2. - Kitle Kaynaklı Sistemler
- Özgür Veri
- OpenStreetMap Nedir?
- OpenStreetMap'le ne yapılır?
3. Kitle-Kaynak
● Kitle kaynaklı hareketin ortaya çıkışı, özgür
yazılım hareketinin başlangıcı olarak kabul
edilebilir.
● Yeni medya düzeni: amatörler tarafından
geliştirilen içerik.
● Kullanıcılar gönüllü olarak, ya da çok düşük
maliyetlerle bir araya gelip içerik
üretmektedir.
4. Kitle-Kaynak
● Kitle-kaynak fikri, bir ekonomist, yönetici
danışmanı ya da pazarlama dehası
tarafından ortaya atılmadı.
● Sevdikleri işleri başka insanlarla birlikte
yapan internet kullanıcılarının koordineli
olmayan eylemleri sonucu ortaya çıkmıştır.
6. Kitle-Kaynak
● İşgücü, kitleler içerisinde kurumlara kıyasla
daha etkin bir biçimde paylaşılabiliyor.
"Bir iş için en uygun insan, onu en çok
yapmak isteyendir."
"Given the right set of conditions, the crowd
will always outperform any number of
employees."
(Jeff Howe, Crowdsourcing)
7. Kitle-Kaynak
● Şirketler teknik destek sayfaları yerine
kullanıcı forumlarına yönelmeye başladı.
● BBC, Gannett, Reuters, dünya çapında yerel
haberleri derlemek için gittikçe daha az
yetişmiş muhabir kullanıyor.
8. Kitle-Kaynak
Köken
Ortaya
Irk çıkan işin
Cinsiyet kalitesi.
Dil
Din
Yaş
Vasıf
9. Kitle-Kaynak
İnternette olduğu gibi, kitle kaynaklı sistemler
de sınır tanımaz. Sistem için önemli olan hangi
caddede, hangi şehirde, hangi ülkede, hangi
kıtada olduğunuz değil, o işi yapıp
yapamayacağınızdır.
Kitle-kaynak, yetenek ve bilginin ihtiyaçla bir
araya geldiği bir yöntemdir.
10. Açık Veri / Open Data
● Açık veri, var olan tüm verilerin, telif, patent
ya da başka denetim mekanizmalarınca
kısıtlanmaksızın, dilediklerince kullanmaları
ve yeniden yayınlamaları için herkes
tarafından özgürce erişilebilir olması
düşüncesidir.
11. Açık Veri / Open Data
● Açık veri Vikipedi örneğindeki gibi metin ve
bilgi ağırlıklı olabilir.
● Metinsel olmayan açık veriler haritalar,
genomlar, connectome'lar, kimyasal
bileşikler, bilimsel ve matematiksel formüller,
tıbbi veriler ve uygulamalar, biyolojik bilimler
ve biyolojik çeşitlilik alanlarındadır.
12. Açık Veri / Open Data
● Veriler tüm insanlığındır.
● Gerçeğin telifi olmaz!
● Veriler özgürce erişilebilir olmadan bir
araştırmanın gerçek verimine kavuşması
mümkün değildir.
13. Açık Veri / Open Data
● Bilim alanında Open Science Data
● Akademik yayıncılık alanında Open Access
● Araştırma alanında Open Research / Open
Notebook
● Bilgi alanında Open Knowledge
14. Açık Veri / Open Data
● Kamu Alanında ABD, İngiltere ve Avrupa
Birliği'nde kullanımı yaygındır
● Her yıl çeşitli yarışmalarla teşvik edilir
● http://opendatachallenge.org/
● http://publicdata.eu/
● http://data.gov
● http://data.gov.uk
15. Açık Veri / Open Data
● Open Data Institute
● Tim Berners-Lee ve Prof. Nigel Shadbolt
tarafından kurulmuştur
● Kamunun ve özel şirketlerin açık veriye
taşınmasını hedefler
16. Açık Bilgi / Open Knowledge
● Açık Veri'nin kapsayıcısı, terim olarak yeni
ancak anlayış olarak eski bir yaklaşım.
● M.Ö. 868'de Çin'de yazılmış bir kutsal
metinde "Evrensel olarak özgürce
dağıtılması için basılmıştır" diye
yazmaktadır.
17. Harita
Harita, yeryüzünün tümünün ya da
bir parçasının belirli oranlarda
küçültülüp işaretleştirilerek bir
düzlem üzerine yansıtılarak
gösterimidir.
basılı / sayısal
tematik / topografik
genel / özel
18. OpenStreetMap
● 2004, Steve Coast (University College London)
● Wikipedia ve İngiltere'deki harita arşivine (Ordinance
Survey) erişimdeki kısıtlamalardan esinleniliyor.
● ODBL (Open Database License)
● Özünde büyük bir uzamsal (spatial) veritabanıdır.
● İlk kullanıcıları çoğunlukla rotalarını işaretleyen bisiklet
sürücüleriydi.
19. OpenStreetMap
● Open Layers tabanlı bir "slippy map"
arayüzüne sahiptir.
● Haritalar Mapnik rendering motorunda
üretilip döşemeler halinde
görüntülenmektedir.
20. OpenStreetMap
VERİ ÜRETİMİ:
● Arazi Ölçmeleri
○ GPS izi, yerel bilgi
● Kamu Verileri
○ A.B.D., Kanada, İngiltere
○ LANDSAT
● Özel Sektör Verileri
○ Yahoo, Microsoft (uydu görüntüleri)
23. OpenStreetMap
Veri Elemanları:
● Düğüm: Belirli konumdaki noktaları belirtmek için
kullanılır (ATM, otobüs durağı, vb.)
● Yol: Çizgilerle bağlanmış düğüm sırası (Cadde, sokak,
patika, vb.)
● Kapalı Yol: Başladığı noktada biten yol; alanları
tanımlamak için kullanılır (Park, göl, bina, vb.)
● İlişki: Fiziki olarak ayrı, ama aynı şeyi temsil eden veri
elemanları için tanımlanır. (Birden çok segmentten
oluşan bir otoyol, farklı yerlerde bir kaç parçadan oluşan
bir milli park alanı gibi)
28. OpenStreetMap
● OSMapTuner (Android OSM Editörü)
● OSM QA Editor (editor.osmsurround.org)
○ İsimsiz yollar ve adressiz binaları sorgulayıp eksik
bilgileri tamamlayabileceğiniz bir arayüz.
29. OpenStreetMap
tag: amenity=cinema
● Nokta / Alan
● name=*
operator=*
building=cinema
drive_in=yes/no
deaf:description:en=Cinema offers subtitles
cinema:3d=yes/no
screen=*
minage=*
http://wiki.openstreetmap.org/wiki/Map_Features
30. OpenStreetMap
Veri Kaynakları!!!
● Telif hakları sıkıntısı yüzünden OSM
editörlerinde bulunan veri kaynakları dışında
bir kaynaktan faydalanmak önerilmez.
● Google, telifli içeriğe sahip olduğu için
Google Maps ve Google Earth gibi
kaynaklardan OpenStreetMap verisi
üretilemez.
○ Tuzak Sokaklar!
37. OpenStreetMap
Neler Yapılıyor?
● http://osm.misterboo.de/education/ (osm’de çizili eğitim
kurumları)
● http://cycling.waymarkedtrails.org/en/ (yürüyüş ve bisiklet
yolları)
● http://wheelmap.org/en
● http://fieldpapers.org/
● http://walking-papers.org/print.php?id=crxftq4s
● Oyunlar:
○ Kort http://www.kort.ch/
○ Train Lord http://trainlord.com/
38. OpenStreetMap
OpenStreetMap Dünyasını takip etmek için:
http://neis-one.org/
http://osm.gryph.de/
http://opengeodata.org/
http://openstreetmap.org.tr/
http://bestofosm.org/ (Examples of excellent mapping and
other interesting places in OpenStreetMap.)
http://www.stateofthemap.org/ (Yıllık Uluslararası
OpenStreetMap Kongresi)