SlideShare a Scribd company logo
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                                                     1




                                         MUÅC LUÅC



CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN TÊM LYÁ CUÃA TREÃ ..........................4

  TĂȘm lyĂĄ treĂŁ trĂ»ĂșĂĄc vaĂą sau khi sinh......................................................... 5
  NuĂ„ cĂ»ĂșĂąi hoĂąa nhĂȘĂ„p xaĂ€ höÄi.......................................................................8
  Con baÄn vaù phong caåch riïng cuãa beå................................................... 9
  TĂČm hiĂŻĂ­u tĂȘm lyĂĄ treĂŁ em....................................................................... 10
  TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi ĂȘĂ«u nhi (1 - 3 tuöíi)..................................................... 12
  TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi nhi àöÏng (3 - 7 tuöíi) ................................................. 14
  TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi thiĂŻĂ«u nhi (7 - 11 tuöíi) ..............................................16
  TĂȘm lyĂĄ treĂŁ khi cha meĂ„ ly hön............................................................. 22
  Thuå nuöi............................................................................................... 24
  Chûång suy nhĂ»ĂșĂ„c ................................................................................ 26
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN SINH LYÁ CUÃA TREÃ ....................... 28
  NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo treĂŁ chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n ............................... 29
  TrĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m: BaĂ„n biĂŻĂ«t gĂČ vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ?......................... 33
  ÀaĂĄp aĂĄn trĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m kiĂŻĂ«n thûåc vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa beĂĄ .................. 37

  Con töi bÔ luùn û? .................................................................................. 42


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                                               2

   LaĂąm sao biĂŻĂ«t chĂčĂŠc rĂčçng con töi phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng? ................ 43
   Giai Ă oaĂ„n tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn........................................................45

   Sau Ă oĂĄ treĂŁ phaĂĄt triĂŻĂ­n thĂŻĂ« naĂąo?...........................................................47
   Ngön ngûÀ trong nĂčm Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn ...........................................................49
   KhaĂŁ nĂčng tûÄ chĂčm soĂĄc ĂșĂŁ tuöíi tĂȘĂ„p Ă i .................................................. 50
   GiuĂĄp Ă ĂșĂ€ beĂĄ trong tûùng giai Ă oaĂ„n phaĂĄt triĂŻĂ­n ..................................... 54
   SûÄ phaåt triïín cuãa treã 12 thaång tuöíi .................................................. 59
   Con töi coĂĄ phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng khöng?........................................62
   PhaĂĄt triĂŻĂ­n tĂȘm thĂȘĂŹn vĂȘĂ„n àöÄng chung ............................................... 64
SÛÅ PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ ................................................................. 67
   PhaĂŁn xaĂ„ kyĂą diĂŻĂ„u cuĂŁa treĂŁ sĂș sinh ........................................................68
   SûÄ phaåt triïín cuãa treã tûù 25 àïën 30 thaång tuöíi ................................. 70
   SûÄ phaåt triïín cuãa treã tûù 13 àïën 18 thaång tuöíi ................................. 72
   SûÄ phaåt triïín cuãa treã tûù 31 àïën 36 thaång tuöíi ................................. 74
   SûÄ phaåt triïín cuãa treã tûù 19 àïën 24 thaång tuöíi ................................. 76
   Giai Ă oaĂ„n 00 - 12 thaĂĄng: giuĂĄp vĂȘĂ„n àöÄng baĂąn tay..............................79
   LaĂąm sao Ă ĂŻĂ­ treĂŁ mau lĂșĂĄn ...................................................................... 82
   SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ tĂȘĂ„p Ă i (TreĂŁ 13 thaĂĄng tuöíi)..............................86
   SûÄ phaåt triïín cuãa treã 14 thaång tuöíi .................................................. 88
   SûÄ phaåt triïín cuãa treã 15 thaång tuöíi .................................................. 90
   SûÄ phaåt triïín cuãa treã 16 thaång tuöíi .................................................. 92
BIÏÍU ÀÖÌ TÙNG TRÛÚÃNG ................................................................... 94
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN NÙNG KHIÏËU CUAÃ TREÃã ............. 95
   GiuĂĄp treĂŁ coĂĄ khiĂŻĂ«u giaĂŁm cĂčng thĂčĂšng................................................... 96


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                                                     3

  Con töi bĂ” chĂŻĂ« nhaĂ„o vĂČ quaĂĄ thöng minh............................................. 98
  HĂČnh nhĂ» con baĂ„n coĂĄ nĂčng khiĂŻĂ«u?................................................... 100

  5 - 8 tuöíi bĂ” choĂ„c gheĂ„o vĂČ thöng minh quaĂĄ....................................... 103
  GiuĂĄp treĂŁ coĂĄ khiĂŻĂ«u hoĂ„c töët ĂșĂŁ trĂ»ĂșĂąng .................................................. 105
  LaĂąm thĂŻĂ« naĂąo Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp treĂŁ coĂĄ nĂčng khiĂŻĂ«u tiĂŻĂ«n böÄ thĂŻm ngoaĂąi giĂșĂą hoĂ„c ĂșĂŁ
  trĂ»ĂșĂąng? ............................................................................................... 107
  LaĂąm gĂČ khi con coĂĄ nĂčng khiĂŻĂ«u?........................................................ 109

  LaĂąm thĂŻĂ« naĂąo Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp treĂŁ hoĂąa mĂČnh vaĂąo trĂ»ĂșĂąng hoĂ„c?...................... 111
  MöÄt àûåa treĂŁ coĂĄ khiĂŻĂ«u nghĂŽa laĂą gĂČ?.................................................... 112
  Con baÄn coå khiïëu khöng? ................................................................. 113
  NhaĂą trĂ»ĂșĂąng xûã lyĂĄ trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p treĂŁ em coĂĄ khiĂŻĂ«u nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo?........ 115
  LaĂąm gĂČ Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp treĂŁ coĂĄ khiĂŻĂ«u?............................................................ 116
  DĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u coĂĄ khiĂŻĂ«u cuĂŁa treĂŁ 5 - 8 tuöíi ................................................ 117
  KiĂŻĂ­m tra nĂčng khiĂŻĂ«u cuĂŁa treĂŁ ........................................................... 119
  Con baÄn àïën tuöíi ài hoÄc chûa?......................................................... 121




http://www.ebooks.vdcmedia.com
Để cĂł Ä‘Æ°á»Łc đáș§y đủ những tĂ i liệu, pháș§n mềm chăm sĂłc bĂ© yĂȘu
của báșĄn một cĂĄch tốt nháș„t, xin vui lĂČng liĂȘn hệ:
Nguyễn Trung HoĂ 
Mobile: 0985017089
YahooMessenger: ngtrunghoa108
Skype: ngtrunghoa108

ChĂșc gia đình báșĄn vĂ  bĂ© luĂŽn vui, khoáș», háșĄnh phĂșc!
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ        4




 CAÁC GIA I ÀOAÅ N PH AÁT TR IÏÍ N TÊM LYÁ TREÃ
                      EM




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                          5




                  TĂȘm lyĂĄ treĂŁ trĂ»ĂșĂĄc vaĂą sau khi sinh


        Trong thĂșĂąi kyĂą mang thai, baĂą meĂ„ traĂĄnh lo ĂȘu, thĂȘĂ«t voĂ„ng. NhĂ»
thĂŻĂ«, beĂĄ ra Ă ĂșĂąi mĂșĂĄi khoeĂŁ maĂ„nh, khöng bĂ” röëi loaĂ„n tĂȘm lyĂĄ. TrĂ»ĂșĂĄc khi ra
Ă ĂșĂąi, beĂĄ vaĂą meĂ„ laĂą möÄt khöëi thöëng nhĂȘĂ«t. BeĂĄ cuĂąng Ăčn, cuĂąng nguĂŁ, cuĂąng coĂĄ
nhûÀng caĂŁm xuĂĄc thay àöíi giöëng meĂ„. NĂŻĂ«u trong thĂșĂąi kyĂą mang thai,
ngĂ»ĂșĂąi meĂ„ thĂ»ĂșĂąng buöÏn baĂ€, lo ĂȘu, àûåa beĂĄ sinh ra coĂĄ thĂŻĂ­ gĂčĂ„p nhûÀng vĂȘĂ«n
Ă ĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ nhĂ» quaĂĄ hiĂŻĂ«u àöÄng, thuĂ„ àöÄng hoĂčĂ„c nĂčĂ„ng hĂșn coĂĄ thĂŻĂ­ dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n
tûÄ kyĂŁ rĂȘĂ«t cao.
      Trong buĂ„ng meĂ„ BeĂĄ coĂĄ khaĂŁ nĂčng gĂČ?
      - KhaĂŁ nĂčng nghe: Tûù 6 thaĂĄng, trong buĂ„ng meĂ„, beĂĄ Ă aĂ€ coĂĄ thĂŻĂ­ nghe
Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«ng noĂĄi, nhĂ”p tim cuĂŁa meĂ„ cuĂ€ngnhĂ» ĂȘm thanh bĂŻn ngoaĂąi.
      NhûÀng thûÄc ngiĂŻĂ„m cuĂŁa caĂĄc nhaĂą tĂȘm lyĂĄ PhaĂĄp cho thĂȘĂ«y, ngay tûù
khi mĂșĂĄi ra Ă ĂșĂąi, àûåa beĂĄ Ă aĂ€ cûã àöÄng Ă aĂĄp ûång vĂșĂĄi tiĂŻĂ«ng goĂ„i cuĂŁa meĂ„. VĂșĂĄi
gioĂ„ng ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc, beĂĄ nĂčçm yĂŻn.

     TaĂ„i NhĂȘĂ„t BaĂŁn coĂĄ cuöÄc thûã nghiĂŻĂ„m vĂșĂĄi nhûÀng treĂŁ söëng gĂȘĂŹn sĂȘn
bay. Sau khi ra Ă ĂșĂąi, beĂĄ vĂȘĂźn nguĂŁ yĂŻn khi coĂĄ tiĂŻĂ«ng öÏn cuĂŁa maĂĄy bay
trong khi nhûÀng treĂŁ khaĂĄc giĂȘĂ„t mĂČnh thûåc dĂȘĂ„y.
         Àöëi vĂșĂĄi treĂŁ sinh non, hiĂŻĂ„n nay, ngĂ»ĂșĂąi ta thĂ»ĂșĂąng aĂĄp duĂ„ng phĂ»Ășng
phaĂĄp kang-gu-ru, ĂȘĂ«p beĂĄ trĂ»ĂșĂĄc ngûÄc. CaĂĄch naĂąy töët hĂșn löÏng ĂȘĂ«p, giaĂŁm
tyã lïÄ tûã vong do nhiïßm truùng.

       VĂŻĂŹ mĂčĂ„t tĂȘm lyĂĄ, beĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«p xuĂĄc trûÄc tiĂŻĂ«p vĂșĂĄi da thĂ”t meĂ„, nghe
nhûÀng ĂȘm thanh quen thuöÄc tûù luĂĄc trong buĂ„ng meĂ„ nhĂ»: nhĂ”p tim, ĂȘm
sĂčĂŠc, gioĂ„ng noĂĄi cuĂŁa meĂ„...
      - KhaĂŁ nĂčng nhĂČn: ThĂ” giaĂĄc laĂą cĂș quan xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n rĂȘĂ«t sĂșĂĄm. Khi
kñch thñch aĂĄnh saĂĄng, beĂĄ nhĂčĂŠm mĂčĂŠt laĂ„i.


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         6

      - VĂ” giaĂĄc: Khi meĂ„ Ăčn thûåc Ăčn ngoĂ„t nhiĂŻĂŹu, khaĂŁ nĂčng nuöët cuĂŁa beĂĄ
tĂčng lĂŻn. VĂșĂĄi chĂȘĂ«t mĂčĂ„n thĂČ ngĂ»ĂșĂ„c laĂ„i.
      - XuĂĄc giaĂĄc: BeĂĄ coĂĄ khaĂŁ nĂčng xaĂĄc nhĂȘĂ„n Ă au Ă ĂșĂĄn khi bĂ” kñch thñch.
      Sau khi ra Ă ĂșĂąi - Gia Ă ĂČnh coĂĄ vai troĂą gĂČ?
      Sau khi ra Ă ĂșĂąi, nhûÀng giaĂĄc quan naĂąy caĂąng phaĂĄt triĂŻĂ­n. CuĂąng vĂșĂĄi
hĂŻĂ„ thĂȘĂŹn kinh, beĂĄ coĂĄ thĂŻm cĂș quan khûåu giaĂĄc. VĂČ thĂŻĂ«, khi gĂčĂ„p muĂąi
khöng thñch, beĂĄ quay mĂčĂ„t Ă i.
        CaĂĄch cho con buĂĄ: Töët nhĂȘĂ«t, nĂŻn cho beĂĄ buĂĄ sûÀa meĂ„. Khi cho buĂĄ,
ngĂ»ĂșĂąi meĂ„ phaĂŁi thoaĂĄi maĂĄi vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ, chĂł nghĂŽ vĂŻĂŹ con. TĂ» thĂŻĂ« phaĂŁi thoaĂŁi
maåi, khöng eåp beå buå. Nïëu beå oÄc, ngûng cho buå ngay, öm beå vaùo loùng
vöß vïÏ, vuöët ve.
      Trao àöíi bĂčçng mĂčĂŠt: Trong khi chĂčm soĂĄc, nhĂČn thĂčĂšng vaĂąo mĂčĂŠt beĂĄ.
      Trao àöíi qua gioĂ„ng noĂĄi: ThĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn noĂĄi chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi beĂĄ, gioĂ„ng
chĂȘĂ„m, ĂȘm Ă iĂŻĂ„u dĂ”u daĂąng. BeĂĄ seĂ€ duĂąng tiĂŻĂ«ng khoĂĄc cuĂŁa mĂČnh Ă ĂŻĂ­ traĂŁ lĂșĂąi
meĂ„. MeĂ„ cöë gĂčĂŠng hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng yĂŻu cĂȘĂŹu cuĂŁa beĂĄ.

      Tuy nhiĂŻn, ngĂ»ĂșĂąi meĂ„ cĂȘĂŹn lĂ»u yĂĄ: beĂĄ khoĂĄc do nhiĂŻĂŹu nguyĂŻn nhĂȘn
(do Ă oĂĄi buĂ„ng, giĂȘĂ„n hĂșĂąn, ĂȘĂ«m ûå, giaĂŁ vĂșĂą, bĂŻĂ„nh...)

      ThĂșĂąi gian gĂȘĂŹn guĂ€i sau sinh: LuĂĄc ĂșĂŁ trong buĂ„ng meĂ„, beĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c meĂ„
laĂąm höÄ tĂȘĂ«t caĂŁ: tûù Ăčn, uöëng, uĂŁ ĂȘĂ«m, giûÀ an toaĂąn.
     Khi ra Ă ĂșĂąi, beĂĄ bĂ” taĂĄch khoĂŁi meĂ„. VĂŻĂŹ mĂčĂ„t sinh hoĂ„c, Ă ĂȘy laĂą cuĂĄ söëc
tĂȘm lyĂĄ Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa beĂĄ. VĂČ thĂŻĂ«, thĂșĂąi gian gĂȘĂŹn guĂ€i cuĂŁa meĂ„ vĂșĂĄi beĂĄ sĂș
sinh rĂȘĂ«t quan troĂ„ng, ñt nhĂȘĂ«t laĂą 4-6 thaĂĄng Ă ĂȘĂŹu Ă ĂșĂąi. NĂŻĂ«u meĂ„ quaĂĄ bĂȘĂ„n,
nĂŻn thu xĂŻĂ«p vĂčĂŠng mĂčĂ„t trong thĂșĂąi gian beĂĄ nguĂŁ hoĂčĂ„c cöë gĂčĂŠng ĂșĂŁ bĂŻn con
sau giĂșĂą laĂąm viĂŻĂ„c.
       Vai troĂą cuĂŁa böë vaĂą gia Ă ĂČnh: SûÄ coĂĄ mĂčĂ„t thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn, àöÄng viĂŻn,
an uĂŁi cuĂŁa böë seĂ€ giuĂĄp cho meĂ„ yĂŻn tĂȘm, öín Ă Ă”nh vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ.
     Trong giai Ă oaĂ„n sĂș sinh, ngĂ»ĂșĂąi böë coĂĄ aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng giaĂĄn tiĂŻĂ«p Ă ĂŻĂ«n beĂĄ
thöng qua ngĂ»ĂșĂąi meĂ„.
      ChuĂĄng ta Ă ĂŻĂŹu biĂŻĂ«t rĂčçng, beĂĄ laĂą möÄt caĂĄ nhĂȘn àöÄc lĂȘĂ„p. Àïí giuĂĄp beĂĄ
phaĂĄt triĂŻĂ­n tĂȘm lyĂĄ töët, böë meĂ„ phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c trang bĂ” nhûÀng kiĂŻĂ«n thûåc cĂș


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                     7

baĂŁn vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ, traĂĄnh nhûÀng phiĂŻĂŹn nhiĂŻĂźu khoĂĄng Ă aĂĄng coĂĄ àöëi vĂșĂĄi àûåa
con thĂȘn yĂŻu cuĂŁa mĂČnh.
      MaĂĄch baĂ„n: KiĂŻĂ­m tra tĂȘm lyĂĄ beĂĄ taĂ„i:
     - Khoa TĂȘm lyĂĄ TreĂŁ em, BĂŻĂ„nh viĂŻĂ„n Nhi àöÏng II, 14 LyĂĄ TûÄ TroĂ„ng,
Q1, TPHCM
      - ViĂŻĂ„n Nhi, LaĂĄng ThĂ»ĂșĂ„ng, HaĂą NöÄi
      (Chi phñ tuùy loaÄi trÔ liïÄu)




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         8




                        NuĂ„ cĂ»ĂșĂąi hoĂąa nhĂȘĂ„p xaĂ€ höÄi


       NuĂ„ cĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa beĂĄ mang laĂ„i niĂŻĂŹm haĂ„nh phuĂĄc vö bĂșĂą cho
nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi buöíi Ă ĂȘĂŹu laĂąm cha meĂ„. Sau nhûÀng tuĂȘĂŹn beĂĄ khoĂĄc, nguĂŁ, vaĂą
phaĂĄt triĂŻĂ­n khaĂĄ nhanh, bößng nhiĂŻn em beĂĄ nhĂČn baĂ„n vaĂą mĂłm cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi
aĂĄnh mĂčĂŠt trong saĂĄng. Àöëi vĂșĂĄi beĂĄ, Ă ĂȘy chñnh laĂą khĂșĂŁi Ă iĂŻĂ­m cuĂŁa sûÄ hoĂąa
nhĂȘĂ„p xaĂ€ höÄi. Àöëi vĂșĂĄi möÄt söë cha meĂ„, Ă aĂ€ kiĂŻĂ„t sûåc vĂČ nhûÀng Ă ĂŻm thûåc
trĂčĂŠng vaĂą tĂȘĂ«t bĂȘĂ„t suöët ngaĂąy chĂčm soĂĄc beĂĄ thĂČ nuĂ„ cĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa beĂĄ
laĂąm cho hoĂ„ caĂŁm àöÄng vö cuĂąng vaĂą Ă oĂĄ laĂą luĂĄc tĂČnh yĂŻu thĂ»Ășng daĂąnh cho
beĂĄ traĂąn ngĂȘĂ„p trong loĂąng.
      Khi naĂąo beĂĄ cĂ»ĂșĂąi?
       NuĂ„ cĂ»ĂșĂąi hoaĂą nhĂȘĂ„p thĂ»ĂșĂąng xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n khoaĂŁng giûÀa tuĂȘĂŹn thûå tĂ» vaĂą
tuĂȘĂŹn thûå saĂĄu. TrĂ»ĂșĂĄc khoaĂŁng thĂșĂąi gian naĂąy, àöi luĂĄc baĂ„n coĂĄ caĂŁm giaĂĄc laĂą
beĂĄ cĂ»ĂșĂąi nhĂ»ng Ă oĂĄ chĂł laĂą nhûÀng nuĂ„ cĂ»ĂșĂąi khöng coĂĄ chuĂŁ yĂĄ do beĂĄ no sûÀa
hay Ă i tiĂŻĂ­u. NuĂ„ cĂ»ĂșĂąi thûÄc sûÄ cuĂŁa beĂĄ laĂą khi chuĂĄng cĂ»ĂșĂąi to hĂșn vaĂą lĂȘu
hĂșn nuĂ„ cĂ»ĂșĂąi thoaĂĄng qua cuĂŁa beĂĄ luĂĄc mĂșĂĄi sinh, möÄt Ă ĂčĂ„c Ă iĂŻĂ­m Ă ĂŻĂ­ nhĂȘĂ„n
ra laĂą aĂĄnh mĂčĂŠt cuĂŁa treĂŁ lanh lĂșĂ„i vaĂą nhĂČn thĂčĂšng vaĂąo baĂ„n khi noĂĄ cĂ»ĂșĂąi.

       ÀĂȘĂŹu tiĂŻn treĂŁ seĂ€ cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi bĂȘĂ«t kyĂą ngĂ»ĂșĂąi quen hay ngĂ»ĂșĂąi laĂ„ – mĂłm
cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi caĂŁ caĂĄi mĂčĂ„t naĂ„ nhĂčn nhoĂĄ. Sau möÄt vaĂąi thaĂĄng, beĂĄ chĂł cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi
nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi maĂą chuĂĄng biĂŻĂ«t vaĂą khöng coĂĄ phaĂŁn ûång vĂșĂĄi nhûÀng khuön
mĂčĂ„t maĂą chuĂĄng caĂŁm thĂȘĂ«y khöng quen.
      Àïí treĂŁ cĂ»ĂșĂąi nhiĂŻĂŹu hĂșn
      CaĂĄch dĂŻĂź nhĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ­ khuyĂŻĂ«n khñch cho beĂĄ cĂ»ĂșĂąi laĂą haĂ€y nhĂČn beĂĄ ĂȘu
yĂŻĂ«m vaĂą cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi beĂĄ. Khuön mĂčĂ„t ĂȘĂ«m aĂĄp vaĂą thĂȘn thĂ»Ășng cuĂŁa baĂ„n seĂ€ laĂąm
cho beĂĄ an loĂąng vaĂą vui veĂŁ mĂłm cĂ»ĂșĂąi.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                            9




               Con baÄn vaù phong caåch riïng cuãa beå


     LaĂą cha meĂ„, chuĂĄng ta nĂŻn quan saĂĄt vaĂą lĂčĂŠng nghe phong caĂĄch
riĂŻng cuĂŁa con mĂČnh. Khöng nĂŻn so saĂĄnh tñnh caĂĄch con mĂČnh vĂșĂĄi
nhûÀng beå khaåc.
       MuÄc àñch chñnh cuãa viïÄc thöng hiïíu caåc suy nghÎ cuÀng nhû caåc
phaĂŁn ûång cuĂŁa beĂĄ khi beĂĄ diĂŻĂźn Ă aĂ„t yĂĄ mĂČnh laĂą giuĂĄp ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn nhĂȘĂ„n biĂŻĂ«t
caĂĄ tñnh cuĂŁa em beĂĄ Ă oĂĄ. ThĂȘĂ„t tuyĂŻĂ„t vĂșĂąi khi hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c con mĂČnh nhĂȘĂ„n
thûåc möi trĂ»ĂșĂąng xung quanh nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo vaĂą caĂĄch beĂĄ phaĂŁn ûång laĂ„i caĂĄc
taĂĄc nhĂȘn kñch thñch xung quanh beĂĄ ra sao. ÀĂȘy laĂą bĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘĂŹu quan
troĂ„ng giuĂĄp baĂ„n hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄ tñnh cuĂŁa beĂĄ. SûÄ thöng hiĂŻĂ­u naĂąy mĂșĂŁ ra
möÄt caĂĄnh cûãa cho baĂ„n thĂȘĂ«y roĂ€ tñnh caĂĄch cuĂŁa con mĂČnh sau naĂąy.
      Mößi beå àoùi hoãi mößi caåch döß daùnh khaåc nhau vaù cuÀng phaãn ûång
khaĂĄc nhau khi Ă oĂĄi hoĂčĂ„c caĂŁm thĂȘĂ«y khoĂĄ chĂ”u. Mößi beĂĄ phaĂŁn ûång laĂ„i sûÄ
thay àöíi nhiïÄt àöÄ möÄt caåch khaåc nhau, vaù caåch tûùng beå àöëi xûã vaù
tĂ»Ășng taĂĄc vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi sĂčn soĂĄc mĂČnh cuĂ€ng khaĂĄc nhau. BaĂ„n khöng nĂŻn so
saĂĄnh tñnh caĂĄch cuĂŁa con mĂČnh vĂșĂĄi nhûÀng àûåa treĂŁ khaĂĄc. Töët hĂșn, chuĂĄng
ta nĂŻn quan saĂĄt, lĂčĂŠng nghe phong caĂĄch riĂŻng biĂŻĂ„t cuĂŁa con mĂČnh.
      CoĂĄ thĂŻĂ­ theo doĂ€i caĂĄ tñnh naĂąy ngay tûù nhûÀng tuĂȘĂŹn lĂŻĂź Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn sau
khi beĂĄ chaĂąo Ă ĂșĂąi. BeĂĄ nhu mĂČ, trĂȘĂŹm tĂŽnh hay söi nöíi hoaĂ„t baĂĄt? TrĂ»ĂșĂĄc sûÄ
kiĂŻĂ„n mĂșĂĄi, vñ duĂ„ nhĂ» lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c tĂčĂŠm, beĂĄ coĂĄ nhuĂĄt nhaĂĄt khöng?
HoĂčĂ„c beĂĄ coĂĄ thñch thuĂĄ trĂ»ĂșĂĄc sûÄ kiĂŻĂ„n mĂșĂĄi meĂŁ Ă oĂĄ? CaĂąng lĂ»u yĂĄ nhûÀng dĂȘĂ«u
hiĂŻĂ„u naĂąy cuĂŁa beĂĄ, baĂ„n seĂ€ biĂŻĂ«t roĂ€ caĂĄc ûång xûã thñch hĂșĂ„p vĂșĂĄi caĂĄ tñnh riĂŻng
cuĂŁa beĂĄ. CaĂąng chĂčm chuĂĄ lĂčĂŠng nghe, baĂ„n seĂ€ caĂąng Ă oaĂĄn trĂ»ĂșĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu
caĂĄch ûång xûã cuĂŁa beĂĄ trong nhûÀng thaĂĄng ngaĂąy sĂčĂŠp tĂșĂĄi vaĂą trong tĂ»Ășng
lai sau naĂąy.

      Muöën biĂŻĂ«t thĂŻm chi tiĂŻĂ«t, haĂ€y laĂąm trĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m cho con baĂ„n.



http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         10




                         TĂČm hiĂŻĂ­u tĂȘm lyĂĄ treĂŁ em


       TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c laĂą möÄt khoa hoĂ„c tĂČm hiĂŻĂ­u vĂŻĂŹ yĂĄ thûåc con ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂŻĂ­ biĂŻĂ«t
mĂČnh biĂŻĂ«t ngĂ»ĂșĂąi, biĂŻĂ«t ûång xûã cho hĂșĂ„p tĂČnh hĂșĂ„p lyĂĄ, biĂŻĂ«t söëng möÄt caĂĄch
haĂąi hoĂąa vaĂą sung maĂ€n, Ă ĂŻĂ­ trĂ»ĂșĂŁng thaĂąnh töët Ă eĂ„p, tĂ»Ășng ûång vĂșĂĄi tûùng
lûåa tuöíi, vaĂą traĂĄnh Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng thĂȘĂ«t baĂ„i trĂŻn Ă Ă»ĂșĂąng Ă ĂșĂąi.
       ÀoĂĄ laĂą möÄt khoa hoĂ„c vĂŻĂŹ con ngĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi nhûÀng suy tĂ» vaĂą haĂąnh
àöÄng, caĂŁm nhĂȘĂ„n vaĂą tĂ»Ășng taĂĄc, bĂŻn trong vaĂą bĂŻn ngoaĂąi, chiĂŻĂŹu sĂȘu vaĂą
chiĂŻĂŹu röÄng. TĂȘĂ«t caĂŁ Ă ĂŻĂŹu Ă Ă»ĂșĂ„c quan saĂĄt, mö taĂŁ vaĂą giaĂŁi thñch, àöëi chiĂŻĂ«u
vĂșĂĄi thûÄc tĂŻĂ« kinh nghiĂŻĂ„m chung cuĂŁa xaĂ€ höÄi, cuĂŁa nhĂȘn loaĂ„i.
       Tûù lĂȘu, trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi, khoa TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c Ă aĂ€ phaĂĄt triĂŻĂ­n, cuĂŁng cöë vaĂą
Ă em laĂ„i nhiĂŻĂŹu kĂŻĂ«t quaĂŁ to lĂșĂĄn cho hĂȘĂŹu nhĂ» tĂȘĂ«t caĂŁ caĂĄc ngaĂąnh khoa hoĂ„c
xaĂ€ höÄi vaĂą tûÄ nhiĂŻn cuĂŁa nhĂȘn loaĂ„i. TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c Ă Ă”nh nghĂŽa nhiĂŻĂŹu
caĂĄch Ă ĂŻĂ­ chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ­ thĂȘĂ«u Ă aĂĄo Ă Ă»ĂșĂ„c hĂŻĂ«t moĂ„i khña caĂ„nh nhĂ» trĂŻn.
       NhĂ» thĂŻĂ«, tĂȘm lyĂĄ chñnh laĂą cuöÄc söëng con ngĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi muön hĂČnh
muön daĂ„ng, Ă ĂȘĂŹy bñ nhiĂŻĂ„m, rĂȘĂ«t khoĂĄ khaĂĄm phaĂĄ vaĂą khöng bao giĂșĂą coĂĄ thĂŻĂ­
hiĂŻĂ­u cho troĂ„n veĂ„n, bĂșĂŁi àöëi tĂ»ĂșĂ„ng cuĂŁa noĂĄ laĂą con ngĂ»ĂșĂąi, luön chuyĂŻĂ­n
biĂŻĂ«n, lĂșĂĄn lĂŻn vaĂą triĂŻĂ­n nĂșĂŁ vĂŻĂŹ thĂȘn xaĂĄc lĂȘĂźn tinh thĂȘĂŹn.
      TĂČm hiĂŻĂ­u tĂȘm lyĂĄ treĂŁ em:
      Trong chûùng mûÄc cuĂŁa vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ giaĂĄo duĂ„c thanh thiĂŻĂ«u niĂŻn vaĂą
thiïëu nhi, caåc nhaù sû phaÄm vaù giaåo duÄc cuÀng seÀ khöng thïí naùo boã
qua, khöng tĂČm hiĂŻĂ­u khoa TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t àöëi vĂșĂĄi tûùng lûåa tuöíi
caĂĄc em.
       ChuĂĄng ta seĂ€ lĂȘĂŹn lĂ»ĂșĂ„t nghiĂŻn cûåu dûÄa vaĂąo nhûÀng thaĂąnh quaĂŁ quyĂĄ
giaĂĄ, tñch luĂ€y tûù bao thĂșĂąi, cuĂŁa bao ngĂ»ĂșĂąi cuĂ€ng nhĂ» chñnh caĂĄc neĂĄt Ă ĂčĂ„c
thuĂą truyĂŻĂŹn thöëng cuĂŁa dĂȘn töÄc ViĂŻĂ„t Nam chuĂĄng ta nûÀa.



http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                            11

      NgoaĂąi ra, mößi ngĂ»ĂșĂąi chuĂĄng ta cuĂ€ng nĂŻn àöëi chiĂŻĂ«u laĂ„i vĂșĂĄi chñnh
kinh nghiĂŻĂ„m thĂșĂąi thĂș ĂȘĂ«u vaĂą niĂŻn thiĂŻĂ«u cuĂŁa mĂČnh, nhûÀng gĂČ mĂČnh Ă aĂ€
bĂ” gaĂĄnh chĂ”u thiĂŻĂ„t thoĂąi, cuĂ€ng nhĂ» nhûÀng gĂČ mĂČnh Ă aĂ€ may mĂčĂŠn Ă Ă»ĂșĂ„c
Ă oĂĄn nhĂȘĂ„n.

       Xin haĂ€y luön nhĂșĂĄ: baĂŁn thĂȘn mößi ngĂ»ĂșĂąi chuĂĄng ta Ă ĂŻĂŹu tûùng laĂą möÄt
àûåa treĂŁ nhoĂŁ. VĂȘĂ„y, xin àûùng biĂŻĂ«n caĂĄc treĂŁ nhoĂŁ höm nay thaĂąnh “nhûÀng
öng cuĂ„ non”, caĂĄc “baĂą thaĂĄnh nhoã”, nghĂŽa laĂą bĂčĂŠt caĂĄc em phaĂŁi rĂȘĂ„p khuön
vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ vaĂą luĂȘn lyĂĄ theo kiĂŻĂ­u ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn, möÄt Ă iĂŻĂŹu maĂą ngaĂąy xĂ»a
chñnh chuĂĄng ta Ă aĂ€ bûÄc böÄi khoĂĄ chĂ”u vaĂą ĂȘm thĂȘĂŹm Ă ĂŻĂŹ khaĂĄng mößi khi bĂ”
aĂĄp Ă ĂčĂ„t!
      BaĂ„n coĂĄ thĂŻĂ­ lĂȘĂŹn lĂ»ĂșĂ„t tĂČm hiĂŻĂ­u tĂȘm lyĂĄ caĂĄc em ĂșĂŁ tûùng àöÄ tuöíi thĂŻĂ­ lyĂĄ.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                          12




                 TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi ĂȘĂ«u nhi (1 - 3 tuöíi)


       Trong thûÄc tĂŻĂ«, ĂșĂŁ àöÄ tuöíi naĂąy, caĂĄc em vĂȘĂźn coĂąn hoaĂąn toaĂąn thuöÄc
vaĂąo voĂąng tay chĂčm soĂĄc vaĂą giaĂĄo duĂ„c cuĂŁa böë meĂ„ vaĂą anh chĂ” trong gia
Ă ĂČnh caĂĄc em. ThĂŻĂ« nhĂ»ng, nĂŻĂ«u con baĂ„n Ă aĂ€ qua tuöíi naĂąy maĂą Ă ĂŻĂ«n bĂȘy giĂșĂą
baĂ„n mĂșĂĄi quan tĂȘm thĂČ vĂȘĂźn cĂȘĂŹn nghiĂŻn cûåu thĂȘĂ«u Ă aĂĄo giai Ă oaĂ„n naĂąy Ă ĂŻĂ­
coĂĄ thĂŻĂ­ hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄc diĂŻĂźn biĂŻĂ«n tĂȘm lyĂĄ nĂși chaĂĄu beĂĄ. NĂși mößi möÄt con
ngĂ»ĂșĂąi luön coĂĄ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n liĂŻn tuĂ„c tûù àöÄ tuöíi naĂąy sang àöÄ tuöíi khaĂĄc,
caĂĄi trĂ»ĂșĂĄc laĂąm tiĂŻĂŹn Ă ĂŻĂŹ cho caĂĄi sau kĂŻĂ« thûùa.
      VĂșĂĄi lûåa tuöíi ĂȘĂ«u nhi: CaĂĄc nhaĂą chuyĂŻn mön goĂ„i giai Ă oaĂ„n tĂȘm lyĂĄ
naĂąy laĂą PremieĂąre Enfance, bĂșĂŁi tûù Ă ĂȘy, àûåa beĂĄ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu “thöi nöi”, lĂȘĂźm
chĂȘĂźm tĂȘĂ„p Ă i nhûÀng bĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘĂŹu Ă ĂșĂąi, Ă Ă»a tay sĂșĂą nĂčĂŠm bĂȘĂ«t cûå vĂȘĂ„t gĂČ nĂčçm
trong tĂȘĂŹm tay, doĂ€i mĂčĂŠt khaĂĄm phaĂĄ nhûÀng khung caĂŁnh tĂ»Ășng àöëi xa
hĂșn vaĂą hoaĂąn toaĂąn mĂșĂĄi laĂ„, phaĂ„m vi tĂ»Ășng quan tiĂŻĂ«p xuĂĄc vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc
cuĂ€ng röÄng hĂșn chûå khöng chĂł dûùng laĂ„i nĂși voĂąng tay ngĂ»ĂșĂąi meĂ„. Do vĂȘĂ„y,
cĂȘĂŹn chuĂȘĂ­n bĂ” cho beĂĄ möÄt khöng gian vaĂą möi trĂ»ĂșĂąng an toaĂąn, khoaĂĄng
Ă aĂ€ng, khöng ö nhiĂŻĂźm vĂŻĂŹ tiĂŻĂ«ng àöÄng vaĂą khñ thĂșĂŁ, coĂĄ nhiĂŻĂŹu àöÏ vĂȘĂ„t troĂąn
trĂŽnh, dĂŻĂź thĂ»Ășng, nhiĂŻĂŹu maĂąu sĂčĂŠc haĂąi hoĂąa maĂą hĂȘĂ«p dĂȘĂźn.
       NgoaĂąi ra, bĂȘĂŹu khñ tĂ»Ășng quan chung quanh phaĂŁi nhĂȘĂ«t thiĂŻĂ«t laĂą
sûÄ trĂČu mĂŻĂ«n, yĂŻu thĂ»Ășng, haĂ„nh phuĂĄc. GiĂȘĂ«c nguĂŁ cuĂŁa caĂĄc em coĂĄ thĂŻĂ­ Ă Ă»ĂșĂ„c
nĂȘng niu bĂčçng ĂȘm nhaĂ„c, nhĂȘĂ«t laĂą nhûÀng Ă iĂŻĂ„u ru hĂșĂąi dĂȘn gian ViĂŻĂ„t
Nam vaĂą nhaĂ„c cöí Ă iĂŻĂ­n ĂŻm dĂ”u cuĂŁa TĂȘy phĂ»Ășng...
      ToĂĄm laĂ„i, Ă ĂȘy laĂą thĂșĂąi kyĂą cuĂŁa nhûÀng giaĂĄc àöÄng (sensori motrice)
mĂșĂŁ ra cho caĂĄc em nhûÀng tiĂŻĂ«p xuĂĄc vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t vaĂą nhûÀng tĂ»Ășng quan nhĂȘn
vĂ”, chuĂŁ yĂŻĂ«u dûÄa vaĂąo nguĂ€ giaĂĄc (nhĂČn, nghe, ngûãi, nĂŻĂ«m, sĂșĂą) vĂ»ĂșĂ„t tröÄi hĂșn
hĂčĂšn giai Ă oaĂ„n beĂĄ coĂąn nĂčçm trong nöi hoĂčĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c böÏng ĂčĂ©m trĂŻn tay cuĂŁa
ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                        13

      CuĂ€ng cĂȘĂŹn phaĂŁi nhĂČn nhĂȘĂ„n rĂčçng: Ă iĂŻĂŹu gĂČ Ă aĂ€ laĂą khĂșĂŁi Ă ĂȘĂŹu thĂČ tĂȘĂ«t
yĂŻĂ«u seĂ€ laĂą nĂŻĂŹn taĂŁng hĂŻĂ«t sûåc quan troĂ„ng cho tĂ»Ășng lai. Ngay trĂ»ĂșĂĄc lûåa
tuöíi ĂȘĂ«u nhi naĂąy, caĂĄc nhaĂą chuyĂŻn mön Ă ang mĂșĂŁ ra möÄt giai Ă oaĂ„n
ngĂ»ĂșĂ„c vĂŻĂŹ thĂșĂąi kyĂą àûåa beĂĄ coĂąn nĂčçm trong buĂ„ng meĂ„ Ă ĂŻĂ­ khĂșĂŁi sûÄ viĂŻĂ„c giaĂĄo
duĂ„c möÄt caĂĄch giaĂĄn tiĂŻĂ«p bĂčçng khoa Thai GiaĂĄo.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                        14




               TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi nhi àöÏng (3 - 7 tuöíi)


       BĂ»ĂșĂĄc vaĂąo giai Ă oaĂ„n naĂąy, caĂĄc nhaĂą chuyĂŻn mön goĂ„i laĂą giai Ă oaĂ„n
DeuxieĂąme Enfance, bĂșĂŁi caĂĄc em coĂĄ thĂŻĂ­ Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c gûãi vaĂąo nhaĂą treĂŁ, vĂ»ĂșĂąn
treĂŁ vaĂą sau Ă oĂĄ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu vaĂąo caĂĄc lĂșĂĄp mĂȘĂźu giaĂĄo: mĂȘĂŹm, chöÏi, laĂĄ.
       TaĂ„i caĂĄc nĂ»ĂșĂĄc tiĂŻn tiĂŻĂ«n, phong traĂąo HĂ»ĂșĂĄng ÀaĂ„o mĂșĂĄi Ă ĂȘy Ă aĂ€ thĂŻm
ngaĂąnh Nhi, Ă ĂčĂ„t trĂ»ĂșĂĄc caĂĄc ngaĂąnh ÊËu, ThiĂŻĂ«u, Kha, TraĂĄng vöën Ă aĂ€ coĂĄ tûù
lĂȘu. RiĂŻng ĂșĂŁ ViĂŻĂ„t Nam, viĂŻĂ„c thûã nghiĂŻĂ„m ngaĂąnh Nhi cuĂ€ng Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c
khĂșĂŁi sûÄ.

       ViĂŻĂ„c sĂșĂĄm Ă Ă»a caĂĄc em Ă ĂŻĂ«n trĂ»ĂșĂąng, cho sinh hoaĂ„t tĂȘĂ„p thĂŻĂ­..., gaĂ„t ra
ngoaùi lyå do khöng àaång khuyïën khñch laù böë meÄ caåc em chó muöën àuùn
cho xaĂ€ höÄi phaĂŁi lo thay Ă ĂŻĂ­ mĂČnh coĂąn raĂŁnh tay laĂąm Ăčn vaĂą giaĂŁi trñ, thĂČ
phĂ»Ășng caĂĄch naĂąy coĂĄ nhûÀng giaĂĄ trĂ” tñch cûÄc. ÀĂȘy laĂą dĂ”p Ă ĂŻĂ­ caĂĄc em Ă Ă»ĂșĂ„c
mĂșĂŁ röÄng tiĂŻĂ«p xuĂĄc nhiĂŻĂŹu hĂșn nûÀa vĂșĂĄi thĂŻĂ« giĂșĂĄi chung quanh muön maĂąu
muön veĂŁ, àöÏng thĂșĂąi caĂĄc em Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄc cö baĂŁo mĂȘĂźu, caĂĄc thĂȘĂŹy cö giaĂĄo mĂȘĂźu
giaĂĄo coĂĄ lĂ»Ășng tĂȘm tĂȘĂ„p taĂąnh cho caĂĄc em möÄt söë nhûÀng àûåc tñnh, nhûÀng
thoĂĄi quen, tĂȘĂ„p quaĂĄn töët.

      ThĂŻĂ« nhĂ»ng, ngoaĂąi thĂșĂąi gian Ă i nhaĂą treĂŁ hoĂčĂ„c mĂȘĂźu giaĂĄo, thĂČ khöng
gian, thĂșĂąi gian vaĂą bĂȘĂŹu khñ söëng chñnh yĂŻĂ«u cuĂŁa caĂĄc em vĂȘĂźn laĂą gia Ă ĂČnh.
ÀĂȘy laĂą thĂșĂąi kyĂą caĂĄc em phaĂŁi traĂŁi qua möÄt cĂșn khuĂŁng hoaĂŁng tĂȘm lyĂĄ
tĂ»Ășng àöëi nheĂ„ nhaĂąng Ă ĂŻĂ­ tûÄ cuĂŁng cöë caĂĄi Töi (le Moi) cuĂŁa mĂČnh.
        - CaĂĄc em bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu yĂĄ thûåc Ă Ă»ĂșĂ„c rĂčçng mĂČnh coĂĄ thĂŻĂ­ cĂ»ĂșĂ€ng chöëng laĂ„i
tĂȘĂ«t caĂŁ nhûÀng gĂČ xem ra ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn muöën aĂĄp Ă ĂčĂ„t lĂŻn tûÄ do cuĂŁa mĂČnh.
Sau möÄt àöi lĂȘĂŹn thaĂąnh cöng, caĂĄc em seĂ€ tĂČm caĂĄch tĂȘĂ„n duĂ„ng khaĂŁ nĂčng
naĂąy, sao cho coĂĄ lĂșĂ„i nhĂȘĂ«t cho baĂŁn thĂȘn, khöng cĂȘĂŹn quan tĂȘm rĂčçng Ă iĂŻĂŹu
Ă oĂĄ coĂĄ lĂșĂ„i hay coĂĄ haĂ„i cho mĂČnh vaĂą cho ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                          15

       - Trñ khön cuĂŁa caĂĄc em chuyĂŻĂ­n dĂȘĂŹn tûù chöß tiĂŻĂŹn quan niĂŻĂ„m
(preĂĄcon-ceptuelle) coĂąn khaĂĄ mĂș höÏ, sang thĂŻĂ« trûÄc giaĂĄc (intituive) möÄt
caåch cuÄ thïí.
      - CuĂ€ng trong giai Ă oaĂ„n naĂąy, caĂĄc em thĂ»ĂșĂąng tûÄ tĂČm hiĂŻĂ­u hoĂčĂ„c Ă ĂčĂ„t
ra cho ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn nhûÀng cĂȘu hoĂŁi “taĂ„i sao” coĂĄ chuĂŁ yĂĄ vuĂ„ lĂșĂ„i (utilitaire) vaĂą
coĂĄ chuĂŁ àñch (finaliste) rĂčçng Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ, caĂĄi Ă oĂĄ “àïí laĂąm gĂČ vĂȘĂ„y ”
      - Do vĂȘĂ„y, ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn cĂȘĂŹn kiĂŻn nhĂȘĂźn Ă ĂŻĂ­ traĂŁ lĂșĂąi caĂĄc cĂȘu hoĂŁi loaĂ„i
naĂąy, àöÏng thĂșĂąi hĂ»ĂșĂĄng caĂĄc em Ă ĂŻĂ«n nhûÀng khaĂĄi niĂŻĂ„m bĂșĂĄt vĂ” kyĂŁ vuĂ„ lĂșĂ„i
cho baĂŁn thĂȘn. CuĂ€ng àûùng nĂŻn trĂČnh baĂąy vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ quaĂĄ sĂȘu xa phûåc taĂ„p
khiĂŻĂ«n caĂĄc em Ă ĂȘm ra luĂĄng tuĂĄng, naĂŁn chñ hoĂčĂ„c bĂ” ngöÄ nhĂȘĂ„n tai haĂ„i vĂŻĂŹ
lĂȘu vĂŻĂŹ daĂąi.
       Àöëi vĂșĂĄi lûåa tuöíi naĂąy, nhûÀng chuyĂŻĂ«n Ă i daĂ„o cöng viĂŻn, nghĂł maĂĄt
giûÀa thiĂŻn nhiĂŻn bao la trong laĂąnh laĂą nhûÀng dĂ”p giuĂĄp caĂĄc em mĂșĂŁ röÄng
tĂȘm tĂČnh vaĂą oĂĄc toĂą moĂą Ă ĂŻĂ«n nhûÀng khaĂĄi niĂŻĂ„m töët laĂąnh, Ă eĂ„p Ă eĂ€, dĂŻĂź
thĂ»Ășng. Êm nhaĂ„c cöí Ă iĂŻĂ­n hoĂčĂ„c hoĂąa tĂȘĂ«u cuĂ€ng giuĂĄp möÄt phĂȘĂŹn quan
troĂ„ng Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp caĂĄc em hĂČnh thaĂąnh sûÄ nhĂȘn aĂĄi dĂ”u daĂąng.
       VĂŻĂŹ mĂčĂ„t sinh hoaĂ„t, caĂĄc em bĂčĂŠt chĂ»ĂșĂĄc ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn rĂȘĂ«t nhanh, cöÄng
thĂŻm trñ tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng Ă ang hĂČnh thaĂąnh khaĂĄ phong phuĂĄ Ă ĂŻĂ­ tûÄ baĂąy ra
caĂĄc troĂą chĂși nhĂ»: xĂȘy nhaĂą, nĂȘĂ«u bĂŻĂ«p, doĂ„n haĂąng, ru buĂĄp bĂŻ, vaĂą coĂĄ thĂŻĂ­ cûå
thĂŻĂ« maĂą chĂși möÄt mĂČnh rĂȘĂ«t lĂȘu, ngaĂąy naĂąy qua ngaĂąy kia khöng biĂŻĂ«t
chaĂĄn...
       VĂŻĂŹ mĂčĂ„t tön giaĂĄo, caĂĄc cĂȘu truyĂŻĂ„n cöí tñch giûÀ möÄt vai troĂą quan
troĂ„ng. CaĂĄc tñnh caĂĄch nhĂȘn aĂĄi, thĂȘĂ„t thaĂą, hiĂŻĂ«u thaĂŁo nĂși caĂĄc nhĂȘn vĂȘĂ„t
traĂ„c tuöíi caĂĄc em seĂ€ Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c ghi sĂȘu trong tiĂŻĂŹm thûåc, dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn mĂșĂŁ
ra cho tñnh caĂĄch tön giaĂĄo hĂ»ĂșĂĄng thĂ»ĂșĂ„ng nĂŻĂ«u ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn biĂŻĂ«t giuĂĄp Ă ĂșĂ€
caĂĄc em.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         16




              TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi thiĂŻĂ«u nhi (7 - 11 tuöíi)


       Thiïëu nhi laù giai àoaÄn maù caåc nhaù chuyïn mön goÄi laù Troisieùme
Enfance, lûåa tuöíi bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu theo hoĂ„c TiĂŻĂ­u hoĂ„c, hoĂčĂ„c coĂąn goĂ„i laĂą Phöí
thöng cĂș sĂșĂŁ cĂȘĂ«p 1. ÀĂȘy cuĂ€ng laĂą lûåa tuöíi maĂą nhûÀng ai thĂȘĂ„t sûÄ muöën
dĂȘĂ«n thĂȘn trĂșĂŁ thaĂąnh ngĂ»ĂșĂąi cöÄng taĂĄc mĂȘĂ„t thiĂŻĂ«t vĂșĂĄi gia Ă ĂČnh caĂĄc em Ă ĂŻĂ­
chĂčm lo viĂŻĂ„c giaĂĄo duĂ„c cho caĂĄc em, nhĂȘĂ«t laĂą cha meĂ„ vaĂą caĂĄc thĂȘĂŹy cö giaĂĄo,
rĂȘĂ«t cĂȘĂŹn quan tĂȘm tĂČm hiĂŻĂ­u.
      Do vĂȘĂ„y, chuĂĄng ta seĂ€ xem xeĂĄt vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ chi tiĂŻĂ«t vaĂą sĂȘu xa hĂșn vĂșĂĄi
tûùng Ă ĂčĂ„c Ă iĂŻĂ­m cuĂŁa lûåa tuöíi naĂąy:
      1. CaĂĄc em mang Ă ĂȘĂ„m mĂčĂ„c caĂŁm Edipe:
       TûÄ bĂȘĂ­m sinh, caĂĄc em Ă aĂ€ mang mĂčĂ„c caĂŁm Edipe ( le complexe
d’Edipe ). ThĂȘĂŹn thoaĂ„i Hy-laĂ„p kĂŻĂ­ rĂčçng: Edipe, do cuöÄc Ă ĂșĂąi oan nghiĂŻĂ„t
Ă Ă»a Ă ĂȘĂ­y, Ă aĂ€ ngöÄ saĂĄt cha mĂČnh laĂą Laios Ă ĂŻĂ­ lĂŻn ngöi vua vaĂą cĂ»ĂșĂĄi luön
meĂ„ laĂą Jocaste laĂąm hoaĂąng hĂȘĂ„u... CaĂĄc nhaĂą TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c mĂ»ĂșĂ„n Ă iĂŻĂ­n tñch
naĂąy Ă ĂŻĂ­ diĂŻĂźn taĂŁ hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng tĂȘm lyĂĄ bĂȘĂ­m sinh phöí biĂŻĂ«n nĂși lûåa tuöíi
thiĂŻĂ«u nhi.
      CaĂĄc em luön tĂČm sûÄ gĂȘĂŹn guĂ€i, yĂŻu thĂ»Ășng, chiĂŻĂŹu chuöÄng cuĂŁa
ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn khaĂĄc phaĂĄi: beĂĄ gaĂĄi gĂȘĂŹn böë maĂą xa meĂ„, coĂąn beĂĄ trai laĂ„i gĂȘĂŹn meĂ„
xa böë. ÀĂȘy khöng phaĂŁi laĂą möÄt töÄi lößi ghĂŻ gĂșĂĄm Ă aĂĄng lĂŻn aĂĄn vaĂą nghiĂŻm
phaĂ„t nhĂ» caĂĄch nghĂŽ thiĂŻĂ­n cĂȘĂ„n cuĂŁa möÄt söë ngĂ»ĂșĂąi chuĂŁ trĂ»Ășng Ă aĂ„o àûåc
quaĂĄ khĂčĂŠt khe cöí huĂŁ.
      CĂȘĂŹn phaĂŁi biĂŻĂ«t kheĂĄo hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp caĂĄc em tûù tûù nhĂȘĂ„n ra sûÄ
cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t phaĂŁi coĂĄ Ă uĂŁ caĂĄc tñnh caĂĄch giaĂĄo duĂ„c qua caĂŁ böë lĂȘĂźn meĂ„, anh vaĂą
chĂ” trong gia Ă ĂČnh, caĂŁ thĂȘĂŹy lĂȘĂźn cö ĂșĂŁ trĂ»ĂșĂąng, ĂșĂŁ lĂșĂĄp. Sau naĂąy, khi bĂ»ĂșĂĄc
vaĂąo tuöíi dĂȘĂ„y thĂČ, caĂĄc em seĂ€ dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn chuyĂŻĂ­n hoĂĄa sang thĂŻĂ« quĂȘn bĂČnh
vïÏ phaåi tñnh.


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                            17

       NĂŻĂ«u ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn quaĂĄ khĂčĂŠc nghiĂŻĂ„t hoĂčĂ„c lĂși loĂŁng thiĂŻĂ«u quan tĂȘm, coĂĄ
thĂŻĂ­ seĂ€ gĂȘy ra nĂși caĂĄc em nhûÀng ĂȘĂ«n tĂ»ĂșĂ„ng lĂŻĂ„ch laĂ„c, di haĂ„i suöët Ă ĂșĂąi caĂĄc
em vĂŻĂŹ mĂčĂ„t nhĂȘn caĂĄch tĂȘm lyĂĄ vaĂą ûång xûã. NgĂ»ĂșĂ„c laĂ„i, cĂȘĂŹn bĂčĂŠc möÄt nhĂ”p
cĂȘĂŹu hĂŻĂ«t sûåc tĂŻĂ« nhĂ” Ă ĂŻĂ­ gĂčĂ„p gĂșĂ€ chñnh tĂȘm höÏn beĂĄ boĂŁng non nĂșĂĄt cuĂŁa caĂĄc
em, biĂŻĂ«t mĂșĂŁ chuyĂŻĂ„n hoĂŁi han caĂĄc em bĂčçng ngön ngûÀ vaĂą cung caĂĄch cuĂŁa
chñnh caĂĄc em. Khi Ă oĂĄ, caĂĄc em mĂșĂĄi dĂŻĂź böÄc löÄ möÄt caĂĄch höÏn nhiĂŻn
nhûÀng tĂȘm sûÄ, nhûÀng "bñ mĂȘĂ„t" coĂĄ khi rĂȘĂ«t ngö nghĂŻ cuĂŁa caĂĄc em, maĂą
khöng hĂŻĂŹ e deĂą, giĂȘĂ«u giĂŻĂ«m, sĂșĂ„ ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn la rĂȘĂŹy, kĂŻĂ«t töÄi hoĂčĂ„c chĂŻĂ« giĂŻĂźu.

ÚÃ Ă iĂŻĂ­m naĂąy, caĂĄc em cĂȘĂŹn coĂĄ ngĂ»ĂșĂąi yĂŻu thĂ»Ășng, chĂčm soĂĄc, ĂȘn cĂȘĂŹn tĂȘĂ„n
tuĂ„y vaĂą tinh tĂŻĂ« nhaĂ„y caĂŁm, nĂčĂŠm bĂčĂŠt cho Ă Ă»ĂșĂ„c moĂ„i biĂŻĂ­u hiĂŻĂ„n tñch cûÄc lĂȘĂźn
tiĂŻu cûÄc nĂși caĂĄc em.
      2. CaĂĄc em tin tĂ»ĂșĂŁng ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn tuyĂŻĂ„t àöëi:
      CaĂĄc em Ă aĂ€ dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn khöng coĂąn muöën loanh quanh luĂȘĂ­n quĂȘĂ­n ĂșĂŁ
xoĂĄ nhaĂą goĂĄc bĂŻĂ«p, nhĂ»ng bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu thñch laĂąm quen nhiĂŻĂŹu baĂ„n nhoĂŁ vaĂą
nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn khaĂĄc. VĂČ vĂȘĂ„y, nĂŻĂ«u caĂĄc em nhĂȘĂ„n ra nĂși caĂĄc ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn
nhĂ» cö chuĂĄ, thĂȘĂŹy cö giaĂĄo, anh chĂ”... möÄt sûÄ baĂŁo boĂ„c chĂșĂŁ che, nhĂȘĂ«t laĂą sûÄ
quan tĂȘm, caĂŁm thöng thĂȘĂ„t sûÄ, caĂĄc em seĂ€ dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn quĂȘĂ«n quñt, tin cĂȘĂ„y
àïën mûåc tuyïÄt àöëi.
      HaĂ€y traĂĄnh àûùng bao giĂșĂą Ă uĂąa chĂși vĂșĂĄi caĂĄc em bĂčçng caĂĄch xñ gaĂ„t Ă ĂŻĂ­
caĂĄc em mĂčĂŠc lûùa cho vui. CuĂ€ng àûùng bao giĂșĂą taĂ„o cho caĂĄc em caĂŁm tĂ»ĂșĂŁng
bĂ” ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn aĂĄp Ă ĂčĂ„t, Ăčn hiĂŻĂ«p, lĂȘĂ«n lĂ»ĂșĂĄt, sai baĂŁo vĂčĂ„t vaĂą khöëng chĂŻĂ« caĂĄc
em bĂčçng luĂȘĂ„t lĂŻĂ„ maĂą chñnh ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn chĂ»a chĂčĂŠc Ă aĂ€ tuĂȘn thuĂŁ Ă aĂąng
hoaĂąng.
       Do vĂȘĂ„y, thöng qua nhûÀng hoaĂ„t àöÄng vĂŻĂŹ giaĂĄo duĂ„c, laĂąm viĂŻĂ„c, sinh
hoaĂ„t vui chĂși, ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn cĂȘĂŹn biĂŻĂ«t taĂ„o ra cĂș höÄi Ă ĂŻĂ­ gĂȘĂŹn guĂ€i caĂĄc em, xoĂĄa
boĂŁ moĂ„i ngĂčn caĂĄch vĂŻĂŹ tuöíi taĂĄc vaĂą tĂȘm lyĂĄ, hoĂąa mĂČnh trĂșĂŁ nĂŻn Ă Ășn sĂș nhĂ»
treĂŁ nhoĂŁ, biĂŻĂ«t caĂĄch gĂșĂ„i yĂĄ töí chûåc cuĂąng chĂși, cuĂąng laĂąm vĂșĂĄi caĂĄc em, tûù Ă oĂĄ
mĂșĂĄi coĂĄ dĂ”p Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp Ă ĂșĂ€, daĂ„y döß caĂĄc em möÄt caĂĄch Ă ĂȘĂŹy Ă uĂŁ vaĂą kĂ”p thĂșĂąi.
BĂŻn caĂ„nh Ă oĂĄ, cuĂ€ng cĂȘĂŹn kñch thñch cho caĂĄc em luön haĂĄo hûåc chĂ”u laĂąm
quen thĂŻm vĂșĂĄi nhiĂŻĂŹu baĂ„n trai baĂ„n gaĂĄi mĂșĂĄi àöÏng trang lûåa ĂșĂŁ trĂ»ĂșĂąng
lĂșĂĄp vaĂą khu xoĂĄm.

     ÚÃ Ă iĂŻĂ­m naĂąy, ngĂ»ĂșĂąi söëng vĂșĂĄi caĂĄc em phaĂŁi laĂą möÄt quaĂŁn troĂą Ă a
nĂčng, biĂŻĂ«t biĂŻĂ«n baĂĄo, löi cuöën, trang bĂ” nhiĂŻĂŹu kyĂ€ nĂčng thaĂąnh thaĂ„o, thu


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         18

huĂĄt Ă Ă»ĂșĂ„c Ă aĂĄm àöng caĂĄc em, àöÏng thĂșĂąi laĂ„i coĂĄ vöën liĂŻĂ«ng kinh nghiĂŻĂ„m vĂŻĂŹ
tĂȘm lyĂĄ Ă ĂŻĂ­ coĂĄ thĂŻĂ­ tiĂŻĂ«p cĂȘĂ„n maĂą lĂčĂŠng nghe vaĂą àöëi thoaĂ„i vĂșĂĄi tûùng em.
      3. CaĂĄc em öm ĂȘĂ«m nhiĂŻĂŹu giĂȘĂ«c mĂș:
       CaĂĄc em rĂȘĂ«t giaĂąu trñ tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng, nhiĂŻĂŹu khi quaĂĄ tin vaĂąo nhûÀng
Ă iĂŻĂŹu huyĂŻĂŹn hoĂčĂ„c, nhûÀng truyĂŻĂ„n cöí tñch thĂȘĂŹn tiĂŻn, nhûÀng truyĂŻĂ„n thĂȘĂŹn
thoaĂ„i dĂȘn gian Ă Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ­ trong caĂĄc lĂșĂĄp hoĂ„c hoĂčĂ„c trĂ»ĂșĂĄc khi Ă i nguĂŁ buöíi
töëi. Tûù Ă oĂĄ caĂĄc em tûÄ thĂŻu dĂŻĂ„t nhûÀng mĂș möÄng rĂȘĂ«t dĂŻĂź thĂ»Ășng Ă ĂŻĂ«n bĂȘĂ«t
ngĂșĂą.
      Sau naĂąy, lĂșĂĄn hĂșn möÄt chuĂĄt, tñnh thĂȘĂŹn thoaĂ„i chuyĂŻĂ­n dĂȘĂŹn sang
khña caĂ„nh thĂȘĂŹn tĂ»ĂșĂ„ng hoĂĄa möÄt caĂĄch Ă Ășn giaĂŁn. Khi caĂĄc em Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«p
xuĂĄc thĂȘn tĂČnh vĂșĂĄi möÄt ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn naĂąo Ă oĂĄ coĂĄ nhĂȘn caĂĄch cao thĂ»ĂșĂ„ng, caĂĄc
em seĂ€ nhanh choĂĄng hĂČnh thaĂąnh caĂĄc Ă»ĂșĂĄc mĂș seĂ€ coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhĂȘn caĂĄch ĂȘĂ«y
(vñ duĂ„: "LĂșĂĄn lĂŻn em seĂ€ laĂąm cö giaĂĄo nhĂ» cö..."; "Mai möët con seĂ€ Ă i tu
nhû cha..."; "Em seÀ laù möÄt Ronaldo cuãa ViïÄt Nam..." ).
      Do Ă oĂĄ, nĂŻĂ«u ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn biĂŻĂ«t kheĂĄo nĂ»Ășng theo trñ tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng vaĂą
nhûÀng mĂș möÄng höÏn nhiĂŻn trong saĂĄng cuĂŁa caĂĄc em, coĂĄ thĂŻĂ­ hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn
caĂĄc em dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn gaĂ„n loĂ„c Ă i nhûÀng neĂĄt viĂŻĂźn vöng huyĂŻĂŹn hoĂčĂ„c Ă ĂŻĂ­
chuyĂŻĂ­n nhûÀng giaĂĄ trĂ” töët Ă eĂ„p hiĂŻĂ„n thûÄc nĂși nhĂȘn caĂĄch caĂĄc em.
       BĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘĂŹu thĂȘĂ«u hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng nhu cĂȘĂŹu khaĂĄt voĂ„ng ngĂȘy thĂș
cuĂŁa caĂĄc em röÏi, vĂȘĂźn chĂ»a Ă uĂŁ, bĂșĂŁi tñnh khñ caĂĄc em luön bĂ” àöÄt biĂŻĂ«n,
thay àöíi hoĂčĂ„c bĂ” töín thĂ»Ășng. Do vĂȘĂ„y, ngoaĂąi viĂŻĂ„c hoĂąa mĂČnh cuĂąng chĂși,
cuĂąng troĂą chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi caĂĄc em, ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn coĂąn cĂȘĂŹn kheĂĄo leĂĄo taĂ„o sûåc thu
huĂĄt lĂȘu daĂąi bĂŻĂŹn bĂł, bĂčçng caĂĄch löÏng caĂĄc hoaĂ„t àöÄng tĂȘĂ„p thĂŻĂ­ vaĂąo caĂĄc troĂą
chĂși (hoĂ„c vaĂą laĂąm maĂą laĂą chĂși, chĂși maĂą laĂ„i laĂą hoĂ„c vaĂą laĂąm möÄt caĂĄch hûÀu
ñch ).

       ÀöÏng thĂșĂąi, cuĂ€ng àûùng quĂŻn tiĂŻĂ«p xuĂĄc riĂŻng tûùng em, giuĂĄp caĂĄc em
tĂȘĂ„p nöß lûÄc nho nhoĂŁ Ă ĂŻĂ­ vĂ»Ășn lĂŻn trong tûùng khaĂĄt voĂ„ng, tûùng Ă»ĂșĂĄc mĂș
höÏn nhiĂŻn cuĂŁa chñnh mĂČnh, mößi ngaĂąy möÄt chuĂĄt theo phĂ»Ășng phaĂĄp
giaåo duÄc tiïÄm tiïën.
      ÚÃ Ă iĂŻĂ­m naĂąy, ngĂ»ĂșĂąi söëng vĂșĂĄi caĂĄc em phaĂŁi laĂą möÄt ngĂ»ĂșĂąi baĂ„n treĂŁ
trung, tĂȘm huyĂŻĂ«t, Ă aĂĄng tin cĂȘĂ„y trong moĂ„i mĂčĂ„t sinh hoaĂ„t vui nhöÄn
cuĂ€ng nhĂ» tĂȘm linh sĂȘu lĂčĂŠng cuĂŁa caĂĄc em. TRÚà VÏÌ
      4. CaĂĄc em rĂȘĂ«t Ă a caĂŁm, dĂŻĂź xuĂĄc àöÄng:

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         19

       TĂȘm höÏn caĂĄc em coĂąn hĂŻĂ«t sûåc trong saĂĄng höÏn nhiĂŻn nhĂ» trang
giĂȘĂ«y coĂąn mĂșĂĄi tinh. Ngay caĂŁ trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p möÄt söë em phaĂŁi chĂ”u nhûÀng di
chûång do sûÄ àöí vĂșĂ€ trong gia Ă ĂČnh, thĂČ chĂčĂŠc chĂčĂŠn tĂȘm höÏn caĂĄc em vĂȘĂźn
luön luön Ă a caĂŁm, rĂȘĂ«t dĂŻĂź bĂ” xuĂĄc àöÄng.

      Do Ă oĂĄ, bĂȘĂ«t cûå haĂąnh àöÄng thö baĂ„o naĂąo àöëi vĂșĂĄi chñnh baĂŁn thĂȘn caĂĄc
em, àöëi vĂșĂĄi caĂĄc em khaĂĄc, àöëi vĂșĂĄi suĂĄc vĂȘĂ„t vaĂą àöëi vĂșĂĄi thiĂŻn nhiĂŻn Ă ĂŻĂŹu
gĂȘy töín thĂ»Ășng nĂși caĂĄc em, Ă ĂŻĂ­ laĂ„i trong tĂȘm trñ caĂĄc em vĂŻĂ«t seĂ„o khöng
bao giĂșĂą phai nhaĂ„t. CĂȘĂŹn traĂĄnh cho caĂĄc em phaĂŁi àöëi mĂčĂ„t vĂșĂĄi nhûÀng
nghĂ”ch caĂŁnh vaĂą bĂȘĂ«t haĂ„nh, nhûÀng thûÄc tĂŻĂ« quaĂĄ phuĂ€ phaĂąng, nhûÀng hĂČnh
aĂŁnh daĂ€ man baĂ„o lûÄc trĂŻn saĂĄch baĂĄo, truyĂŻĂŹn hĂČnh, nhûÀng biĂŻĂ«n cöë quaĂĄ
gay cĂȘĂ«n ngoaĂąi Ă Ă»ĂșĂąng phöë, trong gia Ă ĂČnh, nĂși trĂ»ĂșĂąng hoĂ„c.
        RiĂŻng vĂșĂĄi caĂĄc cĂȘu truyĂŻĂ„n kĂŻĂ­, cĂȘĂŹn nhĂșĂĄ rĂčçng: möÄt nöÄi dung quaĂĄ bi
luĂ„y thĂ»Ășng tĂȘm coĂĄ thĂŻĂ­ gĂșĂ„i ra nĂși caĂĄc em loĂąng trĂčĂŠc ĂȘĂ­n nhĂȘn aĂĄi, nhĂ»ng
cuĂ€ng coĂĄ thĂŻĂ­ ĂȘm thĂȘĂŹm hĂČnh thaĂąnh trong tiĂŻĂŹm thûåc vaĂą vö thûåc cuĂŁa caĂĄc
em tñnh hiĂŻĂ«u chiĂŻĂ«n, hiĂŻĂ«u saĂĄt, thñch traĂŁ Ă uĂ€a, nhĂȘĂźn tĂȘm, hoĂčĂ„c ngĂ»ĂșĂ„c
laĂ„i, sûÄ muĂŁi loĂąng uĂŁy mĂ”, mau nĂ»ĂșĂĄc mĂčĂŠt vĂČ quaĂĄ sûåc Ă a sĂȘĂŹu Ă a caĂŁm. MĂčĂ„t
khaĂĄc, bĂŻn caĂ„nh sûÄ Ă a caĂŁm, caĂĄc em vĂȘĂźn coĂąn thiĂŻn nhiĂŻĂŹu vĂŻĂŹ giaĂĄc quan,
thñch sĂșĂą tĂȘĂ„n tay nhĂČn tĂȘĂ„n mĂčĂŠt, nĂŻn caĂĄc em rĂȘĂ«t vui thñch khi Ă Ă»ĂșĂ„c
thĂ»ĂșĂŁng cuĂ„ thĂŻĂ­ bĂčçng vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t hĂșn laĂą khen ngĂșĂ„i tuyĂŻn dĂ»Ășng suöng
suöng vĂȘĂ„y thöi. CaĂĄc em rĂȘĂ«t haĂ€nh diĂŻĂ„n thĂȘĂ«m thña khi Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn
kheĂĄo leĂĄo goĂĄp yĂĄ khñch lĂŻĂ„ hĂșn laĂą phĂŻ bĂČnh chĂŻ traĂĄch hay nöíi caĂĄu lĂŻn
quaĂĄt thaĂĄo om soĂąm.

       ChuĂĄng ta thĂȘĂ«y, nhaĂą trĂ»ĂșĂąng Ă aĂ€ tûùng aĂĄp duĂ„ng nhûÀng caĂĄch khen
thĂ»ĂșĂŁng khaĂĄ cuĂ„ thĂŻĂ­ nhĂ» caĂĄc böng hoa Ă iĂŻĂ­m 10 cho tûùng mön hoĂ„c, saĂĄch
truyĂŻĂ„n laĂąm phĂȘĂŹn thĂ»ĂșĂŁng cuöëi nĂčm. BaĂŁn thĂȘn chuĂĄng ta khi coĂąn beĂĄ,
hĂčĂšn ai cuĂ€ng Ă aĂ€ tûùng ao Ă»ĂșĂĄc hoĂčĂ„c haĂ€nh diĂŻĂ„n khi thĂȘĂ«y tĂŻn mĂČnh Ă Ă»ĂșĂ„c
ghi trĂŻn BaĂŁng Danh DûÄ treo taĂ„i möÄt nĂși trang troĂ„ng vaĂą dĂŻĂź thĂȘĂ«y ĂșĂŁ
trĂ»ĂșĂąng. CoĂąn Söí HoĂ„c BaĂ„ hoĂčĂ„c Söí LiĂŻn LaĂ„c thĂČ khöng ai muöën cha meĂ„
mĂČnh laĂ„i phaĂŁi Ă oĂ„c thĂȘĂ«y nhûÀng gioĂąng chûÀ thĂȘĂŹy cö chuĂŁ nhiĂŻĂ„m phĂŻ xĂȘĂ«u
vaĂą yĂŻĂ«u keĂĄm. Do vĂȘĂ„y, Ă ĂȘy laĂą nhûÀng caĂĄch khen thĂ»ĂșĂŁng coĂĄ veĂŁ vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t
nhĂ»ng laĂ„i haĂąm yĂĄ vĂŻĂŹ chiĂŻĂŹu sĂȘu tinh thĂȘĂŹn nhiĂŻĂŹu lĂčĂŠm...
     Úà lûåa tuöíi naĂąy, ngĂ»ĂșĂąi söëng vĂșĂĄi caĂĄc em phaĂŁi laĂą möÄt "bĂŻĂŹ trĂŻn" hiĂŻĂ­u
theo nghĂŽa röÄng nhĂȘĂ«t, nghiĂŻm minh maĂą quaĂŁng Ă aĂ„i, cöng bĂČnh maĂą bao
dung, vĂȘĂźn luön Ă oĂąi hoĂŁi cao maĂą laĂ„i biĂŻĂ«t khñch lĂŻĂ„ nĂȘng Ă ĂșĂ€.



http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                           20

      5. CaĂĄc em rĂȘĂ«t hiĂŻĂ«u àöÄng:
       NĂčng lûÄc ĂșĂŁ àöÄ tuöíi Ă ang tĂčng trĂ»ĂșĂŁng nĂși caĂĄc em luön döÏi daĂąo.
BĂŻn caĂ„nh Ă oĂĄ, caĂĄc em cuĂ€ng Ă ang traĂŁi qua möÄt cĂșn khuĂŁng hoaĂŁng vĂŻĂŹ trñ
tuïÄ, coùn goÄi laù khuãng hoaãng vïÏ yå thûåc cûã àöÄng ( ideåe motrice ).
       VĂŻĂŹ mĂčĂ„t sinh hoaĂ„t thĂŻĂ­ lyĂĄ, caĂĄc em, kĂŻĂ­ caĂŁ caĂĄc beĂĄ gaĂĄi, cĂȘĂŹn phaĂŁi luön
tay luön chĂȘn, chaĂ„y nhaĂŁy, leo treĂąo, nö Ă uĂąa vaĂą hoĂą heĂĄt thoĂŁa thñch, hoĂčĂ„c
im lĂčĂ„ng ngöÏi taĂĄy maĂĄy, hĂČ huĂ„c nghĂ”ch phaĂĄ möÄt troĂą naĂąo Ă oĂĄ, hay laĂąm möÄt
viĂŻĂ„c gĂČ Ă oĂĄ vûùa sûåc mĂČnh. RiĂŻng bĂŻn nam, caĂĄc em rĂȘĂ«t thñch caĂĄc troĂą chĂși
àöëi khaång, mang tñnh giao chiïën vaù àua tranh giûÀa hai phe (vñ duÄ:
keĂĄo co, cĂ»ĂșĂĄp cĂșĂą, Ă aĂĄnh trĂȘĂ„n giaĂŁ...). CaĂĄc em sĂčĂ©n saĂąng chĂși hĂčng say hĂŻĂ«t
mĂČnh, bĂșĂŁi àöëi vĂșĂĄi caĂĄc em, chuyĂŻĂ„n thĂčĂŠng thua rĂȘĂ«t laĂą quan troĂ„ng, noĂĄ
nhĂčçm muĂ„c àñch tûÄ khĂčĂšng Ă Ă”nh caĂĄ tñnh cho duĂą caĂĄc em chĂ»a Ă uĂŁ lyĂĄ luĂȘĂ„n
cao xa gĂČ lĂčĂŠm vĂŻĂŹ baĂŁn thĂȘn. VĂșĂĄi caĂĄc em nûÀ, vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ cuĂ€ng tĂ»Ășng tûÄ nhĂ»
khi caĂĄc em Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t thñch caĂĄc troĂą chĂși tuy nheĂ„ nhaĂąng hĂșn con trai,
nhĂ»ng cuĂ€ng laĂą chuyĂŻĂ„n luĂȘn phiĂŻn thi Ă ua giaĂąnh phĂȘĂŹn thĂčĂŠng cho
mĂČnh (vñ duĂ„: nhaĂŁy coĂą coĂą, Ă aĂĄnh chuyĂŻĂŹn, nhaĂŁy leĂąo, chĂși ö Ăčn quan...).
       Trong thûÄc tĂŻĂ«, ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn Ă ang bĂȘĂ„n viĂŻĂ„c, rĂȘĂ«t gheĂĄt sûÄ öÏn aĂąo naĂĄo
àöÄng, laĂ„i cho rĂčçng caĂĄc em Ă ang chĂși nhûÀng troĂą quaĂĄ hiĂŻĂ«u àöÄng, coĂĄ haĂ„i
vĂŻĂŹ sûåc voĂĄc lĂȘĂźn tĂȘm lyĂĄ, nĂŻn thĂ»ĂșĂąng la rĂȘĂŹy ngĂčn cĂȘĂ«m caĂĄc em. NgĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn
khöng ngĂșĂą Ă aĂ€ Ă ĂȘĂ­y caĂĄc em sĂșĂĄm rĂși vaĂąo tĂČnh traĂ„ng döÏn neĂĄn, coĂĄ thĂŻĂ­ taĂ„o
ra nhûÀng tĂČnh caĂŁm röëi loaĂ„n, rĂȘĂ«t coĂĄ haĂ„i vĂŻĂŹ lĂȘu vĂŻĂŹ daĂąi.
       VĂŻĂŹ sinh hoaĂ„t hoĂ„c tĂȘĂ„p, caĂĄc em cuĂ€ng rĂȘĂ«t dĂŻĂź haĂąo hûång Ă ĂŻĂ­ cho cuöën
theo caĂĄc yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng, caĂĄc kiĂŻĂ«n thûåc lyĂĄ thuĂĄ mĂșĂĄi laĂ„, Ă ĂŻĂ­ khöng ngûùng Ă ĂčĂ„t ra
caĂĄc cĂȘu hoĂŁi toĂą moĂą thĂčĂŠc mĂčĂŠc. MöÄt khi nĂși caĂĄc em lyĂĄ trñ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hoaĂ„t
àöÄng ĂȘm thĂȘĂŹm, caĂĄc yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng nhĂ» thĂŻĂ« dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn saĂĄng toĂŁ ra, cho duĂą caĂĄc
em chĂ»a thĂŻĂ­ lyĂĄ luĂȘĂ„n suy diĂŻĂźn theo daĂ„ng Ă ĂčĂ„t vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ "vĂČ vĂȘĂ„y", "cho
nĂŻn", "do Ă oĂĄ" nhĂ» ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn... NhĂ»ng mĂčĂ„t khaĂĄc, caĂĄc em Ă aĂ€ khöng coĂąn
thoĂŁa maĂ€n vĂșĂĄi daĂ„ng cĂȘu hoĂŁi "taĂ„i sao?" maĂą Ă aĂ€ chuyĂŻĂ­n dĂȘĂŹn sang cĂȘu hoĂŁi
khoĂĄ hĂșn nhiĂŻĂŹu: "laĂąm thĂŻĂ« naĂąo ?" tûåc laĂą coĂĄ khuynh hĂ»ĂșĂĄng khaĂĄch quan
hĂșn, sĂȘu xa hĂșn.
      DuĂą vĂȘĂ„y, caĂĄc em chĂ»a thĂŻĂ­ tĂȘĂ„p trung tĂ» tĂ»ĂșĂŁng lĂȘu Ă ĂŻĂ­ kĂ”p phĂȘn
tñch vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ vaĂą quan saĂĄt möÄt caĂĄch kiĂŻn nhĂȘĂźn, caĂĄc em cuĂ€ng chĂ»a thĂŻĂ­ tûÄ
mĂČnh biĂŻĂ«t caĂĄch hoĂ„c hoĂŁi sao cho Ă uĂĄng mûåc nĂŻĂ«u khöng Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn
hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn dĂ»ĂșĂĄi daĂ„ng "hoĂ„c maĂą chĂși" Ă ĂȘĂŹy hĂȘĂ«p dĂȘĂźn.


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                          21

       ÚÃ Ă iĂŻĂ­m naĂąy, ngĂ»ĂșĂąi söëng vĂșĂĄi caĂĄc em phaĂŁi laĂą möÄt thĂȘĂŹy giaĂĄo, möÄt
cö giaĂĄo vûùa coĂĄ kiĂŻĂ«n thûåc quaĂŁng baĂĄc, laĂ„i vûùa coĂĄ tĂȘm höÏn sĂȘu sĂčĂŠc Ă ĂŻĂ­
truyĂŻĂŹn Ă aĂ„t tri thûåc, gĂșĂ„i mĂșĂŁ saĂĄng kiĂŻĂ«n vaĂą nhĂȘĂ«t laĂą vun Ă ĂčĂŠp cho caĂĄc em
nhûÀng tĂȘm tĂČnh nhĂȘn aĂĄi vĂ” tha, vui tĂ»Ăși vaĂą dĂŻĂź thĂ»Ășng, Ă uĂĄng vĂșĂĄi àöÄ
tuöíi caåc em.
      6. Caåc em coå thïí trung tñn àïën cuùng:
       Khi gĂčĂ„p möÄt hoaĂąn caĂŁnh Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t hoĂčĂ„c trong möÄt trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p bĂȘĂ«t
ngĂșĂą, nĂŻĂ«u caĂĄc em Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn tin cĂȘĂ„y trao phoĂĄ möÄt traĂĄch nhiĂŻĂ„m
quan troĂ„ng naĂąo Ă oĂĄ, vĂșĂĄi lĂșĂąi giaĂŁi thñch kyĂ€ lĂ»ĂșĂ€ng vaĂą cĂčn dĂčĂ„n chi tiĂŻĂ«t, caĂĄc
em seĂ€ hĂŻĂ«t sûåc yĂĄ thûåc vĂŻĂŹ cöng viĂŻĂ„c, caĂŁm thĂȘĂ«y vinh dûÄ vaĂą haĂ€nh diĂŻĂ„n Ă ĂŻĂ­
cöë gĂčĂŠng chu toaĂąn hĂșn caĂŁ mong Ă ĂșĂ„i cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn. ÊËn tĂ»ĂșĂ„ng sĂȘu sĂčĂŠc
naĂąy seĂ€ theo caĂĄc em suöët cuöÄc Ă ĂșĂąi, hĂČnh thaĂąnh möÄt nhĂȘn caĂĄch khoĂĄ gĂČ coĂĄ
thïí laùm biïën daÄng.
      HiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu naĂąy, chuĂĄng ta khöng lĂȘĂ«y laĂąm ngaĂ„c nhiĂŻn khi
thĂȘĂ«y caĂĄc phong traĂąo giaĂĄo duĂ„c àûång Ă ĂčĂŠn trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi Ă ĂŻĂŹu coĂĄ nhûÀng
nghi thûåc tĂȘĂ„p tuĂ„c rĂȘĂ«t long troĂ„ng nhĂ» àöÄi muĂ€, trao cĂșĂą, tuyĂŻn hûåa thiĂŻĂ«u
nhi, thĂčĂŠt khĂčn quaĂąng, gĂčĂŠn sao...
        TaĂ„i trĂ»ĂșĂąng hoĂ„c, coĂĄ nĂși, nĂŻĂ«u biĂŻĂ«t huĂȘĂ«n luyĂŻĂ„n tinh thĂȘĂŹn vaĂą kyĂ€
thuĂȘĂ„t tĂșĂĄi nĂși tĂșĂĄi chöën, ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn coĂĄ thĂŻĂ­ tin tĂ»ĂșĂŁng giao phoĂĄ cho caĂĄc em
ĂșĂŁ caĂĄc lĂșĂĄp tiĂŻĂ­u hoĂ„c Ă aĂŁm nhĂȘĂ„n chuĂȘĂ­n bĂ” ĂȘm thanh, xĂŻĂ«p àöÄi hĂČnh danh
dûÄ, keĂĄo cĂșĂą, bĂčĂŠt nhĂ”p vaĂą àöÏng ca baĂąi quöëc ca v.v... maĂą khöng sĂșĂ„ gĂčĂ„p sûÄ
cöë truĂ„c trĂčĂ„c, bĂșĂŁi caĂĄc em yĂĄ thûåc khaĂĄ chûÀng chaĂ„c vĂŻĂŹ tñnh caĂĄch quan
troĂ„ng vaĂą trang nghiĂŻm cuĂŁa cöng viĂŻĂ„c cuĂąng vĂșĂĄi niĂŻĂŹm haĂ€nh diĂŻĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c
Ă aĂ„i diĂŻĂ„n cho toaĂąn trĂ»ĂșĂąng.
      NhĂ» vĂȘĂ„y, ĂșĂŁ Ă iĂŻĂ­m naĂąy, ngĂ»ĂșĂąi söëng vĂșĂĄi caĂĄc em phaĂŁi laĂą möÄt NgĂ»ĂșĂąi
LaĂ€nh ÀaĂ„o (leader) Ă uĂĄng nghĂŽa, biĂŻĂ«t caĂĄch huĂȘĂ«n luyĂŻĂ„n, chĂł dĂȘĂźn cho caĂĄc
em thaĂąnh thaĂ„o, thaĂĄo vaĂĄt trong caĂĄc viĂŻĂ„c nhoĂŁ, vûùa tĂȘĂŹm hiĂŻĂ­u, vûùa sûåc
laĂąm cuĂŁa caĂĄc em maĂą laĂ„i coĂĄ tĂȘĂŹm quan troĂ„ng khöng thua gĂČ viĂŻĂ„c cuĂŁa
ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn, sau Ă oĂĄ, biĂŻĂ«t maĂ„nh daĂ„n tin tĂ»ĂșĂŁng trao phoĂĄ cöng viĂŻĂ„c Ă oĂĄ Ă ĂŻĂ­
caĂĄc em tûÄ chĂși, tûÄ laĂąm, tûÄ giaĂŁi quyĂŻĂ«t trong khaĂŁ nĂčng cuĂŁa caĂĄc em...




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         22




                    TĂȘm lyĂĄ treĂŁ khi cha meĂ„ ly hön


        Cha meĂ„ bĂȘĂ«t hoaĂą luön luön aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng Ă ĂŻĂ«n sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa àûåa
treĂŁ vĂŻĂŹ mĂčĂ„t tĂȘm lyĂĄ. SûÄ bĂȘĂ«t hoaĂą cuĂŁa cha meĂ„ keĂĄo theo nhiĂŻĂŹu hĂ» haĂ„i nĂși
baĂŁn thĂȘn àûåa treĂŁ. NhûÀng caĂŁnh caĂ€i vaĂ€ nhau, nhûÀng cĂȘu chĂČ chiĂŻĂ«t,
nhûÀng cĂȘu chûãi hay nhûÀng lĂȘĂŹn Ă aĂĄnh nhau trĂ»ĂșĂĄc mĂčĂ„t treĂŁ luĂĄc naĂąo cuĂ€ng
coĂĄ haĂ„i chûå khöng Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt lĂșĂ„i löÄc naĂąo.

      SûÄ buĂąng nöí bĂȘĂ«t hoaĂą trong gia Ă ĂČnh laĂą möÄt Ă ĂŻĂŹ taĂąi cuĂŁa sûÄ lo ĂȘu àöëi
vĂșĂĄi àûåa treĂŁ: khöng biĂŻĂ«t ngĂ»ĂșĂąi ta coĂąn lo cho mĂČnh nûÀa khöng? Ai seĂ€ laĂą
ngĂ»ĂșĂąi Ă aĂŁm traĂĄch viĂŻĂ„c naĂąy? Àûåa treĂŁ tûÄ caĂŁm thĂȘĂ«y bĂ” Ă ĂȘĂ­y Ă Ă»a trong möÄt
khöng khñ bĂȘĂ«t an nĂși maĂą ngĂ»ĂșĂąi ta coi chuĂĄng nhĂ» laĂą möÄt vĂȘĂ„t bung
xung Ă ĂŻĂ­ tranh daĂąnh tĂČnh caĂŁm vaĂą quyĂŻĂŹn lĂșĂ„i taĂąi chñnh Ă ĂŻĂ­ coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt
söë quyĂŻĂŹn haĂ„n thĂčm viĂŻĂ«ng hay trĂșĂ„ cĂȘĂ«p Ă ĂŻĂ­ nuöi chuĂĄng. Cha meĂ„ hiĂŻĂŹm
khñch nhau trong quan Ă iĂŻĂ­m giaĂĄo duĂ„c con mĂČnh, ngĂ»ĂșĂąi naĂąy phĂŻ bĂČnh
quan Ă iĂŻĂ­m ngĂ»ĂșĂąi kia, röÏi phuĂŁ lĂŻn treĂŁ nhûÀng phĂ»Ășng phaĂĄp giaĂĄo duĂ„c
riĂŻng cuĂŁa mĂČnh; hay traĂĄi laĂ„i möÄt ngĂ»ĂșĂąi Ă oĂĄng vai laĂąm ngĂ»ĂșĂąi töët trong
sûÄ nhĂ»ĂșĂ„ng böÄ Ă ĂŻĂ­ cho àûåa treĂŁ coĂĄ caĂŁm giaĂĄc rĂčçng noĂĄ Ă aĂ€ bĂ” ngĂ»ĂșĂąi Ă oĂĄ boĂŁ
rĂși noĂĄ.
      SûÄ thñch nghi vĂșĂĄi möÄt hoaĂąn caĂŁnh mĂșĂĄi laĂą möÄt Ă iĂŻĂŹu maĂą àûåa treĂŁ
phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c thuyĂŻĂ«t phuĂ„c. TĂČnh anh em phaĂŁi bĂ” chia xeĂŁ, choĂ„n lûÄa möÄt
trong hai ngĂ»ĂșĂąi cha hoĂčĂ„c meĂ„, thĂ»ĂșĂąng laĂą ngĂ»ĂșĂąi khöng rĂșĂąi xa gia Ă ĂČnh.
NhĂ»ng àöi khi chñnh ngĂ»ĂșĂąi vĂčĂŠng mĂčĂ„t laĂą ngĂ»ĂșĂąi Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi ta lyĂĄ tĂ»ĂșĂŁng
hoaĂĄ nhiĂŻĂŹu nhĂȘĂ«t.
       Trong tĂȘĂ«t caĂŁ caĂĄc trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p, cha meĂ„ phaĂŁi giaĂŁi thñch roĂ€ raĂąng cho
treĂŁ biĂŻĂ«t hoaĂąn caĂŁnh sĂčĂŠp Ă ĂŻĂ«n vĂșĂĄi gia Ă ĂČnh, khöng nĂŻn im lĂčĂ„ng theo Ă iĂŻĂŹu
mĂČnh tûÄ nhuĂŁ “röÏi àûåa treĂŁ seĂ€ nhĂȘĂ„n ra”. HoĂ„ cĂȘĂŹn phaĂŁi noĂĄi chuyĂŻĂ„n, trĂȘĂ«n
an, giaĂŁi thñch cho treĂŁ laĂą seĂ€ chĂčĂšng boĂŁ rĂși chuĂĄng, tĂ»Ășng lai cuĂŁa chuĂĄng
luön Ă Ă»ĂșĂ„c Ă aĂŁm baĂŁo vaĂą Ă Ă”nh roĂ€ chuĂĄng seĂ€ söëng vĂșĂĄi ai. Sau cuĂąng chuĂĄng
phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c baĂŁo Ă aĂŁm rĂčçng chuĂĄng khöng coĂĄ möÄt chuĂĄt traĂĄch nhiĂŻĂ„m naĂąo

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                            23

trong viĂŻĂ„c ly hön cuĂŁa cha meĂ„. NhûÀng gĂČ tûÄ nhiĂŻn àöëi vĂșĂĄi cha meĂ„ laĂą
khöng tûÄ nhiĂŻn àöëi vĂșĂĄi àûåa treĂŁ, cuĂ€ng nhĂ» nhiĂŻĂŹu sûÄ bĂȘĂ«t àöÏng cuĂŁa cha
meĂ„ coĂĄ khĂșĂŁi Ă iĂŻĂ­m laĂą nhûÀng vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ giaĂĄo duĂ„c.
       NhûÀng cuöÄc nghiĂŻn cûåu vĂŻĂŹ caĂĄc vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ coĂĄ liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n treĂŁ em
trong gia Ă ĂČnh xaĂŁy ra tĂČnh traĂ„ng ly hön Ă aĂ€ Ă uĂșĂ„c ghi nhĂȘĂ„n rĂčçng caĂĄc
khoĂĄ khĂčn vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ cuĂŁa chuĂĄng tûÄ noĂĄ dĂ”u Ă i trong thĂșĂąi haĂ„n möÄt vaĂąi
nĂčm sau viĂŻĂ„c ly hön. ÀĂȘy laĂą möÄt tĂČnh caĂŁm khöng Ă Ă»ĂșĂ„c an toaĂąn hay bĂ”
boĂŁ rĂși, möÄt möëi lo sĂșĂ„ hay möÄt mĂčĂ„c caĂŁm töÄi lößi. Àûåa treĂŁ tûÄ kĂŻĂ«t töÄi mĂČnh
coĂĄ phĂȘĂŹn naĂąo traĂĄch nhiĂŻĂ„m vĂŻĂŹ sûÄ chia ly cuĂŁa cha meĂ„. SûÄ buöÏn baĂ€, sûÄ
suy nhĂ»ĂșĂ„c, sûÄ caĂĄch ly, sûÄ mĂȘĂ«t nguĂŁ, nhûÀng cĂșn aĂĄc möÄng vaĂą nhûÀng nößi
sĂșĂ„ haĂ€i aĂĄm aĂŁnh ban Ă ĂŻm, sĂșĂ„ boĂĄng töëi... Ă ĂŻĂŹu coĂĄ khaĂŁ nĂčng chĂŻĂ« ngûÄ Ă ĂșĂąi
söëng tinh thĂȘĂŹn àûåa treĂŁ. KĂŻĂ«t quaĂŁ hoĂ„c tĂȘĂ„p cuĂ€ng coĂĄ phĂȘĂŹn suĂĄt giaĂŁm. CaĂĄc
xaĂĄo tröÄn cuĂŁa tñnh tĂČnh cuĂ€ng Ă Ă»ĂșĂ„c ghi nhĂȘĂ„n nhĂ» sûÄ mĂȘĂ«t quĂȘn bĂČnh, sûÄ
xung àöÄt, nhûÀng cĂșn giĂȘĂ„n. Àöi khi àûåa treĂŁ chuyĂŻĂ­n sûÄ thö baĂ„o trong
gia Ă ĂČnh sang nhûÀng quan hĂŻĂ„ xaĂ€ höÄi, maĂą möÄt söë cuöÄc nghiĂŻn cûåu Ă aĂ€
thiĂŻĂ«t lĂȘĂ„p möëi quan hĂŻĂ„ giûÀa sûÄ bĂȘĂ«t hoaĂą cuĂŁa cha meĂ„ vaĂą thaĂĄi àöÄ khöng
thñch nghi vĂșĂĄi xaĂ€ höÄi cuĂŁa nhûÀng àûåa con.

       Trong nhûÀng trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p khaĂĄc, chuĂĄng choĂ„n thaĂĄi àöÄ cuĂŁa möÄt
ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn trĂ»ĂșĂŁng thaĂąnh sĂșĂĄm: chuĂĄng Ă aĂŁm nhĂȘĂ„n nhĂ»ng khöng biĂŻĂ«t chĂși
vĂșĂĄi nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi cuĂąng thĂșĂąi vĂșĂĄi chuĂĄng. CaĂŁm giaĂĄc trĂ»ĂșĂŁng thaĂąnh sĂșĂĄm so
vĂșĂĄi tuöíi thĂș ĂȘĂ«u coĂĄ thĂŻĂ­ laĂą lyĂĄ do xung àöÄt ĂșĂŁ tuöíi vĂ” thaĂąnh niĂŻn vĂČ Ă Ă»ĂĄa treĂŁ
vĂ»ĂșĂ„t quaĂĄ giai Ă oaĂ„n vaĂą Ă aĂ€ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt sûÄ tûÄ chuĂŁ lĂșĂĄn, trûù phĂ»Ășng diĂŻĂ„n
taùi chñnh.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                        24




                                   Thuå nuöi


       Nuöi thuĂĄ vĂȘĂ„t trong nhaĂą coĂĄ möÄt vai troĂą quan troĂ„ng trong sûÄ phaĂĄt
triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ, thuĂĄ nuöi laĂą möÄt phĂȘĂŹn cuĂŁa möi trĂ»ĂșĂąng vaĂą coĂĄ möÄt chûåc
nĂčng gĂȘy sûÄ chuĂĄ yĂĄ nĂși treĂŁ, cho Ă ĂŻĂ«n luĂĄc àûåa treĂŁ Ă Ă»ĂșĂ„c 7 tuöíi. TreĂŁ con
rĂȘĂ«t mĂŻ nhûÀng con thuĂĄ nhoĂŁ nhĂ» öëc sĂŻn, con ruöÏi hay con caĂĄnh cam maĂą
chuĂĄng tröng thĂȘĂ«y vaĂą seĂ€ cöë gĂčĂŠng bĂčĂŠt cho bĂčçng Ă Ă»ĂșĂ„c. Sau Ă oĂĄ treĂŁ bĂ”
chinh phuĂ„c bĂșĂŁi nhûÀng con thuĂĄ lĂșĂĄn hĂșn vaĂą seĂ€ rĂȘĂ«t vui mûùng khi Ă Ă»ĂșĂ„c
cha meĂ„ cho Ă i chĂși sĂșĂŁ thuĂĄ, hay Ă Ă»ĂșĂ„c nghe nhûÀng cĂȘu chuyĂŻĂ„n vĂŻĂŹ caĂĄc
loaĂąi thuĂĄ hoang daĂ€ trong thiĂŻn nhiĂŻn, nĂși rûùng rĂȘĂ„m hay chöën biĂŻĂ­n caĂŁ
mïnh möng.

       ThuĂĄ nuöi trong nhaĂą cuĂ€ng coĂĄ möÄt tĂȘĂŹm quan troĂ„ng nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh cho
nhûÀng àûåa treã, nhûng coå thïí thuå nuöi phaãi chÔu àûÄng nhûÀng caåch cû
cûã thö baĂ„o àöÄc Ă oaĂĄn hoĂčĂ„c coĂĄ diĂŻĂźm phuĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng àûåa treĂŁ cĂ» xûã möÄt
caĂĄch dĂ”u hiĂŻĂŹn vaĂą thĂȘn aĂĄi. ThuĂĄ nuöi cuĂ€ng nhĂ» thuĂĄ nhöÏi böng laĂą möÄt
nguöÏn vui vö tĂȘĂ„n trong nhûÀng troĂą chĂși cuĂŁa àûåa treĂŁ. TreĂŁ ĂȘu yĂŻĂ«m neĂĄp
mĂČnh göëi Ă ĂȘĂŹu lĂŻn con gĂȘĂ«u böng nguĂŁ möÄt caĂĄch ngon laĂąnh, sĂ»ĂșĂŁi ĂȘĂ«m hay
tĂȘm sûÄ vĂșĂĄi noĂĄ cuĂ€ng laĂą coi noĂĄ nhĂ» möÄt ngĂ»ĂșĂąi thĂȘn. NhĂ»ng traĂĄi laĂ„i, treĂŁ
cuĂ€ng trûùng phaĂ„t hay àöëi xûã thö baĂ„o vĂșĂĄi noĂĄ khi treĂŁ tûÄ cho mĂČnh quyĂŻĂŹn
haĂ„n cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi cha hay ngĂ»ĂșĂąi meĂ„. Àûåa treĂŁ nhĂ» truĂĄt hĂŻĂ«t nhûÀng cĂčng
thĂčĂšng cuĂŁa mĂČnh, nhĂ» truĂĄt hĂŻĂ«t cĂșn giĂȘĂ„n cho nhûÀng xuĂĄc phaĂ„m phaĂŁi
chĂ”u àûÄng. Àöëi vĂșĂĄi möÄt söë taĂĄc giaĂŁ, trong nhûÀng hĂČnh veĂ€ cuĂŁa mĂČnh àûåa
treĂŁ trĂČnh baĂąy chuĂŁ yĂŻĂ«u nhûÀng con thuĂĄ, Ă iĂŻĂŹu naĂąy laĂą möÄt sûÄ böÄc löÄ viĂŻĂ„c
tĂČm kiĂŻĂ«m möÄt tĂČnh caĂŁm maĂą àûåa treĂŁ Ă oĂĄ bĂ” thiĂŻĂ«u thöën

       ThuĂĄ vĂȘĂ„t hĂ»ĂșĂĄng treĂŁ Ă ĂŻĂ«n nhûÀng thûÄc tĂŻĂ« cuĂŁa cuöÄc söëng. Qua caĂĄc
con vĂȘĂ„t maĂą treĂŁ coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng thöng tin trong nhiĂŻĂŹu laĂ€nh vûÄc khaĂĄc
nhau, coĂĄ liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n tĂČnh duĂ„c (sûÄ truyĂŻĂŹn giöëng cuĂŁa caĂĄc con choĂĄ
ngoaĂąi Ă Ă»ĂșĂąng), sûÄ sinh saĂŁn (öí meĂąo mĂșĂĄi Ă eĂŁ), bĂŻĂ„nh tĂȘĂ„t (bĂ” gheĂŁ, bĂ” öëm luĂą
Ă uĂą), caĂĄi chĂŻĂ«t (con chuöÄt bĂ” con meĂąo giĂŻĂ«t vaĂą Ăčn thĂ”t, con chim non rĂși


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         25

xuöëng Ă Ă»ĂșĂąng vaĂą bĂ” xe caĂĄn chĂŻĂ«t). Cho Ă ĂŻĂ«n 6 tuöíi, àûåa treĂŁ vĂȘĂźn tin rĂčçng
caĂĄc con thuĂĄ Ă ĂŻĂŹu coĂĄ möÄt linh höÏn ngûÄ trĂ” vaĂą noĂĄ gaĂĄn cho con vĂȘĂ„t daĂĄng
dĂȘĂ«p möÄt con ngĂ»ĂșĂąi. Àûåa treĂŁ cûã haĂąnh nghi thûåc chön cĂȘĂ«t möÄt con thuĂĄ
nuöi bĂ” chĂŻĂ«t. BoĂ„n treĂŁ nhĂȘĂ„n thĂȘĂ«y rĂčçng nĂși nhûÀng con thuĂĄ coĂĄ möÄt söë
thaĂĄi àöÄ coĂĄ thĂŻĂ­ so saĂĄnh Ă Ă»ĂșĂ„c vĂșĂĄi con ngĂ»ĂșĂąi (con gaĂą con chaĂ„y le te theo
meĂ„ noĂĄ, con meĂąo ngöÏi rûãa mĂčĂ„t, nhûÀng con choĂĄ nhoĂŁ Ă uĂąa giĂșĂ€n vĂșĂĄi
nhau...), möÄt söë chûåc nĂčng rĂȘĂ«t phöí biĂŻĂ«n (Ăčn, uöëng, nguĂŁ, tiĂŻu tiĂŻĂ­u...) vaĂą
möÄt söë thaĂĄi àöÄ rĂȘĂ«t Ă aĂĄng traĂĄch (con choĂĄ dûÀ dĂčçn, con ngûÄa Ă aĂĄ nguy
hiĂŻĂ­m).
       Con vĂȘĂ„t cho àûåa treĂŁ coĂĄ caĂŁm giaĂĄc cuĂŁa nhûÀng nößi Ă»ĂșĂĄc mong: möÄt
beĂĄ gaĂĄi mong muöën coĂĄ àûåa em seĂ€ thñch cho con meĂąo buĂĄ bĂČnh sûÀa, cuĂ€ng
nhĂ» treĂŁ Ă aĂ€ laĂąm nhĂ» thĂŻĂ« vĂșĂĄi con buĂĄp bĂŻ.
        Con vĂȘĂ„t hiĂŻĂ„n diĂŻĂ„n thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn trong giĂȘĂ«c mĂș, àöÏ chĂși hay
trong quyïín saåch cuãa treã, cho pheåp treã truåt lïn nhûÀng thûå naùy caåc
tĂČnh caĂŁm, sûÄ lo ĂȘu hay nhûÀng nhĂȘĂ„n Ă Ă”nh: Jerry rĂȘĂ«t thöng minh, mĂčĂ„c
duĂą luön bĂ” meĂąo Tom to lĂșĂĄn sĂčn Ă uöíi nhĂ»ng noĂĄ laĂ„i khöng ngûùng khiĂŻu
khñch con meĂąo, Milou laĂą möÄt chuĂĄ cuĂĄn thaĂĄm hiĂŻĂ­m Ă ĂȘĂŹy toĂą moĂą khöng
ngûùng bĂ” chaĂąng phoĂĄng viĂŻn Tintin caĂŁnh giĂșĂĄi; con soĂĄi cuĂŁa cö beĂĄ QuaĂąng
khĂčn Ă oĂŁ rĂȘĂ«t leĂĄm lĂłnh nhĂ»ng khöng keĂĄm phĂȘĂŹn Ă aĂĄng gheĂĄt, ba chuĂĄ heo
con àöëi Ă ĂȘĂŹu vĂșĂĄi con choĂĄ soĂĄi laĂąm roĂ€ neĂĄt sûÄ Ă oaĂąn kĂŻĂ«t giûÀa caĂĄc anh em
chöëng laĂ„i sûÄ nguy hiĂŻĂ­m... Ă oĂĄ laĂą nhĂȘĂ„n Ă Ă”nh cuĂŁa caĂĄc hoĂ„c thuyĂŻĂ«t tĂȘm lyĂĄ
vĂŻĂŹ caĂĄc möëi quan hĂŻĂ„ cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi – thuĂĄ vĂȘĂ„t theo bĂČnh diĂŻĂ„n tĂȘm lyĂĄ.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                            26




                             Chûång suy nhĂ»ĂșĂ„c


       SûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c cuĂŁa nhûÀng àûåa treĂŁ thĂ»ĂșĂąng rĂȘĂ«t khoĂĄ nhĂȘĂ„n ra. TaĂ„i
sao chĂł nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn mĂșĂĄi coĂĄ sûÄ saĂĄng suöët nhĂȘĂ„n ra rĂčçng mĂČnh sĂčĂŠp
“quyĂ„â€ vĂČ mĂŻĂ„t moĂŁi? NhûÀng àûåa treĂŁ cuĂ€ng suy yĂŻĂ«u chûå! SûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c
cuĂŁa treĂŁ khöng böÄc löÄ nhĂ» cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn nĂŻn caĂĄc bĂȘĂ„c cha meĂ„ khoĂĄ coĂĄ thĂŻĂ­
nhĂȘĂ„n ra Ă Ă»ĂșĂ„c. NhûÀng àûåa treĂŁ suy nhĂ»ĂșĂ„c khöng quan tĂȘm Ă ĂŻĂ«n sûÄ
àöÄng viĂŻn hay nhûÀng troĂą chĂși Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂŻĂŹ nghĂ” cho mĂČnh. ChuĂĄng coĂĄ caĂĄi
nhĂČn vö höÏn, tûù chöëi vui Ă uĂąa, cĂ»ĂșĂąi noĂĄi. ViĂŻĂ„c Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c tĂ» thĂŻĂ« ngöÏi, tĂ»
thĂŻĂ« àûång, cuĂ€ng nhĂ» viĂŻĂ„c noĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c bĂ” Ă ĂČnh trĂŻĂ„ laĂ„i chĂȘĂ„m hĂșn nhûÀng àûåa
treĂŁ bĂČnh thĂ»ĂșĂąng.

       CoĂĄ taĂĄc giaĂŁ Ă aĂ€ diĂŻĂźn taĂŁ möÄt tĂČnh traĂ„ng suy nhĂ»ĂșĂ„c cuĂŁa treĂŁ vaĂą goĂ„i laĂą
“suy nhĂ»ĂșĂ„c nĂ»Ășng tûÄa”. Àûåa treĂŁ coĂĄ nhu cĂȘĂŹu Ă ĂŻĂ­ phaĂĄt triĂŻĂ­n nĂși nĂ»Ășng
tûÄa vaĂąo ngĂ»ĂșĂąi meĂ„ hay ngĂ»ĂșĂąi trûÄc tiĂŻĂ«p nuöi dĂ»ĂșĂ€ng mĂČnh thay thĂŻĂ« cho
meĂ„. SûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c naĂąy coĂĄ thĂŻĂ­ gĂȘy thĂ»Ășng töín cho nhûÀng àûåa treĂŁ phaĂŁi
söëng xa meĂ„ trong luĂĄc mĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c 6 – 8 thaĂĄng tuöíi. GĂ»Ășng mĂčĂ„t cuĂŁa
chuĂĄng khöng biĂŻĂ­u löÄ caĂŁm xuĂĄc naĂąo, chuĂĄng nĂčçm nguĂŁ trong tĂ» thĂŻĂ« nĂčçm
sĂȘĂ«p, Ă ĂȘĂ„p Ă ĂȘĂŹu vaĂąo song giĂ»ĂșĂąng hay bûåt toĂĄc mĂČnh. NgĂ»ĂșĂąi ta ghi nhĂȘĂ„n coĂĄ
möÄt sûÄ Ă ĂČnh trĂŻĂ„ vĂŻĂŹ sûÄ tĂčng trĂ»ĂșĂŁng chiĂŻĂŹu cao hay troĂ„ng lĂ»ĂșĂ„ng cuĂŁa
chuĂĄng.

      TreĂŁ coĂĄ thĂŻĂ­ trĂșĂŁ nĂŻn buöÏn baĂ€ tûù vaĂąi tuĂȘĂŹn trĂ»ĂșĂĄc, khoĂĄc rĂ»ng rûåc,
mĂŻĂ„t moĂŁi, kheĂĄp kñn, biĂŻĂ«ng Ăčn, khöng coĂĄ khaĂŁ nĂčng tĂČm Ă Ă»ĂșĂ„c giĂȘĂ«c nguĂŁ
hoĂčĂ„c laĂ„i nguĂŁ triĂŻĂŹn miĂŻn, lo ĂȘu, than thĂșĂŁ vĂŻĂŹ nhûÀng cĂșn Ă au Ă ĂȘĂŹu hay
Ă au buĂ„ng. ChĂčĂšng coĂĄ gĂČ laĂąm cho chuĂĄng vui thñch, chuĂĄng cuĂ€ng chĂčĂšng
theĂąm vui Ă uĂąa nûÀa. NĂčng lûÄc cuĂŁa chuĂĄng coĂĄ thĂŻĂ­ dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn giaĂŁm: möÄt söë
àûåa beĂĄ khöng coĂąn biĂŻĂ«t tûÄ laĂąm vĂŻĂ„ sinh, doĂ„n baĂąn Ăčn, chuĂȘĂ­n bĂ” cĂčĂ„p saĂĄch
cuĂŁa mĂČnh, coĂĄ khi chuĂĄng tûù chöëi Ă i hoĂ„c; nhûÀng àûåa khaĂĄc coĂąn coĂĄ nhûÀng
biĂŻĂ­u hiĂŻĂ„n Ă ĂčĂ„c thuĂą (khöng an tĂȘm, lo lĂčĂŠng, giĂȘĂ„n dûÀ, thö baĂ„o - hoĂčĂ„c
ngĂ»ĂșĂ„c laĂ„i). ChuĂĄng coĂĄ thĂŻĂ­ coĂĄ nhûÀng sinh hoaĂ„t tûÄ kñch thñch duĂ„c tñnh


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                      27

cuĂŁa mĂČnh lĂȘĂ„p Ă i lĂȘĂ„p laĂ„i nhiĂŻĂŹu lĂȘĂŹn qua viĂŻĂ„c maĂąy moĂą cĂș quan sinh thûÄc.
ChuĂĄng coĂĄ thĂŻĂ­ coĂĄ nhûÀng biĂŻĂ­u hiĂŻĂ„n cuĂŁa nhûÀng cĂșn tiĂŻu chaĂŁy, hĂčĂŠc laĂąo,
chaĂąm hay hen suyĂŻĂźn... laĂą nhûÀng xaĂĄo tröÄn laĂąm cho tinh thĂȘĂŹn bĂ” kñch
àöÄng nĂčĂ„ng nĂŻĂŹ thĂŻm. KĂŻĂ«t quaĂŁ hoĂ„c tĂȘĂ„p cuĂŁa chuĂĄng tĂȘĂ«t nhiĂŻn laĂą tuĂ„t hĂȘĂ„u
vaĂą chuĂĄng thĂ»ĂșĂąng than phiĂŻĂŹn laĂą khöng thĂŻĂ­ laĂąm gĂČ Ă Ă»ĂșĂ„c.
        SûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c coĂĄ thĂŻĂ­ liĂŻn quan vĂșĂĄi möÄt sûÄ thĂȘĂ«t voĂ„ng (thĂȘĂ«t baĂ„i
trong hoĂ„c vĂȘĂ«n hay thĂȘĂ«t voĂ„ng trong tĂČnh caĂŁm), möÄt vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ sûåc khoeĂŁ,
möÄt sûÄ thay àöíi möi trĂ»ĂșĂąng söëng, thay àöíi ngĂ»ĂșĂąi chĂčm soĂĄc, thay àöíi
trĂ»ĂșĂąng lĂșĂĄp, sûÄ ly hön cuĂŁa cha meĂ„, sûÄ xa caĂĄch, sûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi
cha hay ngĂ»ĂșĂąi meĂ„... Àöi khi khöng coĂĄ möÄt lyĂĄ do thĂȘĂ„t sûÄ naĂąo Ă Ă»ĂșĂ„c
nhĂȘĂ„n thĂȘĂ«y. Àûåa treĂŁ bĂ” suy nhĂ»ĂșĂ„c, cuĂ€ng giöëng nhĂ» ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn boĂŁ mĂčĂ„c,
buöng xuöi vaĂą hûÀng hĂșĂą vĂșĂĄi tĂȘĂ«t caĂŁ nhûÀng sûÄ giuĂĄp Ă ĂșĂ€ laĂąm cho tĂČnh
traĂ„ng cuĂŁa chuĂĄng caĂąng thĂŻm trĂȘĂŹm troĂ„ng. ViĂŻĂ„c trĂ” liĂŻĂ„u cuĂŁa chûång suy
nhĂ»ĂșĂ„c rĂȘĂ«t cĂȘĂ«p baĂĄch. Cöng viĂŻĂ„c Ă iĂŻĂŹu trĂ” tĂčng gĂȘĂ«p àöi vĂșĂĄi liĂŻĂ„u phaĂĄp tĂȘm
lyĂĄ buĂą trûù vĂșĂĄi caĂĄch Ă iĂŻĂŹu trĂ” bĂčçng dĂ»ĂșĂ„c phĂȘĂ­m.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ        28




CAÁC GIAI ÀOAÅ N PHAÁT TR IÏÍ N S I NH LYÁ CUÃ A
                   TREÃ




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         29




        NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo treĂŁ chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n


      TreĂŁ em thĂ»ĂșĂąng phaĂĄt triĂŻĂ­n nhiĂŻĂŹu mûåc àöÄ khaĂĄc nhau, nhĂ»ng hĂȘĂŹu
hĂŻĂ«t Ă ĂŻĂŹu phaĂĄt triĂŻĂ­n theo möÄt biĂŻĂ­u àöÏ thĂșĂąi gian chung nhĂȘĂ«t. NĂŻĂ«u trong
voĂąng vaĂąi tuĂȘĂŹn möÄt lĂȘĂŹn treĂŁ maĂą khöng gĂčĂ„p Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄi möëc naĂąo, thĂČ nĂŻn
tham vĂȘĂ«n caĂĄc baĂĄc sĂŽ Ă ĂŻĂ­ hiĂŻĂ­u roĂ€ hĂșn vĂŻĂŹ vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ Ă oĂĄ. CoĂĄ thĂŻĂ­ khöng coĂĄ
vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ gĂČ â€“ ngoaĂ„i trûù möÄt vaĂąi trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p caĂĄ biĂŻĂ„t nhĂ» treĂŁ khöng thĂŻĂ­
leo lĂŻn cĂȘĂŹu thang Ă Ă»ĂșĂ„c nhĂ»ng laĂ„i coĂĄ thĂŻĂ­ laĂąm töët Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng viĂŻĂ„c
khaĂĄc, thĂČ thĂ»ĂșĂąng khöng cĂȘĂŹn phaĂŁi lo lĂčĂŠng gĂČ caĂŁ. Tuy nhiĂŻn, nĂŻĂ«u con
baĂ„n chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n, thĂČ baĂ„n phaĂŁi phaĂĄt hiĂŻĂ„n sĂșĂĄm Ă ĂŻĂ­ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă iĂŻĂŹu trĂ”.
       NoĂĄi chung, haĂ€y tin tĂ»ĂșĂŁng vaĂąo baĂŁn nĂčng cuĂŁa mĂČnh. NĂŻĂ«u coĂĄ Ă iĂŻĂŹu
gĂČ Ă oĂĄ chĂ»a nĂčĂŠm roĂ€ vĂŻĂŹ vĂȘĂ„n àöÄng cuĂŁa con mĂČnh thĂČ phaĂŁi tham vĂȘĂ«n yĂĄ
kiĂŻĂ«n baĂĄc sĂŽ. BaĂ„n laĂą ngĂ»ĂșĂąi hiĂŻĂ­u con mĂČnh roĂ€ nhĂȘĂ«t. DĂ»ĂșĂĄi Ă ĂȘy laĂą caĂĄc dĂȘĂ«u
hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo coĂĄ thĂŻĂ­ xaĂŁy ra cuĂŁa vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ naĂąy, baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ­ sûã duĂ„ng danh
saĂĄch naĂąy Ă ĂŻĂ­ tiĂŻĂ„n theo doĂ€i sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa con mĂČnh.



              Tuöíi      NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo         KiĂŻĂ­m
                                                              tra

                         - 13 thaång tuöíi, khöng ngöÏi
                         chöÏm höím Ă ĂŻĂ­ chĂși Ă Ă»ĂșĂ„c

                         - 13 thaång tuöíi, khöng biïët leo
                         lĂŻn vaĂą xuöëng ghĂŻĂ« nhoĂŁ Ă Ă»ĂșĂ„c
                         - 13 thaång tuöíi, khöng biïët
                         böëc thûåc Ăčn Ă Ă»a vaĂąo miĂŻĂ„ng
                         - 15 thaĂĄng tuöíi, khöng cĂȘĂŹm
                         Ă Ă»ĂșĂ„c buĂĄt chĂČ duĂą chĂł Ă ĂŻĂ­ nguĂŻĂ„ch


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                  30

                         ngoaÄc
                         - 15 thaång tuöíi, khöng tûÄ
                         àûång lĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c khi Ă ang nĂčçm
                         chĂși trĂŻn nĂŻĂŹn nhaĂą
                         - 15 thaång tuöíi, khöng leo lïn
                         ghĂŻĂ« Ă ĂŻĂ­ vĂșĂĄi lĂȘĂ«y àöÏ vĂȘĂ„t trĂŻn cao
                         Ă Ă»ĂșĂ„c
                         - 18 thaĂĄng tuöíi, khöng bĂ»ĂșĂĄc Ă i
                         Ă Ă»ĂșĂ„c
              Tûù    12 - 18 thaĂĄng tuöíi, khöng thĂŻĂ­ cĂșĂŁi
              Ă ĂŻĂ«n 18 vĂșĂĄ ra Ă Ă»ĂșĂ„c
              thaĂĄng
              tuöíi     - 18 thaĂĄng tuöíi, khöng cĂȘĂŹm
                        Ă Ă»ĂșĂ„c buĂĄt chĂČ vaĂą bĂčĂŠt chĂ»ĂșĂĄc veĂ€
                        hĂČnh.

                         - 18 thaång tuöíi, khöng àaå nöíi
                         möÄt quaã banh
                         - 18 thaång tuöíi, khöng ài
                         xuöëng lĂȘĂŹu Ă Ă»ĂșĂ„c khi coĂĄ ngĂ»ĂșĂąi
                         nĂčĂŠm tay dĂčĂŠt xuöëng
                         - Sau nhiĂŻĂŹu thaĂĄng tĂȘĂ„p Ă i vĂȘĂźn
                         khöng bĂ»ĂșĂĄc Ă i möÄt caĂĄch tûÄ
                         nhiĂŻn vaĂą vûÀng vaĂąn Ă Ă»ĂșĂ„c

                         - ChĂł bĂ»ĂșĂĄc Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c bĂčçng Ă ĂȘĂŹu
                         ngoĂĄn chĂȘn



              Tuöíi      NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo           KiĂŻĂ­m
                                                                tra

                         - 21 thaĂĄng tuöíi, khöng lĂȘĂ„t
                         Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄc trang saĂĄch
                         - 21 thaång tuöíi, khöng tûÄ baåm

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                31

                         thaĂąnh cĂȘĂŹu thang Ă ĂŻĂ­ Ă i lĂŻn Ă i
                         xuöëng cĂȘĂŹu thang Ă Ă»ĂșĂ„c
                         - 21 thaång tuöíi, khöng àaå
                         Ă Ă»ĂșĂ„c quaĂŁ banh duĂą Ă aĂ€ coĂĄ ngĂ»ĂșĂąi
                         hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn vaĂą Ă aĂĄ thûã cho coi
                         - 24 thaĂĄng tuöíi, khöng cĂȘĂ«m
                         Ă Ă»ĂșĂ„c buĂĄt chĂČ Ă ĂŻĂ­ veĂ€ nhûÀng
                         Ă Ă»ĂșĂąng thĂčĂšng àûång
              Tûù    19 - 24 thaång tuöíi, khöng tûÄ
              Ă ĂŻĂ«n 24 àûång Ă Ă»ĂșĂ„c trĂŻn 1 chĂȘn
              thaĂĄng
              tuöíi     - 24 thaĂĄng tuöíi, khöng Ă ĂȘĂ­y
                        Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng àöÏ chĂși coĂĄ baĂĄnh
                        xe
                         - 24 thaång tuöíi, khöng àaå
                         Ă Ă»ĂșĂ„c traĂĄi banh theo yĂŻu cĂȘĂŹu
                         - 24 thaång tuöíi, khöng biïët sûã
                         duÄng muößng
                         - 24 thaång tuöíi, khöng chaÄy
                         vûÀng.



              Tuöíi      NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo         KiĂŻĂ­m
                                                              tra

                         - 30 thaĂĄng tuöíi, khöng tûÄ bĂ»ĂșĂĄc
                         Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c vaĂą khöng Ă i 2 chĂȘn 1
                         luĂĄc
                        - 30 thaĂĄng tuöíi, khöng biĂŻĂ«t lĂȘĂ„t
              Tûù    25 trang saåch
              Ă ĂŻĂ«n 30
                        - 30 thaång tuöíi, khöng biïët
              thaĂĄng
                        Ă aĂ„p loaĂ„i xe ba baĂĄnh Ă Ă»ĂșĂ„c
              tuöíi
                        - 30 thaång tuöíi, khöng àûång

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                   32

                         möÄt chĂȘn Ă Ă»ĂșĂ„c



            Tuöíi       NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo         KiĂŻĂ­m tra

                        - 36 thaĂĄng tuöíi, khöng tûÄ bĂ»ĂșĂĄc
                        xuöëng lĂȘĂŹu möÄt mĂČnh Ă Ă»ĂșĂ„c
                        b ng 2 chĂȘn
                        - 36 thaång tuöíi, khöng sûã
                        duĂ„ng Ă Ă»ĂșĂ„c keĂĄo, hay cöë duĂąng
                        keĂĄo Ă ĂŻĂ­ cĂčĂŠt caĂĄi gĂČ
            Tûù    31
            àïën 36 - 36 thaång tuöíi, khöng àûång
            thaĂĄng    möÄt chĂȘn Ă Ă»ĂșĂ„c 2 giĂȘy
            tuöíi
                      - 36 thaĂĄng tuöíi, khöng giĂș cao
                      tay Ă ĂŻĂ­ neĂĄm quaĂŁ banh Ă Ă»ĂșĂ„c
                        - 36 thaång tuöíi, khöng biïët
                        rûãa vaĂą lau khö tay Ă Ă»ĂșĂ„c




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                    33




     TrĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m: BaĂ„n biĂŻĂ«t gĂČ vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ?


       MoĂ„i em beĂĄ mĂșĂĄi sinh Ă ĂŻĂŹu khöng coĂĄ khaĂŁ nĂčng chöëng choĂ„i vĂșĂĄi bĂȘĂ«t
cûå Ă iĂŻĂŹu gĂČ. ÀĂčĂ„t Ă ĂȘu nĂčçm Ă ĂȘĂ«y. NhĂ»ng noĂĄ vĂȘĂźn lĂșĂĄn lĂŻn khöng ngûùng!
       LaĂąm xong baĂąi trĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m sau Ă ĂȘy, baĂ„n seĂ€ nhĂȘĂ„n ra con baĂ„n Ă aĂ€,
Ă ang vaĂą seĂ€ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng tiĂŻĂ«n böÄ gĂČ so vĂșĂĄi khaĂŁ nĂčng tiĂŻĂŹm ĂȘĂ­n cuĂŁa
chaĂĄu.
     1. TĂȘĂ«t caĂŁ treĂŁ em Ă ĂŻĂŹu phaĂĄt triĂŻĂ­n nhĂ» nhau, quaĂĄ trĂČnh naĂąy rĂȘĂ«t
suöng seĂŁ vaĂą seĂ€ tiĂŻĂ«p tuĂ„c trong tĂ»Ășng lai.
       A. Àuáng
       B. Sai
       2. ÀiĂŻĂŹu quan troĂ„ng nhĂȘĂ«t baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ­ laĂąm Ă ĂŻĂ­ thuĂĄc Ă ĂȘĂ­y sûÄ phaĂĄt
triĂŻĂ­n trñ oĂĄc cuĂŁa treĂŁ laĂą gĂČ?
       A. Cho beĂĄ Ă i nhaĂą treĂŁ hoĂčĂ„c mĂȘĂźu giaĂĄo.
     B. Cho chaĂĄu nghe, sĂșĂą, ngûãi... Ă ĂŻĂ­ coĂĄ kinh nghiĂŻĂ„m vĂŻĂŹ moĂ„i giaĂĄc
quan cuĂŁa chaĂĄu.
       C. Cho chaĂĄu xem nhiĂŻĂŹu saĂĄch, bĂčng video vaĂą Ă ĂŽa CD
       D. Cung cĂȘĂ«p cho chaĂĄu nhiĂŻĂŹu vitamin mößi ngaĂąy.
       3. SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t thĂ»ĂșĂąng xaĂŁy ra ĂșĂŁ böÄ phĂȘĂ„n naĂąo dĂ»ĂșĂĄi
Ă ĂȘy?
       A. Khöng coĂĄ trĂȘĂ„t tûÄ Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t
       B. Tûù Ă ĂȘĂŹu Ă ĂŻĂ«n ngoĂĄn chĂȘn
       C. Tûù ngoĂĄn chĂȘn lĂŻn Ă ĂȘĂŹu


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         34

      D. ÀĂȘĂŹu, chĂȘn, tay, thĂȘn
     4. Khi con baĂ„n thĂȘĂ«t voĂ„ng vĂČ khöng thĂŻĂ­ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu gĂČ, nhĂ»
cĂȘĂŹm möÄt moĂĄn àöÏ chĂși hay tûÄ Ăčn möÄt mĂČnh, töët nhĂȘĂ«t baĂ„n nĂŻn:
      A. Can thiïÄp vaùo vaù giuåp chaåu àïí chaåu khöng chaån naãn
     B. NgaĂŁ lĂ»ng trĂŻn ghĂŻĂ« vaĂą Ă ĂŻĂ­ cho chaĂĄu tûÄ tĂČm caĂĄch xoay sĂșĂŁ lĂȘĂ«y,
cho duù chaåu khoåc ài nûÀa.
      5. GiaĂĄc quan naĂąo Ă Ă»ĂșĂ„c phaĂĄt triĂŻĂ­n hoaĂąn chĂłnh ĂșĂŁ treĂŁ trĂ»ĂșĂĄc tiĂŻn?
      A. VĂ” giaĂĄc
      B. ThĂ” giaĂĄc
      C. Thñnh giaåc
      6. TreĂŁ em di chuyĂŻĂ­n lung tung vaĂą cûÄa quĂȘĂ„y nhiĂŻĂŹu bĂșĂŁi vĂČ:
      A. Chuång khöng thoaãi maåi

      B. ChuĂĄng muöën Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c
     C. CĂș bĂčĂŠp cuĂŁa chuĂĄng cûå co giĂȘĂ„t maĂ„nh vaĂą cong laĂ„i maĂą khöng phaĂŁi
do chuĂĄng Ă iĂŻĂŹu khiĂŻĂ­n.
      D. ChuĂĄng Ă ang thĂčm doĂą moĂ„i thûå xung quanh.
      7. LĂȘu lĂȘu cho beĂĄ ĂșĂŁ trĂȘĂŹn truöÏng möÄt laĂĄt rĂȘĂ«t töët vĂČ.

      A. NgĂčn caĂŁn chûång hĂčm keĂ€ do taĂŁ loĂĄt.
      B. Cho beĂĄ thûã caĂŁm giaĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c toaĂąn böÄ thĂȘn thĂŻĂ­ noĂĄ.
      C. Cho beĂĄ cûã àöÄng tûÄ do toaĂąn böÄ cĂș thĂŻĂ­.
      D. TĂȘĂ«t caĂŁ caĂĄc yĂĄ trĂŻn Ă ĂŻĂŹu Ă uĂĄng.
      8. Khi naĂąo treĂŁ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hoĂ„c noĂĄi?
      A. Ngay tûù trong buÄng meÄ
      B. Khi mĂșĂĄi sinh ra
      C. Khoaãng 3 thaång tuöíi


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                       35

      D. Khoaãng 6 thaång tuöíi.
      9. MöÄt àûåa beĂĄ 2 tuöíi biĂŻĂ«t trung bĂČnh bao nhiĂŻu tûù?

      A. 50 tûù.
      B. 150 tûù.
      C. 250 tûù
      D. 300 tûù
      10. Úà tuöíi naĂąo baĂ„n nĂŻn cho treĂŁ Ăčn thûåc Ăčn Ă ĂčĂ„c?
      A. 4 thaĂĄng
      B. 5 thaĂĄng
      C. 6 thaĂĄng
      D. 7 thaĂĄng
      11. Úà tuöíi naĂąo hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ em bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu tĂȘĂ„p Ă i?
      A. 10 Ă ĂŻĂ«n 11 thaĂĄng
      B. 12 Ă ĂŻĂ«n 13 thaĂĄng
      C. 14 Ă ĂŻĂ«n 15 thaĂĄng
      D. 16 Ă ĂŻĂ«n 17 thaĂĄng
      12. Khi naĂąo treĂŁ cĂȘĂŹn mang giaĂąy?
      A. Khi vuĂąa mĂșĂĄi sinh ra
      B. LuĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c 6 thaĂĄng tuöíi
      C. Khi bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă i chĂȘĂ„p chûÀng
      D. Khi bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă i vûÀng
      E. Khi beĂĄ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă i ra ngoaĂąi
       13. Khi naĂąo treĂŁ chĂși vĂșĂĄi caĂĄc treĂŁ em khaĂĄc möÄt caĂĄch hoĂąa àöÏng lĂȘĂŹn
Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn trong Ă ĂșĂąi?
      A. LuĂĄc mĂșĂĄi sinh

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         36

      B. LuĂĄc 6 thaĂĄng
      C. Luåc 1 tuöíi

      D. Luåc 2 tuöíi
      14. TĂȘĂ«t caĂŁ treĂŁ em Ă ĂŻĂŹu sĂčĂ©n saĂąng hoĂ„c caĂĄch Ă i vĂŻĂ„ sinh khi Ă Ă»ĂșĂ„c?
      A. 12 thaång tuöíi
      B. 18 thaång tuöíi
      C. 24 thaång tuöíi
      D. 36 thaång tuöíi
      E. Khöng coĂĄ cĂȘu naĂąo Ă uĂĄng.
       15. Thöng thĂ»ĂșĂąng ai laĂą ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn chuĂĄ yĂĄ Ă ĂŻĂ«n vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ phaĂĄt
triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ?
      A. Böë meÄ cuãa beå
      B. BaĂĄc sĂŽ cuĂŁa beĂĄ
      C. NgĂ»ĂșĂąi chĂčm soĂĄc beĂĄ haĂąng ngaĂąy




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                             37




  ÀaĂĄp aĂĄn trĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m kiĂŻĂ«n thûåc vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa beĂĄ


      KiĂŻĂ«n thûåc cuĂŁa baĂ„n vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa con mĂČnh ra sao? NĂŻĂ«u
baĂ„n Ă aĂ€ tûÄ traĂŁ lĂșĂąi 15 cĂȘu hoĂŁi trĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m thĂČ haĂ€y àöëi chiĂŻĂ«u vĂșĂĄi baĂŁn Ă aĂĄp
aĂĄn sau Ă ĂȘy:

         1. TĂȘĂ«t caĂŁ treĂŁ em Ă ĂŻĂŹu phaĂĄt triĂŻĂ­n nhĂ» nhau, quaĂĄ trĂČnh naĂąy rĂȘĂ«t suön seĂŁ
vaĂą seĂ€ tiĂŻĂ«p tuĂ„c trong tĂ»Ășng lai.

      TraĂŁ lĂșĂąi: B. Sai.
       ChĂčĂšng coĂĄ àûåa treĂŁ naĂąo phaĂĄt triĂŻĂ­n giöëng àûåa naĂąo caĂŁ. Con baĂ„n coĂĄ
thĂŻĂ­ phaĂĄt triĂŻĂ­n nhanh hay chĂȘĂ„m hĂșn caĂĄc treĂŁ cuĂąng tuöíi, vĂ»ĂșĂ„t tröÄi ĂșĂŁ
khĂȘu naĂąy nhĂ»ng tuĂ„t laĂ„i sau ĂșĂŁ khĂȘu khaĂĄc. CaĂĄc baĂĄc sĂŽ cho giĂșĂĄi haĂ„n laĂą 9
thaång cho nhûÀng möëc phaåt triïín quan troÄng cuãa beå. Vñ duÄ: möÄt söë treã
biĂŻĂ«t Ă i khi Ă Ă»ĂșĂ„c 10 thaĂĄng tuöíi, trong khi caĂĄc beĂĄ khaĂĄc phaĂŁi Ă ĂșĂ„i Ă ĂŻĂ«n 19
thaĂĄng tuöíi. Trong bĂȘĂ«t cûå trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p naĂąo, baĂ„n cuĂ€ng Ă ĂŻĂŹu khöng cĂȘĂŹn lo
lĂčĂŠng. MöÄt söë beĂĄ coĂąn boĂŁ qua möÄt söë giai Ă oaĂ„n (khöng lĂȘĂ„t, khöng boĂą
chĂčĂšng haĂ„n...). CoĂĄ trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p coĂąn thuĂ„t luĂąi taĂ„m thĂșĂąi trĂ»ĂșĂĄc khi tiĂŻĂ«p tuĂ„c
phaĂĄt triĂŻĂ­n: MöÄt àûåa treĂŁ nguĂŁ Ă Ă»ĂșĂ„c suöët Ă ĂŻm coĂĄ thĂŻĂ­ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu laĂ„i thûåc
dĂȘĂ„y nûãa Ă ĂŻm khi chaĂĄu biĂŻĂ«t noĂĄi. CĂȘĂŹn phaĂŁi hoĂ„c hoĂŁi nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂŻĂŹ quaĂĄ
trĂČnh phaĂĄt triĂŻĂ­n maĂą con baĂ„n Ă ang traĂŁi qua.

      2. NĂŻn laĂąm gĂČ Ă ĂŻĂ­ thuĂĄc Ă ĂȘĂ­y sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n trñ naĂ€o cuĂŁa treĂŁ?
     TraĂŁ lĂșĂąi: B: Cho chaĂĄu nghe, sĂșĂą, ngûãi... Ă ĂŻĂ­ coĂĄ kinh nghiĂŻĂ„m vĂŻĂŹ moĂ„i giaĂĄc
quan cuĂŁa chaĂĄu.
       CaĂĄc nhaĂą nghiĂŻn cûåu baĂŁo rĂčçng cho treĂŁ nhiĂŻĂŹu kinh nghiĂŻĂ„m liĂŻn
quan Ă ĂŻĂ«n moĂ„i giaĂĄc quan cuĂŁa chaĂĄu nhĂ» sĂșĂą, moĂĄ, nĂŻĂ«m, ngûãi, nghe vaĂą
nhĂČn laĂą Ă iĂŻĂŹu töët nhĂȘĂ«t baĂ„n nĂŻn laĂąm Ă ĂŻĂ­ thuĂĄc Ă ĂȘĂ­y sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n trñ naĂ€o
cuĂŁa treĂŁ.



http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                           38

       CuĂ„ thĂŻĂ­: nĂŻn troĂą chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi con baĂ„n, Ă oĂ„c saĂĄch cho chaĂĄu nghe,
cuĂąng chĂși vĂșĂĄi chaĂĄu, Ă ĂŻĂ­ chaĂĄu sĂșĂą vaĂą àöÏ vĂȘĂ„t mĂșĂĄi, Ă Ă»a chaĂĄu Ă ĂŻĂ«n möÄt nĂși
an toaĂąn maĂą ĂșĂŁ Ă oĂĄ chaĂĄu coĂĄ thĂŻĂ­ tûÄ do tĂČm hiĂŻĂ­u moĂ„i thûå. BaĂ„n àûùng quĂŻn
toĂŁ ra thĂ»Ășng yĂŻu chaĂĄu bĂčçng caĂĄch öm ĂȘĂ«p, ĂȘu yĂŻĂ«m vaĂą Ă aĂĄp laĂ„i nhûÀng cûã
chĂł cuĂŁa beĂĄ. AÃnh hĂ»ĂșĂŁng vaĂą sûÄ quan tĂȘm cuĂŁa baĂ„n seĂ€ giuĂĄp beĂĄ caĂŁm thĂȘĂ«y
an toaĂąn vaĂą yĂŻn tĂȘm, vĂČ thĂŻĂ« beĂĄ seĂ€ tiĂŻĂ«p tuĂ„c con Ă Ă»ĂșĂąng phaĂĄt triĂŻĂ­n àöÄc
lĂȘĂ„p.

      3. SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t thĂ»ĂșĂąng xaĂŁy ra ĂșĂŁ böÄ phĂȘĂ„n naĂąo trĂ»ĂșĂĄc?

      TraĂŁ lĂșĂąi: B. Tûù Ă ĂȘĂŹu Ă ĂŻĂ«n ngoĂĄn chĂȘn.
      NoĂĄi chung, ban Ă ĂȘĂŹu treĂŁ em Ă iĂŻĂŹu khiĂŻĂ­n Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂȘĂŹu vaĂą cöí (khoaĂŁng 2
thaĂĄng tuöíi), sau Ă oĂĄ laĂą caĂĄnh tay vaĂą baĂąn tay (biĂŻĂ«t cĂȘĂŹm nĂčĂŠm bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu
khoaĂŁng 3 thaĂĄng) röÏi Ă ĂŻĂ«n phĂȘĂŹn thĂȘn (Ă a söë caĂĄc beĂĄ ngöÏi vûÀng khi Ă Ă»ĂșĂ„c
8 thaĂĄng tuöíi) vaĂą cuöëi cuĂąng laĂą Ă iĂŻĂŹu khiĂŻĂ­n Ă Ă»ĂșĂ„c cĂčĂšng chĂȘn vaĂą baĂąn chĂȘn
(hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c ĂșĂŁ 14 Ă ĂŻĂ«n 15 thaĂĄng tuöíi).
      4. Khi con baĂ„n thĂȘĂ«t voĂ„ng vĂČ khöng thĂŻĂ­ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu gĂČ, nhĂ»
cĂȘĂŹn möÄt moĂĄn àöÏ chĂși hay tûÄ Ăčn möÄt mĂČnh, töët nhĂȘĂ«t baĂ„n nĂŻn...

      TraĂŁ lĂșĂąi: B. Àïí chaĂĄu tûÄ tĂČm caĂĄch xoay sĂșĂŁ lĂȘĂ«y.
      MoĂ„i bĂ»ĂșĂĄc phaĂĄt triĂŻĂ­n Ă oĂąi hoĂŁi phaĂŁi cöë gĂčĂŠng. BaĂ„n cûå Ă ĂŻĂ­ cho beĂĄ cĂȘĂŹm
möÄt nĂčĂŠm Ă ĂȘĂŹy khoai tĂȘy hay baĂĄnh kem vaĂą boĂŁ hĂŻĂ«t vaĂąo miĂŻĂ„ng, tĂȘĂ«t nhiĂŻn
mĂčĂ„t beĂĄ seĂ€ teĂąm lem. NhĂ»ng cûå Ă ĂŻĂ­ beĂĄ tûÄ xoay sĂșĂŁ lĂȘĂ«y. ÀĂȘy laĂą möÄt bĂ»ĂșĂĄc
quan troĂ„ng Ă ĂŻĂ­ beĂĄ coĂĄ tñnh tûÄ lĂȘĂ„p. NĂŻĂ«u beĂĄ quaĂĄ thĂȘĂ«t voĂ„ng, baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ­
àöÄng viĂŻn bĂčçng caĂĄch laĂąm mĂȘĂźu cho beĂĄ (nhĂ» lĂȘĂ«y muößng muĂĄc baĂĄnh kem
röÏi mĂșĂĄi Ă Ă»a lĂŻn miĂŻĂ„ng). HaĂ€y Ă ĂŻĂ­ beĂĄ cöë gĂčĂŠng cho Ă ĂŻĂ«n khi laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c.
ÀiĂŻĂŹu töët nhĂȘĂ«t baĂ„n cĂȘĂŹn laĂąm khi beĂĄ caĂŁm thĂȘĂ«y thĂȘĂ«t voĂ„ng laĂą tuyĂŻn dĂ»Ășng
nhûÀng cöë gĂčĂŠng cuĂŁa beĂĄ Ă ĂŻĂ­ noĂĄ tiĂŻĂ«p tuĂ„c cho Ă ĂŻĂ«n khi laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c hay khöng
coùn hûång nûÀa vaù chuyïín sang laùm thûå khaåc.
      5. GiaĂĄc quan naĂąo Ă Ă»ĂșĂ„c phaĂĄt triĂŻĂ­n hoaĂąn chĂłnh ĂșĂŁ treĂŁ trĂ»ĂșĂĄc tiĂŻn?

      TraĂŁ lĂșĂąi: C. Thñnh giaĂĄc
      TreĂŁ sĂș sinh bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu reĂąn luyĂŻĂ„n giaĂĄc quan naĂąy tûù trong buĂ„ng meĂ„,
Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t laĂą vaĂąo 3 thaĂĄng cuöëi thĂșĂąi kyĂą mang thai, caĂĄc nghiĂŻn cûåu cho
thĂȘĂ«y khi Ă oĂĄ treĂŁ coĂĄ thĂŻĂ­ nghe nhĂ”p tim Ă ĂȘĂ„p cuĂŁa meĂ„ vaĂą Ă oĂĄn nhĂȘĂ„n caĂĄc ĂȘm
thanh tûù bĂŻn ngoaĂąi nhĂ» gioĂ„ng noĂĄi vaĂą tiĂŻĂ«ng nhaĂ„c. KhaĂŁ nĂčng nghe seĂ€

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                            39

hoaĂąn thiĂŻĂ„n vaĂąo cuöëi thaĂĄng Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn trong cuöÄc Ă ĂșĂąi, mĂčĂ„c duĂą chuĂĄng seĂ€
mĂȘĂ«t möÄt thĂșĂąi gian lĂȘu hĂșn Ă ĂŻĂ­ thĂȘĂ„t sûÄ hiĂŻĂ­u laĂą mĂČnh Ă ang nghe gĂČ. BaĂ„n
nĂŻn tĂČm hiĂŻĂ­u nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂŻĂŹ khaĂŁ nĂčng nghe vaĂą nhĂČn cuĂŁa treĂŁ.
      6. TreĂŁ em di chyĂŻĂ­n lung tung vaĂą vuĂąng vĂȘĂźy rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu bĂșĂŁi vĂČ.

      TraĂŁ lĂșĂąi: D. ChuĂĄng Ă ang thĂčm doĂą moĂ„i thûå xung quanh
       CaĂĄc em beĂĄ thĂ»ĂșĂąng di chuyĂŻĂ­n lung tung bĂșĂŁi vĂČ chuĂĄng Ă ang tĂČm
hiĂŻĂ­u thĂŻĂ« giĂșĂĄi xung quanh vaĂą Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t laĂą nĂși chuĂĄng Ă ang nĂčçm. MoĂ„i caĂĄi
Ă aĂĄ, nĂčĂŠm, Ă ĂȘĂ„p, vaĂą vĂȘĂźy seĂ€ cho chuĂĄng nhiĂŻĂŹu thöng tin vĂŻĂŹ möi trĂ»ĂșĂąng
xung quanh vaĂą thĂȘn thĂŻĂ­ chuĂĄng. NhûÀng gĂČ chuĂĄng caĂŁm thĂȘĂ«y seĂ€ gûãi tñn
hiĂŻĂ„u trĂșĂŁ laĂ„i naĂ€o cuĂŁa treĂŁ Ă ĂŻĂ­ giaĂŁi thñch cho chuĂĄng hiĂŻĂ­u vaĂą duĂąng caĂĄc kiĂŻĂ«n
thûåc naùy böí sung cho sûÄ phaåt triïín sau naùy.
      7. Cho beĂĄ ĂșĂŁ trĂȘĂŹn truöÏng trong möÄt laĂĄt laĂą rĂȘĂ«t quan troĂ„ng bĂșĂŁi vĂČ:

      TraĂŁ lĂșĂąi: D. TĂȘĂ«t caĂŁ Ă ĂŻĂŹu Ă uĂĄng.
      ThĂșĂąi gian beĂĄ ĂșĂŁ trĂȘĂŹn truöÏng laĂą thĂșĂąi gian beĂĄ thñch thuĂĄ nhĂȘĂ«t. Sau
khi tĂčĂŠm hay thay taĂ€, cho beĂĄ chĂși trĂŻn möÄt caĂĄi mĂŻĂŹn hay khĂčn tĂčĂŠm thĂȘĂ„t
mĂŻĂŹm seĂ€ taĂ„o Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n cho beĂĄ duößi ngĂ»ĂșĂąi ra maĂą khöng bĂ” haĂ„n chĂŻĂ« cûã
àöÄng bĂșĂŁi quĂȘĂŹn aĂĄo. ÀoĂĄ cuĂ€ng laĂą möÄt phĂ»Ășng phaĂĄp töët thuĂĄc Ă ĂȘĂ­y caĂŁm xuĂĄc
cuĂŁa beĂĄ. CaĂŁm giaĂĄc vĂŻĂŹ nhûÀng sĂșĂ„i dĂŻĂ„t lan trĂŻn lĂ»ng vaĂą chĂȘn beĂĄ, sûÄ vuöët
ve ĂȘĂ«m aĂĄp cuĂŁa baĂąn tay baĂ„n khi baĂ„n öm beĂĄ. VaĂą bĂȘĂ«t kyĂą baĂĄc sĂŽ naĂąo cuĂ€ng
seĂ€ khuyĂŻn baĂ„n rĂčçng möÄt ñt phuĂĄt mößi ngaĂąy khöng mĂčĂ„c taĂ€ cho beĂĄ laĂą
möÄt caĂĄch töët Ă ĂŻĂ­ ngĂčn chĂčĂ„n bĂŻĂ„nh phaĂĄt ban do taĂ€ loĂĄt gĂȘy ra (noĂĄng vaĂą
ĂȘĂ­m bĂŻn trong taĂ€ dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n viĂŻĂ„c da bĂ” töín thĂ»Ășng). PhĂȘĂŹn möng beĂĄ
thoaång maåt seÀ giuåp da beå mau khö vaù thoaãi maåi.

      8. Khi naĂąo treĂŁ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hoĂ„c noĂĄi?

      TraĂŁ lĂșĂąi: A. Ngay tûù trong buĂ„ng meĂ„.
       KĂŻĂ«t quaĂŁ nhûÀng cuöÄc nghiĂŻn cûåu gĂȘĂŹn Ă ĂȘy cho thĂȘĂ«y beĂĄ Ă aĂ€ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu
hoĂ„c mĂȘĂźu cĂȘu, vĂȘĂŹn vaĂą ĂȘm tûù rĂȘĂ«t lĂȘu trĂ»ĂșĂĄc khi treĂŁ coĂĄ thĂŻĂ­ phaĂĄt ĂȘm möÄt
tûù naĂąo Ă oĂĄ. Khi coĂąn nĂčçm trong tûã cung, treĂŁ Ă aĂ€ coĂĄ thĂŻĂ­ nghe thĂȘĂ«y nhûÀng
gĂČ baĂ„n noĂĄi vaĂą Ă aĂ€ coĂĄ thĂŻĂ­ tiĂŻĂ«p thu theo caĂĄch gieo nhĂ”p gieo vĂȘĂŹn cuĂŁa baĂ„n.
ThĂșĂąi gian Ă ĂȘĂŹu sau khi sinh, treĂŁ vĂȘĂźn tiĂŻĂ«p tuĂ„c hoĂ„c bĂčçng caĂĄch lĂčĂŠng nghe
ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc noĂĄi chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi mĂČnh vaĂą treĂŁ cuĂ€ng Ă aĂ€ tûÄ mĂČnh bĂȘĂ„p beĂ„ phaĂĄt
ĂȘm.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                        40

      9. MöÄt àûåa beĂĄ 2 tuöíi biĂŻĂ«t trung bĂČnh bao nhiĂŻu tûù?
      TraĂŁ lĂșĂąi: B. 150 tûù.

       CaĂĄc nghiĂŻn cûåu vĂŻĂŹ ngön ngûÀ cuĂŁa treĂŁ cho thĂȘĂ«y hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t caĂĄc treĂŁ
em lĂŻn 2 biĂŻĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c khoaĂŁng 150 tûù khi chuĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c 2 tuöíi vaĂą coĂĄ thĂŻĂ­ kĂŻĂ«t
hĂșĂ„p caĂĄc tûù Ă oĂĄ thaĂąnh cĂȘu ngĂčĂŠn. CaĂĄc chuyĂŻn gia tin rĂčçng trong thĂșĂąi
gian naĂąy, treĂŁ em hoĂ„c khoaĂŁng 10 tûù hoĂčĂ„c hĂșn mößi ngaĂąy. VaĂą khi Ă Ă»ĂșĂ„c 6
tuöíi, hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ Ă aĂ€ coĂĄ khoaĂŁng 13.000 tûù. CaĂĄc em beĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c böë meĂ„ daĂąnh
nhiĂŻĂŹu thĂșĂąi giĂșĂą troĂą chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi chuĂĄng seĂ€ coĂĄ lĂ»ĂșĂ„ng tûù vûÄng nhiĂŻĂŹu hĂșn
nhûÀng em beĂĄ khöng Ă Ă»ĂșĂ„c khuyĂŻĂ«n khñch noĂĄi nhiĂŻĂŹu.
      10. Úà tuöíi naĂąo baĂ„n nĂŻn cho treĂŁ Ăčn thûåc Ăčn Ă ĂčĂ„c?

      TraĂŁ lĂșĂąi: C: 6 thaĂĄng.
      Trong khi caĂĄc bĂȘĂ„c cha meĂ„ thĂ»ĂșĂąng nghĂŽ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu cho treĂŁ Ăčn thûåc
Ăčn Ă ĂčĂ„c khi chuĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c 4 thaĂĄng tuöíi laĂą Ă Ă»ĂșĂ„c thĂČ caĂĄc chuyĂŻn gia cuĂŁa
trung tĂȘm Dinh dĂ»ĂșĂ€ng treĂŁ em khuyĂŻn rĂčçng nĂŻn Ă ĂșĂ„i Ă ĂŻĂ«n khi beĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c 6
thaĂĄng tuöíi. TaĂ„i sao vĂȘĂ„y? SûÀa meĂ„ laĂą thûå beĂĄ dĂŻĂź tiĂŻu hoĂĄa nhĂȘĂ«t, cung cĂȘĂ«p
Ă uĂŁ nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą chĂȘĂ«t dinh dĂ»ĂșĂ€ng cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t cho beĂĄ.

      11. Úà tuöíi naĂąo hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ em bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu tĂȘĂ„p Ă i?
      TraĂŁ lĂșĂąi: C. 14 Ă ĂŻĂ«n 15 thaĂĄng
       HĂȘĂŹu hĂŻĂ«t caĂĄc em beĂĄ tĂȘĂ„p Ă i khi Ă Ă»ĂșĂ„c 14 Ă ĂŻĂ«n 15 thaĂĄng tuöíi, nhĂ»ng
phaĂ„m vi thöng thĂ»ĂșĂąng khaĂĄ röÄng. MöÄt söë treĂŁ cĂȘĂ«t bĂ»ĂșĂĄc chĂȘn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn
khi Ă Ă»ĂșĂ„c 9 thaĂĄng tuöíi, trong khi caĂĄc beĂĄ khaĂĄc phaĂŁi Ă ĂŻĂ«n 17, 18 thaĂĄng
tuöíi. CaĂĄc baĂĄc sĂŽ Ă ĂŻĂŹu khuyĂŻn baĂ„n khöng nĂŻn lo lĂčĂŠng nĂŻĂ«u Ă ĂŻĂ«n 18 thaĂĄng
tuöíi treĂŁ mĂșĂĄi Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c.
      12. Khi naĂąo treĂŁ cĂȘĂŹn mang giaĂąy?

      TraĂŁ lĂșĂąi: E. Khi treĂŁ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă i ngoaĂąi trĂșĂąi.
      CaĂĄc chuyĂŻn gia noĂĄi rĂčçng baĂ„n àûùng nĂŻn bĂčĂŠt treĂŁ mang giaĂąy cho
Ă ĂŻĂ«n khi beĂĄ Ă i daĂ„o quanh quanh ngoaĂąi trĂșĂąi hay khi phaĂŁi Ă i trĂŻn nhûÀng
bĂŻĂŹ mĂčĂ„t göÏ ghĂŻĂŹ khaĂĄc. Ài chĂȘn Ă ĂȘĂ«t thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn giuĂĄp treĂŁ giûÀ thĂčng
bĂčçng nhanh hĂșn.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                          41

       13. Khi naĂąo treĂŁ chĂși vĂșĂĄi caĂĄc treĂŁ em khaĂĄc möÄt caĂĄch hoĂąa àöÏng lĂȘĂŹn
Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn trong Ă ĂșĂąi?

      TraĂŁ lĂșĂąi: D. KhoaĂŁng 2 tuöíi.
      Trong vaĂąi thaĂĄng Ă ĂȘĂŹu Ă ĂșĂąi, chuĂĄng khöng thĂȘĂ„t sûÄ chĂși cuĂąng vĂșĂĄi
nhûÀng treã khaåc trong möÄt phong caåch hoùa àöÏng maù caã hai bïn cuùng
laĂąm Ă ĂŻĂ­ cuĂąng Ă aĂ„t Ă ĂŻĂ«n möÄt muĂ„c àñch, cho Ă ĂŻĂ«n khi chuĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c 2 tuöíi.
ViĂŻĂ„c treĂŁ chĂși chung khöng xaĂŁy ra sĂșĂĄm hĂșn vĂČ trĂ»ĂșĂĄc Ă oĂĄ treĂŁ em cĂȘĂŹn
phaĂŁi phaĂĄt triĂŻĂ­n ngön ngûÀ vaĂą möÄt söë kyĂ€ nĂčng giao tiĂŻĂ«p. TreĂŁ em cuĂ€ng
cĂȘĂŹn vĂ»ĂșĂ„t qua giai Ă oaĂ„n chĂł biĂŻĂ«t Ă ĂŻĂ«n mĂČnh thöi, giai Ă oaĂ„n maĂą chuĂĄng
bĂȘĂ„n röÄn vĂșĂĄi viĂŻĂ„c tĂČm hiĂŻĂ­u baĂŁn thĂȘn vaĂą thĂŻĂ« giĂșĂĄi xung quanh, khöng coĂĄ
khaĂŁ nĂčng quan tĂȘm Ă ĂŻĂ«n nhûÀng Ă iĂŻĂŹu thuĂĄ vĂ” ĂșĂŁ nhûÀng baĂ„n khaĂĄc hay
khaĂŁ nĂčng tûÄ thay àöíi, v.v.

      14. TĂȘĂ«t caĂŁ treĂŁ em Ă ĂŻĂŹu sĂčĂ©n saĂąng hoĂ„c caĂĄch Ă i vĂŻĂ„ sinh khi Ă Ă»ĂșĂ„c:

      TraĂŁ lĂșĂąi: E. Khöng coĂĄ cĂȘu naĂąo Ă uĂĄng.
       HĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ em khöng sĂčĂ©n saĂąng vĂŻĂŹ thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ­ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă Ă»ĂșĂ„c daĂ„y
döß caĂĄch Ă i vĂŻĂ„ sinh cho Ă ĂŻĂ«n khi ñt nhĂȘĂ«t chaĂĄu Ă Ă»ĂșĂ„c 18 Ă ĂŻĂ«n 24 thaĂĄng
tuöíi. MöÄt söë em chöëng àöëi cho Ă ĂŻĂ«n caĂŁ nĂčm sau Ă oĂĄ. Tham khaĂŁo hĂ»ĂșĂĄng
dĂȘĂźn treĂŁ tûÄ laĂąm vĂŻĂ„ sinh
       15. Thöng thĂ»ĂșĂąng ai laĂą ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn chuĂĄ yĂĄ Ă ĂŻĂ«n vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ phaĂĄt
triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ?

      TraĂŁ lĂșĂąi: A. Böë meĂ„.
        Baåc sÎ seÀ hoãi baÄn vïÏ sûÄ phaåt triïín cuãa em beå mößi khi baÄn àïën,
nhĂ»ng chĂł xem qua con baĂ„n trong vaĂąi phuĂĄt vaĂą chĂł kiĂŻĂ­m tra mößi nĂčm
vaĂąi lĂȘĂŹn. ThĂșĂąi gian ĂȘĂ«y khöng Ă uĂŁ Ă ĂŻĂ­ baĂĄc sĂŽ chuĂĄ yĂĄ Ă ĂŻĂ«n bĂȘĂ«t kyĂą vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ naĂąo.
BaĂ„n laĂą ngĂ»ĂșĂąi chĂčm soĂĄc treĂŁ mößi ngaĂąy, xem chaĂĄu chĂși, noĂĄi chuyĂŻĂ„n nhĂ»
thĂŻĂ« naĂąo vaĂą so saĂĄnh chaĂĄu vĂșĂĄi nhûÀng àûåa treĂŁ khaĂĄc. NĂŻĂ«u baĂ„n thĂȘĂ«y coĂĄ
chuyĂŻĂ„n gĂČ xaĂŁy ra vĂșĂĄi con hay thĂȘĂ«y coĂĄ nhûÀng Ă iĂŻĂ­m con baĂ„n keĂĄm so vĂșĂĄi
nhûÀng àûåa treĂŁ khaĂĄc, haĂ€y laĂąm theo baĂŁn nĂčng vaĂą baĂąn baĂ„c vĂșĂĄi baĂĄc sĂŽ.
NĂŻĂ«u giaĂŁi Ă aĂĄp cuĂŁa baĂĄc sĂŽ khöng laĂąm baĂ„n thoaĂŁ maĂ€n, haĂ€y Ă ĂŻĂŹ cĂȘĂ„p laĂ„i vĂȘĂ«n
Ă ĂŻĂŹ lĂȘĂŹn nûÀa hoĂčĂ„c tĂČm möÄt baĂĄc sĂŽ khaĂĄc. ViĂŻĂ„c can thiĂŻĂ„p sĂșĂĄm rĂȘĂ«t quan
troĂ„ng, vaĂą baĂ„n laĂą ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn coĂĄ thĂŻĂ­ giuĂĄp chaĂĄu khi chaĂĄu cĂȘĂŹn.



http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         42




                              Con töi bÔ luùn û?


      LaĂąm sao baĂ„n biĂŻĂ«t con baĂ„n coĂĄ quaĂĄ cao hay quaĂĄ thĂȘĂ«p khöng? MĂčĂ„c
duĂą treĂŁ em phaĂĄt triĂŻĂ­n caĂŁ vĂŻĂŹ hĂČnh daĂĄng lĂȘĂźn kñch thĂ»ĂșĂĄc, möÄt àûåa treĂŁ
khoeĂŁ maĂ„nh phaĂŁi tiĂŻĂ«p tuĂ„c phaĂĄt triĂŻĂ­n theo möÄt töëc àöÄ Ă ĂŻĂŹu Ă ĂčĂ„n ĂșĂŁ tuöíi
cuĂŁa chaĂĄu ngay tûù thĂșĂąi thĂș ĂȘĂ«u. Àïí kiĂŻĂ­m tra xem con baĂ„n coĂĄ phaĂĄt triĂŻĂ­n
bĂČnh thĂ»ĂșĂąng khöng, baĂĄc sĂŽ seĂ€ cĂȘn vaĂą Ă o chaĂĄu trong Ă ĂșĂ„t kiĂŻĂ­m tra sûåc
khoeĂŁ vaĂą sau Ă oĂĄ ghi kĂŻĂ«t quaĂŁ vaĂąo biĂŻĂ­u àöÏ tiĂŻu chuĂȘĂ­n phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa
chaĂĄu röÏi lĂ»u trong höÏ sĂș sûåc khoeĂŁ.
       BiĂŻĂ­u àöÏ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ duĂąng Ă ĂŻĂ­ Ă aĂĄnh dĂȘĂ«u mûåc àöÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n
caĂĄ nhĂȘn cuĂŁa mößi chaĂĄu trĂŻn möÄt Ă Ă»ĂșĂąng cong trong möÄt khoaĂŁng thĂșĂąi
gian. ÀûĂșĂąng cong Ă Ă»ĂșĂ„c lĂȘĂ„p tûù caĂĄc thöng tin vĂŻĂŹ troĂ„ng lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą chiĂŻĂŹu
cao lĂȘĂ«y tûù dûÀ liĂŻĂ„u thu thĂȘĂ„p trĂŻn haĂąng ngaĂąn treĂŁ em vaĂą rĂȘĂ«t coĂĄ ñch trong
viïÄc àiïÏu khiïín sûÄ phaåt triïín cuãa treã.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                          43




 LaĂąm sao biĂŻĂ«t chĂčĂŠc rĂčçng con töi phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng?


       SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng (khi Ă Ă»ĂșĂ„c cung cĂȘĂ«p Ă ĂȘĂŹy Ă uĂŁ chĂȘĂ«t dinh
dĂ»ĂșĂ€ng, nguĂŁ Ă uĂŁ vaĂą luyĂŻĂ„n tĂȘĂ„p Ă ĂŻĂŹu Ă ĂčĂ„n) laĂą möÄt trong nhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u
cho thĂȘĂ«y sûåc khoeĂŁ cuĂŁa treĂŁ töët. MöÄt àûåa treĂŁ coĂĄ chĂŻĂ« àöÄ dinh dĂ»ĂșĂ€ng keĂĄm
seĂ€ khöng phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng. Trong nhûÀng trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p naĂąy, tuy
treĂŁ vĂȘĂźn phaĂĄt triĂŻĂ­n nhĂ»ng mûåc àöÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n trĂŻn biĂŻĂ­u àöÏ theo doĂ€i cuĂŁa
baĂĄc sĂŽ seĂ€ giaĂŁm xuöëng. Tuy nhiĂŻn, haĂ€y nhĂșĂĄ rĂčçng sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa con
baĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh chuĂŁ yĂŻĂ«u do di truyĂŻĂŹn. Dinh dĂ»ĂșĂ€ng keĂĄm chĂł taĂĄc
àöÄng Ă ĂŻĂ«n tĂł lĂŻĂ„ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ. NgaĂąy nay, khoĂĄ maĂą tĂČm ra möÄt
trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p naĂąo treĂŁ phaĂĄt triĂŻĂ­n khöng bĂČnh thĂ»ĂșĂąng do chĂŻĂ« àöÄ dinh
dĂ»ĂșĂ€ng keĂĄm. ThuĂĄc möÄt àûåa treĂŁ coĂĄ “gien luĂąn” Ăčn nhiĂŻĂŹu thûåc Ăčn, nhiĂŻĂŹu
vitamin hĂșn mûåc cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t, khoaĂĄng chĂȘĂ«t hoĂčĂ„c nhûÀng chĂȘĂ«t dinh dĂ»ĂșĂ€ng
Ă Ă»ĂșĂ„c quy Ă Ă”nh chĂčĂŠc chĂčĂŠn seĂ€ khöng gia tĂčng chiĂŻĂŹu cao lĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c bao
nhiĂŻu.
      NhûÀng vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ ngoaĂąi tĂȘĂŹm tay baĂ„n:
        BaĂ„n Ă ang lo lĂčĂŠng liĂŻĂ„u con baĂ„n coĂĄ cao bĂčçng caĂĄc baĂ„n cuĂąng lĂșĂĄp
khöng nhĂ»ng cĂȘu hoĂŁi quan troĂ„ng hĂșn Ă Ă»ĂșĂ„c traĂŁ lĂșĂąi ngay laĂą con baĂ„n coĂĄ
Ă ang phaĂĄt triĂŻĂ­n ĂșĂŁ mûåc àöÄ bĂČnh thĂ»ĂșĂąng khöng. NĂŻĂ«u baĂĄc sĂŽ nghi ngĂșĂą coĂĄ
vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ - nhĂ» tĂł lĂŻĂ„ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa chaĂĄu bĂČnh thĂ»ĂșĂąng nhĂ»ng vûùa mĂșĂĄi
chĂȘĂ„m laĂ„i - coĂĄ thĂŻĂ­ cûå cĂȘn Ă o chaĂĄu cĂȘĂ­n thĂȘĂ„n hĂșn trong möÄt vaĂąi thaĂĄng
nûÀa Ă ĂŻĂ­ biĂŻĂ«t liĂŻĂ„u sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ bĂ” aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng do vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ vĂŻĂŹ sûåc
khoĂŁe hay chĂł laĂą sûÄ thay àöíi thöng thĂ»ĂșĂąng, vaĂą chuyĂŻĂ„n phaĂĄt triĂŻĂ­n chĂȘĂ„m
laĂ„i Ă oĂĄ coĂĄ phaĂŁi do dinh dĂ»ĂșĂ€ng khöng.
    CoĂąn laĂ„i thĂČ caĂĄc nguyĂŻn nhĂȘn khaĂĄc laĂąm cho chaĂĄu cao hay thĂȘĂ«p
khöng nĂčçm trong tĂȘĂŹm tay baĂ„n maĂą laĂą do möÄt trong nhûÀng yĂŻĂ«u töë sau:

     - TĂȘĂŹm voĂĄc thĂȘĂ«p do di truyĂŻĂŹn: NhûÀng treĂŁ em naĂąy thûùa hĂ»ĂșĂŁng
gien voĂĄc daĂĄng thĂȘĂ«p tûù böë meĂ„ chuĂĄng. ThĂ»ĂșĂąng laĂą möÄt hay caĂŁ hai ngĂ»ĂșĂąi


http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                        44

hay caĂŁ hoĂ„ haĂąng cuĂ€ng Ă ĂŻĂŹu thĂȘĂ«p. MĂčĂ„c duĂą chuĂĄng thĂȘĂ«p hĂșn mûåc trung
bĂČnh trĂŻn biĂŻĂ­u àöÏ phaĂĄt triĂŻĂ­n nhĂ»ng nhûÀng treĂŁ em naĂąy Ă ĂŻĂŹu phaĂĄt triĂŻĂ­n
bĂČnh thĂ»ĂșĂąng vaĂą khoeĂŁ maĂ„nh, khöng coĂĄ triĂŻĂ„u chûång naĂąo cuĂŁa bĂŻĂ„nh tĂȘĂ„t
aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng Ă ĂŻĂ«n sûåc khoeĂŁ cuĂŁa chaĂĄu. ChuĂĄng thĂ»ĂșĂąng Ă ĂŻĂ«n tuöíi dĂȘĂ„y thĂČ
vaĂąo àöÄ tuöíi trung bĂČnh vaĂą cuöëi cuĂąng seĂ€ cao bĂčçng böë meĂ„ cuĂŁa chuĂĄng. NoĂĄi
chung, khöng coĂĄ phĂ»Ășng phaĂĄp Ă iĂŻĂŹu trĂ” naĂąo daĂąnh cho caĂĄc treĂŁ thiĂŻĂ«u
chiïÏu cao do di truyïÏn toã ra hûÀu hiïÄu.

       - ChĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t (chĂȘĂ„m dĂȘĂ„y thĂČ): MĂčĂ„c duĂą coĂĄ kñch
thĂ»ĂșĂĄc trung bĂČnh tûù khi mĂșĂĄi sinh nhĂ»ng nhûÀng àûåa treĂŁ traĂŁi qua möÄt
khoaĂŁng thĂșĂąi gian phaĂĄt triĂŻĂ­n chĂȘĂ„m hĂșn mûåc bĂČnh thĂ»ĂșĂąng (trong
khoaĂŁng tûù 6 thaĂĄng Ă ĂŻĂ«n 2 nĂčm tuöíi) thĂČ khi Ă Ă»ĂșĂ„c 2-3 tuöíi, noĂĄ chĂȘĂ„m
phaĂĄt triĂŻĂ­n vĂŻĂŹ thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t. Khi Ă ĂŻĂ«n tuöíi dĂȘĂ„y thĂČ, noĂĄ seĂ€ phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh
thĂ»ĂșĂąng vaĂą traĂŁi qua giai Ă oaĂ„n dĂȘĂ„y thĂČ trĂŻĂź hĂșn so vĂșĂĄi nhûÀng thiĂŻĂ«u niĂŻn
khaĂĄc. VĂČ tuöíi dĂȘĂ„y thĂČ Ă ĂŻĂ«n trĂŻĂź, chuĂĄng seĂ€ tiĂŻĂ«p tuĂ„c phaĂĄt triĂŻĂ­n sau khi
nhûÀng thiĂŻĂ«u niĂŻn khaĂĄc Ă aĂ€ dûùng laĂ„i vaĂą vĂČ thĂŻĂ« chuĂĄng “theo kĂ”p” baĂ„n
cuĂąng trang lûåa khi cao gĂȘĂŹn bĂčçng ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn. Böë meĂ„ hay hoĂ„ haĂąng thĂȘn
thiĂŻĂ«t cuĂŁa nhûÀng àûåa treĂŁ naĂąy trĂ»ĂșĂĄc kia chĂčĂŠc hĂčĂšn cuĂ€ng chĂȘĂ„m dĂȘĂ„y thĂČ.
TreĂŁ em chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n vĂŻĂŹ thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t khöng cĂȘĂŹn möÄt biĂŻĂ„n phaĂĄp Ă iĂŻĂŹu trĂ”
naĂąo caĂŁ.
     NĂŻĂ«u baĂĄc sĂŽ nhĂȘĂ„n thĂȘĂ«y con baĂ„n phaĂĄt triĂŻĂ­n quaĂĄ chĂȘĂ„m hay gĂȘĂŹn
nhĂ» thĂŻĂ«, hoĂ„ seĂ€ thûÄc hiĂŻĂ„n caĂĄc cuöÄc kiĂŻĂ­m tra kyĂ€ hĂșn Ă ĂŻĂ­ Ă ĂŻĂŹ ra caĂĄc
phĂ»Ășng phaĂĄp Ă iĂŻĂŹu trĂ” thñch hĂșĂ„p.

       - NgoaĂąi caĂĄc yĂŻĂ«u töë trĂŻn, möÄt söë taĂĄc nhĂȘn khaĂĄc gĂȘy nĂŻn tĂČnh
traĂ„ng chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n vaĂą voĂĄc daĂĄng nhoĂŁ beĂĄ cuĂŁa treĂŁ laĂą sûÄ giaĂŁm hoaĂ„t
àöÄng cuĂŁa tuyĂŻĂ«n giaĂĄp, sûÄ thiĂŻĂ«u huĂ„t hoocmon tĂčng trĂ»ĂșĂŁng, chûång loaĂ€ng
xĂ»Ășng, möÄt söë Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n vĂŻĂŹ di truyĂŻĂŹn, sûÄ keĂĄm dinh dĂ»ĂșĂ€ng vaĂą sûÄ thay
àöíi bïÄnh maÀn tñnh.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                         45




                  Giai Ă oaĂ„n tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn


      Khi con baĂ„n phaĂĄt triĂŻĂ­n Ă ĂŻĂ«n möÄt giai Ă oaĂ„n nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh, chaĂĄu seĂ€ tûÄ
mĂČnh laĂąm möÄt söë viĂŻĂ„c nhĂ» thay quĂȘĂŹn aĂĄo, lĂȘĂ«y cheĂĄn Ă uĂ€a Ăčn cĂșm. ViĂŻĂ„c
hoĂ„c caĂĄch tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn mĂČnh laĂą möÄt phĂȘĂŹn quan troĂ„ng trong
quaĂĄ trĂČnh phaĂĄt triĂŻĂ­n nhĂȘn caĂĄch caĂĄ nhĂȘn vaĂą nhĂȘĂ„n thûåc xaĂ€ höÄi cuĂŁa treĂŁ.
      Nhu cĂȘĂŹu tûÄ chĂčm soĂĄc cuĂŁa treĂŁ phaĂĄt triĂŻĂ­n khi naĂąo?
       TreĂŁ coĂĄ nhu cĂȘĂŹu tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn tûù rĂȘĂ«t sĂșĂĄm, àöi khi chĂł
vûùa Ă Ă»ĂșĂ„c 1 tuöíi. KhaĂŁ nĂčng naĂąy bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu böÄc löÄ roĂ€ khi treĂŁ Ă Ă»ĂșĂ„c 18
thaĂĄng tuöíi. Khi chaĂĄu Ă Ă»ĂșĂ„c 4 tuöíi, mĂčĂ„c duĂą treĂŁ vĂȘĂźn cĂȘĂŹn sûÄ giuĂĄp Ă ĂșĂ€ vaĂą
chĂčm soĂĄc cuĂŁa baĂ„n nhĂ»ng hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t Ă aĂ€ biĂŻĂ«t caĂĄch tûÄ mĂČnh laĂąm lĂȘĂ«y möÄt söë
viĂŻĂ„c nhĂ»: mĂčĂ„c quĂȘĂŹn aĂĄo, chaĂŁi rĂčng, rûãa tay, Ăčn möÄt mĂČnh vaĂą tûÄ Ă i tĂčĂŠm.
      QuaĂĄ trĂČnh tûÄ chĂčm soĂĄc cuĂŁa treĂŁ diĂŻĂźn ra nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo?
        MĂčĂ„c duĂą con baĂ„n khöng coĂĄ khaĂŁ nĂčng tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn cho
Ă ĂŻĂ«n khi chaĂĄu Ă ĂŻĂ«n tuöíi tĂȘĂ„p Ă i, nhĂ»ng baĂ„n seĂ€ sĂșĂĄm nhĂȘĂ„n ra möÄt söë thay
àöíi ĂșĂŁ chaĂĄu. VaĂąo khoaĂŁng 8 thaĂĄng tuöíi, con baĂ„n Ă aĂ€ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hiĂŻĂ­u möÄt
vĂȘĂ„t liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n möÄt vĂȘĂ„t khaĂĄc nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo vaĂą bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu sûã duĂ„ng àöÏ
vĂȘĂ„t Ă uĂĄng chûåc nĂčng cuĂŁa noĂĄ. ChaĂĄu biĂŻĂ«t duĂąng lĂ»ĂșĂ„c chaĂŁi Ă ĂȘĂŹu, bĂȘĂ„p beĂ„ noĂĄi
qua Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i àöÏ chĂși vaĂą coĂąn laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu Ă iĂŻĂŹu khaĂĄc nûÀa. MöÄt vaĂąi
tuĂȘĂŹn sau Ă oĂĄ, chaĂĄu Ă aĂ€ tûÄ uöëng hĂŻĂ«t möÄt ly nĂ»ĂșĂĄc vaĂą vaĂąi thaĂĄng sau chaĂĄu
Ă aĂ€ tûÄ cĂȘĂŹm ly Ă ĂŻĂ­ uöëng. Àïën 11 thaĂĄng tuöíi, chaĂĄu biĂŻĂ«t Ă Ă»a tay hay chĂȘn
lĂŻn khi baĂ„n mĂčĂ„c quĂȘĂŹn aĂĄo cho chaĂĄu.
       Con baĂ„n seĂ€ thĂȘĂ„t sûÄ coĂĄ nhûÀng caĂŁm nhĂȘĂ„n riĂŻng cuĂŁa mĂČnh khi
chaĂĄu Ă Ă»ĂșĂ„c 1 tuöíi. KhoaĂŁng 15 thaĂĄng tuöíi, chaĂĄu nhĂȘĂ„n ra mĂČnh ĂșĂŁ trong
gĂ»Ășng vaĂą khöng coĂąn cöë vĂșĂĄi tĂșĂĄi Ă ĂŻĂ­ chaĂ„m vaĂąo möÄt àûåa beĂĄ khaĂĄc khi àûång
trĂ»ĂșĂĄc gĂ»Ășng nûÀa. Ngay sau Ă oĂĄ, cuĂ€ng giöëng nhĂ» nhûÀng àûåa treĂŁ khaĂĄc,
chaĂĄu seĂ€ traĂŁi qua thĂșĂąi gian liĂŻn tuĂ„c noĂĄi “khöng” . ÀoĂĄ laĂą caĂĄch tûÄ böÄc löÄ
caĂŁm giaĂĄc tûÄ lĂȘĂ„p cuĂŁa treĂŁ.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                               46

       Do nhĂȘĂ„n thûåc caĂĄ nhĂȘn phaĂĄt triĂŻĂ­n, 3 nĂčm sau, treĂŁ seĂ€ coĂĄ nhiĂŻĂŹu
tiĂŻĂ«n böÄ trong viĂŻĂ„c tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn. Con baĂ„n seĂ€ nĂčĂŠm vûÀng möÄt
vaĂąi kyĂ€ nĂčng nhĂ»:

        - DuĂąng muößng: möÄt söë treĂŁ Ă oĂąi tûÄ mĂČnh duĂąng muößng khi Ă Ă»ĂșĂ„c 13 thaĂĄng
tuöíi vaĂą hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ em biĂŻĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c kyĂ€ nĂčng quan troĂ„ng naĂąy khi Ă Ă»ĂșĂ„c 17-18
thaĂĄng tuöíi. Khi lĂŻn 4 tuöíi, con baĂ„n Ă aĂ€ sûã duĂ„ng Ă Ă»ĂșĂ„c muößng vaĂą Ă uĂ€a
nhĂ» ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn vaĂą chaĂĄu bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hoĂ„c caĂĄch Ăčn cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn.

       - TûÄ cĂșĂŁi quĂȘĂŹn aĂĄo: Con baĂ„n hoĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄch cĂșĂŁi quĂȘĂŹn aĂĄo trong khoaĂŁng thĂșĂąi
gian tûù 13 àïën 20 thaång tuöíi.

        - ÀaĂĄnh rĂčng: ChaĂĄu bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu muöën tûÄ laĂąm viĂŻĂ„c naĂąy khi Ă Ă»ĂșĂ„c 16 thaĂĄng
tuöíi, nhĂ»ng chĂł Ă ĂŻĂ«n 3 hay 4 tuöíi chaĂĄu mĂșĂĄi coĂĄ Ă uĂŁ khaĂŁ nĂčng laĂąm viĂŻĂ„c Ă oĂĄ
möÄt mĂČnh.

       - Rûãa vaĂą lau khö tay: KyĂ€ nĂčng naĂąy phaĂĄt triĂŻĂ­n trong thĂșĂąi gian tûù 19 Ă ĂŻĂ«n
30 thaĂĄng. ÀĂȘy laĂą Ă iĂŻĂŹu maĂą baĂ„n nĂŻn daĂ„y cho chaĂĄu biĂŻĂ«t sĂșĂĄm khi sûã duĂ„ng
nhaĂą vĂŻĂ„ sinh vĂČ chĂčĂŠc hĂčĂšn laĂą baĂ„n khöng muöën tay chaĂĄu Ă ĂȘĂŹy vi khuĂȘĂ­n.

        - MĂčĂ„c quĂȘĂŹn aĂĄo: ChaĂĄu coĂĄ thĂŻĂ­ tûÄ mĂčĂ„c quĂȘĂŹn aĂĄo röÄng khi Ă Ă»ĂșĂ„c 20 thaĂĄng
tuöíi.TreĂŁ vĂȘĂźn cĂȘĂŹn möÄt vaĂąi thaĂĄng trĂ»ĂșĂĄc khi coĂĄ thĂŻĂ­ tûÄ mĂčĂ„c aĂĄo chui Ă ĂȘĂŹu vaĂą
phaĂŁi mĂȘĂ«t tûù möÄt Ă ĂŻĂ«n 2 nĂčm nûÀa mĂșĂĄi tûÄ mĂčĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c moĂ„i loaĂ„i quĂȘĂŹn aĂĄo.
Àïën khoaĂŁng 27 thaĂĄng tuöíi, chaĂĄu mĂșĂĄi coĂĄ thĂŻĂ­ tûÄ cĂșĂŁi giaĂąy.
       - Sûã duĂ„ng nhaĂą vĂŻĂ„ sinh: HĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ em Ă ĂŻĂŹu chĂ»a thĂŻĂ­ tûÄ Ă i vĂŻĂ„ sinh cho
Ă ĂŻĂ«n khi chuĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c ñt nhĂȘĂ«t 18 Ă ĂŻĂ«n 24 thaĂĄng. MöÄt söë khaĂĄc thĂČ phaĂŁi mĂȘĂ«t
thĂŻm 1 nĂčm sau mĂșĂĄi biĂŻĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c. DĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u cĂș baĂŁn cho biĂŻĂ«t khi naĂąo thĂČ
treĂŁ Ă aĂ€ hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu naĂąy laĂą chaĂĄu biĂŻĂ«t khi naĂąo thĂČ mĂČnh cĂȘĂŹn Ă i vĂŻĂ„
sinh vaĂą thĂŻĂ­ hiĂŻĂ„n cho baĂ„n biĂŻĂ«t bĂčçng caĂĄch rĂŻn nho nhoĂŁ hay mĂčĂ„t muĂ€i Ă oĂŁ
ûãng lĂŻn. NĂŻĂ«u baĂ„n muöën biĂŻĂ«t nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂŻĂŹ vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ naĂąy, haĂ€y xem caĂĄch
hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn treĂŁ tûÄ laĂąm vĂŻĂ„ sinh.

        - TûÄ Ăčn: treĂŁ em lĂŻn 3 tuöíi Ă aĂ€ biĂŻĂ«t tûÄ bĂșĂĄi cĂșm Ăčn khi Ă oĂĄi. VaĂą khi Ă Ă»ĂșĂ„c 4
tuöíi rĂ»ĂșĂ€i thĂČ treĂŁ Ă aĂ€ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu naĂąy möÄt caĂĄch thaĂąnh thaĂ„o. NĂŻĂ«u con baĂ„n
muöën tûÄ mĂČnh laĂąm Ă iĂŻĂŹu naĂąy, baĂ„n nĂŻn bñ mĂȘĂ„t giuĂĄp chaĂĄu bĂčçng caĂĄch Ă ĂŻĂ­
cheĂĄn cĂșm hay ly sûÀa ĂșĂŁ möÄt nĂși vûùa tĂȘĂŹm tay cuĂŁa treĂŁ.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                           47




                    Sau Ă oĂĄ treĂŁ phaĂĄt triĂŻĂ­n thĂŻĂ« naĂąo?


       Theo thĂșĂąi gian, con baĂ„n seĂ€ tûÄ chĂčm soĂĄc mĂČnh töët hĂșn. TrĂ»ĂșĂĄc khi
baĂ„n nhĂȘĂ„n ra Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ, chaĂĄu Ă aĂ€ coĂĄ thĂŻĂ­ tûÄ cöÄt dĂȘy giaĂąy vaĂą tûÄ tĂčĂŠm bĂčçng
voĂąi sen. VaĂą luĂĄc naĂąy chĂł laĂą vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ thĂșĂąi gian cho Ă ĂŻĂ«n khi chaĂĄu biĂŻĂ«t giĂčĂ„t
giuĂ€ vaĂą nĂȘĂ«u nĂ»ĂșĂĄng.
       Vai troĂą cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn: KhuyĂŻĂ«n khñch treĂŁ laĂą Ă iĂŻĂŹu quan troĂ„ng
nhĂȘĂ«t! BĂȘĂ«t cûå luĂĄc naĂąo chaĂĄu thûã laĂąm möÄt viĂŻĂ„c gĂČ, cho duĂą chaĂĄu coĂĄ laĂąm
Ă Ă»ĂșĂ„c hay khöng, baĂ„n cuĂ€ng nĂŻn noĂĄi vĂșĂĄi chaĂĄu rĂčçng baĂ„n rĂȘĂ«t tûÄ haĂąo vĂŻĂŹ sûÄ
cöë gĂčĂŠng cuĂŁa chaĂĄu vaĂą khuyĂŻn chaĂĄu thûã laĂąm laĂ„i möÄt lĂȘĂŹn nûÀa. BaĂ„n cuĂ€ng
àûùng vöÄi giuĂĄp chaĂĄu, Ă iĂŻĂŹu cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t nhĂȘĂ«t laĂą chaĂĄu coĂĄ Ă uĂŁ thĂșĂąi gian Ă ĂŻĂ­ tûÄ
mĂČnh laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng Ă iĂŻĂŹu naĂąy, viĂŻĂ„c nhanh hay chĂȘĂ„m tuĂąy thuöÄc vaĂąo
mößi àûåa treĂŁ. VĂČ thĂŻĂ« àûùng taĂ„o aĂĄp lûÄc cho chaĂĄu maĂą haĂ€y cĂ» xûã thĂȘĂ„t kheĂĄo
leĂĄo. NĂŻĂ«u viĂŻĂ„c hoĂ„c rûãa tay cuĂŁa chaĂĄu laĂąm cho buöÏng tĂčĂŠm löÄn xöÄn trong
möÄt vaĂąi ngaĂąy, hay chaĂĄu cûå choĂ„n mĂčĂ„c aĂĄo len cuĂ€, möÄt caĂĄi vaĂĄy maĂąu Ă oĂŁ
choĂĄi, quĂȘĂŹn jean xanh, vaĂą deĂĄp cao su, haĂ€y cûå Ă ĂŻĂ­ chaĂĄu tûÄ nhiĂŻn. CaĂąng
luyĂŻĂ„n tĂȘĂ„p nhiĂŻĂŹu, chaĂĄu caĂąng khaĂĄ hĂșn. HaĂ€y theo saĂĄt con baĂ„n khi chaĂĄu
bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu tûÄ laĂąm möÄt Ă iĂŻĂŹu gĂČ.
       Tuy nhiĂŻn nhĂșĂĄ nhĂčĂŠc nhĂșĂŁ vaĂą giaĂŁi thñch cho chaĂĄu biĂŻĂ«t nhûÀng viĂŻĂ„c
chaĂĄu khöng Ă Ă»ĂșĂ„c laĂąm nhĂ» khöng Ă Ă»ĂșĂ„c bĂȘĂ„t loĂą nĂ»ĂșĂĄng lĂŻn hay duĂąng dao
cĂčĂŠt thĂ”t. ChĂčĂŠc chĂčĂŠn ban Ă ĂȘĂŹu chaĂĄu seĂ€ chöëng laĂ„i, khöng thich... nhĂ»ng
röÏi chaåu seÀ hiïíu ra thöi.
      BaĂ„n phaĂŁi lo lĂčĂŠng khi naĂąo?

      Töëc àöÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n caĂĄc kyĂ€ nĂčng cuĂŁa treĂŁ rĂȘĂ«t khaĂĄc nhau, möÄt söë treĂŁ
phaĂĄt triĂŻĂ­n rĂȘĂ«t nhanh. NhĂ»ng nĂŻĂ«u con baĂ„n khöng quan tĂȘm Ă ĂŻĂ«n viĂŻĂ„c
tûÄ mĂČnh laĂąm möÄt Ă iĂŻĂŹu gĂČ luĂĄc chaĂĄu lĂŻn 2 tuöíi, haĂ€y nhĂșĂą Ă ĂŻĂ«n sûÄ chĂȘĂ­n
Ă oaĂĄn cuĂŁa baĂĄc sĂŽ nhi khoa. NhĂ»ng baĂ„n cûå yĂŻn tĂȘm, röÏi treĂŁ cuĂ€ng seĂ€ biĂŻĂ«t



http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                       48

caĂĄch tûÄ chĂčm soĂĄc vaĂą seĂ€ phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng cho duĂą trĂŻĂź hĂșn caĂĄc treĂŁ
cuùng lûåa khaåc.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ                                     49




                    Ngön ngûÀ trong nĂčm Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn


       CoĂĄ thĂŻĂ­ con baĂ„n seĂ€ noĂĄi sĂșĂĄm hĂșn hoĂčĂ„c muöÄn hĂșn so vĂșĂĄi nhûÀng àûåa
treĂŁ khaĂĄc. NhĂ»ng khi chaĂĄu bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu phaĂĄt ra Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng tiĂŻĂ«ng nhĂ» "ba"
hay "ma ma ma" (khoaĂŁng 10 thaĂĄng) vaĂą cûå thĂŻĂ« "noĂĄi" tiĂŻĂ«p thĂČ baĂ„n
khöng viĂŻĂ„c gĂČ phaĂŁi lo lĂčĂŠng.
      HaĂ€y so con baĂ„n vĂșĂĄi nhûÀng toĂĄm tĂčĂŠt chung dĂ»ĂșĂĄi Ă ĂȘy:
      - MĂșĂĄi sinh: khoĂĄc, nhĂȘĂ„n ra tiĂŻĂ«ng meĂ„.
     - 1-4 thaĂĄng: mĂłm cĂ»ĂșĂąi, cau maĂąy, cĂ»ĂșĂąi to, noĂĄi bĂȘĂ„p beĂ„ nhûÀng tiĂŻĂ«ng
nhĂ» "ö" vaĂą "a", nhĂȘĂ„n ra tiĂŻĂ«ng goĂ„i tĂŻn beĂĄ.
      - 5-7 thaĂĄng: hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄc tûù "meĂ„" vaĂą "ba".
      - 7-8 thaĂĄng: noĂĄi bĂȘĂ„p beĂ„ thaĂąnh chuößi "ba ba ba", "ma ma ma".
       - 8-12 thaång: laùu baùu, khoåc nhai nhaãi, noåi nhûÀng tiïëng khaåc
nhau thaĂąnh cĂȘu vö nghĂŽa, laĂąm nhûÀng cûã chĂł coĂĄ nghĂŽa nhĂ» chĂł vaĂąo möÄt
àöÏ vĂȘĂ„t, giĂș tay lĂŻn Ă oĂąi Ă Ă»ĂșĂ„c böÏng...
       - 11-14 thaĂĄng: coĂĄ thĂŻĂ­ noĂĄi nhûÀng tûù Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn, hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c khoaĂŁng
50 tûù hoĂčĂ„c hĂșn.




http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre
Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre

More Related Content

What's hot

36 Ke Nhan Hoa 2
36 Ke Nhan Hoa 236 Ke Nhan Hoa 2
36 Ke Nhan Hoa 2dungpv299
 
10 f z_u
10 f z_u10 f z_u
10 f z_u
UA1011
 
Canon Eos 3000 N Rus
Canon Eos 3000 N RusCanon Eos 3000 N Rus
Canon Eos 3000 N Rusguest315b36d
 
BÁO CÁO THUYáșŸT MINH TỔNG HỹP ĐIỀU CHỈNH QUY HOáș CH Sỏ DỀNG Đáș€T ĐáșŸN NĂM 2020 VÀ...
BÁO CÁO THUYáșŸT MINH TỔNG HỹP ĐIỀU CHỈNH QUY HOáș CH Sỏ DỀNG Đáș€T ĐáșŸN NĂM 2020 VÀ...BÁO CÁO THUYáșŸT MINH TỔNG HỹP ĐIỀU CHỈNH QUY HOáș CH Sỏ DỀNG Đáș€T ĐáșŸN NĂM 2020 VÀ...
BÁO CÁO THUYáșŸT MINH TỔNG HỹP ĐIỀU CHỈNH QUY HOáș CH Sỏ DỀNG Đáș€T ĐáșŸN NĂM 2020 VÀ...
nataliej4
 
КĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČоят ĐșĐŸĐŒĐżŃŽŃ‚ŃŠŃ€: ĐșĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČОтД ĐŸŃ€ĐŽĐžĐœĐ°Đ»Đž Đž Ń‚ĐžĐżĐŸĐČДтД Đ°Đ»ĐłĐŸŃ€ĐžŃ‚ĐŒĐžŃ‡ĐœĐ° ĐœĐ”Ń€Đ°Đ·Ń€Đ”ŃˆĐžĐŒĐŸŃŃ‚
КĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČоят ĐșĐŸĐŒĐżŃŽŃ‚ŃŠŃ€: ĐșĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČОтД ĐŸŃ€ĐŽĐžĐœĐ°Đ»Đž Đž Ń‚ĐžĐżĐŸĐČДтД Đ°Đ»ĐłĐŸŃ€ĐžŃ‚ĐŒĐžŃ‡ĐœĐ° ĐœĐ”Ń€Đ°Đ·Ń€Đ”ŃˆĐžĐŒĐŸŃŃ‚ĐšĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČоят ĐșĐŸĐŒĐżŃŽŃ‚ŃŠŃ€: ĐșĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČОтД ĐŸŃ€ĐŽĐžĐœĐ°Đ»Đž Đž Ń‚ĐžĐżĐŸĐČДтД Đ°Đ»ĐłĐŸŃ€ĐžŃ‚ĐŒĐžŃ‡ĐœĐ° ĐœĐ”Ń€Đ°Đ·Ń€Đ”ŃˆĐžĐŒĐŸŃŃ‚
КĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČоят ĐșĐŸĐŒĐżŃŽŃ‚ŃŠŃ€: ĐșĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČОтД ĐŸŃ€ĐŽĐžĐœĐ°Đ»Đž Đž Ń‚ĐžĐżĐŸĐČДтД Đ°Đ»ĐłĐŸŃ€ĐžŃ‚ĐŒĐžŃ‡ĐœĐ° ĐœĐ”Ń€Đ°Đ·Ń€Đ”ŃˆĐžĐŒĐŸŃŃ‚Vasil Penchev
 
Malyj pryzhok v anglijskij za 115 minut
Malyj pryzhok v anglijskij za 115 minutMalyj pryzhok v anglijskij za 115 minut
Malyj pryzhok v anglijskij za 115 minut
Elena Guro
 
Maths
MathsMaths
Guru bhaktiyoghindi
Guru bhaktiyoghindiGuru bhaktiyoghindi
Guru bhaktiyoghindigurusewa
 
كŰȘۧۚ Ű§Ù„ŰŁŰ­Ű§ŰŻÙŠŰ« Ű§Ù„Ù‚ŰŻŰłÙŠŰ© Ù„ÙŠŰ§ŰłÙŠÙ† Ű±ŰŽŰŻÙ‰
كŰȘۧۚ Ű§Ù„ŰŁŰ­Ű§ŰŻÙŠŰ« Ű§Ù„Ù‚ŰŻŰłÙŠŰ© Ù„ÙŠŰ§ŰłÙŠÙ† Ű±ŰŽŰŻÙ‰ÙƒŰȘۧۚ Ű§Ù„ŰŁŰ­Ű§ŰŻÙŠŰ« Ű§Ù„Ù‚ŰŻŰłÙŠŰ© Ù„ÙŠŰ§ŰłÙŠÙ† Ű±ŰŽŰŻÙ‰
كŰȘۧۚ Ű§Ù„ŰŁŰ­Ű§ŰŻÙŠŰ« Ű§Ù„Ù‚ŰŻŰłÙŠŰ© Ù„ÙŠŰ§ŰłÙŠÙ† Ű±ŰŽŰŻÙ‰ansdk
 
àžˆàž±àžàžŁàžàž„àž‚àž­àž‡àžŁàčˆàžČàž‡àžàžČàžą 20 àžŠàž”àž§àžŽàž•àčƒàž«àžĄàčˆàč€àžŁàžŽàčˆàžĄàž‚àž¶àč‰àž™
àžˆàž±àžàžŁàžàž„àž‚àž­àž‡àžŁàčˆàžČàž‡àžàžČàžą 20 àžŠàž”àž§àžŽàž•àčƒàž«àžĄàčˆàč€àžŁàžŽàčˆàžĄàž‚àž¶àč‰àž™àžˆàž±àžàžŁàžàž„àž‚àž­àž‡àžŁàčˆàžČàž‡àžàžČàžą 20 àžŠàž”àž§àžŽàž•àčƒàž«àžĄàčˆàč€àžŁàžŽàčˆàžĄàž‚àž¶àč‰àž™
àžˆàž±àžàžŁàžàž„àž‚àž­àž‡àžŁàčˆàžČàž‡àžàžČàžą 20 àžŠàž”àž§àžŽàž•àčƒàž«àžĄàčˆàč€àžŁàžŽàčˆàžĄàž‚àž¶àč‰àž™
Kunkru PeeChat
 
àș›àș·à»‰àșĄàș„àșžàșč່àșĄàș·àș„àșč àș§àșŽàșŠàșČ àșŠàș”àș§àș°àș§àșŽàș—àș°àșàșČ àșĄ7
àș›àș·à»‰àșĄàș„àșžàșč່àșĄàș·àș„àșč àș§àșŽàșŠàșČ àșŠàș”àș§àș°àș§àșŽàș—àș°àșàșČ àșĄ7àș›àș·à»‰àșĄàș„àșžàșč່àșĄàș·àș„àșč àș§àșŽàșŠàșČ àșŠàș”àș§àș°àș§àșŽàș—àș°àșàșČ àșĄ7
àș›àș·à»‰àșĄàș„àșžàșč່àșĄàș·àș„àșč àș§àșŽàșŠàșČ àșŠàș”àș§àș°àș§àșŽàș—àș°àșàșČ àșĄ7
bounnao pathoumma
 
Sanhuugiin hutuch
Sanhuugiin hutuchSanhuugiin hutuch
Sanhuugiin hutuchJigmee
 
《Axurećż«é€ŸćŽŸćž‹èźŸèźĄă€‹
《Axurećż«é€ŸćŽŸćž‹èźŸèźĄă€‹ă€ŠAxurećż«é€ŸćŽŸćž‹èźŸèźĄă€‹
《Axurećż«é€ŸćŽŸćž‹èźŸèźĄă€‹Ryan Xie
 
æˆ‘çš„è„żćŸŸïŒŒäœ çš„äžœćœŸ
æˆ‘çš„è„żćŸŸïŒŒäœ çš„äžœćœŸæˆ‘çš„è„żćŸŸïŒŒäœ çš„äžœćœŸ
æˆ‘çš„è„żćŸŸïŒŒäœ çš„äžœćœŸDaniel Cheung
 
ແàșšàșšàșźàșœàș™ àșȘàș·àșàșȘàșČàșžàș»àș™àș„àș°à»€àșĄàș·àș­àș‡ àșĄ7
ແàșšàșšàșźàșœàș™ àșȘàș·àșàșȘàșČàșžàș»àș™àș„àș°à»€àșĄàș·àș­àș‡ àșĄ7ແàșšàșšàșźàșœàș™ àșȘàș·àșàșȘàșČàșžàș»àș™àș„àș°à»€àșĄàș·àș­àș‡ àșĄ7
ແàșšàșšàșźàșœàș™ àșȘàș·àșàșȘàșČàșžàș»àș™àș„àș°à»€àșĄàș·àș­àș‡ àșĄ7
bounnao pathoumma
 

What's hot (19)

36 Ke Nhan Hoa 2
36 Ke Nhan Hoa 236 Ke Nhan Hoa 2
36 Ke Nhan Hoa 2
 
Priracnik za Zastapvanje i Lobiranje L&A _SEGA 2010
Priracnik za Zastapvanje i Lobiranje L&A _SEGA 2010Priracnik za Zastapvanje i Lobiranje L&A _SEGA 2010
Priracnik za Zastapvanje i Lobiranje L&A _SEGA 2010
 
10 f z_u
10 f z_u10 f z_u
10 f z_u
 
Canon Eos 3000 N Rus
Canon Eos 3000 N RusCanon Eos 3000 N Rus
Canon Eos 3000 N Rus
 
BÁO CÁO THUYáșŸT MINH TỔNG HỹP ĐIỀU CHỈNH QUY HOáș CH Sỏ DỀNG Đáș€T ĐáșŸN NĂM 2020 VÀ...
BÁO CÁO THUYáșŸT MINH TỔNG HỹP ĐIỀU CHỈNH QUY HOáș CH Sỏ DỀNG Đáș€T ĐáșŸN NĂM 2020 VÀ...BÁO CÁO THUYáșŸT MINH TỔNG HỹP ĐIỀU CHỈNH QUY HOáș CH Sỏ DỀNG Đáș€T ĐáșŸN NĂM 2020 VÀ...
BÁO CÁO THUYáșŸT MINH TỔNG HỹP ĐIỀU CHỈNH QUY HOáș CH Sỏ DỀNG Đáș€T ĐáșŸN NĂM 2020 VÀ...
 
КĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČоят ĐșĐŸĐŒĐżŃŽŃ‚ŃŠŃ€: ĐșĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČОтД ĐŸŃ€ĐŽĐžĐœĐ°Đ»Đž Đž Ń‚ĐžĐżĐŸĐČДтД Đ°Đ»ĐłĐŸŃ€ĐžŃ‚ĐŒĐžŃ‡ĐœĐ° ĐœĐ”Ń€Đ°Đ·Ń€Đ”ŃˆĐžĐŒĐŸŃŃ‚
КĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČоят ĐșĐŸĐŒĐżŃŽŃ‚ŃŠŃ€: ĐșĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČОтД ĐŸŃ€ĐŽĐžĐœĐ°Đ»Đž Đž Ń‚ĐžĐżĐŸĐČДтД Đ°Đ»ĐłĐŸŃ€ĐžŃ‚ĐŒĐžŃ‡ĐœĐ° ĐœĐ”Ń€Đ°Đ·Ń€Đ”ŃˆĐžĐŒĐŸŃŃ‚ĐšĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČоят ĐșĐŸĐŒĐżŃŽŃ‚ŃŠŃ€: ĐșĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČОтД ĐŸŃ€ĐŽĐžĐœĐ°Đ»Đž Đž Ń‚ĐžĐżĐŸĐČДтД Đ°Đ»ĐłĐŸŃ€ĐžŃ‚ĐŒĐžŃ‡ĐœĐ° ĐœĐ”Ń€Đ°Đ·Ń€Đ”ŃˆĐžĐŒĐŸŃŃ‚
КĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČоят ĐșĐŸĐŒĐżŃŽŃ‚ŃŠŃ€: ĐșĐČĐ°ĐœŃ‚ĐŸĐČОтД ĐŸŃ€ĐŽĐžĐœĐ°Đ»Đž Đž Ń‚ĐžĐżĐŸĐČДтД Đ°Đ»ĐłĐŸŃ€ĐžŃ‚ĐŒĐžŃ‡ĐœĐ° ĐœĐ”Ń€Đ°Đ·Ń€Đ”ŃˆĐžĐŒĐŸŃŃ‚
 
Malyj pryzhok v anglijskij za 115 minut
Malyj pryzhok v anglijskij za 115 minutMalyj pryzhok v anglijskij za 115 minut
Malyj pryzhok v anglijskij za 115 minut
 
Maths
MathsMaths
Maths
 
Guru bhaktiyoghindi
Guru bhaktiyoghindiGuru bhaktiyoghindi
Guru bhaktiyoghindi
 
4478
44784478
4478
 
كŰȘۧۚ Ű§Ù„ŰŁŰ­Ű§ŰŻÙŠŰ« Ű§Ù„Ù‚ŰŻŰłÙŠŰ© Ù„ÙŠŰ§ŰłÙŠÙ† Ű±ŰŽŰŻÙ‰
كŰȘۧۚ Ű§Ù„ŰŁŰ­Ű§ŰŻÙŠŰ« Ű§Ù„Ù‚ŰŻŰłÙŠŰ© Ù„ÙŠŰ§ŰłÙŠÙ† Ű±ŰŽŰŻÙ‰ÙƒŰȘۧۚ Ű§Ù„ŰŁŰ­Ű§ŰŻÙŠŰ« Ű§Ù„Ù‚ŰŻŰłÙŠŰ© Ù„ÙŠŰ§ŰłÙŠÙ† Ű±ŰŽŰŻÙ‰
كŰȘۧۚ Ű§Ù„ŰŁŰ­Ű§ŰŻÙŠŰ« Ű§Ù„Ù‚ŰŻŰłÙŠŰ© Ù„ÙŠŰ§ŰłÙŠÙ† Ű±ŰŽŰŻÙ‰
 
6154
61546154
6154
 
àžˆàž±àžàžŁàžàž„àž‚àž­àž‡àžŁàčˆàžČàž‡àžàžČàžą 20 àžŠàž”àž§àžŽàž•àčƒàž«àžĄàčˆàč€àžŁàžŽàčˆàžĄàž‚àž¶àč‰àž™
àžˆàž±àžàžŁàžàž„àž‚àž­àž‡àžŁàčˆàžČàž‡àžàžČàžą 20 àžŠàž”àž§àžŽàž•àčƒàž«àžĄàčˆàč€àžŁàžŽàčˆàžĄàž‚àž¶àč‰àž™àžˆàž±àžàžŁàžàž„àž‚àž­àž‡àžŁàčˆàžČàž‡àžàžČàžą 20 àžŠàž”àž§àžŽàž•àčƒàž«àžĄàčˆàč€àžŁàžŽàčˆàžĄàž‚àž¶àč‰àž™
àžˆàž±àžàžŁàžàž„àž‚àž­àž‡àžŁàčˆàžČàž‡àžàžČàžą 20 àžŠàž”àž§àžŽàž•àčƒàž«àžĄàčˆàč€àžŁàžŽàčˆàžĄàž‚àž¶àč‰àž™
 
01a mau form sk 4 trang
01a  mau form sk 4 trang01a  mau form sk 4 trang
01a mau form sk 4 trang
 
àș›àș·à»‰àșĄàș„àșžàșč່àșĄàș·àș„àșč àș§àșŽàșŠàșČ àșŠàș”àș§àș°àș§àșŽàș—àș°àșàșČ àșĄ7
àș›àș·à»‰àșĄàș„àșžàșč່àșĄàș·àș„àșč àș§àșŽàșŠàșČ àșŠàș”àș§àș°àș§àșŽàș—àș°àșàșČ àșĄ7àș›àș·à»‰àșĄàș„àșžàșč່àșĄàș·àș„àșč àș§àșŽàșŠàșČ àșŠàș”àș§àș°àș§àșŽàș—àș°àșàșČ àșĄ7
àș›àș·à»‰àșĄàș„àșžàșč່àșĄàș·àș„àșč àș§àșŽàșŠàșČ àșŠàș”àș§àș°àș§àșŽàș—àș°àșàșČ àșĄ7
 
Sanhuugiin hutuch
Sanhuugiin hutuchSanhuugiin hutuch
Sanhuugiin hutuch
 
《Axurećż«é€ŸćŽŸćž‹èźŸèźĄă€‹
《Axurećż«é€ŸćŽŸćž‹èźŸèźĄă€‹ă€ŠAxurećż«é€ŸćŽŸćž‹èźŸèźĄă€‹
《Axurećż«é€ŸćŽŸćž‹èźŸèźĄă€‹
 
æˆ‘çš„è„żćŸŸïŒŒäœ çš„äžœćœŸ
æˆ‘çš„è„żćŸŸïŒŒäœ çš„äžœćœŸæˆ‘çš„è„żćŸŸïŒŒäœ çš„äžœćœŸ
æˆ‘çš„è„żćŸŸïŒŒäœ çš„äžœćœŸ
 
ແàșšàșšàșźàșœàș™ àșȘàș·àșàșȘàșČàșžàș»àș™àș„àș°à»€àșĄàș·àș­àș‡ àșĄ7
ແàșšàșšàșźàșœàș™ àșȘàș·àșàșȘàșČàșžàș»àș™àș„àș°à»€àșĄàș·àș­àș‡ àșĄ7ແàșšàșšàșźàșœàș™ àșȘàș·àșàșȘàșČàșžàș»àș™àș„àș°à»€àșĄàș·àș­àș‡ àșĄ7
ແàșšàșšàșźàșœàș™ àșȘàș·àșàșȘàșČàșžàș»àș™àș„àș°à»€àșĄàș·àș­àș‡ àșĄ7
 

Nhung Giai Doan Phat Trien Cua Tre

  • 1. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 1 MUÅC LUÅC CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN TÊM LYÁ CUÃA TREà ..........................4 TĂȘm lyĂĄ treĂŁ trĂ»ĂșĂĄc vaĂą sau khi sinh......................................................... 5 NuĂ„ cĂ»ĂșĂąi hoĂąa nhĂȘĂ„p xaĂ€ höÄi.......................................................................8 Con baĂ„n vaĂą phong caĂĄch riĂŻng cuĂŁa beĂĄ................................................... 9 TĂČm hiĂŻĂ­u tĂȘm lyĂĄ treĂŁ em....................................................................... 10 TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi ĂȘĂ«u nhi (1 - 3 tuöíi)..................................................... 12 TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi nhi àöÏng (3 - 7 tuöíi) ................................................. 14 TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi thiĂŻĂ«u nhi (7 - 11 tuöíi) ..............................................16 TĂȘm lyĂĄ treĂŁ khi cha meĂ„ ly hön............................................................. 22 ThuĂĄ nuöi............................................................................................... 24 Chûång suy nhĂ»ĂșĂ„c ................................................................................ 26 CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN SINH LYÁ CUÃA TREà ....................... 28 NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo treĂŁ chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n ............................... 29 TrĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m: BaĂ„n biĂŻĂ«t gĂČ vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ?......................... 33 ÀaĂĄp aĂĄn trĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m kiĂŻĂ«n thûåc vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa beĂĄ .................. 37 Con töi bĂ” luĂąn Ă»? .................................................................................. 42 http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 2. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 2 LaĂąm sao biĂŻĂ«t chĂčĂŠc rĂčçng con töi phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng? ................ 43 Giai Ă oaĂ„n tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn........................................................45 Sau Ă oĂĄ treĂŁ phaĂĄt triĂŻĂ­n thĂŻĂ« naĂąo?...........................................................47 Ngön ngûÀ trong nĂčm Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn ...........................................................49 KhaĂŁ nĂčng tûÄ chĂčm soĂĄc ĂșĂŁ tuöíi tĂȘĂ„p Ă i .................................................. 50 GiuĂĄp Ă ĂșĂ€ beĂĄ trong tûùng giai Ă oaĂ„n phaĂĄt triĂŻĂ­n ..................................... 54 SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ 12 thaĂĄng tuöíi .................................................. 59 Con töi coĂĄ phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng khöng?........................................62 PhaĂĄt triĂŻĂ­n tĂȘm thĂȘĂŹn vĂȘĂ„n àöÄng chung ............................................... 64 SÛÅ PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà ................................................................. 67 PhaĂŁn xaĂ„ kyĂą diĂŻĂ„u cuĂŁa treĂŁ sĂș sinh ........................................................68 SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ tûù 25 Ă ĂŻĂ«n 30 thaĂĄng tuöíi ................................. 70 SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ tûù 13 Ă ĂŻĂ«n 18 thaĂĄng tuöíi ................................. 72 SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ tûù 31 Ă ĂŻĂ«n 36 thaĂĄng tuöíi ................................. 74 SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ tûù 19 Ă ĂŻĂ«n 24 thaĂĄng tuöíi ................................. 76 Giai Ă oaĂ„n 00 - 12 thaĂĄng: giuĂĄp vĂȘĂ„n àöÄng baĂąn tay..............................79 LaĂąm sao Ă ĂŻĂ­ treĂŁ mau lĂșĂĄn ...................................................................... 82 SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ tĂȘĂ„p Ă i (TreĂŁ 13 thaĂĄng tuöíi)..............................86 SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ 14 thaĂĄng tuöíi .................................................. 88 SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ 15 thaĂĄng tuöíi .................................................. 90 SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ 16 thaĂĄng tuöíi .................................................. 92 BIÏÍU ÀÖÌ TÙNG TRÛÚÃNG ................................................................... 94 CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN NÙNG KHIÏËU CUAà TREÃã ............. 95 GiuĂĄp treĂŁ coĂĄ khiĂŻĂ«u giaĂŁm cĂčng thĂčĂšng................................................... 96 http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 3. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 3 Con töi bĂ” chĂŻĂ« nhaĂ„o vĂČ quaĂĄ thöng minh............................................. 98 HĂČnh nhĂ» con baĂ„n coĂĄ nĂčng khiĂŻĂ«u?................................................... 100 5 - 8 tuöíi bĂ” choĂ„c gheĂ„o vĂČ thöng minh quaĂĄ....................................... 103 GiuĂĄp treĂŁ coĂĄ khiĂŻĂ«u hoĂ„c töët ĂșĂŁ trĂ»ĂșĂąng .................................................. 105 LaĂąm thĂŻĂ« naĂąo Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp treĂŁ coĂĄ nĂčng khiĂŻĂ«u tiĂŻĂ«n böÄ thĂŻm ngoaĂąi giĂșĂą hoĂ„c ĂșĂŁ trĂ»ĂșĂąng? ............................................................................................... 107 LaĂąm gĂČ khi con coĂĄ nĂčng khiĂŻĂ«u?........................................................ 109 LaĂąm thĂŻĂ« naĂąo Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp treĂŁ hoĂąa mĂČnh vaĂąo trĂ»ĂșĂąng hoĂ„c?...................... 111 MöÄt àûåa treĂŁ coĂĄ khiĂŻĂ«u nghĂŽa laĂą gĂČ?.................................................... 112 Con baĂ„n coĂĄ khiĂŻĂ«u khöng? ................................................................. 113 NhaĂą trĂ»ĂșĂąng xûã lyĂĄ trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p treĂŁ em coĂĄ khiĂŻĂ«u nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo?........ 115 LaĂąm gĂČ Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp treĂŁ coĂĄ khiĂŻĂ«u?............................................................ 116 DĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u coĂĄ khiĂŻĂ«u cuĂŁa treĂŁ 5 - 8 tuöíi ................................................ 117 KiĂŻĂ­m tra nĂčng khiĂŻĂ«u cuĂŁa treĂŁ ........................................................... 119 Con baĂ„n Ă ĂŻĂ«n tuöíi Ă i hoĂ„c chĂ»a?......................................................... 121 http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 4. Để cĂł Ä‘Æ°á»Łc đáș§y đủ những tĂ i liệu, pháș§n mềm chăm sĂłc bĂ© yĂȘu của báșĄn một cĂĄch tốt nháș„t, xin vui lĂČng liĂȘn hệ: Nguyễn Trung HoĂ  Mobile: 0985017089 YahooMessenger: ngtrunghoa108 Skype: ngtrunghoa108 ChĂșc gia đình báșĄn vĂ  bĂ© luĂŽn vui, khoáș», háșĄnh phĂșc!
  • 5. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ 4 CAÁC GIA I ÀOAÅ N PH AÁT TR IÏÍ N TÊM LYÁ TREÃ EM http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 6. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 5 TĂȘm lyĂĄ treĂŁ trĂ»ĂșĂĄc vaĂą sau khi sinh Trong thĂșĂąi kyĂą mang thai, baĂą meĂ„ traĂĄnh lo ĂȘu, thĂȘĂ«t voĂ„ng. NhĂ» thĂŻĂ«, beĂĄ ra Ă ĂșĂąi mĂșĂĄi khoeĂŁ maĂ„nh, khöng bĂ” röëi loaĂ„n tĂȘm lyĂĄ. TrĂ»ĂșĂĄc khi ra Ă ĂșĂąi, beĂĄ vaĂą meĂ„ laĂą möÄt khöëi thöëng nhĂȘĂ«t. BeĂĄ cuĂąng Ăčn, cuĂąng nguĂŁ, cuĂąng coĂĄ nhûÀng caĂŁm xuĂĄc thay àöíi giöëng meĂ„. NĂŻĂ«u trong thĂșĂąi kyĂą mang thai, ngĂ»ĂșĂąi meĂ„ thĂ»ĂșĂąng buöÏn baĂ€, lo ĂȘu, àûåa beĂĄ sinh ra coĂĄ thĂŻĂ­ gĂčĂ„p nhûÀng vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ nhĂ» quaĂĄ hiĂŻĂ«u àöÄng, thuĂ„ àöÄng hoĂčĂ„c nĂčĂ„ng hĂșn coĂĄ thĂŻĂ­ dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n tûÄ kyĂŁ rĂȘĂ«t cao. Trong buĂ„ng meĂ„ BeĂĄ coĂĄ khaĂŁ nĂčng gĂČ? - KhaĂŁ nĂčng nghe: Tûù 6 thaĂĄng, trong buĂ„ng meĂ„, beĂĄ Ă aĂ€ coĂĄ thĂŻĂ­ nghe Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«ng noĂĄi, nhĂ”p tim cuĂŁa meĂ„ cuĂ€ngnhĂ» ĂȘm thanh bĂŻn ngoaĂąi. NhûÀng thûÄc ngiĂŻĂ„m cuĂŁa caĂĄc nhaĂą tĂȘm lyĂĄ PhaĂĄp cho thĂȘĂ«y, ngay tûù khi mĂșĂĄi ra Ă ĂșĂąi, àûåa beĂĄ Ă aĂ€ cûã àöÄng Ă aĂĄp ûång vĂșĂĄi tiĂŻĂ«ng goĂ„i cuĂŁa meĂ„. VĂșĂĄi gioĂ„ng ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc, beĂĄ nĂčçm yĂŻn. TaĂ„i NhĂȘĂ„t BaĂŁn coĂĄ cuöÄc thûã nghiĂŻĂ„m vĂșĂĄi nhûÀng treĂŁ söëng gĂȘĂŹn sĂȘn bay. Sau khi ra Ă ĂșĂąi, beĂĄ vĂȘĂźn nguĂŁ yĂŻn khi coĂĄ tiĂŻĂ«ng öÏn cuĂŁa maĂĄy bay trong khi nhûÀng treĂŁ khaĂĄc giĂȘĂ„t mĂČnh thûåc dĂȘĂ„y. Àöëi vĂșĂĄi treĂŁ sinh non, hiĂŻĂ„n nay, ngĂ»ĂșĂąi ta thĂ»ĂșĂąng aĂĄp duĂ„ng phĂ»Ășng phaĂĄp kang-gu-ru, ĂȘĂ«p beĂĄ trĂ»ĂșĂĄc ngûÄc. CaĂĄch naĂąy töët hĂșn löÏng ĂȘĂ«p, giaĂŁm tyĂŁ lĂŻĂ„ tûã vong do nhiĂŻĂźm truĂąng. VĂŻĂŹ mĂčĂ„t tĂȘm lyĂĄ, beĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«p xuĂĄc trûÄc tiĂŻĂ«p vĂșĂĄi da thĂ”t meĂ„, nghe nhûÀng ĂȘm thanh quen thuöÄc tûù luĂĄc trong buĂ„ng meĂ„ nhĂ»: nhĂ”p tim, ĂȘm sĂčĂŠc, gioĂ„ng noĂĄi cuĂŁa meĂ„... - KhaĂŁ nĂčng nhĂČn: ThĂ” giaĂĄc laĂą cĂș quan xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n rĂȘĂ«t sĂșĂĄm. Khi kñch thñch aĂĄnh saĂĄng, beĂĄ nhĂčĂŠm mĂčĂŠt laĂ„i. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 7. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 6 - VĂ” giaĂĄc: Khi meĂ„ Ăčn thûåc Ăčn ngoĂ„t nhiĂŻĂŹu, khaĂŁ nĂčng nuöët cuĂŁa beĂĄ tĂčng lĂŻn. VĂșĂĄi chĂȘĂ«t mĂčĂ„n thĂČ ngĂ»ĂșĂ„c laĂ„i. - XuĂĄc giaĂĄc: BeĂĄ coĂĄ khaĂŁ nĂčng xaĂĄc nhĂȘĂ„n Ă au Ă ĂșĂĄn khi bĂ” kñch thñch. Sau khi ra Ă ĂșĂąi - Gia Ă ĂČnh coĂĄ vai troĂą gĂČ? Sau khi ra Ă ĂșĂąi, nhûÀng giaĂĄc quan naĂąy caĂąng phaĂĄt triĂŻĂ­n. CuĂąng vĂșĂĄi hĂŻĂ„ thĂȘĂŹn kinh, beĂĄ coĂĄ thĂŻm cĂș quan khûåu giaĂĄc. VĂČ thĂŻĂ«, khi gĂčĂ„p muĂąi khöng thñch, beĂĄ quay mĂčĂ„t Ă i. CaĂĄch cho con buĂĄ: Töët nhĂȘĂ«t, nĂŻn cho beĂĄ buĂĄ sûÀa meĂ„. Khi cho buĂĄ, ngĂ»ĂșĂąi meĂ„ phaĂŁi thoaĂĄi maĂĄi vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ, chĂł nghĂŽ vĂŻĂŹ con. TĂ» thĂŻĂ« phaĂŁi thoaĂŁi maĂĄi, khöng eĂĄp beĂĄ buĂĄ. NĂŻĂ«u beĂĄ oĂ„c, ngĂ»ng cho buĂĄ ngay, öm beĂĄ vaĂąo loĂąng vöß vĂŻĂŹ, vuöët ve. Trao àöíi bĂčçng mĂčĂŠt: Trong khi chĂčm soĂĄc, nhĂČn thĂčĂšng vaĂąo mĂčĂŠt beĂĄ. Trao àöíi qua gioĂ„ng noĂĄi: ThĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn noĂĄi chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi beĂĄ, gioĂ„ng chĂȘĂ„m, ĂȘm Ă iĂŻĂ„u dĂ”u daĂąng. BeĂĄ seĂ€ duĂąng tiĂŻĂ«ng khoĂĄc cuĂŁa mĂČnh Ă ĂŻĂ­ traĂŁ lĂșĂąi meĂ„. MeĂ„ cöë gĂčĂŠng hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng yĂŻu cĂȘĂŹu cuĂŁa beĂĄ. Tuy nhiĂŻn, ngĂ»ĂșĂąi meĂ„ cĂȘĂŹn lĂ»u yĂĄ: beĂĄ khoĂĄc do nhiĂŻĂŹu nguyĂŻn nhĂȘn (do Ă oĂĄi buĂ„ng, giĂȘĂ„n hĂșĂąn, ĂȘĂ«m ûå, giaĂŁ vĂșĂą, bĂŻĂ„nh...) ThĂșĂąi gian gĂȘĂŹn guĂ€i sau sinh: LuĂĄc ĂșĂŁ trong buĂ„ng meĂ„, beĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c meĂ„ laĂąm höÄ tĂȘĂ«t caĂŁ: tûù Ăčn, uöëng, uĂŁ ĂȘĂ«m, giûÀ an toaĂąn. Khi ra Ă ĂșĂąi, beĂĄ bĂ” taĂĄch khoĂŁi meĂ„. VĂŻĂŹ mĂčĂ„t sinh hoĂ„c, Ă ĂȘy laĂą cuĂĄ söëc tĂȘm lyĂĄ Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa beĂĄ. VĂČ thĂŻĂ«, thĂșĂąi gian gĂȘĂŹn guĂ€i cuĂŁa meĂ„ vĂșĂĄi beĂĄ sĂș sinh rĂȘĂ«t quan troĂ„ng, ñt nhĂȘĂ«t laĂą 4-6 thaĂĄng Ă ĂȘĂŹu Ă ĂșĂąi. NĂŻĂ«u meĂ„ quaĂĄ bĂȘĂ„n, nĂŻn thu xĂŻĂ«p vĂčĂŠng mĂčĂ„t trong thĂșĂąi gian beĂĄ nguĂŁ hoĂčĂ„c cöë gĂčĂŠng ĂșĂŁ bĂŻn con sau giĂșĂą laĂąm viĂŻĂ„c. Vai troĂą cuĂŁa böë vaĂą gia Ă ĂČnh: SûÄ coĂĄ mĂčĂ„t thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn, àöÄng viĂŻn, an uĂŁi cuĂŁa böë seĂ€ giuĂĄp cho meĂ„ yĂŻn tĂȘm, öín Ă Ă”nh vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ. Trong giai Ă oaĂ„n sĂș sinh, ngĂ»ĂșĂąi böë coĂĄ aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng giaĂĄn tiĂŻĂ«p Ă ĂŻĂ«n beĂĄ thöng qua ngĂ»ĂșĂąi meĂ„. ChuĂĄng ta Ă ĂŻĂŹu biĂŻĂ«t rĂčçng, beĂĄ laĂą möÄt caĂĄ nhĂȘn àöÄc lĂȘĂ„p. Àïí giuĂĄp beĂĄ phaĂĄt triĂŻĂ­n tĂȘm lyĂĄ töët, böë meĂ„ phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c trang bĂ” nhûÀng kiĂŻĂ«n thûåc cĂș http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 8. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 7 baĂŁn vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ, traĂĄnh nhûÀng phiĂŻĂŹn nhiĂŻĂźu khoĂĄng Ă aĂĄng coĂĄ àöëi vĂșĂĄi àûåa con thĂȘn yĂŻu cuĂŁa mĂČnh. MaĂĄch baĂ„n: KiĂŻĂ­m tra tĂȘm lyĂĄ beĂĄ taĂ„i: - Khoa TĂȘm lyĂĄ TreĂŁ em, BĂŻĂ„nh viĂŻĂ„n Nhi àöÏng II, 14 LyĂĄ TûÄ TroĂ„ng, Q1, TPHCM - ViĂŻĂ„n Nhi, LaĂĄng ThĂ»ĂșĂ„ng, HaĂą NöÄi (Chi phñ tuĂąy loaĂ„i trĂ” liĂŻĂ„u) http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 9. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 8 NuĂ„ cĂ»ĂșĂąi hoĂąa nhĂȘĂ„p xaĂ€ höÄi NuĂ„ cĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa beĂĄ mang laĂ„i niĂŻĂŹm haĂ„nh phuĂĄc vö bĂșĂą cho nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi buöíi Ă ĂȘĂŹu laĂąm cha meĂ„. Sau nhûÀng tuĂȘĂŹn beĂĄ khoĂĄc, nguĂŁ, vaĂą phaĂĄt triĂŻĂ­n khaĂĄ nhanh, bößng nhiĂŻn em beĂĄ nhĂČn baĂ„n vaĂą mĂłm cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi aĂĄnh mĂčĂŠt trong saĂĄng. Àöëi vĂșĂĄi beĂĄ, Ă ĂȘy chñnh laĂą khĂșĂŁi Ă iĂŻĂ­m cuĂŁa sûÄ hoĂąa nhĂȘĂ„p xaĂ€ höÄi. Àöëi vĂșĂĄi möÄt söë cha meĂ„, Ă aĂ€ kiĂŻĂ„t sûåc vĂČ nhûÀng Ă ĂŻm thûåc trĂčĂŠng vaĂą tĂȘĂ«t bĂȘĂ„t suöët ngaĂąy chĂčm soĂĄc beĂĄ thĂČ nuĂ„ cĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa beĂĄ laĂąm cho hoĂ„ caĂŁm àöÄng vö cuĂąng vaĂą Ă oĂĄ laĂą luĂĄc tĂČnh yĂŻu thĂ»Ășng daĂąnh cho beĂĄ traĂąn ngĂȘĂ„p trong loĂąng. Khi naĂąo beĂĄ cĂ»ĂșĂąi? NuĂ„ cĂ»ĂșĂąi hoaĂą nhĂȘĂ„p thĂ»ĂșĂąng xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n khoaĂŁng giûÀa tuĂȘĂŹn thûå tĂ» vaĂą tuĂȘĂŹn thûå saĂĄu. TrĂ»ĂșĂĄc khoaĂŁng thĂșĂąi gian naĂąy, àöi luĂĄc baĂ„n coĂĄ caĂŁm giaĂĄc laĂą beĂĄ cĂ»ĂșĂąi nhĂ»ng Ă oĂĄ chĂł laĂą nhûÀng nuĂ„ cĂ»ĂșĂąi khöng coĂĄ chuĂŁ yĂĄ do beĂĄ no sûÀa hay Ă i tiĂŻĂ­u. NuĂ„ cĂ»ĂșĂąi thûÄc sûÄ cuĂŁa beĂĄ laĂą khi chuĂĄng cĂ»ĂșĂąi to hĂșn vaĂą lĂȘu hĂșn nuĂ„ cĂ»ĂșĂąi thoaĂĄng qua cuĂŁa beĂĄ luĂĄc mĂșĂĄi sinh, möÄt Ă ĂčĂ„c Ă iĂŻĂ­m Ă ĂŻĂ­ nhĂȘĂ„n ra laĂą aĂĄnh mĂčĂŠt cuĂŁa treĂŁ lanh lĂșĂ„i vaĂą nhĂČn thĂčĂšng vaĂąo baĂ„n khi noĂĄ cĂ»ĂșĂąi. ÀĂȘĂŹu tiĂŻn treĂŁ seĂ€ cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi bĂȘĂ«t kyĂą ngĂ»ĂșĂąi quen hay ngĂ»ĂșĂąi laĂ„ – mĂłm cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi caĂŁ caĂĄi mĂčĂ„t naĂ„ nhĂčn nhoĂĄ. Sau möÄt vaĂąi thaĂĄng, beĂĄ chĂł cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi maĂą chuĂĄng biĂŻĂ«t vaĂą khöng coĂĄ phaĂŁn ûång vĂșĂĄi nhûÀng khuön mĂčĂ„t maĂą chuĂĄng caĂŁm thĂȘĂ«y khöng quen. Àïí treĂŁ cĂ»ĂșĂąi nhiĂŻĂŹu hĂșn CaĂĄch dĂŻĂź nhĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ­ khuyĂŻĂ«n khñch cho beĂĄ cĂ»ĂșĂąi laĂą haĂ€y nhĂČn beĂĄ ĂȘu yĂŻĂ«m vaĂą cĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi beĂĄ. Khuön mĂčĂ„t ĂȘĂ«m aĂĄp vaĂą thĂȘn thĂ»Ășng cuĂŁa baĂ„n seĂ€ laĂąm cho beĂĄ an loĂąng vaĂą vui veĂŁ mĂłm cĂ»ĂșĂąi. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 10. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 9 Con baĂ„n vaĂą phong caĂĄch riĂŻng cuĂŁa beĂĄ LaĂą cha meĂ„, chuĂĄng ta nĂŻn quan saĂĄt vaĂą lĂčĂŠng nghe phong caĂĄch riĂŻng cuĂŁa con mĂČnh. Khöng nĂŻn so saĂĄnh tñnh caĂĄch con mĂČnh vĂșĂĄi nhûÀng beĂĄ khaĂĄc. MuĂ„c àñch chñnh cuĂŁa viĂŻĂ„c thöng hiĂŻĂ­u caĂĄc suy nghĂŽ cuĂ€ng nhĂ» caĂĄc phaĂŁn ûång cuĂŁa beĂĄ khi beĂĄ diĂŻĂźn Ă aĂ„t yĂĄ mĂČnh laĂą giuĂĄp ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn nhĂȘĂ„n biĂŻĂ«t caĂĄ tñnh cuĂŁa em beĂĄ Ă oĂĄ. ThĂȘĂ„t tuyĂŻĂ„t vĂșĂąi khi hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c con mĂČnh nhĂȘĂ„n thûåc möi trĂ»ĂșĂąng xung quanh nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo vaĂą caĂĄch beĂĄ phaĂŁn ûång laĂ„i caĂĄc taĂĄc nhĂȘn kñch thñch xung quanh beĂĄ ra sao. ÀĂȘy laĂą bĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘĂŹu quan troĂ„ng giuĂĄp baĂ„n hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄ tñnh cuĂŁa beĂĄ. SûÄ thöng hiĂŻĂ­u naĂąy mĂșĂŁ ra möÄt caĂĄnh cûãa cho baĂ„n thĂȘĂ«y roĂ€ tñnh caĂĄch cuĂŁa con mĂČnh sau naĂąy. Mößi beĂĄ Ă oĂąi hoĂŁi mößi caĂĄch döß daĂąnh khaĂĄc nhau vaĂą cuĂ€ng phaĂŁn ûång khaĂĄc nhau khi Ă oĂĄi hoĂčĂ„c caĂŁm thĂȘĂ«y khoĂĄ chĂ”u. Mößi beĂĄ phaĂŁn ûång laĂ„i sûÄ thay àöíi nhiĂŻĂ„t àöÄ möÄt caĂĄch khaĂĄc nhau, vaĂą caĂĄch tûùng beĂĄ àöëi xûã vaĂą tĂ»Ășng taĂĄc vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi sĂčn soĂĄc mĂČnh cuĂ€ng khaĂĄc nhau. BaĂ„n khöng nĂŻn so saĂĄnh tñnh caĂĄch cuĂŁa con mĂČnh vĂșĂĄi nhûÀng àûåa treĂŁ khaĂĄc. Töët hĂșn, chuĂĄng ta nĂŻn quan saĂĄt, lĂčĂŠng nghe phong caĂĄch riĂŻng biĂŻĂ„t cuĂŁa con mĂČnh. CoĂĄ thĂŻĂ­ theo doĂ€i caĂĄ tñnh naĂąy ngay tûù nhûÀng tuĂȘĂŹn lĂŻĂź Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn sau khi beĂĄ chaĂąo Ă ĂșĂąi. BeĂĄ nhu mĂČ, trĂȘĂŹm tĂŽnh hay söi nöíi hoaĂ„t baĂĄt? TrĂ»ĂșĂĄc sûÄ kiĂŻĂ„n mĂșĂĄi, vñ duĂ„ nhĂ» lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c tĂčĂŠm, beĂĄ coĂĄ nhuĂĄt nhaĂĄt khöng? HoĂčĂ„c beĂĄ coĂĄ thñch thuĂĄ trĂ»ĂșĂĄc sûÄ kiĂŻĂ„n mĂșĂĄi meĂŁ Ă oĂĄ? CaĂąng lĂ»u yĂĄ nhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u naĂąy cuĂŁa beĂĄ, baĂ„n seĂ€ biĂŻĂ«t roĂ€ caĂĄc ûång xûã thñch hĂșĂ„p vĂșĂĄi caĂĄ tñnh riĂŻng cuĂŁa beĂĄ. CaĂąng chĂčm chuĂĄ lĂčĂŠng nghe, baĂ„n seĂ€ caĂąng Ă oaĂĄn trĂ»ĂșĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu caĂĄch ûång xûã cuĂŁa beĂĄ trong nhûÀng thaĂĄng ngaĂąy sĂčĂŠp tĂșĂĄi vaĂą trong tĂ»Ășng lai sau naĂąy. Muöën biĂŻĂ«t thĂŻm chi tiĂŻĂ«t, haĂ€y laĂąm trĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m cho con baĂ„n. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 11. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 10 TĂČm hiĂŻĂ­u tĂȘm lyĂĄ treĂŁ em TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c laĂą möÄt khoa hoĂ„c tĂČm hiĂŻĂ­u vĂŻĂŹ yĂĄ thûåc con ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂŻĂ­ biĂŻĂ«t mĂČnh biĂŻĂ«t ngĂ»ĂșĂąi, biĂŻĂ«t ûång xûã cho hĂșĂ„p tĂČnh hĂșĂ„p lyĂĄ, biĂŻĂ«t söëng möÄt caĂĄch haĂąi hoĂąa vaĂą sung maĂ€n, Ă ĂŻĂ­ trĂ»ĂșĂŁng thaĂąnh töët Ă eĂ„p, tĂ»Ășng ûång vĂșĂĄi tûùng lûåa tuöíi, vaĂą traĂĄnh Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng thĂȘĂ«t baĂ„i trĂŻn Ă Ă»ĂșĂąng Ă ĂșĂąi. ÀoĂĄ laĂą möÄt khoa hoĂ„c vĂŻĂŹ con ngĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi nhûÀng suy tĂ» vaĂą haĂąnh àöÄng, caĂŁm nhĂȘĂ„n vaĂą tĂ»Ășng taĂĄc, bĂŻn trong vaĂą bĂŻn ngoaĂąi, chiĂŻĂŹu sĂȘu vaĂą chiĂŻĂŹu röÄng. TĂȘĂ«t caĂŁ Ă ĂŻĂŹu Ă Ă»ĂșĂ„c quan saĂĄt, mö taĂŁ vaĂą giaĂŁi thñch, àöëi chiĂŻĂ«u vĂșĂĄi thûÄc tĂŻĂ« kinh nghiĂŻĂ„m chung cuĂŁa xaĂ€ höÄi, cuĂŁa nhĂȘn loaĂ„i. Tûù lĂȘu, trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi, khoa TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c Ă aĂ€ phaĂĄt triĂŻĂ­n, cuĂŁng cöë vaĂą Ă em laĂ„i nhiĂŻĂŹu kĂŻĂ«t quaĂŁ to lĂșĂĄn cho hĂȘĂŹu nhĂ» tĂȘĂ«t caĂŁ caĂĄc ngaĂąnh khoa hoĂ„c xaĂ€ höÄi vaĂą tûÄ nhiĂŻn cuĂŁa nhĂȘn loaĂ„i. TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c Ă Ă”nh nghĂŽa nhiĂŻĂŹu caĂĄch Ă ĂŻĂ­ chuĂĄng ta coĂĄ thĂŻĂ­ thĂȘĂ«u Ă aĂĄo Ă Ă»ĂșĂ„c hĂŻĂ«t moĂ„i khña caĂ„nh nhĂ» trĂŻn. NhĂ» thĂŻĂ«, tĂȘm lyĂĄ chñnh laĂą cuöÄc söëng con ngĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi muön hĂČnh muön daĂ„ng, Ă ĂȘĂŹy bñ nhiĂŻĂ„m, rĂȘĂ«t khoĂĄ khaĂĄm phaĂĄ vaĂą khöng bao giĂșĂą coĂĄ thĂŻĂ­ hiĂŻĂ­u cho troĂ„n veĂ„n, bĂșĂŁi àöëi tĂ»ĂșĂ„ng cuĂŁa noĂĄ laĂą con ngĂ»ĂșĂąi, luön chuyĂŻĂ­n biĂŻĂ«n, lĂșĂĄn lĂŻn vaĂą triĂŻĂ­n nĂșĂŁ vĂŻĂŹ thĂȘn xaĂĄc lĂȘĂźn tinh thĂȘĂŹn. TĂČm hiĂŻĂ­u tĂȘm lyĂĄ treĂŁ em: Trong chûùng mûÄc cuĂŁa vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ giaĂĄo duĂ„c thanh thiĂŻĂ«u niĂŻn vaĂą thiĂŻĂ«u nhi, caĂĄc nhaĂą sĂ» phaĂ„m vaĂą giaĂĄo duĂ„c cuĂ€ng seĂ€ khöng thĂŻĂ­ naĂąo boĂŁ qua, khöng tĂČm hiĂŻĂ­u khoa TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t àöëi vĂșĂĄi tûùng lûåa tuöíi caĂĄc em. ChuĂĄng ta seĂ€ lĂȘĂŹn lĂ»ĂșĂ„t nghiĂŻn cûåu dûÄa vaĂąo nhûÀng thaĂąnh quaĂŁ quyĂĄ giaĂĄ, tñch luĂ€y tûù bao thĂșĂąi, cuĂŁa bao ngĂ»ĂșĂąi cuĂ€ng nhĂ» chñnh caĂĄc neĂĄt Ă ĂčĂ„c thuĂą truyĂŻĂŹn thöëng cuĂŁa dĂȘn töÄc ViĂŻĂ„t Nam chuĂĄng ta nûÀa. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 12. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 11 NgoaĂąi ra, mößi ngĂ»ĂșĂąi chuĂĄng ta cuĂ€ng nĂŻn àöëi chiĂŻĂ«u laĂ„i vĂșĂĄi chñnh kinh nghiĂŻĂ„m thĂșĂąi thĂș ĂȘĂ«u vaĂą niĂŻn thiĂŻĂ«u cuĂŁa mĂČnh, nhûÀng gĂČ mĂČnh Ă aĂ€ bĂ” gaĂĄnh chĂ”u thiĂŻĂ„t thoĂąi, cuĂ€ng nhĂ» nhûÀng gĂČ mĂČnh Ă aĂ€ may mĂčĂŠn Ă Ă»ĂșĂ„c Ă oĂĄn nhĂȘĂ„n. Xin haĂ€y luön nhĂșĂĄ: baĂŁn thĂȘn mößi ngĂ»ĂșĂąi chuĂĄng ta Ă ĂŻĂŹu tûùng laĂą möÄt àûåa treĂŁ nhoĂŁ. VĂȘĂ„y, xin àûùng biĂŻĂ«n caĂĄc treĂŁ nhoĂŁ höm nay thaĂąnh “nhûÀng öng cuĂ„ non”, caĂĄc “baĂą thaĂĄnh nhoã”, nghĂŽa laĂą bĂčĂŠt caĂĄc em phaĂŁi rĂȘĂ„p khuön vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ vaĂą luĂȘn lyĂĄ theo kiĂŻĂ­u ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn, möÄt Ă iĂŻĂŹu maĂą ngaĂąy xĂ»a chñnh chuĂĄng ta Ă aĂ€ bûÄc böÄi khoĂĄ chĂ”u vaĂą ĂȘm thĂȘĂŹm Ă ĂŻĂŹ khaĂĄng mößi khi bĂ” aĂĄp Ă ĂčĂ„t! BaĂ„n coĂĄ thĂŻĂ­ lĂȘĂŹn lĂ»ĂșĂ„t tĂČm hiĂŻĂ­u tĂȘm lyĂĄ caĂĄc em ĂșĂŁ tûùng àöÄ tuöíi thĂŻĂ­ lyĂĄ. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 13. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 12 TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi ĂȘĂ«u nhi (1 - 3 tuöíi) Trong thûÄc tĂŻĂ«, ĂșĂŁ àöÄ tuöíi naĂąy, caĂĄc em vĂȘĂźn coĂąn hoaĂąn toaĂąn thuöÄc vaĂąo voĂąng tay chĂčm soĂĄc vaĂą giaĂĄo duĂ„c cuĂŁa böë meĂ„ vaĂą anh chĂ” trong gia Ă ĂČnh caĂĄc em. ThĂŻĂ« nhĂ»ng, nĂŻĂ«u con baĂ„n Ă aĂ€ qua tuöíi naĂąy maĂą Ă ĂŻĂ«n bĂȘy giĂșĂą baĂ„n mĂșĂĄi quan tĂȘm thĂČ vĂȘĂźn cĂȘĂŹn nghiĂŻn cûåu thĂȘĂ«u Ă aĂĄo giai Ă oaĂ„n naĂąy Ă ĂŻĂ­ coĂĄ thĂŻĂ­ hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄc diĂŻĂźn biĂŻĂ«n tĂȘm lyĂĄ nĂși chaĂĄu beĂĄ. NĂși mößi möÄt con ngĂ»ĂșĂąi luön coĂĄ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n liĂŻn tuĂ„c tûù àöÄ tuöíi naĂąy sang àöÄ tuöíi khaĂĄc, caĂĄi trĂ»ĂșĂĄc laĂąm tiĂŻĂŹn Ă ĂŻĂŹ cho caĂĄi sau kĂŻĂ« thûùa. VĂșĂĄi lûåa tuöíi ĂȘĂ«u nhi: CaĂĄc nhaĂą chuyĂŻn mön goĂ„i giai Ă oaĂ„n tĂȘm lyĂĄ naĂąy laĂą PremieĂąre Enfance, bĂșĂŁi tûù Ă ĂȘy, àûåa beĂĄ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu “thöi nöi”, lĂȘĂźm chĂȘĂźm tĂȘĂ„p Ă i nhûÀng bĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘĂŹu Ă ĂșĂąi, Ă Ă»a tay sĂșĂą nĂčĂŠm bĂȘĂ«t cûå vĂȘĂ„t gĂČ nĂčçm trong tĂȘĂŹm tay, doĂ€i mĂčĂŠt khaĂĄm phaĂĄ nhûÀng khung caĂŁnh tĂ»Ășng àöëi xa hĂșn vaĂą hoaĂąn toaĂąn mĂșĂĄi laĂ„, phaĂ„m vi tĂ»Ășng quan tiĂŻĂ«p xuĂĄc vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc cuĂ€ng röÄng hĂșn chûå khöng chĂł dûùng laĂ„i nĂși voĂąng tay ngĂ»ĂșĂąi meĂ„. Do vĂȘĂ„y, cĂȘĂŹn chuĂȘĂ­n bĂ” cho beĂĄ möÄt khöng gian vaĂą möi trĂ»ĂșĂąng an toaĂąn, khoaĂĄng Ă aĂ€ng, khöng ö nhiĂŻĂźm vĂŻĂŹ tiĂŻĂ«ng àöÄng vaĂą khñ thĂșĂŁ, coĂĄ nhiĂŻĂŹu àöÏ vĂȘĂ„t troĂąn trĂŽnh, dĂŻĂź thĂ»Ășng, nhiĂŻĂŹu maĂąu sĂčĂŠc haĂąi hoĂąa maĂą hĂȘĂ«p dĂȘĂźn. NgoaĂąi ra, bĂȘĂŹu khñ tĂ»Ășng quan chung quanh phaĂŁi nhĂȘĂ«t thiĂŻĂ«t laĂą sûÄ trĂČu mĂŻĂ«n, yĂŻu thĂ»Ășng, haĂ„nh phuĂĄc. GiĂȘĂ«c nguĂŁ cuĂŁa caĂĄc em coĂĄ thĂŻĂ­ Ă Ă»ĂșĂ„c nĂȘng niu bĂčçng ĂȘm nhaĂ„c, nhĂȘĂ«t laĂą nhûÀng Ă iĂŻĂ„u ru hĂșĂąi dĂȘn gian ViĂŻĂ„t Nam vaĂą nhaĂ„c cöí Ă iĂŻĂ­n ĂŻm dĂ”u cuĂŁa TĂȘy phĂ»Ășng... ToĂĄm laĂ„i, Ă ĂȘy laĂą thĂșĂąi kyĂą cuĂŁa nhûÀng giaĂĄc àöÄng (sensori motrice) mĂșĂŁ ra cho caĂĄc em nhûÀng tiĂŻĂ«p xuĂĄc vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t vaĂą nhûÀng tĂ»Ășng quan nhĂȘn vĂ”, chuĂŁ yĂŻĂ«u dûÄa vaĂąo nguĂ€ giaĂĄc (nhĂČn, nghe, ngûãi, nĂŻĂ«m, sĂșĂą) vĂ»ĂșĂ„t tröÄi hĂșn hĂčĂšn giai Ă oaĂ„n beĂĄ coĂąn nĂčçm trong nöi hoĂčĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c böÏng ĂčĂ©m trĂŻn tay cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 14. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 13 CuĂ€ng cĂȘĂŹn phaĂŁi nhĂČn nhĂȘĂ„n rĂčçng: Ă iĂŻĂŹu gĂČ Ă aĂ€ laĂą khĂșĂŁi Ă ĂȘĂŹu thĂČ tĂȘĂ«t yĂŻĂ«u seĂ€ laĂą nĂŻĂŹn taĂŁng hĂŻĂ«t sûåc quan troĂ„ng cho tĂ»Ășng lai. Ngay trĂ»ĂșĂĄc lûåa tuöíi ĂȘĂ«u nhi naĂąy, caĂĄc nhaĂą chuyĂŻn mön Ă ang mĂșĂŁ ra möÄt giai Ă oaĂ„n ngĂ»ĂșĂ„c vĂŻĂŹ thĂșĂąi kyĂą àûåa beĂĄ coĂąn nĂčçm trong buĂ„ng meĂ„ Ă ĂŻĂ­ khĂșĂŁi sûÄ viĂŻĂ„c giaĂĄo duĂ„c möÄt caĂĄch giaĂĄn tiĂŻĂ«p bĂčçng khoa Thai GiaĂĄo. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 15. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 14 TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi nhi àöÏng (3 - 7 tuöíi) BĂ»ĂșĂĄc vaĂąo giai Ă oaĂ„n naĂąy, caĂĄc nhaĂą chuyĂŻn mön goĂ„i laĂą giai Ă oaĂ„n DeuxieĂąme Enfance, bĂșĂŁi caĂĄc em coĂĄ thĂŻĂ­ Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c gûãi vaĂąo nhaĂą treĂŁ, vĂ»ĂșĂąn treĂŁ vaĂą sau Ă oĂĄ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu vaĂąo caĂĄc lĂșĂĄp mĂȘĂźu giaĂĄo: mĂȘĂŹm, chöÏi, laĂĄ. TaĂ„i caĂĄc nĂ»ĂșĂĄc tiĂŻn tiĂŻĂ«n, phong traĂąo HĂ»ĂșĂĄng ÀaĂ„o mĂșĂĄi Ă ĂȘy Ă aĂ€ thĂŻm ngaĂąnh Nhi, Ă ĂčĂ„t trĂ»ĂșĂĄc caĂĄc ngaĂąnh ÊËu, ThiĂŻĂ«u, Kha, TraĂĄng vöën Ă aĂ€ coĂĄ tûù lĂȘu. RiĂŻng ĂșĂŁ ViĂŻĂ„t Nam, viĂŻĂ„c thûã nghiĂŻĂ„m ngaĂąnh Nhi cuĂ€ng Ă aĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c khĂșĂŁi sûÄ. ViĂŻĂ„c sĂșĂĄm Ă Ă»a caĂĄc em Ă ĂŻĂ«n trĂ»ĂșĂąng, cho sinh hoaĂ„t tĂȘĂ„p thĂŻĂ­..., gaĂ„t ra ngoaĂąi lyĂĄ do khöng Ă aĂĄng khuyĂŻĂ«n khñch laĂą böë meĂ„ caĂĄc em chĂł muöën Ă uĂąn cho xaĂ€ höÄi phaĂŁi lo thay Ă ĂŻĂ­ mĂČnh coĂąn raĂŁnh tay laĂąm Ăčn vaĂą giaĂŁi trñ, thĂČ phĂ»Ășng caĂĄch naĂąy coĂĄ nhûÀng giaĂĄ trĂ” tñch cûÄc. ÀĂȘy laĂą dĂ”p Ă ĂŻĂ­ caĂĄc em Ă Ă»ĂșĂ„c mĂșĂŁ röÄng tiĂŻĂ«p xuĂĄc nhiĂŻĂŹu hĂșn nûÀa vĂșĂĄi thĂŻĂ« giĂșĂĄi chung quanh muön maĂąu muön veĂŁ, àöÏng thĂșĂąi caĂĄc em Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄc cö baĂŁo mĂȘĂźu, caĂĄc thĂȘĂŹy cö giaĂĄo mĂȘĂźu giaĂĄo coĂĄ lĂ»Ășng tĂȘm tĂȘĂ„p taĂąnh cho caĂĄc em möÄt söë nhûÀng àûåc tñnh, nhûÀng thoĂĄi quen, tĂȘĂ„p quaĂĄn töët. ThĂŻĂ« nhĂ»ng, ngoaĂąi thĂșĂąi gian Ă i nhaĂą treĂŁ hoĂčĂ„c mĂȘĂźu giaĂĄo, thĂČ khöng gian, thĂșĂąi gian vaĂą bĂȘĂŹu khñ söëng chñnh yĂŻĂ«u cuĂŁa caĂĄc em vĂȘĂźn laĂą gia Ă ĂČnh. ÀĂȘy laĂą thĂșĂąi kyĂą caĂĄc em phaĂŁi traĂŁi qua möÄt cĂșn khuĂŁng hoaĂŁng tĂȘm lyĂĄ tĂ»Ășng àöëi nheĂ„ nhaĂąng Ă ĂŻĂ­ tûÄ cuĂŁng cöë caĂĄi Töi (le Moi) cuĂŁa mĂČnh. - CaĂĄc em bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu yĂĄ thûåc Ă Ă»ĂșĂ„c rĂčçng mĂČnh coĂĄ thĂŻĂ­ cĂ»ĂșĂ€ng chöëng laĂ„i tĂȘĂ«t caĂŁ nhûÀng gĂČ xem ra ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn muöën aĂĄp Ă ĂčĂ„t lĂŻn tûÄ do cuĂŁa mĂČnh. Sau möÄt àöi lĂȘĂŹn thaĂąnh cöng, caĂĄc em seĂ€ tĂČm caĂĄch tĂȘĂ„n duĂ„ng khaĂŁ nĂčng naĂąy, sao cho coĂĄ lĂșĂ„i nhĂȘĂ«t cho baĂŁn thĂȘn, khöng cĂȘĂŹn quan tĂȘm rĂčçng Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ coĂĄ lĂșĂ„i hay coĂĄ haĂ„i cho mĂČnh vaĂą cho ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 16. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 15 - Trñ khön cuĂŁa caĂĄc em chuyĂŻĂ­n dĂȘĂŹn tûù chöß tiĂŻĂŹn quan niĂŻĂ„m (preĂĄcon-ceptuelle) coĂąn khaĂĄ mĂș höÏ, sang thĂŻĂ« trûÄc giaĂĄc (intituive) möÄt caĂĄch cuĂ„ thĂŻĂ­. - CuĂ€ng trong giai Ă oaĂ„n naĂąy, caĂĄc em thĂ»ĂșĂąng tûÄ tĂČm hiĂŻĂ­u hoĂčĂ„c Ă ĂčĂ„t ra cho ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn nhûÀng cĂȘu hoĂŁi “taĂ„i sao” coĂĄ chuĂŁ yĂĄ vuĂ„ lĂșĂ„i (utilitaire) vaĂą coĂĄ chuĂŁ àñch (finaliste) rĂčçng Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ, caĂĄi Ă oĂĄ “àïí laĂąm gĂČ vĂȘĂ„y ” - Do vĂȘĂ„y, ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn cĂȘĂŹn kiĂŻn nhĂȘĂźn Ă ĂŻĂ­ traĂŁ lĂșĂąi caĂĄc cĂȘu hoĂŁi loaĂ„i naĂąy, àöÏng thĂșĂąi hĂ»ĂșĂĄng caĂĄc em Ă ĂŻĂ«n nhûÀng khaĂĄi niĂŻĂ„m bĂșĂĄt vĂ” kyĂŁ vuĂ„ lĂșĂ„i cho baĂŁn thĂȘn. CuĂ€ng àûùng nĂŻn trĂČnh baĂąy vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ quaĂĄ sĂȘu xa phûåc taĂ„p khiĂŻĂ«n caĂĄc em Ă ĂȘm ra luĂĄng tuĂĄng, naĂŁn chñ hoĂčĂ„c bĂ” ngöÄ nhĂȘĂ„n tai haĂ„i vĂŻĂŹ lĂȘu vĂŻĂŹ daĂąi. Àöëi vĂșĂĄi lûåa tuöíi naĂąy, nhûÀng chuyĂŻĂ«n Ă i daĂ„o cöng viĂŻn, nghĂł maĂĄt giûÀa thiĂŻn nhiĂŻn bao la trong laĂąnh laĂą nhûÀng dĂ”p giuĂĄp caĂĄc em mĂșĂŁ röÄng tĂȘm tĂČnh vaĂą oĂĄc toĂą moĂą Ă ĂŻĂ«n nhûÀng khaĂĄi niĂŻĂ„m töët laĂąnh, Ă eĂ„p Ă eĂ€, dĂŻĂź thĂ»Ășng. Êm nhaĂ„c cöí Ă iĂŻĂ­n hoĂčĂ„c hoĂąa tĂȘĂ«u cuĂ€ng giuĂĄp möÄt phĂȘĂŹn quan troĂ„ng Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp caĂĄc em hĂČnh thaĂąnh sûÄ nhĂȘn aĂĄi dĂ”u daĂąng. VĂŻĂŹ mĂčĂ„t sinh hoaĂ„t, caĂĄc em bĂčĂŠt chĂ»ĂșĂĄc ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn rĂȘĂ«t nhanh, cöÄng thĂŻm trñ tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng Ă ang hĂČnh thaĂąnh khaĂĄ phong phuĂĄ Ă ĂŻĂ­ tûÄ baĂąy ra caĂĄc troĂą chĂși nhĂ»: xĂȘy nhaĂą, nĂȘĂ«u bĂŻĂ«p, doĂ„n haĂąng, ru buĂĄp bĂŻ, vaĂą coĂĄ thĂŻĂ­ cûå thĂŻĂ« maĂą chĂși möÄt mĂČnh rĂȘĂ«t lĂȘu, ngaĂąy naĂąy qua ngaĂąy kia khöng biĂŻĂ«t chaĂĄn... VĂŻĂŹ mĂčĂ„t tön giaĂĄo, caĂĄc cĂȘu truyĂŻĂ„n cöí tñch giûÀ möÄt vai troĂą quan troĂ„ng. CaĂĄc tñnh caĂĄch nhĂȘn aĂĄi, thĂȘĂ„t thaĂą, hiĂŻĂ«u thaĂŁo nĂși caĂĄc nhĂȘn vĂȘĂ„t traĂ„c tuöíi caĂĄc em seĂ€ Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c ghi sĂȘu trong tiĂŻĂŹm thûåc, dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn mĂșĂŁ ra cho tñnh caĂĄch tön giaĂĄo hĂ»ĂșĂĄng thĂ»ĂșĂ„ng nĂŻĂ«u ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn biĂŻĂ«t giuĂĄp Ă ĂșĂ€ caĂĄc em. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 17. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 16 TĂȘm lyĂĄ lûåa tuöíi thiĂŻĂ«u nhi (7 - 11 tuöíi) ThiĂŻĂ«u nhi laĂą giai Ă oaĂ„n maĂą caĂĄc nhaĂą chuyĂŻn mön goĂ„i laĂą TroisieĂąme Enfance, lûåa tuöíi bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu theo hoĂ„c TiĂŻĂ­u hoĂ„c, hoĂčĂ„c coĂąn goĂ„i laĂą Phöí thöng cĂș sĂșĂŁ cĂȘĂ«p 1. ÀĂȘy cuĂ€ng laĂą lûåa tuöíi maĂą nhûÀng ai thĂȘĂ„t sûÄ muöën dĂȘĂ«n thĂȘn trĂșĂŁ thaĂąnh ngĂ»ĂșĂąi cöÄng taĂĄc mĂȘĂ„t thiĂŻĂ«t vĂșĂĄi gia Ă ĂČnh caĂĄc em Ă ĂŻĂ­ chĂčm lo viĂŻĂ„c giaĂĄo duĂ„c cho caĂĄc em, nhĂȘĂ«t laĂą cha meĂ„ vaĂą caĂĄc thĂȘĂŹy cö giaĂĄo, rĂȘĂ«t cĂȘĂŹn quan tĂȘm tĂČm hiĂŻĂ­u. Do vĂȘĂ„y, chuĂĄng ta seĂ€ xem xeĂĄt vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ chi tiĂŻĂ«t vaĂą sĂȘu xa hĂșn vĂșĂĄi tûùng Ă ĂčĂ„c Ă iĂŻĂ­m cuĂŁa lûåa tuöíi naĂąy: 1. CaĂĄc em mang Ă ĂȘĂ„m mĂčĂ„c caĂŁm Edipe: TûÄ bĂȘĂ­m sinh, caĂĄc em Ă aĂ€ mang mĂčĂ„c caĂŁm Edipe ( le complexe d’Edipe ). ThĂȘĂŹn thoaĂ„i Hy-laĂ„p kĂŻĂ­ rĂčçng: Edipe, do cuöÄc Ă ĂșĂąi oan nghiĂŻĂ„t Ă Ă»a Ă ĂȘĂ­y, Ă aĂ€ ngöÄ saĂĄt cha mĂČnh laĂą Laios Ă ĂŻĂ­ lĂŻn ngöi vua vaĂą cĂ»ĂșĂĄi luön meĂ„ laĂą Jocaste laĂąm hoaĂąng hĂȘĂ„u... CaĂĄc nhaĂą TĂȘm lyĂĄ hoĂ„c mĂ»ĂșĂ„n Ă iĂŻĂ­n tñch naĂąy Ă ĂŻĂ­ diĂŻĂźn taĂŁ hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng tĂȘm lyĂĄ bĂȘĂ­m sinh phöí biĂŻĂ«n nĂși lûåa tuöíi thiĂŻĂ«u nhi. CaĂĄc em luön tĂČm sûÄ gĂȘĂŹn guĂ€i, yĂŻu thĂ»Ășng, chiĂŻĂŹu chuöÄng cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn khaĂĄc phaĂĄi: beĂĄ gaĂĄi gĂȘĂŹn böë maĂą xa meĂ„, coĂąn beĂĄ trai laĂ„i gĂȘĂŹn meĂ„ xa böë. ÀĂȘy khöng phaĂŁi laĂą möÄt töÄi lößi ghĂŻ gĂșĂĄm Ă aĂĄng lĂŻn aĂĄn vaĂą nghiĂŻm phaĂ„t nhĂ» caĂĄch nghĂŽ thiĂŻĂ­n cĂȘĂ„n cuĂŁa möÄt söë ngĂ»ĂșĂąi chuĂŁ trĂ»Ășng Ă aĂ„o àûåc quaĂĄ khĂčĂŠt khe cöí huĂŁ. CĂȘĂŹn phaĂŁi biĂŻĂ«t kheĂĄo hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp caĂĄc em tûù tûù nhĂȘĂ„n ra sûÄ cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t phaĂŁi coĂĄ Ă uĂŁ caĂĄc tñnh caĂĄch giaĂĄo duĂ„c qua caĂŁ böë lĂȘĂźn meĂ„, anh vaĂą chĂ” trong gia Ă ĂČnh, caĂŁ thĂȘĂŹy lĂȘĂźn cö ĂșĂŁ trĂ»ĂșĂąng, ĂșĂŁ lĂșĂĄp. Sau naĂąy, khi bĂ»ĂșĂĄc vaĂąo tuöíi dĂȘĂ„y thĂČ, caĂĄc em seĂ€ dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn chuyĂŻĂ­n hoĂĄa sang thĂŻĂ« quĂȘn bĂČnh vĂŻĂŹ phaĂĄi tñnh. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 18. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 17 NĂŻĂ«u ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn quaĂĄ khĂčĂŠc nghiĂŻĂ„t hoĂčĂ„c lĂși loĂŁng thiĂŻĂ«u quan tĂȘm, coĂĄ thĂŻĂ­ seĂ€ gĂȘy ra nĂși caĂĄc em nhûÀng ĂȘĂ«n tĂ»ĂșĂ„ng lĂŻĂ„ch laĂ„c, di haĂ„i suöët Ă ĂșĂąi caĂĄc em vĂŻĂŹ mĂčĂ„t nhĂȘn caĂĄch tĂȘm lyĂĄ vaĂą ûång xûã. NgĂ»ĂșĂ„c laĂ„i, cĂȘĂŹn bĂčĂŠc möÄt nhĂ”p cĂȘĂŹu hĂŻĂ«t sûåc tĂŻĂ« nhĂ” Ă ĂŻĂ­ gĂčĂ„p gĂșĂ€ chñnh tĂȘm höÏn beĂĄ boĂŁng non nĂșĂĄt cuĂŁa caĂĄc em, biĂŻĂ«t mĂșĂŁ chuyĂŻĂ„n hoĂŁi han caĂĄc em bĂčçng ngön ngûÀ vaĂą cung caĂĄch cuĂŁa chñnh caĂĄc em. Khi Ă oĂĄ, caĂĄc em mĂșĂĄi dĂŻĂź böÄc löÄ möÄt caĂĄch höÏn nhiĂŻn nhûÀng tĂȘm sûÄ, nhûÀng "bñ mĂȘĂ„t" coĂĄ khi rĂȘĂ«t ngö nghĂŻ cuĂŁa caĂĄc em, maĂą khöng hĂŻĂŹ e deĂą, giĂȘĂ«u giĂŻĂ«m, sĂșĂ„ ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn la rĂȘĂŹy, kĂŻĂ«t töÄi hoĂčĂ„c chĂŻĂ« giĂŻĂźu. ÚÃ Ă iĂŻĂ­m naĂąy, caĂĄc em cĂȘĂŹn coĂĄ ngĂ»ĂșĂąi yĂŻu thĂ»Ășng, chĂčm soĂĄc, ĂȘn cĂȘĂŹn tĂȘĂ„n tuĂ„y vaĂą tinh tĂŻĂ« nhaĂ„y caĂŁm, nĂčĂŠm bĂčĂŠt cho Ă Ă»ĂșĂ„c moĂ„i biĂŻĂ­u hiĂŻĂ„n tñch cûÄc lĂȘĂźn tiĂŻu cûÄc nĂși caĂĄc em. 2. CaĂĄc em tin tĂ»ĂșĂŁng ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn tuyĂŻĂ„t àöëi: CaĂĄc em Ă aĂ€ dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn khöng coĂąn muöën loanh quanh luĂȘĂ­n quĂȘĂ­n ĂșĂŁ xoĂĄ nhaĂą goĂĄc bĂŻĂ«p, nhĂ»ng bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu thñch laĂąm quen nhiĂŻĂŹu baĂ„n nhoĂŁ vaĂą nhiĂŻĂŹu ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn khaĂĄc. VĂČ vĂȘĂ„y, nĂŻĂ«u caĂĄc em nhĂȘĂ„n ra nĂși caĂĄc ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn nhĂ» cö chuĂĄ, thĂȘĂŹy cö giaĂĄo, anh chĂ”... möÄt sûÄ baĂŁo boĂ„c chĂșĂŁ che, nhĂȘĂ«t laĂą sûÄ quan tĂȘm, caĂŁm thöng thĂȘĂ„t sûÄ, caĂĄc em seĂ€ dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn quĂȘĂ«n quñt, tin cĂȘĂ„y Ă ĂŻĂ«n mûåc tuyĂŻĂ„t àöëi. HaĂ€y traĂĄnh àûùng bao giĂșĂą Ă uĂąa chĂși vĂșĂĄi caĂĄc em bĂčçng caĂĄch xñ gaĂ„t Ă ĂŻĂ­ caĂĄc em mĂčĂŠc lûùa cho vui. CuĂ€ng àûùng bao giĂșĂą taĂ„o cho caĂĄc em caĂŁm tĂ»ĂșĂŁng bĂ” ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn aĂĄp Ă ĂčĂ„t, Ăčn hiĂŻĂ«p, lĂȘĂ«n lĂ»ĂșĂĄt, sai baĂŁo vĂčĂ„t vaĂą khöëng chĂŻĂ« caĂĄc em bĂčçng luĂȘĂ„t lĂŻĂ„ maĂą chñnh ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn chĂ»a chĂčĂŠc Ă aĂ€ tuĂȘn thuĂŁ Ă aĂąng hoaĂąng. Do vĂȘĂ„y, thöng qua nhûÀng hoaĂ„t àöÄng vĂŻĂŹ giaĂĄo duĂ„c, laĂąm viĂŻĂ„c, sinh hoaĂ„t vui chĂși, ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn cĂȘĂŹn biĂŻĂ«t taĂ„o ra cĂș höÄi Ă ĂŻĂ­ gĂȘĂŹn guĂ€i caĂĄc em, xoĂĄa boĂŁ moĂ„i ngĂčn caĂĄch vĂŻĂŹ tuöíi taĂĄc vaĂą tĂȘm lyĂĄ, hoĂąa mĂČnh trĂșĂŁ nĂŻn Ă Ășn sĂș nhĂ» treĂŁ nhoĂŁ, biĂŻĂ«t caĂĄch gĂșĂ„i yĂĄ töí chûåc cuĂąng chĂși, cuĂąng laĂąm vĂșĂĄi caĂĄc em, tûù Ă oĂĄ mĂșĂĄi coĂĄ dĂ”p Ă ĂŻĂ­ giuĂĄp Ă ĂșĂ€, daĂ„y döß caĂĄc em möÄt caĂĄch Ă ĂȘĂŹy Ă uĂŁ vaĂą kĂ”p thĂșĂąi. BĂŻn caĂ„nh Ă oĂĄ, cuĂ€ng cĂȘĂŹn kñch thñch cho caĂĄc em luön haĂĄo hûåc chĂ”u laĂąm quen thĂŻm vĂșĂĄi nhiĂŻĂŹu baĂ„n trai baĂ„n gaĂĄi mĂșĂĄi àöÏng trang lûåa ĂșĂŁ trĂ»ĂșĂąng lĂșĂĄp vaĂą khu xoĂĄm. ÚÃ Ă iĂŻĂ­m naĂąy, ngĂ»ĂșĂąi söëng vĂșĂĄi caĂĄc em phaĂŁi laĂą möÄt quaĂŁn troĂą Ă a nĂčng, biĂŻĂ«t biĂŻĂ«n baĂĄo, löi cuöën, trang bĂ” nhiĂŻĂŹu kyĂ€ nĂčng thaĂąnh thaĂ„o, thu http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 19. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 18 huĂĄt Ă Ă»ĂșĂ„c Ă aĂĄm àöng caĂĄc em, àöÏng thĂșĂąi laĂ„i coĂĄ vöën liĂŻĂ«ng kinh nghiĂŻĂ„m vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ Ă ĂŻĂ­ coĂĄ thĂŻĂ­ tiĂŻĂ«p cĂȘĂ„n maĂą lĂčĂŠng nghe vaĂą àöëi thoaĂ„i vĂșĂĄi tûùng em. 3. CaĂĄc em öm ĂȘĂ«m nhiĂŻĂŹu giĂȘĂ«c mĂș: CaĂĄc em rĂȘĂ«t giaĂąu trñ tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng, nhiĂŻĂŹu khi quaĂĄ tin vaĂąo nhûÀng Ă iĂŻĂŹu huyĂŻĂŹn hoĂčĂ„c, nhûÀng truyĂŻĂ„n cöí tñch thĂȘĂŹn tiĂŻn, nhûÀng truyĂŻĂ„n thĂȘĂŹn thoaĂ„i dĂȘn gian Ă Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ­ trong caĂĄc lĂșĂĄp hoĂ„c hoĂčĂ„c trĂ»ĂșĂĄc khi Ă i nguĂŁ buöíi töëi. Tûù Ă oĂĄ caĂĄc em tûÄ thĂŻu dĂŻĂ„t nhûÀng mĂș möÄng rĂȘĂ«t dĂŻĂź thĂ»Ășng Ă ĂŻĂ«n bĂȘĂ«t ngĂșĂą. Sau naĂąy, lĂșĂĄn hĂșn möÄt chuĂĄt, tñnh thĂȘĂŹn thoaĂ„i chuyĂŻĂ­n dĂȘĂŹn sang khña caĂ„nh thĂȘĂŹn tĂ»ĂșĂ„ng hoĂĄa möÄt caĂĄch Ă Ășn giaĂŁn. Khi caĂĄc em Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻĂ«p xuĂĄc thĂȘn tĂČnh vĂșĂĄi möÄt ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn naĂąo Ă oĂĄ coĂĄ nhĂȘn caĂĄch cao thĂ»ĂșĂ„ng, caĂĄc em seĂ€ nhanh choĂĄng hĂČnh thaĂąnh caĂĄc Ă»ĂșĂĄc mĂș seĂ€ coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhĂȘn caĂĄch ĂȘĂ«y (vñ duĂ„: "LĂșĂĄn lĂŻn em seĂ€ laĂąm cö giaĂĄo nhĂ» cö..."; "Mai möët con seĂ€ Ă i tu nhĂ» cha..."; "Em seĂ€ laĂą möÄt Ronaldo cuĂŁa ViĂŻĂ„t Nam..." ). Do Ă oĂĄ, nĂŻĂ«u ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn biĂŻĂ«t kheĂĄo nĂ»Ășng theo trñ tĂ»ĂșĂŁng tĂ»ĂșĂ„ng vaĂą nhûÀng mĂș möÄng höÏn nhiĂŻn trong saĂĄng cuĂŁa caĂĄc em, coĂĄ thĂŻĂ­ hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn caĂĄc em dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn gaĂ„n loĂ„c Ă i nhûÀng neĂĄt viĂŻĂźn vöng huyĂŻĂŹn hoĂčĂ„c Ă ĂŻĂ­ chuyĂŻĂ­n nhûÀng giaĂĄ trĂ” töët Ă eĂ„p hiĂŻĂ„n thûÄc nĂși nhĂȘn caĂĄch caĂĄc em. BĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘĂŹu thĂȘĂ«u hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng nhu cĂȘĂŹu khaĂĄt voĂ„ng ngĂȘy thĂș cuĂŁa caĂĄc em röÏi, vĂȘĂźn chĂ»a Ă uĂŁ, bĂșĂŁi tñnh khñ caĂĄc em luön bĂ” àöÄt biĂŻĂ«n, thay àöíi hoĂčĂ„c bĂ” töín thĂ»Ășng. Do vĂȘĂ„y, ngoaĂąi viĂŻĂ„c hoĂąa mĂČnh cuĂąng chĂși, cuĂąng troĂą chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi caĂĄc em, ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn coĂąn cĂȘĂŹn kheĂĄo leĂĄo taĂ„o sûåc thu huĂĄt lĂȘu daĂąi bĂŻĂŹn bĂł, bĂčçng caĂĄch löÏng caĂĄc hoaĂ„t àöÄng tĂȘĂ„p thĂŻĂ­ vaĂąo caĂĄc troĂą chĂși (hoĂ„c vaĂą laĂąm maĂą laĂą chĂși, chĂși maĂą laĂ„i laĂą hoĂ„c vaĂą laĂąm möÄt caĂĄch hûÀu ñch ). ÀöÏng thĂșĂąi, cuĂ€ng àûùng quĂŻn tiĂŻĂ«p xuĂĄc riĂŻng tûùng em, giuĂĄp caĂĄc em tĂȘĂ„p nöß lûÄc nho nhoĂŁ Ă ĂŻĂ­ vĂ»Ășn lĂŻn trong tûùng khaĂĄt voĂ„ng, tûùng Ă»ĂșĂĄc mĂș höÏn nhiĂŻn cuĂŁa chñnh mĂČnh, mößi ngaĂąy möÄt chuĂĄt theo phĂ»Ășng phaĂĄp giaĂĄo duĂ„c tiĂŻĂ„m tiĂŻĂ«n. ÚÃ Ă iĂŻĂ­m naĂąy, ngĂ»ĂșĂąi söëng vĂșĂĄi caĂĄc em phaĂŁi laĂą möÄt ngĂ»ĂșĂąi baĂ„n treĂŁ trung, tĂȘm huyĂŻĂ«t, Ă aĂĄng tin cĂȘĂ„y trong moĂ„i mĂčĂ„t sinh hoaĂ„t vui nhöÄn cuĂ€ng nhĂ» tĂȘm linh sĂȘu lĂčĂŠng cuĂŁa caĂĄc em. TRÚà VÏÌ 4. CaĂĄc em rĂȘĂ«t Ă a caĂŁm, dĂŻĂź xuĂĄc àöÄng: http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 20. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 19 TĂȘm höÏn caĂĄc em coĂąn hĂŻĂ«t sûåc trong saĂĄng höÏn nhiĂŻn nhĂ» trang giĂȘĂ«y coĂąn mĂșĂĄi tinh. Ngay caĂŁ trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p möÄt söë em phaĂŁi chĂ”u nhûÀng di chûång do sûÄ àöí vĂșĂ€ trong gia Ă ĂČnh, thĂČ chĂčĂŠc chĂčĂŠn tĂȘm höÏn caĂĄc em vĂȘĂźn luön luön Ă a caĂŁm, rĂȘĂ«t dĂŻĂź bĂ” xuĂĄc àöÄng. Do Ă oĂĄ, bĂȘĂ«t cûå haĂąnh àöÄng thö baĂ„o naĂąo àöëi vĂșĂĄi chñnh baĂŁn thĂȘn caĂĄc em, àöëi vĂșĂĄi caĂĄc em khaĂĄc, àöëi vĂșĂĄi suĂĄc vĂȘĂ„t vaĂą àöëi vĂșĂĄi thiĂŻn nhiĂŻn Ă ĂŻĂŹu gĂȘy töín thĂ»Ășng nĂși caĂĄc em, Ă ĂŻĂ­ laĂ„i trong tĂȘm trñ caĂĄc em vĂŻĂ«t seĂ„o khöng bao giĂșĂą phai nhaĂ„t. CĂȘĂŹn traĂĄnh cho caĂĄc em phaĂŁi àöëi mĂčĂ„t vĂșĂĄi nhûÀng nghĂ”ch caĂŁnh vaĂą bĂȘĂ«t haĂ„nh, nhûÀng thûÄc tĂŻĂ« quaĂĄ phuĂ€ phaĂąng, nhûÀng hĂČnh aĂŁnh daĂ€ man baĂ„o lûÄc trĂŻn saĂĄch baĂĄo, truyĂŻĂŹn hĂČnh, nhûÀng biĂŻĂ«n cöë quaĂĄ gay cĂȘĂ«n ngoaĂąi Ă Ă»ĂșĂąng phöë, trong gia Ă ĂČnh, nĂși trĂ»ĂșĂąng hoĂ„c. RiĂŻng vĂșĂĄi caĂĄc cĂȘu truyĂŻĂ„n kĂŻĂ­, cĂȘĂŹn nhĂșĂĄ rĂčçng: möÄt nöÄi dung quaĂĄ bi luĂ„y thĂ»Ășng tĂȘm coĂĄ thĂŻĂ­ gĂșĂ„i ra nĂși caĂĄc em loĂąng trĂčĂŠc ĂȘĂ­n nhĂȘn aĂĄi, nhĂ»ng cuĂ€ng coĂĄ thĂŻĂ­ ĂȘm thĂȘĂŹm hĂČnh thaĂąnh trong tiĂŻĂŹm thûåc vaĂą vö thûåc cuĂŁa caĂĄc em tñnh hiĂŻĂ«u chiĂŻĂ«n, hiĂŻĂ«u saĂĄt, thñch traĂŁ Ă uĂ€a, nhĂȘĂźn tĂȘm, hoĂčĂ„c ngĂ»ĂșĂ„c laĂ„i, sûÄ muĂŁi loĂąng uĂŁy mĂ”, mau nĂ»ĂșĂĄc mĂčĂŠt vĂČ quaĂĄ sûåc Ă a sĂȘĂŹu Ă a caĂŁm. MĂčĂ„t khaĂĄc, bĂŻn caĂ„nh sûÄ Ă a caĂŁm, caĂĄc em vĂȘĂźn coĂąn thiĂŻn nhiĂŻĂŹu vĂŻĂŹ giaĂĄc quan, thñch sĂșĂą tĂȘĂ„n tay nhĂČn tĂȘĂ„n mĂčĂŠt, nĂŻn caĂĄc em rĂȘĂ«t vui thñch khi Ă Ă»ĂșĂ„c thĂ»ĂșĂŁng cuĂ„ thĂŻĂ­ bĂčçng vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t hĂșn laĂą khen ngĂșĂ„i tuyĂŻn dĂ»Ășng suöng suöng vĂȘĂ„y thöi. CaĂĄc em rĂȘĂ«t haĂ€nh diĂŻĂ„n thĂȘĂ«m thña khi Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn kheĂĄo leĂĄo goĂĄp yĂĄ khñch lĂŻĂ„ hĂșn laĂą phĂŻ bĂČnh chĂŻ traĂĄch hay nöíi caĂĄu lĂŻn quaĂĄt thaĂĄo om soĂąm. ChuĂĄng ta thĂȘĂ«y, nhaĂą trĂ»ĂșĂąng Ă aĂ€ tûùng aĂĄp duĂ„ng nhûÀng caĂĄch khen thĂ»ĂșĂŁng khaĂĄ cuĂ„ thĂŻĂ­ nhĂ» caĂĄc böng hoa Ă iĂŻĂ­m 10 cho tûùng mön hoĂ„c, saĂĄch truyĂŻĂ„n laĂąm phĂȘĂŹn thĂ»ĂșĂŁng cuöëi nĂčm. BaĂŁn thĂȘn chuĂĄng ta khi coĂąn beĂĄ, hĂčĂšn ai cuĂ€ng Ă aĂ€ tûùng ao Ă»ĂșĂĄc hoĂčĂ„c haĂ€nh diĂŻĂ„n khi thĂȘĂ«y tĂŻn mĂČnh Ă Ă»ĂșĂ„c ghi trĂŻn BaĂŁng Danh DûÄ treo taĂ„i möÄt nĂși trang troĂ„ng vaĂą dĂŻĂź thĂȘĂ«y ĂșĂŁ trĂ»ĂșĂąng. CoĂąn Söí HoĂ„c BaĂ„ hoĂčĂ„c Söí LiĂŻn LaĂ„c thĂČ khöng ai muöën cha meĂ„ mĂČnh laĂ„i phaĂŁi Ă oĂ„c thĂȘĂ«y nhûÀng gioĂąng chûÀ thĂȘĂŹy cö chuĂŁ nhiĂŻĂ„m phĂŻ xĂȘĂ«u vaĂą yĂŻĂ«u keĂĄm. Do vĂȘĂ„y, Ă ĂȘy laĂą nhûÀng caĂĄch khen thĂ»ĂșĂŁng coĂĄ veĂŁ vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t nhĂ»ng laĂ„i haĂąm yĂĄ vĂŻĂŹ chiĂŻĂŹu sĂȘu tinh thĂȘĂŹn nhiĂŻĂŹu lĂčĂŠm... Úà lûåa tuöíi naĂąy, ngĂ»ĂșĂąi söëng vĂșĂĄi caĂĄc em phaĂŁi laĂą möÄt "bĂŻĂŹ trĂŻn" hiĂŻĂ­u theo nghĂŽa röÄng nhĂȘĂ«t, nghiĂŻm minh maĂą quaĂŁng Ă aĂ„i, cöng bĂČnh maĂą bao dung, vĂȘĂźn luön Ă oĂąi hoĂŁi cao maĂą laĂ„i biĂŻĂ«t khñch lĂŻĂ„ nĂȘng Ă ĂșĂ€. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 21. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 20 5. CaĂĄc em rĂȘĂ«t hiĂŻĂ«u àöÄng: NĂčng lûÄc ĂșĂŁ àöÄ tuöíi Ă ang tĂčng trĂ»ĂșĂŁng nĂși caĂĄc em luön döÏi daĂąo. BĂŻn caĂ„nh Ă oĂĄ, caĂĄc em cuĂ€ng Ă ang traĂŁi qua möÄt cĂșn khuĂŁng hoaĂŁng vĂŻĂŹ trñ tuĂŻĂ„, coĂąn goĂ„i laĂą khuĂŁng hoaĂŁng vĂŻĂŹ yĂĄ thûåc cûã àöÄng ( ideĂĄe motrice ). VĂŻĂŹ mĂčĂ„t sinh hoaĂ„t thĂŻĂ­ lyĂĄ, caĂĄc em, kĂŻĂ­ caĂŁ caĂĄc beĂĄ gaĂĄi, cĂȘĂŹn phaĂŁi luön tay luön chĂȘn, chaĂ„y nhaĂŁy, leo treĂąo, nö Ă uĂąa vaĂą hoĂą heĂĄt thoĂŁa thñch, hoĂčĂ„c im lĂčĂ„ng ngöÏi taĂĄy maĂĄy, hĂČ huĂ„c nghĂ”ch phaĂĄ möÄt troĂą naĂąo Ă oĂĄ, hay laĂąm möÄt viĂŻĂ„c gĂČ Ă oĂĄ vûùa sûåc mĂČnh. RiĂŻng bĂŻn nam, caĂĄc em rĂȘĂ«t thñch caĂĄc troĂą chĂși àöëi khaĂĄng, mang tñnh giao chiĂŻĂ«n vaĂą Ă ua tranh giûÀa hai phe (vñ duĂ„: keĂĄo co, cĂ»ĂșĂĄp cĂșĂą, Ă aĂĄnh trĂȘĂ„n giaĂŁ...). CaĂĄc em sĂčĂ©n saĂąng chĂși hĂčng say hĂŻĂ«t mĂČnh, bĂșĂŁi àöëi vĂșĂĄi caĂĄc em, chuyĂŻĂ„n thĂčĂŠng thua rĂȘĂ«t laĂą quan troĂ„ng, noĂĄ nhĂčçm muĂ„c àñch tûÄ khĂčĂšng Ă Ă”nh caĂĄ tñnh cho duĂą caĂĄc em chĂ»a Ă uĂŁ lyĂĄ luĂȘĂ„n cao xa gĂČ lĂčĂŠm vĂŻĂŹ baĂŁn thĂȘn. VĂșĂĄi caĂĄc em nûÀ, vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ cuĂ€ng tĂ»Ășng tûÄ nhĂ» khi caĂĄc em Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t thñch caĂĄc troĂą chĂși tuy nheĂ„ nhaĂąng hĂșn con trai, nhĂ»ng cuĂ€ng laĂą chuyĂŻĂ„n luĂȘn phiĂŻn thi Ă ua giaĂąnh phĂȘĂŹn thĂčĂŠng cho mĂČnh (vñ duĂ„: nhaĂŁy coĂą coĂą, Ă aĂĄnh chuyĂŻĂŹn, nhaĂŁy leĂąo, chĂși ö Ăčn quan...). Trong thûÄc tĂŻĂ«, ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn Ă ang bĂȘĂ„n viĂŻĂ„c, rĂȘĂ«t gheĂĄt sûÄ öÏn aĂąo naĂĄo àöÄng, laĂ„i cho rĂčçng caĂĄc em Ă ang chĂși nhûÀng troĂą quaĂĄ hiĂŻĂ«u àöÄng, coĂĄ haĂ„i vĂŻĂŹ sûåc voĂĄc lĂȘĂźn tĂȘm lyĂĄ, nĂŻn thĂ»ĂșĂąng la rĂȘĂŹy ngĂčn cĂȘĂ«m caĂĄc em. NgĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn khöng ngĂșĂą Ă aĂ€ Ă ĂȘĂ­y caĂĄc em sĂșĂĄm rĂși vaĂąo tĂČnh traĂ„ng döÏn neĂĄn, coĂĄ thĂŻĂ­ taĂ„o ra nhûÀng tĂČnh caĂŁm röëi loaĂ„n, rĂȘĂ«t coĂĄ haĂ„i vĂŻĂŹ lĂȘu vĂŻĂŹ daĂąi. VĂŻĂŹ sinh hoaĂ„t hoĂ„c tĂȘĂ„p, caĂĄc em cuĂ€ng rĂȘĂ«t dĂŻĂź haĂąo hûång Ă ĂŻĂ­ cho cuöën theo caĂĄc yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng, caĂĄc kiĂŻĂ«n thûåc lyĂĄ thuĂĄ mĂșĂĄi laĂ„, Ă ĂŻĂ­ khöng ngûùng Ă ĂčĂ„t ra caĂĄc cĂȘu hoĂŁi toĂą moĂą thĂčĂŠc mĂčĂŠc. MöÄt khi nĂși caĂĄc em lyĂĄ trñ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hoaĂ„t àöÄng ĂȘm thĂȘĂŹm, caĂĄc yĂĄ tĂ»ĂșĂŁng nhĂ» thĂŻĂ« dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn saĂĄng toĂŁ ra, cho duĂą caĂĄc em chĂ»a thĂŻĂ­ lyĂĄ luĂȘĂ„n suy diĂŻĂźn theo daĂ„ng Ă ĂčĂ„t vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ "vĂČ vĂȘĂ„y", "cho nĂŻn", "do Ă oĂĄ" nhĂ» ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn... NhĂ»ng mĂčĂ„t khaĂĄc, caĂĄc em Ă aĂ€ khöng coĂąn thoĂŁa maĂ€n vĂșĂĄi daĂ„ng cĂȘu hoĂŁi "taĂ„i sao?" maĂą Ă aĂ€ chuyĂŻĂ­n dĂȘĂŹn sang cĂȘu hoĂŁi khoĂĄ hĂșn nhiĂŻĂŹu: "laĂąm thĂŻĂ« naĂąo ?" tûåc laĂą coĂĄ khuynh hĂ»ĂșĂĄng khaĂĄch quan hĂșn, sĂȘu xa hĂșn. DuĂą vĂȘĂ„y, caĂĄc em chĂ»a thĂŻĂ­ tĂȘĂ„p trung tĂ» tĂ»ĂșĂŁng lĂȘu Ă ĂŻĂ­ kĂ”p phĂȘn tñch vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ vaĂą quan saĂĄt möÄt caĂĄch kiĂŻn nhĂȘĂźn, caĂĄc em cuĂ€ng chĂ»a thĂŻĂ­ tûÄ mĂČnh biĂŻĂ«t caĂĄch hoĂ„c hoĂŁi sao cho Ă uĂĄng mûåc nĂŻĂ«u khöng Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn dĂ»ĂșĂĄi daĂ„ng "hoĂ„c maĂą chĂși" Ă ĂȘĂŹy hĂȘĂ«p dĂȘĂźn. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 22. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 21 ÚÃ Ă iĂŻĂ­m naĂąy, ngĂ»ĂșĂąi söëng vĂșĂĄi caĂĄc em phaĂŁi laĂą möÄt thĂȘĂŹy giaĂĄo, möÄt cö giaĂĄo vûùa coĂĄ kiĂŻĂ«n thûåc quaĂŁng baĂĄc, laĂ„i vûùa coĂĄ tĂȘm höÏn sĂȘu sĂčĂŠc Ă ĂŻĂ­ truyĂŻĂŹn Ă aĂ„t tri thûåc, gĂșĂ„i mĂșĂŁ saĂĄng kiĂŻĂ«n vaĂą nhĂȘĂ«t laĂą vun Ă ĂčĂŠp cho caĂĄc em nhûÀng tĂȘm tĂČnh nhĂȘn aĂĄi vĂ” tha, vui tĂ»Ăși vaĂą dĂŻĂź thĂ»Ășng, Ă uĂĄng vĂșĂĄi àöÄ tuöíi caĂĄc em. 6. CaĂĄc em coĂĄ thĂŻĂ­ trung tñn Ă ĂŻĂ«n cuĂąng: Khi gĂčĂ„p möÄt hoaĂąn caĂŁnh Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t hoĂčĂ„c trong möÄt trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p bĂȘĂ«t ngĂșĂą, nĂŻĂ«u caĂĄc em Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn tin cĂȘĂ„y trao phoĂĄ möÄt traĂĄch nhiĂŻĂ„m quan troĂ„ng naĂąo Ă oĂĄ, vĂșĂĄi lĂșĂąi giaĂŁi thñch kyĂ€ lĂ»ĂșĂ€ng vaĂą cĂčn dĂčĂ„n chi tiĂŻĂ«t, caĂĄc em seĂ€ hĂŻĂ«t sûåc yĂĄ thûåc vĂŻĂŹ cöng viĂŻĂ„c, caĂŁm thĂȘĂ«y vinh dûÄ vaĂą haĂ€nh diĂŻĂ„n Ă ĂŻĂ­ cöë gĂčĂŠng chu toaĂąn hĂșn caĂŁ mong Ă ĂșĂ„i cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn. ÊËn tĂ»ĂșĂ„ng sĂȘu sĂčĂŠc naĂąy seĂ€ theo caĂĄc em suöët cuöÄc Ă ĂșĂąi, hĂČnh thaĂąnh möÄt nhĂȘn caĂĄch khoĂĄ gĂČ coĂĄ thĂŻĂ­ laĂąm biĂŻĂ«n daĂ„ng. HiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu naĂąy, chuĂĄng ta khöng lĂȘĂ«y laĂąm ngaĂ„c nhiĂŻn khi thĂȘĂ«y caĂĄc phong traĂąo giaĂĄo duĂ„c àûång Ă ĂčĂŠn trĂŻn thĂŻĂ« giĂșĂĄi Ă ĂŻĂŹu coĂĄ nhûÀng nghi thûåc tĂȘĂ„p tuĂ„c rĂȘĂ«t long troĂ„ng nhĂ» àöÄi muĂ€, trao cĂșĂą, tuyĂŻn hûåa thiĂŻĂ«u nhi, thĂčĂŠt khĂčn quaĂąng, gĂčĂŠn sao... TaĂ„i trĂ»ĂșĂąng hoĂ„c, coĂĄ nĂși, nĂŻĂ«u biĂŻĂ«t huĂȘĂ«n luyĂŻĂ„n tinh thĂȘĂŹn vaĂą kyĂ€ thuĂȘĂ„t tĂșĂĄi nĂși tĂșĂĄi chöën, ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn coĂĄ thĂŻĂ­ tin tĂ»ĂșĂŁng giao phoĂĄ cho caĂĄc em ĂșĂŁ caĂĄc lĂșĂĄp tiĂŻĂ­u hoĂ„c Ă aĂŁm nhĂȘĂ„n chuĂȘĂ­n bĂ” ĂȘm thanh, xĂŻĂ«p àöÄi hĂČnh danh dûÄ, keĂĄo cĂșĂą, bĂčĂŠt nhĂ”p vaĂą àöÏng ca baĂąi quöëc ca v.v... maĂą khöng sĂșĂ„ gĂčĂ„p sûÄ cöë truĂ„c trĂčĂ„c, bĂșĂŁi caĂĄc em yĂĄ thûåc khaĂĄ chûÀng chaĂ„c vĂŻĂŹ tñnh caĂĄch quan troĂ„ng vaĂą trang nghiĂŻm cuĂŁa cöng viĂŻĂ„c cuĂąng vĂșĂĄi niĂŻĂŹm haĂ€nh diĂŻĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c Ă aĂ„i diĂŻĂ„n cho toaĂąn trĂ»ĂșĂąng. NhĂ» vĂȘĂ„y, ĂșĂŁ Ă iĂŻĂ­m naĂąy, ngĂ»ĂșĂąi söëng vĂșĂĄi caĂĄc em phaĂŁi laĂą möÄt NgĂ»ĂșĂąi LaĂ€nh ÀaĂ„o (leader) Ă uĂĄng nghĂŽa, biĂŻĂ«t caĂĄch huĂȘĂ«n luyĂŻĂ„n, chĂł dĂȘĂźn cho caĂĄc em thaĂąnh thaĂ„o, thaĂĄo vaĂĄt trong caĂĄc viĂŻĂ„c nhoĂŁ, vûùa tĂȘĂŹm hiĂŻĂ­u, vûùa sûåc laĂąm cuĂŁa caĂĄc em maĂą laĂ„i coĂĄ tĂȘĂŹm quan troĂ„ng khöng thua gĂČ viĂŻĂ„c cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn, sau Ă oĂĄ, biĂŻĂ«t maĂ„nh daĂ„n tin tĂ»ĂșĂŁng trao phoĂĄ cöng viĂŻĂ„c Ă oĂĄ Ă ĂŻĂ­ caĂĄc em tûÄ chĂși, tûÄ laĂąm, tûÄ giaĂŁi quyĂŻĂ«t trong khaĂŁ nĂčng cuĂŁa caĂĄc em... http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 23. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 22 TĂȘm lyĂĄ treĂŁ khi cha meĂ„ ly hön Cha meĂ„ bĂȘĂ«t hoaĂą luön luön aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng Ă ĂŻĂ«n sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa àûåa treĂŁ vĂŻĂŹ mĂčĂ„t tĂȘm lyĂĄ. SûÄ bĂȘĂ«t hoaĂą cuĂŁa cha meĂ„ keĂĄo theo nhiĂŻĂŹu hĂ» haĂ„i nĂși baĂŁn thĂȘn àûåa treĂŁ. NhûÀng caĂŁnh caĂ€i vaĂ€ nhau, nhûÀng cĂȘu chĂČ chiĂŻĂ«t, nhûÀng cĂȘu chûãi hay nhûÀng lĂȘĂŹn Ă aĂĄnh nhau trĂ»ĂșĂĄc mĂčĂ„t treĂŁ luĂĄc naĂąo cuĂ€ng coĂĄ haĂ„i chûå khöng Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt lĂșĂ„i löÄc naĂąo. SûÄ buĂąng nöí bĂȘĂ«t hoaĂą trong gia Ă ĂČnh laĂą möÄt Ă ĂŻĂŹ taĂąi cuĂŁa sûÄ lo ĂȘu àöëi vĂșĂĄi àûåa treĂŁ: khöng biĂŻĂ«t ngĂ»ĂșĂąi ta coĂąn lo cho mĂČnh nûÀa khöng? Ai seĂ€ laĂą ngĂ»ĂșĂąi Ă aĂŁm traĂĄch viĂŻĂ„c naĂąy? Àûåa treĂŁ tûÄ caĂŁm thĂȘĂ«y bĂ” Ă ĂȘĂ­y Ă Ă»a trong möÄt khöng khñ bĂȘĂ«t an nĂși maĂą ngĂ»ĂșĂąi ta coi chuĂĄng nhĂ» laĂą möÄt vĂȘĂ„t bung xung Ă ĂŻĂ­ tranh daĂąnh tĂČnh caĂŁm vaĂą quyĂŻĂŹn lĂșĂ„i taĂąi chñnh Ă ĂŻĂ­ coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt söë quyĂŻĂŹn haĂ„n thĂčm viĂŻĂ«ng hay trĂșĂ„ cĂȘĂ«p Ă ĂŻĂ­ nuöi chuĂĄng. Cha meĂ„ hiĂŻĂŹm khñch nhau trong quan Ă iĂŻĂ­m giaĂĄo duĂ„c con mĂČnh, ngĂ»ĂșĂąi naĂąy phĂŻ bĂČnh quan Ă iĂŻĂ­m ngĂ»ĂșĂąi kia, röÏi phuĂŁ lĂŻn treĂŁ nhûÀng phĂ»Ășng phaĂĄp giaĂĄo duĂ„c riĂŻng cuĂŁa mĂČnh; hay traĂĄi laĂ„i möÄt ngĂ»ĂșĂąi Ă oĂĄng vai laĂąm ngĂ»ĂșĂąi töët trong sûÄ nhĂ»ĂșĂ„ng böÄ Ă ĂŻĂ­ cho àûåa treĂŁ coĂĄ caĂŁm giaĂĄc rĂčçng noĂĄ Ă aĂ€ bĂ” ngĂ»ĂșĂąi Ă oĂĄ boĂŁ rĂși noĂĄ. SûÄ thñch nghi vĂșĂĄi möÄt hoaĂąn caĂŁnh mĂșĂĄi laĂą möÄt Ă iĂŻĂŹu maĂą àûåa treĂŁ phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c thuyĂŻĂ«t phuĂ„c. TĂČnh anh em phaĂŁi bĂ” chia xeĂŁ, choĂ„n lûÄa möÄt trong hai ngĂ»ĂșĂąi cha hoĂčĂ„c meĂ„, thĂ»ĂșĂąng laĂą ngĂ»ĂșĂąi khöng rĂșĂąi xa gia Ă ĂČnh. NhĂ»ng àöi khi chñnh ngĂ»ĂșĂąi vĂčĂŠng mĂčĂ„t laĂą ngĂ»ĂșĂąi Ă Ă»ĂșĂ„c ngĂ»ĂșĂąi ta lyĂĄ tĂ»ĂșĂŁng hoaĂĄ nhiĂŻĂŹu nhĂȘĂ«t. Trong tĂȘĂ«t caĂŁ caĂĄc trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p, cha meĂ„ phaĂŁi giaĂŁi thñch roĂ€ raĂąng cho treĂŁ biĂŻĂ«t hoaĂąn caĂŁnh sĂčĂŠp Ă ĂŻĂ«n vĂșĂĄi gia Ă ĂČnh, khöng nĂŻn im lĂčĂ„ng theo Ă iĂŻĂŹu mĂČnh tûÄ nhuĂŁ “röÏi àûåa treĂŁ seĂ€ nhĂȘĂ„n ra”. HoĂ„ cĂȘĂŹn phaĂŁi noĂĄi chuyĂŻĂ„n, trĂȘĂ«n an, giaĂŁi thñch cho treĂŁ laĂą seĂ€ chĂčĂšng boĂŁ rĂși chuĂĄng, tĂ»Ășng lai cuĂŁa chuĂĄng luön Ă Ă»ĂșĂ„c Ă aĂŁm baĂŁo vaĂą Ă Ă”nh roĂ€ chuĂĄng seĂ€ söëng vĂșĂĄi ai. Sau cuĂąng chuĂĄng phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c baĂŁo Ă aĂŁm rĂčçng chuĂĄng khöng coĂĄ möÄt chuĂĄt traĂĄch nhiĂŻĂ„m naĂąo http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 24. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 23 trong viĂŻĂ„c ly hön cuĂŁa cha meĂ„. NhûÀng gĂČ tûÄ nhiĂŻn àöëi vĂșĂĄi cha meĂ„ laĂą khöng tûÄ nhiĂŻn àöëi vĂșĂĄi àûåa treĂŁ, cuĂ€ng nhĂ» nhiĂŻĂŹu sûÄ bĂȘĂ«t àöÏng cuĂŁa cha meĂ„ coĂĄ khĂșĂŁi Ă iĂŻĂ­m laĂą nhûÀng vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ giaĂĄo duĂ„c. NhûÀng cuöÄc nghiĂŻn cûåu vĂŻĂŹ caĂĄc vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ coĂĄ liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n treĂŁ em trong gia Ă ĂČnh xaĂŁy ra tĂČnh traĂ„ng ly hön Ă aĂ€ Ă uĂșĂ„c ghi nhĂȘĂ„n rĂčçng caĂĄc khoĂĄ khĂčn vĂŻĂŹ tĂȘm lyĂĄ cuĂŁa chuĂĄng tûÄ noĂĄ dĂ”u Ă i trong thĂșĂąi haĂ„n möÄt vaĂąi nĂčm sau viĂŻĂ„c ly hön. ÀĂȘy laĂą möÄt tĂČnh caĂŁm khöng Ă Ă»ĂșĂ„c an toaĂąn hay bĂ” boĂŁ rĂși, möÄt möëi lo sĂșĂ„ hay möÄt mĂčĂ„c caĂŁm töÄi lößi. Àûåa treĂŁ tûÄ kĂŻĂ«t töÄi mĂČnh coĂĄ phĂȘĂŹn naĂąo traĂĄch nhiĂŻĂ„m vĂŻĂŹ sûÄ chia ly cuĂŁa cha meĂ„. SûÄ buöÏn baĂ€, sûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c, sûÄ caĂĄch ly, sûÄ mĂȘĂ«t nguĂŁ, nhûÀng cĂșn aĂĄc möÄng vaĂą nhûÀng nößi sĂșĂ„ haĂ€i aĂĄm aĂŁnh ban Ă ĂŻm, sĂșĂ„ boĂĄng töëi... Ă ĂŻĂŹu coĂĄ khaĂŁ nĂčng chĂŻĂ« ngûÄ Ă ĂșĂąi söëng tinh thĂȘĂŹn àûåa treĂŁ. KĂŻĂ«t quaĂŁ hoĂ„c tĂȘĂ„p cuĂ€ng coĂĄ phĂȘĂŹn suĂĄt giaĂŁm. CaĂĄc xaĂĄo tröÄn cuĂŁa tñnh tĂČnh cuĂ€ng Ă Ă»ĂșĂ„c ghi nhĂȘĂ„n nhĂ» sûÄ mĂȘĂ«t quĂȘn bĂČnh, sûÄ xung àöÄt, nhûÀng cĂșn giĂȘĂ„n. Àöi khi àûåa treĂŁ chuyĂŻĂ­n sûÄ thö baĂ„o trong gia Ă ĂČnh sang nhûÀng quan hĂŻĂ„ xaĂ€ höÄi, maĂą möÄt söë cuöÄc nghiĂŻn cûåu Ă aĂ€ thiĂŻĂ«t lĂȘĂ„p möëi quan hĂŻĂ„ giûÀa sûÄ bĂȘĂ«t hoaĂą cuĂŁa cha meĂ„ vaĂą thaĂĄi àöÄ khöng thñch nghi vĂșĂĄi xaĂ€ höÄi cuĂŁa nhûÀng àûåa con. Trong nhûÀng trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p khaĂĄc, chuĂĄng choĂ„n thaĂĄi àöÄ cuĂŁa möÄt ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn trĂ»ĂșĂŁng thaĂąnh sĂșĂĄm: chuĂĄng Ă aĂŁm nhĂȘĂ„n nhĂ»ng khöng biĂŻĂ«t chĂși vĂșĂĄi nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi cuĂąng thĂșĂąi vĂșĂĄi chuĂĄng. CaĂŁm giaĂĄc trĂ»ĂșĂŁng thaĂąnh sĂșĂĄm so vĂșĂĄi tuöíi thĂș ĂȘĂ«u coĂĄ thĂŻĂ­ laĂą lyĂĄ do xung àöÄt ĂșĂŁ tuöíi vĂ” thaĂąnh niĂŻn vĂČ Ă Ă»ĂĄa treĂŁ vĂ»ĂșĂ„t quaĂĄ giai Ă oaĂ„n vaĂą Ă aĂ€ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt sûÄ tûÄ chuĂŁ lĂșĂĄn, trûù phĂ»Ășng diĂŻĂ„n taĂąi chñnh. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 25. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 24 ThuĂĄ nuöi Nuöi thuĂĄ vĂȘĂ„t trong nhaĂą coĂĄ möÄt vai troĂą quan troĂ„ng trong sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ, thuĂĄ nuöi laĂą möÄt phĂȘĂŹn cuĂŁa möi trĂ»ĂșĂąng vaĂą coĂĄ möÄt chûåc nĂčng gĂȘy sûÄ chuĂĄ yĂĄ nĂși treĂŁ, cho Ă ĂŻĂ«n luĂĄc àûåa treĂŁ Ă Ă»ĂșĂ„c 7 tuöíi. TreĂŁ con rĂȘĂ«t mĂŻ nhûÀng con thuĂĄ nhoĂŁ nhĂ» öëc sĂŻn, con ruöÏi hay con caĂĄnh cam maĂą chuĂĄng tröng thĂȘĂ«y vaĂą seĂ€ cöë gĂčĂŠng bĂčĂŠt cho bĂčçng Ă Ă»ĂșĂ„c. Sau Ă oĂĄ treĂŁ bĂ” chinh phuĂ„c bĂșĂŁi nhûÀng con thuĂĄ lĂșĂĄn hĂșn vaĂą seĂ€ rĂȘĂ«t vui mûùng khi Ă Ă»ĂșĂ„c cha meĂ„ cho Ă i chĂși sĂșĂŁ thuĂĄ, hay Ă Ă»ĂșĂ„c nghe nhûÀng cĂȘu chuyĂŻĂ„n vĂŻĂŹ caĂĄc loaĂąi thuĂĄ hoang daĂ€ trong thiĂŻn nhiĂŻn, nĂși rûùng rĂȘĂ„m hay chöën biĂŻĂ­n caĂŁ mĂŻnh möng. ThuĂĄ nuöi trong nhaĂą cuĂ€ng coĂĄ möÄt tĂȘĂŹm quan troĂ„ng nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh cho nhûÀng àûåa treĂŁ, nhĂ»ng coĂĄ thĂŻĂ­ thuĂĄ nuöi phaĂŁi chĂ”u àûÄng nhûÀng caĂĄch cĂ» cûã thö baĂ„o àöÄc Ă oaĂĄn hoĂčĂ„c coĂĄ diĂŻĂźm phuĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng àûåa treĂŁ cĂ» xûã möÄt caĂĄch dĂ”u hiĂŻĂŹn vaĂą thĂȘn aĂĄi. ThuĂĄ nuöi cuĂ€ng nhĂ» thuĂĄ nhöÏi böng laĂą möÄt nguöÏn vui vö tĂȘĂ„n trong nhûÀng troĂą chĂși cuĂŁa àûåa treĂŁ. TreĂŁ ĂȘu yĂŻĂ«m neĂĄp mĂČnh göëi Ă ĂȘĂŹu lĂŻn con gĂȘĂ«u böng nguĂŁ möÄt caĂĄch ngon laĂąnh, sĂ»ĂșĂŁi ĂȘĂ«m hay tĂȘm sûÄ vĂșĂĄi noĂĄ cuĂ€ng laĂą coi noĂĄ nhĂ» möÄt ngĂ»ĂșĂąi thĂȘn. NhĂ»ng traĂĄi laĂ„i, treĂŁ cuĂ€ng trûùng phaĂ„t hay àöëi xûã thö baĂ„o vĂșĂĄi noĂĄ khi treĂŁ tûÄ cho mĂČnh quyĂŻĂŹn haĂ„n cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi cha hay ngĂ»ĂșĂąi meĂ„. Àûåa treĂŁ nhĂ» truĂĄt hĂŻĂ«t nhûÀng cĂčng thĂčĂšng cuĂŁa mĂČnh, nhĂ» truĂĄt hĂŻĂ«t cĂșn giĂȘĂ„n cho nhûÀng xuĂĄc phaĂ„m phaĂŁi chĂ”u àûÄng. Àöëi vĂșĂĄi möÄt söë taĂĄc giaĂŁ, trong nhûÀng hĂČnh veĂ€ cuĂŁa mĂČnh àûåa treĂŁ trĂČnh baĂąy chuĂŁ yĂŻĂ«u nhûÀng con thuĂĄ, Ă iĂŻĂŹu naĂąy laĂą möÄt sûÄ böÄc löÄ viĂŻĂ„c tĂČm kiĂŻĂ«m möÄt tĂČnh caĂŁm maĂą àûåa treĂŁ Ă oĂĄ bĂ” thiĂŻĂ«u thöën ThuĂĄ vĂȘĂ„t hĂ»ĂșĂĄng treĂŁ Ă ĂŻĂ«n nhûÀng thûÄc tĂŻĂ« cuĂŁa cuöÄc söëng. Qua caĂĄc con vĂȘĂ„t maĂą treĂŁ coĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng thöng tin trong nhiĂŻĂŹu laĂ€nh vûÄc khaĂĄc nhau, coĂĄ liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n tĂČnh duĂ„c (sûÄ truyĂŻĂŹn giöëng cuĂŁa caĂĄc con choĂĄ ngoaĂąi Ă Ă»ĂșĂąng), sûÄ sinh saĂŁn (öí meĂąo mĂșĂĄi Ă eĂŁ), bĂŻĂ„nh tĂȘĂ„t (bĂ” gheĂŁ, bĂ” öëm luĂą Ă uĂą), caĂĄi chĂŻĂ«t (con chuöÄt bĂ” con meĂąo giĂŻĂ«t vaĂą Ăčn thĂ”t, con chim non rĂși http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 26. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 25 xuöëng Ă Ă»ĂșĂąng vaĂą bĂ” xe caĂĄn chĂŻĂ«t). Cho Ă ĂŻĂ«n 6 tuöíi, àûåa treĂŁ vĂȘĂźn tin rĂčçng caĂĄc con thuĂĄ Ă ĂŻĂŹu coĂĄ möÄt linh höÏn ngûÄ trĂ” vaĂą noĂĄ gaĂĄn cho con vĂȘĂ„t daĂĄng dĂȘĂ«p möÄt con ngĂ»ĂșĂąi. Àûåa treĂŁ cûã haĂąnh nghi thûåc chön cĂȘĂ«t möÄt con thuĂĄ nuöi bĂ” chĂŻĂ«t. BoĂ„n treĂŁ nhĂȘĂ„n thĂȘĂ«y rĂčçng nĂși nhûÀng con thuĂĄ coĂĄ möÄt söë thaĂĄi àöÄ coĂĄ thĂŻĂ­ so saĂĄnh Ă Ă»ĂșĂ„c vĂșĂĄi con ngĂ»ĂșĂąi (con gaĂą con chaĂ„y le te theo meĂ„ noĂĄ, con meĂąo ngöÏi rûãa mĂčĂ„t, nhûÀng con choĂĄ nhoĂŁ Ă uĂąa giĂșĂ€n vĂșĂĄi nhau...), möÄt söë chûåc nĂčng rĂȘĂ«t phöí biĂŻĂ«n (Ăčn, uöëng, nguĂŁ, tiĂŻu tiĂŻĂ­u...) vaĂą möÄt söë thaĂĄi àöÄ rĂȘĂ«t Ă aĂĄng traĂĄch (con choĂĄ dûÀ dĂčçn, con ngûÄa Ă aĂĄ nguy hiĂŻĂ­m). Con vĂȘĂ„t cho àûåa treĂŁ coĂĄ caĂŁm giaĂĄc cuĂŁa nhûÀng nößi Ă»ĂșĂĄc mong: möÄt beĂĄ gaĂĄi mong muöën coĂĄ àûåa em seĂ€ thñch cho con meĂąo buĂĄ bĂČnh sûÀa, cuĂ€ng nhĂ» treĂŁ Ă aĂ€ laĂąm nhĂ» thĂŻĂ« vĂșĂĄi con buĂĄp bĂŻ. Con vĂȘĂ„t hiĂŻĂ„n diĂŻĂ„n thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn trong giĂȘĂ«c mĂș, àöÏ chĂși hay trong quyĂŻĂ­n saĂĄch cuĂŁa treĂŁ, cho pheĂĄp treĂŁ truĂĄt lĂŻn nhûÀng thûå naĂąy caĂĄc tĂČnh caĂŁm, sûÄ lo ĂȘu hay nhûÀng nhĂȘĂ„n Ă Ă”nh: Jerry rĂȘĂ«t thöng minh, mĂčĂ„c duĂą luön bĂ” meĂąo Tom to lĂșĂĄn sĂčn Ă uöíi nhĂ»ng noĂĄ laĂ„i khöng ngûùng khiĂŻu khñch con meĂąo, Milou laĂą möÄt chuĂĄ cuĂĄn thaĂĄm hiĂŻĂ­m Ă ĂȘĂŹy toĂą moĂą khöng ngûùng bĂ” chaĂąng phoĂĄng viĂŻn Tintin caĂŁnh giĂșĂĄi; con soĂĄi cuĂŁa cö beĂĄ QuaĂąng khĂčn Ă oĂŁ rĂȘĂ«t leĂĄm lĂłnh nhĂ»ng khöng keĂĄm phĂȘĂŹn Ă aĂĄng gheĂĄt, ba chuĂĄ heo con àöëi Ă ĂȘĂŹu vĂșĂĄi con choĂĄ soĂĄi laĂąm roĂ€ neĂĄt sûÄ Ă oaĂąn kĂŻĂ«t giûÀa caĂĄc anh em chöëng laĂ„i sûÄ nguy hiĂŻĂ­m... Ă oĂĄ laĂą nhĂȘĂ„n Ă Ă”nh cuĂŁa caĂĄc hoĂ„c thuyĂŻĂ«t tĂȘm lyĂĄ vĂŻĂŹ caĂĄc möëi quan hĂŻĂ„ cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi – thuĂĄ vĂȘĂ„t theo bĂČnh diĂŻĂ„n tĂȘm lyĂĄ. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 27. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 26 Chûång suy nhĂ»ĂșĂ„c SûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c cuĂŁa nhûÀng àûåa treĂŁ thĂ»ĂșĂąng rĂȘĂ«t khoĂĄ nhĂȘĂ„n ra. TaĂ„i sao chĂł nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn mĂșĂĄi coĂĄ sûÄ saĂĄng suöët nhĂȘĂ„n ra rĂčçng mĂČnh sĂčĂŠp “quyĂ„â€ vĂČ mĂŻĂ„t moĂŁi? NhûÀng àûåa treĂŁ cuĂ€ng suy yĂŻĂ«u chûå! SûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c cuĂŁa treĂŁ khöng böÄc löÄ nhĂ» cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn nĂŻn caĂĄc bĂȘĂ„c cha meĂ„ khoĂĄ coĂĄ thĂŻĂ­ nhĂȘĂ„n ra Ă Ă»ĂșĂ„c. NhûÀng àûåa treĂŁ suy nhĂ»ĂșĂ„c khöng quan tĂȘm Ă ĂŻĂ«n sûÄ àöÄng viĂŻn hay nhûÀng troĂą chĂși Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂŻĂŹ nghĂ” cho mĂČnh. ChuĂĄng coĂĄ caĂĄi nhĂČn vö höÏn, tûù chöëi vui Ă uĂąa, cĂ»ĂșĂąi noĂĄi. ViĂŻĂ„c Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c tĂ» thĂŻĂ« ngöÏi, tĂ» thĂŻĂ« àûång, cuĂ€ng nhĂ» viĂŻĂ„c noĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c bĂ” Ă ĂČnh trĂŻĂ„ laĂ„i chĂȘĂ„m hĂșn nhûÀng àûåa treĂŁ bĂČnh thĂ»ĂșĂąng. CoĂĄ taĂĄc giaĂŁ Ă aĂ€ diĂŻĂźn taĂŁ möÄt tĂČnh traĂ„ng suy nhĂ»ĂșĂ„c cuĂŁa treĂŁ vaĂą goĂ„i laĂą “suy nhĂ»ĂșĂ„c nĂ»Ășng tûÄa”. Àûåa treĂŁ coĂĄ nhu cĂȘĂŹu Ă ĂŻĂ­ phaĂĄt triĂŻĂ­n nĂși nĂ»Ășng tûÄa vaĂąo ngĂ»ĂșĂąi meĂ„ hay ngĂ»ĂșĂąi trûÄc tiĂŻĂ«p nuöi dĂ»ĂșĂ€ng mĂČnh thay thĂŻĂ« cho meĂ„. SûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c naĂąy coĂĄ thĂŻĂ­ gĂȘy thĂ»Ășng töín cho nhûÀng àûåa treĂŁ phaĂŁi söëng xa meĂ„ trong luĂĄc mĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c 6 – 8 thaĂĄng tuöíi. GĂ»Ășng mĂčĂ„t cuĂŁa chuĂĄng khöng biĂŻĂ­u löÄ caĂŁm xuĂĄc naĂąo, chuĂĄng nĂčçm nguĂŁ trong tĂ» thĂŻĂ« nĂčçm sĂȘĂ«p, Ă ĂȘĂ„p Ă ĂȘĂŹu vaĂąo song giĂ»ĂșĂąng hay bûåt toĂĄc mĂČnh. NgĂ»ĂșĂąi ta ghi nhĂȘĂ„n coĂĄ möÄt sûÄ Ă ĂČnh trĂŻĂ„ vĂŻĂŹ sûÄ tĂčng trĂ»ĂșĂŁng chiĂŻĂŹu cao hay troĂ„ng lĂ»ĂșĂ„ng cuĂŁa chuĂĄng. TreĂŁ coĂĄ thĂŻĂ­ trĂșĂŁ nĂŻn buöÏn baĂ€ tûù vaĂąi tuĂȘĂŹn trĂ»ĂșĂĄc, khoĂĄc rĂ»ng rûåc, mĂŻĂ„t moĂŁi, kheĂĄp kñn, biĂŻĂ«ng Ăčn, khöng coĂĄ khaĂŁ nĂčng tĂČm Ă Ă»ĂșĂ„c giĂȘĂ«c nguĂŁ hoĂčĂ„c laĂ„i nguĂŁ triĂŻĂŹn miĂŻn, lo ĂȘu, than thĂșĂŁ vĂŻĂŹ nhûÀng cĂșn Ă au Ă ĂȘĂŹu hay Ă au buĂ„ng. ChĂčĂšng coĂĄ gĂČ laĂąm cho chuĂĄng vui thñch, chuĂĄng cuĂ€ng chĂčĂšng theĂąm vui Ă uĂąa nûÀa. NĂčng lûÄc cuĂŁa chuĂĄng coĂĄ thĂŻĂ­ dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn giaĂŁm: möÄt söë àûåa beĂĄ khöng coĂąn biĂŻĂ«t tûÄ laĂąm vĂŻĂ„ sinh, doĂ„n baĂąn Ăčn, chuĂȘĂ­n bĂ” cĂčĂ„p saĂĄch cuĂŁa mĂČnh, coĂĄ khi chuĂĄng tûù chöëi Ă i hoĂ„c; nhûÀng àûåa khaĂĄc coĂąn coĂĄ nhûÀng biĂŻĂ­u hiĂŻĂ„n Ă ĂčĂ„c thuĂą (khöng an tĂȘm, lo lĂčĂŠng, giĂȘĂ„n dûÀ, thö baĂ„o - hoĂčĂ„c ngĂ»ĂșĂ„c laĂ„i). ChuĂĄng coĂĄ thĂŻĂ­ coĂĄ nhûÀng sinh hoaĂ„t tûÄ kñch thñch duĂ„c tñnh http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 28. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 27 cuĂŁa mĂČnh lĂȘĂ„p Ă i lĂȘĂ„p laĂ„i nhiĂŻĂŹu lĂȘĂŹn qua viĂŻĂ„c maĂąy moĂą cĂș quan sinh thûÄc. ChuĂĄng coĂĄ thĂŻĂ­ coĂĄ nhûÀng biĂŻĂ­u hiĂŻĂ„n cuĂŁa nhûÀng cĂșn tiĂŻu chaĂŁy, hĂčĂŠc laĂąo, chaĂąm hay hen suyĂŻĂźn... laĂą nhûÀng xaĂĄo tröÄn laĂąm cho tinh thĂȘĂŹn bĂ” kñch àöÄng nĂčĂ„ng nĂŻĂŹ thĂŻm. KĂŻĂ«t quaĂŁ hoĂ„c tĂȘĂ„p cuĂŁa chuĂĄng tĂȘĂ«t nhiĂŻn laĂą tuĂ„t hĂȘĂ„u vaĂą chuĂĄng thĂ»ĂșĂąng than phiĂŻĂŹn laĂą khöng thĂŻĂ­ laĂąm gĂČ Ă Ă»ĂșĂ„c. SûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c coĂĄ thĂŻĂ­ liĂŻn quan vĂșĂĄi möÄt sûÄ thĂȘĂ«t voĂ„ng (thĂȘĂ«t baĂ„i trong hoĂ„c vĂȘĂ«n hay thĂȘĂ«t voĂ„ng trong tĂČnh caĂŁm), möÄt vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ sûåc khoeĂŁ, möÄt sûÄ thay àöíi möi trĂ»ĂșĂąng söëng, thay àöíi ngĂ»ĂșĂąi chĂčm soĂĄc, thay àöíi trĂ»ĂșĂąng lĂșĂĄp, sûÄ ly hön cuĂŁa cha meĂ„, sûÄ xa caĂĄch, sûÄ suy nhĂ»ĂșĂ„c cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi cha hay ngĂ»ĂșĂąi meĂ„... Àöi khi khöng coĂĄ möÄt lyĂĄ do thĂȘĂ„t sûÄ naĂąo Ă Ă»ĂșĂ„c nhĂȘĂ„n thĂȘĂ«y. Àûåa treĂŁ bĂ” suy nhĂ»ĂșĂ„c, cuĂ€ng giöëng nhĂ» ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn boĂŁ mĂčĂ„c, buöng xuöi vaĂą hûÀng hĂșĂą vĂșĂĄi tĂȘĂ«t caĂŁ nhûÀng sûÄ giuĂĄp Ă ĂșĂ€ laĂąm cho tĂČnh traĂ„ng cuĂŁa chuĂĄng caĂąng thĂŻm trĂȘĂŹm troĂ„ng. ViĂŻĂ„c trĂ” liĂŻĂ„u cuĂŁa chûång suy nhĂ»ĂșĂ„c rĂȘĂ«t cĂȘĂ«p baĂĄch. Cöng viĂŻĂ„c Ă iĂŻĂŹu trĂ” tĂčng gĂȘĂ«p àöi vĂșĂĄi liĂŻĂ„u phaĂĄp tĂȘm lyĂĄ buĂą trûù vĂșĂĄi caĂĄch Ă iĂŻĂŹu trĂ” bĂčçng dĂ»ĂșĂ„c phĂȘĂ­m. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 29. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREÃ 28 CAÁC GIAI ÀOAÅ N PHAÁT TR IÏÍ N S I NH LYÁ CUÃ A TREÃ http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 30. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 29 NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo treĂŁ chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n TreĂŁ em thĂ»ĂșĂąng phaĂĄt triĂŻĂ­n nhiĂŻĂŹu mûåc àöÄ khaĂĄc nhau, nhĂ»ng hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t Ă ĂŻĂŹu phaĂĄt triĂŻĂ­n theo möÄt biĂŻĂ­u àöÏ thĂșĂąi gian chung nhĂȘĂ«t. NĂŻĂ«u trong voĂąng vaĂąi tuĂȘĂŹn möÄt lĂȘĂŹn treĂŁ maĂą khöng gĂčĂ„p Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄi möëc naĂąo, thĂČ nĂŻn tham vĂȘĂ«n caĂĄc baĂĄc sĂŽ Ă ĂŻĂ­ hiĂŻĂ­u roĂ€ hĂșn vĂŻĂŹ vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ Ă oĂĄ. CoĂĄ thĂŻĂ­ khöng coĂĄ vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ gĂČ â€“ ngoaĂ„i trûù möÄt vaĂąi trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p caĂĄ biĂŻĂ„t nhĂ» treĂŁ khöng thĂŻĂ­ leo lĂŻn cĂȘĂŹu thang Ă Ă»ĂșĂ„c nhĂ»ng laĂ„i coĂĄ thĂŻĂ­ laĂąm töët Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng viĂŻĂ„c khaĂĄc, thĂČ thĂ»ĂșĂąng khöng cĂȘĂŹn phaĂŁi lo lĂčĂŠng gĂČ caĂŁ. Tuy nhiĂŻn, nĂŻĂ«u con baĂ„n chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n, thĂČ baĂ„n phaĂŁi phaĂĄt hiĂŻĂ„n sĂșĂĄm Ă ĂŻĂ­ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă iĂŻĂŹu trĂ”. NoĂĄi chung, haĂ€y tin tĂ»ĂșĂŁng vaĂąo baĂŁn nĂčng cuĂŁa mĂČnh. NĂŻĂ«u coĂĄ Ă iĂŻĂŹu gĂČ Ă oĂĄ chĂ»a nĂčĂŠm roĂ€ vĂŻĂŹ vĂȘĂ„n àöÄng cuĂŁa con mĂČnh thĂČ phaĂŁi tham vĂȘĂ«n yĂĄ kiĂŻĂ«n baĂĄc sĂŽ. BaĂ„n laĂą ngĂ»ĂșĂąi hiĂŻĂ­u con mĂČnh roĂ€ nhĂȘĂ«t. DĂ»ĂșĂĄi Ă ĂȘy laĂą caĂĄc dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo coĂĄ thĂŻĂ­ xaĂŁy ra cuĂŁa vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ naĂąy, baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ­ sûã duĂ„ng danh saĂĄch naĂąy Ă ĂŻĂ­ tiĂŻĂ„n theo doĂ€i sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa con mĂČnh. Tuöíi NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo KiĂŻĂ­m tra - 13 thaĂĄng tuöíi, khöng ngöÏi chöÏm höím Ă ĂŻĂ­ chĂși Ă Ă»ĂșĂ„c - 13 thaĂĄng tuöíi, khöng biĂŻĂ«t leo lĂŻn vaĂą xuöëng ghĂŻĂ« nhoĂŁ Ă Ă»ĂșĂ„c - 13 thaĂĄng tuöíi, khöng biĂŻĂ«t böëc thûåc Ăčn Ă Ă»a vaĂąo miĂŻĂ„ng - 15 thaĂĄng tuöíi, khöng cĂȘĂŹm Ă Ă»ĂșĂ„c buĂĄt chĂČ duĂą chĂł Ă ĂŻĂ­ nguĂŻĂ„ch http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 31. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 30 ngoaĂ„c - 15 thaĂĄng tuöíi, khöng tûÄ àûång lĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c khi Ă ang nĂčçm chĂși trĂŻn nĂŻĂŹn nhaĂą - 15 thaĂĄng tuöíi, khöng leo lĂŻn ghĂŻĂ« Ă ĂŻĂ­ vĂșĂĄi lĂȘĂ«y àöÏ vĂȘĂ„t trĂŻn cao Ă Ă»ĂșĂ„c - 18 thaĂĄng tuöíi, khöng bĂ»ĂșĂĄc Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c Tûù 12 - 18 thaĂĄng tuöíi, khöng thĂŻĂ­ cĂșĂŁi Ă ĂŻĂ«n 18 vĂșĂĄ ra Ă Ă»ĂșĂ„c thaĂĄng tuöíi - 18 thaĂĄng tuöíi, khöng cĂȘĂŹm Ă Ă»ĂșĂ„c buĂĄt chĂČ vaĂą bĂčĂŠt chĂ»ĂșĂĄc veĂ€ hĂČnh. - 18 thaĂĄng tuöíi, khöng Ă aĂĄ nöíi möÄt quaĂŁ banh - 18 thaĂĄng tuöíi, khöng Ă i xuöëng lĂȘĂŹu Ă Ă»ĂșĂ„c khi coĂĄ ngĂ»ĂșĂąi nĂčĂŠm tay dĂčĂŠt xuöëng - Sau nhiĂŻĂŹu thaĂĄng tĂȘĂ„p Ă i vĂȘĂźn khöng bĂ»ĂșĂĄc Ă i möÄt caĂĄch tûÄ nhiĂŻn vaĂą vûÀng vaĂąn Ă Ă»ĂșĂ„c - ChĂł bĂ»ĂșĂĄc Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c bĂčçng Ă ĂȘĂŹu ngoĂĄn chĂȘn Tuöíi NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo KiĂŻĂ­m tra - 21 thaĂĄng tuöíi, khöng lĂȘĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄc trang saĂĄch - 21 thaĂĄng tuöíi, khöng tûÄ baĂĄm http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 32. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 31 thaĂąnh cĂȘĂŹu thang Ă ĂŻĂ­ Ă i lĂŻn Ă i xuöëng cĂȘĂŹu thang Ă Ă»ĂșĂ„c - 21 thaĂĄng tuöíi, khöng Ă aĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c quaĂŁ banh duĂą Ă aĂ€ coĂĄ ngĂ»ĂșĂąi hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn vaĂą Ă aĂĄ thûã cho coi - 24 thaĂĄng tuöíi, khöng cĂȘĂ«m Ă Ă»ĂșĂ„c buĂĄt chĂČ Ă ĂŻĂ­ veĂ€ nhûÀng Ă Ă»ĂșĂąng thĂčĂšng àûång Tûù 19 - 24 thaĂĄng tuöíi, khöng tûÄ Ă ĂŻĂ«n 24 àûång Ă Ă»ĂșĂ„c trĂŻn 1 chĂȘn thaĂĄng tuöíi - 24 thaĂĄng tuöíi, khöng Ă ĂȘĂ­y Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng àöÏ chĂși coĂĄ baĂĄnh xe - 24 thaĂĄng tuöíi, khöng Ă aĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c traĂĄi banh theo yĂŻu cĂȘĂŹu - 24 thaĂĄng tuöíi, khöng biĂŻĂ«t sûã duĂ„ng muößng - 24 thaĂĄng tuöíi, khöng chaĂ„y vûÀng. Tuöíi NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo KiĂŻĂ­m tra - 30 thaĂĄng tuöíi, khöng tûÄ bĂ»ĂșĂĄc Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c vaĂą khöng Ă i 2 chĂȘn 1 luĂĄc - 30 thaĂĄng tuöíi, khöng biĂŻĂ«t lĂȘĂ„t Tûù 25 trang saĂĄch Ă ĂŻĂ«n 30 - 30 thaĂĄng tuöíi, khöng biĂŻĂ«t thaĂĄng Ă aĂ„p loaĂ„i xe ba baĂĄnh Ă Ă»ĂșĂ„c tuöíi - 30 thaĂĄng tuöíi, khöng àûång http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 33. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 32 möÄt chĂȘn Ă Ă»ĂșĂ„c Tuöíi NhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u caĂŁnh baĂĄo KiĂŻĂ­m tra - 36 thaĂĄng tuöíi, khöng tûÄ bĂ»ĂșĂĄc xuöëng lĂȘĂŹu möÄt mĂČnh Ă Ă»ĂșĂ„c b ng 2 chĂȘn - 36 thaĂĄng tuöíi, khöng sûã duĂ„ng Ă Ă»ĂșĂ„c keĂĄo, hay cöë duĂąng keĂĄo Ă ĂŻĂ­ cĂčĂŠt caĂĄi gĂČ Tûù 31 Ă ĂŻĂ«n 36 - 36 thaĂĄng tuöíi, khöng àûång thaĂĄng möÄt chĂȘn Ă Ă»ĂșĂ„c 2 giĂȘy tuöíi - 36 thaĂĄng tuöíi, khöng giĂș cao tay Ă ĂŻĂ­ neĂĄm quaĂŁ banh Ă Ă»ĂșĂ„c - 36 thaĂĄng tuöíi, khöng biĂŻĂ«t rûãa vaĂą lau khö tay Ă Ă»ĂșĂ„c http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 34. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 33 TrĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m: BaĂ„n biĂŻĂ«t gĂČ vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ? MoĂ„i em beĂĄ mĂșĂĄi sinh Ă ĂŻĂŹu khöng coĂĄ khaĂŁ nĂčng chöëng choĂ„i vĂșĂĄi bĂȘĂ«t cûå Ă iĂŻĂŹu gĂČ. ÀĂčĂ„t Ă ĂȘu nĂčçm Ă ĂȘĂ«y. NhĂ»ng noĂĄ vĂȘĂźn lĂșĂĄn lĂŻn khöng ngûùng! LaĂąm xong baĂąi trĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m sau Ă ĂȘy, baĂ„n seĂ€ nhĂȘĂ„n ra con baĂ„n Ă aĂ€, Ă ang vaĂą seĂ€ Ă aĂ„t Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng tiĂŻĂ«n böÄ gĂČ so vĂșĂĄi khaĂŁ nĂčng tiĂŻĂŹm ĂȘĂ­n cuĂŁa chaĂĄu. 1. TĂȘĂ«t caĂŁ treĂŁ em Ă ĂŻĂŹu phaĂĄt triĂŻĂ­n nhĂ» nhau, quaĂĄ trĂČnh naĂąy rĂȘĂ«t suöng seĂŁ vaĂą seĂ€ tiĂŻĂ«p tuĂ„c trong tĂ»Ășng lai. A. ÀuĂĄng B. Sai 2. ÀiĂŻĂŹu quan troĂ„ng nhĂȘĂ«t baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ­ laĂąm Ă ĂŻĂ­ thuĂĄc Ă ĂȘĂ­y sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n trñ oĂĄc cuĂŁa treĂŁ laĂą gĂČ? A. Cho beĂĄ Ă i nhaĂą treĂŁ hoĂčĂ„c mĂȘĂźu giaĂĄo. B. Cho chaĂĄu nghe, sĂșĂą, ngûãi... Ă ĂŻĂ­ coĂĄ kinh nghiĂŻĂ„m vĂŻĂŹ moĂ„i giaĂĄc quan cuĂŁa chaĂĄu. C. Cho chaĂĄu xem nhiĂŻĂŹu saĂĄch, bĂčng video vaĂą Ă ĂŽa CD D. Cung cĂȘĂ«p cho chaĂĄu nhiĂŻĂŹu vitamin mößi ngaĂąy. 3. SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t thĂ»ĂșĂąng xaĂŁy ra ĂșĂŁ böÄ phĂȘĂ„n naĂąo dĂ»ĂșĂĄi Ă ĂȘy? A. Khöng coĂĄ trĂȘĂ„t tûÄ Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t B. Tûù Ă ĂȘĂŹu Ă ĂŻĂ«n ngoĂĄn chĂȘn C. Tûù ngoĂĄn chĂȘn lĂŻn Ă ĂȘĂŹu http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 35. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 34 D. ÀĂȘĂŹu, chĂȘn, tay, thĂȘn 4. Khi con baĂ„n thĂȘĂ«t voĂ„ng vĂČ khöng thĂŻĂ­ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu gĂČ, nhĂ» cĂȘĂŹm möÄt moĂĄn àöÏ chĂși hay tûÄ Ăčn möÄt mĂČnh, töët nhĂȘĂ«t baĂ„n nĂŻn: A. Can thiĂŻĂ„p vaĂąo vaĂą giuĂĄp chaĂĄu Ă ĂŻĂ­ chaĂĄu khöng chaĂĄn naĂŁn B. NgaĂŁ lĂ»ng trĂŻn ghĂŻĂ« vaĂą Ă ĂŻĂ­ cho chaĂĄu tûÄ tĂČm caĂĄch xoay sĂșĂŁ lĂȘĂ«y, cho duĂą chaĂĄu khoĂĄc Ă i nûÀa. 5. GiaĂĄc quan naĂąo Ă Ă»ĂșĂ„c phaĂĄt triĂŻĂ­n hoaĂąn chĂłnh ĂșĂŁ treĂŁ trĂ»ĂșĂĄc tiĂŻn? A. VĂ” giaĂĄc B. ThĂ” giaĂĄc C. Thñnh giaĂĄc 6. TreĂŁ em di chuyĂŻĂ­n lung tung vaĂą cûÄa quĂȘĂ„y nhiĂŻĂŹu bĂșĂŁi vĂČ: A. ChuĂĄng khöng thoaĂŁi maĂĄi B. ChuĂĄng muöën Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c C. CĂș bĂčĂŠp cuĂŁa chuĂĄng cûå co giĂȘĂ„t maĂ„nh vaĂą cong laĂ„i maĂą khöng phaĂŁi do chuĂĄng Ă iĂŻĂŹu khiĂŻĂ­n. D. ChuĂĄng Ă ang thĂčm doĂą moĂ„i thûå xung quanh. 7. LĂȘu lĂȘu cho beĂĄ ĂșĂŁ trĂȘĂŹn truöÏng möÄt laĂĄt rĂȘĂ«t töët vĂČ. A. NgĂčn caĂŁn chûång hĂčm keĂ€ do taĂŁ loĂĄt. B. Cho beĂĄ thûã caĂŁm giaĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c toaĂąn böÄ thĂȘn thĂŻĂ­ noĂĄ. C. Cho beĂĄ cûã àöÄng tûÄ do toaĂąn böÄ cĂș thĂŻĂ­. D. TĂȘĂ«t caĂŁ caĂĄc yĂĄ trĂŻn Ă ĂŻĂŹu Ă uĂĄng. 8. Khi naĂąo treĂŁ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hoĂ„c noĂĄi? A. Ngay tûù trong buĂ„ng meĂ„ B. Khi mĂșĂĄi sinh ra C. KhoaĂŁng 3 thaĂĄng tuöíi http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 36. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 35 D. KhoaĂŁng 6 thaĂĄng tuöíi. 9. MöÄt àûåa beĂĄ 2 tuöíi biĂŻĂ«t trung bĂČnh bao nhiĂŻu tûù? A. 50 tûù. B. 150 tûù. C. 250 tûù D. 300 tûù 10. Úà tuöíi naĂąo baĂ„n nĂŻn cho treĂŁ Ăčn thûåc Ăčn Ă ĂčĂ„c? A. 4 thaĂĄng B. 5 thaĂĄng C. 6 thaĂĄng D. 7 thaĂĄng 11. Úà tuöíi naĂąo hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ em bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu tĂȘĂ„p Ă i? A. 10 Ă ĂŻĂ«n 11 thaĂĄng B. 12 Ă ĂŻĂ«n 13 thaĂĄng C. 14 Ă ĂŻĂ«n 15 thaĂĄng D. 16 Ă ĂŻĂ«n 17 thaĂĄng 12. Khi naĂąo treĂŁ cĂȘĂŹn mang giaĂąy? A. Khi vuĂąa mĂșĂĄi sinh ra B. LuĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c 6 thaĂĄng tuöíi C. Khi bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă i chĂȘĂ„p chûÀng D. Khi bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă i vûÀng E. Khi beĂĄ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă i ra ngoaĂąi 13. Khi naĂąo treĂŁ chĂși vĂșĂĄi caĂĄc treĂŁ em khaĂĄc möÄt caĂĄch hoĂąa àöÏng lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn trong Ă ĂșĂąi? A. LuĂĄc mĂșĂĄi sinh http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 37. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 36 B. LuĂĄc 6 thaĂĄng C. LuĂĄc 1 tuöíi D. LuĂĄc 2 tuöíi 14. TĂȘĂ«t caĂŁ treĂŁ em Ă ĂŻĂŹu sĂčĂ©n saĂąng hoĂ„c caĂĄch Ă i vĂŻĂ„ sinh khi Ă Ă»ĂșĂ„c? A. 12 thaĂĄng tuöíi B. 18 thaĂĄng tuöíi C. 24 thaĂĄng tuöíi D. 36 thaĂĄng tuöíi E. Khöng coĂĄ cĂȘu naĂąo Ă uĂĄng. 15. Thöng thĂ»ĂșĂąng ai laĂą ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn chuĂĄ yĂĄ Ă ĂŻĂ«n vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ? A. Böë meĂ„ cuĂŁa beĂĄ B. BaĂĄc sĂŽ cuĂŁa beĂĄ C. NgĂ»ĂșĂąi chĂčm soĂĄc beĂĄ haĂąng ngaĂąy http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 38. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 37 ÀaĂĄp aĂĄn trĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m kiĂŻĂ«n thûåc vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa beĂĄ KiĂŻĂ«n thûåc cuĂŁa baĂ„n vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa con mĂČnh ra sao? NĂŻĂ«u baĂ„n Ă aĂ€ tûÄ traĂŁ lĂșĂąi 15 cĂȘu hoĂŁi trĂčĂŠc nghiĂŻĂ„m thĂČ haĂ€y àöëi chiĂŻĂ«u vĂșĂĄi baĂŁn Ă aĂĄp aĂĄn sau Ă ĂȘy: 1. TĂȘĂ«t caĂŁ treĂŁ em Ă ĂŻĂŹu phaĂĄt triĂŻĂ­n nhĂ» nhau, quaĂĄ trĂČnh naĂąy rĂȘĂ«t suön seĂŁ vaĂą seĂ€ tiĂŻĂ«p tuĂ„c trong tĂ»Ășng lai. TraĂŁ lĂșĂąi: B. Sai. ChĂčĂšng coĂĄ àûåa treĂŁ naĂąo phaĂĄt triĂŻĂ­n giöëng àûåa naĂąo caĂŁ. Con baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ­ phaĂĄt triĂŻĂ­n nhanh hay chĂȘĂ„m hĂșn caĂĄc treĂŁ cuĂąng tuöíi, vĂ»ĂșĂ„t tröÄi ĂșĂŁ khĂȘu naĂąy nhĂ»ng tuĂ„t laĂ„i sau ĂșĂŁ khĂȘu khaĂĄc. CaĂĄc baĂĄc sĂŽ cho giĂșĂĄi haĂ„n laĂą 9 thaĂĄng cho nhûÀng möëc phaĂĄt triĂŻĂ­n quan troĂ„ng cuĂŁa beĂĄ. Vñ duĂ„: möÄt söë treĂŁ biĂŻĂ«t Ă i khi Ă Ă»ĂșĂ„c 10 thaĂĄng tuöíi, trong khi caĂĄc beĂĄ khaĂĄc phaĂŁi Ă ĂșĂ„i Ă ĂŻĂ«n 19 thaĂĄng tuöíi. Trong bĂȘĂ«t cûå trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p naĂąo, baĂ„n cuĂ€ng Ă ĂŻĂŹu khöng cĂȘĂŹn lo lĂčĂŠng. MöÄt söë beĂĄ coĂąn boĂŁ qua möÄt söë giai Ă oaĂ„n (khöng lĂȘĂ„t, khöng boĂą chĂčĂšng haĂ„n...). CoĂĄ trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p coĂąn thuĂ„t luĂąi taĂ„m thĂșĂąi trĂ»ĂșĂĄc khi tiĂŻĂ«p tuĂ„c phaĂĄt triĂŻĂ­n: MöÄt àûåa treĂŁ nguĂŁ Ă Ă»ĂșĂ„c suöët Ă ĂŻm coĂĄ thĂŻĂ­ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu laĂ„i thûåc dĂȘĂ„y nûãa Ă ĂŻm khi chaĂĄu biĂŻĂ«t noĂĄi. CĂȘĂŹn phaĂŁi hoĂ„c hoĂŁi nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂŻĂŹ quaĂĄ trĂČnh phaĂĄt triĂŻĂ­n maĂą con baĂ„n Ă ang traĂŁi qua. 2. NĂŻn laĂąm gĂČ Ă ĂŻĂ­ thuĂĄc Ă ĂȘĂ­y sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n trñ naĂ€o cuĂŁa treĂŁ? TraĂŁ lĂșĂąi: B: Cho chaĂĄu nghe, sĂșĂą, ngûãi... Ă ĂŻĂ­ coĂĄ kinh nghiĂŻĂ„m vĂŻĂŹ moĂ„i giaĂĄc quan cuĂŁa chaĂĄu. CaĂĄc nhaĂą nghiĂŻn cûåu baĂŁo rĂčçng cho treĂŁ nhiĂŻĂŹu kinh nghiĂŻĂ„m liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n moĂ„i giaĂĄc quan cuĂŁa chaĂĄu nhĂ» sĂșĂą, moĂĄ, nĂŻĂ«m, ngûãi, nghe vaĂą nhĂČn laĂą Ă iĂŻĂŹu töët nhĂȘĂ«t baĂ„n nĂŻn laĂąm Ă ĂŻĂ­ thuĂĄc Ă ĂȘĂ­y sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n trñ naĂ€o cuĂŁa treĂŁ. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 39. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 38 CuĂ„ thĂŻĂ­: nĂŻn troĂą chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi con baĂ„n, Ă oĂ„c saĂĄch cho chaĂĄu nghe, cuĂąng chĂși vĂșĂĄi chaĂĄu, Ă ĂŻĂ­ chaĂĄu sĂșĂą vaĂą àöÏ vĂȘĂ„t mĂșĂĄi, Ă Ă»a chaĂĄu Ă ĂŻĂ«n möÄt nĂși an toaĂąn maĂą ĂșĂŁ Ă oĂĄ chaĂĄu coĂĄ thĂŻĂ­ tûÄ do tĂČm hiĂŻĂ­u moĂ„i thûå. BaĂ„n àûùng quĂŻn toĂŁ ra thĂ»Ășng yĂŻu chaĂĄu bĂčçng caĂĄch öm ĂȘĂ«p, ĂȘu yĂŻĂ«m vaĂą Ă aĂĄp laĂ„i nhûÀng cûã chĂł cuĂŁa beĂĄ. AÃnh hĂ»ĂșĂŁng vaĂą sûÄ quan tĂȘm cuĂŁa baĂ„n seĂ€ giuĂĄp beĂĄ caĂŁm thĂȘĂ«y an toaĂąn vaĂą yĂŻn tĂȘm, vĂČ thĂŻĂ« beĂĄ seĂ€ tiĂŻĂ«p tuĂ„c con Ă Ă»ĂșĂąng phaĂĄt triĂŻĂ­n àöÄc lĂȘĂ„p. 3. SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t thĂ»ĂșĂąng xaĂŁy ra ĂșĂŁ böÄ phĂȘĂ„n naĂąo trĂ»ĂșĂĄc? TraĂŁ lĂșĂąi: B. Tûù Ă ĂȘĂŹu Ă ĂŻĂ«n ngoĂĄn chĂȘn. NoĂĄi chung, ban Ă ĂȘĂŹu treĂŁ em Ă iĂŻĂŹu khiĂŻĂ­n Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂȘĂŹu vaĂą cöí (khoaĂŁng 2 thaĂĄng tuöíi), sau Ă oĂĄ laĂą caĂĄnh tay vaĂą baĂąn tay (biĂŻĂ«t cĂȘĂŹm nĂčĂŠm bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu khoaĂŁng 3 thaĂĄng) röÏi Ă ĂŻĂ«n phĂȘĂŹn thĂȘn (Ă a söë caĂĄc beĂĄ ngöÏi vûÀng khi Ă Ă»ĂșĂ„c 8 thaĂĄng tuöíi) vaĂą cuöëi cuĂąng laĂą Ă iĂŻĂŹu khiĂŻĂ­n Ă Ă»ĂșĂ„c cĂčĂšng chĂȘn vaĂą baĂąn chĂȘn (hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c ĂșĂŁ 14 Ă ĂŻĂ«n 15 thaĂĄng tuöíi). 4. Khi con baĂ„n thĂȘĂ«t voĂ„ng vĂČ khöng thĂŻĂ­ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu gĂČ, nhĂ» cĂȘĂŹn möÄt moĂĄn àöÏ chĂși hay tûÄ Ăčn möÄt mĂČnh, töët nhĂȘĂ«t baĂ„n nĂŻn... TraĂŁ lĂșĂąi: B. Àïí chaĂĄu tûÄ tĂČm caĂĄch xoay sĂșĂŁ lĂȘĂ«y. MoĂ„i bĂ»ĂșĂĄc phaĂĄt triĂŻĂ­n Ă oĂąi hoĂŁi phaĂŁi cöë gĂčĂŠng. BaĂ„n cûå Ă ĂŻĂ­ cho beĂĄ cĂȘĂŹm möÄt nĂčĂŠm Ă ĂȘĂŹy khoai tĂȘy hay baĂĄnh kem vaĂą boĂŁ hĂŻĂ«t vaĂąo miĂŻĂ„ng, tĂȘĂ«t nhiĂŻn mĂčĂ„t beĂĄ seĂ€ teĂąm lem. NhĂ»ng cûå Ă ĂŻĂ­ beĂĄ tûÄ xoay sĂșĂŁ lĂȘĂ«y. ÀĂȘy laĂą möÄt bĂ»ĂșĂĄc quan troĂ„ng Ă ĂŻĂ­ beĂĄ coĂĄ tñnh tûÄ lĂȘĂ„p. NĂŻĂ«u beĂĄ quaĂĄ thĂȘĂ«t voĂ„ng, baĂ„n coĂĄ thĂŻĂ­ àöÄng viĂŻn bĂčçng caĂĄch laĂąm mĂȘĂźu cho beĂĄ (nhĂ» lĂȘĂ«y muößng muĂĄc baĂĄnh kem röÏi mĂșĂĄi Ă Ă»a lĂŻn miĂŻĂ„ng). HaĂ€y Ă ĂŻĂ­ beĂĄ cöë gĂčĂŠng cho Ă ĂŻĂ«n khi laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c. ÀiĂŻĂŹu töët nhĂȘĂ«t baĂ„n cĂȘĂŹn laĂąm khi beĂĄ caĂŁm thĂȘĂ«y thĂȘĂ«t voĂ„ng laĂą tuyĂŻn dĂ»Ășng nhûÀng cöë gĂčĂŠng cuĂŁa beĂĄ Ă ĂŻĂ­ noĂĄ tiĂŻĂ«p tuĂ„c cho Ă ĂŻĂ«n khi laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c hay khöng coĂąn hûång nûÀa vaĂą chuyĂŻĂ­n sang laĂąm thûå khaĂĄc. 5. GiaĂĄc quan naĂąo Ă Ă»ĂșĂ„c phaĂĄt triĂŻĂ­n hoaĂąn chĂłnh ĂșĂŁ treĂŁ trĂ»ĂșĂĄc tiĂŻn? TraĂŁ lĂșĂąi: C. Thñnh giaĂĄc TreĂŁ sĂș sinh bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu reĂąn luyĂŻĂ„n giaĂĄc quan naĂąy tûù trong buĂ„ng meĂ„, Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t laĂą vaĂąo 3 thaĂĄng cuöëi thĂșĂąi kyĂą mang thai, caĂĄc nghiĂŻn cûåu cho thĂȘĂ«y khi Ă oĂĄ treĂŁ coĂĄ thĂŻĂ­ nghe nhĂ”p tim Ă ĂȘĂ„p cuĂŁa meĂ„ vaĂą Ă oĂĄn nhĂȘĂ„n caĂĄc ĂȘm thanh tûù bĂŻn ngoaĂąi nhĂ» gioĂ„ng noĂĄi vaĂą tiĂŻĂ«ng nhaĂ„c. KhaĂŁ nĂčng nghe seĂ€ http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 40. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 39 hoaĂąn thiĂŻĂ„n vaĂąo cuöëi thaĂĄng Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn trong cuöÄc Ă ĂșĂąi, mĂčĂ„c duĂą chuĂĄng seĂ€ mĂȘĂ«t möÄt thĂșĂąi gian lĂȘu hĂșn Ă ĂŻĂ­ thĂȘĂ„t sûÄ hiĂŻĂ­u laĂą mĂČnh Ă ang nghe gĂČ. BaĂ„n nĂŻn tĂČm hiĂŻĂ­u nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂŻĂŹ khaĂŁ nĂčng nghe vaĂą nhĂČn cuĂŁa treĂŁ. 6. TreĂŁ em di chyĂŻĂ­n lung tung vaĂą vuĂąng vĂȘĂźy rĂȘĂ«t nhiĂŻĂŹu bĂșĂŁi vĂČ. TraĂŁ lĂșĂąi: D. ChuĂĄng Ă ang thĂčm doĂą moĂ„i thûå xung quanh CaĂĄc em beĂĄ thĂ»ĂșĂąng di chuyĂŻĂ­n lung tung bĂșĂŁi vĂČ chuĂĄng Ă ang tĂČm hiĂŻĂ­u thĂŻĂ« giĂșĂĄi xung quanh vaĂą Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t laĂą nĂși chuĂĄng Ă ang nĂčçm. MoĂ„i caĂĄi Ă aĂĄ, nĂčĂŠm, Ă ĂȘĂ„p, vaĂą vĂȘĂźy seĂ€ cho chuĂĄng nhiĂŻĂŹu thöng tin vĂŻĂŹ möi trĂ»ĂșĂąng xung quanh vaĂą thĂȘn thĂŻĂ­ chuĂĄng. NhûÀng gĂČ chuĂĄng caĂŁm thĂȘĂ«y seĂ€ gûãi tñn hiĂŻĂ„u trĂșĂŁ laĂ„i naĂ€o cuĂŁa treĂŁ Ă ĂŻĂ­ giaĂŁi thñch cho chuĂĄng hiĂŻĂ­u vaĂą duĂąng caĂĄc kiĂŻĂ«n thûåc naĂąy böí sung cho sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n sau naĂąy. 7. Cho beĂĄ ĂșĂŁ trĂȘĂŹn truöÏng trong möÄt laĂĄt laĂą rĂȘĂ«t quan troĂ„ng bĂșĂŁi vĂČ: TraĂŁ lĂșĂąi: D. TĂȘĂ«t caĂŁ Ă ĂŻĂŹu Ă uĂĄng. ThĂșĂąi gian beĂĄ ĂșĂŁ trĂȘĂŹn truöÏng laĂą thĂșĂąi gian beĂĄ thñch thuĂĄ nhĂȘĂ«t. Sau khi tĂčĂŠm hay thay taĂ€, cho beĂĄ chĂși trĂŻn möÄt caĂĄi mĂŻĂŹn hay khĂčn tĂčĂŠm thĂȘĂ„t mĂŻĂŹm seĂ€ taĂ„o Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n cho beĂĄ duößi ngĂ»ĂșĂąi ra maĂą khöng bĂ” haĂ„n chĂŻĂ« cûã àöÄng bĂșĂŁi quĂȘĂŹn aĂĄo. ÀoĂĄ cuĂ€ng laĂą möÄt phĂ»Ășng phaĂĄp töët thuĂĄc Ă ĂȘĂ­y caĂŁm xuĂĄc cuĂŁa beĂĄ. CaĂŁm giaĂĄc vĂŻĂŹ nhûÀng sĂșĂ„i dĂŻĂ„t lan trĂŻn lĂ»ng vaĂą chĂȘn beĂĄ, sûÄ vuöët ve ĂȘĂ«m aĂĄp cuĂŁa baĂąn tay baĂ„n khi baĂ„n öm beĂĄ. VaĂą bĂȘĂ«t kyĂą baĂĄc sĂŽ naĂąo cuĂ€ng seĂ€ khuyĂŻn baĂ„n rĂčçng möÄt ñt phuĂĄt mößi ngaĂąy khöng mĂčĂ„c taĂ€ cho beĂĄ laĂą möÄt caĂĄch töët Ă ĂŻĂ­ ngĂčn chĂčĂ„n bĂŻĂ„nh phaĂĄt ban do taĂ€ loĂĄt gĂȘy ra (noĂĄng vaĂą ĂȘĂ­m bĂŻn trong taĂ€ dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n viĂŻĂ„c da bĂ” töín thĂ»Ășng). PhĂȘĂŹn möng beĂĄ thoaĂĄng maĂĄt seĂ€ giuĂĄp da beĂĄ mau khö vaĂą thoaĂŁi maĂĄi. 8. Khi naĂąo treĂŁ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hoĂ„c noĂĄi? TraĂŁ lĂșĂąi: A. Ngay tûù trong buĂ„ng meĂ„. KĂŻĂ«t quaĂŁ nhûÀng cuöÄc nghiĂŻn cûåu gĂȘĂŹn Ă ĂȘy cho thĂȘĂ«y beĂĄ Ă aĂ€ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hoĂ„c mĂȘĂźu cĂȘu, vĂȘĂŹn vaĂą ĂȘm tûù rĂȘĂ«t lĂȘu trĂ»ĂșĂĄc khi treĂŁ coĂĄ thĂŻĂ­ phaĂĄt ĂȘm möÄt tûù naĂąo Ă oĂĄ. Khi coĂąn nĂčçm trong tûã cung, treĂŁ Ă aĂ€ coĂĄ thĂŻĂ­ nghe thĂȘĂ«y nhûÀng gĂČ baĂ„n noĂĄi vaĂą Ă aĂ€ coĂĄ thĂŻĂ­ tiĂŻĂ«p thu theo caĂĄch gieo nhĂ”p gieo vĂȘĂŹn cuĂŁa baĂ„n. ThĂșĂąi gian Ă ĂȘĂŹu sau khi sinh, treĂŁ vĂȘĂźn tiĂŻĂ«p tuĂ„c hoĂ„c bĂčçng caĂĄch lĂčĂŠng nghe ngĂ»ĂșĂąi khaĂĄc noĂĄi chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi mĂČnh vaĂą treĂŁ cuĂ€ng Ă aĂ€ tûÄ mĂČnh bĂȘĂ„p beĂ„ phaĂĄt ĂȘm. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 41. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 40 9. MöÄt àûåa beĂĄ 2 tuöíi biĂŻĂ«t trung bĂČnh bao nhiĂŻu tûù? TraĂŁ lĂșĂąi: B. 150 tûù. CaĂĄc nghiĂŻn cûåu vĂŻĂŹ ngön ngûÀ cuĂŁa treĂŁ cho thĂȘĂ«y hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t caĂĄc treĂŁ em lĂŻn 2 biĂŻĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c khoaĂŁng 150 tûù khi chuĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c 2 tuöíi vaĂą coĂĄ thĂŻĂ­ kĂŻĂ«t hĂșĂ„p caĂĄc tûù Ă oĂĄ thaĂąnh cĂȘu ngĂčĂŠn. CaĂĄc chuyĂŻn gia tin rĂčçng trong thĂșĂąi gian naĂąy, treĂŁ em hoĂ„c khoaĂŁng 10 tûù hoĂčĂ„c hĂșn mößi ngaĂąy. VaĂą khi Ă Ă»ĂșĂ„c 6 tuöíi, hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ Ă aĂ€ coĂĄ khoaĂŁng 13.000 tûù. CaĂĄc em beĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c böë meĂ„ daĂąnh nhiĂŻĂŹu thĂșĂąi giĂșĂą troĂą chuyĂŻĂ„n vĂșĂĄi chuĂĄng seĂ€ coĂĄ lĂ»ĂșĂ„ng tûù vûÄng nhiĂŻĂŹu hĂșn nhûÀng em beĂĄ khöng Ă Ă»ĂșĂ„c khuyĂŻĂ«n khñch noĂĄi nhiĂŻĂŹu. 10. Úà tuöíi naĂąo baĂ„n nĂŻn cho treĂŁ Ăčn thûåc Ăčn Ă ĂčĂ„c? TraĂŁ lĂșĂąi: C: 6 thaĂĄng. Trong khi caĂĄc bĂȘĂ„c cha meĂ„ thĂ»ĂșĂąng nghĂŽ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu cho treĂŁ Ăčn thûåc Ăčn Ă ĂčĂ„c khi chuĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c 4 thaĂĄng tuöíi laĂą Ă Ă»ĂșĂ„c thĂČ caĂĄc chuyĂŻn gia cuĂŁa trung tĂȘm Dinh dĂ»ĂșĂ€ng treĂŁ em khuyĂŻn rĂčçng nĂŻn Ă ĂșĂ„i Ă ĂŻĂ«n khi beĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c 6 thaĂĄng tuöíi. TaĂ„i sao vĂȘĂ„y? SûÀa meĂ„ laĂą thûå beĂĄ dĂŻĂź tiĂŻu hoĂĄa nhĂȘĂ«t, cung cĂȘĂ«p Ă uĂŁ nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą chĂȘĂ«t dinh dĂ»ĂșĂ€ng cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t cho beĂĄ. 11. Úà tuöíi naĂąo hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ em bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu tĂȘĂ„p Ă i? TraĂŁ lĂșĂąi: C. 14 Ă ĂŻĂ«n 15 thaĂĄng HĂȘĂŹu hĂŻĂ«t caĂĄc em beĂĄ tĂȘĂ„p Ă i khi Ă Ă»ĂșĂ„c 14 Ă ĂŻĂ«n 15 thaĂĄng tuöíi, nhĂ»ng phaĂ„m vi thöng thĂ»ĂșĂąng khaĂĄ röÄng. MöÄt söë treĂŁ cĂȘĂ«t bĂ»ĂșĂĄc chĂȘn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn khi Ă Ă»ĂșĂ„c 9 thaĂĄng tuöíi, trong khi caĂĄc beĂĄ khaĂĄc phaĂŁi Ă ĂŻĂ«n 17, 18 thaĂĄng tuöíi. CaĂĄc baĂĄc sĂŽ Ă ĂŻĂŹu khuyĂŻn baĂ„n khöng nĂŻn lo lĂčĂŠng nĂŻĂ«u Ă ĂŻĂ«n 18 thaĂĄng tuöíi treĂŁ mĂșĂĄi Ă i Ă Ă»ĂșĂ„c. 12. Khi naĂąo treĂŁ cĂȘĂŹn mang giaĂąy? TraĂŁ lĂșĂąi: E. Khi treĂŁ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă i ngoaĂąi trĂșĂąi. CaĂĄc chuyĂŻn gia noĂĄi rĂčçng baĂ„n àûùng nĂŻn bĂčĂŠt treĂŁ mang giaĂąy cho Ă ĂŻĂ«n khi beĂĄ Ă i daĂ„o quanh quanh ngoaĂąi trĂșĂąi hay khi phaĂŁi Ă i trĂŻn nhûÀng bĂŻĂŹ mĂčĂ„t göÏ ghĂŻĂŹ khaĂĄc. Ài chĂȘn Ă ĂȘĂ«t thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn giuĂĄp treĂŁ giûÀ thĂčng bĂčçng nhanh hĂșn. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 42. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 41 13. Khi naĂąo treĂŁ chĂși vĂșĂĄi caĂĄc treĂŁ em khaĂĄc möÄt caĂĄch hoĂąa àöÏng lĂȘĂŹn Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn trong Ă ĂșĂąi? TraĂŁ lĂșĂąi: D. KhoaĂŁng 2 tuöíi. Trong vaĂąi thaĂĄng Ă ĂȘĂŹu Ă ĂșĂąi, chuĂĄng khöng thĂȘĂ„t sûÄ chĂși cuĂąng vĂșĂĄi nhûÀng treĂŁ khaĂĄc trong möÄt phong caĂĄch hoĂąa àöÏng maĂą caĂŁ hai bĂŻn cuĂąng laĂąm Ă ĂŻĂ­ cuĂąng Ă aĂ„t Ă ĂŻĂ«n möÄt muĂ„c àñch, cho Ă ĂŻĂ«n khi chuĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c 2 tuöíi. ViĂŻĂ„c treĂŁ chĂși chung khöng xaĂŁy ra sĂșĂĄm hĂșn vĂČ trĂ»ĂșĂĄc Ă oĂĄ treĂŁ em cĂȘĂŹn phaĂŁi phaĂĄt triĂŻĂ­n ngön ngûÀ vaĂą möÄt söë kyĂ€ nĂčng giao tiĂŻĂ«p. TreĂŁ em cuĂ€ng cĂȘĂŹn vĂ»ĂșĂ„t qua giai Ă oaĂ„n chĂł biĂŻĂ«t Ă ĂŻĂ«n mĂČnh thöi, giai Ă oaĂ„n maĂą chuĂĄng bĂȘĂ„n röÄn vĂșĂĄi viĂŻĂ„c tĂČm hiĂŻĂ­u baĂŁn thĂȘn vaĂą thĂŻĂ« giĂșĂĄi xung quanh, khöng coĂĄ khaĂŁ nĂčng quan tĂȘm Ă ĂŻĂ«n nhûÀng Ă iĂŻĂŹu thuĂĄ vĂ” ĂșĂŁ nhûÀng baĂ„n khaĂĄc hay khaĂŁ nĂčng tûÄ thay àöíi, v.v. 14. TĂȘĂ«t caĂŁ treĂŁ em Ă ĂŻĂŹu sĂčĂ©n saĂąng hoĂ„c caĂĄch Ă i vĂŻĂ„ sinh khi Ă Ă»ĂșĂ„c: TraĂŁ lĂșĂąi: E. Khöng coĂĄ cĂȘu naĂąo Ă uĂĄng. HĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ em khöng sĂčĂ©n saĂąng vĂŻĂŹ thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ­ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu Ă Ă»ĂșĂ„c daĂ„y döß caĂĄch Ă i vĂŻĂ„ sinh cho Ă ĂŻĂ«n khi ñt nhĂȘĂ«t chaĂĄu Ă Ă»ĂșĂ„c 18 Ă ĂŻĂ«n 24 thaĂĄng tuöíi. MöÄt söë em chöëng àöëi cho Ă ĂŻĂ«n caĂŁ nĂčm sau Ă oĂĄ. Tham khaĂŁo hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn treĂŁ tûÄ laĂąm vĂŻĂ„ sinh 15. Thöng thĂ»ĂșĂąng ai laĂą ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn chuĂĄ yĂĄ Ă ĂŻĂ«n vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ? TraĂŁ lĂșĂąi: A. Böë meĂ„. BaĂĄc sĂŽ seĂ€ hoĂŁi baĂ„n vĂŻĂŹ sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa em beĂĄ mößi khi baĂ„n Ă ĂŻĂ«n, nhĂ»ng chĂł xem qua con baĂ„n trong vaĂąi phuĂĄt vaĂą chĂł kiĂŻĂ­m tra mößi nĂčm vaĂąi lĂȘĂŹn. ThĂșĂąi gian ĂȘĂ«y khöng Ă uĂŁ Ă ĂŻĂ­ baĂĄc sĂŽ chuĂĄ yĂĄ Ă ĂŻĂ«n bĂȘĂ«t kyĂą vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ naĂąo. BaĂ„n laĂą ngĂ»ĂșĂąi chĂčm soĂĄc treĂŁ mößi ngaĂąy, xem chaĂĄu chĂși, noĂĄi chuyĂŻĂ„n nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo vaĂą so saĂĄnh chaĂĄu vĂșĂĄi nhûÀng àûåa treĂŁ khaĂĄc. NĂŻĂ«u baĂ„n thĂȘĂ«y coĂĄ chuyĂŻĂ„n gĂČ xaĂŁy ra vĂșĂĄi con hay thĂȘĂ«y coĂĄ nhûÀng Ă iĂŻĂ­m con baĂ„n keĂĄm so vĂșĂĄi nhûÀng àûåa treĂŁ khaĂĄc, haĂ€y laĂąm theo baĂŁn nĂčng vaĂą baĂąn baĂ„c vĂșĂĄi baĂĄc sĂŽ. NĂŻĂ«u giaĂŁi Ă aĂĄp cuĂŁa baĂĄc sĂŽ khöng laĂąm baĂ„n thoaĂŁ maĂ€n, haĂ€y Ă ĂŻĂŹ cĂȘĂ„p laĂ„i vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ lĂȘĂŹn nûÀa hoĂčĂ„c tĂČm möÄt baĂĄc sĂŽ khaĂĄc. ViĂŻĂ„c can thiĂŻĂ„p sĂșĂĄm rĂȘĂ«t quan troĂ„ng, vaĂą baĂ„n laĂą ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn coĂĄ thĂŻĂ­ giuĂĄp chaĂĄu khi chaĂĄu cĂȘĂŹn. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 43. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 42 Con töi bĂ” luĂąn Ă»? LaĂąm sao baĂ„n biĂŻĂ«t con baĂ„n coĂĄ quaĂĄ cao hay quaĂĄ thĂȘĂ«p khöng? MĂčĂ„c duĂą treĂŁ em phaĂĄt triĂŻĂ­n caĂŁ vĂŻĂŹ hĂČnh daĂĄng lĂȘĂźn kñch thĂ»ĂșĂĄc, möÄt àûåa treĂŁ khoeĂŁ maĂ„nh phaĂŁi tiĂŻĂ«p tuĂ„c phaĂĄt triĂŻĂ­n theo möÄt töëc àöÄ Ă ĂŻĂŹu Ă ĂčĂ„n ĂșĂŁ tuöíi cuĂŁa chaĂĄu ngay tûù thĂșĂąi thĂș ĂȘĂ«u. Àïí kiĂŻĂ­m tra xem con baĂ„n coĂĄ phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng khöng, baĂĄc sĂŽ seĂ€ cĂȘn vaĂą Ă o chaĂĄu trong Ă ĂșĂ„t kiĂŻĂ­m tra sûåc khoeĂŁ vaĂą sau Ă oĂĄ ghi kĂŻĂ«t quaĂŁ vaĂąo biĂŻĂ­u àöÏ tiĂŻu chuĂȘĂ­n phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa chaĂĄu röÏi lĂ»u trong höÏ sĂș sûåc khoeĂŁ. BiĂŻĂ­u àöÏ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ duĂąng Ă ĂŻĂ­ Ă aĂĄnh dĂȘĂ«u mûåc àöÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n caĂĄ nhĂȘn cuĂŁa mößi chaĂĄu trĂŻn möÄt Ă Ă»ĂșĂąng cong trong möÄt khoaĂŁng thĂșĂąi gian. ÀûĂșĂąng cong Ă Ă»ĂșĂ„c lĂȘĂ„p tûù caĂĄc thöng tin vĂŻĂŹ troĂ„ng lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą chiĂŻĂŹu cao lĂȘĂ«y tûù dûÀ liĂŻĂ„u thu thĂȘĂ„p trĂŻn haĂąng ngaĂąn treĂŁ em vaĂą rĂȘĂ«t coĂĄ ñch trong viĂŻĂ„c Ă iĂŻĂŹu khiĂŻĂ­n sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 44. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 43 LaĂąm sao biĂŻĂ«t chĂčĂŠc rĂčçng con töi phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng? SûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng (khi Ă Ă»ĂșĂ„c cung cĂȘĂ«p Ă ĂȘĂŹy Ă uĂŁ chĂȘĂ«t dinh dĂ»ĂșĂ€ng, nguĂŁ Ă uĂŁ vaĂą luyĂŻĂ„n tĂȘĂ„p Ă ĂŻĂŹu Ă ĂčĂ„n) laĂą möÄt trong nhûÀng dĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u cho thĂȘĂ«y sûåc khoeĂŁ cuĂŁa treĂŁ töët. MöÄt àûåa treĂŁ coĂĄ chĂŻĂ« àöÄ dinh dĂ»ĂșĂ€ng keĂĄm seĂ€ khöng phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng. Trong nhûÀng trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p naĂąy, tuy treĂŁ vĂȘĂźn phaĂĄt triĂŻĂ­n nhĂ»ng mûåc àöÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n trĂŻn biĂŻĂ­u àöÏ theo doĂ€i cuĂŁa baĂĄc sĂŽ seĂ€ giaĂŁm xuöëng. Tuy nhiĂŻn, haĂ€y nhĂșĂĄ rĂčçng sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa con baĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh chuĂŁ yĂŻĂ«u do di truyĂŻĂŹn. Dinh dĂ»ĂșĂ€ng keĂĄm chĂł taĂĄc àöÄng Ă ĂŻĂ«n tĂł lĂŻĂ„ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ. NgaĂąy nay, khoĂĄ maĂą tĂČm ra möÄt trĂ»ĂșĂąng hĂșĂ„p naĂąo treĂŁ phaĂĄt triĂŻĂ­n khöng bĂČnh thĂ»ĂșĂąng do chĂŻĂ« àöÄ dinh dĂ»ĂșĂ€ng keĂĄm. ThuĂĄc möÄt àûåa treĂŁ coĂĄ “gien luĂąn” Ăčn nhiĂŻĂŹu thûåc Ăčn, nhiĂŻĂŹu vitamin hĂșn mûåc cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t, khoaĂĄng chĂȘĂ«t hoĂčĂ„c nhûÀng chĂȘĂ«t dinh dĂ»ĂșĂ€ng Ă Ă»ĂșĂ„c quy Ă Ă”nh chĂčĂŠc chĂčĂŠn seĂ€ khöng gia tĂčng chiĂŻĂŹu cao lĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c bao nhiĂŻu. NhûÀng vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ ngoaĂąi tĂȘĂŹm tay baĂ„n: BaĂ„n Ă ang lo lĂčĂŠng liĂŻĂ„u con baĂ„n coĂĄ cao bĂčçng caĂĄc baĂ„n cuĂąng lĂșĂĄp khöng nhĂ»ng cĂȘu hoĂŁi quan troĂ„ng hĂșn Ă Ă»ĂșĂ„c traĂŁ lĂșĂąi ngay laĂą con baĂ„n coĂĄ Ă ang phaĂĄt triĂŻĂ­n ĂșĂŁ mûåc àöÄ bĂČnh thĂ»ĂșĂąng khöng. NĂŻĂ«u baĂĄc sĂŽ nghi ngĂșĂą coĂĄ vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ - nhĂ» tĂł lĂŻĂ„ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa chaĂĄu bĂČnh thĂ»ĂșĂąng nhĂ»ng vûùa mĂșĂĄi chĂȘĂ„m laĂ„i - coĂĄ thĂŻĂ­ cûå cĂȘn Ă o chaĂĄu cĂȘĂ­n thĂȘĂ„n hĂșn trong möÄt vaĂąi thaĂĄng nûÀa Ă ĂŻĂ­ biĂŻĂ«t liĂŻĂ„u sûÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n cuĂŁa treĂŁ bĂ” aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng do vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ vĂŻĂŹ sûåc khoĂŁe hay chĂł laĂą sûÄ thay àöíi thöng thĂ»ĂșĂąng, vaĂą chuyĂŻĂ„n phaĂĄt triĂŻĂ­n chĂȘĂ„m laĂ„i Ă oĂĄ coĂĄ phaĂŁi do dinh dĂ»ĂșĂ€ng khöng. CoĂąn laĂ„i thĂČ caĂĄc nguyĂŻn nhĂȘn khaĂĄc laĂąm cho chaĂĄu cao hay thĂȘĂ«p khöng nĂčçm trong tĂȘĂŹm tay baĂ„n maĂą laĂą do möÄt trong nhûÀng yĂŻĂ«u töë sau: - TĂȘĂŹm voĂĄc thĂȘĂ«p do di truyĂŻĂŹn: NhûÀng treĂŁ em naĂąy thûùa hĂ»ĂșĂŁng gien voĂĄc daĂĄng thĂȘĂ«p tûù böë meĂ„ chuĂĄng. ThĂ»ĂșĂąng laĂą möÄt hay caĂŁ hai ngĂ»ĂșĂąi http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 45. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 44 hay caĂŁ hoĂ„ haĂąng cuĂ€ng Ă ĂŻĂŹu thĂȘĂ«p. MĂčĂ„c duĂą chuĂĄng thĂȘĂ«p hĂșn mûåc trung bĂČnh trĂŻn biĂŻĂ­u àöÏ phaĂĄt triĂŻĂ­n nhĂ»ng nhûÀng treĂŁ em naĂąy Ă ĂŻĂŹu phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng vaĂą khoeĂŁ maĂ„nh, khöng coĂĄ triĂŻĂ„u chûång naĂąo cuĂŁa bĂŻĂ„nh tĂȘĂ„t aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng Ă ĂŻĂ«n sûåc khoeĂŁ cuĂŁa chaĂĄu. ChuĂĄng thĂ»ĂșĂąng Ă ĂŻĂ«n tuöíi dĂȘĂ„y thĂČ vaĂąo àöÄ tuöíi trung bĂČnh vaĂą cuöëi cuĂąng seĂ€ cao bĂčçng böë meĂ„ cuĂŁa chuĂĄng. NoĂĄi chung, khöng coĂĄ phĂ»Ășng phaĂĄp Ă iĂŻĂŹu trĂ” naĂąo daĂąnh cho caĂĄc treĂŁ thiĂŻĂ«u chiĂŻĂŹu cao do di truyĂŻĂŹn toĂŁ ra hûÀu hiĂŻĂ„u. - ChĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t (chĂȘĂ„m dĂȘĂ„y thĂČ): MĂčĂ„c duĂą coĂĄ kñch thĂ»ĂșĂĄc trung bĂČnh tûù khi mĂșĂĄi sinh nhĂ»ng nhûÀng àûåa treĂŁ traĂŁi qua möÄt khoaĂŁng thĂșĂąi gian phaĂĄt triĂŻĂ­n chĂȘĂ„m hĂșn mûåc bĂČnh thĂ»ĂșĂąng (trong khoaĂŁng tûù 6 thaĂĄng Ă ĂŻĂ«n 2 nĂčm tuöíi) thĂČ khi Ă Ă»ĂșĂ„c 2-3 tuöíi, noĂĄ chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n vĂŻĂŹ thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t. Khi Ă ĂŻĂ«n tuöíi dĂȘĂ„y thĂČ, noĂĄ seĂ€ phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng vaĂą traĂŁi qua giai Ă oaĂ„n dĂȘĂ„y thĂČ trĂŻĂź hĂșn so vĂșĂĄi nhûÀng thiĂŻĂ«u niĂŻn khaĂĄc. VĂČ tuöíi dĂȘĂ„y thĂČ Ă ĂŻĂ«n trĂŻĂź, chuĂĄng seĂ€ tiĂŻĂ«p tuĂ„c phaĂĄt triĂŻĂ­n sau khi nhûÀng thiĂŻĂ«u niĂŻn khaĂĄc Ă aĂ€ dûùng laĂ„i vaĂą vĂČ thĂŻĂ« chuĂĄng “theo kĂ”p” baĂ„n cuĂąng trang lûåa khi cao gĂȘĂŹn bĂčçng ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn. Böë meĂ„ hay hoĂ„ haĂąng thĂȘn thiĂŻĂ«t cuĂŁa nhûÀng àûåa treĂŁ naĂąy trĂ»ĂșĂĄc kia chĂčĂŠc hĂčĂšn cuĂ€ng chĂȘĂ„m dĂȘĂ„y thĂČ. TreĂŁ em chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n vĂŻĂŹ thĂŻĂ­ chĂȘĂ«t khöng cĂȘĂŹn möÄt biĂŻĂ„n phaĂĄp Ă iĂŻĂŹu trĂ” naĂąo caĂŁ. NĂŻĂ«u baĂĄc sĂŽ nhĂȘĂ„n thĂȘĂ«y con baĂ„n phaĂĄt triĂŻĂ­n quaĂĄ chĂȘĂ„m hay gĂȘĂŹn nhĂ» thĂŻĂ«, hoĂ„ seĂ€ thûÄc hiĂŻĂ„n caĂĄc cuöÄc kiĂŻĂ­m tra kyĂ€ hĂșn Ă ĂŻĂ­ Ă ĂŻĂŹ ra caĂĄc phĂ»Ășng phaĂĄp Ă iĂŻĂŹu trĂ” thñch hĂșĂ„p. - NgoaĂąi caĂĄc yĂŻĂ«u töë trĂŻn, möÄt söë taĂĄc nhĂȘn khaĂĄc gĂȘy nĂŻn tĂČnh traĂ„ng chĂȘĂ„m phaĂĄt triĂŻĂ­n vaĂą voĂĄc daĂĄng nhoĂŁ beĂĄ cuĂŁa treĂŁ laĂą sûÄ giaĂŁm hoaĂ„t àöÄng cuĂŁa tuyĂŻĂ«n giaĂĄp, sûÄ thiĂŻĂ«u huĂ„t hoocmon tĂčng trĂ»ĂșĂŁng, chûång loaĂ€ng xĂ»Ășng, möÄt söë Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n vĂŻĂŹ di truyĂŻĂŹn, sûÄ keĂĄm dinh dĂ»ĂșĂ€ng vaĂą sûÄ thay àöíi bĂŻĂ„nh maĂ€n tñnh. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 46. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 45 Giai Ă oaĂ„n tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn Khi con baĂ„n phaĂĄt triĂŻĂ­n Ă ĂŻĂ«n möÄt giai Ă oaĂ„n nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh, chaĂĄu seĂ€ tûÄ mĂČnh laĂąm möÄt söë viĂŻĂ„c nhĂ» thay quĂȘĂŹn aĂĄo, lĂȘĂ«y cheĂĄn Ă uĂ€a Ăčn cĂșm. ViĂŻĂ„c hoĂ„c caĂĄch tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn mĂČnh laĂą möÄt phĂȘĂŹn quan troĂ„ng trong quaĂĄ trĂČnh phaĂĄt triĂŻĂ­n nhĂȘn caĂĄch caĂĄ nhĂȘn vaĂą nhĂȘĂ„n thûåc xaĂ€ höÄi cuĂŁa treĂŁ. Nhu cĂȘĂŹu tûÄ chĂčm soĂĄc cuĂŁa treĂŁ phaĂĄt triĂŻĂ­n khi naĂąo? TreĂŁ coĂĄ nhu cĂȘĂŹu tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn tûù rĂȘĂ«t sĂșĂĄm, àöi khi chĂł vûùa Ă Ă»ĂșĂ„c 1 tuöíi. KhaĂŁ nĂčng naĂąy bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu böÄc löÄ roĂ€ khi treĂŁ Ă Ă»ĂșĂ„c 18 thaĂĄng tuöíi. Khi chaĂĄu Ă Ă»ĂșĂ„c 4 tuöíi, mĂčĂ„c duĂą treĂŁ vĂȘĂźn cĂȘĂŹn sûÄ giuĂĄp Ă ĂșĂ€ vaĂą chĂčm soĂĄc cuĂŁa baĂ„n nhĂ»ng hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t Ă aĂ€ biĂŻĂ«t caĂĄch tûÄ mĂČnh laĂąm lĂȘĂ«y möÄt söë viĂŻĂ„c nhĂ»: mĂčĂ„c quĂȘĂŹn aĂĄo, chaĂŁi rĂčng, rûãa tay, Ăčn möÄt mĂČnh vaĂą tûÄ Ă i tĂčĂŠm. QuaĂĄ trĂČnh tûÄ chĂčm soĂĄc cuĂŁa treĂŁ diĂŻĂźn ra nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo? MĂčĂ„c duĂą con baĂ„n khöng coĂĄ khaĂŁ nĂčng tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn cho Ă ĂŻĂ«n khi chaĂĄu Ă ĂŻĂ«n tuöíi tĂȘĂ„p Ă i, nhĂ»ng baĂ„n seĂ€ sĂșĂĄm nhĂȘĂ„n ra möÄt söë thay àöíi ĂșĂŁ chaĂĄu. VaĂąo khoaĂŁng 8 thaĂĄng tuöíi, con baĂ„n Ă aĂ€ bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hiĂŻĂ­u möÄt vĂȘĂ„t liĂŻn quan Ă ĂŻĂ«n möÄt vĂȘĂ„t khaĂĄc nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo vaĂą bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu sûã duĂ„ng àöÏ vĂȘĂ„t Ă uĂĄng chûåc nĂčng cuĂŁa noĂĄ. ChaĂĄu biĂŻĂ«t duĂąng lĂ»ĂșĂ„c chaĂŁi Ă ĂȘĂŹu, bĂȘĂ„p beĂ„ noĂĄi qua Ă iĂŻĂ„n thoaĂ„i àöÏ chĂși vaĂą coĂąn laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu Ă iĂŻĂŹu khaĂĄc nûÀa. MöÄt vaĂąi tuĂȘĂŹn sau Ă oĂĄ, chaĂĄu Ă aĂ€ tûÄ uöëng hĂŻĂ«t möÄt ly nĂ»ĂșĂĄc vaĂą vaĂąi thaĂĄng sau chaĂĄu Ă aĂ€ tûÄ cĂȘĂŹm ly Ă ĂŻĂ­ uöëng. Àïën 11 thaĂĄng tuöíi, chaĂĄu biĂŻĂ«t Ă Ă»a tay hay chĂȘn lĂŻn khi baĂ„n mĂčĂ„c quĂȘĂŹn aĂĄo cho chaĂĄu. Con baĂ„n seĂ€ thĂȘĂ„t sûÄ coĂĄ nhûÀng caĂŁm nhĂȘĂ„n riĂŻng cuĂŁa mĂČnh khi chaĂĄu Ă Ă»ĂșĂ„c 1 tuöíi. KhoaĂŁng 15 thaĂĄng tuöíi, chaĂĄu nhĂȘĂ„n ra mĂČnh ĂșĂŁ trong gĂ»Ășng vaĂą khöng coĂąn cöë vĂșĂĄi tĂșĂĄi Ă ĂŻĂ­ chaĂ„m vaĂąo möÄt àûåa beĂĄ khaĂĄc khi àûång trĂ»ĂșĂĄc gĂ»Ășng nûÀa. Ngay sau Ă oĂĄ, cuĂ€ng giöëng nhĂ» nhûÀng àûåa treĂŁ khaĂĄc, chaĂĄu seĂ€ traĂŁi qua thĂșĂąi gian liĂŻn tuĂ„c noĂĄi “khöng” . ÀoĂĄ laĂą caĂĄch tûÄ böÄc löÄ caĂŁm giaĂĄc tûÄ lĂȘĂ„p cuĂŁa treĂŁ. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 47. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 46 Do nhĂȘĂ„n thûåc caĂĄ nhĂȘn phaĂĄt triĂŻĂ­n, 3 nĂčm sau, treĂŁ seĂ€ coĂĄ nhiĂŻĂŹu tiĂŻĂ«n böÄ trong viĂŻĂ„c tûÄ chĂčm soĂĄc baĂŁn thĂȘn. Con baĂ„n seĂ€ nĂčĂŠm vûÀng möÄt vaĂąi kyĂ€ nĂčng nhĂ»: - DuĂąng muößng: möÄt söë treĂŁ Ă oĂąi tûÄ mĂČnh duĂąng muößng khi Ă Ă»ĂșĂ„c 13 thaĂĄng tuöíi vaĂą hĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ em biĂŻĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c kyĂ€ nĂčng quan troĂ„ng naĂąy khi Ă Ă»ĂșĂ„c 17-18 thaĂĄng tuöíi. Khi lĂŻn 4 tuöíi, con baĂ„n Ă aĂ€ sûã duĂ„ng Ă Ă»ĂșĂ„c muößng vaĂą Ă uĂ€a nhĂ» ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn vaĂą chaĂĄu bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu hoĂ„c caĂĄch Ăčn cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn. - TûÄ cĂșĂŁi quĂȘĂŹn aĂĄo: Con baĂ„n hoĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄch cĂșĂŁi quĂȘĂŹn aĂĄo trong khoaĂŁng thĂșĂąi gian tûù 13 Ă ĂŻĂ«n 20 thaĂĄng tuöíi. - ÀaĂĄnh rĂčng: ChaĂĄu bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu muöën tûÄ laĂąm viĂŻĂ„c naĂąy khi Ă Ă»ĂșĂ„c 16 thaĂĄng tuöíi, nhĂ»ng chĂł Ă ĂŻĂ«n 3 hay 4 tuöíi chaĂĄu mĂșĂĄi coĂĄ Ă uĂŁ khaĂŁ nĂčng laĂąm viĂŻĂ„c Ă oĂĄ möÄt mĂČnh. - Rûãa vaĂą lau khö tay: KyĂ€ nĂčng naĂąy phaĂĄt triĂŻĂ­n trong thĂșĂąi gian tûù 19 Ă ĂŻĂ«n 30 thaĂĄng. ÀĂȘy laĂą Ă iĂŻĂŹu maĂą baĂ„n nĂŻn daĂ„y cho chaĂĄu biĂŻĂ«t sĂșĂĄm khi sûã duĂ„ng nhaĂą vĂŻĂ„ sinh vĂČ chĂčĂŠc hĂčĂšn laĂą baĂ„n khöng muöën tay chaĂĄu Ă ĂȘĂŹy vi khuĂȘĂ­n. - MĂčĂ„c quĂȘĂŹn aĂĄo: ChaĂĄu coĂĄ thĂŻĂ­ tûÄ mĂčĂ„c quĂȘĂŹn aĂĄo röÄng khi Ă Ă»ĂșĂ„c 20 thaĂĄng tuöíi.TreĂŁ vĂȘĂźn cĂȘĂŹn möÄt vaĂąi thaĂĄng trĂ»ĂșĂĄc khi coĂĄ thĂŻĂ­ tûÄ mĂčĂ„c aĂĄo chui Ă ĂȘĂŹu vaĂą phaĂŁi mĂȘĂ«t tûù möÄt Ă ĂŻĂ«n 2 nĂčm nûÀa mĂșĂĄi tûÄ mĂčĂ„c Ă Ă»ĂșĂ„c moĂ„i loaĂ„i quĂȘĂŹn aĂĄo. Àïën khoaĂŁng 27 thaĂĄng tuöíi, chaĂĄu mĂșĂĄi coĂĄ thĂŻĂ­ tûÄ cĂșĂŁi giaĂąy. - Sûã duĂ„ng nhaĂą vĂŻĂ„ sinh: HĂȘĂŹu hĂŻĂ«t treĂŁ em Ă ĂŻĂŹu chĂ»a thĂŻĂ­ tûÄ Ă i vĂŻĂ„ sinh cho Ă ĂŻĂ«n khi chuĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c ñt nhĂȘĂ«t 18 Ă ĂŻĂ«n 24 thaĂĄng. MöÄt söë khaĂĄc thĂČ phaĂŁi mĂȘĂ«t thĂŻm 1 nĂčm sau mĂșĂĄi biĂŻĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c. DĂȘĂ«u hiĂŻĂ„u cĂș baĂŁn cho biĂŻĂ«t khi naĂąo thĂČ treĂŁ Ă aĂ€ hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu naĂąy laĂą chaĂĄu biĂŻĂ«t khi naĂąo thĂČ mĂČnh cĂȘĂŹn Ă i vĂŻĂ„ sinh vaĂą thĂŻĂ­ hiĂŻĂ„n cho baĂ„n biĂŻĂ«t bĂčçng caĂĄch rĂŻn nho nhoĂŁ hay mĂčĂ„t muĂ€i Ă oĂŁ ûãng lĂŻn. NĂŻĂ«u baĂ„n muöën biĂŻĂ«t nhiĂŻĂŹu hĂșn vĂŻĂŹ vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ naĂąy, haĂ€y xem caĂĄch hĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn treĂŁ tûÄ laĂąm vĂŻĂ„ sinh. - TûÄ Ăčn: treĂŁ em lĂŻn 3 tuöíi Ă aĂ€ biĂŻĂ«t tûÄ bĂșĂĄi cĂșm Ăčn khi Ă oĂĄi. VaĂą khi Ă Ă»ĂșĂ„c 4 tuöíi rĂ»ĂșĂ€i thĂČ treĂŁ Ă aĂ€ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu naĂąy möÄt caĂĄch thaĂąnh thaĂ„o. NĂŻĂ«u con baĂ„n muöën tûÄ mĂČnh laĂąm Ă iĂŻĂŹu naĂąy, baĂ„n nĂŻn bñ mĂȘĂ„t giuĂĄp chaĂĄu bĂčçng caĂĄch Ă ĂŻĂ­ cheĂĄn cĂșm hay ly sûÀa ĂșĂŁ möÄt nĂși vûùa tĂȘĂŹm tay cuĂŁa treĂŁ. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 48. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 47 Sau Ă oĂĄ treĂŁ phaĂĄt triĂŻĂ­n thĂŻĂ« naĂąo? Theo thĂșĂąi gian, con baĂ„n seĂ€ tûÄ chĂčm soĂĄc mĂČnh töët hĂșn. TrĂ»ĂșĂĄc khi baĂ„n nhĂȘĂ„n ra Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ, chaĂĄu Ă aĂ€ coĂĄ thĂŻĂ­ tûÄ cöÄt dĂȘy giaĂąy vaĂą tûÄ tĂčĂŠm bĂčçng voĂąi sen. VaĂą luĂĄc naĂąy chĂł laĂą vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ thĂșĂąi gian cho Ă ĂŻĂ«n khi chaĂĄu biĂŻĂ«t giĂčĂ„t giuĂ€ vaĂą nĂȘĂ«u nĂ»ĂșĂĄng. Vai troĂą cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lĂșĂĄn: KhuyĂŻĂ«n khñch treĂŁ laĂą Ă iĂŻĂŹu quan troĂ„ng nhĂȘĂ«t! BĂȘĂ«t cûå luĂĄc naĂąo chaĂĄu thûã laĂąm möÄt viĂŻĂ„c gĂČ, cho duĂą chaĂĄu coĂĄ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c hay khöng, baĂ„n cuĂ€ng nĂŻn noĂĄi vĂșĂĄi chaĂĄu rĂčçng baĂ„n rĂȘĂ«t tûÄ haĂąo vĂŻĂŹ sûÄ cöë gĂčĂŠng cuĂŁa chaĂĄu vaĂą khuyĂŻn chaĂĄu thûã laĂąm laĂ„i möÄt lĂȘĂŹn nûÀa. BaĂ„n cuĂ€ng àûùng vöÄi giuĂĄp chaĂĄu, Ă iĂŻĂŹu cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t nhĂȘĂ«t laĂą chaĂĄu coĂĄ Ă uĂŁ thĂșĂąi gian Ă ĂŻĂ­ tûÄ mĂČnh laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng Ă iĂŻĂŹu naĂąy, viĂŻĂ„c nhanh hay chĂȘĂ„m tuĂąy thuöÄc vaĂąo mößi àûåa treĂŁ. VĂČ thĂŻĂ« àûùng taĂ„o aĂĄp lûÄc cho chaĂĄu maĂą haĂ€y cĂ» xûã thĂȘĂ„t kheĂĄo leĂĄo. NĂŻĂ«u viĂŻĂ„c hoĂ„c rûãa tay cuĂŁa chaĂĄu laĂąm cho buöÏng tĂčĂŠm löÄn xöÄn trong möÄt vaĂąi ngaĂąy, hay chaĂĄu cûå choĂ„n mĂčĂ„c aĂĄo len cuĂ€, möÄt caĂĄi vaĂĄy maĂąu Ă oĂŁ choĂĄi, quĂȘĂŹn jean xanh, vaĂą deĂĄp cao su, haĂ€y cûå Ă ĂŻĂ­ chaĂĄu tûÄ nhiĂŻn. CaĂąng luyĂŻĂ„n tĂȘĂ„p nhiĂŻĂŹu, chaĂĄu caĂąng khaĂĄ hĂșn. HaĂ€y theo saĂĄt con baĂ„n khi chaĂĄu bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu tûÄ laĂąm möÄt Ă iĂŻĂŹu gĂČ. Tuy nhiĂŻn nhĂșĂĄ nhĂčĂŠc nhĂșĂŁ vaĂą giaĂŁi thñch cho chaĂĄu biĂŻĂ«t nhûÀng viĂŻĂ„c chaĂĄu khöng Ă Ă»ĂșĂ„c laĂąm nhĂ» khöng Ă Ă»ĂșĂ„c bĂȘĂ„t loĂą nĂ»ĂșĂĄng lĂŻn hay duĂąng dao cĂčĂŠt thĂ”t. ChĂčĂŠc chĂčĂŠn ban Ă ĂȘĂŹu chaĂĄu seĂ€ chöëng laĂ„i, khöng thich... nhĂ»ng röÏi chaĂĄu seĂ€ hiĂŻĂ­u ra thöi. BaĂ„n phaĂŁi lo lĂčĂŠng khi naĂąo? Töëc àöÄ phaĂĄt triĂŻĂ­n caĂĄc kyĂ€ nĂčng cuĂŁa treĂŁ rĂȘĂ«t khaĂĄc nhau, möÄt söë treĂŁ phaĂĄt triĂŻĂ­n rĂȘĂ«t nhanh. NhĂ»ng nĂŻĂ«u con baĂ„n khöng quan tĂȘm Ă ĂŻĂ«n viĂŻĂ„c tûÄ mĂČnh laĂąm möÄt Ă iĂŻĂŹu gĂČ luĂĄc chaĂĄu lĂŻn 2 tuöíi, haĂ€y nhĂșĂą Ă ĂŻĂ«n sûÄ chĂȘĂ­n Ă oaĂĄn cuĂŁa baĂĄc sĂŽ nhi khoa. NhĂ»ng baĂ„n cûå yĂŻn tĂȘm, röÏi treĂŁ cuĂ€ng seĂ€ biĂŻĂ«t http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 49. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 48 caĂĄch tûÄ chĂčm soĂĄc vaĂą seĂ€ phaĂĄt triĂŻĂ­n bĂČnh thĂ»ĂșĂąng cho duĂą trĂŻĂź hĂșn caĂĄc treĂŁ cuĂąng lûåa khaĂĄc. http://www.ebooks.vdcmedia.com
  • 50. CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CUÃA TREà 49 Ngön ngûÀ trong nĂčm Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn CoĂĄ thĂŻĂ­ con baĂ„n seĂ€ noĂĄi sĂșĂĄm hĂșn hoĂčĂ„c muöÄn hĂșn so vĂșĂĄi nhûÀng àûåa treĂŁ khaĂĄc. NhĂ»ng khi chaĂĄu bĂčĂŠt Ă ĂȘĂŹu phaĂĄt ra Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng tiĂŻĂ«ng nhĂ» "ba" hay "ma ma ma" (khoaĂŁng 10 thaĂĄng) vaĂą cûå thĂŻĂ« "noĂĄi" tiĂŻĂ«p thĂČ baĂ„n khöng viĂŻĂ„c gĂČ phaĂŁi lo lĂčĂŠng. HaĂ€y so con baĂ„n vĂșĂĄi nhûÀng toĂĄm tĂčĂŠt chung dĂ»ĂșĂĄi Ă ĂȘy: - MĂșĂĄi sinh: khoĂĄc, nhĂȘĂ„n ra tiĂŻĂ«ng meĂ„. - 1-4 thaĂĄng: mĂłm cĂ»ĂșĂąi, cau maĂąy, cĂ»ĂșĂąi to, noĂĄi bĂȘĂ„p beĂ„ nhûÀng tiĂŻĂ«ng nhĂ» "ö" vaĂą "a", nhĂȘĂ„n ra tiĂŻĂ«ng goĂ„i tĂŻn beĂĄ. - 5-7 thaĂĄng: hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c caĂĄc tûù "meĂ„" vaĂą "ba". - 7-8 thaĂĄng: noĂĄi bĂȘĂ„p beĂ„ thaĂąnh chuößi "ba ba ba", "ma ma ma". - 8-12 thaĂĄng: laĂąu baĂąu, khoĂĄc nhai nhaĂŁi, noĂĄi nhûÀng tiĂŻĂ«ng khaĂĄc nhau thaĂąnh cĂȘu vö nghĂŽa, laĂąm nhûÀng cûã chĂł coĂĄ nghĂŽa nhĂ» chĂł vaĂąo möÄt àöÏ vĂȘĂ„t, giĂș tay lĂŻn Ă oĂąi Ă Ă»ĂșĂ„c böÏng... - 11-14 thaĂĄng: coĂĄ thĂŻĂ­ noĂĄi nhûÀng tûù Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn, hiĂŻĂ­u Ă Ă»ĂșĂ„c khoaĂŁng 50 tûù hoĂčĂ„c hĂșn. http://www.ebooks.vdcmedia.com