THẬN VÀ TIẾT NIỆU

1. 7/3/2017 1
Ph«i thai häc
hÖ tiÕt niÖuMôc tiªu:
1. X¸c ®Þnh ®îc nguån gèc cña thËn, c¸c ®êng dÉn níc tiÓu vµ
c¸c tuyÕn phô thuéc niÖu ®¹o.
2. M« t¶ ®îc sù ph¸t triÓn b×nh thêng cña c¸c c¬ quan thuéc hÖ
tiÕt niÖu.
3. Nªu ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña thËn tríc vµ sau khi
trÎ ra ®êi.
4. Gi¶i thÝch ®îc sù ph¸t sinh nh÷ng dÞ tËt bÈm sinh thêng gÆp ë
hÖ tiÕt niÖu.

2. 7/3/2017 2
1. Sù ph¸t triÓn cña ThËn vµ niÖu qu¶n
 Ph¸t sinh tõ 2 d¶i trung b× trung gian (d¶i sinh thËn).
 Mçi d¶i sÏ lÇn lît t¹o ra: TiÒn thËn, trung thËn = thÓ Wolff
& hËu thËn.

3. 7/3/2017 3
1.1. TiÒn thËn
- TuÇn 4, d¶i sinh thËn ph©n ®èt  ®èt
thËn (7 ®«i)  tói  èng tiÒn thËn
ngang.
- §Çu kÝn lâm vµo  h×nh ®µi hoa cã 2 l¸
bäc lÊy cuén mao m¹ch  tiÓu cÇu
thËn.
§Çu kia nèi víi ®Çu nh÷ng èng phÝa díi
 èng tiÒn thËn däc, lan vÒ phÝa ®u«i
ph«i.
- Khi nh÷ng èng ë ®u«i ph«i ph¸t triÓn th×
nh÷ng èng ë ®Çu ph«i b¾t ®Çu tho¸i
ho¸ & biÕn ®i, cuèi tuÇn 4  biÕn ®i
hoµn toµn.

4. 7/3/2017 sy.hmu0915@gmail.com 4
1.2. Trung thËn
- Ph¸t triÓn ë phÝa ®u«i tiÒn thËn
- D¶i sinh thËn ph©n ®èt kh«ng hoµn toµn  ®èt thËn.
- §èt thËn  èng trung thËn ngang. §Çu trong  bao (2 l¸) bäc 1 cuén
mao m¹ch.
- C¸c èng nµy quÆt vÒ ®u«i ph«i, nèi víi nhau  èng trung thËn däc (èng
Wolff), më vµo æ nhíp.
- Nh÷ng èng trung thËn ngang tho¸i ho¸ (tõ ®Çu  ®u«i).
- Cuèi th¸ng thø 2, ®¹i ®a sè c¸c èng + tiÓu cÇu thËn biÕn mÊt Trung
thËn lµ c¬ quan t¹m thêi (= tiÒn thËn).

5. 7/3/2017 5
1.3. HËu thËn
 Lµ thËn vÜnh viÔn ë ®éng vËt cã vó.
 XuÊt hiÖn vµo tuÇn thø 5.
 §o¹n ®u«i d¶i sinh thËn kh«ng chia ®èt = mÇm sinh hËu
thËn: Sinh ra èng thËn (tiÓu cÇu thËn  èng xa)
 Cuèi tuÇn thø 4, ë thµnh sau cña èng trung thËn däc (gÇn
n¬i më vµo æ nhíp) n¶y ra 1 c¸i tói thõa = mÇm niÖu qu¶n:
Sinh ra niÖu qu¶n, bÓ thËn, ®µi thËn & èng gãp.

6. 7/3/2017 6
1.3.1. Sù t¹o ra niÖu qu¶n, bÓ thËn, ®µi thËn vµ èng gãp
MÇm niÖu qu¶n tiÕn vµo mÇm sinh hËu thËn.
§Çu xa në to  bÓ thËn t¬ng lai. Nã ph©n nh¸nh liªn tiÕp:
+ èng cÊp 1 në to ra  §µi thËn lín.
+ èng cÊp 2 4  §µi thËn nhá.
+ èng cÊp 5 12  èng gãp.
- §Çu gÇn hÑp, dµi ra  NiÖu qu¶n.

7. 7/3/2017 7
1.3.2. Sù t¹o ra èng thËn
1.3.2.1. Sù t¹o ra c¸c èng hËu thËn
- èng gãp chia nh¸nh nhiÒu lÇn  mÇm sinh hËu thËn bÞ ®Èy ra xung
quanh, ®øt ®o¹n  TÕ bµo trung m« häp thµnh tõng ®¸m nhá = Mò hËu
thËn.
- TÕ bµo trung m« biÖt ho¸  Tói hËu thËn  èng hËu thËn (1 ®Çu kÝn, 1
®Çu th«ng víi èng gãp).

8. 7/3/2017 8
1.3.2.2. Sù t¹o ra c¸c èng thËn
- TiÓu cÇu thËn:
§Çu kÝn cña èng hËu thËn lâm vµo  h×nh ®µi hoa = Bao Bowman
(cã 2 l¸, gi÷a 2 l¸ lµ khoang Bowman).
Bªn trong, mao m¹ch biÖt ho¸  cuén mao m¹ch.
TiÓu cÇu thËn.
- èng gÇn:
§o¹n cßn l¹i dµi ra, cong h×nh ch÷ S råi to ra & ngo»n ngoÌo
èng gÇn.
- èng trung gian:
§o¹n gi÷a cong thµnh h×nh ch÷ U, dµi ra, híng vÒ bÓ thËn
èng trung gian.
- èng xa:
§o¹n xa th«ng víi èng gãp, dµi ra, ngo»n ngoÌo èng xa.

9. 7/3/2017 9
1.3.3. Sù t¹o ra nh÷ng th¸p vµ cét thËn
- §µi thËn nhá + èng thËn  khèi låi lªn mÆt thËn  thËn
chia thµnh nhiÒu thuú Th¸p Malpighi.
Khi trÎ ra ®êi, thËn vÉn gi÷ tÝnh chÊt chia thuú råi dÇn mÊt
®i (do t¹o ra nh÷ng èng thËn míi).
- C¸c th¸p Malpighi ng¨n c¸ch nhau bëi chÊt vá (sinh ra tõ
mÇm sinh hËu thËn), lan tíi bÓ thËn Cét thËn (trô
Bertin).

10. 7/3/2017 10
1.3.4. Sù di c cña thËn
- Lóc ®Çu, hËu thËn n»m ë vïng th¾t lng díi & vïng x¬ng
cïng sau di chuyÓn  ®Çu ph«i do:
+ §é cong cña ph«i gi¶m ®i.
+ MÇm niÖu qu¶n lín lªn.
- ë vïng hè chËu, nã ®îc ph©n bè m¹ch bëi nh¸nh chËu cña
®éng m¹ch chñ. Trong qu¸ tr×nh di c, ®îc ph©n bè bëi
nh÷ng nh¸nh ngµy cµng cao h¬n, nh÷ng nh¸nh díi thêng
tho¸i ho¸, nÕu cßn  thËn cã 2-3 ®éng m¹ch thËn thõa.

11. 7/3/2017 11
 V¸ch niÖu - trùc trµng ng¨n æ nhíp lµm 2 phÇn:
- Xoang niÖu sinh dôc
- èng hËu m«n (èng hËu m«n - trùc trµng).
2. Ph¸t triÓn cña Bµng quang
 Xoang niÖu sinh dôc chia 3 ®o¹n:
- §o¹n bµng quang - niÖu ®¹o bµng quang, niÖu ®¹o &
c¸c tuyÕn phô thuéc niÖu ®¹o.
- §o¹n chËu.
- §o¹n d¬ng vËt.

12. 7/3/2017 12
- èng trung thËn däc & niÖu qu¶n më riªng rÏ vµo ®o¹n bµng
quang - niÖu ®¹o, miÖng cña niÖu qu¶n & èng trung thËn däc
giíi h¹n 1 vïng h×nh tam gi¸c  tam gi¸c bµng quang.
- BiÓu m« cã nguån gèc tõ néi b×.
- L¸ t¹ng trung b× phñ bµng quang  C¬ & vá ngoµi.
- Lèi th«ng bµng quang & niÖu nang = èng niÖu rèn  D©y ch»ng
rèn - bµng quang.

13. 7/3/2017 13
3. Ph¸t triÓn bÊt thêng
3.1. Nh÷ng dÞ tËt cña thËn
3.1.1. U nang thËn bÈm sinh vµ
thËn ®a nang
èng gãp kh«ng th«ng víi èng
hËu thËn  níc tiÓu ø l¹i  u nang
TËt u nang thËn bÈm sinh (u nhiÒu
 TËt thËn ®a nang).

14. 7/3/2017 14
3.1.2. ThËn l¹c chç
Nh÷ng nh¸nh ®éng m¹ch chñ c¶n trë sù
di c cña thËn TËt thËn l¹c chç.
NÕu 1 thËn m¾c dÞ tËt & n»m ë vïng ®¸y
chËu TËt thËn h×nh ®Üa.
3.1.3. ThËn h×nh mãng ngùa
§Çu díi 2 mÇm sinh hËu thËn s¸t nhËp
víi nhau  h×nh ch÷ U TËt thËn h×nh
mãng ngùa.

15. 7/3/2017 sy.hmu0915@gmail.com 15
3.1.4. TËt thõa thËn
NÕu niÖu qu¶n nh©n ®«i  tËt thõa thËn:
Hai thËn chung mét niÖu qu¶n: Do mÇm sinh hËu thËn bÞ chia ®«i.
ThËn kÐp: Thêng gÆp & thêng kÕt hîp víi tËt niÖu qu¶n kÐp.
NiÖu qu¶n nh©n ®«i 1 phÇn hay toµn phÇn: 1 niÖu qu¶n më vµo bµng
quang, 1 niÖu qu¶n më vµo ©m ®¹o, niÖu ®¹o hay tiÒn ®×nh.
MÇm sinh hËu thËn cã thÓ nh©n ®«i hoÆc kh«ng nh©n ®«i.

16. 7/3/2017 16
3.1.5. ThËn kh«ng ph¸t triÓn
- ë c¬ thÓ ngoµi bông mÑ: rÊt hiÕm gÆp.
- Trong bông mÑ: Kh«ng cã thËn thai vÉn sèng ®îc, cã thÓ thÊy
ë 1 bªn hay c¶ 2 bªn.
Nguyªn nh©n: Do ngõng ph¸t triÓn cña ®o¹n cuèi èng Von (sinh
mÇm niÖu qu¶n) hoÆc do mÇm niÖu qu¶n sím tho¸i ho¸.
- ë n÷ giíi: ThËn kh«ng ph¸t triÓn  èng cËn trung thËn ph¸t
triÓn bÊt thêng  kh«ng cã tö cung + ©m ®¹o.

17. 7/3/2017 17
3.2. DÞ tËt cña bµng quang
3.2.1. Lßi bµng quang
Thµnh sau bµng quang lé ra ngoµi (më ra ë
thµnh bông díi)  nh×n thÊy niªm m¹c bµng
quang, lç niÖu qu¶n & niÖu ®¹o
Nguyªn nh©n: Do sù kh«ng di c cña tb trung
m«  c¬ ë thµnh bông díi kh«ng ®îc t¹o ra 
thµnh bông & thµnh bµng quang bÞ r¸ch ra.
3.2.2. Dß bµng quang trùc trµng
Thêng gÆp ë nam giíi: ph©n ®îc th¶i qua
bµng quang vµ niÖu ®¹o.

18. 7/3/2017 sy.hmu0915@gmail.com 18
3.3. DÞ tËt cña d©y ch»ng rèn - bµng quang
3.3.1. Dß rèn - bµng quang
Do ®o¹n niÖu nang n»m trong d©y ch»ng rèn - bµng quang kh«ng
bÞ lÊp kÝn  th«ng bµng quang víi rèn  níc tiÓu th¶i ra rèn.
3.3.2. U nang niÖu - rèn
Do mét ®o¹n niÖu nang trong d©y ch»ng rèn bµng quang kh«ng bÞ lÊp
kÝn  d·n
3.3.3. Xoang niÖu rèn
Do ®o¹n niÖu nang ë s¸t rèn kh«ng bÞ lÊp kÝn.

19. 7/3/2017 19
4. Ph«i thai sinh lý häc
- ë ph«i ngêi tiÒn thËn vµ trung thËn chØ lµ c¬ quan t¹m thêi
- Sau tuÇn thø 10  s¶n sinh níc tiÓu. Kh¶ n¨ng läc níc tiÓu cña
tiÓu cÇu thËn kÐm.
- Sau th¸ng thø 3, bµng quang chøa níc tiÓu. ThËn kh«ng tham
gia chøc n¨ng bµi tiÕt nµo  thai kh«ng cã thËn vÉn sèng ®îc.
- Kh¶ n¨ng lµm lo·ng níc tiÓu kh«ng cã ë thai mµ chØ cã ë trÎ
s¬ sinh (sau khi ra ®êi 5 ngµy).
- Chøc n¨ng cña thËn dÇn dÇn ®îc t¹o ra sau khi trÎ ra ®êi.