Getuigenis van een Belgische Congolees: Gregory Luaba Deome aan het woord Eric Depreeuw

1. Woord vooraf
Mbote na beno (goede dag aan jullie)
Eric Depreeuw
De bruisende jeugd van Afrika als motor
van wereldwijde groei…
Niemand heeft ernaast kunnen kijken: Congo zou op 30 juni
2010 de vijftigste verjaardag vieren (sommigen verkiezen
‘herdenken’) van de onafhankelijkheid, op een drafje verwor-
ven in 1960, tot min of meer algemene verbazing van de
koloniale mogendheid België. De commentaren en analyses
liepen min of meer volgens dezelfde krachtlijnen: vooral tus-
sen 1885 en 1908 zijn er gruweldaden gepleegd die nu als
grove misdaden tegen de menselijkheid zouden worden
Eurafrikaanse ruimte creëren
aangeklaagd; de weldaden van de kolonisatie worden anno
2010 beduidend lager ingeschat dan tijdens de twintigste
eeuw; België heeft de toestand in de kolonie schromelijk kijken, de schijnwerper kilometers vooruit te richten, kijkt
verkeerd beoordeeld; de Congolezen hebben daarna onder het
hun opeenvolgende leiders hun eigen land van crisis naar door de achteruitkijkspiegel en wordt zich niet bewust van
crisis zien verglijden, al dan niet met medeplichtigheid van de enorme metamorfose die in Afrika aan de gang is. Na-
meerdere Westerse mogendheden. Ik vergeet waarschijnlijk dat de omvang van de bevolking er tussen de 16e en 20e
nog enkele aspecten die ter gelegenheid van de onafhanke- eeuw om meerdere redenen sterk op achteruitging, is er de
lijkheidsverjaardag aan het licht (of aan bod) kwamen, zoals laatste decennia een enorme toename: in 1950 telde men
bijvoorbeeld de nostalgische wens om de Belgische ‘oncles’ in Afrika 221 miljoen inwoners, anno 2009 werd de kaap
maar te laten terugkomen zodat de goede oude tijd kan her- van 1 miljard (1.000 miljoen) gepasseerd. Dit betekent ui-
steld worden. teraard een gevaar voor onder meer de lokale stabiliteit en
voor de toename van de welstand. In zeker opzicht is deze
Een constante is me bij dit alles opgevallen: weinig of geen toename in bepaalde regio’s noodzakelijk, zo is een mini-
experts of commentatoren waren hoopvol met betrekking tot male bevolkingsdichtheid een voorwaarde voor economi-
de toekomst van Congo. Afrika in zijn geheel kreeg zelfs het sche groei.
weinig benijdenswaardige stigma ‘het verloren continent’
toegewezen. Dat Zuid-Afrika het aandurfde het WK voetbal Een gevolg van deze toename is dat de bevolking van Afri-
te organiseren, leek in de ogen van velen een onverantwoor- ka beneden de Sahara ontzettend jong is. We kunnen
de daad van zelfoverschatting. Dat het er nog voortreffelijk spreken van een bruisende Afrikaanse jeugd die elke be-
van af bracht, werd vaak beschouwd als een gelukstreffer zoeker van een Afrikaans land charmeert. Verder stellen
dan als een teken van hoop. Vanuit zijn krakende zetel op- Severino en Ray vast dat de verstedelijking enorme propor-
pert Europa, het oude continent, als een knorrende grootva- ties aanneemt, onder meer door de mobiliteit van deze
der, zijn eigenwijze mening over de zuiderbuur. (jonge) mensen (cf. interview met een Congolese expat,
verder in dit nummer).
Een uitzondering en tevens een waarschuwing in dit geheel
vormt het boek Le temps de l’Afrique, verschenen in maart De bevolkingstoename met een jonge bevolkingspiramide
2010. De auteurs zijn resp. Jean-Michel Severino, directeur- tot gevolg, en de dynamiek en de mobiliteit die daaruit
generaal van het Agence française de développement (AFD) voorvloeien bleven niet zonder gevolgen voor de wereld in
en Olivier Ray, medewerker aan datzelfde AFD. Het boek zijn geheel en voor de noorderbuur Europa in het bijzonder.
werd enthousiast aangeprezen door Louis Michel, ex- Het gaat niet zozeer over optimisme of pessimisme, het
minister van Ontwikkelingssamenwerking, tijdens zijn toe- gaat om de erkenning van de feiten die op ons toekomen,
spraak in Waver ter gelegenheid van de tiende verjaardag om realisme dus. Afrika, waarvan deskundigen de bevol-
van Corporate Funding Programme. king tegen 2050 schatten op 1,8 miljard inwoners, zal in
toenemende mate onmiskenbaar een plaats afdwingen in
Severino en Ray beweren dat Europa weinig of niets begrijpt het wereldgebeuren en hierbij zelf auteur worden van zijn
van het Afrika van de 21e eeuw omdat het steeds blijft kijken geschiedenis.
vanuit de geschiedenis. In plaats van te pogen vooruit te

2. Beide auteurs bezondigen zich niet aan een naïef optimis-
me. Afrika zal zich geleidelijk ontwikkelen volgens een eigen
wetmatigheid maar dit zal verlopen via crisissen, lijden en
zelfs terugval. Ze zijn van oordeel dat dit begeleidende ver-
schijnselen zijn van de grote sprongen voorwaarts, eerder
dan symptomen van verval en desintegratie.
We moeten samen een Eurafrikaanse ruimte creëren, niet
op basis van medelijden of schuldbesef maar op basis van
gemeenschappelijke belangen. Het oude Europa moet be-
seffen dat ‘la jeunesse bouillonnante (africaine) deviendra
un des moteurs de la croissance mondiale’.
Deze analyse is ook op kleinschalig niveau van belang, dus
ook voor Blik op Afrika. Voortdurend moeten we ons bezin-
nen over de wijze waarop we onze projecten uitbouwen met
onze partners in Congo. Dit is niet alleen onze verantwoor-
delijkheid maar ook deze van de partners. De meeste me-
dewerkers van Blik op Afrika hebben nog de Congolese ko-
loniale tijd gekend en moeten zich dus hoeden voor de ach-
teruitkijkspiegel. Vele Afrikaanse partners hebben weinig of De bruisende jeugd van Afrika als motor van
geen ervaring met het bereiken van duurzaam resultaat op wereldwijde groei...
basis van eigen initiatief en inspanning. We moeten de val-
kuilen vermijden en hoopvol werken aan een bruisende Eu-
rafrikaanse Blik op Afrika. ED
Dit is niet alleen onze verantwoordelijkheid maar ook deze van de partners
2

3. DE VLAM VAN DE HOOP BRANDEND HOUDEN
Verslag van een onderwijsmissie in Congo - april 2010
- Guido Caerts
Pedagogisch-didactische vorming voor leraren en directies Schoolanalyse
is één van de objectieven van Blikopafrika. In dat kader
organiseerde de vzw vorig jaar in Kikwit, van 23 februari tot
 Schoolloopbaan en
4 maart, vormingssessies voor directrices van de scholen
 Functioneren van di- leerlingenoriëntering
van de zusters Annuntiaten uit Congo, Burundi en Kame-
rectie en administratie  Pedagogisch-
roen. Het programma resulteerde in een lijvige bundel met
 Schoolwerkplan didactische aanpak
verslagen en suggesties. Daarbij kwam van de deelnemers
de uitdrukkelijke vraag naar een vervolg. Geen eenvoudige  Financieel beheer  Opvolging van leerlin-
vraag trouwens. Via een ontwerpnota kwam de werkgroep  Infrastructuur gen
Vorming tot het besluit dat we moesten zoeken naar een  Personeelsbeleid  Meest opvallende te-
concreet toepassingsveld voor wat de directies tijdens de  Communicatie en par- korten
sessies in Kikwit hadden geleerd. Bijvoorbeeld door in elke ticipatie  Remediëring
school een kleinschalig project op te starten dat een zicht-  Externe contacten  Welbevinden leerlin-
bare impact op het schoolgebeuren zou hebben. Uitgangs- gen en personeel
punt voor het project moest een sterkte-zwakteanalyse zijn,  Internaat
uiteraard met inachtneming van de lokale context. Om het
geheel overzichtelijk te houden zouden in een eerste fase Uitwerking project
enkel de acht scholen in Congo bij het project worden be-
trokken.  Beginsituatie
De Stuurgroep van de vzw keurde het voorstel goed en  Doelstelling(en)
trok er 2050 $ per school voor uit. Twee duo’s werden be-  Strategie: Hoe pakken we het aan? Wat hebben
last met de opstart: Fernand Rochette en zuster Guillaumi- we nodig? Welke mogelijkheden (budget) hebben
ne Clerx trokken naar Kingandu en Kimbongo, Guido Cae- we? Wie is verantwoordelijk?
rts en Paula Veestraeten naar Totshi en Kibangu (Kikwit).  Timing
 Opvolging – evaluatie - rapportering
De voorbereiding
Twee duo’s die elk in vier verschillende scholen aan het
Materiële noden
Stellen dat het onderwijs in Congo met zware problemen
kampt is een open deur intrappen. Een groot percentage
van de kinderen gaat gewoon niet naar school, omdat ze
het schoolgeld niet kunnen betalen. En voor hen die er wel
en vaak met veel enthousiasme naartoe trekken, is de be-
huizing ondermaats, zijn er onvoldoende banken, geen
handboeken, te weinig schriften en stylo’s, Om nog niet te
spreken over de penibele situatie van de leraars: ze wor-
den slecht en meestal te laat betaald, en voor vorming en
nascholing is er al helemaal geen geld. De schoolanalyse
op de vier locaties van de zusters Annuntiaten heeft dat
alleen maar bevestigd. Wat niet betekent dat er geen ver-
schillen zijn tussen scholen in een afgelegen gebied of in
overleg bij het huiswerk
een stedelijke omgeving, tussen oude gebouwen die drin-
werk gaan, dat vraagt om een uitgelijnde gemeenschappe- gend aan renovatie toe zijn en locaties waar een compleet
lijke aanpak. Vooreerst moesten de scholen gebrieft. Naast nieuwe school wordt gebouwd, tussen instellingen waar de
een beknopte nota over bedoeling en opzet van de onder- ICT-toepassingen al enkele jaren geïntroduceerd zijn en
neming verstuurden we een vragenlijst waarmee de direc- andere waar de nieuwe technologie in haar kinderschoe-
ties, in overleg met het personeel, onze komst konden nen staat of nog helemaal moet opgestart worden. Maar de
voorbereiden. Het werkschema ter plaatse bevatte twee Congolese context van behoefte aan elementaire didacti-
luiken: een uitgebreide schoolanalyse en de concrete uit- sche voorzieningen is overal aanwezig. Bovendien blijven
werking van een project.
3

4. moderne elektrische installaties en hightech toestellen bij- gen, meisjes of jongens tussen 12 en 18 jaar, met twee in
zonder kwetsbaar in een gebied waar technologische vor- een eenpersoonsbed (en wat is een bed in Afrika?), in lugu-
ming en het basisinstrumentarium voor herstellingswerken bere zalen, zonder enige vorm van privacy, zonder elektrici-
niet permanent beschikbaar zijn. teit en vaak zonder sanitaire voorzieningen. Het is een hui-
En toch sta je te kijken van de veerkracht van deze mensen, zenhoog knelpunt waaraan zo snel mogelijk iets moet ge-
leraars en leerlingen. Hoe zij met de schaarse middelen die daan worden en dat de volgende jaren zeker meer dan ge-
voorhanden zijn en in vaak overbevolkte lokalen – 50 of 60 wone aandacht verdient.
leerlingen per klas is geen uitzondering – toch aardig hun
best blijven doen. En met welke gretigheid het personeel Hoopgevend is dat de leraars overal vragende partij zijn voor
meedenkt en meewerkt om, via een project waarvoor een het volgen van vormingssessies, al dan niet op locatie geor-
beperkt budget ter beschikking wordt gesteld, de kwaliteit
van het onderwijs op te krikken.
Didactische aanpak
Het zal niemand verwonderen dat in de gegeven omstandig-
heden de didactische aanpak zich vooral beperkt tot frontaal
en repetitief onderwijs. En toch zie je ook alternatieve werk-
vormen: leerlingen die individueel aan de slag gaan met de
leraar als coach, samenwerking tussen leerlingen, wandel-
lessen om terplekke vast te stellen wat erosie is, om naar de
boten op de Kwilu te gaan kijken, om de omgeving te ver-
kennen, … Didactische werkvormen die nog verder zouden
ontwikkeld zijn, mochten er meer mogelijkheden voor gerich-
te nascholing en vorming zijn.
De projecten
Omzeggens alle projecten zijn in de eerste plaats gericht op
een afsluitende drink
het lenigen van de meest urgente materiële noden: herstel-
lingswerken gebouwen, aanmaak banken, aanschaf elemen-
tair didactisch materiaal, mogelijkheden voor ontspanning en ganiseerd. We hebben trouwens van de gelegenheid ge-
parascolaire activiteiten. bruikgemaakt om in dit verband contacten te leggen, onder
meer met de Fondation Banatee*, een vormingscentrum,
gevestigd in Kikwit, dat op het vlak van didactische onder-
steuning heel wat te bieden heeft.
Besluit
De toestand van het onderwijs in Congo is ernstig maar niet
hopeloos. Daarvoor is de overlevingsdrang en de wilskracht
van de mensen die wij tijdens onze missie ontmoet hebben,
te groot. We zijn er ons van bewust dat de hindernissen
veelvuldig en soms onoverkomelijk zijn. En we koesteren
niet de illusie dat we met de opgestarte projecten de onder-
wijsomstandigheden in de betrokken scholen fundamenteel
ten goede kunnen keren. Maar precies in deze context is
elke stap vooruit, hoe klein ook, belangrijk. Al was het maar
om de vlam van de hoop brandend te houden. Misschien is
dat, in de huidige algemene verloedering, de belangrijkste
betekenis van deze projecten voor enkele Congolese scho-
len. GC
Een belangrijk item is ook de verbetering van de levensom-
standigheden voor internaatsleerlingen. Voor de meesten In een volgend nummer van Nsangu laten we u kennis
onder ons is dat wellicht de meest schokkende ervaring ge- maken met Jean en Odette Mupepe, de drijvende
weest: de erbarmelijke huisvesting van honderden leerlin- krachten achter de privé school en het vormingscentrum
(ED)
4

5. Terug naar Totshi
- Jan Stevens
Drie jaar geleden gingen Hugo Priemen en ikzelf in op- dactische mogelijkheden biedt voor de leerkrachten. Bij
dracht van Blik op Afrika naar Congo voor het installeren mijn weten zijn er in de hele provincie, groter dan heel Bel-
van zonnepanelen in de school van Totshi. De zusters An- gië, geen tien scholen met een internetverbinding. Drie van
nuntiaten hebben in Congo vestigingen in de provincie deze scholen zijn van de zusters Annuntiaten.
Bandundu, meer bepaald in de hoofdplaats Kikwit, gekend
van het destijds gevreesde Ebola-virus, en buiten Kikwit De installatie in Totshi heeft, mede dank zij de goede zor-
nog vier vestigingen op een afstand van 120 km tot 200 km gen van Séraphin Namwisi, goed gewerkt totdat onweer en
in verschillende richtingen. Deze keer werd aan Dirk Hoor- bliksem roet in het eten gooiden (zie Nsangu nr. 5). Eén
naert en aan mij gevraagd om opnieuw een technische onweer zorgde voor meer dan 8.000 Euro schade. De
zending op ons te nemen. werkgroep Logistiek van Blik op Afrika stelde vast dat in
Kingandu een gelijkaardige installatie sinds 2006 geen der-
De missie van Totshi gelijke problemen gekend heeft. Daar staan het elektrisch
paneel en de modem in een stalen container. Dat is eigen-
Totshi bevindt zich ten zuiden van Kikwit, richting Angola, lijk een kooi van Faraday, beschermend tegen bliksem,
op ongeveer 130 km. Totshi ligt in een vlakte op 600 m zoals een auto. Het lag dus voor de hand om die oplossing
hoogte, aan drie zijden omzoomd door de Kwilurivier. Aan- opnieuw te gebruiken in Totshi.
gezien er geen brug is die verder reizen mogelijk maakt, is
Totshi ook een beetje het einde van de wereld. Totshi heeft Er werden in Antwerpen twee containers gekocht in een
zoals Kikwit vrij veel palmbomen waarvan de palmnoten de plat bouwpakket en deze werden begin december ver-
gegeerde palmolie geven. stuurd per boot. In maart zijn deze via de haven Matadi
De parochie werd er gesticht in 1938. De zusters kwamen toegekomen in Kinshasa. De vrachtwagen van de zusters
in 1939 uit Kikwit naar deze afgelegen plek om er de scho- leverde één pakket in goede staat af in Kibangu (nieuwe
len uit te bouwen. Het klooster is een degelijk en mooi ge- school nabij Kikwit), het andere werd later eveneens met
bouw, voorzien van een grote groentetuin. Er is ook een de vrachtwagen doorgevoerd naar Totshi. Zo’n transport is
neerhof met kippen, konijnen en zelfs varkens. De lagere op zich al legendarisch te noemen gezien de staat van de
en secundaire scholen liggen aan de overkant van de weg wegen, de onbetrouwbare bruggen en de wisselende
en werden ooit door Mobutu genationaliseerd. Nu staan ze weersomstandigheden.
weer onder het beheer van de zusters, wat evenwel in-
houdt dat het onderhoud en de uitbreiding volledig ten hun- Het echte werk
ne laste vallen. De ouders dragen, zoals overal in Congo,
ook hun steentje bij (de zogenaamde minerval). De leer- Maandag was onze eerste effectieve werkdag in Totshi.
krachten wonen in degelijke huizen, ook gebouwd in op- Het voornaamste was het maken van de twee funderings-
dracht van de zusters. Daarbij hoort ook een perceel grond stroken waarop de container moest geplaatst worden.
voor de voedselvoorziening. Dat is niet alleen nodig omdat Daarvoor konden we een beroep doen op vier metselaars
de Congolese staat een slechte en onregelmatige betaler die we van vorige keer kenden. Ik maakte met hen de af-
is. Door de afgelegen en nogal geïsoleerde ligging is Totshi spraak dat die twee stroken ‘s avonds klaar zouden zijn.
voor veel leerkrachten geen aantrekkelijke werkplek, en Ondertussen controleerden we het vorige keer achtergela-
een goede wooninfrastructuur moet daartegen enig soelaas ten materiaal en de kleine werktuigen die we nodig zouden
brengen… hebben.
In Totshi is er ook een gezondheidscentrum met materniteit
gerund door twee zusters. Zuster Yvonne verbleef ooit in Dinsdagmorgen verzamelden de gevraagde 20 helpers
Heverlee en kent nog steeds een aardig mondje Neder- zich onder de mangoboom voor het klooster. Na wat veilig-
lands. heidsvoorschriften trokken we naar de school waar het
moest gebeuren. Met nog wat uitleg en verdeling van de
Technische installaties in Totshi mankracht werd de bodemplaat van ongeveer 800 kg met
behulp van een viertal lange buizen en vele handen opge-
De installatie in Totshi bestaat uit zonnepanelen en een tild en op de fundamenten gelegd. De metselaars hadden
paraboolantenne. De panelen leveren stroom aan de de bekisting al weggenomen. Dan werden er drie hoeksteu-
school zodat de leerlingen er met computers kunnen leren nen vastgeschroefd en een aantal lege benzinevaten wer-
werken. Een paraboolantenne is nodig om via satelliet een den erbij gehaald zodat we de dakplaat van 600 kg niet op
internetverbinding te kunnen realiseren, die dan weer di- de grond hoefden te leggen. De dakplaat moest 2,40 m
5

6. plaatsing van het grote schakelbord en de voorbereiding van
de verhuis. Ook het aarden van de container en het paneel
moesten onze aandacht krijgen.
Op vrijdagmorgen om 6 u vertrokken Dirk en ik samen met
de nachtwaker, te voet 3 km ver naar de plek waar men ge-
probeerd had om op de rivier Lwansi een watermolen te bou-
wen. Het gebouwtje voor de pomp stond er nog, maar het
kanaal en de afdamming waren tijdens een zwaar onweer
weggespoeld. Er was ondeskundig gewerkt, zonder plan en
zonder voldoende cement op een moeilijke ondergrond. Wij
kunnen er dan ook geen goed rapport over uitbrengen in
Heverlee. Spijtig van het verloren geld! Een volgende keer
moet zo’n project beter begeleid worden.
De terugweg bergop was gemakkelijker dan de afdaling. We
Was het 800 kg of 600 kg?
waren om 8 u terug, op tijd om ‘ons volk’ aan het werk te
zetten. De verhuis van het paneel en het heraansluiten van
hoog gehesen worden. Alle handen, ook die van de metsers alle kabels hielden ons de hele dag bezig. Op een moment
waren nodig om die klus te klaren. Om 10 u lag de dakplaat dacht ik dat Dirk door het vele werk aan sommige weerbar-
veilig op de vier steunen. Alle bouten werden nog eens extra stige draden krampen zou krijgen in zijn vingers. Om 18 u
nagezien en vastgezet. ging echter het licht aan in de container en alles was bevei-
ligd. Ik heb Dirk onmiddellijk gefeliciteerd voor die prestatie.
Na vijf dagen was de klus geklaard. Verschillende zusters
kwamen kijken en uitten hun bewondering. Samen werken
800 kg of 600 kg, ze staat er bovenop...
Om 16 u waren alle muurpanelen, de vensters en de deur
geplaatst en kon de container op slot. Sommige van de me-
dewerkers vonden het een te mooie installatie om er alleen Vereende krachten, moe maar voldaan
wat materiaal in te zetten… Wij vonden dat we een goede
kop koffie wel verdiend hadden. loont, de lessen informatica kunnen hervat worden met com-
puters voorzien van verzekerde elektriciteit. JS
De binnenafwerking en installatie van de elektrici-
teit
De binnenafwerking van de container en de elektriciteit ston-
den nog op ons programma. Alles is in het pakket mooi mee-
geleverd: plinten, lampen, bekabeling, het is er allemaal bij,
zelfs de isolatie voor de hoeken en de bovenste aansluiting
tussen muren en dak. Dirk kon al beginnen denken aan de
6

7. ZWART of WIT
Wat hebben ze gemeen?
De visie van...
Jef VERMASSEN Annemie STRUYF
ten voordele
van
9 november 2010 23 november 2010
H.-Hartinstituut - Heverlee - 20 uur
Toegangsprijs per avond: 10 €
Kaartenverkoop en info: www.blikopafrika.be
Ver. uitg.: solidariteitsfonds Blik op Afrika
7

8. Tijdslijn van onze activiteiten
– Magda Olbrechts
 Ondanks de centimeters dikke sneeuwlaag is het kerstconcert op 18 december 2009
een succes. Een 400-tal aanwezigen genieten van het concert onder leiding van Katrien
Konings en Dieter Staelens en gebracht door de verzamelde koren van de lagere school
HH, het Hhartcore (leerlingen en leerkrachten van het secundair HH) en het instrumentaal
ensemble HH
 Twee bureaucontainers voor Totshi en Kibangu worden op 29 december 2009 verstuurd vanuit Antwerpen naar
Matadi. Ze komen bij de zusters in Kinshasa aan op 9 maart 2010.
 Via Belex worden op 10 maart 2010 reserve-omvormers, tarom en andere goederen verstuurd
 Van 12 maart tot 2 april verblijft Eric Depreeuw in Congo in het kader van het VLIR-UOS project voor leerlingenbe-
geleiding. Hij bezoekt samen met Prof. Kabeya van UNIKIN de scholen van Kikwit en Totshi.
 Op 20 maart 2010 vindt in het H.Hartinstituut het concert “La Primavera” plaats ten voordele van Blikopafrika en
het Buso van Terbank. Liebrecht Vanbeckevoort (pianist), Iris Luypaers (mezzosopraan) en het Kryptos-
strijkkwartet zorgen voor een topavond. Het geheel wordt georganiseerd door Ariadne en de leerlingen tweede
graad van het beroepsonderwijs van het H.Hartinstituut.
 Van 5 tot 26 april 2010 verblijven Jan Stevens en Dirk Hoornaert in Totshi en Kibangu (zie bijdrage in dit nummer).
Ze installeren op die twee plaatsen een container voor de internetinstallatie. In Totshi herplaatsen ze de zonnepa-
nelen en in Kibangu treffen ze de nodige voorbereidingen voor de plaatsing van zonnepanelen en van een schotel-
antenne.
 Van 11 tot 30 april 2010 zijn Zr Guillaumine Clercx, Guido Caerts, Fernand Rochette en Paula Veestraeten op
werkbezoek in Congo (zie bijdrage in dit nummer). In vier lagere en vier secundaire scholen in Kikwit, Totshi, Kin-
gandu en Kimbongo werden op basis van een schoolanalyse pedagogisch-didactische projecten uitgewerkt die de
competenties van de leerkrachten moeten verhogen en de onderwijskwaliteit verbeteren. Dit gebeurde in elke
school in nauw overleg met de directie en met een schoolteam.
 op 29 mei 2010 vindt te Hoepertingen de tweede reflectiedag plaats voor de medewerkers van Blik op Afrika.
 3 augustus: nieuwe zending voor de scholen in Congo (zie bijdrage elders in dit nummer).
21 januari 2011 : Kerstconcert
MO
8

9. Nieuwe zending goederen voor onze scholen in Congo
- Fernand Rochette
Zoals jullie weten doen wij grote inspanningen om het ni- wij een beroep op de organisatie “ Close the Gap” die ons
veau van het onderwijs te verhogen en dit vooral via de voor zeer zachte prijzen bijna perfect occasie rmateriaal
weg van vorming voor leraren en directies. Dit is onze core- bezorgt. Dit is hun specialiteit en zij werken alleen met er-
business. Maar ook de materiële noden van onze Afrikaan- kende ngo’s en vzw’s. Via deze weg vragen wij daarom
se partners zijn bijzonder groot. Wat kan een goed opgelei- aan Blikopafrika geen tweedehands PC’s, schermen, prin-
de leraar beginnen met een klas van 50 leerlingen zonder ters etc meer te bezorgen. Ze worden niet verstuurd en ze
didactische hulpmiddelen? bezorgen ons een boel extra en nutteloos werk. FR
Onze politiek bestaat erin om zoveel als mogelijk goede-
ren te kopen in Congo zelf, omdat dit ter plaatse de econo-
mie ondersteunt en omdat het vervoer van goederen pe-
perduur is. Maar regelmatig krijgen wij van Belgische scho-
len, klinieken en particulieren degelijke materialen, waar-
van terecht verwacht wordt dat deze in Afrikaanse scholen
belanden. **
Het Belgisch leger is bij deze onderneming een meer dan
welgekomen partner. Reeds driemaal mochten wij goede-
ren verzenden via reguliere vluchten waarop nog cargo-
ruimte ter beschikking was. Ook recent, op 3 augustus,
verzonden wij via een legervlucht zes kubieke meter goe-
deren verdeeld over 52 colli’s. Een paar dagen later waren
deze goederen, dankzij de hulp van de Orde van Malta,
reeds bij de zusters in Kinshasa. Daarna werd de vracht-
wagen van de zusters ingezet voor het vervoer naar Kikwit.
Van daaruit wordt gezorgd voor de verdere distributie naar
onze 8 scholen.
Laat de bliksem nu maar knallen, de donder maar rollen
Toch even opsommen wat wij verzonden.
 Rekenmachientjes op zonne-energie
 Lampen op zonne-energie (na enkele uren opla-
den in de zon zijn deze lampen goed voor 4 uur
degelijke verlichting)
 Overhead projectoren
 Projectieschermen
 Rugzakken die perfect als schooltas kunnen
dienst doen
 PC’s, schermen
 Een naaimachine
 Boeken
 Klasseermateriaal
** Wij zijn onze donateurs en het leger bijzonder dankbaar
maar mogen we toch deze bedenking geven?
Onze Afrikaanse vrienden hebben recht op zeer degelijk
materiaal. Wij trachten dan ook nieuwe of “ zo goed als
nieuwe“ materialen op te sturen. Voor ICT materialen doen
9

10. Getuigenis van een Belgische Congolees:
Gregory Luaba Deome aan het woord
- Eric Depreeuw
We hebben elkaar toevallig ontmoet in Waver tijdens de viering van het tienjari-
ge bestaan van de vereniging Corporate Funding Programme. Gregory Luaba
Deome, een dynamisch ogende dertiger, was tijdens de receptie duidelijk in de
weer met ‘netwerken’. Na onze kennismaking en wat heen en weer gepraat,
vroeg ik hem een bijdrage te schrijven voor Nsangu ya bwala. Enkele dagen
later kreeg ik zijn getuigenis, geschreven in het Frans, en gestructureerd vol-
gens enkele richtvragen die ik hem had voorgelegd. In de lijn van het Woord
Vooraf in dit nummer dacht ik: we kunnen maar beter een begin maken met de
samenwerking, ook met de Congolezen die tussen ons leven.
sante baan te vinden. Ik had immers Staten of Engeland. Wanneer het al
een diploma van de ICHEC manage- eens lukt in België is het doorgaans bij
ment school in Brussel, ik kwam van een buitenlandse multinational, zelden
een stage in een grote multinational in kunnen we erin vliegen bij grote Belgi-
de financiële sector, ik sprak vloeiend sche bedrijven. Ikzelf werk nu bij een
ED: Kan je de situatie van de Congo- Engels en Spaans… alleen ik had de Amerikaanse multinational. Mijn traject
lese ‘expats’ in België beschrijven? Congolese nationaliteit. Ik solliciteerde was niet evident maar ik heb mijn plek
vaak en telkens kreeg ik te horen: “Je en mijn draai gevonden en nu kan ik
Gregory Luaba: Ik ga niet veralgeme- hebt een zeer interessant profiel, Gre- me ontplooien.
nen. Ik steun me op wat ik ervaar bij gory, MAAR…”! De
kennissen, vrienden die een profiel reden die men door-
hebben dat min of meer overeenkomt gaans ter verantwoor-
met het mijne. Dit wil zeggen, ze be- ding opgaf was dat ik
schikken over een academisch diplo- geen ervaring had.
ma, behaald in degelijke Belgische in- Waarom lieten ze mij
stellingen. Over ’t algemeen is de situa- in godsnaam komen,
tie van de Congolese expats in België mijn CV vermeldde
moeilijk. Of die expat nu geboren is in immers dat ik een juni-
Congo, zoals ikzelf, of in België, zoals orprofiel had?
meerdere vrienden van me, maakt wei- Een dame zei me:
nig verschil. De moeilijkheden begin- “Neem terug contact
nen al in de lagere school. Elk jaar op als je de Belgische
moet men de verblijfsvergunning tonen nationaliteit hebt”. Zo
die dan ook nog eens jaarlijks moet gezegd, zo gedaan. Ik
hernieuwd worden. In het gemeente- kreeg interim jobs om
huis leverde dat bij tijd en wijle ook klasseerwerk te doen,
frustraties op. Het gebeurde ook dat we fotokopieën te maken,
niet mee konden met onze klasgenoten archieven te ordenen De Congostroom
wanneer er een schoolreis naar het of producten te scannen in het maga-
buitenland werd georganiseerd. zijn. Ik heb vrienden die in de openbare ED: Houden jullie voeling met jullie
Na het behalen van het universitair sector tewerk gesteld zijn na succesvol afkomst, met de roots?
diploma wordt de beproeving nog gro- de selectie-examens van Selor te heb-
ter voor de Congolezen die de Belgi- ben afgelegd. Een groot aantal heeft Gregory Luaba: dat hangt af van de
sche nationaliteit niet verwierven. Ik gesolliciteerd bij privé bedrijven. Vaak familiale geschiedenis, de persoonlijke
was in dat geval. Ik had de mijn oplei- werken ze na 5 à 7 jaar nog met tijdelij- levensloop. Bij mij is dat nogal bijzon-
ding economie achter de rug, had ke contracten, telkens te hernieuwen. der in die zin dat mijn ouders in Kinsha-
enorm veel zelfvertrouwen opgedaan Het valt op dat diegenen met een con- sa wonen. Ik ben 18 jaar geleden bij
dankzij een prachtige stage van bijna tract van onbepaalde duur niet in Bel- mijn ouders en familie vertrokken en
een jaar in het buitenland. Ik dacht gië maar in het buitenland werken: ben naar Brussel gekomen. Ik was
eenmaal terug in België een interes- Luxemburg, Nederland, de Verenigde
10

11. Mijn ambitie situeert zich op het economische niveau. Ik
koester de hoop ooit een maximum aan gemotiveerde jonge-
ren en ervaren beroepsmensen aan het werk te kunnen zet-
ten. Er zijn er momenteel te veel die nu op de straat staan
zonder hoop op een betere toekomst. Dat betekent een on-
derneming uitbouwen zodat de mensen kunnen werken in
goede omstandigheden en een redelijk loon verdienen. On-
dernemen op een sociaal verantwoorde manier, daar komt
het op aan. Op die manier kan zich een middenklasse ont-
wikkelen die lokaal consumeert en de nationale economie
doet draaien. De staat krijgt zo meer inkomsten (die mis-
schien niet allemaal terecht komen waar het zou moeten).
Door economische groei kan Congo finaal minder afhankelijk
worden van de uitvoer (van grondstoffen) en ook minder af-
hankelijk van buitenlandse hulp.
Voilà, professor, dit zijn mijn bedenkingen op dit moment.
Het is niet volledig en misschien te weinig maar ik heb het
vrij druk: volgende week ben voor mijn werk in Duitsland. ED
11

12. Colofoon
Aan dit nummer werkten mee: Guido Caerts, Eric Depreeuw, Gregory
Luaba, Magda Olbrechts, Fernand Rochette, Jan Stevens
en nog anderen
Vormgeving: Marie-Dominique Lodens
Foto’s: Guido Caerts, Eric Depreeuw, Fernand Rochette, Jan Stevens
Vertaling Franse versie: Fran Van Hemelrijck
Hoofdredactie: Eric Depreeuw
Verantwoordelijke uitgever:Zr. Roza Peeters, Naamsesteenweg 355
– 3001 Leuven
Meer informatie over onze werking vindt u op
www.blikopafrika.be
Een bijdrage storten?
431-4732001-20
van Missiefonds Annuntiaten – Heverlee
Fiscaal aftrekbaar vanaf 30 €
12