სერვერული სისტემები კორპორაციულ ქსელებში

1. 1/27/2024
სერვერული სისტემების
აგების თავისებურებები
თანამედროვე
კორპორატიულ ქსელებში
დავით გულუა. 2010 წელი

2. 1/27/2024
2
სერვერული სისტემების მთავარი ამოცანები
 საიმედობა
 კორპორატიული ქსელის ფუნქციონირების
უწყვეტობა
 ინფორმაციის დაკარგვის მინიმალური
ალბათობა
 ეფექტურობა
 რესურსებთან მიმართვის დამაკმაყოფილებელი
სიჩქარე
 რესურსების ოპტიმალური განაწილება

3. 1/27/2024
3
თანამედროვე სერვერული სისტემების
აგების ნიმუშები
 პროგრამული სერვერი
 კლასტერული სერვისი
 სერვერული სისტემების
ვირტუალიზაცია
 მონაცემთა საცავები
 ...

4. 1/27/2024
4
1. პროგრამული სერვერი
 კლიენტთა სამუშაო სესიების უზრუნველყოფა
 ერთიანი ინფრასტრუქტურის აგება სერვერზე
განთავსებული პროგრამული პაკეტების
მართვისთვის
 მონაცემთა ბაზებთან, ვებ-სერვისებთან და
კორპორატიული ქსელის სხვა სერვერულ
სისტემებთან მიმართვის უზრუნველყოფა
 კორპორატიული პროგრამული პაკეტების
ლიცენზირების კონტროლი

5. 1/27/2024
5
Citrix XenApp (Citrix Presentation Server)
 ტერმინალური და პროგრამული
სერვერი Windows-ოპერაციული
სისტემის ბაზაზე
 კლიენტ-პლატფორმების
მრავალფეროვნება (UNIX, LINUX, MAC
OS X, Java…)
 სტაციონარული და ვებ-ინტერფეისები

6. 1/27/2024
6
Citrix XenApp (Citrix Presentation Server)

7. 1/27/2024
7
Citrix XenApp (Citrix Presentation Server)

8. 1/27/2024
8
Citrix XenApp - სტრუქტურული კომპონენტები
 სერვერ-ფარმი – პროგრამული სერვერების,
განაწილებული(“ღია”) პროგრამების, ლოკალურ პრინტერთა
ერთობლიობა
 ზონა – ქვეფარმი. სერვერ-ფარმის ზონებად დაყოფა მის
ეფექტურობას ზრდის
 მონაცემთა საცავი – მონაცემთა ბანკი ფარმის საკონფიგურაციო
მონაცემების (მაგ. განაწილებული პროგრამები, ლიცენზიები)
შესანახად. მონაცემთა ბანკების ფორმატები: MS Access (მცირე
სერვერ-ფარმებისთვის), MS SQL Server, IBM DB2, ORACLE
 კლიენტებსა და სერვერებს შორის ინფორმაციის გაცვლის
სპეციალიზებული პროტოკოლი - ICA (Independent Computing
Architecture)
 დატვირთვების განაწილება ფარმის სერვერებზე (Load
Balancing)
 კლიენტის ვებ ინტერფეისი (ბოლო ვერსიებში)

9. 1/27/2024
9
ICA-კლიენტი
 არსებობს გავრცელებულ ოპერაციულ სისტემათა
უმრავლესობისთვის (Apple Macintosh, Unix, Linux ), აგრთვე
თხელი კლიენტების ოპერაციული სისტემებისა და
სმარტფონებისთვის
 სერვერსა და კლიენტს შორის ამოცანების განაწილების
შესაძლებლობა
 სერვერთან ანონიმური მიერთების შესაძლებლობა
 ტერმინალ-სერვერზე რესურსების წვდომის სრულყოფილი
კონტროლი. მომხმარებელი სერვერზე მუშაობს მხოლოდ
მისთვის გამოყოფილ პროგრამებთან

10. 1/27/2024
10
NetMan – “სუფთა” პროგრამული სერვერი
K1 K2 K3 K4
konfiguraciebis sacavi
K1 K1 K3
K3 K4
K2 K2 K2 K4
desktop-1
desktop-2
desktop-3
NetMan - serveris zogadi sqema

11. 1/27/2024
11
NetMan – მმართველი ინტერფეისი

12. 1/27/2024
12
12
2. კლასტერ-სერვისი
 კლასტერი წარმოადგენს გადაცემის სწრაფი
ხაზებით გაერთიანებული გამოთვლითი
სისტემების (კვანძების) ერთობლიობას, რომელიც
მოხმარებლის თვალსაზრისით ერთიან გამოთვლით
რესურსად აღიქმება
 დიდი ოდენობით კვანძებისგან შედგარი
კლასტერები წარმოადგენენ სუპერკომპიუტერების
(მეინფრეიმების) თითქმის სრულფასოვან, იაფ
ალტერნატივას

13. 1/27/2024
13
13
კლასტერის კვანძებზე რესურსების განაწილების და
კვანძთა ურთიერთდაზღვევის სქემა

14. 1/27/2024
14
14
კლასტერის სტრუქტურა
 კლასტერი
 კვანძი (როგორც წესი, ფიზიკური ან ვირტუალური
სერვერი)
 რესურსთა ჯგუფი
 ქვორუმ-რესურსი (კლასტერის კონფიგურაციის
მონაცემთა ბაზა)
 რესურსები
 დამოკიდებულებები
 რესურსი -> რესურსი (მაგ. განაწილებული ფოლდერი ->
ხისტი დისკი)
 მუშაობის პრინციპი: კლასტერის რომელიმე კვანძის
მწყობრიდან გამოსვლისას მასზე განთავსებული რესურსები
ავტომატურად გადამისამართდება აქტიურ კვანძზე (Failover).
სისტემა აგრძელებს მუშაობას.

15. 1/27/2024
15
15
კლასტერის რესურსები
 რესურსთა ტიპები
 ფიზიკური დისკი (ლოკალური ან გარე მეხსიერების
მასივიდან)
 IP-მისამართი
 კომპიუტერის ქსელური სახელი (ვირტუალური
სერვერი)
 სისტემური სერვისი
 განაწილებული ფოლდერი
 განაწილებული პროგრამა
 ვირტუალური მანქანა (Windows 2008 Server-იდან)
 ...

16. 1/27/2024
16
16
Windows 2003 Cluster Service

17. 1/27/2024
17
17
Windows 2008 Failover Cluster Service

18. 1/27/2024
18
სერვერული სისტემების ვირტუალიზაცია
 ოპერაციული სისტემა = მონაცემთა ფაილ(ებ)ი
 ერთ გამოთვლით სისტემაში 1-ზე მეტი ოპერაციული
სისტემის პარალელური მუშაობა
 კრიტიკული რესურსების (პროცესორის დრო,
ოპერატიული და გარე მეხსიერება) ოპტიმალური
განაწილება ვირტუალურ მანქანებს შორის
 ოპერაციული სისტემების სწრაფი გადატანა ფიზიკურ
ჰოსტებს შორის. ოპერაციული სისტემების
ინსტალაციისა და კონფიგურირების დროითი
დანახარჯების შემცირება წინასწარ მომზადებული
ვირტუალური სისტემების (იმიჯების) ხარჯზე

19. 1/27/2024
19
სერვერული სისტემების ვირტუალიზაცია
 ფინანსური დანახარჯების შემცირება ლოკალურ და
კორპორატიულ ქსელებში
 ძირითადი სერვერულ კომპონენტების თავმოყრისა და ერთიანი
მართვის ფუნქციები ვირტუალური მონაცემთა ცენტრის (Virtual
Data Center) ინფრასტრუქტურაში

20. 1/27/2024
20
გამოთვლითი სისტემების
ვირტუალიზაციის პრინციპები
 სტანდარტული სქემა
 1 “მასპინძელი” სისტემა (Host System)
 1 ან მეტი “სტუმარი” სისტემა (Gast System)
 სერვერული სისტემები
 ვირტუალური ინფრასტრუქტურა
 კლასტერები
 მონაცემთა საცავები
 ვირტუალური ქსელები

21. 1/27/2024
21
ვირტუალიზაციის მეთოდები
 აპარატული ვირტუალიზაცია - ერთ ჰოსტზე რამდენიმე
ვირტუალური მანქანის ამუშავების მექანიზმი
 Intel VT (Intel Virtualization Technology)
 AMD SVM (Secure Virtual Machines)
 ვირტუალიზაციის ჰაიპერვაიზორი (Hypervisor) –
ოპერაციული სისტემებისგან დამოუკიდებელი
ვირტუალიზაციის ბირთვი (Kernel). ჰაიპერვაიზორები
უმეტესად ვირტუალიზაციის გავრცელებული პროგრამული
პაკეტების ან ოპერაციული სისტემების კომპონენტებს
წარმოადგენენ.
 VMware ESX Server
 Microsoft Hyper-V
 Xen

22. 1/27/2024
22
ვირტუალიზაციის მეთოდები
 პროგრამული უზრუნველყოფა
 ფირმა VMWare
 VMWare Server - უფასო პროგრამული პროდუქტი მზა
ვირტუალური მანქანების ასამუშავებლად
 VMWare Server - სტაციონარული მანქანებისთვის
 VMWare Workstation - სერვერული სისტემებისთვის (მაგ.
ტერმინალ-სერვერზე)
 VMWare Infrastructure სერვერული სისტემებისთვის
 ჰაიპერვაიზორი VMware ESX Server
 VMWare Converter - ფიზიკური გამოთვლითი სისტემების
ვირტუალიზაციის ან ვირტუალური მანქანების სხვადასხვა
ფორმატებში კონვერტირების ინსტრუმენტი
 VMotion – ვირტუალური მანქანების მიგრაცია სერვერებს შორის მათი
გამორთვის გარეშე
 ...

23. 1/27/2024
23
ვირტუალიზაციის მეთოდები
 პროგრამული უზრუნველყოფა
 ფირმა Microsoft
 MS Virtual Server (სტაციონარული
კომპიუტერებისთვის)
 Hyper-V (Windows 2008 Server-ის სისტემური
აპლეტი)
 ჰაიპერვაიზორი Microsoft Hyper-V Server 2008
 დანარჩენი სისტემები (KVM, LINUX VServer, z/VM, Virtual Box)
ვირტუალიზაციის ბაზარზე მოკრძალებულად არიან
წარმოდგენილნი
 ოპერაციულ სისტემათა ემულატორები ძველი პროგრამების
ახალ ოპერაციულ სისტემებში ასამუშავებლად
 DOSBox

24. 1/27/2024
24
ვირტუალური მანქანა - მაგალითი
მასპინძელი – Windows 2008 Server EE; სტუმარი – Windows 2003
Server EE; მმართველი პროგრამა – Hyper-V

25. 1/27/2024
25
ვირტუალური მანქანა - მაგალითი
“მასპინძელი” – Windows XP; “სტუმრები” – Solaris, LINUX Fedora

26. 1/27/2024
26
4. მონაცემთა საცავები
 მონაცემთა საცავების მთავარი
დანიშნულება: გარე მეხსიერების
გამოცალკევება სერვერული სისტემებისგან
ინფორმაციასთან მიმართვის
გარანტირებული უზრუნველყოფის მიზნით
 ყველაზე გავრცელებული ტექნოლოგია
კორპორატიული ქსელების სერვერული
სისტემებითვის: SAN (Storage Area
Networks)

27. 1/27/2024
27
1/27/2024 27
მონაცემთა საცავების ქსელის სქემები
არქიტექტურა SAN

28. 1/27/2024
28
SAN-სისტემის ნიმუში

29. 1/27/2024
29
ჰიბრიდული სერვერული სისტემის
მაგალითი
 ქსელური გარემო - ბერლინის ჰუმბოლდტის
სახელობის უნივერსიტეტის კომპიუტერული
(კორპორაციული) ქსელი
 სისტემა - უნივერსიტეტის ცენტრალური
ბიბლიოთეკის CD-ROM-სერვისი
 დიდი ოდენობით (400-მდე) CD და DVD-დისკები
ბიბლიოთეკის ონლაინ არქივიდან
 ამოცანა - წვდომა ბიბლიოთეკის ონლაინ
არქივთან საუნივერსიტეტო ქსელის მასშტაბით.
წვდომის დახურვა არასაუნივერსიტეტო
სისტემებიდან.

30. 1/27/2024
30
CD-ROM-სერვისის არქიტექტურა
 ფიზიკური კომპონენტები
 2 ESX-სერვერი (4 CPUx 2.493 GHz, Processor Intel
Xeon E5420 @ 2.50 GHz, 16GB RAM, 6xNIC, SAN)
 3TB ჯამური გარე მეხსიერება ხისტი დისკების
მასივიდან (Storage Area Network - SAN)
 კავშირი სერვერებსა და გარე მეხსიერებას შორის
მაღალსიჩქარიანი ოპტიკურბოჭკოვანი არხებით
(ტექნოლოგია Fibre Channel). ოპერაციული სისტემა
გარე მეხსიერებას ლოკალურ დისკებად აღიქვამს

31. 1/27/2024
31
CD-ROM-სერვისის არქიტექტურა
 პროგრამული უზრუნველყოფა
 სერვერთა ოპერაციული სისტემები - Windows 2008
Server
 ვირტუალურ სერვერთა ოპერაციული სისტემები -
Windows 2003 Server
 ვირტუალიზაციის ინტერფეისი - Hyper-V
 კლასტერის მმართველი პროგრამა - Failover Cluster
Management
 მომხმარებელთა სესიების მართვა - MS Terminal Server,
Citrix Presentation Server
 პროგრამული სერვერი - NetMan
 ვირტუალური CD-ებისა და DVD-ების აგებისა და
ქსელური მართვის პროგრამა - Virtual CD 7.0

32. 1/27/2024
32
CD-ROM-სერვისის არქიტექტურა

33. 1/27/2024
33
სისტემის საიმედობის შეფასება
 შესაძლო ავარიულ სიტუაციათა მიმოხილვა და მათი თავიდან
აცილების საშუალებები
 სერვერის მწყობრიდან გამოსვლა (ოპერაციული
სისტემის ფუნქციონალობის დაკარგვა, კრიტიკული
აპარატურის გაფუჭება)
 კლასტერის სერვისი ავარიული სერვერიდან ყველა
რესურსს (ვირტუალური მანქანები, SAN-დისკები)
გადაიტანს ჯანსაღ სერვერზე. სისტემის მუშაობის
შეყოვნება არ აღემატება 10 წამს
 სერვერის ქსელური ადაპტერის მწყობრიდან გამოსვლა
 სარეზერვო ქსელური ადაპტერი ავტომატურად
საკუთარ თავზე აიღებს სერვერის ქსელურ ტრაფიკს

34. 1/27/2024
34
სისტემის საიმედობის შეფასება
 მონაცემთა საცავთან კავშირის დაკარგვა
 სერვერს გააჩნია საცავთან ალტერნატიული
მიმართვის საშუალება
 მონაცემთა საცავის მწყობრიდან გამოსვლა
 მონაცემთა საცავების სარეზერვო კოპირება
სრულდება საერთო-საუნივერსიტეტო
უსაფრთხოების პოლიტიკის მიხედვით. მონაცემთა
აღდგენას უზრუნველყოფს უნივერსიტეტის
გამოთვლითი ცენტრი

35. 1/27/2024
35
გმადლობთ
ყურადღებისთვის!