Nie od dziś wiadomo, że język polski jest trudny (i to nie tylko dla obcokrajowców). Jak poprawnie pisać (i mówić) po polsku? Odpowiedź na to pytanie znajdziecie w najnowszej prezentacji More Bananas.

1. Poprawnie po polsku – czyli jak?

2. Podstępny język

3. Z imiesłowem przysłówkowym nie ma
żartów

4. Imiesłowy współczesny i uprzedni
Imiesłów – bezosobowa forma czasownika
● współczesny – zakończony na -ąc
● uprzedni – zakończony na -wszy, -łszy
Idąc do pracy, na chodniku leżała gazeta.

5. Imiesłowy współczesny i uprzedni
Imiesłów – bezosobowa forma czasownika
● współczesny – zakończony na -ąc
● uprzedni – zakończony na -wszy, -łszy
Idąc do pracy, na chodniku leżała gazeta.
Kto szedł do pracy? Gazeta.

6. Imiesłowy współczesny i uprzedni
Używając imiesłowu, sprawdź, kto jest wykonawcą czynności w obu
częściach zdania – musi to być ten sam podmiot.
Przykłady:
Idąc do szkoły, wpadłem na genialny plan. (ja szedłem, ja wpadłem na
pomysł)
Kupiwszy gazetę, przypomniał sobie, że jednak już ją czytał. (on kupił, on
sobie coś przypomniał)
Przez całą kolację siedzieliśmy w milczeniu, patrząc sobie w oczy. (my
siedzieliśmy, my patrzyliśmy sobie w oczy)

7. Imiesłowy współczesny i uprzedni
A teraz – przecinki!
Czasowniki lub pełniące ich funkcję imiesłowy oddzielamy od siebie
przecinkiem.
Przykład:
Jechała samochodem, kiedy zadzwonił jej telefon, a że nie miała
zestawu słuchawkowego, nie odebrała.

8. Imiesłowy współczesny i uprzedni
A teraz – przecinki!
Czasowniki lub pełniące ich funkcję imiesłowy oddzielamy od siebie
przecinkiem.
Przykład:
Jechała samochodem, kiedy zadzwonił jej telefon, a że nie miała
zestawu słuchawkowego, nie odebrała.

9. Imiesłowy współczesny i uprzedni
A teraz – przecinki!
Czasowniki lub pełniące ich funkcję imiesłowy oddzielamy od siebie
przecinkiem.
Przykład:
Jechała samochodem, kiedy zadzwonił jej telefon, a że nie miała
zestawu słuchawkowego, nie odebrała.
Biorąc udział w tej durnej zabawie, myślał ciągle o tym, co czekało na
niego w bagażniku samochodu.

10. Imiesłowy współczesny i uprzedni
A teraz – przecinki!
Czasowniki lub pełniące ich funkcję imiesłowy oddzielamy od siebie
przecinkiem.
Przykład:
Jechała samochodem, kiedy zadzwonił jej telefon, a że nie miała
zestawu słuchawkowego, nie odebrała.
Biorąc udział w tej durnej zabawie, myślał ciągle o tym, co czekało na
niego w bagażniku samochodu.

11. Że co proszę?!

12. Szkolne nauki vs prawdziwe życie
Przed „że” nie zawsze stawia się przecinek.

13. Szkolne nauki vs prawdziwe życie
Przed „że” nie zawsze stawia się przecinek.

14. Szkolne nauki vs prawdziwe życie
Przed „że” nie zawsze stawia się przecinek.
Przecinka nie stawia się w wyrażeniach:
● mimo że
● tak że
● dlatego że
● jako że
● zwłaszcza że
● tylko że
● tym bardziej że

15. Szkolne nauki vs prawdziwe życie
Przed „że” nie zawsze stawia się przecinek.
Przecinka nie stawia się w wyrażeniach:
● mimo że
● tak że
● dlatego że
● jako że
● zwłaszcza że
● tylko że
● tym bardziej że
ALE NIE ZAWSZE
(dobra, w pogrubionych zawsze)

16. Context is the king
Czekała dlatego, że go kochała.
Czekała, dlatego że go kochała.
Różnica?
Czekała dlatego, że – podkreślenie powodu
Czekała, dlatego że – podkreślenie samego faktu czekania,
potem uzasadnienie go
Wszystko zależy od naszych zamiarów i tego, co chcemy, żeby
wybrzmiało bardziej.

17. Dwa słowa czy jedno?

18. Czasem jedno, czasem dwa

19. Czasem jedno, czasem dwa
Naraz czy na raz? Naprawdę czy na prawdę? Nie mniej czy niemniej?
Naraz = jednocześnie lub nagle. „Często mówiły naraz [jednocześnie]”
Na raz = na jeden raz lub na jeden sygnał. „Śledzik na raz”

20. Czasem jedno, czasem dwa
Naraz czy naraz? Naprawdę czy na prawdę? Nie mniej czy niemniej?
Naraz = jednocześnie lub nagle. „Często mówiły naraz [jednocześnie]”
Na raz = na jeden raz lub na jeden sygnał. „Śledzik na raz”
Naprawdę nie wiem, co Ci powiedzieć. [partykuła]
Na prawdę trzeba czasem czekać wiele lat. [rzeczownik]

21. Czasem jedno, czasem dwa
Naraz czy naraz? Naprawdę czy na prawdę? Nie mniej czy niemniej?
Naraz = jednocześnie lub nagle. „Często mówiły naraz [jednocześnie]”
Na raz = na jeden raz lub na jeden sygnał. „Śledzik na raz”
Naprawdę nie wiem, co Ci powiedzieć. [partykuła]
Na prawdę trzeba czasem czekać wiele lat. [rzeczownik]
Naprzód, gromado! [komenda, przed siebie, w przód]
Na przód wysunął się Krzysiek. [na przód czegoś, np. wyścigu]

22. Czasem jedno, czasem dwa
Naraz czy naraz? Naprawdę czy na prawdę? Nie mniej czy niemniej?
Naraz = jednocześnie lub nagle. „Często mówiły naraz [jednocześnie]”
Na raz = na jeden raz lub na jeden sygnał. „Śledzik na raz”
Naprawdę nie wiem, co Ci powiedzieć. [partykuła]
Na prawdę trzeba czasem czekać wiele lat. [rzeczownik]
Naprzód, gromado! [komenda, przed siebie, w przód]
Na przód wysunął się Krzysiek. [na przód czegoś, np. wyścigu]
Niemniej jednak miał rację. [mimo to]
Nie mniej niż cztery godziny. [stopień wyższy od słowa 'mało']

23. Czasem jedno, czasem dwa
Naraz czy naraz? Naprawdę czy na prawdę? Nie mniej czy niemniej?
Naraz = jednocześnie lub nagle. „Często mówiły naraz [jednocześnie]”
Na raz = na jeden raz lub na jeden sygnał. „Śledzik na raz”
Naprawdę nie wiem, co Ci powiedzieć. [partykuła]
Na prawdę trzeba czasem czekać wiele lat. [rzeczownik]
Naprzód, gromado! [komenda, przed siebie, w przód]
Na przód wysunął się Krzysiek. [na przód czegoś, np. wyścigu]
Niemniej jednak miał rację. [mimo to]
Nie mniej niż cztery godziny. [stopień wyższy od słowa 'mało']
Nieraz patrzył na to z rozrzewnieniem. [czasem]
Nie raz to powtórzę. [dwa, może trzy razy]

24. Odnośnie do tego, co trudno pojąć
[SEKRETNA WIEDZA]

25. SEKRETNA WIEDZA
W odniesieniu do, odnosząc się do ODNOŚNIE DO
Na co dzień – ZAWSZE. TRZY. SŁOWA
Prawda łączy, pewność dzieli – naprawdę, na pewno
Trudno to nie to samo, co ciężko – trudno coś zrobić; ciężki =
wymagający fizycznego wysiłku, trudny = skomplikowany, wymagający
myślenia
Nie mów pod rząd, bo zrobisz błąd – mów z rzędu, nie będzie błędu
Także = również, np. Także i my przyszliśmy.
Tak że = więc, zatem, toteż, np. Dużo tu atrakcji, tak że nie będziesz się
nudził.
Tudzież to synonim „oraz”, nie „albo”

26. SEKRETNA WIEDZA
Liczba – do policzalnych
Ilość – do niepoliczalnych
Np. liczba uczestników [nie ilość]
Podać w wątpliwość [nie: poddać]
Bogiem a prawdą [bez między]
przelać czarę goryczy [nie: szalę]
w każdym razie [bez bądź!]
brać na tapet [nie tapetę!]
Przy pomocy noża/za pomocą noża
Przy pomocy kogoś

27. Dla odmiany

28. Jedyna słuszna forma oboczna: funpag
Fanpage

29. Słowa wypełniacze

30. Przysłowiowy
Ile znasz przysłów o złotówce, budowlańcach albo wiatraku?
Żadnego.
Przysłowiowy to taki, który występuje w przysłowiu.
Nie ma przysłowia, nie ma przysłowiowego.

31. Jakby
Mówiąc „jakby”, osłabiasz przekaz swoich słów. Jakby.
Jeśli da się je usunąć z tekstu bez strat w znaczeniu, zrób to.
I pamiętaj, że:
● jakby – jak gdyby
● jak by – w jaki sposób

32. Dokładnie
„Dokładnie” to nie to samo, co „właśnie”, nie jest równoważne z
przytaknięciem.
Dokładnie to precyzyjnie, starannie, z dbałością o szczegóły. To także
zgodnie z rzeczywistością.

33. Mieć czy posiadać

34. Posiadać – czyli że co?
Posiada się przedmioty materialne, i to w dodatku raczej cenne, jak
samochód, willę, prywatny helikopter czy obraz Chełmońskiego. Użyj
go tam, gdzie pasuje synonimiczne „jestem właścicielem”.
Posiadać można też dobra ziemskie i bogactwa naturalne,
umiejętność lub wiedzę, rodzinę lub jakąś cechę.
Nie można posiadać kalafiora albo czegoś w ofercie.
Słowo „mieć” pasuje do każdego kontekstu, jest uniwersalne, dlatego
dobrze go użyć, jeśli mamy wątpliwości.

35. Spójniki skorelowane

36. Spójniki skorelowane
… czyli niezmienne pary spójników, na zawsze razem, jak papużki
nierozłączki.
● zarówno…, jak i…
● o ile…, o tyle…
● dlatego…, że…
● nie tylko..., lecz także…
● dopóty…, dopóki
● jeżeli…, to…
● im…, tym...

37. Liczebniki

38. Liczebniki zapisane poprawnie
● 10. – dziesiątego (nie: 10-tego)
● w latach 70. – w latach siedemdziesiątych (nie: 70-tych!)
● 2. – drugi (nie: 2-gi)
● ulica 3 maja – ulica Trzeciego maja (nie: 3-ego)
● liczebniki porządkowe: kiedy zapisywać z kropką? Kropka po
liczebniku może zostać opuszczona, jeśli z kontekstu
jednoznacznie wynika, że użyty został liczebnik porządkowy.

39. Założyć, ubrać, włożyć

40. Założyć, ubrać, włożyć
● założyć – umieścić coś na sobie [założyć krawat, ale włożyć
kurtkę]
● ubrać – włożyć coś na kogoś (ubrać się)
● włożyć – buty, sweter

41. Apostrofy

42. i kiedy go włożyć do wyrazu
● skrótowce piszemy z łącznikiem: ZUS-u, PiS-u etc.
● jeśli ostatnią literę wyrazu obcojęzycznego, spółgłoskę,
wymawiamy, NIE DAJEMY APOSTROFU: na Facebooku, w
Samsungu
● ostatnią literą jest litera niema, niewymawiana – dajemy
apostrof: iPhone'a, o Apple'u, Youtube'a (ale: Youtubie!)
● słowa zakończone na y:
o Harrym, ale: Harry'ego

43. Dlaczego warto o tym wszystkim
pamiętać?

45. Źródła wiedzy, które polecam:
● Mirosław Bańko, Słownik wyrazów trudnych i kłopotliwych,
Warszawa 2010.
● Poradnia Językowa PWN
● słowniki: poprawnej polszczyzny, frazeologiczny i ortograficzny
● grupa redaktorów i korektorów, w której można zadać pytanie
specjalistom
Do ćwiczeń:
● Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, pod red. K.
Kłosińskiej, Warszawa 2014, wyd. II.

46. Pytania?
Ilona Sieradzka
+48 786 960 226
ilona.sieradzka@morebananas.pl