Wykonywanie robót dekarskich zimą

1. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jan Grycuk
Barbara Łysiuk
Wykonywanie robót dekarskich zimą 713[01].Z1.12
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

2. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Halina Darecka
mgr inż. Anna Kusina
Opracowanie redakcyjne:
inż. Danuta Frankiewicz
Konsultacja:
inż. Danuta Frankiewicz
mgr inż. Teresa Sagan
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[01].Z1.12
Wykonywanie robot dekarskich zimą zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu dekarza.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

3. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska podczas wykonywania robót dekarskich zimą 7
4.1.1. Materiał nauczania
4.1.2. Pytania sprawdzające
4.1.3. Ćwiczenia
4.1.4. Sprawdzian postępów
7
9
9
10
4.2. Charakterystyka warunków pracy w obniżonych temperaturach 11
4.2.1. Materiał nauczania 11
4.2.2. Pytania sprawdzające 13
4.2.3. Ćwiczenia 13
4.2.4. Sprawdzian postępów 14
4.3. Przechowywanie i przygotowanie materiałów do wykonywania robót dekarskich
zimą 15
4.3.1. Materiał nauczania 15
4.3.2. Pytania sprawdzające 17
4.3.3. Ćwiczenia 17
4.3.4. Sprawdzian postępów 18
4.4. Zasady wykonywania prowizorycznych i trwałych pokryć dachowych zimą 19
4.4.1. Materiał nauczania 19
4.4.2. Pytania sprawdzające 21
4.4.3. Ćwiczenia 22
4.4.4. Sprawdzian postępów 23
4.5. Wykonywanie zimą pokryć dachowych z materiałów bitumicznych 24
4.5.1. Materiał nauczania 24
4.5.2. Pytania sprawdzające 27
4.5.3. Ćwiczenia 27
4.5.4. Sprawdzian postępów 29
5. Sprawdzian osiągnięć 31
6. Literatura 35

4. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Zdobywając kwalifikacje zawodowe w zawodzie dekarza będziesz przyswajać wiedzę
i kształtować umiejętności zawodowe, korzystając z nowoczesnego modułowego programu
nauczania.
Do nauki otrzymujesz Poradnik dla ucznia, który zawiera:
− wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakimi powinieneś dysponować przed
przystąpieniem do nauki w tej jednostce modułowej,
− cele kształcenia (wykaz umiejętności) jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem,
czyli czego nowego się nauczysz,
− materiał nauczania, czyli co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia,
− pytania sprawdzające -– zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś
podane treści i możesz już rozpocząć realizację ćwiczeń,
− ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych,
− sprawdzian postępów – zestaw pytań, na podstawie którego sam możesz sprawdzić, czy
potrafisz samodzielnie poradzić sobie z problemami, jakie rozwiązywałeś wcześniej,
− wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki.
W rozdziale Pytania sprawdzające zapoznasz się z wymaganiami wynikającymi z potrzeb
zawodu dekarza. Odpowiadając na te pytania, po przyswojeniu treści z Materiału nauczania,
sprawdzisz swoje przygotowanie do realizacji Ćwiczeń, których celem jest uzupełnienie
i utrwalenie wiedzy oraz ukształtowanie umiejętności intelektualnych i praktycznych.
Po przeczytaniu każdego pytania ze Sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu
TAK albo NIE – właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedź. Odpowiedzi NIE wskazują na luki
w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz
powróć do elementów Materiału nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie jego
elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.
Po opanowaniu programu jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi poziom Twoich
umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz zadanie
praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów podejmie
decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. W każdej chwili, z wyjątkiem
testów końcowych, możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć
tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać zasad ujętych
w regulaminach, instrukcjach przeciwpożarowych, przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac.
Z zasadami i przepisami zapoznasz się w czasie nauki.

5. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
713[01].Z1
Technologia robót dekarsko-blacharskich
713 [01]Z1.01
713 [01]Z1.02
713 [01]Z1.03
713 [01]Z1.04
713 [01]Z1.05
713 [01]Z1.06
713 [01]Z1.09
713 [01]Z1.10
713 [01]Z1.11
713 [01]Z1.13
713 [01]Z1.07
713 [01]Z1.08
713 [01]Z1.15
713 [01]Z1.16
713 [01]Z1.14
713 [01]Z1.12

6. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
– poszukiwać informacji w różnych źródłach,
– selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,
– korzystać ze środków masowego przekazu,
– posługiwać się własnościami liczb i działań oraz własnościami figur przy rozwiązywaniu
zadań i przeprowadzaniu ćwiczeń,
– posługiwać się kalkulatorem,
– interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, tabel,
diagramów,
– stosować terminologię budowlaną,
– posługiwać się dokumentacją budowlaną,
– wykonywać pokrycia dachowe z blach,
– wykonywać pokrycia dachowe z pap i materiałów bitumicznych,
– wykonywać pokrycia dachowe z płyt dachowych,
– wykonywać pokrycia dachowe dachówką ceramiczną i cementową,
– wykonywać pokrycia dachowe folią i materiałami powłokowymi,
– wykonywać obróbki blacharskie,
– montować okna dachowe, świetliki i wyłazy,
– przestrzegać zasad bezpieczeństwa pracy przy urządzeniach elektrycznych oraz przy
urządzeniach pracujących pod ciśnieniem,
– określać wymagania bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budownictwie, zagrożenia
pożarowe oraz zasady ochrony przeciwpożarowej,
– reagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją oraz używać sprzęt
i środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej,
– stosować odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej,
– dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą i usuwać zagrożenia dla życia oraz
zdrowia pracowników,
– zabezpieczać miejsce wypadku i udzielać pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy.

7. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
– dobrać metodę krycia dachów zimą,
– przygotować materiały do krycia zimą,
– dobrać sprzęt do prac dekarskich,
– nakryć dach ocieplakiem,
– przygotować podkłady pod krycie dachów zimą,
– wykonać pokrycia dachów zimą różnymi materiałami pokryciowymi,
– wykonać prace dekarskie zimą, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
i ochrony przeciwpożarowej.

8. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas
wykonywania robót dekarskich zimą
4.1.1. Materiał nauczania
Wykonywanie robót dekarskich zimą może obejmuje:
− wykonywanie nowych pokryć dachowych,
− wykonywanie remontu lub naprawy istniejących pokryć dachowych.
Dla każdego z rodzaju robót należy:
− określić warunki wykonania robót z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy,
− zapewnić realizację robót dekarskich zimą z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Dekarz w środowisku pracy może być narażony na oddziaływanie różnorodnych czynników
zagrażających jego zdrowiu i życiu. Z punktu widzenia ich oddziaływania na organizm czynniki
te dzieli się na:
− niebezpieczne,
− szkodliwe,
− uciążliwe.
Zależnie od stężenia lub natężenia, czynniki uciążliwe mogą stać się szkodliwymi
(zagrażającymi zdrowiu) lub niebezpiecznymi (zagrażającymi życiu).
Czynniki środowiska pracy dzieli się, zgodnie z obowiązującą w normach klasyfikacją, na
czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne.
Praca w warunkach oddziaływania wymienionych czynników stwarza możliwość
wystąpienia niekorzystnych skutków dla zdrowia i życia człowieka, a prawdopodobieństwo
i zakres wystąpienia tych następstw określa się jako ryzyko zawodowe.
Ryzyko zawodowe, związane z wykonywaną pracą wynika więc z narażenia dekarza na
działanie czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych występujących na stanowisku
pracy.
Czynnik niebezpieczny to czynnik, którego oddziaływanie może prowadzić do urazu lub
innego istotnego natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka bądź do zejścia
śmiertelnego.
Czynnik szkodliwy oznacza czynnik, którego oddziaływanie może prowadzić do
pogorszenia stanu zdrowia człowieka.
Czynnik uciążliwy nie stanowi wprawdzie zagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka, lecz
utrudnia pracę lub przyczynia się w inny istotny sposób do obniżenia jego zdolności do
wykonywania pracy lub innej działalności bądź wpływa na zmniejszenie wydajności.
W zależności od poziomu oddziaływania lub innych warunków czynnik uciążliwy może stać
się szkodliwym, a szkodliwy - niebezpiecznym. Wykonywanie robót dekarskich zimą wiąże się
z narażeniem pracowników na oddziaływanie większości powyższych czynników, stwarza wiele
potencjalnych możliwości występowania groźnych wypadków przy pracy i wymaga
zachowywania na co dzień szczególnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, regulowanych
na ogół stosownymi aktami prawnymi. Do czynników niebezpiecznych powodujących
najczęściej urazy, należą przede wszystkim czynniki mechaniczne, takie jak: ruchome, a głównie
wirujące, części maszyn i innych urządzeń oraz narzędzia, poruszające się środki transportu,

9. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
ostre wystające elementy, spadające elementy, śliskie, nierówne powierzchnie, ograniczone
przestrzenie (dojścia, przejścia, dostępy). Do czynników niebezpiecznych należy również
zaliczyć prąd elektryczny, instalacje gazowe używane przy układaniu pap termozgrzewalnych.
Zagrożenie wybuchem może być związane z nieprawidłową obsługą urządzeń i nieszczelnością
przewodów i połączeń, a także niesprawnością aparatury kontrolno-pomiarowej i urządzeń
zabezpieczających.
Do szkodliwych czynników, które mogą występować podczas wykonywania robót dekarskich
zimą należą czynniki fizyczne - hałas, drgania mechaniczne, niska temperatura, wiatr, wysoka
wilgotność powietrza oraz nieprawidłowe oświetlenie, a także czynniki chemiczne - środki do
impregnacji drewna, rozpuszczalniki, dymy asfaltów oraz pyły, w tym rakotwórczy dla
człowieka azbest, z którym możemy mieć kontakt podczas demontażu pokryć dachowych przez
uprawnione firmy dekarskie.
Roboty dekarskie zaliczane są do robót wykonywanych ręcznie. Główne zagrożenia
w trakcie robót wykonywanych zimą wynikają z:
− wykonywania pracy na znacznych wysokościach,
− wykonywania części robót na skraju dachu (montaż obróbek blacharskich),
− poruszania się po powierzchniach stromych, o nachyleniu dochodzącym do 60°,
− używania materiałów z ostrymi i wystającymi krawędziami (blachy),
− używania prostych, urządzeń transportowych do podawania materiałów na dach,
− stosowania materiałów szkodliwych i gorących,
− używania otwartego ognia do podgrzewania materiałów dekarskich (mas bitumicznych)
− wydzielania się szkodliwych substancji chemicznych podczas ogrzewania mas
bitumicznych,
− wykonywania prac związanych z materiałami zawierającymi azbest,
− olśnienia spowodowanego odbiciem światła od powierzchni blach.
Roboty dekarskie w okresie zimowym należy wykonywać z użyciem rusztowań
pomocniczych. W czasie wykonywania pokryć dachowych na dachach płaskich, ale w pobliżu
krawędzi dachu, pracownicy muszą obowiązkowo używać sprzętu ochrony indywidualnej przed
upadkiem z wysokości oraz dostosowanego do tych prac obuwia, zabezpieczającego przed
przebiciem stopy pod spodem. Podobnie należy chronić pracujących na dachach stromych, gdzie
pochylenie przekracza 20°, jeżeli nie zastosowano rusztowań ochronnych. Na dachach krytych
materiałami, których wytrzymałość nie zapewnia bezpiecznego przebywania na nich
pracowników (np. płytami włókno-cementowymi, dachówką), należy układać przenośne
pomosty zabezpieczające.
Wszelkie otwory w dachu należy zakryć pokrywami zabezpieczonymi przed przesunięciem.
Przy prowadzeniu robót dekarskich na dachach płaskich, nie osłoniętych attyką lub balustradą,
należy stosować bariery ochronne lub linowe, ustawione na obwodzie dachu. Bariery linowe są
powszechnie stosowane i służą do ogrodzenia stref niebezpiecznych na budynku. Należy je
montować w odległości co najmniej 1 m od krawędzi dachu.
Transportowanie materiałów dekarskich na dach jest dopuszczalne z użyciem wysięgnika
krzyżakowego, pod warunkiem, że wysięgnik będzie pewnie zamocowany na dachu w sposób
gwarantujący stabilność, a zblocze ma konstrukcję zapobiegającą spadnięciu liny. Pracownicy
obsługujący wysięgnik mają obowiązek używania środków ochrony indywidualnej: pracownik
na dachu - sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, a ciągnący linę na dole - hełmu
ochronnego.
Na czas wykonywania robót dachowych, w miejscach zagrożonych spadaniem przedmiotów
z wysokości, należy wyznaczyć strefę niebezpieczną, odpowiednio ją ogrodzić i oznakować.
Strefa taka powinna mieć szerokość co najmniej 1/10 wysokości budynku (nie mniej niż 6 m).
Wejścia do budynków zamieszkałych lub będących w toku budowy należy zabezpieczyć
daszkami ochronnymi.

10. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie rodzaje czynników oddziaływują na organizm człowieka?
2. Jak klasyfikowane są czynniki środowiska pracy dekarza?
3. Jaka jest definicja ryzyka zawodowego dekarza?
4. Jakie czynniki niebezpieczne występują w pracy dekarza?
5. Jaka jest definicja czynników szkodliwych?
6. Jaka jest definicja czynników uciążliwych?
7. Jakie czynniki fizyczne mogą wystąpić podczas wykonywania robót dekarskich zimą?
8. Jakie zagrożenia występują główne w trakcie wykonywania robót dekarskich zimą?
4.1.3 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyznacz strefę niebezpieczną dla rzeczywistego budynku mieszkalnego, jednorodzinnego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) obliczyć szerokość strefy niebezpiecznej,
5) wyznacz strefę niebezpieczną,
6) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− taśma miernicza – 20 m,
− taśma ostrzegawcza – 50 m,
− słupki do montażu taśmy ostrzegawczej – 6 szt.,
− rękawice robocze,
− literatura.
Ćwiczenie 2
Wykonaj barierę ochronną wykonaną z liny wzdłuż krawędzi modelu dachu płaskiego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) wykonać barierę ochronną w odległości 1 m od krawędzi dachu,
5) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

11. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
6) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać samooceny pracy,
9) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− lina o średnicy 12 mm – 20 m,
− taśma miernicza zwijana 5 m – 1 szt.,
− rękawice robocze,
− literatura.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) określić rodzaje czynników zagrażających życiu i zdrowiu dekarza?
2) sklasyfikować czynniki szkodliwe i niebezpieczne?
3) określić znaczenie „ryzyko zawodowe”?
4) określić czynniki powodujące uraz lub istotne pogorszenie stanu zdrowia?
5) zdefiniować znaczenie czynnika uciążliwego w pracy dekarza?
6) określić najczęstsze przyczyny urazów podczas pracy dekarza?
7) określić czynniki fizyczne występujące podczas pracy dekarza zimą?
8) określić jakie rodzaje robót można wykonać bez rusztowań?
9) wykonać zabezpieczenie z liny wzdłuż krawędzi dachu?
10) sporządzić wykaz wyposażenia ochrony indywidualnej dekarza
pracującego na wysokości?
11) obliczyć szerokość strefy niebezpiecznej?

12. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
4.2. Charakterystyka warunków pracy w obniżonych
temperaturach
4.2.1. Materiał nauczania
Wykonywanie robót dekarskich zimą związane jest z:
− wykonywaniem dodatkowych prac organizacyjnych i zabezpieczających,
− stosowaniem ochrony dekarzy przed wpływem niskich temperatur.
Dodatkowe prace organizacyjne i zabezpieczające mają za zadanie:
− zabezpieczenie stanowisk pracy przed opadami deszczu i śniegu,
− ochronę składowisk materiałów przed opadami deszczu i śniegu.
Ochrona dekarzy podczas pracy zimą powinna uwzględniać:
ochronę przed działaniem niskiej temperatury,
ochronę przed deszczem i śniegiem.
Zabezpieczenie stanowiska wykonywania robót dekarskich
Zabezpieczenie stanowiska pracy przed opadami deszczu i śniegu realizowane jest przez
wykonanie:
− zadaszenia miejsca wykonywania robót dekarskich,
− zabezpieczeń prowizorycznych na czas przerwy w robotach dekarskich.
a)
b)
c)
Rys. 1. Zadaszenie miejsca wykonywania robót dekarskich: a) konstrukcja nośna, b) plandeka,
c) więźba dachowa [opracowanie własne].
Zadaszenie miejsca wykonywania pokryć dachowych polega na przygotowaniu konstrukcji
wsporczej i zamontowaniu na niej plandek. Konstrukcja wsporcza to rusztowanie metalowe
ustawione wzdłuż budynku i połączone ponad więźbą dachową kratownicą. Plandeki montuje się
po zewnętrznej stronie rusztowania.
Zabezpieczenia prowizoryczne stanowią ochronę miejsca wykonywania robót dekarskich na
czas przerwy w pracy:
− planowanej,
− nieplanowanej.

13. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
a) b)
Rys. 2. Dachy spadziste: a) zabezpieczenie prowizoryczne folią budowaną,
b) trwałe pokrycie dachowe [opracowanie własne].
Wykonywanie zabezpieczeń prowizorycznych oraz zadaszeń nad miejscem wykonywania
robót dekarskich realizowane jest przez:
− dekarzy wykonujących pokrycie dachowe,
− monterów rusztowań.
Zabezpieczenie miejsca składowania materiałów dekarskich
Ochrona składowisk materiałów dekarskich zimą ma za zadanie zabezpieczenie materiałów
przed niekorzystnym działaniem warunków atmosferycznych. W tym celu wykonuje się:
− zadaszenia tymczasowe,
− pokrywy z folii budowlanej,
− składowiska przyobiektowe.
Rys. 3. Zadaszenie tymczasowe składowiska materiałów dekarskich [opracowanie własne].
Ochrona ludzi wykonujących roboty dekarskie zimą
Podczas prac dekarskich wykonywanych zimą pracownicy narażeni są na odmrożenia
kończyn, uszu i nosa oraz wychłodzenie organizmu spowodowane działaniem wiatru i mrozu.
W celu ochrony pracowników stosuje się:
− odzież i obuwie ocieplane,
− odzież i obuwie przeciwdeszczowe,
− ogrzewane pomieszczenia socjalne,
− napoje i ciepłe posiłki.

14. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
a) b)
Rys. 4. Ubranie zimowe ocieplane: a) poliestrowe, b) nylonowe [opracowanie własne].
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakiego rodzaju nowe zadania wynikają z wykonywania prac dekarskich zimą?
2. W jakim celu zabezpiecza się stanowisko pracy dekarza w zimie?
3. Przed wpływem, jakich warunków atmosferycznych należy chronić dekarza zimą?
4. Jakimi metodami chronimy stanowisko pracy robót dekarskich?
5. W jaki sposób zabezpieczamy miejsce składowania materiałów?
6. Jakie środki ochrony stosuje się dla zabezpieczenia dekarzy wykonujących pracę zimą?
4.2.3 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Korzystając z modelu dachu dwuspadowego, określ metody ochrony stanowiska
wykonywania robót dekarskich przed opadami atmosferycznymi, oraz wykonaj zabezpieczenie
prowizoryczne. Zabezpieczenie wykonaj używając folii budowlanej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ustalić sposoby zabezpieczeń,
5) określić funkcje każdego rodzaju zabezpieczenia,
6) wykonać zabezpieczenie prowizoryczne fragmentu dachu,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.

15. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Wyposażenie stanowiska pracy:
− model dachu dwuspadowego,
− folia budowlana,
− zszywacz tapicerski, zszywki,
− rękawice robocze,
− literatura.
Ćwiczenie 2
Korzystając z kompletu zimowej odzieży roboczej:
− ustal funkcje każdego elementu odzieży roboczej,
− nałóż na siebie zimową odzież.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) określić funkcje każdego elementu odzieży roboczej,
5) ubrać odzież,
6) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− komplet zimowej odzieży roboczej,
− literatura.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) określić warunki pracy wykonywane zimą?
2) określić sposoby zabezpieczeń stanowiska prac dekarskich?
3) wskazać metody zabezpieczeń składowisk materiałów dekarskich?
4) wymienić zagrożenia dla dekarzy wynikające z pracy zimą?
5) określić zabezpieczenia stosowane dla ochrony dekarzy podczas pracy
zimą?

16. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
4.3. Przechowywanie i przygotowanie materiałów do wykonywania
robót dekarskich zimą
4.3.1. Materiał nauczania
Przechowywanie materiałów dekarskich do wykonywania pokryć dachowych zimą
Sposoby magazynowania poszczególnych materiałów dekarskich zależą od ich wrażliwości
na wpływy warunków atmosferycznych. Dlatego na placu budowy urządza się składowiska:
− otwarte,
− magazyny półzamknięte
− magazyny zamknięte.
Wielkość tych składowisk i magazynów, ich liczba i rozmieszczenie wynikają z:
− rzeczywistych potrzeb wykonawców robót dekarskich,
− minimalnych warunków składowania,
− potrzebnych zapasów,
− harmonogramu budowy,
− dostaw materiałowych,
− zabezpieczenia przed pożarem i kradzieżą.
Składowiska otwarte
Dominującą powierzchnię magazynowania na placu budowy mają składowiska otwarte. Są
to place składowe, przeznaczone do magazynowania materiałów pokryciowych nie
wymagających zabezpieczenia przed wpływami atmosferycznymi. Powinny one być
odpowiednio urządzone w zależności od rodzaju składowanych materiałów pokryciowych.
Teren składowania powinien być:
− odwodniony,
− wyrównany,
− mieć odpowiednio przygotowane podłoże do składowania.
Do przechowywania materiałów ciężkich (palety z dachówkami) lub dłużycowych (blachy
dachówkowe lub trapezowe) przygotowuje się:
− podkładki betonowe,
− przekładki drewniane,
− stojaki,
− legary.
Magazyny półzamknięte
Niektóre materiały pokryciowe muszą być osłonięte przed opadami atmosferycznymi, lecz nie
wymagają przechowywania w określonej temperaturze lub wilgotności. Osłonami tymi mogą być:
− wiaty,
− plandeki,
− przykrycia z blachy,
− przekrycia z tworzyw sztucznych.

17. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Magazyny zamknięte
Magazyny zamknięte zalicza się do tymczasowych obiektów zagospodarowania placu
budowy. Powinny one odpowiadać warunkom:
− bhp,
− sanitarnym.
Magazyny tymczasowe wykonuje się w zasadzie według projektów typowych jako przenośne
– ze składanych elementów prefabrykowanych, oraz przewoźne – kontenerowe i na stałym
podwoziu. Na placu mogą również znajdować się szopy z drewna, których konstrukcja nośna jest
podobna do wiat. Ściany składają się ze słupów drewnianych, zakopanych w grunt na głębokość
80 cm. Słupy łączą się u góry oczepami. Deskowanie ścian magazynu, wykonuje się z:
− tarcicy okorowanej,
− blach profilowanych,
− tworzyw sztucznych.
W magazynach tych przechowuje się materiały i wyroby budowlane wrażliwe na czynniki
atmosferyczne, na przykład materiały do gruntowania podłoża pod pokrycia bitumiczne.
Wyroby z drewna i materiałów drewnopochodnych powinny być przechowywane
w magazynach ogrzewanych. Wyroby te, na przykład płyty pilśniowe należy układać na
podkładach, poziomo w stosy lub w takiej pozycji, w jakiej mają być wbudowane.
Arkusze blachy powlekanej przechowuje się w magazynach suchych. Magazyny ogrzewane
powinny mieć ocieplone ściany i dach, aby nie występowały w nich gwałtowne zmiany
temperatury powodujące pocenie się metali, a w efekcie korozję. Blachy stalowe składa się
w magazynach suchych. Arkusze układa się poziomo w stosy do wysokości 30 cm. Jeżeli
arkuszy jest niewiele, to można je ułożyć na półkach. Blachy cynkowe i ocynkowane nie mogą
być składowane w sąsiedztwie cementu, gipsu, płynów i gazów kwaśnych. Zwinięte arkusze
należy ustawić pionowo. Tak samo magazynuje się blachę miedzianą. Folię dachową
przechowuje się w magazynach w temperaturze 10 – 25 ˚C. Wełna mineralna wymaga
przechowywania w magazynach zamkniętych, niezawilgoconych i dobrze wentylowanych,
w warstwach do wysokości najwyżej 3 m. Materiały w beczkach lub pojemnikach składuje się
w jednej warstwie.
Przygotowanie materiałów do wykonywania robót zimą
Przygotowanie materiałów dekarskich do wykonywania robót zimą polega na:
− rozpakowaniu materiałów,
− oczyszczeniu z lodu i śniegu,
− sprawdzeniu stanu technicznego,
− segregacji materiałów zniszczonych.
Materiały pokryciowe transportowane i składowane na paletach, są zabezpieczone przed
wpływem warunków atmosferycznych i ich przygotowanie polega na:
− rozpakowaniu,
− ocenie wyglądu zewnętrznego,
− segregacji materiałów uszkodzonych.

18. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie rodzaje składowisk urządza się na placu budowy?
2. Jakie elementy uwzględnia się przy określaniu wielkości i ilości składowisk?
3. Jakie materiały pokryciowe można magazynować na składowiska otwartych?
4. Jakie są wymagania dla składowisk otwartych?
5. Jakim warunkom powinno odpowiadać składowisko blach trapezowych?
6. Jakie osłony stosuje się z magazynach półzamkniętych?
7. Jakie wymagania stawiane są magazynom zamkniętym?
4.3.3 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na utwardzonym placu składowych przygotuj podkładki drewniane pod blachę trapezową.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ułożyć podkładki drewniane w kierunku prostopadłym do dłuższego boku blachy,
5) sprawdzić jakość wykonanego podkładu poziomnicą,
6) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− utwardzony fragment placu składowego,
− podkładki drewniane,
− poziomnica,
− rękawice robocze,
− literatura.
Ćwiczenie 2
W magazynie zamkniętym ułóż blachy płaskie powlekane na regale metalowym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ułożyć pojedynczy arkusz blachy,
5) sprawdzić jakość wykonanego ćwiczenia,

19. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
6) ułożyć pozostałe arkusze blachy
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− regał metalowy,
− arkusze blachy powlekanej – 4 szt.,
− rękawice robocze,
− literatura.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) przygotować składowisko blach trapezowych?
2) zorganizować miejsce składowania materiałów dłużycowych?
3) przygotować miejsce składowania blach dachówkowych?
4) przygotować miejsce składowania blach płaskich?
5) ułożyć blachy płaskie na przygotowanym regale?

20. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
4.4. Zasady wykonywania prowizorycznych i trwałych pokryć
dachowych zimą
4.4.1. Materiał nauczania
Wykonywanie pokryć prowizorycznych zimą
Wykonawstwo robót dekarskich w warunkach zimowych wymaga wykonania robót
dodatkowych w postaci pokryć prowizorycznych. Pokrycia prowizoryczne chronią dach przed
wpływem zimowych warunków atmosferycznych. W zależności od rodzaju dachu wykonuje się:
− pokrycia prowizoryczne dachów płaskich,
− pokrycia prowizoryczne dachów spadzistych.
Ochrona dachu w postaci zabezpieczeń prowizorycznych (tymczasowych) jest objęta
zakresem prac brygad dekarskich. Przed przystąpieniem do wykonania tych robót należy:
− określić zakres wykonania prowizorycznych pokryć dachowych,
− dokonać wyboru materiałów stanowiących pokrycie prowizoryczne,
− wybrać technologię montażu pokryć prowizorycznych.
Pokrycia prowizoryczne mogą swym zakresem obejmować:
− części dachu,
− całą powierzchnię dachu.
Przy wyborze materiałów stanowiących pokrycie prowizoryczne należy uwzględnić ich
odporność na działanie wiatru, śniegu i deszczu. Wykonanie takiego pokrycia związane jest
z wyborem technologii wykonania pokrycia prowizorycznego. W związku z tym stosuje się:
− materiały wielokrotnego użytku,
− materiały użytku jednokrotnego.
Wykonywanie pokryć prowizorycznych, mimo swojego ograniczenia stosowania, podlega
takim samym zasadom ich wykonywania jak pokrycia trwałego. Zasady te są następujace:
− zakłady materiałów pokrycia prowizorycznego w rolkach montuje się w kierunku
prostopadłym do linii spływu wody,
− najniższą krawędź materiału stanowiącego pokrycie prowizoryczne przytwierdza się do
okapu dachu w sposób trwały,
− do krawędzi szczytowych dachu montuje się pokrycie prowizoryczne w sposób trwały,
− materiał pokrycia prowizorycznego należy wyłożyć na płaszczyzny pionowe wychodzące
ponad dach (kominy, ściany, attyki) i zamocować do tychże elementów w sposób trwały.
Wykonywanie trwałych pokryć dachowych zimą
Zima jest porą roku, w czasie, której również wykonywane są trwałe pokrycia dachowe
dachów płaskich i spadzistych. Obniżona temperatura oraz zimowe warunki mają istotny wpływ
na:
− organizację pracy,
− czas i wydajność,
− technologię stosowanych materiałów,

21. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Właściwa organizacja pracy podczas wykonywania trwałych pokryć dachowych zimą jest
ważna ze względu na potrzebę wykonania:
− prac przygotowawczych (sprzątanie zalegającego śniegu lub lodu),
− wykonanie zabezpieczenia miejsca wykonywania pokrycia dachowego – podkładu,
− dostaw materiałów dekarskich.
Niesprzyjające warunki atmosferyczne zimą w znacznym stopniu spowalniają tempo prac
dekarskich. Spełnienie wymagań w zakresie jakości wykonania robót powoduje, że czas
wykonania pokrycia dachowego zimą jest znacznie dłuższy niż w pozostałych porach roku.
Materiały dekarskie stosowane do trwałych pokryć dachowych dzielimy na:
− materiały, które można stosować w warunkach zimowych bez ograniczeń,
− materiały, które wymagają przygotowania do stosowania w warunkach zimowych.
Do pierwszej grupy zaliczamy:
− dachówki ceramiczne,
− dachówki cementowe.
Do grupy drugiej zaliczamy:
− blachy cynkowo-tytanowe,
− blachy aluminiowe,
− papy termozgrzewalne,
− rynny i rury z PVC.
Rynny i rury spustowe z PVC w warunkach obniżonej temperatury należy montować ze
szczególna starannością. Tworzywo sztuczne może podczas montażu pękać. Podgrzewanie
elementów rynien stosuje się w ograniczonym zakresie. Najwłaściwszym urządzeniem do
podwyższenia temperatury rynien są nagrzewnice elektryczne. Aby rynny były szczelne należy
bezwzględnie stosować dylatację na połączeniach rynien. W chwili gdy rynna jest podgrzana
następuje jej wydłużenie. Dylatacja umożliwia przemieszczanie się rynny w kierunku
podłużnym.
Przygotowanie materiałów dekarskich, do wykonywania trwałych pokryć dachowych zimą,
należy wykonać ze względu wpływ niskich temperatur na właściwości tych materiałów. Prace
przygotowawcze wykonane przez dekarzy mają za zadanie:
- podwyższenie temperatury materiałów dekarskich,
- oczyszczenie oraz osuszenie miejsce wykonywania pokrycia dachowego.
Do podgrzania materiałów pokryciowych oraz podłoża można zastosować nagrzewnice
elektryczne, olejowe lub gazowe. Innym rozwiązaniem są wytwornice pary wodnej, które
charakteryzują się największą skutecznością w usuwaniu lodu i śniegu z dachu.
Rys. 5. Nagrzewnica elektryczna [opracowanie własne].

22. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Rys. 6. Nagrzewnica olejowa [opracowanie własne]
Rys. 7. Nagrzewnica gazowa [opracowanie własne]
Wytworzona para wodna o wysokiej temperaturze oraz pod wysokim ciśnieniem usuwa
z podłoża dachu lub z pokrycia dachowego zgromadzony śnieg lub lód.
Wykonywanie trwałych pokryć dachowych zimą powinno uwzględniać:
− stosowanie materiałów pokryciowych w zakresie temperatur dopuszczalnych przez
producentów (dla blach aluminiowych jest to temperatura -15o
C).
− podłoża powinny być oczyszczone z lodu i śniegu i przygotowane do montażu pokryć
dachowych,
− zakłady oraz połączenia materiałów dekarskich powinny być oczyszczone z lodu i śniegu,
− stosowane materiały uszczelniające powinny być dostosowane do obniżonych temperatur,
− połączenia elementów z blach i tworzyw powinny posiadać dylatację.
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Dla jakiego rodzaju dachów wykonuje się pokrycia prowizoryczne?
2. Jaki jest zakres prac przygotowawczych przed wykonaniem pokrycia prowizorycznego?
3. Jaki jest zakres prac związanych z pokryciem prowizorycznym?
4. Jakie są zasady wykonywania pokryć prowizorycznych?
5. Jaki wpływ mają warunki zimowe na czas realizacji pokryć dachowych?
6. Jakie istnieją grupy materiałów dekarskich, stosowanych zimą do trwałych pokryć?
7. Jakie urządzenia służą do podgrzewania miejsc wykonywania pokryć dachowych zimą?
8. Jakie zasady należy stosować podczas wykonywania trwałych pokryć dekarskich zimą?

23. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
4.4.3 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Spośród przedstawionych materiałów pokryciowych wybierz materiały, które można bez
względu na niską temperaturę stosować w pokryciach dachowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) na przygotowanym stole ułożyć wybrane materiały pokryciowe,
5) sprawdzić jakość wykonanego podkładu poziomnicą,
6) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− stół z blatem drewnianym,
− dachówki ceramiczne – szt. 2,
− dachówki cementowe – szt. 3,
− próbki blachy cynkowo - tytanowej,
− rynny z PVC – 1 m,
− rękawice robocze,
− literatura.
Ćwiczenie 2
Zamontuj rynnę z PVC złożoną z dwóch części i złączki bez zachowania dylatacji. Podgrzej
element złączki nagrzewnicą elektryczną.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zamontować rynnę,
5) podgrzać złączkę rynny,
6) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.

24. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
Wyposażenie stanowiska pracy:
− model dachu z okapem,
− rynna PVC, - 1 m - 2szt.,
− złączka rynny – 1 szt.,
− nagrzewnica elektryczna,
− rękawice robocze,
− literatura.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wskazać materiały pokryciowe, które nie wymagają przygotowania
do stosowania w warunkach zimowych?
2) określić zakres prac przygotowawczych przed wykonaniem pokrycia
prowizorycznego?
3) określić zasady wykonywania pokryć prowizorycznych?
4) określić grupy materiałów dekarskich stosowanych zimą w pokryciach
trwałych?
5) wskazać urządzenia do podgrzewania pokryć dachowych?
6) określić zasady wykonywania trwałych pokryć dachowych zimą?

25. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
4.5. Wykonywanie zimą pokryć dachowych z materiałów
bitumicznych
4.5.1. Materiał nauczania
Krycie dachów papą wykonywane w okresie zimowym
Wykonywanie pokryć dachowych z papy w okresie zimowym jest niedopuszczalne, jeśli
temperatura zewnętrzna jest niższa niż -15°C.
Robót dekarskich związanych z układaniem pokryć dachowych z materiałów bitumicznych
nie wolno wykonywać podczas:
− opadów atmosferycznych – śnieg, deszcz,
− odwilży,
− silnych wiatrów,
− mgły.
Wykonywanie pokryć dachowych z materiałów bitumicznych zimą wymaga spełnienia kilku
warunków, przede wszystkim:
− papę można przyklejać do podkładu oczyszczonego ze śniegu i lodu oraz zanieczyszczeń
mechanicznych,
− podkład powinien być rozmrożony, suchy i zagruntowany; do ogrzewania, rozmrażania oraz
suszenia podkładu należy stosować aparaty grzewcze z pokrywami blaszanymi.
− papę, kity uszczelniające, sznury asfaltowe i smołowe, przed ich zastosowaniem należy
umieścić na 48 godzin w pomieszczeniu o temperaturze wyższej niż +15°C,
− ogrzane materiały, na miejsce ich układania należy dostarczać w małych ilościach,
zabezpieczone przed ochłodzeniem,
− roztwory przeznaczone do gruntowania podłoża przed użyciem należy dokładnie
wymieszać,
− lepiki i roztwory asfaltowe stosowane na gorąco mogą być przechowywane
w pomieszczeniach magazynowych nie ogrzewanych.
W okresie zimowym, materiałami bitumicznymi można wykonywać krycie dachów:
− prowizoryczne,
− trwałe.
Schemat 1. Podział robót wykonywanych zimą według trwałości pokrycia [opracowanie własne]
KRYCIE DACHÓW ZIMĄ
MATERIAŁAMI
BITUMICZNYMI
PROWIZORYCZNE TRWAŁE

26. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Krycie dachów prowizoryczne
Prowizoryczne, czyli tymczasowe krycie dachów materiałami bitumicznymi w okresie
zimowym wykonuje się w przypadku konieczności wykonania pokrycia w temperaturze
otoczenia wyższej niż +5°C.
Krycie prowizoryczne polega na ułożeniu jednej warstwy papy przy działających agregatach
grzewczych.
Przy takim sposobie krycia:
− nie zachodzi konieczność wykonywania obróbek blacharskich,
− konieczne jest wykonanie uszczelnień elementów pokrycia bitumicznego.
Uszczelnienie elementów pokrycia bitumicznego polega na naklejeniu pasów papy na
tkaninie technicznej przy zastosowaniu jako lepiszcza lepiku asfaltowego na gorąco. Pokrycie
prowizoryczne powinno być usunięte w okresie wiosenno – letnim i zastąpione kryciem
właściwym, trwałym.
Krycie prowizoryczne może być wykonywane na podłożu drewnianym lub betonowym
Schemat 2. Podział pokryć prowizorycznych- według rodzaju podłoża [opracowanie własne]
Prowizoryczne krycie podłoża drewnianego
Wykonywanie prowizorycznego pokrycia dachowego na podłożu drewnianym polega na:
− oczyszczeniu podłoża ze śniegu i lodu,
− usunięciu zanieczyszczeń mechanicznych,
− ułożeniu dociętych i ogrzanych pasów papy na miejscu ich przyklejenia,
− przybiciu papy gwoździami - papiakami,
− sklejeniu zakładów papy lepikiem na gorąco,
− dociśnięciu zakładów,
− posmarowaniu zakładów gorącym lepikiem.
Prowizoryczne krycie na podłożu betonowym
Wykonywanie prowizoryczne pokrycia dachowego na podłożu betonowym polega na:
− oczyszczeniu podłoża ze śniegu i lodu,
− usunięciu zanieczyszczeń mechanicznych,
− zagruntowaniu podłoża emulsją asfaltową, gdy temperatura zewnętrzna jest wyższa niż 0°C,
KRYCIE
PROWIZORYCZNE
PODŁOŻE
DREWNIANE
PODŁOŻE
BETONOWE

27. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
− ułożeniu dociętych i ogrzanych pasów papy na miejscu ich przyklejenia, przyklejeniu papy
lepikiem asfaltowym o temperaturze od 140 do 160°C,
− sklejeniu zakładów papy o szerokości 10 cm lepikiem na gorąco,
− dociśnięciu zakładów,
− posmarowaniu zakładów gorącym lepikiem.
Uwagi:
• Papę należy przykleić na ¼ powierzchni połaci dachowej.
• Całkowicie papę należy przykleić tylko wokół otworów znajdujących się na połaci
dachowej.
Krycie dachów trwałe
Trwałe krycie dachów w obniżonych temperaturach polega na wykonaniu pierwszej
warstwy pokrycia dachowego. Następne warstwy wykonuje się w okresie wiosenno – letnim,
przy temperaturze zewnętrznej wyższej niż +5°C.
Trwałe krycie dachów materiałami bitumicznymi można wykonywać:
− przy temperaturze zewnętrznej do -15°C,
− gdy nie występują opady atmosferyczne, mgły i silne wiatry,
− jeżeli istnieje możliwość stosowania agregatów grzewczych i pokryw.
Trwałe pokrycia dachowe z materiałów bitumicznych, w okresie zimowym należy
wykonywać zgodnie z wymogami technicznymi, czyli:
− stosować tylko ogrzane materiały bitumiczne,
− zakłady papy o szerokości 10 cm, należy układać zgodnie z kierunkiem spadku połaci
dachowej,
− po sklejeniu zakłady papy należy posmarować gorącym lepikiem.
Wykonywanie trwałego pokrycia dachowego polega na:
− oczyszczeniu podłoża ze śniegu i lodu,
− usunięciu zanieczyszczeń mechanicznych,
− osuszeniu i ogrzaniu podłoża,
− zagruntowaniu podłoża roztworem asfaltowym,
− odczekaniu 12 do 24 godzin do wyschnięcia podłoża zagruntowanego,
− wypełnieniu ubytków podłoża kitem asfaltowym, podgrzanym do temperatury +40°C,
− ponownym podgrzaniu podłoża przy pomocy agregatu grzewczego z pokrywami
blaszanymi,
− posmarowaniu podłoża lepikiem,
− ułożeniu dociętych i ogrzanych pasów papy na miejscu ich przyklejenia,
− przyklejeniu papy na całej powierzchni, lepikiem asfaltowym o temperaturze od 140 do
160°C,
− dociskaniu przyklejonego pokrycia do podkładu.
Krycie dachów dachówką bitumiczną wykonywane w okresie zimowym
Wykonywania pokrycia dachowego dachówką bitumiczną nie należy wykonywać:
− przy temperaturze zewnętrznej niższej niż +5°C,
− na oblodzonym dachu.

28. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
W przypadku konieczności wykonywania takiego pokrycia należy:
− podgrzać elementy dachówki (gonty), – aby stały się plastyczne i lepiej dopasowały do
powierzchni połaci dachowej,
− podgrzać pasek samoprzylepny, aby ułatwić sklejanie elementów dachówki.
Do podgrzewania elementów dachówki bitumicznej stosuje się:
− palniki gazowe na gaz propan – butan,
− dmuchawy gorącego powietrza.
Wykonywanie pokryć dachowych w okresie zimowym ułatwia stosowanie ocieplaków,
którymi nakrywa się cały dach lub jego część. Pod osłona ocieplaka pracuje się w temperaturze
wyższej niż +5°C.
4.5.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Ile wynosi minimalna temperatura wykonywania pokryć dachowych z papy zimą?
2. Kiedy nie wolno wykonywać pokryć dachowych z materiałów bitumicznych?
3. Jakie warunki powinien spełniać podkład do przyklejania pokrycia dachowego z papy?
4. W jaki sposób należy przygotować materiały pokryciowe do wykonanie pokrycia
dachowego zimą?
5. Jakie rodzaje pokryć można wykonywać zimą?
6. Na czym polega wykonywanie krycia prowizorycznego?
7. Czego nie musi się robić przy wykonywaniu krycia prowizorycznego?
8. Co należy koniecznie zrobić przy wykonywaniu krycia prowizorycznego?
9. Na czym polega uszczelnienie elementów pokrycia bitumicznego?
10. Na jakim podłożu może być wykonywane krycie prowizoryczne?
11. Na czym polega wykonywanie prowizoryczne pokrycia dachowego na podłożu betonowym?
12. Na czym polega wykonywanie trwałego pokrycia dachowego?
13. W jakich warunkach można wykonywać trwałe krycie dachów materiałami bitumicznymi?
14. Jakie wymagania techniczne obowiązują podczas wykonywania trwałego pokrycia dachowe
z materiałów bitumicznych w okresie zimowym?
15. W jakich warunkach nie należy wykonywać krycia dachów dachówką bitumiczną w okresie
zimowym?
16. W jaki sposób należy przygotować dachówkę bitumiczną do wykonywania pokrycia
dachowego zimą?
17. Jakich urządzeń używa się do podgrzewania elementów dachówki bitumicznej?
18. Co ułatwia wykonywanie pokryć dachowych w okresie zimowym?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie charakterystyki technicznej warunków wykonania pokryć dachowych zimą
(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:
− rodzaj pokrycia dachowego, które można wykonywać zimą,
− sposób przyklejania papy na połaci dachowej,
− sposób przyklejania papy wokół otworów znajdujących się na połaci dachowej.

29. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną warunków wykonania pokryć
dachowych zimą,
5) ustalić rodzaj pokrycia wykonywanego zimą,
6) ustalić sposób przyklejania papy na połaci dachowej,
7) ustalić sposób przyklejania papy wokół otworów znajdujących się na połaci dachowej,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− charakterystyki techniczne warunków wykonania pokryć dachowych zimą,
− literatura.
Załącznik nr 1
Charakterystyka techniczna
warunków wykonania pokryć dachowych zimą
Wykonywanie takiego pokrycia dachowego na podłożu betonowym polega na:
− oczyszczeniu podłoża ze śniegu i lodu,
− usunięciu zanieczyszczeń mechanicznych,
− zagruntowaniu podłoża emulsja asfaltową, gdy temperatura zewnętrzna jest wyższa niż 0°C,
− ułożeniu dociętych i ogrzanych pasów papy na miejscu ich przyklejenia, przyklejeniu papy
lepikiem asfaltowym o temperaturze od 140 do 160°C,
− sklejeniu zakładów papy o szerokości 10 cm lepikiem na gorąco,
− dociśnięciu zakładów,
− posmarowaniu zakładów gorącym lepikiem.
Ćwiczenie 2
Na podstawie charakterystyki technicznej warunków wykonania pokryć dachowych zimą
(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:
− nazwę materiału pokryciowego pokrycia wykonywanego zimą,
− cel podgrzewania elementów pokrycia z tego materiału,
− cel podgrzewania paska samoprzylepnego,
− urządzenie stosowane do podgrzewania.

30. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną warunków wykonania pokryć
dachowych zimą,
5) ustalić nazwę materiału pokryciowego, pokrycia wykonywanego zimą,
6) ustalić cel podgrzewania elementów pokrycia z tego materiału,
7) ustalić cel podgrzewania paska samoprzylepnego,
8) ustalić drugie urządzenie stosowane do podgrzewania,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− charakterystyki techniczne warunków wykonania pokryć dachowych zimą,
− literatura.
Załącznik nr 1
Charakterystyka techniczna
warunków wykonania pokryć dachowych zimą
Pokrycia dachowego z materiału bitumicznego nie należy wykonywać:
− przy temperaturze zewnętrznej niższej niż +5°C,
− na oblodzonym dachu.
W przypadku konieczności wykonywania takiego pokrycia należy:
− podgrzać elementy tego pokrycia,
− podgrzać pasek samoprzylepny.
Do podgrzewania elementów tego materiału stosuje się między innymi:
− dmuchawy gorącego powietrza.
4.5.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) określić minimalną temperaturę wykonywania pokryć dachowych
z papy w okresie zimowym?
2) określić warunki wykonywania pokryć dachowych z papy?
3) określić, jakie warunki powinien spełniać podkład do przyklejania
pokrycia dachowego z papy?
4) określić, w jaki sposób należy przygotować materiały pokryciowe
do wykonanie pokrycia dachowego zimą?
5) wskazać rodzaje pokryć, jakie można wykonywać zimą?
6) scharakteryzować wykonywanie krycia prowizorycznego?

31. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
7) określić, czego nie musi się robić przy wykonywaniu krycia
prowizorycznego?
8) określić, co należy koniecznie zrobić przy wykonywaniu
krycia prowizorycznego?
9) określić, na czym polega uszczelnienie elementów pokrycia bitumicznego?
10) określić, na jakim podłożu może być wykonywane krycie prowizoryczne?
11) określić, na czym polega wykonywanie prowizoryczne pokrycia
dachowego na podłożu betonowym?
12) wskazać warunki wykonywania trwałego krycia dachów materiałami
bitumicznymi?
13) określić wymagania techniczne obowiązujące podczas wykonywania
trwałego pokrycia z materiałów bitumicznych w okresie zimowym?
14) określić, na czym polega wykonywanie trwałego pokrycia dachowego?
15) określić, w jakich warunkach nie należy wykonywać krycia dachów
dachówką bitumiczną w okresie zimowym?
16) określić, w jaki sposób należy przygotować dachówkę bitumiczną
do wykonywania pokrycia dachowego zimą?
17) wskazać urządzenia do podgrzewania elementów dachówki bitumicznej?
18) wskazać, co ułatwia wykonywanie pokryć dachowych w okresie
zimowym?

32. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
4. Kartę odpowiedzi podpisz imieniem i nazwiskiem.
INSTRUKCJA SZCZEGÓŁOWA
1. Zestaw zadań testowych składa się z zadań:
a) wielokrotnego wyboru.
b) z luką,
2. Odpowiedzi na zadania z luką powinny być jednozdaniowe.
3. Zadania wielokrotnego wyboru mają 4 wersje odpowiedzi, z których jedna jest prawidłowa.
Prawidłową odpowiedź należy zakreślić we właściwym miejscu na karcie odpowiedzi.
4. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź należy ująć w kółko i ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową.
5. Jeżeli udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawia Ci trudność to opuść je i przejdź do
zadania następnego. Do zadań bez odpowiedzi możesz wrócić później.
Powodzenia !

33. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
I. Uzupełnij poniższe zdania: punktacja 0 - 1 pkt.
1. Zabezpieczenie stanowiska pracy przed opadami deszczu i śniegu realizowane jest przez
…………………………………………… …………………………………………………. .
2. Zabezpieczenia prowizoryczne stanowią ochronę miejsc wykonywania robót dekarskich
zimą na czas przerw ………………………………………...……………...…………………
3. Ochronę składowisk materiałów dekarskich zimą wykonuje się stosując …………………....
……………………………………………………………………………………………….. .
4. Ochroną dla dekarzy przed wpływem niskich temperatur powinny
być……………………………………………………………………………………………...
5. Na placu budowy materiały dekarskie magazynuje się w ………….………………………..
6. Wielkość składowisk zależy od …………………...……………………………...…………..
7. Teren składowiska powinien być ……………………………………………………………..
8. Magazyny zamknięte powinny odpowiadać warunkom …………………………………….. .
9. Pokrycia prowizoryczne wykonuje się dla dachów …………………………………………..
10. Do podgrzewania materiałów pokryciowych oraz podkładów stosuje się nagrzewnice
……………………………………………………………………………………………….. .
11. W okresie zimowym materiałami bitumicznymi można wykonywać pokrycia ……………..
.………………………………………………………………………………………………
II. Wybierz poprawną odpowiedź: punktacja 0 - 1 pkt.
12. Materiały dekarskie nie wymagające zabezpieczeń przed wpływem warunków
atmosferycznych magazynuje się
a) wzdłuż krawędzi budynku.
b) w składowiskach otwartych.
c) w magazynach zamkniętych.
d) w magazynach półzamkniętych.
13. Teren składowisk otwartych materiałów dekarskich należy
a) nakryć,
b) wyrównać i odwodnić.
c) pozostawić w dowolnym stanie.
d) wykonać ze znacznym spadkiem.
14. Do składowania materiałów dłużycowych przygotowuje się
a) nasypy z ziemi.
b) pokrywy z folii.
c) podkładki z betonu lub drewna.
d) składowisko bezpośrednio na ziemi.
15. Osłonami w magazynach zamkniętych mogą być
a) plandeki.
b) odpady z folii.
c) deski i listwy.
d) opakowania tekturowe.
16. W magazynach zamkniętych przechowuje się
a) dachówki ceramiczne.
b) wszystkie materiały pokryciowe.
c) materiały odporne na czynniki atmosferyczne.
d) materiały wrażliwe na czynniki atmosferyczne.

34. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
17. Blachy stalowe w arkuszach składuje się w magazynach suchych w stosach o wysokości
a) 10 cm.
b) 20 cm.
c) 30 cm.
d) 40 cm.
18. Dopuszczalna minimalna temperatura wykonywania pokryć dachowych z blach
aluminiowych wynosi
a) -5o
C.
b) -10o
C.
c) -15o
C.
d) -20o
C.
19. Dopuszczalna minimalna temperatura wykonywania pokryć z materiałów bitumicznych
przy kryciu prowizorycznym wynosi
a) 0o
C.
b) -5o
C.
c) +5o
C.
d) +10o
C.
20. Dopuszczalna minimalna temperatura wykonywania pokryć z dachówek bitumicznych
wynosi
a) -5o
C.
b) 0o
C.
c) +5o
C.
d) +10o
C.
21. Bariery linowe do odgrodzenia strefy niebezpiecznej na budynku wykonuje się w odległości
a) 100 cm.
b) 150 cm.
c) 200 cm.
d) 250 cm.

35. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko …………………………………………………………………………………….
Wykonywanie robót dekarskich zimą.
Wpisz brakującą część zdania lub zakreśl poprawna odpowiedź
Nr
zadania
Odpowiedzi Punkty
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
21 a b c d
Razem:

36. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
6. LITERATURA
1. Frankiewicz D.: Transport, składowanie i magazynowanie materiałów budowlanych.
KOWEZ, Warszawa 2002
2. Frankiewicz D.: Rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych. KOWEZ,
Warszawa 2002
3. Gąsiorowska D, Horsztyńska B.: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami
z zakresu budownictwa. KOWEZ, Warszawa 2002
4. Gąsiorowska D, Horsztyńska B.: Posługiwanie się dokumentacją techniczną, KOWEZ,
Warszawa 2002
5. Martinek W, Michnowski Z.: Technologia – Dekarstwo i blacharstwo budowlane, WSiP,
Warszawa 1999
6. Roj-Chodacka A. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, KOWEZ, Warszawa 2002
7. Ujmy A. (red): Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Verlag
Dashofer, Warszawa 2006