20. Het geheim: niet idee, maar uitvoering www.swis.nl Briljant idee = €20,- Briljante uitvoering = €100.000,- Briljant idee x Briljante uitvoering = € 2.000.000
21.
Editor's Notes
Goedenavond allemaal! Mijn naam is Matthias Snoei. Ik ben directeur/oprichter van het bedrijf SWIS BV in Leiden. Wij bouwen websites en meer. Dat doen we op dit moment met 20 medewerkers en ik doe het zelf sinds 1999. Het jaar dat SWIS werd opgericht. Ik wil jullie vanavond graag wat vertellen over hoe je van een webproject een succes kunt maken. Het is natuurlijk geen geheim dat niet ieder webproject goed afloopt en ik ga hier ook niet verkondigen dat alle projecten waar ik onderdeel van heb uitgemaakt allemaal even succesvol waren, maar ik heb in de loop der jaren wel de nodige ervaring opgedaan en deze wil ik graag met jullie delen. Ik ga jullie in hoog tempo meenemen langs de belangrijkste do’s en don’ts bij het uitvoeren van webprojecten.
Als alle dingen die ik net genoemd heb meezitten dan noem je dat waarschijnlijk Geluk
De eerste fout die veel mensen maken is dat ze hun idee veel te ver uitwerken. En eigenlijk hebben vooral mensen die enigszins verstand hebben van internet daar nog het meeste last van. Wat begint als een heel aardig idee of oplossing voor een probleem is binnen een paar weken veranderd in een enorme wensenlijst van functionele eisen. En die lijst wordt dan vaak gebruikt om offertes op te vragen. Dat is om een aantal redenen een slecht idee: De lange lijst met specificaties maakt het vaak onduidelijker waar het nu eigenlijk om draait De prioriteiten gaan vaak verloren De kans op interpretatieverschillen is meestal enorm (inclusief de geoffreerde budgetten op basis van die interpretatie verschillen) Het allerergste vind ik dat je de kans op goed advies om zeep helpt
Wat moet je dan wel doen? Vertel een kort verhaaltje. Een verhaal dat past op 1 of 2 a4-tjes. Daarin vertel je wat je idee is, wat je daarmee hoopt te bereiken, wat je website of applicatie minimaal moet kunnen en (en dat is het allerbelangrijkst) hoeveel geld je daar ongeveer voor over hebt. En met dat verhaal ga je vervolgens offertes opvragen. Het grote voordeel van deze aanpak is: Dat je webbouwers dwingt om over jouw probleem na te denken Dat je er daardoor ook beter achter komt of een bedrijf wel bij jou past Dat je gratis en voor niks goed advies krijgt aangerijkt - Dat je geen offertes krijgt die zijn gebaseerd op interpretatieverschillen of andere subjectieve zaken als je auto of je schoen - Maar offertes die binnen jouw budget vallen En eigenlijk heb je hiermee de belangrijkste buit al binnen.
Als je dan vervolgens aan de slag gaat met het bureau dat je hebt gekozen en het gaat om een heel flink project dan is het belangrijk dat je voorkomt dat je de denkfout maakt dat je de toekomst kunt voorspellen en maanden vooruit gaat zitten plannen. Het is goed om een heldere deadline te hebben wanneer je project opgeleverd moet zijn. Vaak zijn dat ook redenen die niet afhankelijk zijn van de werkzaamheden in het project: de start van een media campagne, een nieuw schooljaar, het WK etcetera. Een heldere deadline is goed, maar denk niet dat je achterwaarts vervolgens dan precies terug kan rekenen wat dan precies wanneer moet gebeuren. Dat is nu juist de reden dat projecten uiteindelijk uitlopen!
Wat moet je dan wel doen? Juist omdat we als mensen zo ontzettend slecht zijn in plannen en er altijd dingen gebeuren die je vooraf onmogelijk kan voorspellen moet je je project opdelen in brokken die je wel kunt overzien. Een project van een half jaar? Maak er 6 projecten van een maand van. En ook een maand is vaak nog moeilijk te overzien. Mensen worden ziek, problemen blijken complexer dan gedacht, er blijkt toch nog goedkeuring nodig van persoon x en die is net een paar dagen op vakantie. Maar in zijn algemeenheid valt een maand te overzien. En voor die ene maand en vooral als het de eerste is ga je heel precies kijken wat je gaat maken en wat het meest belangrijk is. En na die maand kijk je opnieuw.
Het derde dat niet bijdraagt aan een goed eindresultaat is het maken van overbodige documenten. Zorg er bij je project voor dat je alleen maar dingen maakt die uiteindelijk ergens toe leiden die op een of andere manier deel uitgaan maken van het eindresultaat. Het is logisch dat als je ergens over nadenkt, je dat soms op moet schrijven en dat dat soms ook nodig is om problemen of ideeen met elkaar te bespreken. Maar dan leidt dat meestal ook ergens toe. De documenten waar ik het nu over heb zijn de documenten, vaak FO’s of TO’s genoemd (functionele of technische ontwerpen), die achter de komma elke hoekje van de applicatie proberen te beschrijven. En als u als klant niet uitkijkt moet u die documenten nog goedkeuren ook. De werkelijkheid is vaak dat ook deze documenten de toekomst proberen te voorspellen. En omdat we dat zo slecht kunnen, eindigen die documenten vaak in de la. En als ze er uit komen dan is dat vaak omdat het tussen de klant en de bouwer niet botert (een indekdocument).
Wat verreweg het allerbelangrijkst is om er samen achter te komen of je idee werkt en of je het met elkaar eens bent is het ontwerpen van de echte schermen. De echte schermen die straks ook door de gebruikers van je website of webapplicatie gebruikt zullen worden. Je kunt in een document opschrijven dat de website er professioneel uit moet zien en eenvoudig moet zijn in het gebruik, maar pas als je de echte schermen ontwerpt dan kun je daar met elkaar een zinvolle discussie over voeren. De schermen zijn uiteindelijk ook leidend voor wat je gaat programmeren. Het goed doordenken en uitwerken van de schermen voorkomt dat je de verkeerde software gaat schrijven. Get the interface right, before you get the software wrong.
Lorem ipsum. Ik weet niet of iedereen weet wat “Lorum ipsum” is? Lorem ipsum is “fake tekst”. Het is tekst die vaak door grafisch vormgevers gebruikt wordt als opvulling als ze een ontwerp aan het maken zijn. En dat is stukken beter dan een ontwerp waar je 20 keer achter elkaar “hier komt een tekst.” staat. En toch is Lorem Ipsum bij webprojecten erg gevaarlijk. Lorem Ipsum ontneemt je het zicht op wat je echt aan het doen bent of erger nog wat de gebruiker straks op die pagina moet gaan doen. In de praktijk blijkt ook altijd dat de echte teksten een stuk korter of langer zijn dan de afgepaste lorem ipsum teksten die zo feilloos in het design pastten.
Het antwoord is dus dat je waar ook maar mogelijk werkt met echte teksten en echte data. Een van de problemen met de opkomst van content management systemen is dat veel mensen geneigd zijn te denken: O de inhoud, de inhoud komt later wel. Het klopt dat web je in staat stelt om altijd je teksten te wijzigen en de kans is groot dat je dat ook zult doen, maar echte teksten wijzen je wel de weg, dus maak daar tijdig werk van. Een idee zonder inhoud kan nooit slagen. Hetzelfde geldt voor echte data. Als je een belangrijk bedrijftsproces gaat automatiseren dan heb je de echte data nodig om te zien of je op de goede weg bent. Dan zie je welke velden er verplicht moeten zijn en hoe snel of gebruiksvriendelijk het systeem is als er 30.000 records in staan in plaats van 3.
Zoals ik in de inleiding al zei, zijn goeie mensen een belangrijke succesfactor, maar kijk ook uit dat het niet te veel van het goede wordt. Wat niet alleen geldt voor webprojecten maar voor alle projecten is dat hoe meer mensen er bij betrokken zijn hoe complexer het project vaak wordt. En kostbaar.
In mijn visie heb je voor je 1.0 versie van je project meestal niet meer dan 3 a 4 mensen nodig. Een vormgever, een developer en een projectleider die voor de verbinding zorgt. En als het goeie mensen zijn dan begrijpen ze ook alledrie waar het precies om draait en denken ze ook buiten hun eigen straatje. Er is immers een heldere doelstelling, budget en deadline. Met 3 goede allrounders kun je in 2 maanden tijd zo ongeveer elk denkbaar webplatform bouwen. In ieder geval een prototype.
Het klopt dat je maar 1x de kans hebt om een eerste indruk te maken. Dat geldt ook voor je website of applicatie. Je moet alleen enorm uitkijken voor de reflex om dan ook alles in 1x perfect te willen doen. Ik heb regelmatig meegemaakt dat als de deadline nadert en de website moet live dat de onzekerheid toeslaat. Ze zien dat de realiteit niet helemaal overeenstemt met het droombeeld en daar reageert men dan op door op het allerlaatst nog allerlei zaken toe te voegen om daarmee de site daarmee alsnog ‘perfect’ te maken. Men gaat eindeloos testen en altijd zijn er wel dingen te vinden die beter zouden kunnen. Wat je bij websites moet accepteren is dat het altijd beter kan! Een belangrijkere vraag is echter of je zelf ook precies weet wat beter is, op het moment dat je website nog niet in de lucht is. Wat vinden je bezoekers of gebruikers er eigenlijk van?
En juist daarom is mijn advies: bouw niet te veel. Bouw alleen het hoogst noodzakelijke. Begin met wat het belangrijkste is, begin met dat wat de meeste waarde toevoegt. Zorg dat dat helemaal naar behoren werkt en breng dat vervolgens zo snel mogelijk online. Als je online bent dan krijg je de beste feedback die je je maar kunt wensen. Feedback van je klanten of gebruikers . Komen ze wel of komen ze niet? Snappen ze het of snappen ze het? De waarheid is dat er altijd zaken zijn die anders lopen dan je had voorspelt, maar als je snel de juiste feedback hebt dan kun je daar ook je voordeel mee doen. Hou het klein en bouw iets goeds.
We komen bij de laatste. En misschien wel de allerbelangrijkste. Voorkom dat je al je budget en andere hulpbronnen verspilt aan versie 1.0. In heel veel opzichten is het live gaan je website of applicatie niet het einde maar juist het begin. Niet iedereen lijkt daar op voorbereid te zijn. Je ziet soms ook wel dat men er met een laatste krachtsinspanning nog net in slaagt om nadat men uit de planning en het budget is gelopen om iets online te brengen, maar om er daarna ook echt iets mee te gaan doen. Dat is dan teveel gevraagd. En dat is natuurlijk heel jammer, want dan is de kans dat je vervolgens alsnog een succes van je project kunt maken wel heel klein geworden.
Mijn advies is daarom om minstens 20% van het budget dat je van plan was om aan het bouwen te spenderen pas uit te geven als je website of applicatie al online is. Met deze “laatste” 20% kun je vaak je project nog 2 of 3 keer zo goed maken. Doordat je feedback en statistieken hebt van echte gebruikers krijg je een duidelijk beeld van wat je moet wijzigen of aanpassen. En bovendien zorg je er op die manier ook voor dat je een veel natuurlijkere overgang hebt van wat ik dan maar even de overgang van bouw naar gebruiksfase zou willen noemen. En tot slot voorkomt het dat je met je bouwer allerlei vervelende discussies over meerwerk moet gaan voeren. Door je projectaanpak heb je er namelijk voor gezorgd dat je een goed werkend product hebt.
En dan nog 1x keer in het kort. De belangrijkste don’ts: eindeloze productspecificaties en planningen. Overbodige documenten. Het ontbreken van inhoud. Teveel mensen. Alles in 1x goed en je geld is op voordat het echt begonnen is. Wat dan wel. Weet wat je wilt. Weet wat je daar aan uit wilt geven. Kijk geen maanden of zelfs jaren vooruit. Begin met de echte schermen en echte data. Werk met een klein team van goeie mensen en breng zo snel mogelijk iets online. Zorg dat je daarna genoeg tijd en geld overhoudt om er een echt succes van te maken.
Succesvolle webprojecten leveren snel resultaat, worden binnen budget opgeleverd en bieden je voldoende flexibiliteit om in te spelen op de onvoorspelbare toekomst.
Het grote geheim is namelijk dat het uiteindelijk niet zozeer op de kwaliteit van je idee neerkomt maar op de uitvoering. Een briljant idee dat niet wordt uitgevoerd is niets waard of laten we zeggen hoogstens 20 euro. En die moet je in feite zien als een vermenigvuldigingsfactor. Een briljante uitvoering van je idee is veel bepalender voor je succes. Een briljante uitvoering is misschien wel 100.000 euro waard. Uiteindelijk gaat het er om dat je door een project goed uit te voeren het maximale er uit weet te slepen. Tot zover mijn presentatie. Zijn er vragen?