National Curriculum Framework, 2005 of NCERT, India Presentation slides by Ms Suparna Diwakar

1. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖ 2005
¸ÁgÁA±À

2. ²PÀëtzÀ ¸ÀÆÜ® UÀÄjUÀ¼ÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁA«zsÁ¤PÀ PÁuÉÌAiÀÄ - eÁvÀåwÃvÀ,
¸ÀªÀð¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ C£ÉÃPÀvÀézÀ ¸ÀªÀiÁd ;
¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ
ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ - Cr¥ÁAiÀÄ ºÉÆA¢zÉ.

3. ²PÀët KvÀPÁÌV
- ¸ÀévÀAvÀæ aAvÀ£É ªÀÄvÀÄÛ QæAiÉÄUÁV. ¨ÉÃgÉAiÀĪÀgÀ
M½vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁªÀ£ÉUÀ½UÉ ¸ÀAªÉÃzÀ£Á²Ã®ªÁVgÀ®Ä
-ºÉƸÀ ¸À¤ßªÉñÀUÀ½UÉ ºÉÆAzÁtÂPÉ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀÈd£À²Ã® jÃwAiÀÄ°è ¥ÀæwQæ¬Ä¸À®Ä PÀ°AiÀÄ®Ä

4. - ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀ ¤nÖ£À°è
ºÉaÑ£À M®ªÀÅ ºÉÆAzÀ®Ä
- DyðPÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¢QÌ£À°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ
PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåðPÁÌV

5. - £ÀªÀÄä ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ §zÀÄQ£À ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß
¸À§®UÉƽ¸ÀĪÀ jÃwAiÀÄ°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
PÀ°¸À®Ä, ±Á¯ÉUÉ ºÉÆÃUÀĪÀ ¥ÀæxÀªÀÄ
vÀ¯ÉªÀiÁj£ÀªÀgÀÄ ±Á¯ÉAiÀÄ°è G½AiÀÄĪÀÅzÀÄ
CvÀåUÀvÀåªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀgÀ ºÁdgÁwUÉ CzÀÄ
¸ÀàA¢¸ÀĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ

6. - eÁw, zsÀªÀÄð, °AUÀ, «PÀ®vÉ J®èªÀ£ÀÄß
«ÄÃj J®è ªÀÄPÀ̼À PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß
¸À§®UÉƽ¸ÀĪÀAvÀºÀ DgÉÆÃUÀå, ¥Ë¶ÖPÀvÉ
ªÀÄvÀÄÛ J®èªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîªÀ ±Á¯Á
ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÀÄß ¸ÁA«zsÁ¤PÀ wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ
ªÀÄÆ®PÀ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.

7. ¢PÀÆìa ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ
• PÀ°PÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ°PÁzÁgÀgÀ PÀÄjvÀ £ÀªÀÄä UÀæ»PÉUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÄ£Á¸ÀAAiÉÆÃf¸ÀĪÀÅzÀÄ
• PÀ°PÁzÁgÀgÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ PÀ°PÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
¸ÀªÀÄUÀæ zÀȶÖPÉÆãÀ
• ¸ÀªÀð «zÁåyðUÀ½UÉ vÀgÀUÀw PÉÆÃuÉAiÀÄ°è J®ègÀÆ
vÉÆqÀUÀĪÀAvÀºÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀȶָÀĪÀÅzÀÄ
• eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß PÀnÖPÉƼÀî®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÈd£À²Ã®vÉAiÀÄ£ÀÄß
¥ÉÆö¸À®Ä PÀ°PÁzÁgÀgÀ vÉÆqÀUÀÄ«PÉ

8. ¢PÀÆìa ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ
• ¥ÀæAiÉÆÃUÁvÀäPÀ jÃwAiÀÄ°è QæAiÀiÁ²Ã® PÀ°PÉ
• ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ DZÀgÀuÉUÀ¼À°è ªÀÄPÀ̼À D¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, PÀÄvÀƺÀ®
ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ zsÀé¤AiÉÄvÀÛ®Ä ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ CªÀPÁ±À
• eÁÕ£ÀzÀ M¼À£ÉÆÃlªÀ£ÀÄß PÀnÖPÉƼÀî®Ä MAzÀÄ «¸ÀÛøvÀ
ZËPÀlÖ£ÀÄß MzÀV¸À®Ä ««zsÀ «µÀAiÀÄUÀ¼ÁzÀåAvÀ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¨É¸ÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.

9. • PÀ°PÁzÁgÀgÀ vÉÆqÀVPÉƼÀÄî«PÉAiÀÄ §UÉ - UÀªÀĤ¸ÀĪÀÅzÀÄ,
C£Ééö¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¸ÀA±ÉÆâü¸ÀĪÀÅzÀÄ, «±Éèö¸ÀĪÀÅzÀÄ, ªÀÄÄRå/¤uÁðAiÀÄPÀ
¥Àæw¥sÀ®£À EvÁå¢- EªÀÅ eÁÕ£ÀzÀ «µÀAiÀĪÀ¸ÀÄÛ«£ÀµÉÖà ªÀĺÀvÀézÀÄÝ.
• ¸ÁªÀiÁfPÀ-¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÁ¸ÀÛªÀvÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀÄÄRå ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß
C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄzÀ DZÀgÀuÉAiÀÄ°è CªÀPÁ±À
PÀ°à¸ÀĪÀ CUÀvÀå.
• ¸ÀܽÃAiÀÄ eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼À C£ÀĨsÀªÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀoÀå ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ
²PÀët±Á¸ÀÛç DZÀgÀuÉUÀ¼À CvÀåUÀvÀå ¨sÁUÀªÁVzÉ.
¢PÀÆìa ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ

10. • ¥Àj¸ÀgÀ-¸ÀA§A¢üvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉwÛPÉƼÀÄîªÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ
zÀvÁÛA±ÀPÉÆñÀªÀ£ÀÄß gÀa¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀĪÁUÀĪÀAvÀºÀ eÁÕ£ÀzÀ
ºÀÄnÖUÉ PÁgÀtgÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
• ±Á¯Á ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄPÀ̼À ¸ÁªÀÄxÀåð, ªÀÄ£ÉÆÃzsÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ
D¸ÀQÛUÀ¼À°èè §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À®èl ºÉÆAzÀÄvÀÛ ¸ÁUÀĪÀ
²ÃWÀæ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀiÁVzÉ, EªÀÅ eÁÕ£ÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛ
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAiÉÄÌ
ªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ¸ÀÆaPÀUÀ¼ÁVªÉ.
¢PÀÆìa ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ

11. ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ C©üªÀÈ¢ÞUÉ J£ï¹J¥sï LzÀÄ
ªÀiÁUÀðzÀ²ð vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¦¸ÀÄvÀÛzÉ:
(i) ±Á¯ÉAiÀÄ ºÉÆgÀ ªÁvÁªÀgÀtPÉÌ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß eÉÆÃr¸ÀĪÀÅzÀÄ
(ii) ºÀ¼ÉAiÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ½AzÀ PÀ°PÉAiÀÄÄ zÀÆgÀ ¸ÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß
RavÀ¥Àr¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ
(iv) ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀÅ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À DZÉAiÀÄÆ ¸ÁUÀĪÀ ºÁUÉ CzÀ£ÀÄß
GvÀÌøµÀÖUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ
(iv) ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ¸ÀĸÀAUÀvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß
vÀgÀUÀwPÉÆÃuÉAiÀÄ §zÀÄQ£ÉÆA¢UÉ MUÀÆÎr¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
(V) nurturing an overriding identity informed by
caring concerns within the democratic polity of
the country.

12. ¨sÁµÉ
• ¨sÁµÁ P˱À®UÀ¼ÀÄ - ±Á¯Á «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²¹Û£À ZËPÀnÖ£ÁZÉUÉ
ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D°¸ÀĪÀÅzÀÄ, NzÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §gÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ
- ªÀÄÆ®²PÀëtzÀ vÀgÀUÀwUÀ½AzÀ ¥ËæqsÀ ²PÀëtzÀ vÀgÀUÀwUÀ¼À ªÀgÉUÉ
ªÀÄPÀ̼À eÁÕ£ÀzÀ PÀnÖPÉƼÀÄî«PÉAiÀÄ°è ¨sÁµÉAiÀÄ Cr¥ÁAiÀÄzÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ
• wæ-¨sÁµÁ ¸ÀÆvÀæzÀ C£ÀĵÁ×£ÀPÉÌ ¥ÀÄ£Á ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ,
ªÀÄPÀ̼À ªÀiÁvÀȨsÁµÉAiÉÄà ¨ÉÆÃzsÀ£Á ªÀiÁzsÀåªÀĪÁVgÀ¨ÉÃPÉA§ CA±ÀPÉÌ
ºÉZÀÄÑ MvÀÄÛ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ. EzÀÄ §ÄqÀPÀlÄÖ ¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÆß
M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

13. • ¨ÉÃgÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÁµÉUÉ dvÉUÉ EAVèµï vÀ£Àß
¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄPÉƼÀî¨ÉÃQzÉ.
• ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ §ºÀĨsÁµÁ ®PÀëtªÀ£ÀÄß ªÀÄPÀ̼À
±Á¯Á §zÀÄPÀ£ÀÄß GvÀÌøµÀÖUÉƽ¸ÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆ䮪ÁV
£ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÁVzÉ.

14. • UÀtÂvÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÆâü¸ÀĪÀ ªÀÄÄRå UÀÄjAiÉÄAzÀgÉ UÀtÂvÀzÀ
'eÁÕ£À'QÌAvÀ (gÀÆrüUÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁAwæPÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ)
UÀtÂvÁvÀäPÀªÁVgÀĪÀÅzÀÄ (vÁQðPÀªÁV D¯ÉÆÃa¸ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ
vÁvÀàAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¸ÀÆwæÃPÀj¸ÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåð)
• UÀtÂvÀzÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ ªÀÄPÀ̼À D¯ÉÆÃa¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ
PÁgÀtPÉÆqÀĪÀ, CªÀÄÆvÀðªÁzÀzÀÝ£ÀÄß zÀȲåÃPÀj¸ÀĪÀ ºÁUÀÆ
¤¨sÁ¬Ä¸ÀĪÀ (to visualise and handle abstractions),
¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆwæÃPÀj¹, §UɺÀj¸ÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß
ºÉaѸÀ¨ÉÃPÀÄ.
• UÀÄuÁvÀäPÀ UÀtÂvÀ ²PÀëtzÀ ®¨sÀåvÉAiÀÄÄ J®è ªÀÄPÀ̼À ºÀPÁÌVzÉ.
UÀtÂvÀ

15. • «eÁÕ£À ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ, ¥ÀæQæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁµÉAiÀÄÄ PÀ°PÁzÁgÀgÀ
ªÀAiÉÆêÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁÕ±ÀQÛUÉ (cognitive reach.)
C£ÀÄUÀÄtªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
• «eÁÕ£À ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ PÀ°PÁzÁgÀgÀ£ÀÄß CªÀgÀ PÀÄvÀƺÀ® ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀÈd£À²Ã®vÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆö¸ÀĪÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß
CzÀgÀ®Æè «±ÉõÀªÁV ¥Àj¸ÀgÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ - ºÉÆAzÀĪÀ ºÁUÉ
vÉÆqÀV¸À¨ÉÃPÀÄ.
«eÁÕ£À

16. • «eÁÕ£À ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ ªÀÄPÀ̼À ªÁvÁªÀgÀtzÀ «±Á®
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CªÀgÀ£ÀÄß PÉ®¸ÀzÀ dUÀvÀÛ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸À®Ä
¨ÉÃQgÀĪÀ CvÀåUÀvÀå eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ P˱À®zÉÆA¢UÉ
¸ÀdÄÓUÉƽ¸À¨ÉÃPÀÄ.
• ¥Áj¸ÀjPÀ PÁ¼ÀfAiÀÄ JZÀÑgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtð ±Á¯Á
¥ÀoÀåPÀæªÀÄzÀ°è CAvÀUÀðvÀUÉƽ¸À¨ÉÃPÀÄ.

17. • ¸ÁªÀiÁfPÀ «eÁÕ£ÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ ¥ÀjÃPÉëUÉ £É£À¦lÄÖPÉƼÀÄîªÀ CA±ÀUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É MvÀÄÛ ºÁPÀĪÀ §zÀ¯ÁV ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À CxÉÊð¹PÉƼÀÄî«PÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É UÀªÀÄ£À PÉÃA¢æÃPÀj¸ÀĪÀ CUÀvÀå«zÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß
¸ÀévÀAvÀæªÁV D¯ÉÆÃa¸ÀĪÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À ªÉÄïÉ
«ªÀıÁðvÀäPÀªÁV CªÀ¯ÉÆÃQ¸ÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÉÆA¢UÉ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß
¸ÀdÄÓUÉƽ¸À¨ÉÃPÀÄ.
• °AUÀ, £ÁåAiÀÄ, ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV
DyðPÀªÁV CAa£À°ègÀĪÀ ªÀUÀðUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ C®à¸ÀASÁåvÀgÀÄ,
EAvÀºÀ ªÀÄÄRå gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁ¼ÀfUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀĪÀ CAvÀgÀ-²¸ÀÄÛ
zÀȶÖPÉÆãÀUÀ¼ÀÄ
¸ÁªÀiÁfPÀ «eÁÕ£À

18. • ¥ËgÀ±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß gÁdQÃAiÀÄ «eÁÕ£ÀªÉAzÀÄ ªÀÄgÀĪÁåSÁ夸À¨ÉÃQzÉ
ªÀÄvÀÄÛ EwºÁ¸ÀzÀ ªÀĺÀvÀéªÀÅ ¨sÀÆvÀPÁ® ªÀÄvÀÄÛ ¥ËgÀ C¹ÛvÀézÀ
PÀÄjvÁzÀ ªÀÄPÀ̼À UÀæ»PÉAiÀÄ£ÀÄß DPÁgÀUÉƽ¸ÀĪÀ
¥Àæ¨sÁªÀªÁVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃQzÉ.
• ±Á¯Á-¥ÀƪÀð ºÀAvÀ¢AzÀ ¥ËæqsÀ ºÀAvÀzÀªÀgÉUÉ ±Á¯Á ¥ÀoÀåªÀ£ÀÄß
¥ÀÄ£ÁgÀa¸À¨ÉÃQzÉ ; EzÀÄ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀĪÀ°è, ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß,
§ºÀÄ-P˱À®ªÀ£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀ°è ²PÀët ±Á¸ÀÛçzÀ ªÀiÁzsÀåªÀĪÁV
²PÀët±Á¸ÀÛçzÀ PÉ®¸ÀzÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß UÀ滸ÀĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ.
PÉ®¸À

19. • PÀ¯É (eÁ£À¥ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¹ÛçÃAiÀÄ jÃwAiÀÄ ¸ÀAVÃvÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀÈvÀå,
zÀȱÁåvÀäPÀ PÀ¯É, ¸ÀÆvÀæzÀ ¨ÉÆA¨ÉAiÀiÁl, PÀÄA¨ÁgÀ PÉ®¸À,
gÀAUÀ¨sÀÆ«Ä EvÁå¢) ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ PÀıÀ®PÀ¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ±Á¯Á
¥ÀoÀåPÀæªÀÄzÀ CAvÀUÀðvÀ WÀlPÀUÀ¼ÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÀÄ.
• ¥ÉÆõÀPÀgÀÄ, ±Á¯Á ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÁ¢üPÁjUÀ¼À°è
ªÉÊAiÀÄQÛPÀªÁV, ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV, DyðPÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ
¸ËAzÀAiÀÄðPÀ¯ÉAiÀiÁV CªÀÅUÀ¼À ¥Àæ¸ÀÄÛvÀvÀvÉAiÀÄ PÀÄjvÁzÀ
JZÀÑgÀªÀ£ÀÄß ¨É¼À¸À¨ÉÃPÀÄ.
• ±Á¯Á ²PÀëtzÀ ¥Àæw ºÀAvÀzÀ°èAiÀÄÆ PÀ¯ÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ
«µÀAiÀĪÁV C¼ÀªÀr¸À¨ÉÃPÀÄ.
PÀ¯É

20. • ±Á¯Á CªÀ¢üAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀvÉ EgÀĪÀAxÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ J®è «µÀAiÀÄUÀ¼À°èAiÀÄÆ
±ÁAwAiÉÄqÉV£À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸À¨ÉÃPÀÄ.
±ÁAw

21. • DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ zÉÊ»PÀ DgÉÆÃUÀå ²PÀëtªÀÅ PÀ°PÁzÁgÀgÀ
¸ÀªÀÄUÀæ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ CUÀvÀåªÁVzÉ. DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ zÉÊ»PÀ
DgÉÆÃUÀå (AiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ) ²PÀëtzÀ
ªÀÄÆ®PÀ zÁR¯Áw, ±Á¯ÉAiÀÄ°è G½AiÀÄÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ
±Á¯Á ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¥ÀÆtðUÉƽ¸ÀĪÀ PÀÄjvÁzÀ
¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß AiÀıÀ¹éAiÀiÁV ¤¨sÁ¬Ä¸À®Ä
¸ÁzsÀåªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ zÉÊ»PÀ DgÉÆÃUÀå

22. • «©ü£Àß «µÀAiÀÄUÀ¼À, J®è ºÀAvÀUÀ¼À ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è
¥Àj¸ÀgÀzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ¼ÀfUÀ¼À£ÀÄß
¸ÉÃj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ¥Áj¸ÀjPÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß GvÀÛªÀĪÁV
ªÀÄÄAzÀĪÀgɸÀ§ºÀÄzÁVzÉ. DzÀgÉ EzÀPÉÌ ¸ÀA§A¢üvÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ
§UÉÎ RavÀ ¤®Ä«UÉ §gÀ¨ÉÃQzÉ.
¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ°PÉ

23. ±Á¯Á ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀUÀwPÉÆÃuÉAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀt
• PÀ¤µÀ× ªÀÄÆ® ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À
®¨sÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¸ÀĸÀAUÀvÀ zÉÊ£ÀA¢£À
ªÉüÁ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉA§°¸ÀĪÀÅzÀÄ ²PÀëPÀgÀ
PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr¸À®Ä ªÀÄÄRåªÁVzÉ.
• 'PÀ°PÁzÁgÀ'gÁV ªÀÄPÀ̼À C¹ÛvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÉÆö¸ÀĪÀAvÀºÀ
±Á¯Á ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ¥Àæw ªÀÄUÀÄ«£À ¸ÁªÀÄxÀåð ªÀÄvÀÄÛ
D¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.

24. • ¸ÀªÀÄxÀð ªÀÄvÀÄÛ CAUÀ«PÀ®vÉAiÀÄļÀîÉ®è ªÀÄPÀ̼À
¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¸ÀĪÀ ¤¢ðµÀÖ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ J®ègÀÆ PÀ°AiÀÄ®Ä CvÀåUÀvÀå«gÀĪÀ
¹ÜwAiÀiÁVzÉ.
• ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
PÀ°PÁzÁgÀgÀ°è ¸ÀéAiÀÄA-²¹Û£À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ
JA¢VAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ.

25. • ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ¢AzÀ «µÀAiÀÄ PÉëÃvÀæzÀ°è eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ C£ÀĨsÀªÀªÀ£ÀÄß
ºÀAaPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ±Á¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ £ÀqÀÄªÉ ¨sÁVÃzÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß
UÀnÖUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ.
• PÀ°PÁ ¸ÀA¥À£ÀÆä®zÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß PɼÀV£ÀAvÉ ªÀÄgÀĪÁåSÁ夸ÀĪÀÅzÀÄ
- ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ, ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ, ¥Àæw¥sÀ®£ÁvÀäPÀ
aAvÀ£É ªÀÄvÀÄÛ UÀÄA¥ÀÄPÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß «¸ÀÛøvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÉÄÃ¯É UÀªÀÄ£ÀPÉÃA
¢æÃPÀj¸ÀĪÀ ¥ÀoÀå ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ
- ºÉƸÀ §UÉAiÀÄ aAvÀ£É ºÁUÀÆ ºÉƸÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁVgÀĪÀ
¥ÀÆgÀPÀ ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ, C¨sÁå¸ÀzÀ ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ, ²PÀëPÀgÀ PÀgÀ-¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ¼ÀÄ
±Á¯Á ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀUÀwPÉÆÃuÉAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀt

26. • §ºÀĪÀiÁzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ L¹n (ICT ) AiÀÄ£ÀÄß KPÀ-ªÀÄÄR ¹éÃPÀjPÉAiÀÄ
ªÀiÁUÀðzÀ §zÀ¯ÁV ¢é-ªÀÄÄRzÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀAªÀºÀ£ÀzÀ ªÀÄÆ®ªÁV
¥ÀjUÀt¸ÀĪÀÅzÀÄ
• ±Á¯Á UÀæAxÁ®AiÀĪÀÅ ²PÀëPÀjUÉ, PÀ°PÁzÁgÀjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ
¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ CªÀgÀ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß D¼ÀªÁV¹PÉƼÀî®Ä ªÀÄvÀÄÛ «±Á® dUÀwÛUÉ
PÉÆArAiÀiÁV¸À®Ä ¨Ë¢ÞPÀ CªÀPÁ±ÀzÀ ¸ÀܼÀªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ
• ±Á¯Á ¢£ÀzÀ²ðPÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÉÊ£ÀA¢£À ªÉüÁ¥ÀnÖAiÀÄ «PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ
AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÈwÛ¥ÀgÀ DZÀgÀuÉUÀ½UÉ ²PÀëPÀjUÉ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉAiÀÄÄ
MAzÀÄ PÀ°PÁ ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÀÄß ºÀÄlÄÖºÁPÀ®Ä ªÀÄÆ®zsÁgÀªÁVzÉ.
±Á¯Á ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀUÀwPÉÆÃuÉ ªÁvÁªÀgÀt

27. • ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ MAzÀÄ ªÀÄÄRå ®PÀëtªÁVgÀĪÀ UÀÄuÁvÀäPÀvÉAiÀÄ PÁ¼Àf. EzÀÄ
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ vÀ£Àß ¸ÀéAvÀ z˧ð®åUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj¹PÉƼÀÄîªÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß
¨É¼À¹PÉƼÀÄîªÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѹPÉƼÀÄîvÀÛ vÀ£ÀßµÀÖPÉÌ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀiÁUÀĪÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ
¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
• MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ±Á¯Á ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß «PÀ¸À£ÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ CUÀvÀå«zÀÄÝ, CzÀÄ PɼÀV£À
¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß SÁwæ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ
- zÉñÀzÀ «©ü£Àß ¨sÁUÀzÀ°è UÀÄuÁvÀäPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆð¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
- «©ü£Àß »£É߯ÉAiÀÄ ªÀÄPÀ̼ÀÄ MmÁÖV C¨sÁå¸À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀ PÀ°PÉAiÀÄ MmÁÖgÉ
UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¯ÉAiÀÄ «²µÀÖ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ

28. • ±Á¯ÉUÀ¼À°è UÀªÀÄ£À PÉÃA¢æÃPÀj¸À¨ÉÃQgÀĪÀ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄA¥ÀÄ
(PÀè¸ÀÖgï) ªÀÄvÀÄÛ PÉëÃvÀæ (¨ÁèPï) ºÀAvÀzÀ°è CzÀPÉÌ vÀPÀÌAvÉ
PÉÆÃærÃPÀj¸À¨ÉÃQgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀgÉÆA¢UÉ ªÉÄîÄäRªÁV
AiÉÆÃf¸À®Ä MAzÀÄ «¸ÀÛøvÀ ZËPÀlÄÖ ºÉÆAzÀĪÀÅzÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ f¯Áè
ºÀAvÀzÀ°è «PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ AiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄðvÀAvÀæªÁV
ªÀÄÆqÀ§ºÀÄzÀÄ.
• ªÀÄÄRå ²PÀëPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëPÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀÄ
ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è CxÀð¥ÀÆtð ±ÉÊPÀëtÂPÀ AiÉÆÃd£É gÀƦ¸À¨ÉÃQzÉ.
ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ

29. • UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¤UÁ ªÀ»¸ÀĪÀÅzÀÄ JAzÀgÉ ¨ÉÆÃzsÀ£É-PÀ°PÉAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è
¥Àæw ±Á¯ÉAiÉÆA¢UÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ MqÀ£ÁlzÀ ¥ÀæQæAiÉÄ JAzÀÄ CjAiÀĨÉÃQzÉ.
• ²PÀëPÀ ²PÀët PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄ£ÁgÀƦ¸À¨ÉÃQzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸À±ÀPÀÛUÉƽ¸À¨ÉÃQzÉ;
DUÀ ²PÀëPÀgÀÄ PɼÀV£ÀAwgÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ
- ¨ÉÆÃzsÀ£É-PÀ°PÁ ¸À¤ßªÉñÀzÀ°è PÀ°PÁzÁgÀjUÉ («zÁåyðUÀ½UÉ) vÀªÀÄä
¥Àæw¨sÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæPÀl¥Àr¸À®Ä, vÀªÀÄä ¨Ë¢ÞPÀ ªÀÄvÀÄÛ zÉÊ»PÀ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀA¥ÀÆðtªÁV CjAiÀÄ®Ä, dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ £ÁUÀjPÀgÁV ZÁjvÀæöåªÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ
¸ÁªÀiÁfPÀ, ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¹PÉƼÀî®Ä ¥ÉÆæÃvÁ컸ÀÄvÁÛgÉ,
¨ÉA§°¸ÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄPÀÆ®UÁgÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ; ªÀÄvÀÄÛ

30. - §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ CUÀvÀåUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ PÀ°PÁzÁgÀgÀ
ªÉÊAiÀÄQÛPÀ CUÀvÀåUÀ½UÉ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀvÉ ºÉÆA¢gÀĪÀ ºÁUÉ ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀ£ÀÄß
£À«ÃPÀj¸À®Ä ¥ÀæeÁÕ¥ÀƪÀðPÀ ¥ÀæAiÀÄw߸ÀĪÀ UÀÄA¦£À QæAiÀiÁ²Ã®
¸ÀzÀ¸ÀågÁVgÀÄvÁÛgÉ.

31. • eÁÕ£À ¤ªÀiÁðt, PÀ°PÉAiÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ »£É߯É, ²PÀëPÀgÀÄ ªÀiÁ»w
¤ªÀiÁðtzÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÉA§ ¤Ãw, ²PÀëPÀ ²PÀët eÁÕ£ÀzÀ §ºÀĪÀÄÄTÃ
ZÀºÀgÉ, KQÃPÀgÀt vÀvÀé, ªÀÄvÀÄÛ ¹zÁÞAvÀ, MAzÀÄ «ªÀıÁðvÀäPÀ
zÀȶÖPÉÆãÀ¢AzÀ ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ PÁ¼ÀfUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ - F ¸ÀAUÀwUÀ¼À §UÉÎ ªÀÄgÀÄgÀƦvÀ
²PÀëPÀ ¹PÀët PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ MvÀÄÛ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ.
ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ

32. • ²PÀëPÀ ²PÀëtzÀ°è ¨sÁµÁ vÀdÕvÉ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëPÀgÀ
ªÀÈwÛ¥ÀgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸À±ÀPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀ KQÃPÀÈvÀ ²PÀëPÀ ²PÀët,
F JgÀqÀPÀÆÌ ªÀĺÀvÀé ¤ÃqÀ¨ÉÃQzÉ.
• ±Á¯Á DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß §zÀ°¸ÀĪÀ°è ¸ÉêÁ-¤gÀvÀ
²PÀëtªÀÅ ªÉÃUÀªÀzsÀðPÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ DªÀ±ÀåPÀ«zÉ.
ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ

33. • UÁæªÀÄ ºÀAvÀzÀ°è ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ WÀlPÀUÀ¼À
PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä MAzÀÄ
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀÄlÄÖºÁPÀĪÀÅzÀjAzÀ
¥ÀAZÁAiÀÄvï gÁeï ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
¸À±ÀPÀÛUÉƽ¸À§ºÀÄzÁVzÉ, EzÀjAzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è
¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ

34. ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ
• ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À°è MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀıÀ¸Àì£ÀÄß
ºÉaѸÀ®Ä EªÀÅ CUÀvÀåªÁVzÉ:
-«µÀAiÀiÁzsÁjvÀ ¥ÀjÃPÉë¬ÄAzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ©r¸ÀĪÀ P˱À® ªÀÄvÀÄÛ
CxÉÊð¹PÉƼÀÄî«PÉAiÀÄ ¢QÌ£ÀvÀÛ §zÀ¯ÁªÀuÉ
- ¥Àæ±ÉßUÀ¼À£ÀÄß PÉüÀĪÀ gÀÆrüUÀvÀ jÃwAiÀÄ°è PÁæAwPÁgÀPÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉÉUÀ¼ÁUÀ¨ÉÃQzÉ.
- dvÉUÉ QgÀÄ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀ PÀqÉUÉ §zÀ¯ÁªÀuÉ;
ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁUÀ§®èAxÀ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ MAzÀÄ ¥ÀjÃPÉë

35. - ¥ÀæªÉñÀ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß «£Áå¸ÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
£ÀqɸÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀAWÀn¸À®Ä ¹AUÀ¯ï £ÉÆÃqÀ¯ï
Kd¤ìAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀÅzÀÄ
ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ

36. • ¥ÀƪÀð-¥ÁæxÀ«ÄPÀ¢AzÀ +2ºÀAvÀzÀªÀgÉUÉ PÉ®¸À-PÉÃA¢ævÀ
²PÀëtªÀ£ÀÄß ±Á¯Á ¥ÀoÀåPÀæªÀÄzÀ CAvÀUÀðvÀ ¨sÁUÀªÁVgÀĪÀAvÉ
¸ÁA¹ÜÃPÀgÀtUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ, eÁUÀwÃPÀgÀtUÉÆAqÀ DyðPÀvÉAiÀÄ
¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä ªÀÈwÛ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¥ÀÄ£ÁgÀa¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£Á¥ÀjPÀ®à£É ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÉÌ CvÀåUÀvÀå §Ä£Á¢AiÀÄ£ÀÄß
ºÁPÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ¤jÃQë¸À¯ÁVzÉ.
ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ

37. ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ
• ªÀÈwÛ¥ÀgÀ ²PÀët vÀgÀ¨ÉÃw (Vocational Education and Training
-«En)AiÀÄ CUÀvÀå
• MAzÀÄ PÁuÉÌAiÀÄ («d£ï) ºÁUÉ EzÀ£ÀÄß UÀ滹, C£ÀĵÁ×£ÀUÉƽ¸À
¨ÉÃQzÉ. EzÀÄ
- EzÀgÀ°è ¥ÀævÉåÃPÀ «En PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß UÁæªÀÄ ºÀAvÀzÀ
PÀè¸ÀÖgïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁèPïUÀ½AzÀ G¥À-«¨sÁVÃAiÀÄ/f¯Áè ¥ÀlÖtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÉÄmÉÆæÃ¥Á°l£ï ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ºÀÄlÄÖºÁPÀĪÀÅzÀÆ ¸ÉÃjzÉ.
- dvÉUÉ EzÀÄ FUÁUÀ¯Éà zÉñÁzÀåAvÀ F ªÀ®AiÀÄzÀ°ègÀĪÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À
¸ÀºÀ¨sÁVvÀézÀ°ègÀ¨ÉÃPÀÄ

38. ªÁåªÀ¹ÜPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ
• ²PÀëPÀgÀ DAiÉÄÌAiÀÄ£ÀÄß «±Á®UÉƽ¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼À CUÀvÀå, D¸ÀQÛAiÀÄ°è£À
ªÉʪÀzsÀåvÉUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁVgÀ®Ä §ºÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À ®¨sÀåvÉ
• ºÉƸÀ PÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß, D¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄlÄÖºÁPÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ²Ã®vÉ,
C£ÉéõÀuÁ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸À®Ä ¨ÉÆÃzsÀ£Á C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À ºÀAaPÉ ªÀÄvÀÄÛ
ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ vÀgÀUÀw PÉÆÃuÉ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ
• ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛ, ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÆÃzsÀ£Á PÀ°PÁ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß
²PÀëPÀgÀÄ, «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÀéAiÀÄA¸ÉêÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëPÀgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ
vÀdÕgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ MAzÀÄ «PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁUÉÃzÁj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ
jÃwAiÀÄ°è £ÀqɸÀ¨ÉÃPÀÄ.