1. 24 25
Drie dagen
op fjordencruise
gIds
‘Een boot is een drijvend dorp’, wordt weleens gezegd.
Dat klopt: een bootreis in Noord-Noorwegen betekent steeds dezelfde mensen
in steeds dezelfde nauwe gangen gedurende steeds dezelfde donkere dagen.
Om stapelzot te worden. Maar hé, het uitzicht is fantastisch.
Door Sarah Vankersschaever, foto’s Marleen Daniëls
Noorwegen vanop het water

2. 26 2726
E
en papieren reisgids heeft
een aantal functies. We
noemen er twee. Ten eerste:
de reiziger geruststellen
(met een reisgids heb je alles wat je
over het land moet weten op zak, wat
je meteen van het knagende gevoel
verlost dat je dat boek ook effectief
moet lezen). Ten tweede: de reiziger via
mooie plaatjes en vetgedrukte woorden
(‘culinaire genoegens’, ‘zondig zingen’,
‘zwart goud’) goesting doen krijgen in
de uitstap.
De Insight guide over Noorwegen is
alvast geen aanrader. De klepper is niet
alleen veel te zwaar om je dat knagende
gevoel te doen vergeten, bij het
doorbladeren op het vliegtuig springen
de verkeerde woorden in het oog.
‘Vikingbegrafenis’ bijvoorbeeld. Staat
u ons toe om enkele paniekgevoelens
met u te delen: een kleine historische
anekdote om in de sfeer te komen,
vooraleer we overgaan tot de meer
serieuze reisreportage.
‘Wanneer bij de Vikingen een hoofdman
stierf, werd hij heengezonden in een boot
versierd met kussens, voedsel, wapens
en een in stukken gehakte hond. De
traditie wilde echter dat een van zijn
dienstmaagden hem moest vergezellen
in de dood. Maar eerst moest die de ene
na de andere tent af waarbij de ene na
de andere man gemeenschap met haar
had. Buiten trommelden dan mannen
op hun schilden zodat haar gegil niet
te horen zou zijn. Vervolgens moest
het meisje naast haar dode man gaan
liggen, werd een touw in een lus om de
nek gespannen en terwijl twee mannen
haar wurgden, werd een groot mes keer
op keer op verschillende plaatsen tussen
de ribben gedreven, tot ze stierf. Daarna
werd de boot in brand gestoken en het
water ingelaten.’
Volgens het infoscherm boven ons
hoofd vliegt het vliegtuig met een
snelheid van zo’n 800 kilometer per uur
richting Noorwegen. Naar het schijnt
zijn de mensen en de boten daar door
de eeuwen heen toeristvriendelijker
geworden.
Ennuserieus
‘Onze oude, favoriete boot lokt elk jaar
opnieuw een pak passagiers die genieten
van de Hurtigrutenroute.’ Promo is een
ding, de werkelijkheid een ander. Het
Noorse schip waar we de komende drie
dagen op verblijven, telt 160 bedden
in 90 kajuiten. En vijf passagiers. Het
voordeel van zoveel overmoed? Dat er
per passagier drie bemanningsleden ter
beschikking zijn. Comfy. Het minder
goede nieuws: de garantie op steeds
dezelfde gezichten op steeds dezelfde
kleine oppervlakte. Maar het is het
uitzicht dat telt en laat dat in Noord-
Noorwegen met zijn grillige fjorden
adembenemend zijn. Letterlijk ook,
want wie op het voorsteven wil zien waar
we precies naartoe varen, wordt de adem
afgesneden door ijskoude wind die als
een muur in je gezicht slaat.
We lieten de naam al even vallen:
Hurtigruten. Deze vaarroute loopt van
Drie dagen
op fjordencruise
gIds
»
27
Drie dagen
op fjordencruise
gIds
Wie op het voorsteven
wil zien waar we precies
naartoe varen, wordt
de adem afgesneden
door ijskoude wind
die als een muur
in je gezicht slaat.

3. 28 29
Drie dagen
op fjordencruise
gIds
einDe
Bergen (zuidwesten van Noorwegen)
via tussenstops tot en met Kirkenes
(noordoosten van Noorwegen). Omdat
ze alle kustdorpen en -steden aandoet,
wordt de route ook weleens de lifeline
genoemd. Veel Noren en toeristen maken
er gebruik van om snel en veilig de
kustkilometers te overbruggen. Wie de
hele tocht wil afleggen, doet er elf dagen
over.
Maar de vraag is natuurlijk of er veel te
zien is vanaf zo’n schip. De meningen
zijn verdeeld, als we de verhalen van het
boordpersoneel bij elkaar sprokkelen.
Soms kan er tussen de fjorden een dik
pak mist hangen zodat je op de kaarten
van de kapitein moet gaan kijken om te
geloven dat je wel degelijk tussen een stel
bergen vaart. Volgens het zaalpersoneel
zijn dat de moeilijkste dagen - ‘kregelige
passagiers die uit verveling ruzie maken’.
Maar evengoed is er een heldere hemel en
verschijnt het legendarische noorderlicht.
Of, in ons geval, is het helder genoeg
om het kustlandschap te zien, maar
te bewolkt om aan het thuisfront te
melden dat je Hét Noorderlicht (met
uitroepteken) hebt gezien. Dus blijft het
winterse uitzicht beperkt tot bergen.
Bergen met bomen. Bergen zonder
bomen. Bergen met sneeuw. Bergen met
bomen én sneeuw. Bergen met rotsen.
Bergen met bomen en rotsen. En -
summum - bergen met bomen én rotsen
én sneeuw.
Derandvande
samenleving
Excuses, we klinken ondankbaar
en cynisch bij het zien van zoveel
natuurpracht. Maar wat wil je: in het
laagseizoen kun je in Noord-Noorwegen
genieten van welgeteld twee uur licht en
dus twee uur uitzicht per dag. Boven de
poolcirkel daalt de ambitie van de zon
nu eenmaal duizelingwekkend snel - om
twee uur in de namiddag, om precies te
zijn. En in de twee uur dat de ‘zon’ zich
laat zien, is dat met licht dat twijfelt
tussen opkomen en weggaan. Een beetje
zoals de grot van Plato, als we een en
ander uit de context mogen rukken: een
verzwakte en gedimde afspiegeling van
wat een lichtbron zou kunnen zijn. Je
wordt er op slag zelf wat donker van.
Maar dat is buiten de excursies gerekend
die je aan zo’n bootreis kunt koppelen.
Telkens wanneer de loopplank wordt
uitgelegd, zie je de passagiers als stijve
pinguïns over de spekgladde wegen
uitwaaieren, alsof de ark van Noah haar
lading lost en er dringend een nieuw
volk gesticht moet worden. Om maar te
zeggen: de vijf passagiers waren telkens
door het dolle heen dat er wat actie op het
programma stond.
Zo kun je een excursie maken naar
de Russische grens - compleet met
smokkelaars op de parking en borden die
in drie talen dreigen dat je de grens niet
mag oversteken - of een sleetocht met
honden. Ook een wandeling door een
van de vele dorpjes is een must, al was het
maar om je er telkens van te vergewissen
dat je er nooit zou willen wonen.
Maar vooral een bezoek aan de Noord-
kaap is een schitterende ervaring: de
klif die uitzicht biedt over het water
dat je met de Noordpool verbindt, is
zowat het mooiste voorsteven van het
schip dat ‘mensheid’ heet. Behalve de
ijskoude wind en de knerpende sneeuw
onder je schoenen weerklinkt er een
allesomvattende leegte. Een afwezigheid
die zelfs de eigen hartslag relativeert: de
paar mensen die op deze verlaten pink
van het vasteland rondhuppelen, zijn
van een onthutsende overbodigheid
bij het zien van de verte, de diepte en
de weidsheid waarmee de rand van de
samenleving wordt aangegeven. En
verder geldt ook een waarschuwing
voor bezoekers om in hun reisverslag
achteraf niet al te lyrisch te worden bij het
terugdenken aan de Noordkaap.
Snefokk
Het noorden van Noorwegen is moeilijk
in een paar indrukken te vatten - vooral
omdat een bootreis tijdens de zomer-
maanden een totaal verschillende erva-
ring is. De kustlichten die in het donkere
december als vuurvliegjes de vaarroutes
afbakenen, maken in juni plaats voor dor-
pen en kleine vissersboten. Op de plaats
van het ijshotel grazen dan rendieren,
de lege barakken worden opgevuld met
verse vis om in de koude wind tot stokvis
te drogen en - vooral - de nacht maakt
plaats voor het licht. Licht dat van het
mooiste is ter wereld, pochen de Noren
graag. En terecht: hun musea hangen vol
met kunstwerken van onder meer Edvard
Munch en andere nationale helden, die
zich lieten inspireren door de atypische
kleuren bij zonsopkomst en zonsonder-
gang. NoordNoorwegen, zo wordt ons
naar het einde van de reis toe duidelijk,
is niet alleen een manier van leven, het
is ook een manier van denken. Als we
onze gids Jann vragen hoe het is om in
Noord-Noorwegen te wonen, vertaalt
hij onze vraag meteen grinnikend naar
‘hoe we in de winter overleven met het
tekort aan licht?’ Hij wijst naar zijn hoofd.
‘Duisternis zit in je hoofd. De maan is
helder en de sneeuw weerkaatst het licht:
donker is hier nooit pikdonker.’ Die sub-
tiliteit in het Noorse denken toont zich
in veel dingen. De taal, bijvoorbeeld. In
België hebben we geen woord voor het
lichte sneeuwlaagje dat als een adder over
de weg slingert nadat een wagen er voor-
bij stoof. In Noorwegen wel: snefokk.
Als je eenmaal de positieve logica van
dat Noorse denken doorhebt, wint het
hele opzet van de Hurtigrutentocht aan
charme. ‘Steeds dezelfde mensen’ worden
‘vertrouwde gezichten’, ‘een log schip’
wordt een les in traagheid en de bergen
worden even grillig als wolken - van
bultrug tot kathedraal, de variatie zit in
de formatie. Ziedaar de sleutel tot zowat
elke bootreis: in tegenstelling tot het vas-
teland, is op een boot nog nooit iemand
stapelzot geworden van een teveel aan
verbeelding. Integendeel, het uitzicht
wordt er alleen maar fantastischer op.
www.hurtigruten.us/norway
Drie dagen
op fjordencruise
gIds
EEN WANDELING
DOOR EEN VAN DE
VELE DORPJES IS
EEN MUST, AL WAS
HET MAAR OM JE
ER TELKENS VAN TE
VERGEWISSEN DAT
JE ER NOOIT ZOU
WILLEN WONEN