeti1
Kaxeti1

More Related Content

Similar to Kaxeti1

კაჼეთი
კაჼეთიკაჼეთი
კაჼეთი
giorguna123
 
კაჼეთი
კაჼეთიკაჼეთი
კაჼეთი
giorguna1
 
ნინო áƒźáƒáƒ©áƒ˜áƒ«áƒ”-კაჼეთი
ნინო áƒźáƒáƒ©áƒ˜áƒ«áƒ”-კაჼეთინინო áƒźáƒáƒ©áƒ˜áƒ«áƒ”-კაჼეთი
ნინო áƒźáƒáƒ©áƒ˜áƒ«áƒ”-კაჼეთიbakurgelashvili
 
áƒœáƒ”áƒ›áƒĄáƒŹáƒ•áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ”22.pptx
áƒœáƒ”áƒ›áƒĄáƒŹáƒ•áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ”22.pptxáƒœáƒ”áƒ›áƒĄáƒŹáƒ•áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ”22.pptx
áƒœáƒ”áƒ›áƒĄáƒŹáƒ•áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ”22.pptx
Besik Machitadze
 
ქ.ჄარჄალაძე áƒ„áƒŁáƒ—áƒáƒ˜áƒĄáƒ˜
ქ.ჄარჄალაძე áƒ„áƒŁáƒ—áƒáƒ˜áƒĄáƒ˜áƒĄ.ჄარჄალაძე áƒ„áƒŁáƒ—áƒáƒ˜áƒĄáƒ˜
ქ.ჄარჄალაძე áƒ„áƒŁáƒ—áƒáƒ˜áƒĄáƒ˜
Besik Machitadze
 
მემლეჄეთი
მემლეჄეთიმემლეჄეთი
მემლეჄეთი
Ana Meladze
 
მარიამლომიძე.pptx
მარიამლომიძე.pptxმარიამლომიძე.pptx
მარიამლომიძე.pptx
Besik Machitadze
 
áƒœáƒáƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ”áƒ•áƒ˜áƒĄ áƒȘიჼე-გოჯი
áƒœáƒáƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ”áƒ•áƒ˜áƒĄ áƒȘიჼე-áƒ’áƒáƒŻáƒ˜áƒœáƒáƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ”áƒ•áƒ˜áƒĄ áƒȘიჼე-გოჯი
áƒœáƒáƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ”áƒ•áƒ˜áƒĄ áƒȘიჼე-გოჯი
ekamkheidze18
 
áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒšáƒ˜áƒĄ áƒȘჼოვრება-ბაკურ გელაჹვილი
áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒšáƒ˜áƒĄ áƒȘჼოვრება-ბაკურ áƒ’áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒšáƒ˜áƒĄ áƒȘჼოვრება-ბაკურ გელაჹვილი
áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒšáƒ˜áƒĄ áƒȘჼოვრება-ბაკურ გელაჹვილიbakurgelashvili
 
ნ.áƒ‘áƒŁáƒáƒ«áƒ”.pptx
ნ.áƒ‘áƒŁáƒáƒ«áƒ”.pptxნ.áƒ‘áƒŁáƒáƒ«áƒ”.pptx
ნ.áƒ‘áƒŁáƒáƒ«áƒ”.pptx
Besik Machitadze
 
”ლეკვი ლომისა სწორია”...
”ლეკვი ლომისა სწორია”...”ლეკვი ლომისა სწორია”...
”ლეკვი ლომისა სწორია”...nino abuladze
 
რ.áƒ€áƒŁáƒ—áƒŁáƒ áƒ˜áƒ«áƒ”.pptx
რ.áƒ€áƒŁáƒ—áƒŁáƒ áƒ˜áƒ«áƒ”.pptxრ.áƒ€áƒŁáƒ—áƒŁáƒ áƒ˜áƒ«áƒ”.pptx
რ.áƒ€áƒŁáƒ—áƒŁáƒ áƒ˜áƒ«áƒ”.pptx
Besik Machitadze
 
თბილისი ლუკა წიკლაური.pptx
თბილისი ლუკა წიკლაური.pptxთბილისი ლუკა წიკლაური.pptx
თბილისი ლუკა წიკლაური.pptx
Besik Machitadze
 
რ.ბერიძე.pptx
რ.ბერიძე.pptxრ.ბერიძე.pptx
რ.ბერიძე.pptx
Besik Machitadze
 
ვ.áƒĄáƒŁáƒšáƒáƒ‘áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ” 10-5 (2).pptx
ვ.áƒĄáƒŁáƒšáƒáƒ‘áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ” 10-5 (2).pptxვ.áƒĄáƒŁáƒšáƒáƒ‘áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ” 10-5 (2).pptx
ვ.áƒĄáƒŁáƒšáƒáƒ‘áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ” 10-5 (2).pptx
Besik Machitadze
 
მარკებით გადმოáƒȘემული ისჱორია
მარკებით გადმოáƒȘემული ისჱორიამარკებით გადმოáƒȘემული ისჱორია
მარკებით გადმოáƒȘემული ისჱორია
Maia Nucubidze
 
ისჱორიის გავლება áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒ„áƒ–áƒ”
ისჱორიის გავლება áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒ„áƒ–áƒ”áƒ˜áƒĄáƒąáƒáƒ áƒ˜áƒ˜áƒĄ გავლება áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒ„áƒ–áƒ”
ისჱორიის გავლება áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒ„áƒ–áƒ”mancho47
 
მარიამ áƒȘიáƒȘჄილვილი-Ⴤვემო Ⴤართლი
მარიამ áƒȘიáƒȘჄილვილი-Ⴤვემო Ⴤართლიმარიამ áƒȘიáƒȘჄილვილი-Ⴤვემო Ⴤართლი
მარიამ áƒȘიáƒȘჄილვილი-Ⴤვემო Ⴤართლიbakurgelashvili
 
პრეზენჱაáƒȘია, ლუკა უზარაჹვილი.pptx
პრეზენჱაáƒȘია, ლუკა უზარაჹვილი.pptxპრეზენჱაáƒȘია, ლუკა უზარაჹვილი.pptx
პრეზენჱაáƒȘია, ლუკა უზარაჹვილი.pptx
Besik Machitadze
 
ლეყილაძე.pptx
ლეყილაძე.pptxლეყილაძე.pptx
ლეყილაძე.pptx
Besik Machitadze
 

Similar to Kaxeti1 (20)

კაჼეთი
კაჼეთიკაჼეთი
კაჼეთი
 
კაჼეთი
კაჼეთიკაჼეთი
კაჼეთი
 
ნინო áƒźáƒáƒ©áƒ˜áƒ«áƒ”-კაჼეთი
ნინო áƒźáƒáƒ©áƒ˜áƒ«áƒ”-კაჼეთინინო áƒźáƒáƒ©áƒ˜áƒ«áƒ”-კაჼეთი
ნინო áƒźáƒáƒ©áƒ˜áƒ«áƒ”-კაჼეთი
 
áƒœáƒ”áƒ›áƒĄáƒŹáƒ•áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ”22.pptx
áƒœáƒ”áƒ›áƒĄáƒŹáƒ•áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ”22.pptxáƒœáƒ”áƒ›áƒĄáƒŹáƒ•áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ”22.pptx
áƒœáƒ”áƒ›áƒĄáƒŹáƒ•áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ”22.pptx
 
ქ.ჄარჄალაძე áƒ„áƒŁáƒ—áƒáƒ˜áƒĄáƒ˜
ქ.ჄარჄალაძე áƒ„áƒŁáƒ—áƒáƒ˜áƒĄáƒ˜áƒĄ.ჄარჄალაძე áƒ„áƒŁáƒ—áƒáƒ˜áƒĄáƒ˜
ქ.ჄარჄალაძე áƒ„áƒŁáƒ—áƒáƒ˜áƒĄáƒ˜
 
მემლეჄეთი
მემლეჄეთიმემლეჄეთი
მემლეჄეთი
 
მარიამლომიძე.pptx
მარიამლომიძე.pptxმარიამლომიძე.pptx
მარიამლომიძე.pptx
 
áƒœáƒáƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ”áƒ•áƒ˜áƒĄ áƒȘიჼე-გოჯი
áƒœáƒáƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ”áƒ•áƒ˜áƒĄ áƒȘიჼე-áƒ’áƒáƒŻáƒ˜áƒœáƒáƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ”áƒ•áƒ˜áƒĄ áƒȘიჼე-გოჯი
áƒœáƒáƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ”áƒ•áƒ˜áƒĄ áƒȘიჼე-გოჯი
 
áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒšáƒ˜áƒĄ áƒȘჼოვრება-ბაკურ გელაჹვილი
áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒšáƒ˜áƒĄ áƒȘჼოვრება-ბაკურ áƒ’áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒšáƒ˜áƒĄ áƒȘჼოვრება-ბაკურ გელაჹვილი
áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒšáƒ˜áƒĄ áƒȘჼოვრება-ბაკურ გელაჹვილი
 
ნ.áƒ‘áƒŁáƒáƒ«áƒ”.pptx
ნ.áƒ‘áƒŁáƒáƒ«áƒ”.pptxნ.áƒ‘áƒŁáƒáƒ«áƒ”.pptx
ნ.áƒ‘áƒŁáƒáƒ«áƒ”.pptx
 
”ლეკვი ლომისა სწორია”...
”ლეკვი ლომისა სწორია”...”ლეკვი ლომისა სწორია”...
”ლეკვი ლომისა სწორია”...
 
რ.áƒ€áƒŁáƒ—áƒŁáƒ áƒ˜áƒ«áƒ”.pptx
რ.áƒ€áƒŁáƒ—áƒŁáƒ áƒ˜áƒ«áƒ”.pptxრ.áƒ€áƒŁáƒ—áƒŁáƒ áƒ˜áƒ«áƒ”.pptx
რ.áƒ€áƒŁáƒ—áƒŁáƒ áƒ˜áƒ«áƒ”.pptx
 
თბილისი ლუკა წიკლაური.pptx
თბილისი ლუკა წიკლაური.pptxთბილისი ლუკა წიკლაური.pptx
თბილისი ლუკა წიკლაური.pptx
 
რ.ბერიძე.pptx
რ.ბერიძე.pptxრ.ბერიძე.pptx
რ.ბერიძე.pptx
 
ვ.áƒĄáƒŁáƒšáƒáƒ‘áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ” 10-5 (2).pptx
ვ.áƒĄáƒŁáƒšáƒáƒ‘áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ” 10-5 (2).pptxვ.áƒĄáƒŁáƒšáƒáƒ‘áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ” 10-5 (2).pptx
ვ.áƒĄáƒŁáƒšáƒáƒ‘áƒ”áƒ áƒ˜áƒ«áƒ” 10-5 (2).pptx
 
მარკებით გადმოáƒȘემული ისჱორია
მარკებით გადმოáƒȘემული ისჱორიამარკებით გადმოáƒȘემული ისჱორია
მარკებით გადმოáƒȘემული ისჱორია
 
ისჱორიის გავლება áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒ„áƒ–áƒ”
ისჱორიის გავლება áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒ„áƒ–áƒ”áƒ˜áƒĄáƒąáƒáƒ áƒ˜áƒ˜áƒĄ გავლება áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒ„áƒ–áƒ”
ისჱორიის გავლება áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒ„áƒ–áƒ”
 
მარიამ áƒȘიáƒȘჄილვილი-Ⴤვემო Ⴤართლი
მარიამ áƒȘიáƒȘჄილვილი-Ⴤვემო Ⴤართლიმარიამ áƒȘიáƒȘჄილვილი-Ⴤვემო Ⴤართლი
მარიამ áƒȘიáƒȘჄილვილი-Ⴤვემო Ⴤართლი
 
პრეზენჱაáƒȘია, ლუკა უზარაჹვილი.pptx
პრეზენჱაáƒȘია, ლუკა უზარაჹვილი.pptxპრეზენჱაáƒȘია, ლუკა უზარაჹვილი.pptx
პრეზენჱაáƒȘია, ლუკა უზარაჹვილი.pptx
 
ლეყილაძე.pptx
ლეყილაძე.pptxლეყილაძე.pptx
ლეყილაძე.pptx
 

Kaxeti1

  • 2. კაჼეთი კაჼეთი — ისჱორიული რეგიონი აჩმოსავლეთ áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜. მოიáƒȘავს მდინარე ივრის ჹიდა და Ⴤვემო დინებისა და მდინარე ალაზნის აუზს. კაჼეთის áƒȘალკეულ მჼარეებს ეწოდებოდა გარეკაჼეთი (მდინარე ივრის ლუა წელი), Ⴤიზიყი (მდინარე ივრის Ⴤვემო წელი), ჹიგნიკაჼეთი (მდინარე ალაზნის მარჯვენა სანაპირო) და გაჩმამჼარი (მდინარე ალაზნის მარáƒȘჼენა სანაპირო). áƒŁáƒ«áƒ•áƒ”áƒšáƒ”áƒĄ დროს კაჼეთი გაáƒȘილებით მáƒȘირე ჱერიჱორიას მოიáƒȘავდა (მდინარე ივრის ზემო წელი თიანეთსა და უჯარმას ჹორის). áƒȘენჱრი ჩელეთი (ჟალეთი). IV საუკუნიდან — უჯარმა. კაჼეთზე გადიოდა მნიჹვნელოვანი გზები. ჼელსაყრელი სჱრაჱეგიული მდებარეობის გამო დროთა ვითარებაჹი თავდაპირველი კაჼეთის გარჹემო გაერთიანდა მომიჯნავე პოლიჱიკური ერთეულები. ადრინდელი áƒ€áƒ”áƒáƒ“áƒáƒšáƒŁáƒ  ჼანაჹი კაჼეთი უკვე ერწო-თიანეთისა და თუჹ-ჼევსურეთის ჱერიჱორიასაáƒȘ მოიáƒȘავდა. VIII საუკუნის ბოლოს კაჼეთის ჹემადგენლობაჹი ჹევიდა აგრეთვე კუჼეთი და ჰერეთის ჱერიჱორიის ნაწილი (XV საუკუნიდან კი მთელი ჰერეთი). XI საუკუნიდან კაჼეთის პოლიჱიკური áƒȘენჱრი თელავი, XV საუკუნიდან — გრემი. áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄ ადმინისჱრაáƒȘიულ-ჱერიჱორიული დაყოჀით კაჼეთი მოიáƒȘავს აჼმეჱის, გურჯაანის, áƒ“áƒ”áƒ“áƒáƒ€áƒšáƒ˜áƒĄáƒŹáƒ§áƒáƒ áƒáƒĄ, თელავის, ლაგოდეჼის, საგარეჯოს, სიჩნაჩის, ყვარლის მუნიáƒȘიპალიჱეჱების ჱერიჱორიას და Ⴤართველ მთიელთა áƒ”áƒ—áƒœáƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒš კუთჼეს - თუჹეთს.
  • 3.
  • 4.
  • 5. ჱრადიáƒȘიები კაჼეთი მევენაჼეობისა და მეჩვინეობის ერთ-ერთი áƒŁáƒ«áƒ•áƒ”áƒšáƒ”áƒĄáƒ˜ კერაა. აჄ ვაზის 80-მდე ჯილია გავრáƒȘელებული. კაჼეთი აგრეთვე áƒȘნობილია áƒ©áƒŁáƒ áƒ©áƒźáƒ”áƒšáƒ˜áƒ—. ბამბის ძაჀზე ასჼმულ ნიგოზს, თჼილს, áƒ„áƒ˜áƒšáƒ›áƒ˜áƒšáƒĄ ან áƒ©áƒáƒ›áƒ˜áƒ©áƒĄ თათარაჹი სამჯერ ავლებენ. ასე მზადდება აჩმოსავლეთ áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜ áƒ©áƒŁáƒ áƒ©áƒźáƒ”áƒšáƒ და დასავლეთ áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜ ჯანჯუჼა. კარგი áƒ©áƒŁáƒ áƒ©áƒźáƒ”áƒšáƒ და ჯანჯუჼა áƒ’áƒáƒ–áƒáƒ€áƒźáƒŁáƒšáƒáƒ›áƒ“áƒ” áƒ«áƒšáƒ”áƒ‘áƒĄ. საუკუნეების განმავლობაჹი Ⴤართველ მოლალჄრეთა ერთ-ერთი მთავარი საკვები áƒ©áƒŁáƒ áƒ©áƒźáƒ”áƒšáƒ იყო. დიპლიპიჱო — დასარჱყამი საკრავია. იგი ჹედგება ჱოლი სიმაჩლის (20-25სმ) და სჼვადასჼვა დიამეჱრის თიჼის ორი áƒ„áƒ˜áƒšáƒ˜áƒĄáƒáƒ’áƒáƒœ, რომლებზეáƒȘ áƒȘიკნის ჱყავი ან ჟარიქ Ⴠალვია გადაკრული. ნაირჀრად მოჼაჱული Ⴤილები თასმითაა გადაბმული. დიპლიპიჱოზე ჟიქ ორი პაჱარა ჯოჼით უკრავენ. ჟჩერადობის áƒ’áƒáƒĄáƒáƒ«áƒšáƒ˜áƒ”áƒ áƒ”áƒ‘áƒšáƒáƒ“ ჱყავს áƒȘეáƒȘჼლზე ათბობენ.
  • 6.
  • 7. áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒ ალვერდის სამონსაჱრო áƒ™áƒáƒ›áƒžáƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜ და, იმავდროულად საეპისკოპოსო áƒȘენჱრი, ალაზნის ველზე მდებარეობს. áƒ™áƒáƒ›áƒžáƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜áƒĄ მთავარი ჹაძარი XI საუკუნის დასაწყისჹი წმინდა გიორგის საჼელზეა აჹენებული და áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜ ერთ-ერთი ყველაზე მაჩალი ეკლესიაა. ალავერდი გარედან áƒ«áƒŁáƒœáƒŹáƒáƒ“ არიქ ჹემკული ორნამენჱებით, რაáƒȘ დამაჼასიათებელია კაჼეთის áƒ«áƒ”áƒ’áƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄáƒáƒ—áƒ•áƒ˜áƒĄ. ჄალაჄი სიჩნაჩი XVIII საუკუნეჹი, მეჀე ერეკლეს დროს აჹენდა და ჹემოიზჩუდა დიდი გალავნით, რომელსაáƒȘ 23 კოჹკი და 5 ჭიჹკარი ჰჄონდა. მოგვიანებით, როáƒȘა სიჩნაჩის მáƒȘჼოვრებთა რაოდენობა გაიზარდა, გალავნის ნაწილი áƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ˜áƒĄ ჹიგნით მოიჄáƒȘა. დჩევანდელი áƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ˜áƒĄ დიდი ნაწილი XIX საუკუნეჹია გაჹენებული. დავითგარეჯა. კედლის მჼაჱვრობა დავითგარეჯა სამონასჱრო áƒ™áƒáƒ›áƒžáƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜áƒ დავითგარეჯა ნაჼევრად უდაბნო ადგილას, გარეჯის კლდოვან მთებჹი. იქ VI საუკუნეჹი დავით გარეჯელმა დაარსა. დავით გარეჯელი იყო ერთ-ერთი იმ áƒȘამეჱ ასურელ მამათაგან, რომლებმაáƒȘ VI საუკუნეჹი áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄ სამონასჱრო áƒȘჼოვრებას áƒ©áƒáƒŁáƒ§áƒáƒ áƒ”áƒĄ áƒĄáƒáƒ€áƒŁáƒ«áƒ•áƒ”áƒšáƒ˜. XVII-XVIII საუკუნეების მიჯნაზე დავითგარეჯჹი ბერად აჩიკვეáƒȘა და რამდენიმე წელს მოჩვაწეობდა დიდი Ⴤართველი განმანათლებელი სულჼან-საბა ორბელიანი.
  • 8.
  • 9. ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ ჩირსჹესანიჹნაობები: ალავერდი(X-XVII ქქ.), ალვანი(VIII-IXქქ.), ბაიჼოს სამება(VII ქ.), კვეჱერას áƒȘიჼე-სიმაგრე და ჯვარგუმბათოვანი ეკლესია(VIII-XI ქქ.), მაჱანის áƒȘიჼე(XVIII ქ.), გურჯაანის ყველაწმინდა (VIII ქ.), ვ აზისუბნის ორმოáƒȘნი(VI ქ.), áƒ•áƒáƒ©áƒœáƒáƒ«áƒ˜áƒáƒœáƒ˜áƒĄ ყველაწმინდა(VIII-IXქქ.), ვეჯინის სამონასჱრო áƒ™áƒáƒ›áƒžáƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜(X-XI ქქ.), ზეგაანის ყველაწმინდა(Vი-VII ქქ.) და წმ. მარინეს ეკლესია(V ქ.), კარდენაჼის საბაწმინდა(VI-XIV ქქ.), სანაგირეს სამეკლესიანი ბაზილიკა(X-XVI ქქ.), ჭერემის áƒȘიჼე-ჄალაჄი(V ქ.), წერმის სამეკლესიანი ბაზილიკა(X-XI ქქ.) და სასაჼლე(VIII-IX ქქ.), ჼორაუგის Ⴤვაბთა სისჱემა, ვაზიანის ამაჩლება(X ქ.), ჼორნაბუჯის áƒȘიჼე-ჄალაჄი(V ქ.), აკურას სამნავიანი ბაზილიკა(IX ქ.), ა ჼალი ჹუამთა (XVI ქ.), ვანთა áƒźáƒŁáƒ áƒáƒ—áƒ›áƒáƒ«áƒŠáƒ•áƒ áƒŁáƒšáƒ˜ áƒ™áƒáƒ›áƒžáƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜(VIII-IX ქქ.), ბაჱონის áƒȘიჼე(XVII ქ.),
  • 10.
  • 11. სიჩნაჩი — ჄალაჄი áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜, სიჩნაჩის რაიონის ადმინისჱრაáƒȘიული áƒȘენჱრი. მდებარეობს რკინიგზის სადგურ წნორისწყალიდან 13 კმ-ზე. ჄალაჄად გამოáƒȘჼადდა 1801 წელს. მოსაჼლეობა 2,1 ათასი (2002 ჏.). ჄალაჄლი არიქ კვების და áƒ›áƒĄáƒŁáƒ‘áƒŁáƒ„áƒ˜ მრეწველობის მáƒȘირე საწარმოები, თეაჱრი.
  • 12. áƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ˜áƒĄ მდებარეობა ჹემაჩლებულ ადგილას მოსაჼერჼებელი იყო თავდაáƒȘვითი მიზნებისთვის. áƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ˜áƒĄ გალავანჹი მოწყობილი იყო კარიბჭეები მის მიმდებარე áƒĄáƒáƒ€áƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ მოსაჼლეობის ქ჏რაჀი ჹეჼიზნისთვის.
  • 13. სიჩნაჩი თელავის მსგავსად áƒ›áƒ”áƒ€áƒ˜áƒĄáƒ”áƒŁáƒš მამულად ითვლებოდა. ასევე აჩსანიჹნავია, რომ Ⴤიზიყლი საერთოდ არ ყოჀილა ბაჱონყმობა. ჹესაბამისად, Ⴤიზიყი უბაჱონო Ⴤვეყანა იყო და უჹუალოდ áƒ›áƒ”áƒ€áƒ”áƒĄ ემორჩილებოდა. áƒĄáƒáƒ›áƒáƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ áƒźáƒ”áƒšáƒ˜áƒĄáƒŁáƒ€áƒšáƒ”áƒ‘áƒáƒĄ აჄ მოურავი განაგებდა; სამჼედრო განაწესის მიჼედვით კი ხიზიყი პირველ მოწინავე სადროჹოს წარმოადგენდა, რომელსაáƒȘ ბოდბის
  • 14. სიჩნაჩი მისი მდებარეობის წყალობით ძირითადად როგორáƒȘ ჼელოსანთა და ვაჭართა ჄალაჄი ჩამოყალიბდა. აჄ რამდენიმე სავაჭრო გზა იკვეთებოდა. ძველი áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒáƒ•áƒœáƒ გზა გადიოდა თბილისიდან ნუკრიანის გავლით ჰერეთისაკენ და სიჩნაჩიდან, ანაგის გავლით, თელავისკენ.
  • 15. თელავი თელავი, ჄალაჄი აჩმოსავლეთ áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜, გომბორის áƒ„áƒ”áƒ“áƒ˜áƒĄ áƒ©áƒ áƒ“áƒ˜áƒšáƒáƒ”áƒ—áƒáƒŠáƒ›áƒáƒĄáƒáƒ•áƒšáƒ”áƒ—áƒ˜ კალთის ძირაქ და ალაზნის ვაკეზე. კაჼეთის მჼარის და თელავის მუნიáƒȘიპალიჱეჱის ადმინისჱრაáƒȘიული áƒȘენჱრი. თბილის-თელავის სარკინიგზო ჼაზის ბოლო სადგური. ზჩვის დონიდან 550-800 მ, თბილისიდან 158 კმ. ჄალაჄად გამოáƒȘჼადდა 1801 წელს. მოსაჼლეობა 21,8 ათასი (2002 ჏.). აჼლანდელი თელავის ჱერიჱორიაზე პირველი დასაჼლება გვიანდელი ბრინჯაოს ჼანაჹი გაჩნდა, ელინისჱურ ჼანაჹი განვითარდა, ჼოლო გვიანდელ ანჱიკურ ჼანაჹი მის ბაზაზე áƒŹáƒáƒ áƒ›áƒáƒ˜áƒ„áƒ›áƒœáƒ áƒ„áƒáƒšáƒáƒ„áƒ˜áƒĄ ჱიპის დასაჼლება. პირველად მოჼსენიებულია ძველი ბერძენი áƒ’áƒ”áƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒĄ კლავდიოს პჱოლომეს (II ქ.) „გეოგრაჀიალი“ „Teleda-ს“ Ⴠორმით. áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒš წყაროებჹი გვჼვდება XI საუკუნიდან, როდესაáƒȘ იგი კაჼეთ-ჰერეთის სამთავროს áƒȘენჱრი გაჼდა. XII საუკუნეჹი იგი
  • 16.
  • 17.
  • 18. უჯარმა მდებარეობს მდ. ივრის მარჯვენა ნაპირზე. მის ნანგრევებს დჩესაáƒȘ განáƒȘვიჀრებალი მოჰყავს მნაჼველი. áƒȘიჼე მდებარეობდა მაჩალ კონáƒȘჟქა და მის დასავლეთ Ⴠერდობზე. კონáƒȘჟიქ აჩმოსავლეთი ნაწილი მიუვალ პიჱალო კლდეს წარმოადგენს. სწორედ აჄაა განლაგებული áƒȘიჱადელი. áƒ€áƒ”áƒáƒ“áƒáƒšáƒ˜áƒ–áƒ›áƒ˜áƒĄ áƒ©áƒáƒĄáƒáƒźáƒ•áƒ˜áƒĄ პერიოდჹი áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒšáƒ˜ რამდენიმე ჄალაჄი გაჩნდა. მათ რიáƒȘჼვს ეკუთვნის უჯარმაáƒȘ. მაჱიანეთა áƒȘნობებით, უჯარმა წარმოჹობილა IIIIV საუკუნეთა მიჯნაზე. ისჱორიკოსი ლეონჱი მროველი გადმოგვáƒȘემს. ,,áƒáƒĄáƒ€áƒáƒ’áƒŁáƒ 
  • 19.
  • 20.
  • 21.
  • 22. ილია ჭავჭავაძე (დ. 8 ნოემბერი, 1837, áƒĄáƒáƒ€áƒ”áƒšáƒ˜ ყვარელი — გ. 12 áƒĄáƒ”áƒ„áƒąáƒ”áƒ›áƒ‘áƒ”áƒ áƒ˜, 1907, წიწამური) — დიდი Ⴤართველი მწერალი, პოეჱი, პუბლიáƒȘიქჹი, პოლიჱიკური და საზოგადო მოჩვაწე, áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄ áƒ”áƒ áƒáƒ•áƒœáƒŁáƒšáƒ’áƒáƒœáƒ›áƒáƒ—áƒáƒ•áƒ˜áƒĄáƒŁáƒ€áƒšáƒ”áƒ‘áƒ”áƒšáƒ˜ áƒ›áƒáƒ«áƒ áƒáƒáƒ‘áƒ˜áƒĄ ლიდერი. áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒšáƒ˜ მართლმადიდებელი სამოáƒȘáƒ˜áƒ„áƒŁáƒšáƒ ეკლესიის მიერ ილია ჭავჭავაძე ჹერაáƒȘჼულია წმინდანად, საჼელით წმინდა ილია მართალი. დაიბადა გადამდგარი ოჀიáƒȘრიქ, თავად გრიგოლ áƒ­áƒáƒ•áƒ­áƒáƒ•áƒáƒ«áƒ˜áƒĄ ოჯაჼჹი. 10 წლისას გარდაეáƒȘვალა დედა — მარიამ ბებურიჹვილი, 15 წლისას — მამა. დაობლებული ილიასა და მისი და-áƒ«áƒ›áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ მოვლა-პაჱრონობა მამიდამ — მაკრინე ჭავჭავაძე-ერისთავისამ იჱვირთა.
  • 23.
  • 24.
  • 25.
  • 26. აჼალი წელი კაჼეთჹი ‱ áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒšáƒĄáƒ და კაჼეთჹი აჼალი წლისთვის ჩამიჩიან პურებს აáƒȘჼობდნენ, ისე რომ ოჯაჼის ყოველს წევრს თითო ჩამიჩიანი პური ჹეჼვედროდა. აჼალი წლის ჩამეს ყველა თავის ჩამიჩიან პურს ჱეჼავდა ჼოლმე. áƒ©áƒŁáƒ áƒ©áƒźáƒ”áƒšáƒ”áƒ‘áƒĄ, ჩირქ, áƒ›áƒáƒ„áƒáƒ áƒšáƒŁáƒš დედას და ჩორის თავს ჩამიჩიან პურებთან ერთად ჼაჼალაზე აწყობდნენ აჼალი წლის ჩამეს და თან არაყქა და ჩვინოსაáƒȘ მიუდგამდნენ ჼოლმე. გამთენიისას ოჯაჼის áƒŁáƒ€áƒ áƒáƒĄáƒ˜ გარეთ გადიოდას და საჼლს სამჯერ ჹემოუვლიდა. ჹინ ჹემობრუნებისას კი ოჯაჼის წევრებს აჼალ წელს ულოáƒȘავდა და საგანგებოდ მომზადებული პურიანი ჯამიდან ყველას თითო ლუკმას უდებდა პირჹი.