Σχεδιάγραμμα και θέμα Παραγωγής Γραπτού Λόγου για το μάθημα της Έκθεσης Γ΄Λυκείου με θέμα Ειρήνη - Πόλεμος

1. 1
ΕΙΡΗΝΗ – ΠΟΛΕΜΟΣ
ΕΙΡΗΝΗ
Ορισμός : Ειρήνη είναι η κατάσταση αρμονίας, ισορροπίας, φιλότητας, ενότητας που επικρατεί σε διακρατικό
και διαπροσωπικό επίπεδο. Πρόκειται για την αρμονική συνύπαρξη ατόμων και λαών.
Τα αποτελέσματα της ειρήνης
- Η ειρήνη αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη κάθε κοινωνικού τομέα, για την δημιουργία
γενικά πολιτισμού.
- Στην ειρήνη υπάρχει η δυνατότητα για ολόπλευρη ανάπτυξη των δυνατοτήτων του ανθρώπου: μόρφωση,
καλλιέργεια, κριτική, ψυχαγωγία, απόλαυση της ζωής .
- Οι κοινωνικοί τομείς εξελίσσονται ομαλά και προοδεύουν . Η πρόοδος αποτυπώνεται στις επιστήμες , στην
τέχνη, στα γράμματα, στις τεχνικές .
- Υπάρχουν οι δυνατότητες για ανάπτυξη ανθρωπιστικών αισθημάτων, για καλλιέργεια της συνεργασίας, ανά-
μεσα σε πολίτες και λαούς .
- Δημιουργείται ευνοϊκό κλίμα για την επίλυση προβλημάτων και για την βελτίωση των τομέων της πολιτι-
κής, κοινωνικής, οικονομικής ζωής .
- Υπάρχει η δυνατότητα για καλύτερη οικονομική οργάνωση και ανάπτυξη. Μείωση πολεμικών δαπανών συ-
νεπάγεται αύξηση κοινωνικών παροχών, επενδύσεις, δημιουργία νέων κλάδων, εκσυγχρονισμό , άρα άνοδο
βιοτικού επιπέδου και βελτίωση ποιότητας ζωής- Το ευνοϊκό αυτό κλίμα εμπνέει το αίσθημα της αισιοδο-
ξίας, της ασφάλειας, της έφεσης προς δημιουργικές δραστηριότητες .
ΠΟΛΕΜΟΣ (επεκτατικός, αμυντικός, εμφύλιος, θρησκευτικός, απελευθερωτικός )
Ορισμός: Πόλεμος είναι η επικράτηση των συγκρούσεων και της αναταραχής. Είναι η βίαιη εκδήλωση των
διαφωνιών, των ανταγωνισμών, των αντιθέσεων σε διακρατικό και διαπροσωπικό επίπεδο.
Αιτίες του πολέμου
- Πρωταρχικό πρόβλημα είναι το πόσο η επιθετικότητα αποτελεί μία έμφυτη παρόρμηση του ανθρώπου ή εί-
ναι επίκτητη. Υπάρχει η άποψη, σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος σπρωγμένος κυρίως από το ένστικτο της
αυτοσυντήρησης, εκφράζεται επιθετικά. Σύμφωνα με άλλους, οι κοινωνικές συνθήκες είναι αυτές που κάνουν
τον άνθρωπο επιθετικό .Συνδυαστικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο άνθρωπος, όντας από τη φύση του καλός
και κακός, διαμορφώνει και καλλιεργεί τις δυνάμεις του ανάλογα με τα κοινωνικά δεδομένα .
- Αίτια του πολέμου, αποτέλεσαν συχνά, σε όλη την ιστορική πορεία, πολιτικοί και οικονομικοί ανταγωνισμοί.
Αυτοί εκφράστηκαν σε δύο κατευθύνσεις: Κατακτητικές τάσεις ισχυρών κρατών, επιθυμία για επικράτηση.
Ανισότητες σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, ανάμεσα σε καταπιεσμένους και καταπιεστές, που οδηγούν σε
πολέμους ανεξαρτησίας, σε αγώνες απελευθερωτικούς, σε επαναστάσεις.
Οι συνέπειες του πολέμου
- Απώλεια ανθρώπινου δυναμικού, δημογραφικές ανακατατάξεις.
- Φόβος, άγχος, ανασφάλεια, θάνατος .
- Εξαφάνιση κάθε ανθρωπιστικού στοιχείου, επικράτηση της αρχής « ο θάνατός σου, η ζωή μου ».
- Γενική οπισθοδρόμηση, καταστροφή πολλών επιτευγμάτων, στασιμότητα επιστημών, οικονομική εξαθλίωση
- Πολιτικές και κοινωνικές ανακατατάξεις .
Σε περιόδους καταπίεσης και δουλείας, δεν μπορούμε να ευχόμαστε την διατήρηση της ειρήνης. Η ιστορική
πείρα έχει αποδείξει ότι μόνο η ένοπλη ρήξη μπορεί να οδηγήσει σε απελευθέρωση. Σ’ αυτήν την περίπτωση ο

2. 2
πόλεμος είναι το μέσο που θα οδηγήσει σε καλυτέρευση των συνθηκών, ενώ η ειρήνη αποτελεί τη διαιώνιση
των ανισοτήτων .
ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΙΡΗΝΗ ΣΗΜΕΡΑ:
1. Η κρίση όλων των αξιών που είναι πολύ έντονη στη σημερινή εποχή.
2. Ο φανατισμός σε οποιαδήποτε μορφή που δυναμιτίζει και δηλητηριάζει τις ανθρώπινες σχέσεις.
3. Οι ιμπεριαλιστικές και μιλιταριστικές τάσεις πολλών κρατών.
4. Οι στρατιωτικοί ανταγωνισμοί και η τελειοποίηση των όπλων μαζικής καταστροφής, που απορροφούν με-
γάλα χρηματικά κονδύλια.
5. Η έλλειψη του διαλόγου και η μη αναγνώριση από όλους τους ανθρώπους της μεγάλης αξίας του ως μονα-
δικού μέσου επίλυσης των διαφορών μεταξύ των κρατών.
6. Ο μεγάλος κίνδυνος ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος που θα σημάνει και το τέλος της ανθρωπότητας.
7. Η μεγάλη διαφορά στην κατανομή του πλούτου μεταξύ των κρατών και των ανθρώπων. Αυτή η κατάσταση
δημιουργεί κοινωνικές ανισότητες και γενικά πολλά προβλήματα.
8. Η παγκόσμια οικονομική κρίση και ειδικότερα η ενεργειακή κρίση, η οποία μπορεί να ανατρέψει την πα-
γκόσμια ειρήνη.
9. Οικονομικά συμφέροντα.
ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΓΙΩΘΕΙ Η ΕΙΡΗΝΗ:
1. Με τη συνειδητοποίηση κάθε ανθρώπου ξεχωριστά της μεγάλης αξίας και σημασίας της ειρήνης για την
παγκόσμια ανάπτυξη και πρόοδο.
2. Με τη χρησιμοποίηση του διαλόγου ως μοναδικού μέσου επίλυσης των διαφορών μεταξύ των ανθρώπων
στις καθημερινές τους σχέσεις και των κρατών γενικότερα.
3. Με τη συμμετοχή σε φιλειρηνικά κινήματα και οργανώσεις που έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν πίεση
στις πολιτικές ηγεσίες όλων των κρατών που λαμβάνουν τις σημαντικές αποφάσεις.
4. Με την ενίσχυση των πολιτικών εκείνων, οι οποίοι θα εργαστούν για να υπάρξει συνεργασία μεταξύ των
κρατών και για να αποτραπεί ο εφιάλτης του πολέμου.
5. Με τη συμβολή των επιστημόνων, των πνευματικών ανθρώπων και γενικά όλων εκείνων που μπορούν να
ενημερώσουν και να προβληματίσουν τους ανθρώπους για τους κινδύνους που διατρέχει η παγκόσμια ειρήνη.
6. Με την αφύπνιση των νέων που, αποτελώντας το μέλλον της ανθρωπότητας, θα πρέπει να αγωνιστούν, για
να δημιουργηθεί μια κοινωνία στην οποία δε θα υπάρχουν οι σημερινές ανισότητες που αποτελούν κατάφωρη
παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
7. Με τη μείωση των πυρηνικών όπλων και τη σταδιακή κατάργησή τους (ύφεση, αφοπλισμός).
8. Με την παροχή χρημάτων για την επίλυση των προβλημάτων που αποτελούν πληγές του σύγχρονου πο-
λιτισμού (φτώχεια, πείνα κυρίως στο λεγόμενο τρίτο κόσμο κ.τ.λ.) και όχι για την κατασκευή όπλων που μπο-
ρούν να φέρουν την καταστροφή.
9. Με την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των κρατών μέσα από πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις.
10. Με την παιδεία.
ΘΕΜΑ ΈΚΘΕΣΗΣ
Υποθέστε ότι είστε βασικός ομιλητής με θέμα τη διασφάλιση της ειρήνης. Παρουσιάστε σε μία ομιλία τις συ-
νέπειες ενός πολέμους και τους τρόπους, με τους οποίους πιστεύετε ότι θα μπορούσαν τα σύγχρονα κράτη να
ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα ενός πολέμου.