Wykonywanie malarskich robót naprawczych i renowacyjnych

2. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Mariusz Dyrkacz
Wykonywanie malarskich robót naprawczych
i renowacyjnych 714[01].Z1.09
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

3. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Szablewska Ewa
mgr inż. Romik Zbigniew
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Machnik Marek
Konsultacja:
mgr inż. Machnik Marek
mgr inż. Sagan Teresa
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[01].Z1.09
Wykonywanie malarskich robót naprawczych i renowacyjnych, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu malarz – tapeciarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

4. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 4
2. Wymagania wstępne 6
3. Szczegółowe cele kształcenia 7
4. Materiał nauczania 8
4.1. Ocena stanu technicznego podłoża 8
4.1.1. Materiał nauczania 8
4.1.2. Pytania sprawdzające 12
4.1.3. Ćwiczenia 12
4.1.4. Sprawdzian postępów 13
4.2. Wybór technologii wykonania prac naprawczo – renowacyjnych 14
4.2.1. Materiał nauczania 14
4.2.2. Pytania sprawdzające 15
4.2.3. Ćwiczenia 15
4.2.4. Sprawdzian postępów 16
4.3. Materiały, narzędzia i sprzęt do napraw i renowacji 17
4.3.1. Materiał nauczania 17
4.3.2. Pytania sprawdzające 19
4.3.3. Ćwiczenia 19
4.3.4. Sprawdzian postępów 20
4.4. Modernizacja podłoży 21
4.4.1. Materiał nauczania 21
4.4.2. Pytania sprawdzające 25
4.4.3. Ćwiczenia 26
4.4.4. Sprawdzian postępów 27
4.5. Naprawianie podłoży i usuwanie starych powłok 28
4.5.1. Materiał nauczania 28
4.5.2. Pytania sprawdzające 30
4.5.3. Ćwiczenia 31
4.5.4. Sprawdzian postępów 33
4.6. Nakładanie nowych powłok malarskich 34
4.6.1. Materiał nauczania 34
4.6.2. Pytania sprawdzające 36
4.6.3. Ćwiczenia 37
4.6.4. Sprawdzian postępów 38
4.7. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót 39
4.7.1. Materiał nauczania 39
4.7.2. Pytania sprawdzające 41
4.7.3. Ćwiczenia 41
4.7.4. Sprawdzian postępów 42
4.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska na stanowisku pracy 43
4.8.1. Materiał nauczania 43
4.8.2. Pytania sprawdzające 43
4.8.3. Ćwiczenia 44

5. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
4.8.4. Sprawdzian postępów 44
5. Sprawdzian osiągnięć 45
6. Literatura 50

6. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
1. WPROWADZENIE
Uczysz się zawodu malarz - tapeciarz, wykorzystując modułowy program nauczania.
Program taki zakłada, że w trakcie jego realizacji wykazujesz się dużą aktywnością
i samodzielnie rozwiązujesz wiele problemów zawodowych. W ten sposób nabywasz konkretne
kwalifikacje, stanowiące podstawę do zatrudnienia, a następnie do awansu zawodowego.
Do nauki otrzymujesz poradnik: „Wykonywanie malarskich robót naprawczych
i renowacyjnych”, który zawiera:
- wymagania wstępne, czyli tę część wiedzy i umiejętności opanowanych w trakcie
realizacji programu poprzednich jednostek modułowych, która będzie Ci niezbędna do
realizacji materiału tej jednostki modułowej (co już musisz umieć, aby nauczyć się
czegoś nowego),
- wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem (czego nowego
się nauczysz),
- nowy materiał nauczania (co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia),
- zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane treści i możesz już
rozpocząć realizację ćwiczeń (czy możesz już przystąpić do ćwiczeń),
- ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych
(co i w jaki sposób masz wykonać praktycznie),
- sprawdziany postępów (sam możesz sprawdzić, czy już potrafisz poradzić sobie
z problemami, jakie wcześniej rozwiązywałeś),
- zestawy zadań testowych (w jaki sposób nauczyciel sprawdzi i potwierdzi poziom Twojej
wiedzy),
- literaturę i wykaz niezbędnych norm (gdzie zaglądnąć, aby więcej wiedzieć i lepiej
wykonać zadania). Poradnik nie jest podręcznikiem ani tym bardziej kompendium
wiedzy związanej z zawodem. Aby zdobyć więcej interesujących Cię informacji, musisz
sięgnąć do przedstawionych pozycji, które przedstawiają najbardziej aktualną wiedzę
w zawodzie. Pamiętaj, że przedstawiony wykaz literatury nie jest czymś stałym
i w każdej chwili mogą pojawić się na rynku nowe pozycje.
Po przeczytaniu każdego pytania ze sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu
TAK albo NIE – właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedź. Odpowiedzi NIE wskazują na luki
w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz
powróć do elementów programu nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie jego
elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.
Po opanowaniu programu jednostki modułowej, nauczyciel sprawdzi poziom Twoich
umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz zadanie
praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów podejmie
decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. Aby zapoznać się z taką formą
sprawdzania kwalifikacji, zakresem kontroli oraz poznać kryteria oceniania, przejrzyj
przykładowe zadania kontrolne.
W każdej chwili (z wyjątkiem testów końcowych) możesz zwrócić się o pomoc do
nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną
czynność.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać regulaminów,
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcji przeciwpożarowych i zasad ochrony
środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z odpowiednimi przepisami
zapoznasz się w trakcie nauki.

7. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
Schemat układu jednostek modułowych
714[01].Z1.01
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do malowania
714[01].Z1.02
Przygotowanie farb i materiałów pomocniczych
do prac malarskich
714[01].Z1.03
Malowanie techniką wapienną i cementową
714[01].Z1.04
Malowanie farbą klejową
714[01].Z1.05
Malowanie farbą emulsyjną
714[01].Z1.06
Malowanie techniką kazeinową i krzemianową
714[01].Z1.07
Malowanie farbą olejną
714[01].Z1.08
Wykonywanie powłok lakierniczych
714[01].Z1.10
Wykonywanie zdobień powłok, ornamentów
i napisów
714[01].Z1.09
Wykonywanie malarskich robót naprawczych
i renowacyjnych

8. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:
– stosować terminologię budowlaną,
– odróżniać technologie wykonania budynku,
– przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
– stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
– rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,
– odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
– posługiwać się dokumentacją budowlaną,
– wykonywać przedmiary i obmiary robót,
– wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
– organizować stanowiska składowania i magazynowania,
– transportować materiały budowlane,
– dobierać farby i materiały pomocnicze do prac malarskich,
– przygotowywać i stosować materiały pomocnicze do malowania,
– rozpoznawać oraz dobierać ręczne i mechaniczne narzędzia i sprzęt malarski,
– odczytywać dokumentację budowlaną w celu rozpoznania rodzaju robót malarskich,
– oceniać warunki techniczne przystąpienia do malowania,
– organizować stanowisko robocze do robót malarskich,
– malować różnymi rodzajami farb,
– wykonywać zdobienia, ornamenty i napisy różnymi technikami,
– wykonywać prace malarskie zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

9. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
– rozpoznać i ocenić stan techniczny podłoży przeznaczonych do napraw i renowacji,
– ustalić zakres robót naprawczych i renowacyjnych,
– dobrać materiały, sprzęt i narzędzia do naprawy i renowacji podłoży,
– przygotować stare podłoże malarskie do malowania,
– naprawić stare podłoże,
– usunąć stare powłoki malarskie, plamy i zacieki,
– nałożyć nowe powłoki malarskie na stare,
– zorganizować stanowisko malarskie do robót naprawczych i renowacyjnych,
– określić szacunkowo ilość potrzebnych materiałów,
– dokonać przedmiaru i obmiaru robót naprawczych i renowacyjnych,
– dokonać odbioru technicznego robót naprawczych i renowacyjnych,
– wykonać prace naprawcze i renowacyjne z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

10. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Ocena stanu technicznego podłoża
4.1.1 Materiał nauczania
Prace malarskie można podzielić na trzy procesy technologiczne: przygotowanie materiałów,
przygotowanie podłoża i wykonanie powłoki malarskiej. Każdy z tych procesów powinien być
wykonany starannie i zgodnie z zasadami ich wykonania.
Proces przygotowania podłoża, po uprzednim dokonaniu oceny jego stanu technicznego,
wymaga szczególnej dokładności i precyzji. Od dobrze wykonanej pracy związanej z naprawą
uszkodzeń podłoża, zależy efekt nałożenia powłoki, warunkujący jej trwałość, estetyczny wygląd
i wyeliminowanie czynników powodujących niszczenie podłoża. Przed przystąpieniem do prac
remontowych, muszą być usunięte przyczyny uszkodzenia lub czynniki niszczące (o ile
konieczność remontu nie wynika z normalnego zużycia eksploatacyjnego).
Czynnikami niszczącymi podłoża są oddziaływania:
1) fizyczne: ściskanie, rozciąganie, zginanie, ścieranie, uderzenia, zarysowania, pęcznienia,
rozszerzalność termiczna. Najbardziej narażone na tarcie, rysowanie ostrymi przedmiotami
są ściany klatek schodowych i korytarzy. Przyczyną takich uszkodzeń w budynkach,
są działania sił w konstrukcji oraz sił zewnętrznych, takich jak parcie wiatru i wstrząsy. Przy
dużym zawilgoceniu powierzchni, następuje rozwój mikroorganizmów, na przykład pleśni.
2) chemiczne: działanie zasad, kwasów, roztworów soli, rozpuszczalników organicznych.
Szkodliwe działanie kwasów i zasad powoduje przemiany w pigmentach, objawiające się
zmianą pierwotnej barwy.
3) fizyczno – chemiczne: działanie czynników atmosferycznych, wody, ognia. Temperatura
przekraczająca odporność ogniową podłoża, powoduje jego zniszczenie.
4) biologiczne: rozwój pleśni, grzybów, oddziaływanie insektów i roślin. Korzenie roślin mogą
spowodować rozsadzenie podłoża.
Oddziaływania te wzmagają błędy technologiczne w robotach malarskich (zbytnia
chropowatość powierzchni), zastosowanie nieodpowiednich materiałów, błędy użytkowania
(nadmierna wilgotność powietrza w pomieszczeniu), błędy projektu lub wykonania pracy
(pęknięcia, przemarzanie ścian).
Obecny rozwój techniki umożliwia szczegółowe poznanie procesów chemii budowlanej,
pozwalając precyzyjnie określić przyczyny destrukcyjnych oddziaływań na podłoża. Nowe
materiały budowlane umożliwiają szybką renowację i długoletnią eksploatację naprawianych
podłoży. Przygotowaniu materiałów i ich przemianie w powłoki malarskie towarzyszą procesy
fizyczne i chemiczne. Podobne procesy fizyczne i chemiczne przebiegają w wyniku wzajemnego
oddziaływania powłoki malarskiej i podłoża. Istotne więc jest poznanie przyczyn i skutków
zachodzących procesów i przemian chemicznych, aby zastosować odpowiednią technologię
i właściwe materiały przy naprawie podłoża.
Do cech podłoża, od których uzależniona jest technologia wykonania robót malarskich
można zaliczyć:
─ właściwości fizyczne podłoża,
─ właściwości chemiczne podłoża.
Do właściwości fizycznych podłoża należą: właściwości geometryczne, struktura
powierzchni, cechy wytrzymałościowe, stałość objętości, nasiąkliwość i czystość podłoża.

11. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Podłoże powinno charakteryzować się regularnością kształtu. Jeżeli jest nim płaska
powierzchnia, powinna ona tworzyć płaszczyznę, a jej krawędzie linie proste, ponieważ
odchylenia od prostoliniowości wpływają negatywnie na efekt estetyczny malowania i powodują
gromadzenie się kurzu.
Struktura powierzchni podłoża wpływa na jakość powłok, ich estetykę oraz zużycie
materiałów. Pożądaną cechą, niemal przy wszystkich technikach malarskich, jest odpowiednia
gładkość podłoża. Należy pamiętać, że nadmierna gładkość obniża przyczepność do podłoża
(patrz rys.1a), natomiast nadmierna szorstkość podłoża powoduje różnicę grubości nałożonej
powłoki, przez co obniża się skuteczność jej funkcji ochronnej (patrz rys.2).
Rys. 1. Połączenie powłoki z podłożem [8, s.36]
Rys. 2. Połączenie powłoki z podłożem nadmiernie szorstkim [8, s.36]
Porowatość podłoża można rozumieć jako cechę korzystną, gdyż zapewnia ona dobre
połączenie z powłoką malarską, ale jednocześnie powoduje, że znaczna część spoiwa wsiąka
w podłoże, osłabia powłokę, powoduje różnice grubości powłoki i małą szczelność. W związku
z tym, należy koniecznie ocenić stopień porowatości podłoża przy wyborze techniki malarskiej.
Podłoże powinno spełniać warunek takiej wytrzymałości, aby mogło przenosić naprężenia,
które powstają w nałożonej powłoce malarskiej. Naprężenia te są wywołane skurczem w czasie
schnięcia i starzenia powłoki, w miarę upływu czasu. Powłoka malarska położona na podłożu
słabym, nieutwardzonym, na sypiącym się tynku, na starej powłoce klejowej, ulegnie spękaniu.
Bardzo niekorzystnym zjawiskiem jest występowanie w podłożu zmian objętości materiału,
powodujące proces rozciągania i ściskania, na skutek czego powłoki mało elastyczne pękają.
Narażone na zmianę objętości pod wpływem temperatury są podłoża charakteryzujące się dużym
współczynnikiem rozszerzalności cieplnej: metale, tworzywa sztuczne. Podłoże z drewna
pęcznieje pod wpływem zawilgocenia i kurczy się przy schnięciu (następuje deformacja).
Zbyt duża nasiąkliwość podłoża ułatwia jego zawilgocenie, co wpływa niekorzystnie na
samo podłoże (gnicie) oraz położoną powłokę, powodując powstawanie pęcherzy, spękanie
spoin, odsysanie spoiwa.
Od podłoża wymaga się, aby wykazywało wilgotność stanu powietrznosuchego, to znaczy,
aby w procesie wysychania materiałów była zachowana równowaga wilgotności miedzy
materiałem, a otaczającym go powietrzem. Jeśli podłoże wykazuje dużą wilgotność, to położone
a) – połączenie powłoki z podłożem gładkim
(nieprawidłowe).
b) – połączenie powłoki z podłożem lekko szorstkim,
(przeszlifowanym papierem ściernym) - prawidłowe
1 – powłoka
2 - podłoże
1
2
1 – powłoka
2 - podłoże

12. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
na nim powłoki, zwłaszcza lakiery, nie pozwalają na odparowanie wody, co doprowadza do
tworzenia się pęcherzy i braku przyczepności powłok lakierniczych (patrz rys.3).
Rys. 3. Powstawanie pęcherzy przy malowaniu wilgotnego podłoża [8, s.40]
Jednym z podstawowych wymagań w robotach malarskich jest czystość podłoża.
Zanieczyszczenia takie jak rdza, tłuszcze, smary, pasty podłogowe, oleje, wpływają szkodliwie
na przyczepność powłoki do podłoża. Zanieczyszczenia lepikami bitumicznymi, sadzą,
barwnikami, przebijają przez nałożone na podłoże powłoki malarskie.
Przy wykonywaniu powłok na podłożach, oprócz ich czystości wymagane jest również, aby
powietrze w otoczeniu było wolne od kurzu.
Między materiałem podłoża a powłoką, występują oddziaływania chemiczne, które mogą
być korzystne, jeżeli przyczyniają się do zwiększenia przyczepności, trwałości powłoki (powłoka
wapienna na podłożu alkalicznym) lub szkodliwe, jeśli niszczą powłokę (powłoka olejna na
podłożu alkalicznym).
Zmiana chemicznych właściwości podłoża może wystąpić pod wpływem czynników
zewnętrznych - wydzielanie się różnych soli na powierzchni podłoża z materiałów porowatych
(tynku, cegły), na skutek odparowywanie wilgoci kapilarnej, z której rozpuszczone sole
krystalizują na powierzchni podłoża (patrz rys.4 i rys.5).
Rys. 4. Degradacja tynku w wyniku krystalizacji soli (materiały reklamowe firm budowlanych)
a) – stan bezpośrednio po nałożeniu warstwy farby,
b) – stan po wyschnięciu powłoki.
1 – warstwa świeżej farby,
2 – porowate podłoże,
3 – woda,
4 – powłoka malarska,
5 – ciśnienie pary wodnej na powłokę,
6 – promieniowanie cieplne.

13. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Rys. 5. Degradacja cegły w murze w wyniku krystalizacji soli (materiały reklamowe firm budowlanych).
Podłoże może posiadać odczyn alkaliczny, który jest korzystny przy malowaniu farbami
wapiennymi, krzemianowymi, cementowymi, kazeinowymi, nakładanymi na świeży beton, tynk
wapienny, cementowo – wapienny i cementowy. Alkaliczność podłoża może być też szkodliwa
i działa niszcząco na spoiwa olejne, ftalowe (zmydlanie się), niektóre dyspersje, kleje i pigmenty.
Występują również podłoża mające odczyn kwaśny. Przykładem takiego podłoża jest
drewno dębowe, modrzewiowe, w których zawarte kwasy niszczą takie pigmenty jak biel
cynkową, pigmenty chromowe, ultramarynę. Podłoża kwaśne wymagają zneutralizowania.
Proces niszczenia podłoża rzadko spowodowany jest tylko jedną przyczyną. Zazwyczaj
pierwotne uszkodzenie stwarza warunki uruchamiające działanie innych czynników niszczących.
Podłoża są narażone na różnorodne działania mechaniczne: tarcie, rysowanie ostrymi
przedmiotami, uderzenia miejscowe, parcie wiatru, wstrząsy, tąpnięcia gruntu, różnicę
temperatury (w zimie, w lecie), opady atmosferyczne, działanie sił międzycząsteczkowych. Przy
dużej wilgotności podłoża, w miejscach zacienionych, mało przewiewnych, następuje rozwój
pleśni i grzybów, które je niszczą i rozsadzają (patrz rys.6). Podobnie działają korzenie roślin.
Rys. 6. Rozwój pleśni i grzybów na zbyt wilgotnym podłożu (materiały reklamowe firm budowlanych)
Zwalczanie zawilgocenia ścian i szkód nim spowodowanych, jest głównym celem
wszystkich prac renowacyjnych. Materiały renowacyjne pozwalają na uzyskanie suchych
powierzchni ścian oraz zapobiegają powstawaniu wykwitów solnych na tynkach.

14. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń
1. Jakie właściwości fizyczne wykazują podłoża?
2. Jakie znasz chemiczne właściwości podłoża?
3. Jaki wpływ na powłokę malarską ma struktura podłoża?
4. Jaki stan wilgotności powinno posiadać podłoże?
5. W jaki sposób nadmierna wilgotność wpływa na stan techniczny podłoża?
6. Jak alkaliczność podłoża wpływa na powłoki malarskie?
7. Na jakie działania mechaniczne narażone są podłoża?
8. Jakie czynniki oddziaływają niszcząco na podłoża?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podłoże zawiera pięć różnych uszkodzeń. Wypisz każdy rodzaj uszkodzenia i podaj, w jaki
sposób wpływa ono na stan techniczny podłoża.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przypomnieć sobie rodzaje uszkodzeń podłoża,
2) rozpoznać uszkodzenia podłoża,
3) wypisać rozpoznane uszkodzenia,
4) zapisać wpływ każdego uszkodzenia na stan techniczny podłoża,
5) przedstawić nauczycielowi notatkę.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ podłoże z uszkodzeniami,
─ poradnik dla ucznia,
─ dzienniczek ucznia,
─ przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Zapisz, na jakie działania mechaniczne narażone są podłoża. Podaj co najmniej pięć
przykładów takich działań.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przypomnieć sobie jakie uszkodzenia mechaniczne podłoży można zaobserwować,
2) zapisać pięć przykładów takich uszkodzeń,
3) przedstawić nauczycielowi notatkę.

15. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ poradnik dla ucznia,
─ dzienniczek ucznia,
─ przybory do pisania.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz
1) rozpoznać rodzaje uszkodzeń podłoża?
2) ocenić stan techniczny podłoża przeznaczonego do naprawy?
3) określić potrzebę wykonania prac renowacyjnych?
4) uzasadnić potrzebę przeprowadzenia oceny stanu technicznego
podłoża?
5) wyjaśnić wpływ rozwoju techniki na sposoby badania podłoży?
6) wskazać czynniki działające niszcząco na podłoże?

16. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
4.2. Wybór technologii wykonania prac naprawczo - renowacyjnych
4.2.1 Materiał nauczania
Podłożem pod powłoki malarskie są materiały o zróżnicowanych właściwościach, dlatego
wybór odpowiedniej technologii wykonania prac naprawczo – renowacyjnych zależy od rodzaju
podłoża i jego właściwości fizyczno - chemicznych. Operacjami technologicznymi w procesie
prac naprawczo – renowacyjnych są między innymi: naprawa tynku, wygładzanie podłoża,
usunięcie starej powłoki, ługowanie, neutralizacja podłoża. Czynności technologiczne są
elementami procesu technologicznego.
Najczęściej występującym podłożem są tynki na spoiwie wapiennym, cementowym,
cementowo – wapiennym, choć stosuje się również tynki i szpachlówki na spoiwie gipsowym,
wyprawy włókniste lub beztynkowe wykańczanie elementów budynku.
Przy wyborze i zastosowaniu technologii wykonania prac naprawczych i renowacyjnych
należy wykonać następujące czynności:
─ Sprawdzić czy tynk wykazuje odczyn alkaliczny. W tym celu zwilżamy powierzchnię tynku
1% alkoholowym roztworem fenoloftaleiny. Podłoża obojętne nie zabarwią roztworu; słabo
alkaliczne podłoża barwią roztwór na różowo; mocno alkaliczne – na czerwono.
─ W razie potrzeby zastosować neutralizację odczynu alkalicznego tynku. Stosujemy fluaty
(nie wcześniej niż 4 tygodnie po wykonaniu tynku), którymi nasycamy tynk dwukrotnie: raz
roztworem 10%, drugi raz, po upływie doby roztworem 20%. Po 4 – 5 dniach od
fluatowania, powierzchnie tynku należy zmyć dokładnie czystą wodą.
─ Poszerzyć rysy i pęknięcia przez klinowate wyskrobanie tynku oraz nasycić takie miejsca
wodą. Do wypełnienia pęknięć szczelin i rys powinna być użyta taka sama zaprawa, z której
wykonano tynk.
─ Wzmocnić słaby tynk, przez zeskrobanie starych powłok malarskich i dokładne nasycenie
mlekiem wapiennym lub rzadkim zaczynem cementowym, a następnie wykonać
gruntowania.
─ Wygładzić nowy tynk, przez ścieranie wystających grudek i ziaren piasku drewnianym
klockiem, na suchej powierzchni tynku. Nierówności starego tynku należy usunąć przez
oczyszczenie go ze starej powłoki, zwilżenie wodą, obrzucenie rzadką zaprawą wapienną
i zatarcie packą drewnianą.
─ Usunąć zacieki wodne, zanieczyszczenia cząsteczkami kurzu, dymem, rdzą, poprzez
fluatowanie lub izolowanie, czyli powlekaniem tynku roztworem wodnym szkła wodnego
w stosunku objętościowym 1 : 2÷1 : 3.
─ Zneutralizować zanieczyszczenia substancjami rozpuszczalnymi w wodzie (ołówek
kopiowy, atrament) lub smołą, lepikiem, przez zaizolowanie cienką warstwą lakieru
spirytusowego.
─ Obniżyć nasiąkliwość podłoża, przez fluatowanie, impregnowanie rozcieńczonymi
materiałami lakierowymi lub gruntowanie rozcieńczonymi spoiwami przyszłych powłok.
─ Zastosować tynk renowacyjny, który narzucamy ręcznie lub maszynowo, aby otrzymać
gwarantowaną jakość wykonywanych prac naprawczych, estetyczny wygląd elewacji
i zwiększenie standardu wykończenia.

17. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
─ Sprawdzić przyczepność powłoki do podłoża, poprzez nacięcie ostro zakończonym nożem,
przyklejenie taśmy samoprzylepnej, a następnie jej zerwanie. Jeśli w wyniku tej próby
nastąpi zerwanie powłoki, należy ją uznać jako słabo przyczepną.
─ Sprawdzić dostateczną równość podłoża. Do sprawdzenia używa się prostej, dwumetrowej
łaty lub długiej poziomnicy. Miejsca prześwitów pod łatą należy wyraźnie zaznaczyć.
Nierówność podłoży należy zniwelować przy użyciu zaprawy wyrównująco – szpachlowej
lub, jeśli wymagana jest dodatkowo naprawa podłoża i wypełnianie dużych ubytków,
zaprawy szpachlowo – renowacyjnej.
─ Zagruntować preparatem gruntującym podłoża silnie i nierównomiernie nasiąkliwe, pylące
(betony komórkowe, tynki o nierównej grubości). Powierzchnie ścian i podłóg narażone na
silniejsze działanie wody, należy uszczelnić przy użyciu płynnej folii (co najmniej dwóch
warstw).
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co decyduje o wyborze technologii prac naprawczo – renowacyjnych?
2. Jakie tynki stosujemy najczęściej na podłożach?
3. Jak można sprawdzić alkaliczność podłoża?
4. W jakim celu stosujemy neutralizację alkalicznego odczynu tynku?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sprawdź alkaliczność podłoża. Wyniki badania zapisz w dzienniczku ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeprowadzić badanie alkaliczności na przygotowanym podłożu,
2) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) zapisać wyniki przeprowadzonego badania.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ podłoże do zbadania alkaliczności,
─ 1% roztwór fenoloftaleiny,
─ poradnik dla ucznia,
─ rękawice ochronne,
─ dzienniczek ucznia,
─ przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Dokonaj naprawy pęknięcia i rys w podłożu cementowo – wapiennym stosując fabrycznie
gotowy materiał naprawczy i odpowiednie narzędzia.

18. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wybrać odpowiednie narzędzia i materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zaplanować sposób dokonania naprawy,
3) wykonać polecone zadanie przestrzegając przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) uporządkować miejsce pracy i wyczyścić narzędzia,
5) zgłosić gotowość wykonania ćwiczenia,
6) zaprezentować efekt wykonanej pracy z uzasadnieniem przyjętych rozwiązań.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ sucha zaprawa cementowo – wapienna,
─ wiadro,
─ mieszadło,
─ kielnia,
─ folia malarska,
─ taśma malarska,
─ rękawice ochronne,
─ pędzel ławkowiec,
─ pojemnik z wodą,
─ poradnik dla ucznia.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz
1) wymienić rodzaje najczęściej występujących podłoży do malowania?
2) podać jakie czynniki decydują o wyborze technologii wykonania
prac naprawczo – renowacyjnych?
3) dokonać wyboru zakresu i technologii prac naprawczo – renowacyjnych
dla danego rodzaju podłoża?

19. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
4.3. Materiały, narzędzia i sprzęt do napraw i renowacji
4.3.1. Materiał nauczania
Prace naprawczo – renowacyjne wymagają znajomości właściwych materiałów narzędzi oraz
odpowiedniego sprzętu, aby wykonać je prawidłowo, skutecznie, zgodnie z zasadami sztuki
budowlanej i prawa budowlanego. O tym, które materiały budowlane należy użyć do wykonania
tych prac, decyduje rodzaj uszkodzeń, ich wielkość oraz dobór odpowiedniej technologii.
Materiały do napraw i wygładzania podłoży tynkowych (proporcje składników określone
objętościowo) :
─ zaprawa wapienna (1 część wapna na 1÷3 części drobnego przesianego piasku). Stosuje się
ją do napraw większych uszkodzeń tynków wapiennych i cementowo – wapiennych,
─ zaprawa gipsowo - wapienna (1 część gipsu, 1 część wapna i 3 części piasku) stosowana do
naprawy tynków gipsowo - wapiennych,
─ zaprawa cementowo – wapienna (1 część cementu, 1 część wapna, 5 części piasku) do
naprawy tynków zewnętrznych lub o proporcji 1 : 2 : 10 do naprawy tynków wewnętrznych,
─ zaprawa gipsowa o proporcji 1 : 2 ÷ 1 : 3 (gips : piasek) do naprawy uszkodzeń tynków
gipsowych,
─ zaczyn gipsowy do naprawy uszkodzeń ścianek działowych z płyt gipsowych i gipsowo -
kartonowych lub ścian wykańczanych szpachlówkami gipsowymi,
─ kity, czyli gęste masy plastyczne, w postaci gotowej do stosowania na podłożach
drewnianych lub metalowych. W ich skład wchodzą spoiwa (pokost lniany), lakiery,
emulsje, dyspersje polimerów i kopolimerów, szkło wodne oraz wypełniacze. W przypadku
sporządzania kitów we własnym zakresie stosujemy następujący przepis: kit olejny – 1 cześć
pokostu lnianego zmieszać z 5 ÷ 7 częściami kredy, następnie ubijać młotkiem na stalowej
płycie, aż powstania masa, która przestanie przylegać do płyty; kit miniowy - 1 część
pokostu lnianego zmieszać z 1 częścią minii ołowianej, następnie mieszać z kredą do
uzyskania żądanej gęstości,
─ szpachlówki, czyli masy o konsystencji pasty, produkowane fabrycznie.
Materiały do neutralizacji podłoża:
─ fluaty, czyli sole kwasu fluorokrzemowego, najczęściej fluorokrzemian glinu, cynku
i ołowiu. Stosuję się je w postaci 10 ÷ 25 % roztworów, nasycając nimi powierzchnie
podłoża (świeży tynk). Fluaty są substancjami szkodliwymi dla zdrowia i przy ich
stosowaniu należy użyć rękawic gumowych, okularów i masek ochronnych,
─ rozcieńczone kwasy (solny, siarkowy, octowy, fosforowy) do neutralizowania resztek
alkaliów na podłożu.
Materiały do odtłuszczania podłoży:
─ rozpuszczalniki organiczne (benzyna, trójchloroetylen, czterochloroetylen) do usuwania
tłustych zanieczyszczeń olejem, smarem, parafiną, woskiem),
─ emulsje zawierające związki powierzchniowo czynne oraz rozpuszczalniki typu Emulsol PA,
Emulsol SA, Emulsol R,

20. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
─ roztwory alkaliczne (wodorotlenek sodu, węglan wapna) z dodatkiem syntetycznych
środków powierzchniowo czynnych.
Materiały do odrdzewiania podłoży:
─ fabrycznie produkowane odrdzewiacze (zawierające roztwory kwasów fosforowych,
solnych, azotowych),
─ materiały metalowe (śruty), mineralne naturalne (piasek krzemowy, kwarcowy), syntetyczne
(karborund), do oczyszczania metali metodą piaskowania.
Materiały do izolowania plam i zacieków:
─ obecnie można zakupić farby o charakterze podkładowo – izolującym, do izolowania
wszelkich uciążliwych plam i zacieków. Farby te jednocześnie wzmacniają podłoże
i długotrwale zabezpieczają tynki w pomieszczeniach szczególnie narażonych na rozwój
grzybów pleśniowych. Posiadają wydajność około 9m²/litr. Czas schnięcia powłoki przy
temperaturze około 20ºC wynosi 1,5 godziny. Podłoża pokrywa się dwukrotnie.
Materiały ścierne:
─ papiery i płótna ścierne,
─ tarcze ścierne,
─ pumeks naturalny,
─ pasty do szlifowania i polerowania powłok, stosowane w końcowym stadium szlifowania
i pogłębiania połysku. Materiały ścierne powodują wygładzanie i oczyszczanie podłoża oraz
szlifowanie warstw szpachlówek i powłok malarskich.
Gruntowniki i impregnaty:
─ gruntowniki wapienne stosowane do powierzchni betonowych, tynków cementowych,
cementowo – wapiennych,
─ gruntowniki mydlane do gruntowania bardziej porowatych tynków wapiennych oraz
cementowo – wapiennych,
─ gruntowniki klejowe do tynków lub elementów gipsowych,
─ gruntowniki krzemianowe do zmniejszania nasiąkliwości podłoża pod malowanie
krzemianowe,
─ gruntowniki dyspersyjne do zbyt nasiąkliwych tynków,
─ impregnaty silikonowe hydrofobizujace, uniemożliwiające przenikanie wody w głąb tynku,
a jednocześnie nie hamujące przepuszczalności powietrza i pary wodnej,
─ impregnaty ogniochronne, służące do nasycania powierzchni elementów z drewna, w wyniku
czego zwiększają one odporność ogniowa,
─ impregnaty przeciwgrzybowe (solne i oleiste). Nie mogą one stanowić gruntownika pod
powłoki malarskie i nie mogą być stosowane wewnątrz pomieszczeń,
─ bejce do drewna, które stosujemy, celem zmiany naturalnego zabarwienia lub uwypukleniu
słoi w drewnie.
Narzędzia i sprzęt stosowane do wykonania napraw i renowacji podłoża to: szpachle,
szczotki druciane, uchwyty do papieru ściernego, lampy lutownicze, sita malarskie szczotki
i szlifierki mechaniczne, oczyszczarki pneumatyczne, palniki, pace, pędzle, wałki, przyrządy
pomiarowe, nagrzewnice powietrzne oraz narzędzia i sprzęt poznane we wcześniej
zrealizowanych jednostkach modułowych.

21. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co decyduje o wyborze materiału do wykonania napraw i renowacji podłoży i powłok
malarskich?
2. Jakie znasz materiały do napraw i wygładzania podłoży tynkowych?
3. Jakie materiały służą do neutralizacji podłoży?
4. Czym należy odtłuścić podłoże?
5. Które materiały służą do odrdzewiania podłoży?
6. Jaka rolę mogą pełnić gruntowniki przy naprawie i renowacji podłoży?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wybierz materiały i narzędzia do naprawy pęknięć tynku, likwidacji otworów po usuniętych
gwoździach oraz rys.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wybrać odpowiednie materiały do naprawy uszkodzeń,
2) dobrać narzędzia do wykonania naprawy uszkodzeń,
3) zapisać nazwy wybranych materiałów i narzędzi,
4) przedstawić nauczycielowi zapisane odpowiedzi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ zestaw narzędzi do napraw podłoży,
─ materiały do napraw wymienionych w ćwiczeniu uszkodzeń,
─ poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Zapisz składniki, sposób wykonania oraz zastosowanie kitu olejnego, a następnie wykonaj
go.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przypomnieć sobie składniki kitu olejnego i ich proporcje,
2) przypomnieć sposób wykonania kitu olejnego,
3) zapisać przepis na kit olejny.,
4) wykonać porcję kitu olejnego,
5) efekt wykonania ćwiczenie przedstawić nauczycielowi.

22. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ pokost lniany,
─ kreda malarska,
─ młotek,
─ naczynie miarowe,
─ naczynie do rozmieszania pokostu z kredą,
─ mieszadło,
─ płyta stalowa (lub inne, odporne na uderzenia, czyste podłoże).
Ćwiczenie 3
Wymień rodzaje gruntowników i ich zastosowanie przy naprawie podłoży. Odpowiedzi
zapisz w dzienniczku ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z materiałem w poradniku dla ucznia,
2) zapisać rodzaje gruntowników i ich zastosowanie,
3) przedstawić notatkę nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ dzienniczek ucznia,
─ przybory do pisania,
─ poradnik dla ucznia.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz
1) dobrać materiały do naprawy i renowacji podłoży?
2) wymienić materiały ścierne do wygładzania podłoży?
3) określić materiały do neutralizacji podłoży?
4) dobrać narzędzia do naprawy i renowacji podłoży?
5) uzasadnić potrzebę stosowania materiałów ściernych?

23. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
4.4. Modernizacja podłoży
4.4.1. Materiał nauczania
Wieloletnia eksploatacja obiektów budowlanych związana jest z długotrwałym
oddziaływaniem niekorzystnych warunków cieplno – wilgotnościowych, w wyniku czego
dochodzi do uszkodzeń podłoży. Ograniczona trwałość elementów budowlanych, wynikającą
z ich budowy fizykochemicznej, przy współudziale wymienionych czynników sprawiła, że
zaistniała potrzeba wykorzystania materiałów o wydłużonej trwałości i polepszonych walorach
użytkowych. Umożliwiają one renowację i długą eksploatację podłoży, bez konieczności
ponoszenia kosztów związanych z rozbiórką i ponownym wykonaniem zniszczonego podłoża
w obiekcie budowlanym.
Płynne preparaty wytwarzane fabrycznie, stosowane do modernizacji podłoży, powodują
trwałe blokady przeciw podciąganiu wody w materiale muru.
Tynki podkładowe renowacyjne, stosowane na zawilgoconych i zasolonych murach
i betonach, stanowią warstwę hydrofilową, transportującą wodę z zawilgoconych murów do
warstwy hydrofobowej (patrz rys.7).
Rys. 7. Budowa i zasada funkcjonowania tynków renowacyjnych
1 – obrzutka, 2 – tynk podkładowy, 3 – tynk renowacyjny
(materiały reklamowe firm budowlanych)
Zastosowanie specjalnej szpachlówki do tynków, jako warstwy wykończeniowej, umożliwia
wykonywanie na ścianach i sufitach cienkowarstwowych „przecierek”, całkowicie
pokrywających nierówne i chropowate powierzchnie tynków cementowo – wapiennych
i cementowych.
Celem wzmocnienia izolacji i skutecznej ochrony przed wilgocią murów fundamentowych,
oporowych, balkonów, tarasów, płaskich dachów, można zastosować samoprzylepną membranę
izolacyjną (grubości około 1,2 mm, szerokości 1 metra). Membrana izolacyjna to podwójnie

24. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
laminowana folia polietylenowa z naniesioną bitumiczno – kauczukową masą klejącą
i uszczelniającą.
Aby skutecznie zabezpieczyć ściany przed wilgocią gruntową, można zastosować elastyczne
masy bitumiczne, służące do wykonywania grubowarstwowych powłok izolacyjnych na murach,
fundamentach lub w podłogach w piwnicach. Masy te są nakładane pacą lub przez natryskiwanie.
Dodatkowo można je wzmocnić siatką z włókna szklanego. Już po 3 godzinach masa jest
odporna na opady deszczu, lecz pełną twardość uzyskuje po 2 – 4 dniach. Można ją stosować do
wyrównania nierówności podłoży, uszczelniania połączeń izolacji, przyklejania płyt
styropianowych i drenażowych.
Rys. 8. Strukturalna iniekcja ciśnieniowa wykonana w pasie muru, z uwagi na brak możliwości wykonania
izolacji od strony zewnętrznej (materiały reklamowe firm budowlanych).
Izolacja pozioma tworzy trwałą ochronę przeciwko kapilarnemu podciąganiu wilgoci.
Praktycznym rozwiązaniem wykonania tych izolacji w murach już istniejących są iniekcje.
W murze wierci się otwory, które oczyszcza się sprężonym powietrzem i wypełnia rzadką
zaprawą cementową. Po stwardnieniu zaprawy, ponownie nawiercamy otwory iniekcyjne,
następnie nasycamy mur specjalnym płynem pod ciśnieniem od 0,2 MPa – 0,7 MPa i następnego
dnia wypełniamy otwory zaprawą. Taka technika pozwala na modernizację podłoży szczególnie
w obiektach zabytkowych, ze względu na przedłużenie ich żywotności i trwałości.
Na rynku znajdują się obecnie farby silikonowe o podwyższonych parametrach
technicznych. Skutecznie zabezpieczają one podłoże przed zawilgoceniem z zewnątrz, redukują
przywieranie zanieczyszczeń atmosferycznych do powierzchni elewacji. Powłoka pokryta taką
farba zapobiega rozwojowi mikroorganizmów, wykazuje trwałość na promieniowanie UV, łączy
się trwale z podłożem i zapewnia długotrwałą i estetyczna ochronę modernizowanej powierzchni.
Można też użyć do malowania elewacji oraz ścian i sufitów wewnątrz budynku farb
silikatowych, które są paroprzepuszczalne, trwale łączą się z podłożem i szczególnie zalecane są
do malowania nowych tynków, bez obawy, że ich alkaliczny odczyn zniszczy powłokę malarską.
Farby te mogą być stosowane do podłoży mineralnych - betonu, tynków cementowych,
cementowo – wapiennych i wapiennych.

25. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
Rys. 9. Natura poradziła sobie z zanieczyszczeniami - mikrostruktura liści lotosu sprawia, że padający deszcz
dokonuje oczyszczenia rośliny (rys. 9a) ten naturalny efekt odtworzono w farbie elewacyjnej - krople wody spływają
po powłoce, unosząc ze sobą cząsteczki zanieczyszczeń (rys. 9b); (materiały reklamowe firm budowlanych)
Rys. 10. Specjalne systemy farb elastycznych z wypełniaczami skutecznie przekrywają rysy i spękania starych
tynków (materiały reklamowe firm budowlanych)
Rys. 11. Katedra w Gnieźnie - do malowania elewacji użyto bardzo dyfuzyjnych farb silikatowych (materiały
reklamowe firm budowlanych)
W przypadku, gdy właściwości termoizolacyjne ścian zewnętrznych są niewystarczające
można zmodernizować je, przez przyklejenie płyt termoizolacyjnych, stosując metodę lekką,
mokrą.
a) b)

26. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Płyty te możemy zamocować na całej powierzchni lub przyklejać punktowo oraz na
krawędziach do ściany zewnętrznej. Przyklejenie na całej powierzchni zalecane jest w przypadku
równego podłoża. W takim przypadku klejącą zaprawę cementową nakłada się na odwrotną
stronę płyty termoizolacyjnej i rozprowadza ząbkowaną packą. Przyklejanie punktowo –
krawędziowe stosuję się w przypadku nierównego podłoża. Płyty izolacyjne mogą być wykonane
ze styropianu lub wełny mineralnej.
Kleje muszą spełniać następujące, podstawowe wymagania:
─ klej nie może wykazywać własności paroszczelnych,
─ do płyt należy stosować kleje bezrozpuszczalnikowe przeznaczone do tego celu.
Rys. 12. Mocowanie płyt termo – izolacyjnych (materiały reklamowe firm budowlanych)
Oprócz wymienionych sposobów modernizacji podłoża można wewnątrz budynków
zastosować jeszcze wiele innych rozwiązań, jak na przykład mocowanie płyt gipsowo –
kartonowych lub paneli ściennych.. Zastosowanie każdego z tych rozwiązań, jest sposobem na
modernizację podłoża, uzyskanie większej estetyki wnętrza, wzmocnienie trwałości podłoża.
Bardzo dobrym materiałem do wykonywania malarskich powłok ozdobnych na ścianach
wewnętrznych są płyty gipsowo – kartonowe zwane „suchym tynkiem”. Wykonywane są one
fabrycznie z modyfikowanego gipsu budowlanego i w trakcie produkcji obłożone specjalnym
kartonem, w celu nadania płycie elastyczności. Płyty produkowane są jako zwykłe, ogniochronne
i wodoodporne, o szerokościach 1200 mm – 1250 mm, długościach 2000 mm – 4000 mm
i standardowych grubościach 9,6 mm – 12,6 mm. Elementem wiążącym płytę ze ścianą,
a równocześnie zapewniającą jej sztywność, są placki z gipsu szpachlowego lub pasy gipsowo
kartonowe. Gdy ściany mają równą powierzchnie (odchyłki od płaszczyzny nie większe niż
3 mm) można zastosować klejenie płyt na cienkiej warstwie gipsu szpachlowego lub właściwego
kleju gipsowego W wypadku mocowania płyt wkrętami do przyściennego rusztu drewnianego
lub stalowego, przestrzenie można wypełnić wełną mineralną, aby zwiększyć właściwości
cieplne i dźwiękochłonne. Po ukończeniu mocowania płyt, ewentualne szczeliny między płytami
wypełnia się gipsem szpachlowym i nakłada z wierzchu papierową taśmę perforowaną
(szerokości 50 mm), dokładnie ją wyrównując i wciskając w świeżą szpachlówkę. Ostatecznym
wykończeniem suchych spoin jest ich przeszlifowanie drobnoziarnistym papierem ściernym.
Wilgotność podłoża jest istotnym czynnikiem wpływającym na jakość mocowania płyt gipsowo-
kartonowych. Zbyt suche podłoże, przez szybkie odciąganie wody z placków gipsowych,
powoduje ich zbyt szybkie twardnienie. W tym wypadku należy przed przystąpieniem do
montażu zwilżyć podłoże wodą.

27. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Powierzchnie okładzin z płyt gipsowo - kartonowych są dobrym podłożem do malowania.
Przed przystąpieniem do malowania, powierzchnię płyt gruntuje się. Gruntowanie pod
malowanie emulsyjne wykonuje się przy pomocy farby emulsyjnej, rozrzedzonej wodą
w proporcji: 1 część objętościowa farby emulsyjnej i 5 części objętościowych wody.
Gruntowanie pod malowanie olejne przeprowadza się przy użyciu pokostu lnianego,
rozrzedzonego rozcieńczalnikiem do farb olejnych, w proporcji 1:1. Do malowania płyt gipsowo
- kartonowych nie należy stosować farb wapiennych.
Rys. 13. Malowanie ścian z płyt gipsowo – kartonowych (materiały reklamowe firm budowlanych)
Do malowania płyt gipsowo – kartonowych można stosować wszelkie farby zalecane przez
producentów do podłoży gipsowych. W szczególności można używać farb emulsyjnych, farb
silikatowych, farb silikonowych zgodnie z technologią ich stosowania. Do pomieszczeń
narażonych na wilgoć stosujemy specjalne płyty gipsowo – kartonowe w kolorze seledynowym,
które posiadają zwiększoną odporność na zawilgocenie (patrz rys.14).
Rys. 14. Zastosowanie płyt gipsowo – kartonowych o zwiększonej odporności na zawilgocenie (materiały
reklamowe firm budowlanych)
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń
1. W jakim celu przeprowadzamy modernizacje podłoży?
2. Jakie znasz sposoby modernizacji podłoży?
3. Na jakich podłożach stosujemy tynki podkładowe renowacyjne?
4. Na jakich podłożach stosujemy membranę izolacyjną?

28. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
5. Do czego służą masy bitumiczne?
6. Jakie własności wykazują farby silikonowe i silikatowe?
7. Jak można zamocować płyty gipsowo – kartonowe na starym podłożu?
8. Jaki efekt końcowy daje zastosowanie tynku renowacyjnego?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz dwa wybrane przez siebie sposoby modernizacji podłoża. Napisz, jakie pozytywne
efekty wnosi ta modernizacja.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeanalizować poznane sposoby modernizacji podłoży,
2) opisać dwa wybrane sposoby modernizacji podłoży,
3) uzasadnić pozytywne efekty wymienionych modernizacji.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ dzienniczek ucznia,
─ przybory do pisania,
─ poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Stare podłoże pomalowane farbą olejną zostało zmodernizowane przez przyklejenie płyt
gipsowo – kartonowych. Dokonaj dwukrotnego malowania nowego podłoża o powierzchni 4m²
farbą emulsyjną o wydajności 0,125 litra na 1 metr kwadratowy (przy jednokrotnym
malowaniu). Do malowania użyj wałka malarskiego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) szkunko określić ilość farby emulsyjnej,
2) przygotować materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,
3) wykonać zadanie zgodnie z technologią malowania emulsyjnego,
4) wykonać zadanie przestrzegając przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
5) uporządkować miejsce pracy i wyczyścić narzędzia,
6) zgłosić gotowość wykonania ćwiczenia,
7) zaprezentować efekt wykonanej pracy z uzasadnieniem przyjętych rozwiązań.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ gotowa farba emulsyjna (kolor do wyboru),
─ pędzel płaski,
─ wałek malarski,
─ wiadro malarskie wraz z siatką ociekową,
─ folia ochronna,

29. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
─ mieszadło,
─ przedłużka do wałka,
─ poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Dokonaj renowacji podłoża o powierzchni 2m², zawierającego drobne rysy i pęknięcia,
używając specjalnej, gotowej farby elastycznej (patrz rys. 10 w poradniku dla ucznia).
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przygotować materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,
2) zabezpieczyć podłoże przed zabrudzeniem,
3) wykonać malowanie przestrzegając przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) uporządkować miejsce pracy i wyczyścić narzędzia,
5) zgłosić gotowość wykonania ćwiczenia,
6) zaprezentować efekt wykonanej pracy z uzasadnieniem przyjętych rozwiązań.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ gotowa farba silikonowa,
─ wiadro malarskie,
─ kratka malarska,
─ zestaw pędzli malarskich,
─ wałek malarski,
─ folia malarska,
─ taśma malarska,
─ poradnik dla ucznia.
4.4.4 Sprawdzian postępów
Czy potrafisz
Tak Nie
1) podać sposoby modernizacji podłoży?
2) wymienić i dobrać narzędzia i materiały do modernizacji
podłoży?
3) uzasadnić potrzebę przeprowadzenia modernizacji podłoży?
4) wskazać w jakich obiektach zachodzi szczególna potrzeba
modernizacji podłoży?
5) opisać modernizację podłoża przy użyciu płyt gipsowo -
kartonowych?
6) dokonać renowacji podłoża farbą o polepszonych
właściwościach elastyczności?

30. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
4.5. Naprawianie podłoży i usuwanie starych powłok
4.5.1. Materiał nauczania
Każde podłoże przeznaczone do naprawy należy ocenić pod względem stanu technicznego
oraz ustalić rodzaj uszkodzenia.
Większe ubytki i pęknięcia w ścianach wypełniamy gipsem budowlanym o podwyższonej
wytrzymałości (na 1 kg suchej mieszanki gipsowej – 0,6 litra wody). Gips budowlany jest
niezastąpiony również przy wypełnianiu otworów po kołkach oraz robotach instalacyjnych.
Należy jednak pamiętać, ze czas na naprawę przy użyciu tego materiału jest ograniczony
ze względu na szybkie wiązanie z wodą. (kilka minut od momentu zmieszania z wodą).
Używając gipsu szpachlujemy podłoże, starając się wciskać masę w szczelinę, a następnie
zatapiamy w masie taśmę zbrojącą (taka samą jak w przypadku spoinowania płyt).
Do szpachlowania całej powierzchni podłoża używamy gipsu szpachlowego, który
wsypujemy do naczynia z odmierzoną ilością wody. Proporcje mieszanki podane są na
opakowaniu gipsu i różnią się w zależności od zastosowania masy szpachlowej. Konsystencja
masy do napraw podłoży powinna być nieco bardziej gęsta niż do wykonywania gładzi. Gips
nadaje się do użycia po powtórnym zmieszaniu masy (po 5 minutach) i zachowuje swe
właściwości do 1,5 godziny. Po wykorzystaniu masy, wiadro i narzędzia należy wyczyścić, gdyż
pozostawione resztki gipsu skracają czas wiązania następnej porcji mieszanki.
Rys. 15. Przygotowanie masy szpachlowej (materiały reklamowe firm budowlanych)
Rys. 16. Wykonanie gładzi gipsowych (materiały reklamowe firm budowlanych)

31. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Do naprawy tynków z zapraw gipsowych lub gipsowo - wapiennych zaleca się używać tych
samych zapraw, aby utrzymać fakturę miejsc reperowanych, podobną do faktury tynku. W celu
przedłużenia właściwości roboczych zapraw gipsowych, stosuje się dodatek opóźniacza wiązania
gipsu.
Oprócz naprawy podłoży, występuje również konieczność usuwania starych powłok. Jeżeli
na podłożu znajduję się cienka warstwa powłoki farby klejowej, usuwa się ją, przez nasycenie
wodą i zmycie, za pomocą starego pędzla ławkowca. Jeżeli powłoki farby klejowej są grube,
należy zwilżyć je wodą i odspoić od tynku (po odczekaniu kilkunastu minut), przy pomocy
stalowej szpachli.
Powłoki z farby wapiennej, kazeinowej lub krzemianowej usuwa się przez zeskrobanie, po
uprzednim zwilżeniu wodą, za pomocą pędzla ławkowca. Ponieważ przy zeskrobywaniu starych
powłok trudno się ustrzec przed miejscowymi uszkodzeniami tynku, należy później dokonać
przetarcia podłoża papierem ściernym na sucho.
Stare powłoki olejne lub ftalowe można usunąć metodą ługowania, poprzez zmiękczanie
rozpuszczalnikami organicznymi lub opalanie powłok (patrz rys.17).
Rys. 17. Usuwanie starych powłok olejnych lub ftalowych: a) metodą ługowania b) metodą opalania (8, s.237)
Ługowanie powłok dokonuje się za pomocą specjalnych past, które należy nakładać na ich
powierzchnię, warstwą grubości około 2 mm, pozostawiając ją na 2 lub 3 godziny. Po upływie
tego czasu powłoka mięknie i daję się oddzielić od podłoża za pomocą stalowej szpachli.
Zeskrobane podłoże powinno być dokładnie spłukane wodą i wyszorowane szczotką. Tynki, jako
podłoża nasiąkliwe, pod wpływem ługowania powłoki stają się ponownie alkaliczne, dlatego
wymagają zneutralizowania przez fluatowanie. Przy ługowaniu należy zachować szczególną
ostrożność, pracując w gumowych rękawicach oraz natłuszczając ręce i skórę twarzy.
Usuwanie starych powłok przez zmiękczanie rozpuszalnikami organicznymi wykonuje się
w sposób zbliżony do ługowania. Materiał w postaci pasty lub płynu nakłada się na powłokę
szpachlą lub pędzlem, a zawarte w nim rozpuszczalniki szybko wnikają w powłokę, która ulega
spęcznieniu i łatwo zeskrobuje się za pomocą szpachli.
Opalanie zwane termicznym zmiękczaniem powłoki wykonuje się płomieniem benzynowej
lampy lutowniczej, płomieniem palnika gazowego albo strumieniem gorącego powietrza.
Czynność opalania należy prowadzić w takiej odległości, aby nie następowało przypalanie się
powłoki, a jedynie jej zmiękczenie promieniującym ciepłem.

32. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
W momencie tworzenia się pęcherzy należy zmiękczoną powłokę usunąć stalowa szpachlą
(patrz rys.17b). Metodę opalania możemy stosować na powłoki olejne , olejno – żywiczne
i ftalowe.
Obecnie zamiast lamp lutowniczych stosuje się nowoczesne elektryczne narzędzia
w kształcie pistoletu, umożliwiające nagrzewanie starych powłok strumieniem gorącego
powietrza o regulowanej temperaturze 100÷560ºC.
Rys. 18. Elektryczna nagrzewnica do usuwania starych powłok [8, s.186]
Zacieki i plamy na starych podłożach można usunąć przez zeskrobanie szpachelką farby,
a następnie pomalowanie podłoża farbą emulsyjną do wnętrz. Metoda ta nie daje jednak
gwarancji skuteczności i często zdarza się, że po pomalowaniu zaciek „wychodzi” na warstwę
farby i nadal jest widoczny. Lepszym sposobem jest usunięcie nie tylko farby ale fragmentu
tynku na którym powstał zaciek lub plama. Po ponownym otynkowaniu, można podłoże
pomalować. Metoda ta jest uciążliwa i pracochłonna.
Prostszą metodą jest pomalowanie samego zacieku lub plamy, emalią ftalową lub olejną,
a następnie, po wyschnięciu, przemalowanie całego podłoża farbą do malowania wnętrz. Plama
lub zaciek nie przeniknie przez warstwę emalii, jednak utworzona powłoka jest niemal
całkowicie nieprzepuszczalna dla pary wodnej i powietrza, skutkiem czego może pojawić się
wilgoć.
Najprościej usunąć zacieki i plamy przez zamalowanie specjalnymi farbami izolującymi,
które mają bardzo dobrą przyczepność do podłoża i zdolność całkowitego krycia plam i zacieków
(nawet bardzo uciążliwych do usunięcia). Farby takie nakładamy pędzlem, wałkiem lub gąbką.
4.5.2 Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakim materiałem wypełniamy większe ubytki i pęknięcia w podłożu?
2. Jak przygotowujemy gips budowlany do usunięcia ubytków i pięknieć podłoża?
3. W jaki sposób usuwamy plamy i zacieki na podłożu?
4. Przez jaki czas rozrobiony gips szpachlowy zachowuje swoje właściwości do wykonywania
prac naprawczych podłoża?
5. Na czy polega ługowanie starych powłok na podłożach?
6. Jak wykonuję się termiczne zmiękczanie powłok na podłożach?
a) – pistolet
b) ÷ e) – wymienne dysze do formowania kształtu strumienia
gorącego powietrza.

33. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj usunięcia pęknięć w podłożu, przygotowując do naprawy gips budowlany. Podłoże
nie zawiera innych uszkodzeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przygotować narzędzia do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować zgodnie z receptura gips budowlany,
3) wykonać polecone zadanie,
4) uporządkować miejsce pracy i wyczyścić narzędzia,
5) zgłosić gotowość wykonania ćwiczenia,
6) zaprezentować efekt wykonanej pracy z uzasadnieniem przyjętych rozwiązań.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ gips budowlany,
─ naczynie z wodą,
─ pojemnik na rozrobiony gips,
─ mieszadło,
─ wiertarka,
─ szpachla metalowa,
─ packa stalowa,
─ folia malarska,
─ taśma malarska.
Ćwiczenie 2
Usuń na przygotowanym fragmencie podłoża o powierzchni 1,5m² starą powłokę ftalową
metodą ługowania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przygotować materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,
2) zabezpieczyć miejsce pracy przed zabrudzeniami,
3) usunąć powłokę,
4) przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny w czasie wykonywania pracy,
5) uporządkować miejsce pracy i oczyścić narzędzia,
6) zgłosić wykonanie zadania,
7) zaprezentować wykonaną pracę.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ fabrycznie przygotowana pasta do ługowania,
─ rękawice ochronne,
─ szpachla stalowa,

34. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
─ szczotka druciana,
─ pędzel ławkowiec,
─ pojemnik z wodą,
─ folia ochronna,
─ pojemnik na odpady,
Ćwiczenie 3
Wykonaj szpachlowanie ściany o powierzchni 3m² w celu naprawy drobnych ubytków
przygotowaną samodzielnie masą szpachlową.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zaplanować sposób wykonania ćwiczenia,
2) organizować stanowisko robocze do ćwiczenia,
3) przygotować masę szpachlową,
4) wykonać szpachlowanie,
5) przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny w czasie wykonywania pracy,
6) zachować ład i porządek na stanowisku pracy,
7) dokonać samooceny wykonanej pracy i zaprezentować ją nauczycielowi,
8) określić przyczyny powstania ewentualnych błędów i sposoby uniknięcia ich w przyszłości.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ gips szpachlowy,
─ pojemnik z wodą,
─ szpachelka,
─ szpachla stalowa,
─ folia malarska,
─ wiadro malarskie,
─ taśma malarska,
─ mieszadło,
─ wiertarka,
─ drabina malarska,
Ćwiczenie 4
Usuń z podłoża o powierzchni 2m² starą powłokę olejną metodą opalania gorącym
powietrzem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zaplanować sposób wykonania ćwiczenia,
2) organizować stanowisko robocze do ćwiczenia,
3) przygotować narzędzia do ćwiczenia,
4) usunąć powłokę,
5) przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny w czasie wykonywania pracy,
6) zachować ład i porządek na stanowisku pracy,

35. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
7) dokonać samooceny wykonanej pracy i zaprezentować ją nauczycielowi,
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ przygotowane podłoże ze stara powłoką olejną,
─ elektryczna nagrzewnica do usuwania starych powłok,
─ szpachelka,
─ pojemnik na odpady,
─ folia ochronna,
─ taśma malarska,
─ okulary ochronne,
─ rękawice ochronne.
Ćwiczenie 5
Usuń starą powłokę klejową z przygotowanego podłoża o powierzchni 2m².
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zaplanować sposób wykonania ćwiczenia,
2) organizować stanowisko robocze do ćwiczenia,
3) przygotować narzędzia do ćwiczenia,
4) usunąć powłokę,
5) przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny w czasie wykonywania pracy,
6) zachować ład i porządek na stanowisku pracy,
7) dokonać samooceny wykonanej pracy i zaprezentować ją nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ przygotowane podłoże ze stara powłoką klejową,
─ pędzel ławkowiec,
─ szpachelka,
─ pojemnik z wodą,
─ folia ochronna,
─ taśma malarska,
─ poradnik dla ucznia.
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz Tak Nie
1) naprawić podłoże przez szpachlowanie jego powierzchni?
2) usunąć stare powłoki z farby klejowej?
3) usunąć stare powłoki z farby olejnej i ftalowej?
4) przygotować masę szpachlową?
5) dobrać odpowiedni materiał do usuwania plam i zacieków
na podłożu?
6) opisać sposób usuwania starych powłok przez opalanie?

36. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
4.6. Nakładanie nowych powłok malarskich
4.6.1. Materiał nauczania
Powlokę malarską stanowi naniesiona równomiernie na podłoże warstwa materiału
malarskiego, która po wyschnięciu (utwardzeniu się) wykazuje mocną przyczepność.
Przyczepność ta może być powiększona poprzez mniejsze lub większe wniknięcie materiału
malarskiego w pory podłoża. Powłoka malarska może się składać z jednej lub kilku warstw,
w zależności od rodzaju materiału malarskiego, rodzaju podłoża, wymagań technicznych,
estetycznych oraz warunków jej eksploatacji.
Powłoki wykonane na zewnątrz budynku, składają się z większej liczby warstw, niż powłoki
wewnętrzne. Podłoża, które pod wpływem temperatury rozszerzają się (drewno, metale,
tworzywa sztuczne), powinny być pokrywane powłokami wykazującymi dużą elastyczność
i dobrą przyczepność, na przykład: olejnymi, ftalowymi, emulsyjnymi, z dużą zawartością
spoiwa.
Powłoki na podłożach o niskim współczynniku rozszerzalności (tynki, beton, cegła), mogą
być mało elastyczne (z farb wapiennych, krzemianowych, emulsyjnych), z niską zawartością
spoiwa.
Specyficzny charakter wykonywania robót malarskich na budowie lub remontowanym
obiekcie budowlanym, ogranicza możliwości wyboru metod technologicznych. W warunkach
budowy najczęściej mają zastosowanie ręczne metody nakładania powłok malarskich. Są nimi:
─ malowanie pędzlem,
─ malowanie wałkiem malarskim,
─ nakładanie powłoki za pomocą szpachli.
Zmechanizowane metody:
─ natrysk mechaniczny (hydrauliczny),
─ natrysk hydrodynamiczny.
Malowanie pędzlem wymaga dużych umiejętności praktycznych, aby nie dopuścić do
powstania prześwitów podłoża, zacieków farby, zanieczyszczeń oraz niejednolitej grubości na
całej powierzchni.
Rys. 16. Malowanie pędzlem (8, s.72)
1 – kierunek nacisku dłoni na trzonek pędzla,
2 – kierunek przesuwu pędzla,
3 – farba wypełniająca pędzel,
4 – farba wypływająca z pędzla,
5 – strefa wygładzania farby,
6 – strefa wcierania farby,
7 – powierzchnia podłoża.

37. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
Wyroby przeznaczone do malowania wałkiem, powinny charakteryzować się dłuższym
czasem schnięcia oraz nie powinny zawierać rozpuszczalników agresywnych. Wałkiem można
nanosić wyroby emulsyjne, alkidowe, olejne, uretanowe oraz poliuretanowe. Wyroby schnące
fizycznie, jak akrylowe, winylowe i chlorokauczukowe, wymagają specjalnej techniki
nakładania, z uwagi na możliwość rozpuszczania poprzedniej warstwy.
Szpachlą nakładamy materiały malarskie cienką warstwą, po całkowitym wyschnięciu
i przeszlifowaniu papierem ściernym warstwy poprzedniej. Szpachlą nakładamy również powłoki
dekoracyjne, specyficznie fakturowane, z gęstych past.
Rys. 17. Dekoracyjny efekt liścia nałożony szpachlą (materiały reklamowe firm budowlanych)
Nakładanie powłok malarskich metodą natrysku hydraulicznego, polega na pokrywaniu
podłoża rozpyloną farbą, z dyszy aparatu natryskowego, pod ciśnieniem wywieranym za
pośrednictwem sprężonego powietrza w zbiorniku ciśnieniowym lub za pomocą pompy ssąco –
tłoczącej. Przy malowaniu natryskowym zyskujemy ponad pięciokrotnie większą wydajność
pracy, w porównaniu z malowaniem pędzlem.
Używając natrysku hydrodynamicznego, materiał powłokowy zostaje doprowadzony do
dyszy aparatu natryskowego pod bardzo dużym ciśnieniem (10÷50MPa). Po przepłynięciu przez
bardzo mały otwór dyszy aparatu, następuje doskonałe rozpylenie materiału powłokowego,
nawet przy użyciu bardziej gęstych materiałów powłokowych. Użycie natrysku powoduję
oszczędność 30% farby, 80% rozpuszczalnika, co ma duże znaczenie dla ochrony środowiska.
Eliminuje również, prawie całkowicie, powstawanie mgły farby, więc zapewnia lepsze warunki
pracy malarza.
Stosowane w budownictwie powłoki malarskie nie mają na ogół dużej trwałości, co
powoduje konieczność nałożenia nowych powłok.
Aby nałożyć nową powłokę emulsyjną na stare podłoże pokryte farbą olejną, należy usunąć
całkowicie starą powłokę, przez jej zmiękczenie (preparatami chemicznymi lub nagrzaniem
strumieniem gorącego powietrza), następnie sprawdzić chłonność podłoża, ewentualnie dokonać
gruntowania powierzchni. Na tak przygotowanym podłożu możemy wykonać malowanie farbą
emulsyjną. Dla uzyskania lepszego efektu równości ścian po gruntowaniu, możemy je
wyszpachlować i dopiero wtedy wykonać malowanie farbą emulsyjną.
Jeśli podłoże jest pokryte farbą klejową, należy je przygotować do pomalowania farbami
wodorozcieńczalnymi przez zwilżenie wodą, zeskrobanie starej powłoki i zmycie.
Po wyschnięciu należy je przeszlifować papierem ściernym, oczyszczając z resztek farby
klejowej, a następnie zagruntować preparatem gruntującym, aby zmniejszyć nasiąkliwość. Na tak
przygotowane podłoże nakładamy gotowe szpachlówki gipsowe i farby wodorozcieńczalne.
Gdy stare podłoże pomalowane jest farbą emulsyjną, a chcemy wykonać na nim lamperię
ftalową, należy sprawdzić stan techniczny podłoża, zmyć farbę emulsyjną wodą z detergentami,
w razie potrzeby przeszlifować powierzchnię papierem ściernym oraz uzupełnić nierówności

38. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
podłoża gotowymi szpachlówkami. Na tak przygotowane podłoże nakładamy gruntownik
pokostowy, którego zadaniem jest zmniejszenie nasiąkliwości podłoża. Następnie nakładamy
warstwę podkładową farby ftalowej i po jej całkowitym wyschnięciu nakładamy drugą,
nawierzchniową warstwę farby ftalowej. Farby ftalowe (alkidowe) stosowane są często do
wymalowań renowacyjnych.
Nakładanie nowych powłok malarskich na stare możemy wykonać farbami do „efektów
specjalnych”. Są to farby, które imitują różne materiały i wykończenia. Mogą je naśladować
kolorystyką, fakturą a nawet strukturą, jeżeli mają na swojej powierzchni wypukłości. Niektóre
z nich do złudzenia przypominają drewno, kamień, marmur, stiuki weneckie, ozdobne wyprawy
tynkarskie, czy też stare popękane tynki lub mury. Z podłoży przeznaczonych do pokrywania
takimi farbami należy usunąć jedynie stare łuszczące się powłoki oraz wszelkie powłoki z farb
klejowych. Powierzchnię należy potem umyć. Dokładne wyrównywanie powierzchni nie zawsze
jest konieczne, gdyż wiele dekoracyjnych powłok doskonale ukrywa wszelkie niedoskonałości
ścian.
Rys. 18. Zastosowanie farb dekoracyjnych w pomieszczeniu mieszkalnym (materiały reklamowe firm
budowlanych).
Farby dekoracyjne można nakładać na różne podłoża: gładki tynk, beton, istniejące powłoki
malarskie, płyty gipsowo – kartonowe, pilśniowe i wiórowe, a także powierzchnie pokryte
tapetami lub tkaniną. Oprócz pomieszczeń reprezentacyjnych, farby te świetnie nadają się do
pomieszczeń mieszkalnych (patrz rys.18). Nakładanie powłoki z farby dekoracyjnej można
wykonać pędzlem, wałkiem, szpachlą, gąbką, zwiniętą szmatką, zwiniętym papierem, dobierając
narzędzia według uznania i uzyskania odpowiedniego efektu.
4.6.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co stanowi powłokę malarską?
2. Jaką charakterystyczną cechę winny mieć powłoki na podłożu o wysokim współczynniku
rozszerzalności?
3. Jakie znasz ręczne metody nakładania powłok malarskich?

39. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
4. W jakich obiektach stosujemy ręczne metody nakładania powłok malarskich?
5. Jakie znasz zmechanizowane metody nakładania powłok malarskich?
6. Na czy polega nakładanie powłok malarskich metodą natrysku hydraulicznego?
7. Jak przygotować stare podłoże pokryte farbą olejną do malowania emulsyjnego?
8. Jakie znasz zalety farb dekoracyjnych?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zapisz zastosowanie i właściwości farb dekoracyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wypisać charakterystyczne właściwości farb dekoracyjnych,
2) wypisać zastosowanie farb dekoracyjnych,
3) zaprezentować notatkę nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ dzienniczek ucznia,
─ przybory do pisania,
─ materiały reklamowe firm budowlanych,
─ poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj malowanie natryskowe farbą wodorozcieńczalną, używając aparatu natryskowego
niskociśnieniowego (0,02÷0,1 MPa), na istniejącą na podłożu powłokę emulsyjną, nie
wymagającej wcześniejszej naprawy. Powierzchnia do malowania wynosi 3m².
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zaplanować sposób wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko robocze do ćwiczenia,
3) określić kolejność i kierunek natrysku,
4) dobrać i użyć środki ochrony indywidualnej,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do wykonania pracy,
6) zabezpieczyć stanowisko przed zabrudzeniem,
7) sprawdzić działanie aparatu natryskowego przed wykonaniem ćwiczenia,
8) pamiętać o zachowaniu szczególnej ostrożności przy użyciu aparatu natryskowego,
9) wykonać malowanie natryskowe,
10) wyczyścić użytą dyszę aparatu,
11) uporządkować miejsce pracy,
12) przedstawić efekt wykonanej pracy nauczycielowi,
13) określić przyczyny powstania ewentualnych błędów i podać sposoby uniknięcia ich
w przyszłości.

40. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ elektryczny aparat natryskowy,
─ farba emulsyjna, wcześniej przygotowana do malowania natryskowego,
─ folia malarska,
─ rękawice,
─ okulary ochronne,
─ wiadro malarskie.
Ćwiczenie 3
Nałóż za pomocą wałka malarskiego nową powłokę ftalową na stare podłoże, nie
wymagającej naprawy, pomalowane farbą emulsyjną,. Powierzchnia ściany do malowania
wynosi 2 m².
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zaplanować sposób wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować i zabezpieczyć przed zabrudzeniem stanowisko robocze do wykonania
ćwiczenia,
3) nałożyć nową powłokę ftalową na podłoże,
4) wykonać polecone zadanie zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
5) uporządkować miejsce pracy,
6) przedstawić nauczycielowi efekt wykonanej pracy,
7) określić przyczyny powstania ewentualnych błędów i sposoby uniknięcia ich w przyszłości.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ farba ftalowa,
─ rozpuszczalnik,
─ wałek z kuwetą malarską,
─ folia malarska,
─ taśma malarska,
─ poradnik dla ucznia,
─ mały pędzel płaski.
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz Tak Nie
1) nanieść nową powłokę malarską za pomocą pędzla?
2) nanieść nową powłokę za pomocą wałka malarskiego?
3) nanieść dekoracyjną powłokę malarską za pomocą szpachli?
4) wymienić najczęściej stosowane sposoby nakładania powłok
na zewnątrz i wewnątrz budynku?
5) dobrać narzędzia stosowane przy nakładaniu powłok malarskich?
6) nałożyć nowe powłoki malarskie na stare?
7) uzasadnić potrzebę tworzenia nowych powłok malarskich?
8) przygotować stare pomalowane podłoże do nowego malowania?

41. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
4.7. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót
4.7.1. Materiał nauczania
Warunki techniczne wykonywania robót malarskich w budownictwie określają następujące
normy:
─ PN-69/B-10280/Ap1:1999 Roboty malarskie budowlane farbami wodnymi
i wodorozcieńczalnymi, farbami emulsyjnymi,
─ PN-69/B-10285 Roboty malarskie budowlane farbami, lakierami i emaliami na spoiwach
bezwodnych (obecnie normy te nie są obowiązkowe, a stosowane dobrowolne).
Przedmiar robót jest to opracowanie obejmujące zestawienia planowanych robót
w kolejności technologicznej ich wykonania, obliczenie i podanie ilości ustalonych jednostek
przedmiarowych, wskazanie podstawy do ustalenia szczegółowego opisu robót lub szczegółowy
opis robót obejmujący wyszczególnienie i opis czynności wchodzących w zakres robót.
Opracowanie jest sporządzone przed wykonaniem robót na podstawie dokumentacji projektowej
i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót.
Obmiar robót to zestawienie robót według opisu w przedmiarze robót, lecz sporządzone po
wykonaniu robót.
Dla robót naprawczych i konserwacyjnych, obmiar robót malarskich przeprowadza się
zgodnie z następującymi zasadami:
1. Malowanie farbami wodorozcieńczalnymi ścian i sufitów gładkich w budynkach nowych,
mierzy się w metrach kwadratowych, w świetle ścian surowych, a w starych otynkowanych
budynkach w świetle tynków. Wysokość ścian mierzy się od wierzchu podłogi do spodu
sufitu.
2. Przy malowaniu farbami wodorozcieńczalnymi ścian i ich powierzchni, nie potrąca się
otworów do 3m², jeżeli ościeże i nadproża są również malowane. Jeżeli ościeża i nadproża
nie są malowane wówczas potrąca się powierzchnie otworów, mierzone w świetle ościeżnic
lub muru. Nie potrąca się jednak otworów i miejsc nie malowanych, o powierzchni do 1m².
Otwory ponad 3m² potrąca się, doliczając powierzchnię malowanych ościeży.
3. Malowanie wyrobami lakierniczymi ścian, sufitów i innych powierzchni gładkich obmierza
się w metrach kwadratowych, według rzeczywistych wymiarów. Z obliczonej powierzchni
nie potrąca się otworów i miejsc nie malowanych, o powierzchni do 0,25 m².
4. Powierzchnię podłóg, łącznie z listwami, obmierza się w świetle ścian surowych. Potrąca się
miejsca nie malowane, o powierzchni powyżej 1m².
5. Malowanie obustronne żeber grzejnika radiatorowego (kaloryferów) oblicza się w m² w ten
sposób, że powierzchnię jednego żebra mnoży się przez liczbę żeber, bez doliczania
powierzchni nóżek, uchwytów i rur doprowadzających o długości do 30 cm. Powierzchnię
żebra oblicza jako podwójną powierzchnię opisanego na nim prostokąta.
Przykład obliczenia powierzchni grzejnika radiatorowego według rysunku:
powierzchnia jednego żebra: 0,20 m (szerokość) x 1,00 m (wysokość) x 2 = 0,40 m²
0,40 m² x 16 (ilość żeber) = 6,40 m²

42. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
Rys. 19. Rysunek do przykładu obmiaru grzejnika radiatorowego (materiały reklamowe firm budowlanych).
Obliczanie ilości materiałów potrzebnych do wykonania robót naprawczych i renowacyjnych
odbywa się na podstawie określonego zakresu robót, zgodnie z instrukcjami producentów
materiałów do napraw i konserwacji oraz zasad podanych we wcześniej zrealizowanych
jednostkach modułowych.
Przy odbiorze robót naprawczych i renowacyjnych, powłoki nie powinny wykazywać smug,
plam zacieków, śladów pędzla, odprysków ani prześwitów starych powłok.
Nie dopuszcza się powłok wykazujących spękania, złuszczenia, widocznych plam lub
wgłębień w miejscach naprawy uszkodzeń.
Powłoki nie powinny:
─ ścierać się przy potarciu tkaniną,
─ wykazywać rozcierających się grudek pigmentów,
─ zawierać pigmentów szkodliwych dla zdrowia,
─ wydzielać przykrej woni.
Badania powłok wykonanych techniką wapienną, kazeinową, cementową, krzemianową,
olejną można przeprowadzać nie wcześniej jak po upływie 14 dni po zakończeniu robót
malarskich, natomiast powłoki wykonane techniką klejową i emulsyjną nie wcześniej niż po 7
dniach od wykonania powłoki.
Barwa powłok powinna być:
─ jednolita,
─ bez uwidaczniających się poprawek lub połączeń o różnym odcieniu i natężeniu,
─ gładka, lub wykazująca jednolitą fakturę powierzchni, zgodną z wzorcem.
Powłoka błyszcząca powinna mieć jednolity połysk, a matowa być jednolicie matowa (lub
półmatowa).
Wszystkie powłoki wykonane techniką olejną powinny wytrzymać próby:
─ ścierania,
─ zarysowania,
─ zmywania wodą z mydłem,
─ przyczepności do podłoża,
─ nasiąkliwości.
Dopuszcza się niejednolity odcień barwy powłoki na elewacjach budynku, w miejscach
naprawy tynku po hakach do mocowania rusztowań. Największa powierzchnia tych plam nie
powinna przekraczać 20 cm².

43. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
4.7.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie usterki mogą powstać na pomalowanym podłożu?
2. Jakie próby, potwierdzające prawidłowość wykonanych robót malarskich, można
przeprowadzić na pomalowanym podłożu?
3. Jakie zasady obowiązują przy obmiarze robót malarskich, wykonanych w czasie remontów
i konserwacji?
4. W jaki sposób dokonuje się obmiaru robót, w wyniku których został pomalowany grzejnik
radiatorowy?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podaj usterki zauważone na podłożu, na którym naniesiono nową powłokę malarską na starą
powłokę. Zapisz z jakiej przyczyny powstały zauważone usterki. Określ sposób wykonania
naprawy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) dokonać oględzin pomalowanego podłoża,
2) zidentyfikować usterki na podłożu,
3) wyjaśnić przyczyny ich powstania,
4) zapisać sposób dokonania naprawy,
5) przekazać nauczycielowi zapisane notatki.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ przygotowane przez nauczyciela pomalowane podłoża.
─ przybory do pisania,
─ dzienniczek ucznia.
Ćwiczenie 2
Oblicz ilość farby potrzebnej do pomalowania grzejnika radiatorowego, posługując się
rysunkiem nr 19 i informacjami z rozdziału 4.7.1 poradnika dla ucznia. Wydajność farby wynosi
0,125 l/m² .
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeanalizować rysunek numer 19,
2) przeczytać informacje, dotyczące sposobu obliczenia powierzchni do pomalowania,
3) obliczyć powierzchnię grzejnika do pomalowania,
4) oszacować potrzebną ilość farby,
5) zapisać wyniki obliczenia w (litrach),
6) przekazać nauczycielowi zapisane wyniki.

44. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ przybory do pisania,
─ dzienniczek ucznia,
─ poradnik dla ucznia,
─ kalkulator.
Ćwiczenie 3
Oblicz ilość farby emulsyjnej, która została zużyta na dwukrotne pomalowanie ścian i sufitu
Twojej pracowni malarskiej. Przyjmij, że ościeża i nadproża również zostały pomalowane.
Jednym litrem farby można pomalować około 8m² powierzchni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zmierzyć pomalowane powierzchnie przegród pracowni malarskiej,
2) obliczyć pomalowaną powierzchnię przegród,
3) obliczyć ilość zużytej farby,
4) zapisać otrzymane wyniki,
5) przedstawić wynik nauczycielowi
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ taśma miernicza,
─ drabina malarska,
─ przybory do pisania,
─ dzienniczek ucznia,
─ kalkulator.
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz Tak Nie
1) dokonać przedmiaru i obmiaru robót malarskich, naprawczych
i renowacyjnych?
2) dokonać odbioru technicznego robót malarskich, naprawczych
i renowacyjnych?
3) uzasadnić potrzebę dokonania odbioru robót?
4) wskazać jakim próbom wytrzymałościowym
poddawane są powłoki olejne?

45. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
4.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska na stanowisku pracy
4.8.1. Materiał nauczania
Malarskie roboty naprawcze i konserwacyjne stwarzają specyficzne zagrożenia, przede
wszystkim ze względu na rodzaj użytych w nich materiałów.
Przy stosowaniu materiałów niebezpiecznych, do których zaliczamy wapno, sodę
kaustyczną, pasty do ługowania powłok, materiały zawierające krzemionkę, związki ołowiu
i chromu, lakiery, farby zawierające lotne rozpuszczalniki organiczne i inne szkodliwe materiały,
należy zabezpieczyć oczy malującego okularami, skórę rąk i twarzy tłustym kremem, użyć
rękawic, odzieży i obuwia ochronnego oraz maski przeciwpyłowej. Z zastosowaniem materiałów
zawierających lotne rozpuszczalniki i rozcieńczalnikami oraz płynów do zmywania powłok,
stanowiących substancje węglopochodne związane jest nie tylko niebezpieczeństwo ich
szkodliwego oddziaływania na organizm ludzki, lecz także niebezpieczeństwo wybuchu, gdy
pary tych substancji osiągną odpowiedni stopień stężenia. W związku z tym, roboty malarskie
w pomieszczeniu, należy prowadzić przy otwartych oknach lub czynnej wentylacji,
zapewniającej co najmniej czterokrotną wymianę powietrza w ciągu godziny.
Roboty malarskie mogą stwarzać zagrożenia pożarowe z powodu nieprzestrzegania zasad
składowania materiałów łatwopalnych oraz używania otwartego ognia. W pomieszczeniach,
w których wykonujemy prace malarskie materiałami niebezpiecznymi, w widocznym miejscu
powinna znajdować się tablica ostrzegawcza oraz podstawowy sprzęt przeciwpożarowy.
Prace malarskie na wysokości powinny być prowadzone z prawidłowo wykonanych
rusztowań lub drabin. Rusztowanie powinno być mocno zakotwione. Drabiny nie mogą mieć
pęknięć, rozluźnień szczebli, a także nie mogą być przedłużane przez nadbicie stojaków. Nie
wolno pracować na deskach lub pomostach opartych na grzejnikach, umywalkach lub innym
wyposażeniu wewnątrz budynku.
Narzędzia elektryczne nie mogą mieć uszkodzonych przewodów. Należy je sprawdzać przed
każdym użyciem i poddawać fachowemu przeglądowi, połączonemu z pomiarem skuteczności
izolacji, nie rzadziej niż co miesiąc. Nie wolno używać narzędzi mających jakiekolwiek
uszkodzenia.
Szczegółowe zasady i przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska na stanowisku pracy przy wykonywaniu robót malarskich, w tym robót
malarskich naprawczych i renowacyjnych, zostały omówione szczegółowo w trakcie realizacji
programu jednostki modułowej 714[01].Z1.02.
4.8.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakiego sprzętu używamy do prac malarskich na wysokości?
2. Jakie środki ochrony stosuje malarz w czasie pracy z materiałami niebezpiecznymi?
3. Dlaczego wietrzymy pomieszczenia przy malowaniu farbami zawierającymi rozpuszczalniki
lotne?

46. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
44
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zapisz jakie materiały stanowią zagrożenia dla zdrowia przy robotach malarskich.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeczytać treść rozdziału 4.8,
2) zapisać materiały zagrażające zdrowiu,
3) przekazać notatkę nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
─ przybory do pisania,
─ dzienniczek ucznia.
4.8.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić materiały stanowiące zagrożenia dla zdrowia malarza?
2) uzasadnić konieczność wietrzenia pomieszczenia przy użyciu farb
zawierających rozpuszczalniki organiczne?

47. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
45
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Test składa się z zadań reprezentujących dwa poziomy wymagań: podstawowy (P)
i ponadpodstawowy (PP).
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie tego
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia

48. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
46
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Do procesów technologii prac malarskich nie należy
a) przygotowanie podłoża.
b) przygotowanie materiałów.
c) przygotowanie kadry pracowniczej.
d) wykonanie powłoki malarskiej.
2. Do właściwości fizycznych podłoża nie należy
a) struktura powierzchni.
b) czystość podłoża.
c) stałość objętości.
d) alkaliczność podłoża.
3. Nadmierna gładkość podłoża
a) obniża przyczepność do podłoża.
b) zwiększa przyczepność do podłoża.
c) nie wpływa wcale na przyczepność.
d) stabilizuje przyczepność podłoża.
4. Zwilżenie podłoża alkalicznego 1% roztworem alkoholowym fenoloftaleiny daję barwę
a) niebieską.
b) czerwoną.
c) żółtą.
d) zieloną.
5. Fluaty to
a) sole kwasu fluorokrzemowego.
b) wodne roztwory kwasu krzemowego.
c) wodne roztwory kwasu solnego.
d) sole kwasu solnego.
6. Do naprawy i wygładzania podłoży tynkowych nie używamy
a) zaprawy wapiennej.
b) zaprawy gipsowo – wapiennej.
c) zaprawy cementowo – wapiennej.
d) zaprawy cementowo – gipsowej.
7. Tłuste zanieczyszczenia podłoża usuwamy
a) ciepłą wodą.
b) zimną wodą.
c) ciepłym roztworem mydła.
d) rozpuszczalnikami organicznymi.

49. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
47
8. Membrana izolacyjna służy do skutecznej ochrony murów przed
a) wilgocią.
b) promieniowaniem UV.
c) zabrudzeniem.
d) wysoką temperaturą otoczenia.
9. Masy bitumiczne zabezpieczają mury przed
a) nasłonecznieniem.
b) wilgocią.
c) uszkodzeniami mechanicznymi.
d zmianą objętości.
10. Konsystencja gipsu szpachlowego w postaci masy do napraw podłoży powinna być
a) nieco gęstsza niż do wykonania gładzi.
b) nieco rzadsza niż do wykonania gładzi.
c) taka sama jak do wykonania gładzi.
d) dużo gęstsza niż do wykonania gładzi.
11. Cienką warstwę powłoki klejowej usuwa się przez
a) skrobanie po uprzednim zwilżeniu wodą pędzlem ławkowcem.
b) skrobanie bez uprzedniego zwilżania wodą.
c) zmywanie samą wodą za pomocą pędzla ławkowca.
d) pocieranie wilgotną tkaniną.
12. Termiczne zmiękczanie powłoki ftalowej to
a) polewanie jej gorącą wodą.
b) pocieranie nasączoną gąbką roztworem gruntownika.
c) opalanie urządzeniem do elektronagrzewu.
d) pomalowanie wodnym roztworem soli.
13. Do ręcznych metod nakładania nowych powłok nie należy
a) malowanie pędzlem.
b) malowanie wałkiem.
c) nakładanie farby szpachlą.
d) malowanie aparatem natryskowym.
14. Farba podkładowo – izolująca nie służy do
a) zabezpieczania tynków przed grzybami i pleśnią.
b) izolowania plam i zacieków na podłożu.
c) wzmocnienia podłoża.
d) tworzenia ozdobnej powłoki na podłożu.
15. Do malowania płyt gipsowo – kartonowych nie użyjemy farb
a) emulsyjnych.
b) silikatowych.
c) wapiennych.
d) silikonowych.

50. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
48
16. Przyczepność powłok do podłoży nie możemy sprawdzić przez
a) nacięcie ostro zakończonym nożem.
b) przyklejenie i oderwanie taśmy malarskiej.
c) przyłożenie do powierzchni kciuka zmoczonego wodą.
d) przeszlifowanie papierem ściernym.
17. Zmiękczenie farby olejnej nie wykonujemy przez
a) nagrzanie gorącym powietrzem.
b) nagrzanie płomieniem palnika gazowego.
c) nagrzanie lampą lutowniczą.
d) zmycie gorącą wodą.
18. Przedmiar robót nie zawiera
a) zestawienia planowanych robót.
b) podania ilości zestawionych jednostek przedmiarowych.
c) opisu robót do wykonania.
d) protokołu odbioru robót.
19. Podłoża do malowania nie możemy zmodernizować przez
a) wykonanie docieplenia oraz zabezpieczenie go warstwą ochronna i tynkiem.
b) ułożenie boazerii.
c) zamontowanie płyt kartonowo – gipsowych.
d) usunięcie starej powłoki malarskiej.
20. Obmiaru robót malarskich dokonujemy
a) po zakończeniu robót.
b) w czasie prowadzonych robót.
c) przed rozpoczęciem robót.
d) po wykonaniu części robót.

51. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
49
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Wykonywanie malarskich robót naprawczych i renowacyjnych 714[01].Z1.09
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź Punkty
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:

52. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
50
6. LITERATURA
1. Akademia Technik Malarskich (materiały szkoleniowe): Przygotowanie podłoży. Wrocław
2003
2. Bablick M.: Roboty malarskie i lakiernicze. Instalator Polski, Warszawa 1999
3. Murator nr 6/170 Warszawa 1998
5. Poradnik Henkel – Renowacje i izolacje starych budynków Stara Góra 2004
6. Ratza S.: Sami wykonujemy malowanie i tapetowanie. Wrocław 1998
7. Waliłko R.: Domowy fachowiec - Malowanie (miesięcznik nr7/54), Warszawa 1989
8. Wolski Z.: Roboty malarskie. WsiP, Warszawa 1989
Przydatne adresy internetowe:
www.ceresit.pl
www.atm.edu.pl
www.cekol.pl
www.dekoral.pl
www.polifarb-debica.pl
Normy i katalogi:
1. Katalog Nakładów Rzeczowych nr 4-01. „Orgbud” Spółka z o.o. Warszawa 1998
2. Katalog Polskich Norm 2000. Wybór norm budowlanych cz. 1-3. Polski Komitet
Normalizacyjny, Warszawa 2000.
Akty prawne:
1. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j.Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016
z późniejszymi zmianami).
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 41).