Malarz-tapeciarz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Monika Galos
Malowanie techniką kazeinową i krzemianową
714[01].Z1.06
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

1
Recenzenci:
mgr inż. Szablewska Ewa
mgr inż. Romik Zbigniew
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Machnik Marek
Konsultacja:
mgr inż. Machnik Marek
mgr inż. Sagan Teresa
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[01].Z1.06
Malowanie techniką kazeinową i krzemianową, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu Malarz – tapeciarz 714[01]
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Materiał nauczania 6
4.1.Rodzaje farb kazeinowych, właściwości i zastosowanie 6
4.1.1. Materiał nauczania 6
4.1.2. Pytania sprawdzające 8
4.1.3. Ćwiczenia 8
4.1.4. Sprawdzian postępów 10
4.2. Farby krzemianowe - właściwości i zastosowanie 11
4.2.3. Ćwiczenia 13
4.3. Przygotowanie podłoża pod malowanie kazeinowe i krzemianowe 16
4.4. Malowanie farbami kazeinowymi 20
4.5. Malowanie farbami krzemianowymi 23
4.6. Obliczanie zużycia farb kazeinowych i krzemianowych 26
4.7. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót 28
4.7.1. Materiał nauczania. 28
4.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska
dotyczące malowania techniką kazeinową i krzemianową 31
5. Sprawdzian osiągnięć 33
6. Literatura 38

3
1. WPROWADZENIE
Uczysz się zawodu malarz - tapeciarz, wykorzystując modułowy program nauczania.
Program taki zakłada, że w trakcie jego realizacji wykazujesz się dużą aktywnością
i amodzielnie rozwiązujesz wiele problemów zawodowych. W ten sposób nabywasz
konkretne kwalifikacje, stanowiące podstawę do zatrudnienia, a następnie do awansu
zawodowego.
Do nauki otrzymujesz poradnik „Malowanie techniką kazeinową i krzemianową”, który
zawiera:
− wymagania wstępne, czyli tę część wiedzy i umiejętności opanowanych w trakcie
realizacji programu poprzednich jednostek modułowych, która będzie Ci niezbędna do
realizacji materiału tej jednostki modułowej (co już musisz umieć, aby nauczyć się
czegoś nowego),
− wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem (czego nowego
się nauczysz),
− nowy materiał nauczania (co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać
ćwiczenia),
− zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane treści i możesz już
rozpocząć realizację ćwiczeń (czy możesz już przystąpić do ćwiczeń),
− ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych
(co i w jaki sposób masz wykonać praktycznie),
− sprawdziany postępów (sam możesz sprawdzić, czy już potrafisz poradzić sobie
z problemami, jakie wcześniej rozwiązywałeś),
− zestawy zadań testowych (w jaki sposób nauczyciel sprawdzi i potwierdzi poziom Twojej
wiedzy),
− literaturę i wykaz niezbędnych norm (gdzie zaglądnąć, aby więcej wiedzieć i lepiej
wykonać zadania). Poradnik nie jest podręcznikiem ani tym bardziej kompendium
wiedzy związanej z zawodem. Aby zdobyć więcej interesujących Cię informacji, musisz
sięgnąć do przedstawionych pozycji, które przedstawiają najbardziej aktualną wiedzę w
zawodzie. Pamiętaj, że przedstawiony wykaz literatury nie jest czymś stałym i w każdej
chwili mogą pojawić się na rynku nowe pozycje.
Po przeczytaniu każdego pytania ze sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim
miejscu TAK albo NIE – właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedź. Odpowiedzi NIE wskazują
na luki w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach
jeszcze raz powróć do elementów programu nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie
(względnie jego elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi
brzmiały TAK.
Po opanowaniu programu jednostki modułowej, nauczyciel sprawdzi poziom Twoich
umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz
zadanie praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów
podejmie decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. Aby zapoznać się
z taką formą sprawdzania kwalifikacji, zakresem kontroli oraz poznać kryteria oceniania,
przejrzyj przykładowe zadania kontrolne.
W każdej chwili (z wyjątkiem testów końcowych) możesz zwrócić się o pomoc do
nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz
daną czynność.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać regulaminów,
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcji przeciwpożarowych i zasad ochrony
środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z odpowiednimi przepisami
zapoznasz się w trakcie nauki.

4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:
− stosować terminologię budowlaną,
− odróżniać technologie wykonania budynku,
− przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
− stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
− rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,
− odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
− posługiwać się dokumentacją budowlaną,
− wykonywać przedmiary i obmiary robót,
− wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
− organizować stanowiska składowania i magazynowania,
− transportować materiały budowlane,
− rozpoznawać i dobierać farby i materiały pomocnicze do prac malarskich,
− dobierać rodzaj i kolor farby w zależności od funkcji i charakteru pomieszczenia,
obiektu,
− przygotowywać farby i materiały pomocnicze do malowania,
− rozpoznawać oraz dobierać ręczne i mechaniczne narzędzia i sprzęt malarski,
− odczytywać dokumentację budowlaną w celu rozpoznania rodzaju robót malarskich,
− oceniać warunki techniczne przystąpienia do malowania,
− stosować ogólne zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
w trakcie przygotowania podłoża i wykonywania robót malarskich.

5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− nazwać i dobrać składniki farby kazeinowej,
− nazwać i dobrać składniki farby krzemianowej,
− odmierzyć składniki farby kazeinowej i krzemianowej,
− przygotować farbę kazeinową i krzemianową,
− przygotować podłoże pod malowanie farbą kazeinową i krzemianową,
− dobrać narzędzia oraz sprzęt do malowania farbami kazeinowymi i krzemianowymi,
− nanieść powłoki malarskie z farby kazeinowej i krzemianowej,
− wykonać powłoki malarskie na elewacji budynku,
− zorganizować stanowisko robocze do malowania farbami kazeinowymi i krzemianowymi,
− określić szacunkowo ilość potrzebnego materiału,
− zmontować rusztowanie do wykonania robót elewacyjnych,
− dokonać obmiaru robót malarskich,
− dostarczyć materiały do malowania techniką kazeinową i krzemianową na stanowisko
robocze,
− wykonać malowanie farbami krzemianowymi i kazeinowymi z zachowaniem przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska.

6
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Rodzaje farb kazeinowych, właściwości i zastosowanie
4.1.1. Materiał nauczania
Techniką kazeinową określa się proces technologiczny wykonywania powłok
kazeinowych za pomocą farb kazeinowych. Spoiwem farby kazeinowej jest kazeina (chudy
twaróg). Kazeina jest głównym składnikiem mleka. Mleko krowie zawiera jej około 45%.
Kazeinę otrzymuje się z twarogu, powstałego w temperaturze 60°C, z mleka sztucznie
zakwaszonego. Do celów malarskich twaróg, z którego otrzymuje się kazeinę musi powstać
z mleka odtłuszczonego i świeżego. Kazeina nie rozpuszcza się w wodzie, jedynie pęcznieje.
Rozpuszcza się tylko pod działaniem alkaliów, dając silny klej, zdolny emulgować olej
i lakiery. Po wyschnięciu zmienia objętość i ma skłonność do pękania.
Roztwory kazeinowe otrzymane przy pomocy wapna są po wyschnięciu nierozpuszczalne
w wodzie. Roztwory kazeinowe nie wymagają specjalnych substancji konserwujących,
ponieważ rozpuszczalniki kazeiny jednocześnie je konserwują.
W technice kazeinowej można wyodrębnić trzy rodzaje farb kazeinowych:
− Farba kazeinowo – wapienna, składa się ze świeżego twarogu lub suszonej kazeiny
i ciasta wapiennego. W celu przyrządzenia spoiwa, stosujemy odtłuszczony i bardzo
świeży twaróg, dodając do niego ciasto wapienne w stosunku objętościowym 1 : 2 lub
1 : 3. Zamiast ciasta wapiennego można zastosować wapno suchogaszone. Innym
sposobem jest stosowanie kazeiny w postaci drobnego, żółtego proszku. Należy najpierw
namoczyć ją w wodzie, utrzeć z ciastem wapiennym w proporcji 5 : 1, a następnie
rozcieńczyć wodą. Spoiwo przygotowuje się codziennie świeże. Pigmenty do tej farby
muszą być odporne na alkalia. Farba kazeinowo - wapienna jest bardzo trwała. Po
wyschnięciu jest niezmywalna i odporna na wilgoć. Jest jednak wrażliwa na niską
temperaturę (poniżej -20o
C). Tworzy się wówczas na powierzchni powłoki drobna siatka
pęknięć. W klimacie łagodnym może być stosowana na zewnątrz. Cechą
charakterystyczną farby kazeinowo – wapiennej jest dość wysoka alkaliczność, co
powoduje, że stanowi idealną powłokę na świeże alkaliczne tynki wapienne oraz
cementowo - wapienne. Powłoki z farb kazeinowo – wapiennych są stosowane na
powierzchniach wewnętrznych i zewnętrznych, szczególnie do malowania pomieszczeń
narażonych na zmianę temperatury i wilgotności powietrza (hale produkcyjne, hale
dworcowe, kościoły), a także do wnętrz o wysokim poziomie wymagań sanitarnych
(szpitale). Powłoki takie są odporne na chwilowe zawilgocenia oraz na działanie bakterii.
− Farba kazeinowo – klejowa, spoiwem jest klej kazeinowy, produkowany fabrycznie,
z dodatkiem boraksu, sody lub amoniaku. Klej rozpuszcza się w wodzie. Po upływie pół
godziny klej należy przecedzić przez sito. Pigmenty nie muszą być odporne na alkalia,
gdyż klej kazeinowy ma słaby odczyn alkaiczny. Jednak w przypadku malowania na
świeżym tynku, należy stosować pigmenty odporne na alkalia. Farba kazeinowo –
klejowa ma zastosowanie na podłożu o odczynie alkalicznym - na świeżych tynkach lub
betonach. Wchodzi w reakcję chemiczną z wodorotlenkiem wapniowym, w wyniku
czego następuje przemiana części kazeiny na kazein wapnia, podobnie jak w farbie
kazeinowo – wapiennej. Powłoka taka ma zastosowanie w robotach elewacyjnych, gdyż
jest odporna na wpływy atmosferyczne.
− Farba kazeinowo – emulsyjna, zwana dawniej temperą kazeinową, jest mieszaniną
kleju kazeinowego z olejem, na przykład pokostem. Farba taka nazywana jest farbą
kazeinowo - pokostową. Przyrządzenie farby polega na wlaniu pokostu lnianego do 10 %
roztworu kleju kazeinowego, przy bardzo energicznym mieszaniu, najlepiej jednak

7
mieszać te składniki za pomocą mieszadła elektrycznego lub w specjalnych
mieszalnikach zwanych emulsatorami. Pigmenty nie muszą być odporne na alkalia. Farba
kazeinowo – emulsyjna ma zastosowanie w pomieszczeniach i na elewacjach, podobne
jak w technice emulsyjnej. W przypadku stosowania farby na podłożu alkalicznym może
wystąpić zmydlenie się składnika pokostowego.
Farby kazeinowe przyrządza się podobnie jak farby klejowe.
Tabela 1 Przykładowe receptury farb kazeinowych [10]
Składniki farby na 10 l
Spoiwo
10% roztwór
Nr Rodzaje farby
i zastosowanie
Pigmenty i
wypełniacze
(kg)
spoiwa
kazeinowo –
wapiennego
(l)
kleju
kazeinowego
(l)
Pokost
(kg)
Ałun
glinowo -
potasowy
(kg)
1 Farba kazeinowo
– wapienna do
robót
elewacyjnych
5 ÷ 6 do 10 _ _
2 Farba kazeinowo
- klejowa do
robót
wewnętrznych
6 ÷ 7 _ do 10 l
objętości
farby
_ _
3 Farba kazeinowo
– pokostowa do
robót
elewacyjnych
- do malowania
pędzlem
- do natrysku
5,5 ÷ 6
5,5 ÷ 6
_
do 10 l
objętości
farby 0,3
0,3
-
0,8
Powłoki z farby kazeinowych nie powinny zawierać więcej niż 10% kazeiny, gdyż
inaczej pękają.
Omówione farby były stosowane dawniej – obecnie wyparły je gotowe do użytku farby
dyspersyjne, charakteryzujące się lepszymi właściwościami. Farby te zawierają żywice
akrylowe, styrenowo - akrylowe lub polioctanowe.

8
Tabela 2 Przykłady zastosowania farb kazeinowych [10]
Podłoże Gruntownik Rodzaj farby
niemalowane mleko wapienne kazeinowo – wapienna,
kazeinowo – emulsyjna
Tynki
zwykłe,
wszystkich
rodzajów,
kategorii III,
IV, podłoża
betonowe
malowane roztwór z szarego
mydła
kazeinowo – wapienna
Tynki gipsowe (sztablatury)
i gipsowo – wapienne, płyty
pilśniowe, drewno
jak przy malowaniu
farbami klejowymi
kazeinowo – klejowa,
Farbywodnekazeinowe
Tynki jak wyżej malowane,
płyty pilśniowe porowate, suche
tynki , tektura
bez podkładu kazeinowo – klejowa
kazeinowo – wapienna
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest kazeina?
2. Jakie znasz rodzaje farb kazeinowych?
3. Jak sporządzić klej kazeinowy?
4. Jaka jest przykładowa receptura farby kazeinowo – wapiennej?
5. Jakie przyrządzić farbę kazeinowo – klejową?
6. Jakie pigmenty można użyć do farby kazeinowo – emulsyjnej?
7. Gdzie stosujemy farbę kazeinowo – wapienną ?
8. Na jakich podłożach malujemy farbą kazeinowo – klejową?
9. W jakiej temperaturze można malować farbą kazeinową?
10. Co jest cechą charakterystyczną farby kazeinowo – wapiennej?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj klej kazeinowy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować odpowiednie narzędzia,
3) przygotować klej kazeinowy zgodnie z poleceniem nauczyciela,
4) obserwować zmiany zachodzące podczas mieszania,
5) zapisać wyniki obserwacji,
6) uporządkować stanowisko.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− wiadro,
− mieszadło,
− kazeina w proszku,
− woda,
− sito malarskie.

9
Ćwiczenie 2
Spośród różnych składników farb wybierz składniki farby kazeinowo – wapiennej.
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać składniki farby,
3) sformułować wnioski i zapisać je w zeszycie.
− klej kazeinowy,
− ciasto wapienne,
− kreda malarska,
− pigment,
− pokost lniany,
− mydło szare,
− wapno suchogaszone,
Ćwiczenie 3
Przygotuj 5 litrów farby kazeinowo – klejowej.
1) przygotować stanowisko robocze,
2) pobrać z magazynu składniki farby kazeinowo - klejowej,
3) pobrać z magazynu narzędzia i sprzęt,
4) zważyć składniki zgodnie z recepturą,
5) wymieszać składniki farby do odpowiedniej konsystencji,
6) przecedzić farbę przez sito,
7) obserwować zmiany zachodzące podczas mieszania składników,
8) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa higieny pracy,
9) uporządkować stanowisko pracy.
− klej kazeinowy,
− glinka malarska,
− pigmenty (ultramaryna),
− wiaderko,
− mieszadło,
− waga,
− pojemnik cechowany,
− sito malarskie.
Ćwiczenie 4
Porównaj właściwości farb kazeinowych. Odpowiedz, w jakiej temperaturze stosuje się
takie farby?

10
1) wyszukać w czasopismach lub w Internecie wiadomości na temat techniki kazeinowej,
2) sformułować nioski zapisać do zeszytu i zaprezentować nauczycielowi.
− czasopisma branżowe: Murator, Cztery Kąty, Domowy Fachowiec,
− komputer z dostępem do Internetu,
− Poradnik majstra budowlanego.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz TAK NIE
1) przygotować klej kazeinowy?  
2) dobrać składniki farby kazeinowo – wapiennej, w odpowiednich proporcjach?  
3) dobrać składniki farby kazeinowo – klejowej, w odpowiednich proporcjach?  
4) dobrać składniki farby kazeinowo – pokostowej, w odpowiednich proporcjach?  
5) przygotować kazeinę?  
6) przygotować farbę kazeinowo - wapienną?  
7) przygotować farbę kazeinowo - klejową?  
8) przygotować farbę kazeinowo - pokostową?  
9) określić właściwości i zastosowanie farby kazeinowo - klejowej?  
10) określić właściwości i zastosowanie farby kazeinowo - wapiennej?  
11) określić właściwości i zastosowanie farby kazeinowo - emulsyjnej?  

11
4.2. Farby krzemianowe - właściwości i zastosowanie
Techniką krzemianową nazywa się malowanie farbą krzemianową, której spoiwem jest
szkło wodne potasowe (nazwa chemiczna - wodny roztwór krzemianu potasu K2O SiO2 H2O).
Jest ono wytwarzane z szklistego krzemianu potasu, wodorotlenku potasu i wody. Szkło
wodne potasowe jest produkowane metodą chemiczną. Farby krzemianowe utwardzają się
pod wpływem pobrania dwutlenku węgla z powietrza oraz wysychania.
W obecnych czasach farbę krzemianową nazywa się farbą silikatową lub farbą Keima.
Farby krzemianowe można podzielić na trzy rodzaje:
− przygotowane fabrycznie, wieloskładnikowe mieszanki do przygotowywania farby,
− przygotowane fabrycznie, jednoskładnikowe, gotowe farby,
− farby przygotowane samodzielnie przez malarza, w oparciu o podaną recepturę.
Farby wieloskładnikowe, przygotowane fabrycznie, składają się z:
− spoiwa, nazywanego fiksatywem, w postaci szkła wodnego potasowego, z niewielkim
dodatkiem szkła wodnego sodowego,
− specjalnego fluatu, który dodaje się do spoiwa, zgodnie ze wskazaniami producenta,
− specjalnych pigmentów, odpornych na działanie szkła wodnego,
− wypełniaczy (kredy pławionej).
Przygotowanie farby krzemianowej, produkowanej fabrycznie, polega na dokładnym
wymieszaniu składników, zgodnie ze wskazaniami producenta. Do 1 kg suchej farby
krzemianowej dodaje się 1,15 litra fiksatywu. Suchą mieszankę wsypuje się do fiksatywu,
energicznie miesza, a następnie przecedza się ją przez sito Konsystencję farby powinno się
regulować, dodając wodę.
Przykładowa receptura farby krzemianowej:
− 7.5 l roztworu szkła wodnego potasowego, rozcieńczonego wodą,
− 2,5 kg kredy pławionej,
− 2,5 kg mączki kwarcowej (mielonego piasku),
− 1.25 kg talku technicznego,
− 2.1 kg pigmentów.
Wszystkie te składniki należy ze sobą wymieszać za pomocą mieszadła mechanicznego
i przecedzić przez sito. W razie potrzeby, konsystencje farby reguluje się przez dodanie wody.
Otrzymamy w ten sposób około 20 litrów farby krzemianowej. Farbę krzemianową należy
przyrządzać w ilości umożliwiającej jej zużycie w ciągu jednego dnia.
Stosowane obecnie w budownictwie gotowe farby krzemianowe należy przed użyciem
dokładnie wymieszać. Do malowania należy używać wałka futrzanego, pędzla lub aparatu
natryskowego. Dopuszczalny dodatek wody (w celu skorygowania konsystencji farby) nie
może przekroczyć 5%. Minimalna temperatura podczas pracy wynosi +5 o
C. Kolejną warstwę
nanosi się na całkowicie wyschniętą, poprzednią warstwę farby.
Farby krzemianowe są odporne na wpływy atmosferyczne, wilgoć, zmywanie wodą,
zmywanie środkami dezynfekującymi. Nie ulegają zmianom pod wpływem promieniowania
słonecznego. Mają bardzo dobrą przyczepność do tynku, powierzchni ceglanych,
betonowych, kamiennych i szkła. Mogą być przygotowywane w kolorach jasnych, półpełnych
i pełnych. Zastosowane na drewnie podnoszą jego ognioodporność. Trwałość powłoki wynosi
kilkadziesiąt lat. Farby krzemianowe różnią się rodzajem spoiwa, czyli substancji tworzącej
powłokę malarską, właściwościami użytkowymi oraz ceną. Spoiwo, obok pigmentów

12
i innych dodatków, jest głównym składnikiem farb i ono decyduje o właściwościach
materiału.
Farby silikatowe wykonane są na bazie potasowego szkła wodnego (krzemianu potasu).
Przeznaczone są do podłoży mineralnych - wykazują doskonałą przyczepność, dzięki
chemicznemu wiązaniu z ich składnikami. Farby silikatowe są odporne na agresywne
składniki tynków mineralnych, co daje możliwość malowania ich przed zakończeniem
okresu karbonatyzacji (skraca to w znacznym stopniu przerwy technologiczne). Odporne są
również na opady atmosferyczne, wietrzenie i agresywne składniki zawarte w środowisku
naturalnym. W wyniku reakcji szkła wodnego z dwutlenkiem węgla z powietrza, tworzą
przyczepną do podłoża, mikroporowatą powłokę, przepuszczającą parę wodną i gazy,
umożliwiając odparowanie wody z malowanych materiałów. Farby te nie tworzą błony
powierzchniowej, tylko wnikają w pory podłoża, doskonale oddając strukturę malowanej
powierzchni.
Farby silikatowe nadają się do pokrywania powierzchni malowanych innymi farbami
nieorganicznymi - wapiennymi, cementowymi. Nie nadają się natomiast do malowania
istniejących już powłok z farb organicznych (akrylowych bądź silikonowych), nawet gdy są
one w dobrym stanie. Farby silikatowe można stosować na wilgotne podłoża. Tynki
cienkowarstwowe można malować już następnego dnia. Tradycyjne tynki muszą nieco
przeschnąć - można je malować po siedmiu - dziesięciu dniach. Z uwagi na właściwości,
farby silikatowe stosuje się często do renowacji zabytków. Przy wyborze farby należy wziąć
pod uwagę rodzaj i jakość podłoża oraz warunki w jakich pomalowane powierzchnie będą
eksploatowane.
Do farb krzemianowych można też zaliczyć farby silikonowe czyli (krzemoorganiczne),
produkowane są na bazie żywic silikonowych. Spoiwem tych farb jest emulsja silikonowa.
Farby te są produkowane fabrycznie. Przygotowuje się je zgodnie z instrukcją producenta.
Emulsja silikonowa powoduje hydrofobizację powłoki. Woda nie ma dostępu do wnętrza
materiału i jest wręcz „odpychana” od powierzchni. W związku z tym, powłoka wytworzona
przez farbę nie jest penetrowana przez wodę i tworzy środowisko mniej podatne na skażenie
mikrobiologiczne. Porosty i grzyby dużo chętniej atakują powłoki przenikalne dla wody,
z wytworzonymi kraterami i porami. Zredukowana jest także skłonność do zabrudzeń.
Powłoka posiada właściwości antyadhezyjne – brud i kurz są mniej przyczepne do elewacji,
a sama elewacja oczyszcza się pod wpływem opadów atmosferycznych. Przy swojej
hydrofobowości, mikroporowata struktura powłok zapewnia jednocześnie bardzo dobrą
przepuszczalność dwutlenku węgla i innych gazów oraz umożliwia odparowanie wilgoci
z podłoża. Farby silikonowe można nakładać na nowe powierzchnie oraz stosować do
renowacji starych, niemalowanych i malowanych elewacji, do nakładania na beton, żelbet,
tynki cementowo - wapienne, polimerowo - cementowe. Doskonale nadają się do ochrony
i malowania wszelkich elewacji budynków mieszkalnych, biurowych, przemysłowych,
zabytkowych i sakralnych. Polecane są również do stosowania w budownictwie drogowym,
do ochrony antykorozyjnej konstrukcji betonowych, żelbetonowych i sprężonych, mostów,
wiaduktów, krawężników. Są odporne na spaliny, słońce, ozon, promieniowanie UV
(ultrafioletowe) i kwaśne deszcze.

13
1. Jaka substancja jest spoiwem w farbie krzemianowej?
2. Jak nazywamy inaczej farbę krzemianową?
3. Jaki jest skład farby krzemianowej?
4. Jaka substancja jest spoiwem farb silikatowych?
5. W jaki sposób przyrządza się farbę krzemianową?
6. Na jakim podłożu zastosujesz farbę krzemianową?
7. Czym różnią się farby silikatowe od silikonowych?
8. Na jakich podłożach nie wolno stosować farby krzemianowej ?
9. W wyniku jakiej reakcji tworzy się mikroporowata powłoka przepuszczająca parę wodną
i gazy?
10. Jakie właściwości ma farba krzemianowa silikatowa?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj składniki farby krzemianowej.
1) rozpoznać składniki farby krzemianowej,
2) sformułować wnioski i zapisać je.
− klej kazeinowy,
− ciasto wapienne,
− kreda malarska,
− pigment,
− pokost lniany,
− mydło szare,
− szkło wodne potasowe,
− mielony piasek,
− talk techniczny,
− zeszyt.
Ćwiczenie 2
Przygotuj farbę krzemianową w ilości 5 litrów.
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować narzędzia i sprzęt potrzebny do wykonania ćwiczenia,
3) odmierzyć odpowiednią ilość farby,
4) wymieszać farbę krzemianową,
5) przecedzić farbę przez sito,
6) zaobserwować zmiany zachodzące podczas mieszania składników,

14
7) zanotować wyniki obserwacji,
8) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa higieny pracy,
9) uporządkować stanowisko pracy.
− sucha farba krzemianowa z recepturą producenta,
− pigment biel cynkowa,
− woda o niskiej zawartości soli mineralnych
− pojemnik cechowany, waga,
− mieszadło, wiadro,
− środki ochrony osobistej.
Ćwiczenie 3
Porównaj właściwości farb silikatowych i silikonowych i odpowiedz, czym się różnią.
1) poszukać innych informacji o farbach silikonowych i silikatowych w czasopismach,
Internecie lub w poradnikach budowlanych.
2) sformułować wnioski, zapisać do zeszytu i przedstawić je nauczycielowi.
− czasopisma branżowe Murator, Cztery Kąty, Domowy Fachowiec,
− komputer z dostępem do Internetu,
Ćwiczenie 4
Sprawdź czy powłoka z farby silikatowej jest odporna na ścieranie.
1) wymalować fragment ściany farbą silikatową, za pomocą pędzla,
2) przetrzeć po wyschnięciu pomalowaną powierzchnię szmatką,
3) zaobserwować czy powłoka starła się,
4) sformułować wnioski i przedstawić je nauczycielowi.
− farba silikatowa,
− pędzel,
− szmatka,
− wiadro.

15
1) rozpoznać składniki farby krzemianowej?  
2) dobrać składniki farby krzemianowej w odpowiednich proporcjach?  
3) wymieszać farbę krzemianową?  
4) sprawdzić odporność powłoki krzemianowej na ścieranie?  
5) określić właściwości i zastosowanie farby silikatowej?  
6) określić właściwości i zastosowanie farby silikonowej?  

16
4.3. Przygotowanie podłoża pod malowanie kazeinowe i krzemianowe
Podłoża pod malowanie techniką kazeinową powinny być mocne, wolne od
zanieczyszczeń. Stare tynki oraz podłoża wcześniej pomalowane, powinny być oczyszczone
z powłok malarskich i odświeżone przez przetarcie rzadką zaprawą wapienną. Farbą
kazeinową mogą być malowane wszystkie rodzaje tynku oraz podłoża z drewna, materiałów
drewnopochodnych, tkaniny i tektury. Tynk pod powłokę kazeinowo - wapienną gruntujemy
mlekiem odtłuszczonym, rozrzedzonym wodą w stosunku objętościowym 1 : 1. Podłoża
drewniane powinny być zagruntowane pokostem. Stare powłoki klejowe należy całkowicie
usunąć. Stare powłoki olejne, dobrze związane z podłożem, można malować po uprzednim
przemyciu wodą z mydłem i przeszlifowaniu papierem ściernym.
Czynności związane z przygotowaniem podłoża pod malowanie kazeinowe:
1. Oględziny - ocenę stanu każdego podłoża zaczynamy od sprawdzenia, czy jest ono
czyste, nośne, stabilne, równe i niechłonne. Należy również wziąć pod uwagę wiek
i rodzaj podłoża. Od tej oceny zależeć będą wykonywane przez nas prace.
2. Usunięcie z podłoża starych powłok, tapet, odspojonych tynków, pozostałości zapraw,
klejów oraz słabo przylegające warstwy farb.
3. Poszerzenie pęknięć podłoża, krawędzią szpachelki lub nożem skrobakiem do glazury.
4. Odkurzenie rys pędzlem, a następnie przetarcie tych miejsc wilgotną gąbką.
5. Wypełnienie rys, najlepiej szpachlą akrylową, za pomocą wąskiej, stalowej szpachelki.
6. Wciśnięcie masy w uszkodzenia, rozprowadzenie masy szeroką szpachelką tak, aby
pokryć miejsce pęknięcia i fragment ściany wokół niego. Do wypełniania ubytków na
podłożach mineralnych, służy również zaprawa wyrównująca. Przy jej pomocy
można korygować nierówności podłoża o grubości od 2-15 mm (w jednej warstwie).
7. Szlifowanie podłoża papierem ściernym lub klockiem drewnianym (w przypadku
świeżych tynków).
8. Gruntowanie podłoża mlekiem wapiennym z dodatkiem kleju kazeinowego (w przypadku
podłoży alkaicznych) lub gotowymi wyrobami gruntującymi.
Farbę krzemianową można stosować na podłoża betonowe, suche i wolne od
zanieczyszczeń, zwłaszcza plam. Podłoże malowane uprzednio farbami klejowymi należy
dokładnie oczyścić. Tynki bardzo suche gruntuje się jedno lub dwukrotnie roztworem szkła
wodnego potasowego o proporcji składników 1 : 1, natomiast świeże tynki roztworem
o proporcji składników 1 : 3 (szkło wodne i woda). Tynki o nierównomiernej nasiąkliwości,
wykazujące wykwity, należy przed malowaniem fluatować. Powierzchnie gładkie należy
przeszlifować papierem ściernym. Powierzchnie betonowe lub tynki nie powinny być przed
gruntowaniem zwilżane wodą.
Powłok krzemianowych nie wolno stosować na słabych, kruszących się tynkach,
podłożach gipsowych oraz podłożach uprzednio malowanych farbami olejnymi lub lakierami.
Przed przystąpieniem do malowania farbami krzemianowymi powierzchnie, które nie
powinny być pokryte farbą, należy zabezpieczyć przez posmarowanie tłuszczem, osłonięcie
folią lub zastosowanie ochronnej taśmy malarskiej, ponieważ farba krzemianowa po
wyschnięciu nie da się usunąć.

17
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co rozumiesz przez oględziny podłoża?
2. Jakiego materiału użyjesz do reperacji ubytków w tynku?
3. Czym zagruntujesz świeże podłoże cementowo – wapienne przed malowaniem
kazeinowym?
4. Jaki gruntownik zastosujesz na podłoża drewniane przed malowaniem kazeinowym?
5. Jaka jest kolejność wykonywania robót związanych z przygotowaniem podłoża?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj naprawę uszkodzeń (oczyszczenie i uzupełnienie ubytków) na elewacji
budynku.
1) dokonać oceny stanu podłoża,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) pobrać materiał i narzędzia z magazynu,
4) oczyścić podłoże z resztek starej zaprawy, kurzu, plam,
5) nałożyć zaprawę na ubytki za pomocą kielni lub metalowej pacy,
6) zatrzeć zaprawę pacą murarską,
7) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa higieny pracy.
− gotowa zaprawa tynkarska,
− rusztowanie stolikowe lub ramowe,
− kielnia,
− paca murarska,
− paca metalowa,
− szpachelka,
− wiadro,
− szczotka i zmiotka,
− gąbka.
Ćwiczenie 2
Zagruntuj 5m2
podłoża cementowo wapiennego pod malowanie kazeinowe.
2) wyznaczyć 5m2
na podłożu cementowo – wapiennym w kabinie ćwiczeniowej,
6) uzupełnić ubytki w razie potrzeby,
7) przetrzeć podłoże papierem ściernym lub drewnianym klockiem,
8) zagruntować podłoże odpowiednim gruntownikiem,
9) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

18
− mleko wapienne z klejem kazeinowym
− pędzle malarskie,
− drabina,
− wiadro,
− taśma miernicza,
− taśma malarska,
− papier ścierny,
− klocek drewniany lub kamień szlifierski.
Ćwiczenie 3
Zagruntuj podłoże drewniane pod malowanie farbą kazeinowo – pokostową.
2) pobrać narzędzia i materiały z magazynu,
3) przeszlifować podłoże papierem ściernym o uziarnieniu 120
4) oczyścić podłoże drewniane z kurzu,
5) rozmieszać pokost lniany,
6) zagruntować podłoże drewniane,
7) dbać o porządek na stanowisku pracy,
8) oczyścić narzędzia po skończeniu pracy.
− pędzel pierścieniowy, płaski,
− pokost lniany,
− wiaderko,
− papier ścierny o uziarnieniu 120,
− rozpuszczalnik uniwersalny.
Ćwiczenie 4
Zagruntuj 5m2
powierzchni elewacji pod malowanie krzemianowe.
2) wyznaczyć 5m2
na elewacji budynku,
5) zmontować rusztowanie,
6) przygotować gruntownik do odpowiedniej konsystencji (szkło wodne potasowe
w stosunku 1 : 3)
8) uzupełnić ubytki w razie potrzeby,
9) przetrzeć papierem ściernym lub klockiem drewnianym podłoże,
10) zagruntować elewację,

19
− woda,
− pędzle malarskie,
− rusztowanie stolikowe lub ramowe,
− drabina,
− wiadro,
− papier ścierny,
− klocek drewniany lub kamień szlifierski,
− okulary, rękawice ochronne.
1) zbadać stan podłoża?  
2) uzupełnić ubytki na podłożu cementowo – wapiennym?  
3) zagruntować podłoże cementowo – wapienne
pod farbę kazeinowo – wapienną?  
4) zagruntować podłoże drewniane pod farbę kazeinowo – pokostową?  
5) zagruntować elewację pod farbę krzemianową?  
6) oczyścić podłoże z kurzu i plam?  

20
4.4. Malowanie farbami kazeinowymi
Wykonanie powłoki z farb kazeinowych, polega na nałożeniu dwóch warstw farby:
podkładowej oraz nawierzchniowej, przy czym farba pierwszej warstwy powinna zawierać
mniej spoiwa a więcej wypełniacza w porównaniu z druga warstwą - nawierzchniową. Wiąże
się to z naprężeniami powłoki, powstającymi jako efekt skurczu powłoki podczas
wysychania. Powłoki te można nanosić na podłoże za pomocą pędzla, wałka lub aparatu
natryskowego. Przy malowaniu dużych powierzchni stosuje się zasadę malowania „mokre na
mokre” w celu uniknięcia smug powstałych w miejscu łączenia malowanej powierzchni
z częścią już pomalowaną. Kolejne warstwy powłok nakłada się prostopadle do poprzednich,
w celu równomiernego rozprowadzenia podczas malowania aparatem natryskowym lub
pędzlem. Ten sposób nanoszenia jest szczególnie polecany w wypadku dużych powierzchni.
Kierunek ruchu narzędzia (aparatu lub pędzla) przy nanoszeniu kolejnej warstwy, jest
prostopadły do warstwy poprzedniej, a proces taki nazywany malowaniem na krzyż. Powłoki
kazeinowo – pokostowe wysychają w ciągu 3÷24 godzin, w zależności od temperatury
otoczenia.
Rys. 1 Malowanie techniką mokre na mokre [3.s.20]
Rys. 2 Sposób malowania dużych powierzchni aparatem natryskowym [9]

21
1. Jakie znasz sposoby nanoszenia farby kazeinowo – klejowej?
2. Na czym polega malowanie zgodne z zasadą „mokre na mokre”?
3. Jakich narzędzi użyjesz do malowania kazeinowego?
4. Jak długo schnie powłoka kazeinowo – pokostowa?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj jednowarstwową powłokę kazeinowo – klejową w kolorze pastelowym, za
pomocą aparatu natryskowego, na podłożu o powierzchni 5m2
.
1) przygotować stanowisko i zabezpieczyć go przed zabrudzeniem,
2) pobrać z magazynu narzędzia, sprzęt oraz farbę kazeinowo – klejową,
3) wyznaczyć powierzchnię do malowania farbą kazeinowo - klejową,
4) wymieszać dokładnie farbę,
5) pomalować ścianę za pomocą aparatu natryskowego,
6) stosować zasadę malowania „mokre na mokre”,
− farba kazeinowo - klejowa,
− pigment pastelowy,
− narzędzia (pędzel ławkowiec, pędzel krzywy, szpachelka, aparat natryskowy),
− wiaderko,
− drabina,
− folia malarska,
− przymiar składany,
− woda,
− rękawice i okulary ochronne.
Ćwiczenie 2
Pomaluj ścianę o powierzchni 5 m2
farbą kazeinowo – wapienną w kolorze jasnym,
za pomocą pędzla ławkowca.
1) przeczytać tekst przewodni, odpowiedzieć na zawarte w nim pytania i zaplanować proces
wykonania ćwiczenia,
2) przedyskutować plan działania z nauczycielem,
3) wykonać zaplanowane prace,
4) skontrolować jakość wykonania,
5) wyciągnąć wnioski i zapisać je w dzienniczku uczniowskim.

22
− farba kazeinowo - wapienna,
− pigment,
− narzędzia (pędzel ławkowiec, pędzel krzywy, szpachelka),
− wiaderko,
− drabina,
− taśma malarska, folia malarska,
− woda,
− rękawice i okulary ochronne,
− teksty przewodnie.
Ćwiczenie 3
Pomaluj fragment ściany farbą kazeinowo – pokostową, za pomocą wałka malarskiego.
2) zabezpieczyć stanowisko przed zabrudzeniem,
3) pobrać z magazynu narzędzia, sprzęt oraz farbę kazeinowo – pokostową,
4) wyznaczyć powierzchnię do malowania farbą kazeinowo – pokostową,
6) pomalować ścianę za pomocą wałka malarskiego,
− farba kazeinowo - pokostowa,
− narzędzia (pędzel ławkowiec, pędzel krzywy, szpachelka, wałek malarski z kratką
i kuwetą),
− wiaderko,
− drabina,
− folia malarska,
− woda,
1) nanieść powłokę kazeinowo – klejową na podłoże?  
2) nanieść powłokę kazeinowo – wapienną na podłoże?  
3) nanieść powłokę kazeinowo – pokostową na podłoże?  
4) zabezpieczyć stanowisko przed ewentualnym zabrudzeniem?  
5) wykonać malowanie za pomocą wałka malarskiego?  
6) wykonać malowanie za pomocą pędzla ławkowca?  
7) wykonać malowanie za pomocą aparatu natryskowego?  
8) przestrzegać w trakcie malowania przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy?  

23
4.5. Malowanie farbami krzemianowymi
4.5.1.Materiał nauczania
Przed przystąpieniem do malowania farbami krzemianowymi podłoże należy
zagruntować. Nowe tynki gruntuje się mlekiem wapiennym, stare tynki gruntuje się
roztworem szkła wodnego potasowego oraz gotowymi preparatami gruntującymi. Po
wyschnięciu gruntownika wykonuje się dwuwarstwową powłokę z farby krzemianowej,
używając pędzli ławkowców z krótkim włosiem, wałków oraz aparatów natryskowych.
Malowanie powinno odbywać się metodą „mokre na mokre”. Po wyschnięciu pierwszej
warstwy (najczęściej po 24 godzinach) nakłada się drugą, nieco gęściejszą. W czasie
malowania farbę powinno się często mieszać, w przeciwnym razie nastąpi osadzenie się
wypełniaczy na dnie naczynia. Farbą krzemianową nie należy malować elewacji budynków
w czasie deszczu, słońca oraz powierzchni oszronionych. Po wykonaniu malowania należy
wszystkie narzędzia i sprzęt umyć wodą.
Rys. 3 Przykład zastosowania farby Keima na elewacji budynku na Rynku w Krakowie [10]
1. Czym gruntujemy nowe tynki pod farbę krzemianową?
2. Po jakim czasie nakładamy druga warstwę farby krzemianowej?
3. Przy jakiej pogodzie nie malujemy farbą krzemianową?
4. Jakich narzędzi użyjesz do malowania farbą krzemianową?

24
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Pomaluj powierzchnię 5m2
na elewacji budynku farbą krzemianową białą, za pomocą pędzla.
1) przygotować stanowisko,
4) pobrać z magazynu narzędzia, sprzęt oraz farbę krzemianową,
5) wyznaczyć powierzchnię do malowania,
7) pomalować elewację za pomocą pędzla,
− farba krzemianowa (silikatowa),
− narzędzia (pędzel ławkowiec, pędzel krzywy, szpachelka, wałek malarski z kratką
i kuwetą),
− wiaderko,
− rusztowanie,
− drabina,
− folia malarska,
− woda,
Ćwiczenie 2
Powierzchnię elewacji pomaluj w dwóch kolorach – w kolorze jasnym duże
powierzchnie, elementy wystające, na przykład cokoły, gzymsy, fasady, ornamenty pomaluj
w kolorze ciemniejszym.
1) przygotować stanowisko,
4) pobrać z magazynu narzędzia, sprzęt oraz farbę krzemianową w kolorze jasnym
i ciemnym,
5) wyznaczyć miejsca do malowania w kolorze jasnym,
6) wyznaczyć miejsca do malowania w kolorze ciemnym,
7) wymieszać dokładnie farbę w kolorze jasnym,
8) wymieszać dokładnie farbę w kolorze ciemnym,
9) odcinać pędzlem płaskim linie styku dwóch kolorów,
10) pomalować elewację za pomocą pędzla,

25
− farba krzemianowa w kolorze jasnym i ciemnym,
− narzędzia (pędzel ławkowiec, pędzel krzywy, pędzel płaski, szpachelka, wałek malarski
z kratką i kuwetą),
− wiaderko,
− sznurek malarski,
− rusztowanie,
− drabina,
− folia malarska,
− woda,
1) dobrać narzędzia do malowania farbą krzemianową?  
2) dobrać odpowiednie materiały, stosowane w technice krzemianowej?  
3) przygotować stanowisko pracy na zewnątrz budynku?  
4) pomalować elewację farbą krzemianową, za pomocą pędzla ławkowca?  
5) zastosować dwa kolory na elewacji?  

26
4.6. Obliczanie zużycia farb kazeinowych i krzemianowych
Przed przystąpieniem do wykonywania robót związanych z malowaniem farbami
kazeinowymi i krzemianowymi należy wykonać przedmiar robót:
a) ustalić kolejność wykonania prac zgodnie z dokumentacją,
b) zmierzyć powierzchnię sufitów, ścian, odliczając otwory o powierzchni powyżej 1m2
,
c) określić potrzebne materiały do wykonania prac malarskich,
d) określić szacunkowo ilość potrzebnego materiału malarskiego, to znaczy ile farby
będziemy potrzebować aby wymalować powierzchnie.
Zużycie dla farby:
a) kazeinowo - klejowej wynosi 0,4 l ÷ 0,5 l na 1 m2
,
b) kazeinowo – pokostowej: przy malowaniu elewacji wynosi 0,4 l/ m2
, do tynków
wewnętrznych wynosi 0,33 l/ m2
, do malowania sufitów wynosi 0,35 l/ m2
,
c) kazeinowej gotowej, dostarczanej przez producenta, wynosi około 0,33 l/m2
(przy dwukrotnym malowaniu),
d) krzemianowej przy jednokrotnym malowaniu, wynosi 0,28 l / m2
÷ 0,34 l / m2
.
Jeżeli wykorzystamy gotową farbę od producenta, musimy stosować jego normy zużycia.
Taka informacja znajduje się na każdym opakowaniu materiału malarskiego.
Przykładowo: powierzchnia elewacji wynosi 10 m2
przyjmujemy, że na 1 m2
przypada 0.4
litra farby kazeinowej. Dokonujemy obliczeń, mnożymy 10 m2
x 0,4 l / m2
= 4 l, czyli
będziemy potrzebować 4 litry farby do jednokrotnego pomalowania 10 m2
elewacji.
Po zakończeniu prac malarskich należy wykonać obmiar robót, to jest obliczyć, między
innymi, faktyczne zużycie materiałów i ilość wykonanych prac.
Rys. 4 Przykładowy sposób obliczeń powierzchni malowania ścian [4.s.84]
1. Co to jest przedmiar robót?
2. Jakie jest zużycie farby kazeinowej na 1m2
malowanej powierzchni?
3. Jakie jest zużycie farby krzemianowej na 1m2
malowanej powierzchni?
4. W jaki sposób oblicza ilość farby potrzebnej do wymalowania określonej powierzchni?

27
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz powierzchnię pomalowanych przegród w pomieszczeniu. Zastanów się, w jaki
sposób, bez drabiny, można zmierzyć powierzchnię sufitu?
1) zmierzyć długość, szerokość oraz wysokość pomieszczenia,
2) obliczyć powierzchnię ścian w metrach kwadratowych,
3) obliczyć powierzchnię sufitu w metrach kwadratowych,
4) zsumować obliczone powierzchnie,
5) zapisać pomiary w zeszycie.
− ołówek,
− kalkulator,
− zeszyt.
Ćwiczenie 2
Oblicz ilość potrzebnej farby krzemianowej i kazeinowej do dwukrotnego malowania
5m2
sufitu.
1) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące obmiaru robót malarskich,
2) dokonać obliczeń,
3) podać ilość farby potrzebnej do wymalowania sufitu,
4) wyniki zapisać w zeszycie.
− ołówek,
− kalkulator,
− zeszyt.
4.6.4. Sprawdzian postępów.
1) obliczyć powierzchnię sufitów?  
2) obliczyć powierzchnię ścian?  
3) obliczyć zużycie farby krzemianowej?  
4) obliczyć zużycie farby kazeinowej?  

28
4.7. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót
Powłoki kazeinowe, wykonane na zewnątrz budynku, powinny odpowiadać tym samym
wymaganiom co dwuwarstwowe powłoki z farb wapiennych. Powłoki takie nie powinny
wykazywać smug, prześwitów, plam, śladów pędzla i odprysków, nie powinny się ścierać ani
osypywać przy otarciu tkaniną. Dopuszcza się chropowatości powłoki, odpowiadające
rodzajowi podłoża. Barwa powinna być jednolita, nie dopuszcza się plam lub wgłębień
w miejscach wbicia gwoździ. Warunki przy odbiorze robót elewacyjnych są takie same jak
przy powłokach dwuwarstwowych, dopuszcza się jednak niejednolity odcień barwy powłoki
w miejscach naprawy tynku, po mocowaniach rusztowań. Maksymalna wielkość plamy nie
może przekraczać 20 cm2
. Powłoki wewnątrz budynku powinny odpowiadać wymaganiom
określonym dla powłok klejowych. Powierzchnie powłok kazeinowo - klejowych powinny
być jednolite, bez uszkodzeń, smug, prześwitów, plam i śladów pędzla. Nie dopuszcza się
powłok wykazujących spękania, złuszczenia, odstawanie od podłoża oraz widoczne ślady
łączeń i poprawek.
W technice krzemianowej i kazeinowo – wapiennej odbiór robót powinien nastąpić nie
wcześniej niż po 14 dniach od ich ukończenia. Dla farb kazeinowo – klejowych i kazeinowo -
emulsyjnych odbiór robót powinien nastąpić po 7 dniach od zakończenia prac. Przy
malowaniu zwykłym powierzchnie powłok powinny być jednolite, bez uszkodzeń, smug
prześwitów, plam oraz śladów pędzla. Niedopuszczalne są powłoki łuszczące się spękane
oraz widoczne na nich łączenia lub poprawki. Powłoki nie powinny ścierać się przy otarciu
tkaniną oraz nie powinny pozostawiać na nich rozcierających się grudek pigmentu. Powłoki
wysokojakościowe powinny odpowiadać wymaganiom dla powłok zwykłych, a ponadto
powinny mieć wygląd zbliżony do szlifowanego drobnoziarnistego piaskowca. Najczęściej
spotykane wady powłok krzemianowych podano w tabeli 3.
Tabela 3 Najczęściej spotykane wady powłok krzemianowych [5.s 460]
Wady
Przyczyny powstawania Sposób zapobiegania
1 2 3
Łuszczenie się
powłoki
− niewłaściwe podłoże lub
niewłaściwe
przygotowanie,
− zamarznięcie mokrej
powłoki,
− nadmierna grubość
powłoki,
− niewłaściwa budowa
powłoki (nadmierne
naprężenia).
− stosować na właściwych
podłożach, nie wykazujących
zanieczyszczeń smarami,
− nanosić farbę cienkimi
warstwami,
− wierzchnia warstwa farby
powinna zawierać mniej
spoiwa od warstwy
podkładowej.
Plamy i odbarwienia
− zróżnicowana nasiąkliwość
podłoża,
− przebijające wykwity solne
na podłożu,
− zmiana barwy pigmentu,
− podłoże o różnej nasiąkliwości
należy przed gruntowaniem
gruntować,
− usunąć przez szczotkowanie
fluatować i gruntować,
− stosować pigmenty odporne na
alkalia.

29
Smugi, zgrubienia,
miejscowa szklistość
powłoki
− nadmierna nasiąkliwość
podłoża lub
nierównomierna
nasiąkliwość,
− zbyt szczelne i gładkie
podłoże,
− niewłaściwie
przeprowadzony proces
malowania.
− wykonać poprawnie
− gruntowanie, w razie
potrzeby
− dwukrotnie,
− stosować farbę z mniejszą
zawartością spoiwa, podłoże
przeszlifować gruboziarnistym
materiałem ściernym,
− malować metodą mokre na
mokre.
Wycieranie się
powłoki
− niewłaściwe podłoże
(gipsowe, malowane
farbami olejnymi,
emulsyjnymi.)
− za mała zawartość spoiwa
w farbie.
− malować tylko podłoża
nadające się pod powłoki
krzemianowe,
− stosować prawidłowe
receptury.
1. Jakim wymaganiom powinny odpowiadać powłoki kazeinowe?
2. Po ilu dniach wykonuje się odbiór robót?
3. Jakie są wady powłok krzemianowych?
4. Jakie są warunki przystąpienia do malowania elewacji farbą kazeinowo – wapienną?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj odbioru robót na podłożu pomalowanym farbą krzemianową.
1) sprawdzić przy pomocy tkaniny, czy powłoka się wyciera,
2) sprawdzić stan powłoki poprzez oględziny,
3) ocenić wykonanie powłoki krzemianowej,
4) sformułować wnioski i zapisać do zeszytu.
− stanowisko ćwiczeniowe z wykonaną powłoką krzemianową,
− tkanina bawełniana,
− zeszyt,

30
4.7.4.Sprawdzian postępów
1) ocenić jak została wykonana powłoka krzemianowa?  
2) określić wady powłok krzemianowych?  
3) dokonać odbioru robót wewnątrz budynku?  
4) opisać wady powłok kazeinowych?  

31
4.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
środowiska dotyczące malowania techniką kazeinową
i krzemianową
4.8.1.Materiał nauczania
Przy malowaniu farbami kazeinowo – wapiennymi występują zagrożenia podrażnieniem
skóry i oczu. Farby te zawierają wapno, które ma działanie żrące i należy stosować
odpowiednie środki ochrony indywidualnej (okulary, rękawice).
Farby krzemianowe posiadają silnie alkaliczny charakter. Wynika to z faktu,
że stosowane roztwory szkła wodnego posiadają wartości pH od 11 do 13,5, czyli silny
odczyn zasadowy. Należy pamięta że są one drażniące dla oczu i skóry. Pociąga to za sobą
konieczność właściwego obchodzenia się z tymi materiałami i stosowania odpowiednich
środków ochrony indywidualnej .
Zasady pracy na wysokości reguluje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 lutego
2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych
(Dz. U. Nr 47, poz. 41).
Praca na wysokości jest to praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na
wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Prace na wysokości powinny
być wykonywane z prawidłowo wykonanych rusztowań. Rusztowanie powinno być mocno
zakotwiczone, stabilne, odpowiednio wytrzymałe na przewidywane obciążenia. Podłoga
powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych
rusztowania.
Pozostałe, wspólne dla wszystkich technik zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska zostały omówione w programie jednostki
modułowej Z1.02. Przygotowanie farb i materiałów pomocniczych do prac malarskich.
1. Jakie zagrożenie występuje podczas malowania kazeinowego?
2. Jakie zagrożenie występuje podczas malowania krzemianowego?
3. Co rozumiesz przez prace na wysokości?
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobierz odpowiednie środki ochrony indywidualnej i omów jakie występują zagrożenia
dla malarza wykonującego malowanie farbą kazeinową
1) dobrać odpowiednie środki ochrony indywidualnej,
2) zaprezentować je i omówić ich przeznaczenie.

32
− okulary ochronne,
− maseczki,
− nakolanniki,
− rękawice,
− ubranie robocze,
− nakrycie głowy,
− kask ochronny.
1) rozpoznać zagrożenia wynikające ze stosowania farb kazeinowych?  
2) rozpoznać zagrożenia wynikające ze stosowania farb krzemianowych?  
3) utrzymać ład i porządek na stanowisku pracy?  
4) dobrać odpowiednie środki ochrony indywidualnej?  
5) zachować bezpieczeństwo w trakcie prac na wysokościach?  

33
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
Instrukcja dla ucznia
1) Przeczytaj uważnie instrukcję.
2) Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3) Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4) Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5) Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie
zakreśl odpowiedź prawidłową.
6) Test składa się z zadań o różnym stopniu trudności z zakresu poziomu podstawowego (P)
i ponadpodstawowego (PP).
7) Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8) Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie tego
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
9) Na rozwiązanie testu masz 35 minut
Powodzenia

34
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Spoiwem farby kazeinowo – wapiennej jest
a) kazeina.
b) pigment.
c) pokost lniany.
d) polichlorek winylu.
2. Spoiwem farby kazeinowo - klejowej jest
a) pigment.
b) klej kazeinowy.
c) wapno suchogaszone.
d) pokost lniany.
3. Spoiwem farby kazeinowo – pokostowej jest
a) klej roślinny.
b) kreda pławiona.
c) pokost lniany.
d) pigment.
4. Farby kazeinowe nie powinny zawierać więcej niż
a) 10% kazeiny.
b) 15% kazeiny.
c) 25% kazeiny.
d) 50% kazeiny.
5. Spoiwem farby krzemianowej jest
a) klej roślinny.
b) wapno palone.
c) szkło wodne potasowe.
d) kreda pławiona.
6. Farby zaliczane do krzemianowych to
a) farby emulsyjne.
b) farby olejne.
c) farby silikatowe.
d) farby kazeinowe.
7. Fiksatywem nazywamy
a) mieszaninę wapna z pigmentem.
b) roztwór kleju kazeinowego w wodzie.
c) mieszaninę szkła wodnego potasowego z niewielkim dodatkiem szkła wodnego
sodowego.
d) mieszaninę kredy pławionej z klejem roślinnym.
8. Farbą kazeinowo – wapienną można malować
a) świeże alkaiczne podłoża.
b) podłoża malowane farba klejową.
c) podłoża metalowe.
d) podłoża malowane farbą olejną.

35
9. Podłoża cementowo –wapienne gruntujemy pod malowanie kazeinowe
a) mlekiem odtłuszczonym, rozrzedzonym wodą w stosunku 1 : 1.
b) rozrzedzonym wodą klejem zwierzęcym w stosunku 1 : 2.
c) mieszaniną wody i szkła wodnego potasowego w stosunku 1 : 5.
d) mieszaniną kredy malarskiej z wodą w stosunku 1 : 1.
10. Na podłoża drewniane pod malowanie kazeinowe jako gruntownik stosuje się
a) klej roślinny.
b) klej kazeinowy.
c) pokost lniany,
d) szkło wodne potasowe.
11. Do malowania farbami krzemianowymi używamy pędzli
a) wygładzików.
b) pierścieniowych.
c) dekoracyjnych.
d) ławkowców.
12. Jaka jest prawidłowa kolejność przygotowania podłoża pod malowanie kazeinowe
a) Ocena stanu podłoża, szlifowanie, gruntowanie, naprawa uszkodzeń.
b) Usunięcie starej powłoki, gruntowanie, naprawa uszkodzeń, szlifowanie.
c) Ocena stanu podłoża, usunięcie starej powłoki, naprawa uszkodzeń, szlifowanie,
gruntowanie.
d) Ocena stanu podłoża, naprawa uszkodzeń, usunięcie starej powłoki, gruntowanie,
szlifowanie.
13. Farbami krzemianowymi można malować w temperaturze
a) od - 20 0
C do 10 0
C.
b) od 0 0
C do 30 0
C.
c) od 5 0
C do 25 0
C.
d) od - 50
C do 30 0
C.
14. W technice krzemianowej stosuje się zasadę malowania
a) „mokre na suche”.
b) „suche na mokre”.
c) „suche na suche”.
d) „mokre na mokre”.
15. Drugą warstwę farby krzemianowej nakłada się
a) po 1 godzinie od nałożenia pierwszej warstwy.
b) po 3 godzinach od nałożenia pierwszej warstwy.
c) zaraz po nałożeniu pierwszej warstwy.
d) po 24 godzinach od nałożenia pierwszej warstwy .
16. Farbą krzemianową należy malować
a) podczas deszczu.
b) w dzień pochmurny ale nie deszczowy.
c) w bardzo słoneczny dzień.
d) w bardzo mroźny dzień.

36
17. Zużycie farby kazeinowo – pokostowej na elewacji budynku wynosi
a) 0,4 l/ m2
.
b) 0,01 l/ m2
.
c) 0,04 l/ m2
.
d) 0,2 l/ m2
.
18. Po jakim czasie od zakończenia robót następuje ich odbiór w technice krzemianowej?
a) Po 1 dniu.
b) Po 20 dniach.
c) Po 7 dniach.
d) Po 14 dniach.
19. Najczęstsze wady powłok krzemianowych to
a) łuszczenie się powłoki.
b) pękanie powłoki.
c) zmydlenie powłoki.
d) odparzenia powłoki.
20. Praca na wysokości zaczyna się od wysokości nad poziomem podłoża przynajmniej
a) 3 metrów.
b) 2 metrów.
c) 1 metra.
d) 1.5 metra.

37
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ................................................................................................................
Malowanie techniką kazeinową i krzemianową
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź Punkty
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:

38
6. LITERATURA
1. Cassell J., Parham P.: Malowanie domu. Arkady, Warszawa 1997
2. Majkowska M. Rosochacka M., Budzinski A.: Murator 3/2001
3. Materiały reklamowe firm budowlanych
4. Niemierko B., i M.K. Szmigel (red.) Teoria i praktyka oceniania zewnętrznego. PANDIT,
Kraków 2001
5. Odnawiamy fasady domów (praca zbiorowa). Pagina, Wrocław 1999
6. Ratza S.: Malowanie i tapetowanie, Pagina, Wrocław 1999
7. Waliłko R.: Domowy fachowiec nr 7(54) Wydawnictwo R.W.1998
8. Wolski Z.: Technologia robót malarskich. WSiP, Warszawa 2000
9. Wolski Z.: Zarys materiałoznawstwa budowlanego. WSiP, Warszawa 1994
Przydatne serwisy internetowe:
www.keim.com.pl
www.muratordom.pl
Normy i katalogi:
1. Katalog Nakładów Rzeczowych nr 2-02. „Orgbud” Spółka z o.o. Warszawa 1998
2. Katalog Polskich Norm 2000. Wybór norm budowlanych cz. 1-3. Polski Komitet
Normalizacyjny, Warszawa 2000.
Akty prawne:
1. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 207, poz. 2016 z późniejszymi
zmianami).
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 41).

Malarz-tapeciarz

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Malarz-tapeciarz

Similar to Malarz-tapeciarz (20)

Malarz-tapeciarz