Good Stuff Happens in 1:1 Meetings: Why you need them and how to do them well
Pedagogy slide in education
1. ПСИХОЛОГИЯ ФАНИ РИВОЖЛАНИШ ВА
УНИНГ СОҲАЛАРИ. МОТИВ БИЛИШ
ЖАРАЁНИНИНГ ХАРАКАТЛАНТИРУВЧИ
КУЧИ СИФАТИДА
Маъруза 4
2. Режа:
1. Психология фан сифатида.
2. Психологиянинг предмети. Психика ва
унинг намоён бўлиш шакллари.
3. Психологиянинг фанлар тизимида
тутган ўрни ва боғлиқлиги.
4. Психология фанининг тармоқлари.
3. Психология фани XIX аср охири XX аср бошларида
Фалсафа фанидан фан сифатида ажралиб чиқади.
Психологиянинг фан сифатида ривожланишида
файласуфларнинг қарашлари, табиий фанлар ривожи, 17-
асрдан бошлаб фалсафа фанидан турли фанларнинг ажралиб
чиқиши, 18 ва 19-асрларда Кондильяк, Локк, Юм ёндашувлари
асослаб берилган.
1. Психология фан сифатида.
Психологиянинг Фан сифатида ривожланишида немис психологи
ва физиологи Вильгельм Вундт (1832-1920)нинг хизмати, унинг
томонидан махсус тажрибавий синов лабораторияларининг
ташкил этилиши ва моҳияти очиб берилгандир
4. Психологиянинг Фан сифатида дунёга келиши
Ж.Годфруан
“Что такое психология” номли 2-жилддан
иборат китобида антик дунёдан бошлаб
инсон психикаси, унинг қалби, ҳислари,
хулқи масалалари диққат марказда бўлган
эканлиги, психологиянинг фан сифатида
ривожланишида файласуфларнинг
қарашлари, табиий фанлар ривожи, 17-
асрдан бошлаб фалсафа фанидан турли
фанларнинг ажралиб чиқиши, 18 ва 19-
асрларда Кондильяк, Локк, Юм
ёндашувлари асослаб берилган.
Вильгельм
Вундт
У томонидан махсус тажрибавий синов
лабораторияларининг ташкил этилиши
ва моҳияти очиб берилганю
5. Р.С.Немов
Уч жилддан иборат “Психология”
китобида психология атамаси 16-асрда
биринчи марта қўлланилганлигини, онг
ва ўзини кузатиш туфайли инсон
ўзидаги психик холатларни ўргана
борганлигини, кейинчалик инсоннинг
фаолияти соҳасида шу психик
жараёнларни ўрганиш зарурати
етилганлигини изоҳлаб берган.
Э.Ғозиев
М.Холмухамедов
Х.Иброҳимов
“Психология методологияси” ўқув
қўлланмасида психология фанининг
фалсафа ва табиатшунослик фанлари
негизида пайдо бўлганлиги етарлича
далиллар воситасида кўрсатиб берилган.
6. «Психология» сўзи
иккита грек сўзларидан -
«psyche» - жон, руҳ ва
«logos»- таълимот, илм
сўзларидан иборат бўлиб,
анъанавий маънода инсон
руҳий дунёсига алоқадор
барча ҳодисалар ва
жараёнлар унинг
предметини ташкил
этади.
2. Психологиянинг предмети.
Психика ва унинг намоён бўлиш шакллари.
Психика - бу инсон
руҳиятининг шундай
ҳолатики, у ташқи оламни
(ички руҳий оламни ҳам)
онгли тарзда акс
эттиришимизни, яъни
билишимиз, англашимизни
таъминлайди.
11. 3. Психологиянинг фанлар тизимида
тутган ўрни ва боғлиқлиги.
афа
Табиат, жамият ва инсон
ривожланишига оид бўлган умумий
тамойилларни психология фалсафа
олади ва шу билан бирга ўзи ҳам
тафаккури қонуниятлари соҳасидаги
фалсафани бой маълумотларга эга
беради.
Психология ушбу фан эришган ю
фойдаланади, ҳам уларнинг кўлам
баҳоли қудрат хизмат қилади. Ҳуқуқ
ва демоқратик ўзгаришларга психо
тайёрлигини амалда таъминлаш, бу с
тарзда ва инсонлар фикр ва
ўзгаришларни ўз вақтида ўрганиш, ба
тараққиёт мезонларини ишлаб ч
фанлар методологияси ва методларин
тадбиқий аҳамият касб этади.
гия
12. нлар:
ка ва б.к.
Психик ҳодисалар ва жараёнла
физиологик механизмларини тушуни
уларнинг кечиши қонуниятларини об
учун материал беради. Айникса, бош
марказий асаб системасининг психик
бошқаришда ва уларни мувофи
ролини эътироф этган холда психоло
фанлар эришган ютуқлар ва ула
услубларидан омилкорона фойдалана
тика
Инсон шахсининг ўз-ўзини бошқа
жараёнларни такомиллаштириш бора
технологияси ва кибернетика то
киритилган ютуқлар ва тадқиқот ме
дастурдан ўз ўрнида фойдаланади.
нлари
Психологиянинг ўзаро алоқаси ва ҳа
сезилмоқда. Бир томондан мурак
бошқарувчи инсон онги муамм
иккинчи томондан, психик ҳаёт
қирраларини очишда махсус техни
фойдаланиш зарурати бу икки йўнали
ютуқларини бирлаштиришни назарда
14. Психика - инсон руҳиятининг шундай ҳолатики, у ташқи оламни (ички
руҳий оламни ҳам) онгли тарзда акс эттиришни, яъни билиш, англашни
таъминлайди
Психология - «psyche» - жон, руҳ ва «logos»- таълимот, илм сўзларидан
иборат бўлиб, анъанавий маънода инсон руҳий дунёсига алоқадор барча
ҳодисалар ва жараёнлар унинг предметини ташкил этади
Ижтимоий психология – психология фанининг ўзига хос махсус тармоғи
бўлиб, унда психик ва жамият тараққиёти қонунлари ўрганилади
Психик жараёнлар – у ёки бу психик махсулт ва натижаларни (психик
образлар, холатлар, тушунчалар, хиссиёт ва х.к.) хосил қилувчи,
шакллантирувчи ва ривожлантирувчи жараён.
Темперамент - инсоннинг турли вазиятларда нарса, ҳодиса, ҳолатлар ва
инсонларнинг ҳатти-ҳаракатларига нисбатан реакциясини тушунтириб
берувчи хусусиятлари мажмуи
Апатия – кишининг теварак атрофдаги оламга нисбатан бефарқлик
холати.
Индивидуаллик – индивиднинг бошқалардан фарқланадиган ижтимоий
хусусиятлари ва психикасининг ўзига хослиги, қайтарилмаслиги.
Шахс – ижтимоий муносабатларга кирувчи ва онгли фаолият билан
шуғулланувчи бетакрор одам.
Глоссарий