5. ΕΕΕιιισσσαααγγγωωωγγγήήή
Στενά συνδεδεμένος ο άνθρωπος με την φύση, σε παλαιότερες εποχές σεβόταν και εκτιμού-
σε τα ζώα και τα φυτά που τον βοηθούσαν στην επιβίωση του.
Κατανοούσε την αμοιβαία εξάρτηση όλων των βασιλείων της ζωής και το κάθε τι έπαιρνε
θέση στην συνείδηση του, ανάλογα με την χρησιμότητά του. Έδιδε σ' αυτά υπόσταση, τα θεω-
ρούσε ζώντες οργανισμούς, εκφράσεις ενός ενιαίου συνόλου, και πολλές φορές τούς επέδιδε
θεϊκές ιδιότητες. Τα δένδρα, πολύ κοντά στον άνθρωπο, έτοιμα να τον ξεκουράσουν ή να τον
προστατεύσουν από τον ήλιο ή την βροχή, με την καθημερινή επαφή μαζί τους, έγιναν αφορμή
να γεννηθούν θρύλοι και παραδόσεις γύρω απ' αυτά, που ακόμα και σήμερα εντυπωσιάζουν.
Στα δάση και στα νερά πίστευαν ότι κατοικούσαν οι Νύμφες, κόρες του Διός και ακόλου-
θες της Αρτέμιδος. Μία κατηγορία Νυμφών, τις οποίες ονόμαζαν Αμαδρυάδες, κόρες του Ου-
ρανού, αρχαιότερες από τις κόρες του Διός, θεωρούσαν ότι ήσαν ταυτισμένες με τη ζωή των
δένδρων. Μόλις κάνει την εμφάνιση του ένα δενδράκι, μια Αμαδρυάδα, έλεγαν, το αναλαμβά-
νει, το προστατεύει και μοιράζεται τη μοίρα του. Όταν το νερό του Ουρανού ποτίζει τα δένδρα,
οι Αμαδρυάδες είναι χαρούμενες, αντίθετα, όταν τα δένδρα χάνουν τα φύλλα τους, οι Νύμφες
πενθούν. (http://www.ideografhmata.gr/forum/viewtopic.php?f=12&t=7589 )
Με ονομασία εμπνευσμένη από την παραπάνω περίπτωση της Ελληνικής μυθολογίας γενι-
κός σκοπός της παρούσας εργασίας είναι ο συνολικός σχεδιασμός μιας μικρής οικιστικής ενό-
τητας ενταγμένης στον αστικό ιστό της πόλης των Αθηνών, από τη διευθέτηση των χρήσεων
γης μέχρι το σχέδιο γενικής διάταξης. Η εργασία αποσκοπεί επίσης στη διερεύνηση των δυνα-
τοτήτων βελτίωσης των συνθηκών θερμικής άνεσης και της ποιότητας του περιβάλλοντος με
την αξιοποίηση βιοκλιματικών και περιβαλλοντικών αρχών σχεδιασμού. Επίσης, στο πλαίσιο
της διερεύνησης θα πρέπει να αντιμετωπισθούν σειρά από θέματα, όπως η συσχέτιση των προ-
τεινόμενων χρήσεων με τις υφιστάμενες στην ευρύτερη περιοχή, οι τυπολογίες των στοιχείων
του χώρου, η συνάρθρωση ανάμεσά στους κτισμένους και υπαίθριους χώρους κλπ.
Τέλος, η παρούσα εργασία διερευνά όρους και προϋποθέσεις για ανάπτυξή του γηπέδου σε
οικιστικό συγκρότημα οργανωμένης δόμησης.
Πασχαλίδου Αννούλα 5
6. 1 11. .. ΑΑΑν ννά άάλ λλυ υυσ σση ηη ε εευ υυρ ρρύ ύύτ ττε εερ ρρη ηηςςς πππεεερρριιιοοοχχχήήήςςς μμμεεελλλέέέτττηηηςςς
1.1 Γεωγραφική και πολιτική θέση
Oι Αμπελόκηποι ανήκουν στο 7ο δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Αθηναίων.
Είναι μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της πρωτεύουσας.(χάρτης 1,2)
(http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=1479377)
1.2 Έκταση και χρήσεις γης
Την περιοχή των Αμπελοκήπων διασχίζουν μερικοί από τους μεγαλύτερους και κυριότερους
οδικούς άξονες της πρωτεύουσας. Πρωτίστως η Κηφισίας, που συνδέει την Αθήνα με τα Βό-
ρεια Προάστια, η Βασ. Σοφίας (προέκταση της Κηφισίας, άλλωστε παλιότερα λεγόταν και αυ-
τή «Κηφισίας»), η Μεσογείων και η Λεωφ. Αλεξάνδρας. Η τελευταία ανοίχτηκε το 1891.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα κατασκευών της περιοχής είναι οι προσφυγικές πολυκατοι-
κίες της Λεωφ. Αλεξάνδρας. Οι πολυκατοικίες αυτές, κτίστηκαν σε έκταση που είχε αγοράσει
ο δήμος το 1878, αρχικά 300 στρεμμάτων. Σ’αυτή τη μεγάλη έκταση, που ο δήμος τότε αγόρα-
σε από τον Γεώργιο Νικολαϊδη, κτίστηκαν μεταξύ άλλων , οι φυλακές Αβέρωφ, το δημοτικό
νοσοκομείο «Ελπίς», το γήπεδο του Παναθηναϊκού κ.α.
Αποτελούσαν αυτές οι πολυκατοικίες μια οργανωμένη κρατική προσπάθεια στέγασης των
μικρασιατών προσφύγων που είχαν κατακλύσει τη πρωτεύουσα, μετά τη καταστροφή του
1922.
Το συγκρότημα των προσφυγικών πολυκατοικιών της λεωφόρου Αλεξάνδρας οικοδομήθηκε
μεταξύ των ετών 1933-1935, βάσει σχεδίων των αρχιτεκτόνων Κίμωνα Λάσκαρι (1905-1978)
και Δημήτριου Κυριακού (1881-1971). Στη συγκεκριμένη περίπτωση προκρίθηκε η ανέγερση
228 συνολικά διαμερισμάτων, κατανεμημένων σε οκτώ πολυκατοικίες που διατάσσονταν ε-
πάλληλα μεταξύ τους και παράλληλα προς τον άξονα της λεωφόρου. Η μορφή τους ήταν απλή
χωρίς διακοσμητικά στοιχεία, καθαρά λειτουργική (κατά τα πρότυπα του κινήματος Bauhaus).
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των Αμπελοκήπων είναι ο μεγάλος αριθμός νοσοκομειακών μο-
νάδων που συγκεντρώνει στα όρια του ή γύρω από αυτά.
Η πυκνότητα σε νοσοκομεία είναι τέτοια, ώστε οι Αμπελόκηποι να χαίρουν από τα πληρέ-
στερα και αρτιότερα δίκτυα του συστήματος υγείας. Η περιοχή διέθετε πάντα καλή συγκοινω-
νιακή σύνδεση με άλλες περιοχές.
Η πρώτη οργανωμένη συγκοινωνία ξεκίνησε το 1882 με ιππήλατο τραμ στο δρομολόγιο
Ομόνοια-Αμπελόκηποι. Το τραμ θα συνεχίσει να εξυπηρετεί τη περιοχή και με άλλες γραμμές,
μέχρι την κατάργηση του μεταπολεμικά. Κάποια δρομολόγια συνέχισαν κανονικά, όμως όχι με
τραμ, αλλά με τρόλεϊ. Ενθύμια από τη λειτουργία του παλιού τραμ στη περιοχή υπάρχουν ακό-
μα (οι ράγες στο οδόστρωμα στην άνοδο της Κηφισίας λίγο μετά το Γηροκομείο).
Από το 2000 (στις 28 Ιανουαρίου) οι Αμπελόκηποι απέκτησαν επιπλέον σημαντική συγκοινω-
νιακή υποδομή, αφού εξυπηρετούνται από δύο σταθμούς του Μετρό (γραμμή 3), το σταθμό
«Αμπελόκηποι» και το σταθμό «Πανόρμου». Στα όρια της περιοχής εξυπηρετεί επίσης ο σταθ-
μός «Μέγαρο Μουσικής». Έτσι η περιοχή διαθέτει ένα πυκνό δίκτυο ΜΜΜ (λεωφορεία, τρό-
λεϊ, μετρό). http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=1479377)
1.3 Ιστορικά και κοινωνικά στοιχεία περιοχής
Η ιστορία της περιοχής πάει πολλά χρόνια πίσω. Αποτελούν, σύμφωνα με αναφορές, συνοι-
κία από το 1881 και η περιοχή εντάσσεται στο πολεοδομικό σχέδιο Αθηνών στις 26 Νοεμβρίου
1926. Επρόκειτο για μια κατάφυτη περιοχή, με πολλά δέντρα και περιβόλια, ενώ πολλά ρέματα
τη διέσχιζαν. Γνωστό είναι το ρέμα που από την περιοχή των Ελληνορώσσων διέσχιζε την ση-
μερινή Σεβαστουπόλεως και τη περιοχή του Ερυθρού και περνώντας από τη Μεσογείων κατέ-
ληγε στο Ιλλισσό. Μεγάλο μέρος των ρεμάτων της περιοχής καλύφθηκαν ήδη στα χρόνια του
μεσοπολέμου (π.χ. τα ρέματα του Θων και της Λ. Αλεξάνδρας το 1934).
Επίσης από τους Αμπελόκηπους διέρχεται το Αδριάνειο υδραγωγείο.
http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=1479377)
1.4 Αβιοτικό περιβάλλον
1.4.1 Τοπογραφικό ανάγλυφο-γεωμορφολογία
Η Αθήνα είναι απλωμένη στην κεντρική πεδιάδα της Αττικής (λεκανοπέδιο) η οποία περι-
βάλλεται από το βουνό Αιγάλεω στα δυτικά, το όρος της Πάρνηθας στα βόρεια, την Πεντέλη
στα βορειανατολικά, το όρος Υμηττό στα ανατολικά και τον Σαρωνικό κόλπο στα νοτιοδυτικά.
Επειδή η Αθήνα έχει ουσιαστικά καταλάβει ολόκληρη την πεδιάδα είναι πολύ δύσκολο να επε-
Πασχαλίδου Αννούλα 6
7. κταθεί περαιτέρω λόγω των φυσικών εμποδίων. Η γεωμορφολογία στην Αθήνα συχνά δημι-
ουργεί το φαινόμενο της θερμοκρασιακής αναστροφής το οποίο μερικώς ευθύνεται για τα προ-
βλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
(http://www.hellenica.de/Griechenland/Geo/GR/Athina.html)
1.4.2 Έδαφος
Tο έδαφος είναι πετρώδες και όχι και τόσο εύφορο (Αθηναϊκός σχιστόλιθος, ασβεστολιθικές
μάζες στους λόφους). (http://www.hellenica.de/Griechenland/Geo/GR/Athina.html)
1.4.3 Κλίμα-αστικό περιβάλλον
Το κλίμα της Αττικής είναι εύκρατο και εντάσσεται κλιματολογικά στον μεσογειακό τύπο
κλίματος. Γενικά οι ηλιόλουστες ημέρες αποτελούν πολύ συνηθισμένο φαινόμενο ακόμα και
τον χειμώνα κατά τις αλκυονίδες ημέρες. Βροχές σημειώνονται κυρίως από τον Οκτώβριο έως
και τον Απρίλιο αλλά συνολικά ολόκληρο τον χρόνο τα ύψη βροχής είναι πολύ χαμηλά και δεν
ξεπερνούν τα 400-450mm. Περισσότερες βροχές σημειώνονται στα ανατολικά και στα βόρεια
διαμερίσματα του νομού.
Χιονοπτώσεις σημειώνονται κάθε σχεδόν χρόνο στα γύρω ορεινά της Αττικής πιό σπάνια
στα βόρεια προάστια των Αθηνών και ακόμα πιο σπάνια στο κέντρο της πόλης. Βεβαίως τα τε-
λευταία χρόνια τα χιόνια έχουν κάνει πολλές φορές αισθητή την παρουσία τους στην πόλη
(2002-2004-2006-2008). Η θερμοκρασία ακόμα και τους χειμερινούς μήνες κυμαίνεται σε υψη-
λά επίπεδα με την μέση του Ιανουαρίου να κυμαίνεται στους 9,2 βαθμούς Κελσίου. Τους καλο-
καιρινούς μήνες οι θερμοκρασίες φτάνουν σε πολύ υψηλά επίπεδα και για λίγες ημέρες εμφανί-
ζεται καύσωνας με θερμοκρασίες που ξεπερνούν ακόμα και τους 40 βαθμούς Κελσίου. Στο λε-
κανοπέδιο και στις πυκνοδομημένες περιοχές επικρατούν συνθήκες που επιβαρύνουν σημαντι-
κά το ήδη θερμό φυσικό κλίμα της Αττικής.
Ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες καταστροφές από τις πυρκαγιές οι ειδικοί αναμένουν περεταί-
ρω αύξηση της θερμοκρασίας στην Αττική κατά 2 βαθμούς Κελσίου αύξηση της ταχύτητας των
ανέμων εξαιτίας της έλλειψης ψηλών δέντρων καθώς επίσης και αλλαγή στην κατανομή των
βροχοπτώσεων. (http://www.meteo-news.gr/site/article/Climate_of_Athens/)
Στην Αθήνα, η υψηλή και πυκνή δόμηση, που συνδέεται με συνωστισμό και ένταση των
δραστηριοτήτων, συνεπάγεται ασθενέστερους ανέμους και μεγάλο ποσοστό τεχνητών επιφα-
νειών που απορροφούν και αποθηκεύουν πολύ μεγάλες ποσότητες θερμότητας από τον ήλιο
ιδιαίτερα το καλοκαίρι, τις οποίες εκπέμπουν τη νύχτα. Λόγω της έλλειψης χώρων πρασίνου
και υδάτινων επιφανειών στην πόλη, της άμεσης τεχνητής απορροής των υδάτων και του σκλη-
ρού κτιριακού κελύφους της, η εκπεμπόμενη θερμότητα δεν είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί για
την εξάτμιση του νερού. Έτσι, παρατηρούνται φαινόμενα όπως οι καύσωνες, οι θερμικές νησί-
δες, η ατμοσφαιρική ρύπανση, μεταβολή δηλαδή του κλίματος και της ατμόσφαιρας στον αστι-
κό χώρο.
Όσον αφορά στην ταχύτητα του ανέμου, αναφέρεται ενδεικτικά ότι οι μεγαλύτερες μεταβο-
λές στην ταχύτητα του ανέμου (μείωση της τάξεως 44%) παρατηρήθηκε στις αρχές της δεκαε-
τίας του '70, εποχή εντατικής οικοδόμησης του λεκανοπέδιου.
Εν συνεχεία, λόγω της αύξησης του δομημένου όγκου και των αστικών δραστηριοτήτων,
χωρίς μέριμνα για την εξασφάλιση χώρων αστικού και περιαστικού πρασίνου και τη συνακό-
λουθη επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών, εμφανίστηκε το φωτοχημικό νέφος, κατά τη δε-
καετία του '80, με σοβαρές επιπτώσεις στις συνθήκες διαβίωσης της πόλης.(Αττάρτ Βίλλυ ,2004)
1.5 Φυσικό βιοτικό περιβάλλον
1.5.1 Βλάστηση-χλωρίδα
Η Αθήνα και η Αττική γενικότερα έχουν μεσογειακό κλίμα και σε ό,τι αφορά τη σύνθεση
της φυσικής βλάστησής τους, ανήκουν στη ζώνη των μεσογειακών φυτικών οικοσυστημάτων .
Ωστόσο, τα φυτά τους δεν είναι όλα μεσογειακά καθώς υπάρχουν και ξενικά είδη που έχουν
προσαρμοστεί στα χαρακτηριστικά του μεσογειακού κλίματος και αποτελούν πλέον ένα σημα-
ντικό ποσοστό της βλάστησης.
Το πράσινο της Αθήνας αποτελείται τόσο από μεγάλους χώρους αστικού και περιαστικού
πρασίνου, όπως είναι το δάσος του Υμηττού, το Αττικό Άλσος, οι λόφοι Λυκαβηττού και Φι-
λοπάππου και οι αρχαιολογικοί χώροι, όσο και από μικρότερους χώρους, όπως είναι τα πάρκα,
οι πλατείες, οι δενδροστοιχίες και οι νησίδες των δρόμων. Ειδική περίπτωση αποτελεί
Πασχαλίδου Αννούλα 7
8. ο Εθνικός Κήπος, καθώς στη βλάστησή του περιλαμβάνονται τόσο χαρακτηριστικά μεσογεια-
κά είδη, όσο και πολλά ξενικά είδη, κάποια από τα οποία υπάρχουν μόνο εκεί και πουθενά αλ-
λού στην Ελλάδα.
Το χαρακτηριστικό των μεγάλων χώρων πρασίνου είναι ότι η βλάστησή τους αποτελείται
κυρίως από μεσογειακά είδη δένδρων και θάμνων, τα περισσότερα από τα οποία είναι αυτο-
φυή, σε αντίθεση με τους μικρότερους χώρους που η βλάστησή τους είναι μικτή, αποτελούμε-
νη τόσο από ελληνικά όσο και από ξενικά είδη. Το πράσινο των μικρότερων χώρων πρασίνου
έχει δημιουργηθεί με συστηματικές φυτεύσεις δένδρων και θάμνων.
Τα σημαντικότερα είδη δένδρων που υπάρχουν στους χώρους πρασίνου της Αθήνας είναι τα
παρακάτω:
Α. Mεσογειακά είδη
α. Χαλέπιος Πεύκη (Pinus halepensis)
Το χαρακτηριστικότερο είδος δένδρου της Αττικής. Είναι εξαιρετικά ξηροφυτικό και θερ-
μόβιο είδος και το συναντάμε στα δάση που υπάρχουν γύρω από την Αθήνα αλλά και μέσα στα
μεγάλα πάρκα της. Χαρακτηριστικά είναι τα πρανή της οδού Υμηττού, όπου υπάρχουν μεγάλα
πεύκα σε όλο σχεδόν το μήκος της διαδρομής από το λόφο του προφήτη Ηλία μέχρι το A’ Νε-
κροταφείο. Τα άλση Ιλισσίων και Παγκρατίου αποτελούνται επίσης από πεύκα και κουκουνα-
ριές.
β. Κουκουναριά (Pinus pinea)
Έχει χαρακτηριστική κόμη σε σχήμα ομπρέλας και έτσι ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα ελληνι-
κά πεύκα. Ο φυσικός της βιότοπος είναι αμμώδεις ζώνες που χωρίζουν κάποιο έλος από τη θά-
λασσα. Μεγάλοι πληθυσμοί της συναντώνται στις παραλίες της Ανατολικής Αττικής, Μαρα-
θώνα, Νέα Μάκρη, Ραφήνα.
γ. Ελιά και Αγριελιά (Οlea europea και Olea oleaster)
Το χαρακτηριστικότερο ελληνικό είδος. Το συναντάμε σε πολλούς χώρους πρασίνου, αλλά
είναι ιδιαίτερη η παρουσία του στους αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας και γύρω από την
Ακρόπολη.
δ. Νερατζιά (Citrus aurantium)
Είναι το δένδρο που έχει χρησιμοποιηθεί περισσότερο στις δενδροστοιχίες, όχι μόνο της
Αθήνας αλλά και πολλών άλλων ελληνικών πόλεων.
ε. Μουριά (Morus alba)
Επίσης πολύ συνηθισμένο φυλλοβόλο είδος που έχει χρησιμοποιηθεί με ιδιαίτερη επιτυχία
στις φυτεύσεις δενδροστοιχιών, με πυκνό φύλλωμα και μέτρια ανάπτυξη.
στ. Χαρουπιά (Ceratonia siliqua)
Έχει πυκνή κόμη με χαρακτηριστικά φύλλα σε στιλπνό σκούρο πράσινο χρώμα. Είναι πολύ
συνηθισμένο στα πάρκα και στις πλατείες της Αθήνας, αλλά και εξαιρετικό όταν βρίσκεται σε
δενδροστοιχίες. Μια πολύ ωραία δενδροστοιχία με χαρουπιές υπάρχει στη νησίδα της οδού Η-
λία Ηλιού στο Νέο Κόσμο, στο τμήμα μεταξύ της Λεωφόρου Βουλιαγμένης και της Αμβροσί-
ου Φρατζή.
ζ. Κουτσουπιά (Cercis siliquastrum)
Φυλλοβόλο είδος. Έχει χαρακτηριστικά άνθη με χρώμα βαθύ ρόδινο που βγαίνουν την Ά-
νοιξη πριν από τα φύλλα του ή μαζί με αυτά. Είναι πολύ συνηθισμένο σε όλους του χώρους
πρασίνου της Αθήνας.
η. Aριά (Quercus ilex)
Αείφυλλο είδος βελανιδιάς που το συνηθισμένο του μέγεθος δεν ξεπερνάει τα 2 με 3 μέτρα.
Στον Εθνικό Κήπο υπάρχουν αιωνόβιες αριές που φυτεύτηκαν από τη βασίλισσα Αμαλία και
το ύψος τους φτάνει τα 18 με 20 μέτρα.
θ. Λεύκα ή Καβάκι (Populus nigra)
Φυλλοβόλο είδος που χρησιμοποιείται ευρέως στα πάρκα και τις δενδροστοιχίες της Αθή-
νας. Καταναλώνει αρκετό νερό, είναι ωστόσο επιπολαιόριζο και μπορεί να ξερριζωθεί από τον
αέρα και να δημιουργήσει προβλήματα.
ι. Αργυρόφυλλη Λεύκα ή Ασημόλευκα (Populus alba)
Πασχαλίδου Αννούλα 8
9. Φυλλοβόλο είδος με μεγάλη ανάπτυξη και χαρακτηριστικό ασημένιο φύλλωμα. Μια μεγάλη
και εντυπωσιακή δενδροστοιχία από αργυρόφυλλες λεύκες υπάρχει σε όλο το μήκος της νησί-
δας της οδού Ευελπίδων, από τα Δικαστήρια μέχρι την οδό Κοδριγκτώνος.
Β. Ξενικά είδη
α. Φοίνικας (Phoenix canariensis)
Οι φοίνικες είναι τροπικά ή υποτροπικά είδη τα οποία έχουν προσαρμοστεί στην Ελλάδα,
στο νότιο κυρίως τμήμα της και σε περιοχές που έχουν ήπιες κλιματικές συνθήκες. Είναι φυτό
που αναπτύσσεται με αργό ρυθμό. Στην Αθήνα έχει χρησιμοποιηθεί ευρύτατα, ιδιαίτερα τα τε-
λευταία χρόνια, τόσο σε δενδροστοιχίες όσο και σε πάρκα και πλατείες. Η δενδροστοιχία της
λεωφόρου Συγγρού είναι, ίσως, η πιο χαρακτηριστική δενδροστοιχία με φοίνικες της Αθήνας.
β. Ουασινγκτόνια (Washingtonia sp.)
Πρόκειται για είδος φοίνικα με παλαμοειδές σχήμα φύλλων που μπορεί να φτάσει σε πολύ
μεγάλο ύψος. Στην Ελλάδα οι πρώτες ουασιγκτόνιες ήρθαν στον Εθνικό Κήπο και η δενδρο-
στοιχία τους που βρίσκεται στην είσοδό του από την οδό Αμαλίας αποτελείται από αιωνόβια
δένδρα, που το ύψος τους ξεπερνάει τα 20 μέτρα
γ. Ευκάλυπτος (Eucalyptus robusta)
Είδος ιθαγενές της Αυστραλίας που έχει εγκατασταθεί στην Ελλάδα και έχει προσαρμοστεί
στα μέρη που το κλίμα είναι ήπιο. Στην Αθήνα υπάρχει τόσο σε πάρκα όσο και σε δενδροστοι-
χίες αν και συχνά δημιουργεί προβλήματα, γιατί το ξύλο του είναι ελαφρύ και τα κλαδιά του
μπορεί να σπάσουν εύκολα από τον αέρα. Δενδροστοιχία με μεγάλους ευκάλυπτους υπάρχει σε
όλο σχεδόν το μήκος του δρόμου που συνδέει τη Ραφήνα με τη διασταύρωση της λεωφόρου
Μαραθώνος.
δ. Ροβίνια (Robinia sp.)
Φυλλοβόλο είδος ακακίας με μεγάλη ανάπτυξη, ευρύτατα διαδεδομένο στο αστικό πράσινο
της Αθήνας. Όταν χρησιμοποιείται σε δενδροσοιχίες προσφέρει αρκετή σκιά το καλοκαίρι με
το φύλλωμά της και επιτρέπει τον ηλιασμό το χειμώνα, όταν τα κλαδιά της μένουν γυμνά. Η
οδός Στουρνάρη έχει ψηλή δενδροστοιχία από ροβίνιες.
ε. Σοφόρα (Sophora japonica)
Φυλλοβόλο είδος που μοιάζει πολύ με τη ροβίνια, έχει την ίδια ψηλή ανάπτυξη και συχνά
την αντικαθιστά στις δενδροστοιχίες της πόλης...
(http://www.monumenta.org/article.php?IssueID=2&lang=gr&CategoryID=3&ArticleID=88)))
1.5.2 Πανίδα
Δεδομένου ότι το οικόπεδο της περιοχής μελέτης βρίσκεται μέσα στον πολεοδομικό ιστό
της Αθήνας, η πανίδα που φιλοξενεί, είναι η συνήθης πανίδα των αστικών περιοχών.
Συγκεκριμένα, συναντώνται ασπόνδυλα (έντομα) και ορισμένα είδη θηλαστικών (ποντίκια)
.Από την ορνιθοπανίδα υπάρχουν μόνιμα παρατηρούμενα είδη όπως η Δεκαοχτούρα, η Καρδε-
ρίνα, το Σπουργίτι, καθώς και είδη επισκέπτες σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους: από Α-
πρίλη μέχρι Σεπτέμβρη, το Σπιτοχελίδονο, ο Θαμνοφυλλοσκόπος, ο Μυγοχάφτης, από Σεπτέμ-
βρη ή Οκτώβρη μέχρι Μάρτιο, ο Μαυροσκούφης, ο Δενδροφυλλοσκόπος, ο Κοκκινολαίμης και
το Ψαρόνι. (Αττάρτ Βίλλυ ,2004)
1.6 Πολεοδομική οργάνωση – οικιστικός ιστός
Η Αθήνα σήμερα αποτελεί μια σύγχρονη μητρόπολη με μοναδικά φυσικά, αισθητικά και πο-
λιτιστικά πλεονεκτήματα, που σηματοδοτούν και προβάλλουν την αρχαία, αλλά και τη νεότερη
ιστορία της. Ταυτόχρονα αποτελεί κέντρο οικονομικό - επιχειρησιακό, με ταχύτατη πορεία συ-
νολικής ανασυγκρότησης, σε λογική βιώσιμης ανάπτυξης, με αυτόνομη φυσιογνωμία και σημα-
ντικό ρόλο, χαρακτηριστικά που στη σημερινή εποχή επιτρέπουν να ενταχθεί ισότιμα στο δί-
κτυο των μητροπολιτικών περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Μεσογείου και του παγκό-
σμιου πανοράματος των μεγάλων πόλεων.
Η ευρύτερη περιοχή της Αθήνας συγκροτεί αυτοτελή Περιφέρεια της Χώρας, την Περιφέ-
ρεια Αττικής, και είναι η μεγαλύτερη σε πληθυσμό, οικονομική δραστηριότητα και πυκνότητα
κατοίκησης περιοχή στο σύνολο του Εθνικού Χώρου.
Η Αθήνα είναι ταυτόχρονα πόλη σύμβολο και πόλη των αντιθέσεων. «Πόλη Ιστορική» κτι-
σμένη στον τόπο όπου μεγαλούργησε το αρχαίο ελληνικό πνεύμα αλλά και «Νέα Πόλη», που
αναπτύσσεται μετά τον καθορισμό της ως πρωτεύουσας της Ελλάδος το 1833.
Πασχαλίδου Αννούλα 9
10. Ιδιαίτερα μετά το 1950, κατά τη φάση συνολικής μεταπολεμικής ανασυγκρότησης της χώ-
ρας, η Αθήνα με σημαντικούς ρυθμούς οικονομικής και δημογραφικής αύξησης και με αιχμή τη
συγκέντρωση της σύγχρονης για εκείνη την εποχή βιομηχανίας, γρήγορα μεταβλήθηκε σε τόπο
προτίμησης του αγροτικού πληθυσμού που συνέρρεε για λόγους ευκαιριών απασχόλησης, κα-
λύτερων συνθηκών διαβίωσης, οργανωμένων υποδομών και κοινωνικού εξοπλισμού. H διαχρο-
νική εξέλιξη της Αθήνας συμπυκνώνει τα χαρακτηριστικά της σημερινής Ελλάδος.
Ανάλογη με την οικονομική και δημογραφική ανάπτυξη της πόλης, υπήρξε και η οικιστική
της εξέλιξη. Μέχρι το 1922 η επέκταση της Πρωτεύουσας ήταν ομόκεντρη, γύρω από τα δύο
κέντρα της Αθήνας και του Πειραιά. Από τότε και μετά εμφανίστηκαν δύο τάσεις απορρόφησης
του αστικού συγκεντρωτισμού:
Η τάση αύξησης των πυκνοτήτων στις κεντρικές περιοχές με διαδοχική θεσμοθέτηση
διαρκώς αυξανόμενων Συντελεστών Δόμησης.
Η τάση εποικισμού των προαστίων με τη μορφή δορυφόρων οικισμών, αυθαίρετης κύ-
ρια δόμησης σε πρώτη φάση που σταδιακά συνενώθηκαν.
Έτσι δημιουργήθηκε το Πολεοδομικό Συγκρότημα του Λεκανοπεδίου, το οποίο συνέχισε να
αστικοποιείται έντονα μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του '80, οπόταν ανακόπηκε οριστικά ο
αστικός συγκεντρωτισμός από την υπόλοιπη χώρα και άρχισε μια πιο ισόρροπη κατανομή του
πληθυσμού. Το Λεκανοπέδιο είναι ήδη στάσιμο δημογραφικά, με συμπτώματα μείωσης των
μεγεθών, το μικρό δε πληθυσμιακό πλεόνασμα που προκύπτει από τη φυσική αύξηση σε συν-
δυασμό με τις εσωτερικές μετακινήσεις, τείνει να ενισχύσει τους περιαστικούς οικισμούς της
ενδοχώρας, ορισμένοι από τους οποίους εξελίσσονται σε μικρές πόλεις με αυτόνομο παραγωγι-
κό δυναμικό.
Οι πιο σημαντικές οικιστικές επεκτάσεις της Πρωτεύουσας έγιναν σε 4 περιόδους: Στα
πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1930, στο διάστημα 1958 - 1962, στο διάστημα 1968 - 1972
και στο διάστημα 1983 - 1994 με την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης, που αποτέ-
λεσε μια γιγάντια επιχείρηση αναγνώρισης της πραγματικής πόλης με ένταξη στο σχέδιο πόλης
εκτεταμένων περιοχών με αυθαίρετη δόμηση, παρέχοντας ταυτόχρονα και τον αναγκαίο κοινω-
νικό εξοπλισμό και κοινόχρηστους χώρους.
(http://www.minenv.gr/3/31/313/31303/g3130303.html)
2 22. .. ΑΑΑν ννά άάλ λλυ υυσ σσηηη πππεεερρριιιοοοχχχήήήςςς σσσχχχεεεδδδιιιααασσσμμμοοούύύ οοοιιικκκιιισσστττιιικκκήήήςςς εεενννόόότττηηηττταααςςς
2.1 Θέση –Έκταση –τοπογραφία
Η περιοχή μελέτης είναι το οικόπεδο που βρίσκεται επί της οδού Ευσταθίου Λάμψα στην
περιοχή των Αμπελοκήπων. Η περιοχή βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων του δήμου Αθη-
ναίων και γειτνιάζει με το Γηροκομείο Αθηνών, που εκτείνεται επί της Λεωφόρου Κηφησίας. Η
έκταση του οικοπέδου είναι 20.335τ.μ. και κλίση εδάφους περίπου 5% προς το νό-
το.(Δορυφ.εικόνα 1-9) (Δορυφ.εικόνα-σχεδιάγραμμα 2,3)
2.2 Μικροκλίμα (Δορυφ.εικόνα-σχεδιάγραμμα 5)
Το οικόπεδο είναι σχετικά προστατευμένο από τους Β ανέμους λόγω ύπαρξης οικοδομικών
όγκων προς τα Βόρεια. Από τα Νότια δέχεται τους ευεργετικούς Νότιους ανέμους οι οποίοι εί-
ναι σχετικά ανεμπόδιστοι γιατί υπάρχει το πάρκο της; Οδού Λάμψα.
Από ανατολικά η έκταση πρασίνου του γηροκομείου Αθηνών επιδρά ευεργετικά στο μικρο-
κλίμα. Ο ηλιασμός είναι ανεμπόδιστος και οι οικοδομικοί όγκοι των όμορων ΟΤ δεν επηρεά-
ζουν δυσμενώς το οικόπεδο.
Το ακουστικό και ρυπαντικό φορτίο είναι σχετικά μεγάλο στις οδούς Νότια και Βόρεια,
Λάμψα και Γεωργούλα αντίστοιχα λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας οχημάτων.
2.3 Αερισμός (Δορυφ.εικόνα-σχεδιάγραμμα 5)
Η μέση ταχύτητα του ανέμου στο Λεκανοπέδιο της Αττικής είναι σχετικά χαμηλή αλλά η
τοπιογραφία της περιοχής μελέτης και η διάρθρωση της αστικής δόμησης επηρεάζει τους
στροβιλισμούς του ανέμου .(πίνακας 1)
Τα δέντρα της γειτονικής έκτασης του γηροκομείου όπως και του πάρκου στα νότια προκα-
λούν επιβράδυνση στην ταχύτητα του αέρα και ανακατανέμουν τη διεύθυνση των αέριων ρευ-
μάτων στο οικόπεδο της περιοχής μελέτης .Οι δύο αυτοί γειτονικοί ανοιχτοί χώροι επηρεάζουν
θετικά των αερισμό του οικοπέδου της μελέτης.
Πασχαλίδου Αννούλα 10
11. 2.4 Παρακείμενες χρήσεις –χώροι-–χρήσεις -θέες-σημεία εστίασης
(Δορυφ.εικόνα-σχεδιάγραμμα 1,4) .(Δορυφ.εικόνα 1-9)
Η ευρύτερη περιοχή της περιοχής έχει σύνθετο χαρακτήρα, ως προς τις χρήσεις, τη μορφή
του αστικού ιστού, την σημασία και χωροθέτηση της ως προς τις τοπικές και υπέρ-τοπικές λει-
τουργίες της πόλης. Η περιοχή ορίζεται:
- Ανατολικά εφάπτεται του Γηροκομείου Αθηνών, ένα διατηρητέο ιστορικό οικιστικό σύνο-
λο και ένας πολύτιμος πνεύμονας πρασίνου για την περιοχή, όχι όμως με δημόσια πρόσβαση.
Το Γηροκομείο Αθηνών βρίσκεται επάνω στην Λεωφόρο Κηφησίας, ενός από τους πιο σημα-
ντικούς (και επίσης, βεβαρυμμένους) κυκλοφοριακούς άξονες της πόλης, που ενώνει το κέντρο
με τα βόρεια προάστια και την Εθνική και Αττική οδό.(εικόνα 6)
- Βόρεια της περιοχής, με όριο την οδό Συνταγματάρχου Ν. Γεωργούλα, ξεκινά το οικιστικό
συγκρότημα του Δήμου Ψυχικού, με χαμηλά κτίσματα και πανταχόθεν ελεύθερο σύστημα δό-
μησης. Λίγο πιο βόρεια, η μορφή του οικιστικού ιστού μεταβάλλεται σημαντικά, με την παρου-
σία μονοκατοικιών, που σηματοδοτούν τον παλαιό χαρακτήρα της περιοχής ως προάστιο της
Αθήνας. Ο ιστός εμφανίζεται λαβυρινθώδης με στενούς δρόμους, χαμηλή κυκλοφοριακή κίνη-
ση και αρκετό πράσινο.
-Νότια και Δυτικά εκτείνεται η περιοχή των Αμπελοκήπων, μια κεντρική περιοχή υπερ-
τοπικού χαρακτήρα, λόγω της σύνδεσής της με το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, μέσω μετρό και
αστικής συγκοινωνίας. Το σύστημα δόμησης είναι συνεχές, με πολυκατοικίες 5-7 ορόφων, κτι-
σμένες περίπου από την δεκαετία του 1960-70.
- Στα Νότια του οικοπέδου επί της οδού Ευσταθίου Λάμψα, σε κενή έκταση δημιουργήθηκε
πρόσφατα δημοτικό πάρκο, μετά την απομάκρυνση σειράς από μικρές αποθήκες και κτίσμα-
τα.(εικόνα 4,5) Αποτελεί έναν από τους λίγους ανοικτούς υπαίθριους χώρους της περιοχής, άρα
σημαντικό χώρο εκτόνωσης των περιοίκων, αλλά επίσης σηματοδοτεί ένα νέο παράδειγμα για
τη διαμόρφωση των σύγχρονων ανοικτών υπαίθριων χώρων μέσα στον πυκνό αστικό ιστό, σε
αδιαμόρφωτο αστικό κενό
- Η περιοχή έχει πολύ καλή εξυπηρέτηση από την αστική συγκοινωνία, με τη στάση Μετρό
Πανόρμου λίγα τετράγωνα πιο μακριά προς τα νότια και σειρά από αστικά λεωφορεία και τρό-
λεϊ με κατεύθυνση προς το κέντρο η τα βόρεια προάστια επί της οδού Κηφισιάς στα ανατολικά.
Η κίνηση των αυτοκινήτων επί των οδών Ε.Λάμψα και Ν. Γεωργούλα είναι αυξημένη, διότι
διοχετεύουν την κυκλοφορία από/προς την Λεωφόρο Κηφισιάς.
- Η ευρύτερη περιοχή εξυπηρετείται από καταστήματα και εβδομαδιαία υπαίθρια λαϊκή αγο-
ρά επί των οδών Πανόρμου, Λαρίσης και Λουίζης Ριανκούρ. Επίσης, λίγα τετράγωνα προς το
νότο, στο οικιστικό σύνολο των “προσφυγικών” επί της οδού Πανόρμου (πρώην ιδιοκτησίας
του Γηροκομείου Αθηνών) λειτουργούν σειρά από υπέρ-τοπικού χαρακτήρα εστιατόρια και νυ-
κτερινά καφέ-μπαρ.
Τέλος, οι οδοί Λουίζης Ριανκούρ, Πανόρμου και Κηφισίας φιλοξενούν κτίρια γραφείων και
δημόσιες υπηρεσίες.
Οι χώροι που παρατηρούνται στο οικόπεδο είναι : (σχεδιάγραμμα 1)
Α) Χώρος ανατολικός προς την πλευρά του Γηροκομείου Αθηνών με ωραία θέα καλό μι-
κροκλίμα και χαμηλό ακουστικό και ρυπαντικό φορτίο.
Β) Χώρος νότιος προς την πλευρά της Λάμψα με ωραία θέα προς το πάρκο αλλά με σημα-
ντικό ακουστικό και ρυπαντικό φορτίο λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας οχημάτων.
Γ) Χώρος δυτικός προς την πλευρά της οδού Φλώρου με σημαντικό ακουστικό και ρυπαντι-
κό φορτίο λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας οχημάτων.
Δ) Χώρος Βόρειος προς την πλευρά Γεωργούλα με σημαντικό ακουστικό και ρυπαντικό
φορτίο λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας οχημάτων.
Ε) Χώρος κεντρικός του οικοπέδου με μειωμένο ακουστικό φορτίο.
2.5 Υλικά-κατασκευές.(Δορυφ.εικόνα 1-9)
Στο οικόπεδο αυτή τη στιγμή υπάρχουν διάσπαρτα κτίσματα, κοινωφελούς κυρίως χαρακτή-
ρα. Σήμερα περιβάλλεται από υψηλό μαντρότοιχο που, όπως και το σύνολο των κτισμάτων, θα
κατεδαφιστεί.
Πασχαλίδου Αννούλα 11
12. 2.6 Υφιστάμενη φύτευση .(Δορυφ.εικόνα 1-9) (Δορυφ.εικόνα-σχεδιάγραμμα 8)
Στο γήπεδο υπάρχουν συστάδες υψηλών κωνοφόρων αειθαλών αλλά πλατύφυλλων φυλλο-
βόλων δέντρων, η διατήρηση των οποίων είναι επιθυμητή αλλά όχι δεσμευτική.
2.7 Ηλιασμός-οπτική θερμική άνεση .(Δορυφ.εικόνα 1-9)
Το οικόπεδο έχει ανατολικό και δυτικό κύριο προσανατολισμό. Επίσης οι γειτονικοί οικοδο-
μικοί όγκοι δεν επηρεάζουν τον ηλιασμό του οικοπέδου λόγω του πλάτους των δρόμων και της
ύπαρξης των δύο μεγάλων ακάλυπτων χώρων Ανατολικά και Νότια από αυτό.
2.8 Κυκλοφορία –επίπεδα (Δορυφ.εικόνα-σχεδιάγραμμα 7)
Η κυκλοφορία των οχημάτων γίνεται περιφερειακά προς τα βόρεια επί της Γεωργούλα
,Νότια επί της Λάμψα και Δυτικά επί της Φλώρου. Ανατολικά εφάπτεται με το οικόπεδο του
γηροκομείου Αθηνών. Το υψηλότερο επίπεδο βρίσκεται στην Βόρεια πλευρά επί της Γεωργού-
λα και η κλίση εδάφους βαίνει περίπου 5% προς το νότο. Ο περιμετρικός υψηλός μαντρότοιχος
δεν επιτρέπει τη διαμπερή μετακίνηση πεζών δια μέσου του οικοπέδου.
2.9 Παραδοχές και δεδομένα μελέτης
Το οικιστικό συγκρότημα θα αναπτυχθεί σύμφωνα με τα παρακάτω προγραμματικά δεδομέ-
να και παραδοχές:
Επιτρεπόμενες χρήσεις: Κατοικία και τοπικό εμπόριο που θα εξυπηρετεί την περιοχή, σε
βάθος ενός Ο.Τ.
Συνολική επιφάνεια εδάφους για ανάπτυξη: 20.335 μ2
Μέση μικτή επιφάνεια κατοικίας/άτομο: 35-40 μ2
Κάτοικοι: 450-520
Ιδιοκτησία ΙΧ αυτοκινήτου: 30 οχήματα / 100άτομα
Το κοινόχρηστο πράσινο του συγκροτήματος θα προκύψει από την αξιοποίηση των ακαλύ-
πτων.
Το δίκτυο κυκλοφορίας θα είναι εσωτερικό, χωρίς να επιτρέπεται η διέλευση μέσω του συ-
γκροτήματος.
2.10 Πολεοδομικές παράμετροι περιοχής
Οι πολεοδομικέw παράμετροι της περιοχής που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδια-
σμό και ανάπτυξη της οικιστικής ενότητας είναι :
Συντελεστής δόμησης περιοχής: 1
Δόμηση: 20.335 m2
Μέγιστο ποσοστό κάλυψης: 40%*20335 m2 =8134 m2
Μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος: 25μ.
Η περιοχή εντάσσεται σε ζώνη με χαμηλή σεισμική επικινδυνότητα .
3 33...ΣΣΣχχχεεεδδδιιιααασσσμμμόόόςςς οοοιιικκκιιισσστττιιικκκήήήςςς εεενννόόότττηηηττταααςςς
3.1 Προσδιορισμός των πολεοδομικών παραμέτρων και χρήσης γης για κατοικία
Ο προσδιορισμός των πολεοδομικών παραμέτρων και απαιτούμενη χρήση γης για κατοικία
είναι :
Μέση μικτή επιφάνεια κατοικίας/άτομο: 35 m2 *450 κάτοικοι =15750 m2
Μέγιστο ύψος =22.11μ : 25μ.
Ποσοστό κάλυψης: 413 m2 (επιφάνεια κάλυψης οικοδομής)*7(οικοδομές) +295,5 m2 (επι-
φάνεια κάλυψης οικοδομής)*2(οικοδομές) =3482 m2 8134 m2 (πίνακας 2)
Ιδιοκτησία ΙΧ αυτοκινήτου: 450*30 οχήματα / 100 άτομα= 135 οχήματα
3.2 Προσδιορισμός ειδικών χρήσεων γης της νέας οικιστικής ενότητας
Η νέα οικιστική μονάδα κατά κύριο λόγο αποτελεί χώρο αμιγούς κατοικίας (Βόρειο τμήμα
του οικοπέδου ) εκτός από την κεντρική περιοχή της πλατείας όπου θα λειτουργούν εμπορικά
καταστήματα στο ισόγειο των κτιρίων 7,8,9.(Γενική κατοικία)
Στο κτίριο 7 προτείνεται η λειτουργία ζαχαροπλαστείου, καφετέριας και γυμναστηρίου στο
ισόγειο .(322 m2) (πίνακας 2) Το γυμναστήριο θα λειτουργεί επικουρικά κυρίως το χειμώνα
γιατί οι ανάγκες για άθληση καλύπτονται από τον περιβάλλοντα χώρο του οικισμού που προτεί-
νεται να φέρει πολλούς πεζόδρομους αλλά και ποδηλατόδρομους που προσφέρονται για δρα-
στηριότητες το καλοκαίρι.
Στο κτίριο 8 προτείνεται η λειτουργία αρτοποιείου και κρεοπωλείου στο ισόγειο . (250 m2)
(πίνακας 2)
Πασχαλίδου Αννούλα 12
13. Στο κτίριο 9 προτείνεται η λειτουργία παντοπωλείου και ιχθυοπωλείου επίσης στο ισόγειο .
(250 m2) (πίνακας 2)
Η ανάγκες για εκπαίδευση και αναψυχή αλλά και ένδυση καλύπτονται από την ευρύτερη
περιοχή της οικιστικής ενότητας.
3.3 Μελέτη ηλιασμού οικιστικής μονάδας
Έλεγχος και αξιολόγηση ηλιασμού και ηλιοπροστασίας
Ο έλεγχος ηλιασμού και ηλιοπροστασίας της οικιστικής ενότητας έγινε για δύο χρονικές
στιγμές της ημέρας ( 12:00, 15:00 ) και για δύο ημέρες του έτους (21 Δεκεμβρίου και 21 Ιουνί-
ου) που αντιστοιχούν στις δυσμενέστερες και ευμενέστερες αντίστοιχα συνθήκες ηλιασμού.
Με τη βοήθεια πινάκων ηλιασμού (Τζώνος Π.1985) προσδιορίσθηκαν και σχεδιάσθηκαν οι
σκιές των οικοδομικών όγκων για τις παραπάνω ημερομηνίες και ώρες.(σχέδια 6.1-6.4)
Τα συμπεράσματα από τη μελέτη των παραπάνω σχεδίων είναι τα εξής:
• Ημερομηνία 21ης Δεκεμβρίου
Τη δωδεκάτη ώρα σκιάζονται όλοι οι πλάγιοι δρόμοι-πεζόδρομοι της οικιστικής ενότητας
εκτός από τον κεντρικό που τη διασχίζει. Οι δρόμοι γύρω από την πλατεία αλλά και ο χώρος
δραστηριοτήτων και αναψυχής δε σκιάζεται καθόλου (σχέδιο 6.3)
Στις 15:00 η ώρα σκιάζονται όλοι οι πλάγιοι δρόμοι κατά ένα ικανό μέρος προς τα ανατολι-
κά και επίσης μέρος του κεντρικού δρόμου Οι δρόμοι γύρω από την πλατεία αλλά και ο χώρος
δραστηριοτήτων και αναψυχής δε σκιάζεται καθόλου .(σχέδιο 6.4)
• Ημερομηνία 21ης Ιουνίου
Τη δωδεκάτη ώρα σκιάζονται οι χώροι με Βόρεια έκθεση μπροστά από τις οικοδομές .Όλοι
οι δρόμοι δεν έχουν ηλιοπροστασία. Οι δρόμοι γύρω από την πλατεία αλλά και ο χώρος δρα-
στηριοτήτων και αναψυχής δε σκιάζεται καθόλου. (σχέδιο 6.1)
Στις 15:00 η ώρα σκιάζονται οι χώροι με Βόρεια έκθεση μπροστά από τις δυτικές οικοδομές
μικρότερη έκταση σκιάζεται μπροστά από τις ανατολικές οικοδομές .Επίσης σκιάζεται και μέ-
ρος της έκστασης των οικοδομικών όγκων στα ανατολικά .Οι δρόμοι γύρω από την πλατεία αλ-
λά και ο χώρος δραστηριοτήτων και αναψυχής δε σκιάζεται καθόλου. (σχέδιο 6.2)
Οι δρόμοι γύρω από την πλατεία αλλά και ο χώρος δραστηριοτήτων και αναψυχής δε σκιά-
ζεται καθόλου.
Συμπερασματικά μπορεί να ειπωθεί ότι η τοποθέτηση των οικοδομικών όγκων επιτρέπει τον
ηλιασμό του νότιου χώρου το χειμώνα και για φύτευση πρέπει να επιλεγούν φυλλοβόλα είδη
έτσι ώστε να μη παρεμποδίζεται ο ηλιασμός.
Το καλοκαίρι ο νότιος χώρος δεν ηλιοπροστατεύεται για αυτό προτείνεται φύτευση με πλα-
τύφυλλα δέντρα τα οποία θα προστατεύουν τους διερχόμενους κατοίκους του οικισμού.Τέτοια
φύτευση προτείνεται και για τον κεντρικό δρόμο του οικισμού.
Στο Βόρειο χώρο του οικισμού (χώρος κατοικίας) η απόσταση μεταξύ των οικοδομών επι-
τρέπει τον ηλιασμό τους κατά τη διάρκεια των ψυχρών μηνών. Για την ανατολική και δυτική
πλευρά των οικοδομών που δεν ηλιοπροστατεύονται το καλοκαίρι προτείνεται αειθαλής φύτευ-
ση κωνοφόρων .
3.4 Kριτήρια σχεδιασμού οικιστικής μονάδας
Α) Κτίρια
Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αφορά στο σχεδιασμό κτιρίων και χώρων (εσωτερικών και
εξωτερικών-υπαίθριων) με βάση το τοπικό κλίμα, με σκοπό την εξασφάλιση συνθηκών θερμι-
κής και οπτικής άνεσης, αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια και άλλες περιβαλλοντικές πηγές
αλλά και τα φυσικά φαινόμενα του κλίματος. Βασικά στοιχεία του βιοκλιματικού σχεδιασμού
αποτελούν τα παθητικά συστήματα που ενσωματώνονται στα κτίρια με στόχο την αξιοποίηση
των περιβαλλοντικών πηγών για θέρμανση, ψύξη και φωτισμό των κτηρίων.
(http://www.cres.gr/energy-saving/enimerosi_bioclimatikos.htm)
Ειδικότερα, το ενεργειακό όφελος που προκύπτει από την εφαρμογή του βιοκλιματικού σχεδι-
ασμού αποδίδεται με τους παρακάτω τρόπους:
• εξοικονόμηση ενέργειας από την σημαντική μείωση απωλειών λόγω της βελτιωμένης
προστασίας του κελύφους και συμπεριφοράς των δομικών στοιχείων,
Πασχαλίδου Αννούλα 13
14. • παραγωγή θερμικής ενέργειας (θερμότητας) μέσω των ηλιακών συστημάτων άμεσου η
έμμεσου κέρδους με συμβολή στις θερμικές ανάγκες των χώρων προσάρτησης και με-
ρική κάλυψη των απαιτήσεων θέρμανσης του κτηρίου,
• δημιουργία συνθηκών θερμικής άνεσης και μείωση των απαιτήσεων όσον αφορά στη
ρύθμιση θερμοστάτη (σε χαμηλότερες θερμοκρασίες τον χειμώνα και υψηλότερες το
καλοκαίρι),
• διατήρηση της θερμοκρασίας εσωτερικού αέρα σε επίπεδα υψηλά τον χειμώνα (και α-
ντίστοιχα χαμηλά το καλοκαίρι), με αποτέλεσμα την μείωση του φορτίου για την κάλυ-
ψη των ενεργειακών απαιτήσεων από τα επικουρικά συστήματα κατά την χρήση του
κτιρίου.
Η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας και των περιβαλλοντικών πηγών, γενικότερα, όπως
προκύπτει από το βιοκλιματικό σχεδιασμό, επιτυγχάνεται στα πλαίσια της συνολικής θερμικής
λειτουργίας του κτηρίου και της σχέσης κτηρίου - περιβάλλοντος. Η δε θερμική λειτουργία ενός
κτιρίου αποτελεί μία δυναμική κατάσταση, η οποία:
• εξαρτάται από τις τοπικές κλιματικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους (την ηλιοφάνεια,
τη θερμοκρασία εξωτερικού αέρα, τη σχετική υγρασία, τον άνεμο, τη βλάστηση, το
σκιασμό από άλλα κτίρια), αλλά και τις συνθήκες χρήσης του κτιρίου (κατοικία, γραφεί-
α, νοσοκομεία κλπ.)
• βασίζεται στην αντίστοιχη ενεργειακή συμπεριφορά των δομικών του στοιχείων και
(κατ’ επέκταση) των ενσωματωμένων παθητικών ηλιακών συστημάτων, αλλά και το ε-
νεργειακό προφίλ που προκύπτει από τη λειτουργία του κτιρίου. (http://www.cres.gr/energy-saving/
enimerosi_bioclimatikos.htm)
Η απόδοση του βιοκλιματικού σχεδιασμού εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, γεγονός που
τον καθιστά ευαίσθητο σε εξωγενείς και μη-τεχνικούς παράγοντες.
Για τον λόγο αυτό, βασικά κριτήρια για την εφαρμογή του βιοκλιματικού σχεδιασμού πρέπει
να είναι:
η απλότητα χρήσης των εφαρμογών και η αποφυγή πολύπλοκων παθητικών συστημά-
των και τεχνικών,
η μικρή συμβολή του χρήστη του κτηρίου στη λειτουργία των συστημάτων,
η χρήση ευρέως εφαρμοσμένων συστημάτων,
η χρήση τεχνικό-οικονομικά αποδοτικών ενεργειακών τεχνολογιών.
η εφαρμογή Παθητικών Ηλιακών Συστημάτων σε σχεδιασμό κτιρίων
η εφαρμογή Ενεργητικών Ηλιακών Συστημάτων (φωτοβολταϊκά) σε σχεδιασμό κτιρίων
οι εναλλακτικοί τρόποι θέρμανσης - κλιματισμού κτιρίων
(http://www.cres.gr/energy-saving/enimerosi_bioclimatikos.htm)
Β)Περιβάλλων χώρος
Κυρίαρχος σκοπός της διαμόρφωσης του περιβάλλοντα χώρου της οικιστικής ενότητας στο
σύνολό της θα είναι η δημιουργία ενός χώρου με ήπιες διαμορφώσεις και παροχή θερμικής και
οπτικής άνεσης στους χρήστες
Ο σχεδιασμός ενός τέτοιου χώρου επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση φυτών από είδη που έ-
χουν προσαρμοστεί στο συγκεκριμένο περιβάλλον , είδη της φυσικής φυτοκοινωνίας και της
βιοκλιματικής ζώνης της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας και η σύνθεσή τους θα είναι όσο το
δυνατό πιο φυσική.
Τα κριτήρια για τον σχεδιασμό και την διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου είναι :
1. Κατάλληλη οργάνωση των χώρων βλάστησης
Η οργάνωση των χώρων βλάστησης πρέπει να γίνει κατά τέτοιο τρόπο ώστε να δέχεται τις η-
λιακές ακτίνες κατά τους χειμερινούς μήνες, να μειώνεται η επίδραση των ανέμων καθώς και
να διατηρούνται τα φυσικά στοιχεία της περιοχής.
2. Βελτίωση μικροκλίματος
Τα επιμέρους στοιχεία των χώρων βλάστησης θα προσφέρουν προστασία από τις ηλιακές α-
κτίνες κατά τους θερινούς μήνες, καταφύγιο από τα κατακρημνίσματα και θα επιτρέπουν την
είσοδο των ηλιακών ακτινών την άνοιξη, φθινόπωρο και χειμώνα.
3. Σχεδιασμός που να εξυπηρετεί όλους τους χρήστες και να είναι κατανοητός από αυτούς.
Πασχαλίδου Αννούλα 14
15. Χρειάζεται να είναι εύκολη η χρήση του χώρου στα άτομα με ειδικές ικανότητες. Το σχέδιο
του χώρου θα πρέπει να είναι απλό ώστε να γίνεται άμεσα αντιληπτό από τους χρήστες, κάτι
όμως που δεν συνεπάγεται ότι θα είναι ανιαρό, απλοϊκό και πρόχειρο.
4. Δημιουργία χώρων δράσης και ξεκούρασης και γενικότερα ποικιλίας επιμέρους τοποθε-
σιών και δράσεων. Είναι χρήσιμη η ύπαρξη ποικιλίας τοποθεσιών αλλά και διαδρομών όπου θα
έχουν την δυνατότητα οι κάτοικοι του οικισμού να περνούν ευχάριστα είτε δραστηριοποιούμε-
νοι είτε απολαμβάνοντας τον χώρο.
5. Διατήρηση της βιοποικιλότητας
Με την ύπαρξη χώρων βλάστησης είναι δυνατό και αναγκαίο να διατηρείται η βιοποικιλότητα
της περιοχής.
6. Σχεδιασμός του χώρου σύμφωνα με τις πιθανές ανάγκες των χρηστών .
7. Δημιουργία ποικιλίας ασχολιών σε μικρές επιφάνειες.
Το κλειδί του ορθού σχεδιασμού είναι η δημιουργία μικρών επιφανειών με ποικιλία δράσεων
και όχι μεγάλων εκτάσεων με μονοσήμαντες ασχολίες.
8. Ισορροπία ανάμεσα στην ιδιωτικότητα και την ασφάλεια
9. Χρησιμοποίηση ασφαλών υλικών με περιβαλλοντικά κριτήρια τα οποία ταυτόχρονα θα
προσελκύουν την προσοχή των χρηστών.
10. Κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη κατάλληλων κατασκευών στον χώρο οι οποίες θα προ-
σελκύουν το ενδιαφέρον αυτών που δραστηριοποιούνται στο χώρο.
11. Χρήση φυτών των οποίων το χρώμα, η υφή και το σχήμα είναι ελκυστικά στις ανθρώπι-
νες αισθήσεις. Μέσα από τη μεγάλη ποικιλία φυτικών ειδών, κατά το σχεδιασμό του χώρου ,
επιλέγονται αυτά τα οποία είναι οικολογικά προσαρμοσμένα στην περιοχή (ενδημικά). Τα εν-
δημικά είδη εκτός του ότι είναι εύκολο να επιβιώσουν, δίνουν ταυτόχρονα την αίσθηση στους
χρήστες ότι βρίσκονται σε οικείο περιβάλλον. Η παρακολούθηση της κίνησης των φύλλων των
δέντρων και ο ταυτόχρονος ήχος που προκαλεί, βοηθά στην μείωση του επιπέδου του άγχους
των ανθρώπων.
12. Ύπαρξη φυσικών ήχων στον υπαίθριο χώρο. Ο χώρος θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε
να δημιουργείται μια συμφωνία από φυσικούς ήχους: θρόϊσμα των φύλλων των δέντρων, φωνές
των πουλιών, ήχος από την κίνηση του νερού και του αέρα.
13. Δημιουργία μονοπατιών περιπάτου, χρησιμοποίηση κατάλληλου υλικού κατά την κατα-
σκευή τους. Τα μονοπάτια περιπάτου θα πρέπει να είναι κατασκευασμένα από κατάλληλα υλι-
κά ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και απρόσκοπτη κίνηση των χρηστών.
14. Θέσεις στάσης, ξεκούρασης, επικοινωνίας και σχεδιασμός γενικότερα για «επα-
φή».Θεωρείται απαραίτητη η ύπαρξη ορισμένων χώρων ειδικά σχεδιασμένων όπου τα άτομα
που περιδιαβαίνουν τον υπαίθριο χώρο θα έχουν την δυνατότητα να ξεκουράζονται για λίγο
χρονικό διάστημα και να απομονώνονται γενικότερα.
15. Χρήση ποικιλίας φυτικών ειδών, με ελεγχόμενο βαθμό ποικιλότητας. Η χρήση διαφόρων
φυτών είναι σημαντική σε έναν υπαίθριο χώρο. Οι φυτεύσεις να είναι απλές σε γεωμετρία και
μορφή ώστε να μην απαιτούν σημαντικές συντηρήσεις.
16. Η βλάστηση θα πρέπει να αποτελεί ένα σύνολο και να μην είναι διασπασμένη. Ο σχεδια-
σμός θα πρέπει να οδηγεί στην δημιουργία ενός συνόλου αρμονικά δεμένου και όχι σε μια ακα-
τάστατη κατανομή των διαφόρων φυτικών ειδών στον χώρο.
17. Χρήση φυτικών ειδών που έχουν ιερή ή ιστορική αξία για τους χρήστες .Η φύτευση ει-
δών βλάστησης τα οποία είναι πολύ κοινά στους χρήστες συνεισφέρει στην εξοικείωση τους με
τον χώρο. Ιδιαίτερα, εάν τα είδη αυτά έχουν κάποια ιστορική αξία για αυτούς είναι αναγκαία
όχι μόνο η διατήρησή τους αλλά και η ανάδειξή τους κατά τον σχεδιασμό.
18. Χρήση υλικών φιλικών προς τον άνθρωπο. Ο χώρος θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από φυ-
τά αλλά και υλικά τα οποία θα είναι ευχάριστα στην αφή. Τα φυτικά είδη, οι υδάτινες επιφάνει-
ες τα μονοπάτια περιπάτου και τα καθίσματα του κοινού θα πρέπει να είναι φιλικά προς τον άν-
θρωπο. Οι κατασκευές να είναι απλές και χρήσιμες. Τα υλικά ανθεκτικά να έχουν μακροζωία
και μονιμότητα ώστε να δίνουν την αίσθηση της ασφάλειας στη θέση που τοποθετούνται. Να
γίνεται κοστολόγηση του κύκλου ζωής των υλικών.
19. Διαχείριση του εξωτερικού περιβάλλοντος ως τόπου άγριας ζωής. Τα ανθισμένα φυτά
προσελκύουν διάφορα έντομα όπως μέλισσες, πεταλούδες ενώ τα μεγαλύτερης ηλικίας δέντρα
Πασχαλίδου Αννούλα 15
16. χρησιμεύουν ως οικότοπος θηλαστικών και πτηνών. Έτσι, η ύπαρξη βλάστησης προσελκύει
διάφορα είδη του ζωικού βασιλείου με συνέπεια να δημιουργείται ένας χώρος άγριας ζωής ή
ένας είδος βιοτόπου.
20. Κάλυψη χώρων με χλοοτάπητα .Οι μεγάλοι ανοικτοί χώροι πρέπει να είναι στους χρήστες
άνετοι, καθαροί και να καλύπτονται με φυσικό χλοοτάπητα με διαφορετικά είδη φυσικής βλά-
στησης ο οποίος θα πρέπει να είναι ανθεκτικός στο πάτημα, ενώ το είδος μίγματος που χρησι-
μοποιείται να προσαρμόζεται στα είδη της περιοχής. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρχει η
δυνατότητα δημιουργίας φυσικού χλοοτάπητα με διαφορετικά είδη φυσικής βλάστησης.
21. Ο σχεδιασμός θα λαμβάνει υπόψη τις μελλοντικές καταστάσεις και ανάγκες Η ορθή επι-
λογή φυτικών ειδών, η φύτευσή τους στην κατάλληλη θέση ώστε να λειτουργούν ανάλογα καθ’
όλη την διάρκεια του έτους και η χαμηλή δαπάνη συντήρησης είναι μερικά από τα βασικότερα
στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
23. Η ύπαρξη συστήματος πληροφόρησης απεικονίζει την εικόνα της οικιστικής ενότητας..
Να υπάρχει χάρτης προσανατολισμού, με όλες εγκαταστάσεις του περιβάλλοντος χώρου, γιατί
αυτό βοηθά τους ανθρώπους να βρουν που πρέπει να πάνε με ένα τρόπο ευχάριστο και αποδο-
τικό . (Μπουγουλια Σ., 2006)
3.5 Χρήσεις –χώροι (σχεδιάγραμμα 2)
Οι χώροι που προτείνονται στο σχεδιασμό της οικιστικής ενότητας είναι:
1.Χώρος αναψυχής –δραστηριοτήτων
Ο χώρος είναι ανοιχτός ,με φυσικό χλοοτάπητα ,φέρει κεντρικό καθιστικό χώρο και κατα-
σκευές για δραστηριότητες.
2.Χώρος συγκέντρωσης-πλατεία
Ο χώρος φέρει μικρό αμφιθέατρο ,σιντριβάνι ,χώρο συγκέντρωσης ,καθιστικά και γειτνιά-
ζει με δρόμο του εμπορικού κέντρου του οικισμού.
3.Χώρος κεντρικός χλόης.
Ο χώρος αυτός είναι επίσης ανοιχτός φέρει φυσικό χλοοτάπητα με καλλωπιστική φύτευση
και επιδαπέδιο σκάκι.
4.Χώρος κατοικίας
Ο χώρος φέρει εννέα οικοδομές για κατοικία Στον περιβάλλοντα χώρο της περιοχής κατοι-
κίας υπάρχει η δυνατότητα στάθμευσης αυτοκινήτων και ποδηλάτων και φέρει φυτεύσεις λει-
τουργικές και καλλωπιστικές.
5. Χώρος εμπορίου –κατοικίας
Οι τρείς νότιες οικοδομές φέρουν στο ισόγειο εμπορικά καταστήματα και στους ορόφους
κατοικίες. Τα εμπορικά έχουν άνετο χώρο μπροστά και δυνατότητα στάθμευσης αυτοκινήτων
και ποδηλάτων. Υπάρχει επίσης καλλωπιστική φύτευση όπως και θέα (καφετέρια, ζαχαροπλα-
στείο ,γυμναστήριο)
6.Χώρος λαχανόκηπων
Στο Βόρειο χώρο μετά τις κατοικίες μικρή έκταση προσφέρεται για δημιουργία λαχανόκη-
πων.
7.Χώρος ανακύκλωσης
Στα Βόρεια -ανατολικά των κατοικιών προτείνεται να λειτουργήσει χώρος συγκέντρωσης
των υλικών για ανακύκλωση από τους μικρούς κάδους που προτείνονται ανά τον οικισμό και
μετά κεντρική διάθεσή τους εκτός οικισμού για επεξεργασία.
3.6 Οδικό δίκτυο (σχέδιο 1,2,4)
Το τοπικό οδικό δίκτυο εντός του οικισμού προτείνεται να αποτελείται:
Α) από δρόμους πλάτους 5 μέτρων για μετακίνηση των ΙΧ αυτοκινήτων των κατοίκων αλ-
λά και ανεφοδιασμού των εμπορικών καταστημάτων της κεντρικής περιοχής. Το πλάτος του
χώρου μπροστά από τα κτίρια είναι 5 μέτρα και συνολικά η απόσταση μεταξύ των κτιρίων εί-
ναι 15 μέτρα Το πλάτος αυτό επιλέγεται αφενός για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες μετακινήσε-
ων και αφετέρου για να εξασφαλιστεί ο καλύτερος δυνατός αερισμός και ηλιασμός των κτιρί-
ων.
Β )από πεζοδρόμους και ήπιας αναγκαίας κυκλοφορίας οχημάτων πλάτους τριών μέτρων.
Γ) από πεζοδρόμους σε συνδυασμό ποδηλατοδρόμους πλάτους πέντε μέτρων με ενδιάμε-
ση φύτευση δέντρων.
Πασχαλίδου Αννούλα 16
17. Δ) από ποδηλατόδρομους
Η διαμπερής διέλευση οχημάτων δια μέσου του οικισμού δεν επιτρέπεται .
Τα πεζοδρόμια ακολουθούν τις σύγχρονες προδιαγραφές με ζώνη πεζών, πρασίνου και πο-
δηλάτου, όπως επίσης έχουν τις υποδομές για εξυπηρέτηση ΑΜΕΑ. (εικόνα 6,7) (σχήμα 19)
3.7 Δίκτυα υποδομής
Σχετικά με τα δίκτυα υποδομής στη νέα οικιστική ενότητα, προτείνονται οι παρακάτω επι-
λογές:
3.7.1. Δίκτυο ύδρευσης
Για δίκτυο (Σχήμα 15,14). προτείνεται το κυκλοφοριακό δίκτυο υδατοδιανομής γιατί έχει
την δυνατότητα επέκτασης και σε περίπτωση βλάβης υπάρχει δυνατότητα απομόνωσης .
(Α.Αραβαντινός 2007) (Σχήμα 16)
3.7.2. Δίκτυα αποχέτευσης – ομβρίων υδάτων
Η συλλογή των υγρών αποβλήτων (λυμάτων) και τον όμβριων υδάτων θα γίνεται μέσω δύο
χωριστών δικτύων, αφού ο τρόπος αυτός πλεονεκτεί έναντι των παντορροϊκών δικτύων.
(Α.Αραβαντινός 2007) (σχήμα 18)
3.7.3. Διαχείριση / συλλογή απορριμμάτων
Θα πρέπει να εφαρμοστεί ένα σύστημα διαλογής στην πηγή των απορριμμάτων, ώστε να
διαχωρίζονται τα υλικά που μπορούν να ανακυκλωθούν (χαρτί, πλαστικό, γυαλί) από τα οργα-
νικά υλικά. Προτείνεται για κάθε νοικοκυριό χρήση κάδων για πλαστικό ,αλουμίνιο και οργα-
νικά και αποκομιδή «πόρτα-πόρτα» (Αθανασούλης Ρογκάκος,1999) και για κάθε οικοδομικό τετρά-
γωνο μεγάλους κάδους για χαρτί και γυαλί. Για τα συλλεγέντα οργανικά υλικά προτείνεται να
εφαρμοσθεί η μέθοδος της κομποστοποίησης και το προϊόν που θα προκύψει να χρησιμοποιεί-
ται ως λίπασμα στις φυτεύσεις του περιβάλλοντος χώρου του οικισμού αλλά και στα παρτέρια
των λαχανικών για κάθε οικοδομή .Ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί και στην εκπαίδευ-
ση των κατοίκων επάνω στην σωστή διαχείριση των απορριμμάτων και την ανακύκλωση ή και
επαναχρησιμοποίηση των υλικών.
Η εγκατάσταση όλων των υπόγειων δικτύων θα πρέπει να γίνει σε επισκέψιμες σήραγγες
με φρεάτια, κάτω από τη στάθμη των πεζοδρομίων με πρόβλεψη για μελλοντική εγκατάσταση
νέων μορφών δικτύων, όπως δίκτυα καλωδιακής τηλεόρασης . (Σχήμα 17)
3.7.4. Ενεργειακά και τηλεπικοινωνιακά δίκτυα
Για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων, τα ενεργειακά δίκτυα (ηλεκτρική ενέργεια και φυ-
σικό αέριο) και το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο θα χρησιμοποιηθούν τα υφιστάμενα δίκτυα με ε-
πέκτασή τους αλλά και προσπάθεια για υπόγεια μετεγκατάστασή τους . Επίσης προτείνεται
εγκατάσταση φωτοβολταικών στις στέγες των οικοδομών (4.11 Ενεργητικά συστήματα)
444...ΚΚΚτττίίίρρριιιααα οοοιιικκκιιισσστττιιικκκήήήςςς εεενννόόότττηηηττταααςςς
4.1 Τύποι διαμερισμάτων (σχέδιο 5)(πίνακας 2,3,4)
Τα διαμερίσματα που προτείνονται στις οικοδομές του οικιστικού συνόλου είναι τριών κα-
τηγοριών μεγέθους.
Α) Διαμέρισμα 72 τμ (χωρίς τα μπαλκόνια) με σαλόνι ,κουζίνα ,ένα υπνοδωμάτιο ,μπάνιο και
αποθήκη. Φέρει μπαλκόνια προς τα Νότια και Βόρεια μεγάλα ανοίγματα Νότια και μικρά Βό-
ρεια ,τους χώρους καθημερινής χρήσης προς τα Νότια και είναι διαμπερές.
Β) Διαμέρισμα 105 τμ (χωρίς τα μπαλκόνια) με σαλόνι ,κουζίνα ,δύο υπνοδωμάτια ,μπάνιο και
αποθήκη. Φέρει μπαλκόνια προς τα Νότια και Βόρεια μεγάλα ανοίγματα Νότια και μικρά Βό-
ρεια ,τους χώρους καθημερινής χρήσης προς τα Νότια και είναι διαμπερές.
Γ) Διαμέρισμα 145 τμ (χωρίς τα μπαλκόνια) με σαλόνι ,κουζίνα ,τρία υπνοδωμάτια ,δύο μπά-
νια. Φέρει μπαλκόνια προς τα Νότια και Βόρεια μεγάλα ανοίγματα Νότια και μικρά Βόρεια
,τους χώρους καθημερινής χρήσης προς τα Νότια και είναι διαμπερές.
4.2 Τύποι κατοικιών (σχέδιο 5)(πίνακας 2,3)
Οι τύποι κατοικιών που προτείνονται είναι :
Α) Πολυκατοικία επτά ορόφων με και τους τρεις τύπους διαμερισμάτων ανά όροφο (322 τμ)
και δύο κλιμακοστάσια.(91τμ) (δύο κτίρια)
Β) Πολυκατοικία έξι ορόφων με και τους τρεις τύπους διαμερισμάτων ανά όροφο (322 τμ) και
δύο κλιμακοστάσια. (91τμ) (δύο κτίρια)
Πασχαλίδου Αννούλα 17
18. Γ) Πολυκατοικία πέντε ορόφων με και τους τρεις τύπους διαμερισμάτων ανά όροφο και δύο
κλιμακοστάσια. .(δύο κτίρια)
Δ) Πολυκατοικία τεσσάρων ορόφων με και τους τρεις τύπους διαμερισμάτων ανά όροφο (322
τμ) και δύο κλιμακοστάσια. (91τμ) (ένα κτίριο) Στο ισόγειο φέρει εμπορικά καταστήματα.
Ε) Πολυκατοικία τεσσάρων ορόφων με δύο τύπους διαμερισμάτων ανά όροφο (250 τμ) και
ένα κλιμακοστάσιο. (45,5τμ) (ένα κτίριο) Στο ισόγειο φέρει εμπορικά καταστήματα.
ΣΤ) Πολυκατοικία τριών ορόφων με δύο τύπους διαμερισμάτων ανά όροφο (250 τμ) και ένα
κλιμακοστάσιο. (45,5τμ) (ένα κτίριο) Στο ισόγειο φέρει εμπορικά καταστήματα
Τα κτίρια των τεσσάρων ορόφων και των τριών φέρουν στο ισόγειο εμπορικά καταστήματα
και όχι διαμερίσματα.
4.3 Χαρακτηριστικά –προδιαγραφές κατοικιών (σχέδιο 7)
Οι οικοδομές της υπό σχεδιασμό νέας οικιστικής ενότητας των Αμαδρυάδων προτείνεται να
ακολουθούν αυστηρές προδιαγραφές βιοκλιματικού σχεδιασμού με τα παρακάτω χαρακτηρι-
στικά:
Θερμική άνεση
O βιοκλιματικός σχεδιασμός, ή η ορθολογική χρήση της ενέργειας, έννοιες σχεδόν ταυτόση-
μες, έχουν ένα και μοναδικό στόχο. Να διασφαλίσουν αποδεκτές εσωκλιματικές συνθήκες με
τη σωστή θερμική συμπεριφορά του κτιρίου -χειμώνα, καλοκαίρι- και συνεπώς να περιορίσουν
την κατανάλωση ενέργειας, με όλα τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται, οικονομικά, περιβαλλο-
ντικά με τη μείωση των εκπομπών CO2, ποιότητα ζωής κτλ.
Τη θερινή περίοδο θα πρέπει να επιδιώκεται ο φυσικός δροσισμός του κτιρίου με την ελαχι-
στοποίηση των θερμικών κερδών και τη θερμική αποφόρτιση του κτιρίου μέσω του αερισμού
και άλλων σχετικών μέτρων. Στην περίπτωση που οι θερμικές πρόσοδοι κατά τη χειμερινή πε-
ρίοδο δεν επαρκούν για να καλύψουν τις θερμικές απώλειες και αυτό συμβαίνει σε πολύ μεγά-
λο βαθμό στα μη θερμομονωμένα συμβατικά κυρίως κτίρια, προσάγεται στους εσωτερικούς
χώρους θερμότητα μέσω της εγκατάστασης θέρμανσης, έτσι ώστε να καλυφθεί η διαφορά στο
ισοζύγιο.(Χρυσομαλλίδου Ν)
Χωροθέτηση (σχέδιο 1)
Η χωροθέτηση κτιρίου στο οικόπεδο-προσανατολισμός είναι μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα που
αντιμετωπίζει ο μελετητής, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, ή γενικότερα σε πυκνοδομη-
μένες περιοχές, σε σχέση με τη χωροθέτηση των κτιρίων στο οικόπεδο, τον προσανατολισμό
και τη σκίασή τους από τα απέναντι κείμενα. Η χάραξη των μεγάλων δρόμων κυκλοφορίας κα-
τά τον άξονα ανατολής Π δύσης, ή βορρά Π νότου, προδιαγράφει και τον κύριο προσανατολι-
σμό των όψεων και το κυριότερο περιορίζει το πλεονέκτημα του νότιου προσανατολισμού,
στην καλύτερη των περιπτώσεων, στο 25% των κτιρίων. (Χρυσομαλλίδου Ν)
Το τελευταίο έχει ως συνέπεια, τη δυσκολία εκμετάλλευσης των θερμικών ηλιακών κερδών
στην πλειοψηφία των κτιρίων, την υπερθέρμανση των εσωτερικών χώρων, κυρίως στα δυτικά,
αλλά και ανατολικά προσανατολισμένα κτίρια τη θερινή περίοδο, αλλά βέβαια και την ανα-
γκαστική απομόνωση των βόρεια προσανατολισμένων κτιρίων από τον ήλιο. Πολλές φορές
πάλι ακόμη και όταν διασφαλίζεται ο νότος, το πλεονέκτημα αυτό στην πράξη καταργείται,
λόγω σκίασης των όψεων από τα απέναντι κείμενα κτίρια (σχέση ύψους κτιρίων Π πλάτους
δρόμων).(Χρυσομαλλίδου Ν)
Γενικά θα μπορούσαν να προταθούν: H χωροθέτηση του κτιρίου στην πίσω βορινή πλευρά
του οικοπέδου, ώστε να αυξηθεί η απόσταση από τα απέναντι κτίρια και να αποφευχθεί κατά
το δυνατόν περισσότερο το ρίσκο της σκίασης, το οποίο και καταργεί τα πιθανά ηλιακά οφέλη.
Τα κτίρια της νέας οικιστικής ενότητας προτείνεται να τοποθετηθούν στη Βόρεια πλευρά
του οικοπέδου με απόσταση μεταξύ τους 15 μέτρων και με κλιμάκωση των ορόφων σύμφωνα
με την κλίση του εδάφους έτσι ώστε να διασφαλίζεται ο ηλιασμός και αερισμός τους.(σχέδιο 1)
Επιπλέον στη νότια πλευρά η ύπαρξη υδάτινων επιφανειών ή η ανάπτυξη χαμηλού και υ-
ψηλού πράσινου (φυλλοβόλα δέντρα) κάτω από τις βέλτιστες μικροκλιματικές συνθήκες, πα-
ρέχει την επιθυμητή σκίαση και εξατμιστικό δροσισμό τη θερινή περίοδο. (Χρυσομαλλίδου Ν)
Στη βορινή πλευρά, η οποία και επηρεάζεται κατά κανόνα από τους ψυχρούς ανέμους τη χει-
μερινή περίοδο, σκόπιμη θεωρείται η φύτευση αειθαλών δέντρων για την ανάσχεση των δυ-
σμενών επιδράσεων. - Αν το οικόπεδο είναι νότιο και επιπλέον ελεγχθεί ότι δεν υπάρχει πρό-
Πασχαλίδου Αννούλα 18
