Luan van

Kh¶ n¨ng, lîi Ých vµ lé tr×nh cho viÖc ra ®êi mét ®ång tiÒn chung cho çc níc
ASEAN
Lêi nãi ®Çu
ThÕ giíi ®· ®îc chøng kiÕn mét sù kiÖn kinh tÕ kú diÖu trong thËp
kû vïa qua, mét sù kiÖn cha tõng cã trong lÞch sö tiÒn tÖ thÕ giíi, mét sù
kiÖn ®· ®îc Tæng thèng Ph¸p Jacques Chirac gäi lµ "sù c¶i çch lín nhÊt
vµ quan träng nhÊt vÒ kinh tÕ vµ tµi chÝnh trong vßng 50 n¨m qua". §ã
lµ sù ra ®êi cña Liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u EMU vµ ®ång tiÒn chung
ch©u ¢u EURO. Kh¸c víi çc liªn minh tiÒn tÖ tríc ®©y h×nh thµnh trªn c¬
së mét mèi quan hÖ chÝnh trÞ nµo ®ã, Liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u liªn
kÕt 12 quèc gia ®éc lËp cã chñ quyÒn víi mét môc tiªu chung lµ biÕn
ch©u ¢u trë thµnh khu vùc thÞnh vîng vµ æn ®Þnh nhÊt trªn thÕ giíi.
Sù thµnh c«ng vµ bµi häc kinh nghiÖm cña çc níc ch©u ¢u ®· cho
çc níc §«ng Nam ¸ niÒm tin vµo triÓn väng h×nh thµnh mét ®ång tiÒn
chung cho khu vùc. Trªn thùc tÕ, kh¶ n¨ng h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn
tÖ ë §«ng Nam ¸ ®· ®îc mét sè nhµ kinh tÕ häc b¾t tay nghiªn cøu tõ
n¨m 1994. Nhng ph¶i ®Õn sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ch©u
¸ n¨m 1997, ®Ò tµi nµy míi trë thµnh mèi quan t©m thùc sù ®èi víi çc
nhµ l·nh ®¹o còng nh çc nhµ kinh tÕ häc ë §«ng Nam ¸. ASEAN hy väng
®ång tiÒn chung sÏ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ khu vùc t¨ng trëng æn ®Þnh,
bÒn v÷ng, gi¶m bít nguy c¬ khñng ho¶ng vµ gióp ASEAN kh¼ng ®Þnh
®îc vÞ trÝ cña m×nh trªn çc diÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi.
XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña khu vùc ASEAN hiÖn
nay, nh÷ng ®ßi hái cña qu¸ tr×nh héi nhËp vµ hîp t¸c ngµy mét s©u réng
trªn toµn thÕ giíi, t«i xin chän ®Ò tµi "Kh¶ n¨ng , lîi Ých vµ lé tr×nh cña
viÖc ra ®êi mét ®ång tiÒn chung cho çc níc ASEAN " lµm ®Ò tµi kho¸
luËn tèt nghiÖp cña m×nh. §©y còng lµ ®Ò tµi ®ang ®îc çc níc trong
khu vùc còng nh trªn thÕ giíi quan t©m vµ ®i s©u nghiªn cøu.
Bïi Quèc Th¸i - 1 - §¹i häc Ngo¹i Th¬ng
TC K18-A1

ASEAN
Víi kho¸ luËn nµy, t«i xin tr×nh bµy vÒ c¬ së lý luËn ra ®êi mét ®ång
tiÒn chung, qu¸ tr×nh h×nh thµnh liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u, tõ ®ã rót ra
nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cho ASEAN nãi riªng còng nh bÊt kú mét khu
vùc nµo mong muèn h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ nãi chung vµ
nh÷ng vÊn ®Ò cña ViÖt nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp híng tíi h×nh
thµnh mét ®ång tiÒn chung. Tõ nh÷ng ph©n tÝch ®ã, cïng víi ®¸nh gi¸
t×nh h×nh thùc tÕ ë §«ng Nam ¸ hiÖn nay, cã thÓ ®i ®Õn kÕt luËn r»ng
mét liªn minh tiÒn tÖ t¬ng tù nh liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u sÏ ra ®êi ë
ASEAN trong t¬ng lai kh«ng xa. Bè côc cô thÓ cña kho¸ luËn gåm ba ch-
¬ng nh sau:
Ch¬ng I: C¬ së lý luËn ra ®êi mét ®ång tiÒn chung .
Ch¬ng II: Kh¶ n¨ng , lîi Ých vµ lé tr×nh cho viÖc ra ®êi mét ®ång
tiÒn chung ASEAN.
Ch¬ng III:Gi¶i ph¸p nh»m h×nh thµnh nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cho
mét ®ång TiÒn chung ASEAN vµ c¸c vÊn ®Ò cña ViÖt nam .
Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, khãa luËn kh«ng khái cã nh÷ng sai sãt vµ
bÊt cËp. T«i rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp phª b×nh tõ phÝa thÇy c«
vµ c¸c b¹n. Cuèi cïng, t«i xin nãi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi PGS. TS.
NguyÔn Phóc Khanh, ngêi ®· tËn t×nh híng dÉn vµ cã nh÷ng ý kiÕn ,
®ãng gãp quý b¸u gióp ®ì t«i thùc hiÖn khãa luËn nµy.
Nam ®Þnh , ngµy 01 th¸ng 5 n¨m 2003 .
Sinh viªn : Bïi Quèc Th¸i .
TC K18-A1.
TC K18-A1

ASEAN
CH¦¥NG I : C¥ Së Lý LUËn CHO VIÖc RA §êi Mét §ång
TiÒn CHUNg ASEAN
I.1 Liªn minh tiÒn tÖ vµ ®ång tiÒn chung - Mét h×nh thøc cao nhÊt
cña liªn kÕt kinh tÕ Quèc tÕ.
Nh©n lo¹i ®· bíc sang nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû 21. Çc quèc gia,
d©n téc ®ang chuÈn bÞ hµnh trang cho mét kû nguyªn míi mµ mét trong
çc ®Æc trng c¬ b¶n lµ xu híng hîp t¸c, liªn kÕt gi÷a çc Quèc gia ®Ó gi¶i
quyÕt çc vÊn ®Ò kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi vµ m«i trêng mang
tÝnh chÊt toµn cÇu. Ngµy nay trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh, çc
quèc gia trªn thÕ giíi ®ang tõng bíc t¹o lËp nªn çc mèi quan hÖ song ph-
¬ng vµ ®a ph¬ng nh»m tõng bíc tham gia vµo çc liªn kÕt kinh tÕ quèc
tÕ víi nhiÒu møc ®é kh¸c nhau, ®em l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho mçi bªn.
ChÝnh çc liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ lµ biÓu hiÖn cña xu híng toµn cÇu
ho¸ khu vùc ho¸ ®ang diÔn ra hÕt søc s«i ®éng trong nh÷ng n¨m gÇn
®©y.
Kh¸i niÖm:
Liªn kÕt kinh tÕ qu«c tÕ hay cßn gäi lµ nhÊt thÓ ho¸ kinh tÕ quèc tÕ
lµ mét h×nh thøc trong ®ã diÔn ra qu¸ tr×nh x· héi ho¸ cã tÝnh chÊt quèc
tÕ ®èi víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi÷a çc chñ thÓ Kinh tÕ quèc tÕ.
Liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ chÝnh lµ sù thµnh lËp mét tæ hîp Kinh tÕ
quèc tÕ cña çc níc thµnh viªn nh»m t¨ng cêng phèi hîp vµ ®iÒu chØnh lîi
Ých gi÷a çc bªn tham gia, gi¶m bít sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn
gi÷a çc bªn vµ thóc ®Èy Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ph¸t triÓn c¶ bÒ réng
vµ chiÒu s©u. Qu¸ tr×nh Liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ ®a tíi viÖc h×nh thµnh
mét thùc thÓ kinh tÕ míi ë cÊp ®é cao h¬n víi çc mèi Quan hÖ kinh tÕ
quèc tÕ phøc t¹p vµ ®a d¹ng.
TC K18-A1

ASEAN
Çc bªn tham gia çc liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ cã thÓ lµ çc Quèc gia
hoÆc çc tæ chøc doanh nghiÖp thuéc çc níc kh¸c nhau.
Nh vËy liªn kÕt Kinh tÕ quèc tÕ lµ mét qóa tr×nh kh¸ch quan bëi nã
lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh vËn ®éng mang tÝnh quy luËt, xuÊt ph¸t tõ yªu
cÇu ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt vµ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ do t¸c
®éng cña çch m¹ng Khoa häc kü thuËt. MÆt kh¸c, liªn kÕt Kinh tÕ quèc
tÕ còng lµ mét qu¸ tr×nh chñ quan bëi nã lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng ho¹t
®éng cña çc quèc gia trong viÖc phèi hîp nÒn kinh tÕ cña çc quèc gia
®ã, lµm cho çc nÒn kinh tÕ thÝch øng víi nhau, dÇn dÇn h×nh thµnh
mét chØnh thÓ kinh tÕ cã c¬ cÊu tèi u, cã n¨ng suÊt lao ®éng cao.
Liªn kÕt Kinh tÕ quèc tÕ hay nhÊt thÓ ho¸ Kinh tÕ quèc tÕ lµ mét
kh¸i niÖm ®îc tranh luËn t¬ng ®èi nhiÒu, ý kiÕn chia rÏ t¬ng ®èi lín trªn
çc diÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Nh×n tõ mÆt
hµm nghÜa th× tõ liªn kÕt Kinh tÕ quèc tÕ (Integration) lµ b¾t nguån tõ
ch÷ Latinh Intergratio, ý cña nã lµ chØ viÖc liªn hiÖp hoÆc hoµ nhËp çc
bé phËn kh¸c nhau l¹i thµnh mét chØnh thÓ. VÒ nghÜa réng th× nhÊt
thÓ ho¸ kinh tÕ thÕ giíi cã hai tÇng bËc lín lµ vi m« vµ vÜ m«. VÒ mÆt vi
m« th× buæi ®Çu sím nhÊt chØ lµ gi÷a çc doanh nghiÖp víi nhau th«ng
qua çc h×nh thøc ®éc quyÒn nh Çcten, Tê rít, ... ®Ó kÕt hîp l¹i thµnh
mét thÓ liªn hiÖp kinh tÕ míi. VÒ mÆt vÜ m« lµ chØ sù liªn hiÖp kinh tÕ
gi÷a çc níc vµ khu vùc kh¸c nhau trong cïng mét Ch©u lôc hoÆc gi÷a
çc Ch©u lôc th«ng qua ký kÕt çc ®iÒu íc hay HiÖp ®Þnh, lËp ra çc
chuÈn t¸c ho¹t ®éng chung ®Ó thùc hiÖn çc môc ®Ých kinh tÕ vµ
chÝnh trÞ, thËm chÝ th«ng qua viÖc nhîng bít chñ quyÒn côc bé cña
quèc gia, x©y dùng çc tæ chøc “siªu quèc gia” ®Ó thùc hiÖn sù liªn hiÖp
kinh tÕ.
TC K18-A1

ASEAN
1.1 Liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh Quèc tÕ ho¸
®êi sèng kinh tÕ
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn gÇn mét tr¨m n¨m qua, kinh tÕ thÕ giíi cã
nh÷ng quy luËt ®Æc thï vµ dÇn dÇn xuÊt hiÖn mét xu thÕ cã tÝnh chÊt
toµn thÓ. §ã chÝnh lµ xu thÕ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ. Quèc tÕ ho¸
®êi sèng kinh tÕ chÝnh lµ sù dùa vµo nhau ®Ó cïng tån t¹i, sù x©m
nhËp vµo nhau ngµy cµng s©u cña kinh tÕ çc níc trªn thÕ giíi. Trong
thÕ kû XX, qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi kh«ng ngõng ®îc
t¨ng lªn vµ ph¹m vi ngµy cµng më réng, néi dung ngµy cµng s©u s¾c.
Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh
çc liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan do nh÷ng nguyªn
nh©n chñ yÕu sau:
Thø nhÊt: Quèc tÕ ho¸ vÒ çc mÆt vèn, kü thuËt, thÞ trêng tiªu thô
s¶n phÈm lµm gia t¨ng sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a çc quèc gia. N¨ng lùc
®¬n ®éc trong viÖc ®iÒu chØnh vµ khèng chÕ kinh tÕ cña çc níc ngµy
cµng suy gi¶m. ViÖc gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò kinh tÕ vµ ®Æt ra chÝnh
s¸ch kinh tÕ cña çc níc ngµy cµng phô thuéc chÆt chÏ vµo sù hîp t¸c, liªn
kÕt gi÷a çc quèc gia.
Thø hai: Quèc tÕ ho¸ vÒ mÆt s¶n xuÊt ®· lµm cho çc ho¹t ®éng
kinh tÕ gi÷a çc níc ®an xen vµo nhau, kh«ng thÓ ph¸t triÓn mét çch
®¬n ®éc vµ t¸ch rêi nhau. §Ó ®iÒu hoµ mét çch tæng thÓ qu¸ tr×nh
quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt vµ t¹o ra tiÕng nãi chung trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
kinh tÕ vµ ®Þnh híng s¶n xuÊt, çc níc h×nh thµnh nªn çc liªn kÕt kinh
tÕ díi çc cÊp ®é kh¸c nhau.
Thø ba: Xu thÕ tËp ®oµn ho¸ khu vùc t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy sù hîp
t¸c gi÷a çc níc ngµy cµng s©u s¾c. TËp ®oµn ho¸ khu vùc cho phÐp gi¶i
TC K18-A1

ASEAN
quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ, th¬ng m¹i cã liªn quan ®Õn lîi Ých cña çc
níc ë quy m« quèc tÕ. ChÝnh qu¸ tr×nh ®ã ®· gãp phÇn thóc ®Èy liªn
kÕt chÆt chÏ h¬n gi÷a çc quèc gia.
Thø t: Quèc tÕ ho¸ mét çch cao ®é lùc lîng s¶n xuÊt dÉn ®Õn ph©n
c«ng lao ®éng quèc tÕ diÔn ra ngµy cµng s©u s¾c, çc níc tiÕn hµnh
chuyªn m«n hãa nh»m ®¹t tíi quy m« tèi u cho tõng ngµnh s¶n xuÊt. Çc
quèc gia sÏ tËp trung vµo mét sè ngµnh vµ s¶n phÈm nhÊt ®Þnh mµ hä
cã lîi thÕ råi trao ®æi víi çc níc kh¸c. Ngµy nay, çc níc kh«ng chØ trao
®æi s¶n phÈm ®· hoµn thiÖn víi nhau mµ thËm chÝ cßn trao ®æi tõng
bé phËn s¶n phÈm. Bëi vËy míi cã t×nh tr¹ng mét lo¹i hµng ho¸ cã thÓ ®-
îc s¶n xuÊt ë nhiÒu níc kh¸c nhau, mçi n¬i mét bé phËn theo kh¶ n¨ng
chuyªn m«n ho¸ cña tõng níc. Ch¼ng h¹n ®Ó s¶n xuÊt ra chiÕc m¸y bay
Boeing cã tíi 650 c«ng ty trªn thÕ giíi tham gia vµ ®îc ®Æt ë h¬n 30 níc.
¤t« Ford còng vËy cã tíi 165 c«ng ty ë h¬n 20 níc tham gia s¶n xuÊt
...TÝnh thèng nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµm cho toµn bé qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt nh mét d©y chuyÒn “d©y chuyÒn quèc tÕ” c¶ vÒ ph¹m vi vµ
quy m«. ChÝnh v× vËy çc liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ ra ®êi nh»m ®¸p øng
nhu cÇu liªn kÕt víi nhau ®Ó cïng ph¸t triÓn cña tÊt c¶ çc quèc gia trªn
thÕ giíi.
1.2 Çc h×nh thøc cña Liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ
Cã 2 h×nh thøc :
- Liªn kÕt lín (Macro Intergration)
-Liªn kÕt nhá (Micro Intergration)
Duíi ®©y chØ ®Ò cËp ®Õn h×nh thøc liªn kÕt lín :
Liªn kÕt lín lµ h×nh thøc cña liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ mµ chñ thÓ
tham gia lµ çc Nhµ níc, çc quèc gia trong ®ã çc chÝnh phñ ký víi nhau
TC K18-A1

ASEAN
çc HiÖp ®Þnh ®Ó t¹o nªn khu«n khæ chung cho sù phèi hîp vµ ®iÒu
chØnh quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ gi÷a çc Nhµ níc.
Dùa vµo néi dung liªn kÕt vµ møc ®é héi nhËp, liªn kÕt lín cã nh÷ng
h×nh thøc chñ yÕu sau:
• Khu vùc mËu dÞch tù do (Free trade Area - FTA)
Khu vùc mËu dÞch tù do lµ liªn minh quèc tÕ gi÷a hai hay nhiÒu níc
nh»m môc ®Ých tù do ho¸ viÖc bu«n b¸n vÒ mét hoÆc mét sè nhãm
mÆt hµng nµo ®ã.
Khu vùc mËu dÞch tù do sÏ h×nh thµnh mét thÞ trêng thèng nhÊt nh-
ng mçi thµnh viªn vÉn thi hµnh chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng ®éc lËp ®èi víi
çc níc ngoµi liªn minh. Trªn thÕ giíi hiÖn nay h×nh thµnh rÊt nhiÒu khu
vùc mËu dÞch tù do nh: Khu vùc mËu dÞch tù do Ch©u ¢u - EFTA, khu
vùc tù do B¾c Mü - NAFTA, khu vùc mËu dÞch tù do - AFTA cña çc níc
ASEAN v.v..
Môc ®Ých cña khu vùc mËu dÞch tù do lµ nh»m:
- KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn th¬ng m¹i trong néi bé khèi, thóc ®Èy t¨ng
trëng kinh tÕ.
- Thu hót vèn ®Çu t tõ çc níc bªn ngoµi khèi còng nh trong néi bé
khèi.
• Liªn minh thuÕ quan (Custom Union)
§©y lµ mét liªn minh quèc tÕ víi néi dung b·i miÔn thuÕ quan vµ
nh÷ng h¹n chÕ vÒ mËu dÞch kh¸c gi÷a çc níc thµnh viªn. Tuy nhiªn, liªn
minh thuÕ quan cã ®iÓm kh¸c víi khu vùc mËu dÞch tù do lµ çc níc
thµnh viªn cßn cã mét biÓu thuÕ quan chung ¸p dông víi çc níc ngoµi
khèi.
• ThÞ trêng chung (Common Market)
TC K18-A1

ASEAN
ThÞ trêng chung lµ mét liªn minh quèc tÕ ¸p dông çc biÖn ph¸p t¬ng
tù nh liªn minh thuÕ quan trong viÖc trao ®æi th¬ng m¹i nhng nã ®i xa
thªm mét bíc lµ cho phÐp di chuyÓn ë c¶ t b¶n vµ lao ®éng tù do gi÷a çc
níc thµnh viªn víi nhau vµ tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho sù h×nh thµnh thÞ tr-
êng thèng nhÊt theo nghÜa réng.
Céng ®ång kinh tÕ Ch©u ¢u (EEC) tõ n¨m 1992 theo lo¹i h×nh nµy.
• Liªn minh kinh tÕ (Economic Union)
Liªn minh kinh tÕ lµ h×nh thøc liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ trong ®ã çc
níc thµnh viªn thùc hiÖn thèng nhÊt vµ hµi ho¸ çc chÝnh s¸ch kinh tÕ -
tµi chÝnh - tiÒn tÖ gi÷a çc níc thµnh viªn. Gi÷a çc níc cho phÐp tù do di
chuyÓn hµng ho¸, dÞch vô, søc lao ®éng vµ t b¶n.
Khèi ®ång minh Benelux lµ mét liªn minh kinh tÕ gi÷a ba níc BØ, Hµ
Lan, Luxembua kÓ tõ n¨m 1960, liªn minh Ch©u ¢u - EU tõ n¨m 1994
còng ®îc coi lµ mét liªn minh kinh tÕ .
• Liªn minh tiÒn tÖ (Monetary Union)
§©y lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ trong
®ã çc níc thµnh viªn ph¶i phèi hîp chÝnh s¸ch tiÒn tÖ víi nhau vµ cïng
thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thèng nhÊt trong toµn khèi. Trong liªn
minh tiÒn tÖ, ngêi ta thùc hiÖn thèng nhÊt çc giao dÞch tiÒn tÖ gi÷a çc
thµnh viªn, thèng nhÊt vÒ ®ång tiÒn dù tr÷ vµ ph¸t hµnh ®ång tiÒn tËp
thÓ cho çc níc trong liªn minh.
VD: §ång tiÒn chung Ch©u ¢u - Euro gi÷a 12 níc thµnh viªn.
Ngoµi ra díi khÝa c¹nh ®Þa lý, liªn kÕt lín cã thÓ cã çc h×nh thøc
sau:
- Liªn kÕt khu vùc: lµ h×nh thøc liªn kÕt gi÷a çc quèc gia trong cïng
mét khu vùc ®Þa lý, ch¼ng h¹n: ASEAN - liªn kÕt 10 níc khu vùc §«ng
TC K18-A1

ASEAN
Nam ¸, EU - 15 níc EU, NAFTA - 3 níc B¾c Mü, MERCOSUR - 6 níc
Nam Mü
I.2 Lý thuyÕt "Khu vùc tiÒn tÖ tèi u"- c¬ së lý luËn h×nh thµnh liªn
minh tiÒn tÖ.
Lý thuyÕt "Khu vùc tiÒn tÖ tèi u" ra ®êi vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1960
vµ cho ®Õn nay ®· tr¶i qua mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi. Nghiªn cøu
®Çu tiªn mang tÝnh tiªn phong vÒ lÜnh vùc nµy do çc nhµ kinh tÕ Mü
R.Mundell (1961) vµ R.Mc Kinnon (1963) (cïng Ingram 1962) ®a ra, trong
®ã nªu lªn nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh mét "Khu vùc tiÒn
tÖ tèi u". Nh÷ng nghiªn cøu sau nµy cña çc nhµ kinh tÕ kh¸c nh Grubel
(1970), Corden (1972), Ishiyama (1975) vµ Tower vµ Willet (1976) ®·
chuyÓn sang tËp trung ®¸nh gi¸ chi phÝ vµ lîi Ých cña viÖc tham gia mét
khu vùc tiÒn tÖ. Nh×n chung, lý thuyÕt nµy gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò nh lùa
chän mét c¬ chÕ tû gi¸ cho mét níc nh thÕ nµo, vai trß cña ®iÒu chØnh
tû gi¸ khi x¶y ra sù mÊt c©n b»ng çn c©n thanh to¸n lµ g× vµ ®Æc biÖt
quan träng, lý thuyÕt nµy ®· ®Æt nÒn mãng cho lý thuyÕt héi nhËp vÒ
tiÒn tÖ, lµ c¬ së cho sù h×nh thµnh Liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u còng nh
sù ra ®êi cña çc liªn minh tiÒn tÖ kh¸c trªn thÕ giíi trong t¬ng lai.
2.1 Kh¸i niÖm:
Tríc hÕt, ®Ó hiÓu ®îc kh¸i niÖm "Khu vùc tiÒn tÖ tèi u", chóng ta
cÇn t×m hiÓu kh¸i niÖm khu vùc tiÒn tÖ. Mét khu vùc tiÒn tÖ lµ mét khu
vùc trong ®ã tû gi¸ hèi ®o¸i lµ cè ®Þnh hoÆc tån t¹i mét ®ång tiÒn
chung. Nh vËy, mçi níc cã mét ®ång tiÒn riªng cña m×nh ®Òu lµ mét khu
vùc tiÒn tÖ. VÊn ®Ò mµ R.Mundell vµ R.Mc Kinnon ®Æt ra lµ liÖu níc
®ã cã ph¶i lµ mét khu vùc tiÒn tÖ tèi u hay kh«ng, hay nãi çch kh¸c, liÖu
níc nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm cho phÐp nã sö dông mét çch tèi u ®ång
TC K18-A1

ASEAN
tiÒn cña m×nh hay kh«ng. NÕu c©u tr¶ lêi lµ kh«ng th× thø nhÊt, tõng
vïng cña níc ®ã cã ph¸t triÓn tèt h¬n nÕu sö dông ®ång tiÒn riªng cña
vïng hay kh«ng. Vµ thø hai, liÖu níc ®ã cã lîi h¬n khi tham gia vµo mét
khu vùc tiÒn tÖ lín h¬n thay v× sö dông ®ång tiÒn riªng cña níc m×nh
hay kh«ng. §Ó tr¶ lêi hai c©u hái nµy, Mundell vµ Kinnon ®· ph¸t triÓn
thµnh lý thuyÕt trong ®ã nªu lªn kh¸i niÖm vµ çc tiªu chuÈn cña mét khu
vùc tiÒn tÖ tèi u.
Mét khu vùc tiÒn tÖ tèi u lµ mét khu vùc "tèi u" vÒ mÆt ®Þa lý trong
®ã ph¬ng tiÖn thanh to¸n lµ mét ®ång tiÒn chung hoÆc lµ mét sè ®ång
tiÒn mµ gi¸ trÞ trao ®æi cña chóng ®îc neo cè ®Þnh víi nhau víi kh¶ n¨ng
chuyÓn ®æi v« h¹n cho c¶ çc giao dÞch v·ng lai vµ çc giao dÞch vÒ
vèn, nhng tû gi¸ hèi ®o¸i cña chóng l¹i biÕn ®éng mét çch hµi hoµ víi çc
níc kh¸c trªn thÕ giíi.1
"Tèi u" ®îc x¸c ®Þnh vÒ mÆt môc tiªu kinh tÕ vÜ
m« lµ duy tr× c©n b»ng c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi. C©n b»ng bªn trong
®¹t ®îc t¹i ®iÓm tho¶ hiÖp tèi u gi÷a l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp vµ c©n b»ng
bªn ngoµi lµ sù duy tr× tr¹ng th¸i çn c©n thanh to¸n c©n b»ng.
2.2 Çc ®Æc ®iÓm cña mét khu vùc tiÒn tÖ tèi u
a.Sù linh ho¹t vÒ gi¸ c¶ vµ tiÒn l¬ng:
Gi¶ sö mét khu vùc gåm nhiÒu vïng hoÆc nhiÒu níc. NÕu gi¸ c¶ vµ
tiÒn l¬ng thùc tÕ ®ñ linh ho¹t trªn c¶ khu vùc nµy ®Ó ®èi phã víi nh÷ng
thay ®æi cña cÇu vµ cung, th× çc vïng trong khu vùc ®ã nªn ®îc g¾n víi
nhau b»ng chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh. Sù linh ho¹t tuyÖt ®èi cña gi¸ c¶ vµ
tiÒn l¬ng sÏ lµm cho thÞ trêng lu«n c©n b»ng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù
®iÒu chØnh thùc tÕ diÔn ra ngay lËp tøc khi cã nh÷ng rèi lo¹n ¶nh hëng
®Õn t×nh h×nh thanh to¸n trong khu vùc mµ kh«ng g©y ra t×nh tr¹ng thÊt
nghiÖp.
1
The New Palgrave Dictionary of Money and Finance, tËp III, trang 78
TC K18-A1

ASEAN
ViÖc liªn kÕt çc vïng trong khu vùc b»ng chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh lµ
cã lîi cho toµn bé khu vùc v× ®iÒu nµy thóc ®Èy tÝnh h÷u dông cña tiÒn
tÖ nhê gi¶m bít chi phÝ giao dÞch, lo¹i bá rñi ro tû gi¸, tiÕt kiÖm chi phÝ
phßng ngõa rñi ro tiÒn tÖ, h¹ thÊp gi¸ c¶ do gi¸ c¶ trong toµn bé khu vùc
trë nªn dÔ so s¸nh h¬n. Sù c©n b»ng ®îc duy tr× b»ng viÖc th¶ næi tËp
thÓ çc ®ång tiÒn cña khu vùc so víi çc ®ång tiÒn ngoµi khu vùc còng
nh b»ng sù linh ho¹t cña gi¸ c¶. Khi gi¸ c¶ vµ tiÒn l¬ng kh«ng linh ho¹t th×
sù ®iÒu chØnh vÒ vÞ trÝ c©n b»ng cã thÓ g©y ra thÊt nghiÖp ë mét
vïng vµ/hoÆc l¹m ph¸t ë mét vïng kh¸c.
b. Sù héi nhËp thÞ trêng tµi chÝnh
Nghiªn cøu cña Ingram (1962) ®· nãi lªn r»ng mét khu vùc tiÒn tÖ
thµnh c«ng ph¶i héi nhËp chÆt chÏ trong lÜnh vùc tµi chÝnh, nghÜa lµ dì
bá mäi rµo c¶n ®èi víi viÖc lu©n chuyÓn vèn. Khi x¶y ra mét sù rèi lo¹n
lµm th©m hôt çn c©n thanh to¸n th× çc dßng vèn sÏ lµ mét vïng ®Öm,
lµm cho yªu cÇu ®iÒu chØnh thùc tÕ gi¶m ®i hay thËm chÝ lµ viÖc
®iÒu chØnh sÏ kh«ng cÇn thiÕt n÷a. Nhê çc dßng vèn, qu¸ tr×nh ®iÒu
chØnh thùc tÕ cã thÓ ®îc tiÕn hµnh trong mét thêi gian dµi h¬n. Chi phÝ
cña viÖc ®iÒu chØnh còng sÏ thÊp h¬n nÕu cã ®îc sù linh ho¹t cña gi¸
c¶-tiÒn l¬ng vµ sù tù do di chuyÓn çc yÕu tè bªn trong. Do ®ã, sù héi
nhËp thÞ trêng tµi chÝnh lµm gi¶m nhu cÇu thay ®æi ®iÒu kiÖn th¬ng
m¹i gi÷a çc vïng khi cã sù biÕn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i, Ýt nhÊt lµ trong
ng¾n h¹n.
c. Sù héi nhËp thÞ trêng çc yÕu tè
Theo Mundell (1961), mét khu vùc tiÒn tÖ tèi u ®îc x¸c ®Þnh bëi sù
tù do di chuyÓn çc yÕu tè bªn trong (c¶ gi÷a çc khu vùc vµ gi÷a çc
ngµnh) vµ sù tù do di chuyÓn çc yÕu tè bªn ngoµi. VÝ dô, nÕu gi¸ hµng
xuÊt khÈu ë mét vïng gi¶m, th× ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi çc
TC K18-A1

ASEAN
vïng kh¸c trong khu vùc, cÇn ®iÒu chØnh tû gi¸, chi phÝ s¶n xuÊt hoÆc
gi¸ c¶. Trong ®iÒu kiÖn tû gi¸ cè ®Þnh vµ gi¸ c¶ kh«ng linh ho¹t th× chØ
cã thÓ gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, trong ®ã gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt b»ng çch
gi¶m chi phÝ tiÒn l¬ng lµ dÔ thùc hiÖn nhÊt, víi ®iÒu kiÖn søc lao ®éng
®îc tù do di chuyÓn. Trªn thùc tÕ, khi gi¸ hµng xuÊt khÈu gi¶m dÉn ®Õn
thu nhËp cña doanh nghiÖp gi¶m, chñ doanh nghiÖp ph¶i c¾t gi¶m tiÒn
l¬ng hay c¾t gi¶m sè lao ®éng vµ lao ®éng buéc ph¶i rêi bá vïng bÞ suy
tho¸i ®Ó t×m kiÕm viÖc lµm míi hoÆc tiÒn l¬ng cao h¬n ë çc vïng kh¸c.
Nh vËy, sù tù do di chuyÓn çc yÕu tè cña s¶n xuÊt (®Æc biÖt lµ
lao ®éng) sÏ lµm gi¶m nhÑ ¸p lùc thay ®æi gi¸ c¶ thùc tÕ cña çc yÕu tè
®Ó ®èi phã víi çc có sèc vÒ cung vµ cÇu. Do ®ã nhu cÇu ®iÒu chØnh
tû gi¸ hèi ®o¸i nh»m ®iÒu chØnh gi¸ c¶ thùc tÕ cña çc yÕu tè còng ®îc
gi¶m nhÑ. Theo nghÜa nµy, sù tù do di chuyÓn çc yÕu tè phÇn nµo
®ãng vai trß lµ mét sù thay thÕ cho tÝnh linh ho¹t cña gi¸ c¶-tiÒn l¬ng.
Do thêng thÊp trong ng¾n h¹n nªn sù tù do di chuyÓn çc yÕu tè gióp
gi¶i quyÕt sù mÊt c©n b»ng çn c©n thanh to¸n thêng xuyªn trong dµi h¹n
tèt h¬n lµ gi¶i quyÕt sù mÊt c©n ®èi çn c©n thanh to¸n t¹m thêi.
Nh vËy, sù héi nhËp thÞ trêng çc yÕu tè sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó çc n-
íc kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i nh»m duy tr× t×nh h×nh çn
c©n thanh to¸n æn ®Þnh gi÷a çc vïng trong khu vùc.
d. Sù héi nhËp thÞ trêng hµng ho¸
Mét khu vùc tiÒn tÖ thµnh c«ng ph¶i cã "®é më" bªn trong cao, cã
nghÜa lµ ph¶i bu«n b¸n réng r·i trong néi bé khu vùc. "§é më cña mét
nÒn kinh tÕ ®îc ®o b»ng tû lÖ gi÷a trung b×nh céng cña xuÊt khÈu vµ
nhËp khÈu chia cho tæng s¶n lîng cña nÒn kinh tÕ ®ã".
Tho¶ thuËn tiÒn tÖ tèi u cña mét nÒn kinh tÕ t¬ng ®èi ®ãng cöa víi
bªn ngoµi vµ më cöa víi bªn trong sÏ lµ neo ®ång tiÒn cña m×nh vµo mét
TC K18-A1

ASEAN
c¬ chÕ tû gi¸ cña khu vùc ®Ó æn ®Þnh gi¸ c¶ bªn trong vµ ¸p dông mét
chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t víi bªn ngoµi ®Ó c©n b»ng bªn ngoµi. Trong trêng
hîp nµy, viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch tû gi¸ th¶ næi hay tham gia vµo mét
khu vùc tiÒn tÖ qu¸ lín ®Òu kh«ng cã lîi.
e. Sù phèi hîp chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ héi nhËp vÒ mÆt chÝnh trÞ
Nh vËy, sù ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cña mét khu vùc tiÒn tÖ phô thuéc
vµo sù tin tëng tuyÖt ®èi vµo tÝnh æn ®Þnh cña tû gi¸ hèi ®o¸i vµ kh¶
n¨ng chuyÓn ®æi v« h¹n cña çc ®ång tiÒn çc níc thµnh viªn trong néi
bé khu vùc ®ã. §iÒu nµy ®ßi hái çc ng©n hµng trung ¬ng çc níc thµnh
viªn ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi nhau vµ thËm chÝ cßn ph¶i thiÕt lËp mét
ng©n hµng trung ¬ng siªu quèc gia ®Ó ®¶m b¶o sù phèi hîp ®ã.
Cïng víi sù phèi hîp çc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, çc níc thµnh viªn còng
cÇn ph¶i phèi hîp chÝnh s¸ch tµi kho¸ vµ chÝnh s¸ch thuÕ. Nguyªn nh©n
lµ do mét có sèc x¶y ra cho toµn khu vùc hoµn toµn cã thÓ t¸c ®éng víi
møc ®é kh¸c nhau ®Õn çc níc kh¸c nhau. Khi ®ã, viÖc di chuyÓn nguån
lùc tµi chÝnh tõ vïng Ýt bÞ ¶nh hëng sang vïng bÞ ¶nh hëng nÆng nÒ sÏ
cã t¸c dông lµm gi¶m nhÑ g¸nh nÆng ®iÒu chØnh thùc tÕ hoÆc thËm
chÝ cßn gi¶i quyÕt ®îc có sèc ®ã. HÖ thèng thuÕ cña khu vùc tiÒn tÖ
còng ph¶i cã sù ®ång bé ®Ó tr¸nh çc t¸c ®éng tiªu cùc cña çc ho¹t
®éng acbit tiÕn hµnh ®Ó lîi dông sù chªnh lÖch vÒ møc thuÕ.
Kinh nghiÖm cña EMS cho thÊy r»ng sù cam kÕt vÒ mÆt chÝnh trÞ
cã thÓ lµ mét ®éng lùc tèt cho sù phèi hîp trong lÜnh vùc tiÒn tÖ còng
nh trong çc chÝnh s¸ch tµi kho¸ vµ chÝnh s¸ch thuÕ.
I.3 Liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u - Mét vÝ dô ®iÓn h×nh cho liªn minh
tiÒn tÖ vµ ®ång tiÒn chung.
3.1 B¸o ço Werner vµ kÕ ho¹ch Delors
TC K18-A1

ASEAN
Çc ®Ò xuÊt nh»m héi nhËp ch©u ¢u trong lÜnh vùc tiÒn tÖ ®· ®îc
®a ra tõ cuèi nh÷ng n¨m 1950. Sau ®ã, th¸ng 10/1962, Uû ban Ch©u ¢u
®· ®Ö tr×nh lªn Héi ®ång bé trëng mét lo¹t çc ®Ò nghÞ vÒ viÖc thùc
hiÖn çc chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ tiÒn tÖ trong néi bé céng ®ång, chuÈn
bÞ cho viÖc thµnh lËp mét liªn minh kinh tÕ vµ tiÒn tÖ sau nµy. N¨m
1964, Héi dång çc thèng ®èc çc Ng©n hµng trung ¬ng çc níc thµnh
viªn ®îc thµnh lËp, cïng víi uû ban ng©n s¸ch vµ uû ban chÝnh s¸ch kinh
tÕ. Th¸ng 2/1968, Uû ban ch©u ¢u ®Ò xuÊt ý kiÕn r»ng çc níc thµnh
viªn nªn tù cam kÕt chØ ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i khi cã sù ®ång ý cña
çc bªn vµ xem xÐt lo¹i bá biªn ®é dao ®éng xung quanh çc tû gi¸ song
ph¬ng ®· Ên ®Þnh. N¨m sau, vµo ngµy 12/2/1969, mét b¶n b¸o ço víi tªn
gäi "B¸o ço Barre" ®· yªu cÇu çc níc phèi hîp chÝnh s¸ch kinh tÕ ®Ó
®¶m b¶o ®¹t ®îc çc môc tiªu trung h¹n ®· tho¶ thuËn. Héi ®ång ch©u ¢u
®ång t×nh víi nhiÒu ®iÓm nªu trong "B¸o ço Barre" vµ tiÕp ®ã, ®· yªu
cÇu çc níc thµnh viªn ph¶i tham vÊn tÊt c¶ çc bªn liªn quan kh¸c mçi khi
thay ®æi chÝnh s¸ch kinh tÕ cña m×nh, nhÊt lµ çc chÝnh s¸ch cã ¶nh h-
ëng lín ®Õn çc níc thµnh viªn kh¸c.
T¹i Héi nghÞ thîng ®Ønh t¹i Hague ngµy 1/12/1969, s¸u níc thµnh
viªn EEC ®· chÊp thuËn vÒ mÆt nguyªn t¾c çc giai ®o¹n ®Ó h×nh
thµnh mét liªn minh kinh tÕ vµ tiÒn tÖ. Theo lÞch tr×nh th× ®iÓm xuÊt
ph¸t sÏ lµ th¸ng 1 n¨m 1971 vµ kÕt thóc vµo cuèi n¨m 1980. Sau cuéc häp,
mét Uû ban cÊp cao ®îc thµnh lËp ®Ó nghiªn cøu çc biÖn ph¸p ®Ó
h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u vµo n¨m 1980 vµ «ng Pierre
Werner ®îc cö lµm chñ tÞch. Theo çc nhµ ph©n tÝch, ®©y lµ sù tr¶ lêi
m¹nh mÏ ®Çu tiªn cña ch©u ¢u tríc nh÷ng biÕn ®éng trong hÖ thèng tiÒn
tÖ quèc tÕ Bretton Woods trong ®ã ®ång ®«la lµ ®ång tiÒn chñ ®¹o.
TC K18-A1

ASEAN
Theo tinh thÇn cña b¶n b¸o ço Barre, çc ng©n hµng trung ¬ng ®·
thiÕt lËp mét quü hç trî çn c©n thanh to¸n trong ®ã çc thµnh viªn cã thÓ
vay tèi ®a lµ 1 tû USD trong thêi h¹n ba th¸ng nhng thêi h¹n cã thÓ kÐo
dµi thµnh 6 th¸ng. B¶n b¸o ço Werner ®a ra th¸ng 10 n¨m 1970 ®Ò xuÊt
mét tiÕn tr×nh 3 giai ®o¹n ®i ®Õn mét liªn minh tiÒn tÖ hoµn chØnh
trong thêi gian mét thËp kû. Liªn minh tiÒn tÖ nµy khi hoµn tÊt sÏ cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:
-T¹o lËp ®îc mét ®ång tiÒn chung cña Céng ®ång (hoÆc nÕu
kh«ng lµ mét hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh kh«ng thÓ ®iÒu chØnh,
biªn ®é dao ®éng b»ng 0 vµ kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi v« h¹n gi÷a çc ®ång
tiÒn cña Céng ®ång);
-Tù do ho¸ hoµn toµn çc dßng di chuyÓn vèn;
-H×nh thµnh mét hÖ thèng ng©n hµng trung ¬ng, tæ chøc theo kiÓu
cña HÖ thèng Dù tr÷ Liªn bang;
-Thµnh lËp mét "trung t©m quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ" chÞu
tr¸ch nhiÖm tËp trung cho Céng ®ång tríc Quèc héi ch©u ¢u.
KÕt qu¶ chÝnh cña b¶n b¸o ço Werner lµ sù ra ®êi cña c¬ chÕ
"Con r¾n tiÒn tÖ" vµo n¨m 1972, vµ nh chóng ta ®· thÊy ë phÇn trªn, c¬
chÕ nµy gÆp ph¶i mét sè vÊn ®Ò vµ ®· ph¶i chÊm døt sù ho¹t ®éng
vµo n¨m 1978. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n khiÕn cho liªn minh
tiÒn tÖ kh«ng trë thµnh hiÖn thùc vµo n¨m 1980 nh dù kiÕn lµ do ®iÒu
kiÖn kh¸ch quan kh«ng thuËn lîi vµ do çc níc ch©u ¢u ®· qu¸ l¹c quan tin
tëng vµo sù thµnh c«ng cña nã. N¨m 1971, HÖ thèng Bretton Woods sôp
®æ, ®ång ®«la ®îc th¶ næi, tiÕp theo ®ã vµo çc n¨m 1973-1974, cuéc
khñng ho¶ng dÇu löa lÇn thø nhÊt næ ra ®· g©y ra mét giai ®o¹n rèi lo¹n
trong lÜnh vùc tiÒn tÖ. Çc níc giê ®©y ®îc gi¶i phãng khái chÕ ®é tû gi¸
cè ®Þnh nªn ®îc tù do ¸p dông çc biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó ®èi phã víi
TC K18-A1

ASEAN
viÖc gi¸ dÇu má t¨ng. VÝ dô trong khi Anh vµ Italia ¸p dông chÝnh s¸ch
më réng tiÒn tÖ ®Ó phßng ngõa suy tho¸i kinh tÕ th× çc níc kh¸c nh §øc
l¹i sö dông chÝnh s¸ch thiÓu ph¸t ®Ó tr¸nh nguy c¬ l¹m ph¸t. Çc chÝnh
s¸ch kh¸c nhau ®ã lµm cho tû lÖ l¹m ph¸t gi÷a çc níc lµ rÊt kh¸c nhau, do
®ã mäi hy väng vÒ kh¶ n¨ng duy tr× mét chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh l©u dµi
®Òu bÞ tiªu tan ngay sau ®ã. Trong kho¶ng thêi gian tõ 1971-1975 chØ
sè gi¸ tiªu dïng cña Ph¸p t¨ng 51%, §øc t¨ng 34,7% vµ Anh t¨ng tíi 82,5%.
KÕ ho¹ch x©y dùng mét liªn minh tiÒn tÖ do nhãm cña Werner ®a ra tá
ra lµ mét dù ¸n ®i tríc thêi ®¹i vµ do ®ã ®· bÞ g¸c l¹i.
Møc ®é nç lùc héi nhËp tiÒn tÖ ch©u ¢u dao ®éng cïng víi chu kú
biÕn ®éng cña ®ång ®«la: lªn cao nhÊt khi ®ång ®«la suy yÕu, nh vµo
çc giai ®o¹n ®Çu vµ cuèi çc thËp kû 1960, 1970. Sau B¸o ço Werner,
nç lùc tiÕp theo nh»m æn ®Þnh t×nh h×nh tiÒn tÖ ch©u ¢u lµ h×nh
thµnh HÖ thèng tiÒn tÖ ch©u ¢u theo s¸ng kiÕn riªng cña Thñ tíng §øc
Helmut Schidt, vµ Tæng thèng Ph¸p thêi bÊy giê - Valery Giscard
d'Estaing, víi sù hç trî cña mét ngêi thø ba, «ng Roy Jenkins, chñ tÞch
Héi ®ång ch©u ¢u lóc bÊy giê. Nh÷ng ngµy ®Çu cña EMS ho¹t ®éng víi
nh÷ng thµnh c«ng vµ thÊt b¹i kh«ng râ rµng, vµ ngay tõ ®Çu EMS ®·
kh«ng ®îc coi lµ ph¬ng tiÖn ®Ó ®i ®Õn EMU. Vµo gi÷a nh÷ng n¨m 1980,
T©y ¢u ë vµo giai ®o¹n t¨ng trëng kinh tÕ dµi nhÊt cña m×nh kÓ tõ n¨m
1945. Céng ®ång ch©u ¢u, nh tªn gäi cña nã lóc bÊy giê, ®· bíc ra khái
thêi kú ®×nh trÖ vÒ chÝnh trÞ. Thñ tíng Helmut Kohl ë §øc, Tæng thèng
Francois Mitterand ë Ph¸p vµ Thñ tíng Margaret Thatcher ë Anh, tÊt c¶
®Òu ®ang rÊt æn ®Þnh vÒ quyÒn lùc vµ s½n sµng b¾t tay vµo thùc
hiÖn mét s¸ng kiÕn lín ë ch©u ¢u.
Trªn thùc tÕ, EMS ®· phôc håi ®îc phÇn nµo sù æn ®Þnh tû gi¸ ë
ch©u ¢u. Møc ®é dao ®éng trong kho¶ng thêi gian tõ n¨m 1986 ®Õn n¨m
TC K18-A1

ASEAN
1989 chØ b»ng 1/4 møc dao déng cña thêi gian 1975-1979. Th¸ng
6/1988, t¹i cuéc häp Héi ®ång ch©u ¢u t¹i Hannover, lóc nµy do «ng
Jacque Delors lµm chñ tÞch, çc nguyªn thñ quèc gia EEC ®· x¸c ®Þnh
môc tiªu l©u dµi cña Liªn minh Kinh tÕ - TiÒn tÖ ch©u ¢u. Héi nghÞ còng
quyÕt ®Þnh thµnh lËp mét uû ban gåm çc chuyªn gia vµ tÊt c¶ thèng
®èc çc ng©n hµng trung ¬ng díi sù chñ tr× cña Jacques Delors ®Ó
nghiªn cøu vÊn ®Ò ch©u ¢u vµ ®a ra nh÷ng ®Ò xuÊt chiÕn lîc ®Ó ®¹t
®îc EMU.
KÕt qu¶ cña çc c«ng tr×nh nghiªn cøu lµ b¶n b¸o ço víi tªn gäi KÕ
ho¹ch Delors, ®îc c«ng bè vµo n¨m 1989. Còng gièng nh b¸o ço cña
Werner, kÕ ho¹ch Delors ®Ò xuÊt mét ch¬ng tr×nh ba giai ®o¹n nh»m ®i
®Õn EMU. Tuy nhiªn, mÆc dï kÕ tôc mét sè môc ®Ých vµ quan ®iÓm
cña b¸o ço Werner, kÕ ho¹ch Delors còng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt. Çc
ý kiÕn liªn quan ®Õn vÊn ®Ò thèng nhÊt tiÒn tÖ ®îc ph¸t triÓn xa h¬n
n÷a. Tuy nhiªn, trong khi b¸o ço Werner nªu ra nh÷ng giíi h¹n vÒ thêi
gian th× kÕ ho¹ch Delors l¹i kh«ng ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò khu«n khæ thêi
gian ®Ó ®¹t ®îc EMU. Lý do lµ çc níc thµnh viªn cho r»ng sù h×nh thµnh
®ång tiÒn chung sÏ ®îc thùc hiÖn víi çc tèc ®é tiÕn triÓn kh¸c nhau gi÷a
çc níc. Trong khi Ph¸p, T©y Ban Nha vµ Italy muèn ch¬ng tr×nh tiÕn
triÓn nhanh h¬n n÷a th× §øc, Anh vµ Luychx¨mbua l¹i ®Ò nghÞ xem xÐt
kü l¹i çc chÝnh s¸ch.
Quan ®iÓm cña Anh cho r»ng thèng nhÊt tiÒn tÖ cã thÓ ®îc thùc
hiÖn kh«ng cÇn ph¶i thµnh lËp ngay ng©n hµng trung ¬ng ch©u ¢u vµ
®ång tiÒn chung ch©u ¢u. Trong khi ®ã, lý thuyÕt vµ mét phÇn thùc tÕ,
còng nh ý kiÕn cña çc níc EC kh¸c l¹i kh¼ng ®Þnh r»ng EMU ®ßi hái
mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung, mét ®ång tiÒn chung chø kh«ng chØ lµ
mét hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i l©u dµi, vµ mét ng©n hµng trung ¬ng cña
TC K18-A1

ASEAN
EU ®Ó ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ l·i suÊt h¬n lµ chØ cã sù hîp t¸c
chÆt chÏ gi÷a çc ng©n hµng trung ¬ng çc níc víi nhau. KÕ ho¹ch Delors
cßn nhÊn m¹nh vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i héi nhËp kh«ng chØ trong chÝnh
s¸ch tiÒn tÖ mµ cßn trong chÝnh s¸ch tµi kho¸. Tù do ho¸ hoµn toµn thÞ
trêng vèn vµ liªn kÕt thÞ trêng tµi chÝnh còng ®îc xem lµ cÇn thiÕt.
Trong kÕ ho¹ch x©y dùng mét thÞ trêng chung cña m×nh, Delors
cßn ®i xa thªm mét bíc so víi Werner lµ v¹ch ra nh÷ng lîi Ých vµ chi phÝ
cña viÖc h×nh thµnh EMU. ¤ng chØ râ r»ng thÞ trêng ch©u ¢u sÏ kh«ng
mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho çc níc thµnh viªn nÕu tiÕp tôc tån t¹i nh÷ng
yÕu tè bÊt ®Þnh do tû gi¸ biÕn ®éng vµ chi phÝ chuyÓn ®æi gi÷a çc
®ång tiÒn tiÕp tôc cao nh lóc bÊy giê.
Do kh«ng ®Ò ra lÞch tr×nh thêi gian cô thÓ nªn ph¶i tíi cuéc häp cña
Héi ®ång ch©u ¢u t¹i Madrid th¸ng 6/1989, EC míi Ên ®Þnh ®îc thêi
®iÓm b¾t ®Çu giai ®o¹n 1 cña kÕ ho¹ch Delors lµ ngµy 1/7/1990. TiÕp
®ã, th¸ng 12/1991 HiÖp íc Masstricht ®îc ký kÕt trªn tinh thÇn kÕ ho¹ch
Delors, cô thÓ ho¸ h¬n n÷a viÖc thiÕt lËp ®ång tiÒn chung ch©u ¢u. Sau
khi ®îc Quèc héi tÊt c¶ çc níc thµnh viªn EC th«ng qua, hiÖp íc trë nªn
cã hiÖu lùc b¾t buéc thi hµnh vµo 11/1993.
3.2 Thùc tiÔn qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®ång tiÒn chung ch©u ¢u Euro
3.2.1 Giai ®o¹n 1 (1990-1993) vµ hiÖp íc Masstricht
Giai ®o¹n 1 cña EMU b¾t ®Çu tõ 1/7/1990 vµ kÕt thóc ngµy
31/12/1993. Giai ®o¹n nµy ph¶i hoµn tÊt toµn bé çc c«ng viÖc chuÈn bÞ
tríc khi HiÖp íc Masstricht cã hiÖu lùc. Cô thÓ, çc rµo c¶n cßn l¹i ®èi víi
sù di chuyÓn vèn tù do gi÷a çc níc trong Céng ®ång ch©u ¢u vµ gi÷a
Céng ®ång vµ çc níc thø ba ph¶i ®· ®îc dì bá. Çc níc b¾t ®Çu chó
träng vµo tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ, bíc ®Çu ¸p dông çc ch¬ng tr×nh
héi nhËp nhiÒu n¨m víi nh÷ng môc tiªu cô thÓ cho çc biÕn sè vÒ l¹m
TC K18-A1

ASEAN
ph¸t vµ ng©n s¸ch. Çc ch¬ng tr×nh nµy chÞu sù ®¸nh gi¸ cña Héi ®ång
çc Bé trëng Kinh tÕ vµ Tµi chÝnh (ECOFIN) cã môc tiªu lµ nh»m ®¶m
b¶o duy tr× l¹m ph¸t thÊp, tµi chÝnh nhµ níc v÷ng m¹nh vµ æn ®Þnh tû
gi¸ hèi ®o¸i gi÷a çc níc thµnh viªn - theo ®óng yªu cÇu cña HiÖp íc
Masstricht, nh»m chuÈn bÞ cho viÖc ph¸t hµnh ®ång Euro lµm ®ång
tiÒn chung cña Céng ®ång.
HiÖp íc Masstricht lµ sù söa ®æi bæ sung cña HiÖp íc Rome (1957)
vÒ c¶i çch trong lÜnh vùc chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. Nã t¹o çc ®iÒu kiÖn
ph¸p lý cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh çc tæ chøc nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh
h×nh thµnh EMU, vÝ dô cho phÐp h×nh hµnh NHTW ch©u ¢u (ECB).
HiÖp íc còng quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ ®Ó mét quèc gia ®îc
coi lµ ®ñ t çch gia nhËp EMU. §Ó gia nhËp EMU, çc níc ph¶i:
-§¹t ®îc møc ®é æn ®Þnh cao vÒ gi¸ c¶, thÓ hiÖn ë tû lÖ l¹m ph¸t
(trong 12 th¸ng tríc ®ã) kh«ng qu¸ 1,5% so víi tû lÖ l¹m ph¸t cña 3 níc
thµnh viªn cã tû lÖ l¹m ph¸t thÊp nhÊt.
-Duy tr× t×nh h×nh tµi chÝnh cña chÝnh phñ æn ®Þnh, thÓ hiÖn ë
ng©n s¸ch chÝnh phñ kh«ng cã th©m hôt qu¸ lín, th©m hôt kh«ng qu¸ 3%
GDP trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng, vµ tû lÖ nî chÝnh phñ trªn GDP kh«ng
vît qu¸ 60%. HiÖp íc cho phÐp mét sù linh ho¹t nhÊt ®Þnh khi ®¸nh gi¸
tiªu chÝ nµy, ë chç nã cã tÝnh ®Õn nh÷ng tiÕn bé tríc ®©y trong viÖc
gi¶m th©m hôt ng©n s¸ch vµ/hoÆc çc yÕu tè bÊt ngê, ®Æc biÖt g©y ra
sù th©m hôt ®ã.
-Tu©n thñ biªn ®é dao ®éng b×nh thêng mµ c¬ chÕ tû gi¸ hèi ®o¸i
cña EMS cho phÐp trong Ýt nhÊt hai n¨m, cô thÓ lµ trong giai ®o¹n ®ã,
mét níc thµnh viªn kh«ng ®îc chñ ý ph¸ gi¸ ®ång tiÒn cña m×nh so víi tû
gi¸ trung t©m víi mét ®ång tiÒn cña mét níc kh¸c.
TC K18-A1

ASEAN
-Duy tr× tû lÖ l·i suÊt dµi h¹n sao cho trung b×nh cña thêi kú mêi hai
th¸ng tríc ®ã kh«ng qu¸ 2% so víi møc trung b×nh cña ba níc thµnh viªn
cã gi¸ c¶ æn ®Þnh nhÊt khu vùc.
3.2.2 Giai ®o¹n 2 (1994-1999)
Giai ®o¹n 2 cña EMU b¾t ®Çu ngµy 1/1/1994 vµ kÐo dµi ®Õn ngµy
31/12/1998. Giai ®o¹n nµy nh»m tiÕp tôc chuÈn bÞ cho çc níc thµnh
viªn ¸p dông ®ång tiÒn chung. Sù thay ®æi chÝnh vÒ mÆt thÓ chÕ cña
giai ®o¹n nµy lµ viÖc thµnh lËp ViÖn TiÒn tÖ ch©u ¢u (EMI). ViÖn nµy
lµ tiÒn th©n cña Ng©n hµng Trung ¬ng ch©u ¢u (ECB) sau nµy vµ
nhiÖm vô chÝnh cña nã lµ cô thÓ ho¸ çc khu«n khæ ph¸p lý, thùc hiÖn
çc c«ng viÖc tæ chøc vµ hËu cÇn cÇn thiÕt kh¸c ®Ó ECB thùc hiÖn
nhiÖm vô cña m×nh kÓ tõ ®Çu giai ®o¹n 3. ViÖn nµy còng chÞu tr¸ch
nhiÖm cñng cè sù phèi hîp çc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tríc khi h×nh thµnh
EMU vµ cã thÓ t vÊn cho çc ng©n hµng çc quèc gia thµnh viªn vÒ mÆt
nµy.
Ngµy 2/5/1998, Héi ®ång häp víi sù tham gia cña çc nguyªn thñ
quèc gia, bá phiÕu quyÕt ®Þnh viÖc thµnh viªn nµo sÏ ¸p dông ®ång
Euro b¾t ®Çu tõ giai ®o¹n 3. QuyÕt ®Þnh nµy dùa trªn sù ®Ò ®¹t cña
ECOFIN trªn c¬ së nh÷ng ®¸nh gi¸ ®éc lËp cña Uû ban ch©u ¢u vµ ViÖn
tiÒn tÖ ch©u ¢u vÒ t×nh h×nh çc níc thµnh viªn ERM ®¸p øng çc tiªu
chuÈn héi nhËp cña HiÖp íc Masstricht vµ çc nghÞ ®Þnh th kÌm theo.
Sau khi cã quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång ch©u ¢u, ECB chÝnh thøc ®îc
thµnh lËp vµ b¾t ®Çu chuÈn bÞ cho viÖc ho¹ch ®Þnh vµ thi hµnh mét
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung kÓ tõ ngµy 1/1/1999.
3.2.3 Giai ®o¹n 3: §ång Euro ®i vµo lu th«ng
Giai ®o¹n 3 cña EMU b¾t ®Çu ngµy 1/1/1999. Tõ ®Çu giai ®o¹n
nµy, ®ång Euro trë thµnh ®ång tiÒn theo ®óng nghÜa cña nã vµ tû lÖ
TC K18-A1

ASEAN
chuyÓn ®æi çc ®ång tiÒn quèc gia cña çc níc thµnh viªn ¸p dông ®ång
Euro ®îc Ên ®Þnh kh«ng thay ®æi. Çc ®ång tiÒn quèc gia ban ®Çu sÏ
lu hµnh song song víi ®ång Euro. §ång Euro sÏ thay thÕ ®ång ECU víi tû
lÖ 1:1.
ViÖc ®ång ECU thay thÕ çc ®ång b¶n tÖ sÏ ®îc tiÕn hµnh dÇn
dÇn trong giai ®o¹n nµy vµ chØ chÝnh thøc thay thÕ hoµn toµn çc ®ång
tiÒn quèc gia tham gia liªn minh vµo n¨m 2002. KÓ tõ giai ®o¹n nµy,
NHTW ch©u ¢u còng b¾t ®Çu thi hµnh mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung
cho çc níc thµnh viªn. Nh»m ®¶m b¶o kû luËt tµi chÝnh ®Ó t¹o ®iÒu
kiÖn cho chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung, HiÖp íc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn còng
®· b¾t ®Çu cã hiÖu lùc. Mét c¬ chÕ tû gi¸ míi - gäi lµ c¬ chÕ tû gi¸ 2,
ERM2 - g¾n ®ång tiÒn çc níc cha ®ñ ®iÒu kiÖn gia nhËp víi ®ång Euro
còng sÏ ®i vµo ho¹t ®éng tõ ®Çu giai ®o¹n nµy. C¬ chÕ míi nh»m thóc
®Èy sù héi nhËp cña çc níc cha ®ñ ®iÒu kiÖn víi çc ®iÒu kiÖn kinh tÕ
vÜ m« cña khu vùc ®ång Euro, ®ång thêi gióp ®¶m b¶o sù æn ®Þnh
cña tû gi¸ trong Liªn minh Ch©u ¢u nãi chung.
Vµo ngµy 1/1/2002, tiÒn giÊy vµ tiÒn xu Euro chÝnh tøc ®îc ®a vµo
lu th«ng vµ tiÒn giÊy vµ tiÒn xu néi tÖ b¾t ®Çu rót lui khái lu th«ng.
Ngµy 28/1/2002, Hµ Lan lµ níc ®Çu tiªn hoµn thµnh viÖc thay thÕ toµn
bé ®ång tiÒn quèc gia cò b»ng ®ång tiÒn chung. Ailen vµ Ph¸p còng kÕt
thóc giai ®o¹n tån t¹i song song cña hai ®ång tiÒn vµo ngµy 9/2 vµ
17/2/2002. Víi 9 níc cßn l¹i, thêi kú nµy ®ång lo¹t chÝnh thøc kÕt thóc
vµo ngµy 28/2.
I.4 §iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ - Bµi
häc rót ra tõ thùc tiÔn cña liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u.
4.1 H×nh thµnh mét thÞ trêng thèng nhÊt vÒ hµng ho¸, vèn vµ søc lao ®éng
TC K18-A1

ASEAN
Nh×n l¹i lÞch sö ph¸t triÓn cña Liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u, chóng ta
thÊy r»ng Liªn minh ch©u ¢u ®· tuÇn tù tr¶i qua çc giai ®o¹n ph¸t triÓn tõ
thÊp ®Õn cao tríc khi ®¹t tíi tr×nh ®é cña mét liªn minh kinh tÕ vµ tiÒn
tÖ. §ã lµ: khu vùc th¬ng m¹i tù do, liªn minh thuÕ quan, thÞ trêng chung,
giai ®o¹n hµi hoµ vµ phèi hîp chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ cuèi cïng lµ mét liªn
minh kinh tÕ hoµn chØnh víi mét sè chÝnh s¸ch kinh tÕ ®îc ho¹ch ®Þnh
ë cÊp ®é khu vùc. Hoµn thµnh ba giai ®o¹n ®Çu chÝnh lµ ®· h×nh thµnh
®îc mét thÞ trêng thèng nhÊt vÒ hµng ho¸, vèn vµ søc lao ®éng.
Víi ch©u ¢u, cã thÓ nãi r»ng hai giai ®o¹n ®Çu ®· ®îc hoµn tÊt t¬ng
®èi nhanh chãng vµ dÔ dµng. TÝnh ®Õn ngµy 1/7/1968, tøc lµ chØ 10
n¨m rìi sau khi thµnh lËp Céng ®ång ch©u ¢u, tÊt c¶ çc hµng rµo thuÕ
quan vµ vÒ sè lîng ®èi víi hµng ho¸ vµ dÞch vô xuÊt vµ nhËp khÈu ®· ®-
îc dì bá vµ Céng ®ång ®· x©y dùng ®îc mét biÓu thuÕ chung víi çc níc
bªn ngoµi. Tuy nhiªn, Liªn minh thuÕ quan vÉn cha ph¶i lµ ®iÒu kiÖn ®ñ
®Ó ®¶m b¶o sù di chuyÓn tù do cña hµng ho¸ vµ dÞch vô gi÷a çc níc
trong Céng ®ång. Trªn thùc tÕ, mÆc dï çc hµng rµo thuÕ quan ®· ®îc
dì bá nhng vÉn cßn v« sè çc rµo c¶n th¬ng m¹i kh¸c tån t¹i díi h×nh thøc
çc tiªu chuÈn vÒ y tÕ, vÖ sinh, an toµn, kü thuËt kh¸c. Çc hµng rµo phi
thuÕ quan nµy thËm chÝ cßn lµ mét trë lùc lín h¬n ®èi víi th¬ng m¹i. V×
nÕu nh chØ cã çc hµng rµo thuÕ quan, çc nhµ xuÊt nhËp khÈu cã thÓ
s½n sµng nép thuÕ, nhng khi tån t¹i mét hµng rµo kü thuËt, çc nhµ xuÊt
nhËp khÈu kh«ng cã çch g× kh¸c h¬n lµ thÝch nghi quy tr×nh s¶n xuÊt
cña m×nh cho phï hîp víi tiªu chuÈn cña tõng quèc gia hoÆc chÊp nhËn
hµng ho¸ cña m×nh kh«ng thÓ th©m nhËp thÞ trêng níc ®ã.
Tuy nhiªn, viÖc th¸o dì çc rµo c¶n phi thuÕ quan l¹i lµ mét c«ng viÖc
khã kh¨n vµ phøc t¹p, do mçi níc ®Òu cã nhu cÇu sö dông çc biÖn ph¸p
nµy nh»m b¶o hé çc ngµnh s¶n xuÊt trong níc, b¶o vÖ ngêi lao ®éng
TC K18-A1

ASEAN
trong níc hay cã thÓ lµ b¶o vÖ søc khoÎ ngêi tiªu dïng vµ m«i trêng sinh
th¸i. Do ®ã, dì bá çc hµng rµo nµy ®ßi hái ph¶i phèi hîp nhiÒu chÝnh
s¸ch vµ luËt lÖ chø kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ c¾t gi¶m thuÕ nh trêng hîp
çc hµng rµo thuÕ quan. Çc níc thµnh viªn Céng ®ång ch©u ¢u ®· ph¶i
mÊt h¬n mét thËp kû kÓ tõ khi thiÕt lËp thµnh c«ng liªn minh thuÕ quan,
vÊt v¶ xo¸ bá çc hµng rµo c¶n kü thuËt ®èi víi th¬ng m¹i mµ kh«ng thu
®îc mÊy thµnh c«ng. Ph¶i ®Õn gi÷a nh÷ng n¨m 1980, Céng ®ång ch©u
¢u míi ®¹t ®îc nh÷ng tiÕn bé quan träng trong lÜnh vùc nµy, dùa trªn
nh÷ng khu«n khæ ph¸p lý vµ thÓ chÕ v÷ng ch¾c nh ký kÕt çc HiÖp
®Þnh ®a ph¬ng, thµnh lËp Uû ban ch©u ¢u, thµnh lËp c¬ quan hµnh
ph¸p ë cÊp ®é khu vùc nh Toµ ¸n tèi cao ch©u ¢u, c¬ quan lËp ph¸p nh
Héi ®ång Bé trëng. Giai ®o¹n "thÞ trêng chung" ®îc coi lµ chÝnh thøc
hoµn thµnh ngµy 31/12/1992, ngµy hoµn tÊt ch¬ng tr×nh thÞ trêng chung
do Uû ban ch©u ¢u ®a ra. Tuy nhiªn, kÓ c¶ cho tíi ngµy h«m nay, vÉn
cßn nhiÒu lÜnh vùc nh dÞch vô tµi chÝnh, n¨ng lîng, viÔn th«ng... cÇn
®îc tiÕp tôc c¶i çch ®Ó thÞ trêng cña Liªn minh ch©u ¢u thùc sù lµ mét
thÞ trêng chung.
Nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i ë ch©u ¢u giai ®o¹n tõ
1960 ®Õn cuèi n¨m 1992, thêi ®iÓm ®îc coi lµ hoµn thµnh giai ®o¹n thÞ
trêng chung, chóng ta sÏ thÊy r»ng nh÷ng giai ®o¹n mµ qu¸ tr×nh héi
nhËp cña ch©u ¢u tiÕn triÓn thuËn lîi thêng ®i kÌm víi sù æn ®Þnh cña
tû gi¸ hèi ®o¸i. §ã lµ thêi kú tû gi¸ æn ®Þnh theo HÖ thèng Bretton
Woods (thËp kû 60) vµ HÖ thèng tiÒn tÖ ch©u ¢u (tõ 1979 trë ®i). Giai
®o¹n nh÷ng n¨m 1970 lµ thêi gian tû gi¸ biÕn ®éng m¹nh do HÖ thèng
Bretton Woods khñng ho¶ng, ®ång thêi còng lµ thêi kú mµ çc nç lùc
nh»m thóc ®Èy sù ra ®êi cña thÞ trêng chung gÆp nhiÒu khã kh¨n.
TC K18-A1

ASEAN
Trªn ph¬ng diÖn lý thuyÕt, çc nghiªn cøu míi ®©y ®· chøng minh
r»ng sù biÕn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i vµ sù héi nhËp vÒ th¬ng m¹i cã
mét mèi quan hÖ qua l¹i. Tû gi¸ æn ®Þnh lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó
thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ më. §ång thêi, mét níc theo ®uæi chÝnh
s¸ch kinh tÕ më cöa nhÊt thiÕt còng mong muèn duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i
æn ®Þnh. §iÒu nµy còng ®óng víi mét khu vùc tiÒn tÖ tèi u. Mét nhãm
níc dï cha ph¶i lµ mét khu vùc tiÒn tÖ tèi u nhng nÕu ¸p dông mét ®ång
tiÒn chung th× sau ®ã còng dÇn dÇn tho¶ m·n çc tiªu chÝ cña mét khu
vùc tiÒn tÖ tèi u nh héi nhËp th¬ng m¹i, tµi chÝnh chÆt chÏ h¬n, chu kú
kinh tÕ khíp nhau h¬n.
Tãm l¹i, kinh nghiÖm cña ch©u ¢u vÒ h×nh thµnh thÞ trêng chung
cho thÊy mét bµi häc quan träng. §ã lµ nÕu muèn ¸p dông mét ®ång tiÒn
chung, çc níc ASEAN ph¶i ®Æt ra nh÷ng môc tiªu vµ ch¬ng tr×nh cô
thÓ tiÕn tíi thiÕt lËp mét thÞ trêng chung chø kh«ng chØ thÓ dõng l¹i ë
th¸o dì çc hµng rµo thuÕ quan. Vµ muèn vËy, çc níc ASEAN còng cÇn
ph¶i chó ý h¬n n÷a ®Õn viÖc æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i. Sao nh·ng bÊt cø
néi dung nµo trong hai néi dung trªn (thiÕt lËp thÞ trêng chung vµ æn
®Þnh tû gi¸) ®Òu c¶n trë viÖc thùc hiÖn néi dung cßn l¹i, vµ tãm l¹i lµ c¶n
trë viÖc thùc hiÖn môc tiªu vÒ mét ®ång tiÒn chung.
4.2 §iÒu chØnh kinh tÕ cña çc níc thµnh viªn ®Ó héi nhËp theo çc tiªu chÝ
thèng nhÊt
HiÖp íc Masstricht n¨m 1991 ®· ®Ò ra thêi gian biÓu chi tiÕt vµ
nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó çc níc tham gia vµo giai ®o¹n cuèi cña qu¸ tr×nh
héi nhËp tiÒn tÖ ch©u ¢u. Trªn thùc tÕ, viÖc çc níc ERM ®iÒu chØnh
chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« nh»m thùc hiÖn çc tiªu chÝ cña HiÖp íc
Masstricht ®· lµm t¨ng sù æn ®Þnh cña m«i trêng tiÒn tÖ vµ tû gi¸ hèi
®o¸i ë ch©u ¢u tõ sau n¨m 1993. §Ó ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia khu vùc
TC K18-A1

ASEAN
®ång tiÒn chung, çc níc thµnh viªn ph¶i ®¹t ®îc tû lÖ l¹m ph¸t vµ l·i suÊt
(trªn thùc tÕ lµ thíc ®o møc l¹m ph¸t dù kiÕn) lÇn lît kh«ng vît qu¸ 2% vµ
1,5% so víi møc trung b×nh cña ba níc thµnh viªn cã tû lÖ l¹m ph¸t thÊp
nhÊt. Hai tiªu chÝ nµy chñ yÕu nh»m môc ®Ých h¹n chÕ sù biÕn ®éng
cña tû gi¸ thùc tÕ khi tû gi¸ danh nghÜa ®· ®îc Ên ®Þnh. Thªm vµo ®ã,
çc níc nµy cßn ph¶i duy tr× ®îc tû gi¸ æn ®Þnh trong biªn ®é cho phÐp
cña ERM mµ kh«ng ®¬n ph¬ng ®iÒu chØnh tû gi¸ trung t©m trong Ýt
nhÊt hai n¨m tríc khi gia nhËp khu vùc ®ång tiÒn chung. §iÒu nµy sÏ
buéc çc níc thµnh viªn t¬ng lai khi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ph¶i
c©n nh¾c ®Õn lîi Ých cña c¶ khèi chø kh«ng chØ lµ lîi Ých cña níc
m×nh.
Ngoµi ra, cã hai tiªu chÝ vÒ møc th©m hôt ng©n s¸ch kh«ng qu¸ 3%
GDP vµ tû lÖ nî/GDP kh«ng qu¸ 60% hay chÝ Ýt còng ®ang gi¶m xuèng
møc nµy víi mét tèc ®é tho¶ ®¸ng. Môc ®Ých cña hai tiªu chÝ nµy lµ ®Ó
tr¸nh sù mÊt c©n ®èi cña mét níc thµnh viªn ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn mét
níc thµnh viªn kh¸c th«ng qua ¸p lùc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ láng
qu¸ møc hay thËm chÝ lµ cho vay ®Ó cøu nguy cho chÝnh phñ níc ®ã.
Çc níc Liªn minh ch©u ¢u ®Æc biÖt coi träng sù æn ®Þnh vÒ mÆt tµi
kho¸. HiÖp íc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña Liªn minh thËm chÝ cßn ®Ò ra
®iÒu kho¶n ph¹t ®èi víi níc nµo ®Ó cho møc th©m hôt tµi chÝnh qu¸ 3%.
HiÖp íc Masstricht mét phÇn nh»m môc ®Ých t¹o ra mét c¬ chÕ lo¹i
bá nh÷ng níc thµnh viªn mµ khi ®· tham gia liªn minh tiÒn tÖ cã thÓ
kh«ng muèn ¸p dông mét chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« thËn träng, vµ khi
®ã sÏ lµm ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn çc níc thµnh viªn kh¸c trong liªn minh.
Môc ®Ých cuèi cïng lµ ®Ó h¹n chÕ sù biÕn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i thùc
tÕ gi÷a çc níc thµnh viªn EMU vµ tr¸nh kh¶ n¨ng mét sè níc thi hµnh
chÝnh s¸ch tµi kho¸ láng, dÉn ®Õn ¸p lùc l¹m ph¸t trong toµn bé liªn minh.
TC K18-A1

ASEAN
Réng h¬n n÷a, çc tiªu chÝ nµy cßn nh»m t¹o ra mét m«i trêng æn ®Þnh
gi¸ c¶ vµ dÇn dÇn chuyÓn çc chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« tõ phôc vô lîi
Ých cña tõng níc sang phôc vô lîi Ých cña c¶ liªn minh.
Nh vËy, ®iÒu chØnh kinh tÕ ®Ó héi nhËp lµ mét tiÒn ®Ò quan
träng ®Ó tr¸nh sù bÊt æn ®Þnh vÒ kinh tÕ vÜ m« do nh÷ng thay ®æi
trong kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ g©y ra, vµ do ®ã, lµ mét
yªu cÇu quan träng trong giai ®o¹n chuÈn bÞ cho sù ra ®êi cña mét
®ång tiÒn chung. Nhng liÖu ASEAN cã thÓ ¸p dông chÝnh s¸ch nh EU
®· lµm hay kh«ng?
VÒ vÊn ®Ò nµy, cÇn ghi nhí r»ng: Thø nhÊt, mét mÆt t×nh h×nh
ch©u ¢u nh÷ng n¨m 1990 vµ t×nh h×nh ASEAN ngµy nay cã nhiÒu
®iÓm kh¸c nhau. ë ch©u ¢u, qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh kinh tÕ ®Ó héi nhËp
theo HiÖp íc Masstricht thµnh c«ng lµ do sù ra ®êi cña ®ång tiÒn chung
lµ mét ®iÒu hoµn toµn ch¾c ch¾n vµ çc níc thµnh viªn cã mét môc tiªu
râ rµng lµ tham gia vµo khu vùc ®ång tiÒn chung ®ã. MÆt kh¸c, sù héi
nhËp nµy trªn thùc tÕ ®· diÔn ra vµ ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ tõ
l©u tríc khi lÞch tr×nh cô thÓ ®i ®Õn EMU ®îc c«ng bè.
Nãi chung, kinh nghiÖm cña çc níc ch©u ¢u cho thÊy r»ng chÝnh
s¸ch tµi kho¸ vµ tiÒn tÖ nh»m môc ®Ých æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« lµ mét
tiÒn ®Ò ®Ó æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i. Vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung
vµ/hoÆc çc tho¶ thuËn tû gi¸ hèi ®o¸i chØ cã thÓ thµnh c«ng nÕu çc
chÝnh s¸ch nµy ®îc tiÕn hµnh kÕt hîp víi mét chÝnh s¸ch nh»m ®iÒu
chØnh kinh tÕ vÜ m« ®Ó héi nhËp.
4.3 ThiÕt lËp mét c¬ chÕ liªn kÕt tû gi¸
Nh×n l¹i qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¬ chÕ liªn kÕt tû gi¸ ë ch©u ¢u,
chóng ta cã thÓ thÊy c¬ chÕ nµy ®· tr¶i qua ba giai ®o¹n lín nh sau:
TC K18-A1

ASEAN
Giai ®o¹n mét b¾t ®Çu tõ khi thµnh lËp Céng ®ång vµo n¨m 1957
cho ®Õn khi thiÕt lËp HÖ thèng tiÒn tÖ ch©u ¢u n¨m 1979. Sù phèi hîp
trªn lÜnh vùc tû gi¸ hèi ®o¸i ë giai ®o¹n nµy nh×n chung cßn láng lÎo, kÓ
c¶ trong khu«n khæ HÖ thèng Bretton Woods còng nh c¬ chÕ "Con r¾n
tiÒn tÖ" cña çc níc ch©u ¢u. Trªn thùc tÕ, çc níc ®Òu ®· nhËn thÊy nhu
cÇu phèi hîp trong lÜnh vùc tû gi¸ hèi ®o¸i còng nh chÝnh s¸ch tµi chÝnh
vµ tiÒn tÖ vµ ®· thµnh lËp mét sè uû ban nh»m môc ®Ých thóc ®Èy çc
ho¹t ®éng nµy nh Héi ®ång çc Bé trëng Tµi chÝnh, Uû ban ch©u ¢u, Héi
®ång çc thèng ®èc NHTW cña Céng ®ång... Tuy nhiªn, sau khi hÖ
thèng Bretton Woods sôp ®æ vµ cuéc khñng ho¶ng dÇu löa lÇn thø nhÊt
næ ra n¨m 1973, çc níc ®· kh«ng thÓ thèng nhÊt ®îc vÒ mét biÖn ph¸p
®èi phã chung. Mçi níc tù ®a ra chÝnh s¸ch tµi kho¸ vµ tiÒn tÖ riªng cña
m×nh ®Ó ®èi phã vµ tû gi¸ hèi ®o¸i cµng trë nªn bÊt æn ®Þnh. Cuèi
cïng, çc níc ¸p dông chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« láng ®· buéc ph¶i rót lui
khái c¬ chÕ "Con r¾n tiÒn tÖ" vµ th¶ næi ®ång tiÒn cña m×nh.
Giai ®o¹n hai ®îc ®¸nh dÊu b»ng sù ra ®êi cña HÖ thèng tiÒn tÖ
ch©u ¢u vµ kÐo dµi ®Õn khi x¶y ra cuéc khñng ho¶ng c¬ chÕ tû gi¸ ERM
vµo n¨m 1992-1993. Giai ®o¹n nµy, çc níc ch©u ¢u ®· ®¹t ®îc nh÷ng
thµnh tùu ®¸ng kÓ trong lÜnh vùc liªn kÕt tû gi¸ hèi ®o¸i, vµ dÇn dÇn ®·
®¹t ®îc mét møc ®é phèi hîp ®¸ng kÓ trong lÜnh vùc chÝnh s¸ch tµi
chÝnh, tiÒn tÖ. Giai ®o¹n ®Çu cña HÖ thèng tiÒn tÖ ch©u ¢u còng gÆp
ph¶i nh÷ng vÊn ®Ò hÖt nh giai ®o¹n "Con r¾n tiÒn tÖ", çc níc thµnh
viªn liªn tôc ph¶i ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i. Tuy nhiªn, dÇn dÇn, víi mét
ng©n hµng trung ¬ng ®éc lËp vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo ®uæi môc tiªu
æn ®Þnh gi¸ c¶, ®ång Mark §øc ®· trë thµnh níc neo gi¸ danh nghÜa cho
®ång tiÒn çc níc trong hÖ thèng. Mét sè níc, cô thÓ nh Ph¸p, ®· sö dông
tû gi¸ hèi ®o¸i so víi ®ång D-Mark lµm ph¬ng tiÖn chÝnh ®Ó æn ®Þnh
TC K18-A1

ASEAN
kinh tÕ vÜ m«. Çc lÇn ®iÒu chØnh tû gi¸ trë nªn tha h¬n vµ kÓ tõ n¨m
1987 cho ®Õn cuéc khñng ho¶ng cña ERM vµo n¨m 1992 th× kh«ng cã
lÇn ®iÒu chØnh tû gi¸ trung t©m nµo. Thêi kú cuèi cña giai ®o¹n nµy ®·
chøng kiÕn mét cuéc khñng ho¶ng tû gi¸, Italia vµ Anh rêi bá c¬ chÕ tû
gi¸ cßn biªn ®é dao ®éng cña çc níc cßn l¹i ®îc më réng tíi ±15%.
Giai ®o¹n cuèi cïng b¾t ®Çu tõ n¨m 1993 vµ kÐo dµi cho tíi nay.
§©y lµ giai ®o¹n phèi hîp chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« thµnh c«ng víi çc
môc tiªu chung vÒ çc chÝnh s¸ch tµi kho¸, tiÒn tÖ, vµ tû gi¸ hèi ®o¸i theo
HiÖp íc Masstrict. ViÖc biªn ®é dao ®éng ®îc më réng tíi ±15% vµo
th¸ng 8/1993 ®· cho phÐp çc níc cã ®îc mét sù linh ho¹t nµo ®ã trong
vÊn ®Ò tû gi¸ hèi ®o¸i, gi¶m bít sù c¨ng th¼ng cña thÞ trêng ngo¹i hèi vµ
nguy c¬ çc cuéc tÊn c«ng ®Çu c¬.
Giai ®o¹n nµy ®em l¹i mét bµi häc bæ Ých cho bÊt cø nhãm níc nµo
xem xÐt viÖc thµnh lËp mét liªn minh tiÒn tÖ trong t¬ng lai. Trong ®iÒu
kiÖn ngµy nay, çc dßng vèn cµng ngµy cµng ®îc tù do di chuyÓn, g©y
khã kh¨n cho viÖc æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i. ChÝnh v× vËy, ®Ó h×nh
thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ, ASEAN sÏ ph¶i c©n nh¾c phèi hîp vµ liªn
kÕt chÝnh s¸ch tû gi¸ ngay tõ b©y giê, ®ång thêi víi viÖc h×nh thµnh thÞ
trêng chung vµ æn ®Þnh m«i trêng kinh tÕ vÜ m«. Nh kinh nghiÖm cña
ch©u ¢u ®· cho thÊy, viÖc phèi hîp vµ liªn kÕt tû gi¸ sÏ t¹o thuËn lîi cho
viÖc æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, ®«ng thêi gióp tr¸nh ®îc nh÷ng vÊn ®Ò
trong viÖc æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i khi çc çc rµo c¶n ®èi víi viÖc di
chuyÓn vèn ®· ®îc dì bá.
4.4 T¹o lËp mét ®ång tiÒn khu vùc vµ h×nh thµnh mét ng©n hµng trung ¬ng
®éc lËp víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thèng nhÊt
Mét liªn minh tiÒn tÖ kh«ng thÓ tån t¹i nÕu thiÕu mét ®ång tiÒn
chung. ë Liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u, ®ång tiÒn chung víi tªn gäi ®ång
TC K18-A1

ASEAN
Euro ®· ®îc ph¸t triÓn tõ ®¬n vÞ kÕ to¸n cña ch©u ¢u lªn thµnh ®¬n vÞ
tiÒn tÖ ch©u ¢u, ®ång ECU. So víi ®¬n vÞ kÕ to¸n ch©u ¢u, ®ång ECU
tån t¹i víi mét h×nh th¸i cô thÓ h¬n, kh«ng chØ ®îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n
mµ cßn ®îc sö dông lµm gi¸ trÞ trung t©m cña c¬ chÕ tiÒn tÖ ch©u ¢u,
lµm c¬ së ®Ó nhËn biÕt sù biÕn ®éng khái biªn ®é cho phÐp cña mét
®ång tiÒn thµnh viªn, lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n trong çc giao dÞch gi÷a
çc NHTW trong Céng ®ång.
Sau ®ã, khi ®· chuÈn bÞ ®Çy ®ñ çc tiÒn ®Ò kh¸c, ngµy 1/1/1999,
mét ®ång tiÒn chung, ®ång Euro, ®· chÝnh thøc ra ®êi vµ tån t¹i víi ®Çy
®ñ çc chøc n¨ng cña mét ®ång tiÒn. §ång Euro thay thÕ ®ång ECU víi
tû lÖ 1:1 vµ çc níc ch©u ¢u thËm chÝ ®· chê thªm ba n¨m n÷a tríc khi
ph¸t hµnh ®ång Euro ®Ó sö dông réng r·i trong d©n chóng.
Nãi ®Õn EMU kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn Ng©n hµng trung ¬ng
ch©u ¢u (ECB) vµ hÖ thèng çc NHTW çc níc thµnh viªn. Trªn thùc tÕ,
NHTW ch©u ¢u ®· ®îc ph¸t triÓn tõ Quü hîp t¸c tiÒn tÖ ch©u ¢u (EMCF)
vµ sau nµy lµ ViÖn tiÒn tÖ ch©u ¢u (EMI). Khi EMI ra ®êi, çc môc tiªu
ho¹t ®éng cña EMCF ®îc chuyÓn giao cho EMI (1/1994) vµ sau ®ã l¹i ®-
îc chuyÓn giao cho HÖ thèng Ng©n hµng trung ¬ng ch©u ¢u (ESCB)
®¶m nhiÖm (1998). Môc tiªu quan träng nhÊt cña ECB lµ duy tr× sù æn
®Þnh gi¸ c¶ cña toµn khu vùc ®ång Euro, v× EU cho r»ng sù æn ®Þnh
gi¸ c¶ sÏ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó t¹o ra mét m«i trêng æn ®Þnh ®Ó
khuyÕn khÝch çc ho¹t ®éng kinh tÕ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, vµ nãi mét
çch tæng qu¸t lµ t¨ng phóc lîi x· héi, do ®ã, sÏ gãp phÇn ®¹t ®îc çc môc
tiªu chung cña Céng ®ång.
TÊt nhiªn, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh, rÊt cã thÓ cã nh÷ng
giai ®o¹n mét hoÆc mét vµi níc thµnh viªn muèn hy sinh môc tiªu æn
®Þnh gi¸ c¶ ®Ó gi¶i quyÕt çc u tiªn kh¸c, nh vÊn ®Ò thÊt nghiÖp ch¼ng
h¹n. ChÝnh v× vËy mµ sù tån t¹i cña mét ng©n hµng trung ¬ng ®éc lËp
TC K18-A1

ASEAN
víi mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thèng nhÊt lµ mét ®iÒu kiÖn v« cïng quan
träng cho sù tån t¹i cña mét liªn minh tiÒn tÖ.
Ng©n hµng trung ¬ng cña liªn minh vµ hÖ thèng çc ng©n hµng
trung ¬ng quèc gia ph¶i ®¶m b¶o sù ®éc lËp trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh
vµ thùc thi çc nhiÖm vô vÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña m×nh. ChØ khi cã ®-
îc sù ®éc lËp ®ã th× môc tiªu æn ®Þnh gi¸ c¶ míi cã thÓ ®îc thùc hiÖn
mét çch hiÖu qu¶. Trªn thùc tÕ, hÖ thèng ng©n hµng trung ¬ng ch©u ¢u
®· vµ ®ang tån t¹i ®éc lËp, kh«ng chÞu søc Ðp cña mét thÕ lùc chÝnh
trÞ nµo nh»m phôc vô cho çc môc tiªu vµ lîi Ých ng¾n h¹n cña hä. Hµng
n¨m ECB c«ng bè môc tiªu æn ®Þnh gi¸ c¶ cña m×nh vµ cam kÕt thùc
hiÖn chóng, díi sù gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ mét çch dÔ dµng cña tÊt c¶ çc
níc thµnh viªn.
Tãm l¹i, mét liªn minh tiÒn tÖ nhÊt thiÕt sÏ ®ßi hái sù ra ®êi mét
ng©n hµng trung ¬ng vµ mét ®ång tiÒn chung. Vµ ®Ó ra ®êi mét ng©n
hµng vµ mét ®ång tiÒn nh vËy, ®ßi hái ph¶i cã mét qu¸ tr×nh chuÈn bÞ
nh tån t¹i mét thÓ chÕ khu vùc díi d¹ng quü tiÒn tÖ khu vùc, mét ®¬n vÞ
kÕ to¸n hay thanh to¸n chung cña khu vùc. Cã nh vËy, ng©n hµng trung -
¬ng vµ ®ång tiÒn chung míi cã thÓ ra ®êi mét çch xu«n xÎ vµ hiÖu qu¶
Ch¬ng I: Ch¬ng II: Kh¶ n¨ng, lîi Ých vµ lé tr×nh tiÕn tíi
®ång tiÒn chung ASEAN
II.1 Kh¶ n¨ng h×nh thµnh mét ®ång tiÒn chung ASEAN
Qu¸ tr×nh thµnh lËp mét liªn minh tiÒn tÖ ë ASEAN ch¾c ch¾n
còng ph¶i tr¶i qua mét giai ®o¹n mµ EMU ®· tr¶i qua, nghÜa lµ ®¸p øng
çc tiªu chÝ cô thÓ ®Ó héi nhËp, mét h×nh thøc tho¶ thuËn tû gi¸ nµo ®ã
(cã thÓ lµ thiÕt lËp çc tû gi¸ trung t©m víi biªn ®é dao ®éng thÝch hîp),
thiÕt lËp çc quy ®Þnh vÒ tµi kho¸, vÒ c¹nh tranh ë cÊp ®é khu vùc, vµ
TC K18-A1

ASEAN
tù do ho¸ thÞ trêng vèn vµ thÞ trêng lao ®éng. TÊt nhiªn, ASEAN vµ T©y
¢u cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt. Thø nhÊt, ë ASEAN kh«ng cã níc nµo cã
thÓ gi÷ vai trß trung t©m nh §øc ë T©y ¢u, mét nÒn kinh tÕ kh«ng chØ
lín vÒ quy m« mµ cßn cã mét qu¸ tr×nh dµi kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh. Thø
hai, vµ kh«ng kÐm phÇn quan träng, çc níc T©y ¢u kh«ng chªnh lÖch
vÒ mÆt tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nh çc níc ASEAN. Tuy nhiªn, xem
xÐt kh¶ n¨ng ra ®êi cña mét liªn minh tiÒn tÖ ë ASEAN còng ph¶i dùa
trªn viÖc xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ çc ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh mét liªn
minh tiÒn tÖ ®· ph©n tÝch ë trªn.
1.1 Kh¶ n¨ng h×nh thµnh mét thÞ trêng tù do di chuyÓn çc yÕu tè
Nh ®· ph©n tÝch ë trªn, viÖc t¹o ra mét m«i trêng tû gi¸ thuËn lîi cho
sù ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i gi÷a çc níc trong khu vùc, c¹nh tranh lµnh
m¹nh chÝnh lµ mét ®éng c¬ quan träng khuyÕn khÝch ASEAN t¨ng cêng
hîp t¸c trong lÜnh vùc tiÒn tÖ vµ tû gi¸. ViÖc t¨ng cêng héi nhËp trong
lÜnh vùc th¬ng m¹i, c¶ ë cÊp ®é quèc tÕ vµ khu vùc ®Òu lµ çch ®Ó
ASEAN hîp t¸c tiÒn tÖ vµ tû gi¸ thµnh c«ng. VÒ mÆt nµy, çc níc ASEAN
hiÖn ®· cam kÕt thiÕt lËp mét Khu vùc Th¬ng m¹i tù do ASEAN vµo n¨m
2008, vµ ®èi víi mét sè níc ph¸t triÓn h¬n lµ n¨m 2003. TÊt nhiªn, mét khu
vùc th¬ng m¹i tù do míi chØ lµ giai ®o¹n ®Çu trªn con ®êng tiÕn tíi thµnh
lËp mét liªn minh tiÒn tÖ
TC K18-A1

ASEAN
1.1.1 Sù tù do lu th«ng hµng ho¸
Cho ®Õn nay çc níc ASEAN ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch
lÖ trong viÖc t¹o lËp mét thÞ trêng hµng ho¸ tù do lu th«ng. Nh÷ng nç lùc
trong viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan theo CEPT trong nh÷ng n¨m qua ®· gãp
phÇn lµm cho møc thuÕ trung b×nh cña çc s¶n phÈm CEPT trong khu
vùc ®· gi¶m tõ 12,76% n¨m 1993 xuèng 2.63% (dù tÝnh)vµo n¨m 2003.
Víi thµnh tÝch ®ã, çc chuyªn viªn kinh tÕ ASEAN ®· b¾t ®Çu th¶o luËn
vÒ mét kÕ ho¹ch gi¶m thuÕ xuèng møc 0-5% ®èi víi 8000 mÆt hµng
vµo n¨m 2002 vµ thªm 1000 vµo n¨m 2003 trong tæng sè 9103 mÆt hµng
ph¶i gi¶m thuÕ xuèng møc nµy.
VÒ çc hµng rµo phi thuÕ quan, ASEAN ®· ®a ra ®Þnh nghÜa cô
thÓ vÒ çc rµo c¶n th¬ng m¹i phi quan thuÕ ( NTBs) thÝch øng víi viÖc
thùc hiÖn çc quy ®Þnh vÒ AFTA, ®ång thêi çc níc ASEAN còng ®· x¸c
®Þnh ®îc nh÷ng NTBs chñ yÕu t¸c ®éng lªn th¬ng m¹i néi bé khu vùc,
bao gåm thuÕ phô thu h¶i quan, çc biÖn ph¸p kü thuËt, nh÷ng yªu cÇu
vÒ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm vµ çc biÖn ph¸p ®éc quyÒn nhãm
Ph¬ng thøc ®Ó lo¹i bá çc rµo c¶n kü thuËt mµ çc níc ASEAN ®a ra
lµ hµi hoµ çc tiªu chuÈn s¶n phÈm vµ c«ng nhËn lÉn nhau gi÷a çc níc
thµnh viªn vÒ chÕ ®é h¶i quan. Hîp t¸c h¶i quan còng ®îc tiÕn hµnh rÊt
tÝch cùc trong ph¹m vi ASEAN, th«ng qua héi nghÞ çc Tæng côc trëng
h¶i quan ASEAN. Çc vÊn ®Ò quan träng nh: §iÒu hoµ danh môc thuÕ,
çc hÖ thèng x¸c ®Þnh trÞ gi¸ h¶i quan, ®¬n gi¶n ho¸ vµ ®iÒu hoµ çc
thñ tôc h¶i quan, triÓn khai hÖ thèng hµnh lang xanh ®èi víi hµng ho¸
thuéc CEPT vµ vÊn ®Ò ký kÕt HiÖp ®Þnh H¶i quan, ®· lÇn lît ®îc ®a ra
th¶o luËn t¹i çc Héi nghÞ.
Nh vËy, kh¶ n¨ng h×nh thµnh mét khu vùc th¬ng m¹i hµng ho¸ tù do
lµ hoµn toµn hiÖn thùc vµ sÏ ®îc hoµn tÊt trong t¬ng lai kh«ng xa. NÕu
TC K18-A1

ASEAN
so s¸nh víi tiªu chÝ cña khu vùc tiÒn tÖ tèi u vÒ héi nhËp thÞ trêng hµng
ho¸ th× çc sè liÖu vÒ th¬ng m¹i néi bé khèi cña ASEAN còng t¬ng ®èi
thuËn lîi.
B¶ng 1. cho thÊy r»ng nÕu tÝnh theo tû träng th¬ng m¹i trong tæng
th¬ng m¹i th× tû träng trªn 50% cña EU còng nh khu vùc ®ång Euro ®Òu
cao h¬n nhiÒu møc cña ASEAN vµ Mercosur. Mét nguyªn nh©n lµ do
tÇm quan träng cña thÞ trêng khu vùc ®èi víi ASEAN vµ EU lµ kh¸c
nhau.
Tuy nhiªn, nÕu xÐt tíi tû träng th¬ng m¹i trong GDP, chóng ta thÊy
r»ng tû lÖ nµy cña EU vµ ASEAN còng t¬ng ®èi ®Òu nhau, vµ c¶ hai
®Òu cao h¬n nhiÒu so víi tû lÖ cña Mercosur. Theo lý thuyÕt khu vùc
tiÒn tÖ tèi u, tû lÖ th¬ng m¹i néi bé khu vùc cµng cao th× lîi Ých mµ mét
®ång tiÒn chung mang l¹i cµng lín nhê gi¶m ®îc chi phÝ giao dÞch vµ
nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña sù biÕn ®éng tû gi¸ ®èi víi th¬ng m¹i.
Còng cÇn nhí r»ng mÆc dï tû träng th¬ng m¹i néi bé trong tæng lu l-
îng th¬ng m¹i cña ASEAN kh«ng cao nh EU nhng æn ®Þnh tû gi¸ khu
vùc vÉn cã mét ý nghÜa quan träng ®èi víi ASEAN ®Ó tr¸nh nh÷ng t¸c
®éng tiªu cùc cña sù biÕn ®éng tû gi¸ ®èi víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
hµng xuÊt khÈu tõ çc níc ASEAN sang cïng mét thÞ trêng thø ba. §iÒu
nµy còng cã nghÜa lµ sù phèi hîp tiÒn tÖ vµ tû gi¸ cña ASEAN cã thÓ cã
nh÷ng ®iÓm kh¸c víi EU. Ch¼ng h¹n, çc níc ASEAN cã thÓ sÏ muèn cã
mét h×nh thøc neo gi¸ víi bªn ngoµi hoÆc mét ræ tiÒn tÖ cã chøa ®ång
tiÒn cña çc níc b¹n hµng chÝnh.
TC K18-A1

ASEAN
B¶ng . Th¬ng m¹i néi bé khu vùc cña ASEAN vµ çc khèi kinh tÕ
kh¸c
1995 2000
XuÊt khÈu NhËp
khÈu
XuÊt khÈu NhËp
khÈu
% trong tæng th¬ng m¹i khu vùc
ASEAN 5 23.2 17.8 22.4 22.6
ASEAN 25.3 19.1 23.9 24.3
EU 62.4 61.0 62.1 57.9
Khu vùc Euro 52.1 51.3 50.8 48.1
Mercosur 22.6 20.3 23.5 23.9
% trong tæng GDP khu vùc
ASEAN 5 11.7 9.9 17.0 14.6
ASEAN 12.6 10.5 17.6 15.3
EU 14.6 13.6 18.0 16.8
Khu vùc Euro 12.2 11.2 15.6 14.6
Mercosur 1.9 1.8 2.3 2.5
(Nguån: IMF, World Economic Outlook, Direction of Trade
Statistics,World Bank World Development Indicators, 2001)
ASEAN 5: Indonesia, Malaysia, Philipin, Singapore, vµ Th¸i Lan
Mercosur: Achentina, Brazil, Paraguay, Uruguay, Bolivia vµ Chile
Nh vËy, kh¶ n¨ng h×nh thµnh mét thÞ trêng thèng nhÊt vÒ hµng ho¸,
bíc ®Çu tiªn trªn con ®êng tiÕn tíi mét liªn minh tiÒn tÖ ASEAN lµ hoµn
toµn ch¾c ch¾n. Vµ nh c¶ lý thuyÕt vÒ khu vùc tiÒn tÖ tèi u vµ thùc
tiÔn cña EMU ®· cho thÊy, mét khi hµng ho¸ ®· ®îc tù do lu th«ng gi÷a
çc níc ASEAN, yªu cÇu æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i gi÷a çc níc thµnh viªn sÏ
cµng ®îc cñng cè thªm, thóc ®Èy çc níc nµy thiÕt lËp mét c¬ chÕ æn
®Þnh tû gi¸.
TC K18-A1

ASEAN
1.1.2 Sù tù do di chuyÓn çc dßng vèn vµ lao ®éng
Nãi ®Õn kh¶ n¨ng ASEAN trë thµnh mét khu vùc tù do di chuyÓn çc
dßng vèn, ch¾c ch¾n ph¶i nh¾c ®Õn HiÖp ®Þnh khung vÒ khu vùc
®Çu t ASEAN (AIA) víi hai môc tiªu chÝnh nh sau:
Thø nhÊt, x©y dùng mét Khu vùc ®Çu t ASEAN cã m«i trêng ®Çu t
th«ng tho¸ng vµ râ rµng h¬n nh»m thu hót ®Çu t tõ c¶ nguån trong vµ
ngoµi ASEAN; cïng thóc ®Èy ASEAN thµnh mét khu vùc ®Çu t hÊp dÉn;
cñng cè vµ t¨ng cêng tÝnh c¹nh tranh trªn çc lÜnh vùc kinh tÕ cña
ASEAN; gi¶m dÇn hoÆc lo¹i bá nh÷ng quy ®Þnh vµ ®iÒu kiÖn ®Çu t cã
thÓ c¶n trë çc dßng ®Çu t vµ sù ho¹t ®éng cña çc dù ¸n ®Çu t trong
ASEAN;
Thø hai, ®¶m b¶o r»ng viÖc thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu trªn sÏ gãp
phÇn híng tíi tù do lu chuyÓn ®Çu t vµo n¨m 2020.
§Ó hoµn thµnh çc môc tiªu trªn, çc níc ASEAN sÏ thùc hiÖn:
Mét ch¬ng tr×nh hîp t¸c ®Çu t ASEAN nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t
m¹nh mÏ h¬n tõ çc níc ASEAN vµ çc níc ngoµi ASEAN;
ChÕ ®é ®èi xö quèc gia ®îc dµnh cho çc nhµ ®Çu t ASEAN vµo
n¨m 2010 vµ cho tÊt c¶ çc nhµ ®Çu t vµo n¨m 2020;
TÊt c¶ çc ngµnh nghÒ ®îc më cöa cho çc nhµ ®Çu t ASEAN vµo
n¨m 2010 vµ cho tÊt c¶ çc nhµ ®Çu t vµo n¨m 2020;
Khu vùc kinh doanh ®ãng vai trß to lín h¬n trong çc nç lùc hîp t¸c
vÒ ®Çu t vµ çc ho¹t ®éng cã liªn quan trong ASEAN;
Di chuyÓn tù do h¬n vÒ vèn, lao ®éng lµnh nghÒ, chuyªn gia vµ
c«ng nghÖ gi÷a çc quèc gia thµnh viªn.
Hoµn thµnh kÕ ho¹ch AIA nãi trªn, çc níc ASEAN sÏ hoµn thµnh tiÕp
bíc thø hai trªn con ®êng tiÕn tíi mét liªn minh tiÒn tÖ ASEAN mµ Céng
®ång ch©u ¢u còng ph¶i tíi n¨m 1992 míi hoµn thµnh. Çc nghiªn cøu cña
TC K18-A1

ASEAN
çc nhµ kinh tÕ trªn thÕ giíi ®· thËm chÝ cßn kÕt luËn r»ng so víi çc níc
EU vµo thêi ®iÓm ký kÕt HiÖp íc Masstricht, ASEAN cã møc ®é tù do di
chuyÓn lao ®éng vµ vèn t¬ng ®èi cao. Ch¼ng h¹n, c«ng nh©n tõ çc níc
In®«nªxia, Malaixia, Philippin vµ Th¸i Lan chiÕm kho¶ng 10% lao ®éng
cã viÖc lµm t¹i Singapore, vµ chiÕm kho¶ng 2% lùc lîng lao ®éng cña çc
níc xuÊt khÈu lao ®éng. §©y lµ nh÷ng dÊu hiÖu cho thÊy r»ng khu vùc
hoµn toµn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Çu tiªn ®Ó t¹o lËp mét ®ång
tiÒn chung.
1.2 Kh¶ n¨ng æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« cña khèi
¤n ®Þnh kinh tÕ vÜ m« lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng
®Ó h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ tiÒn tÖ. M«i trêng kinh tÕ vÜ m«
cña çc níc thµnh viªn t¬ng lai cµng æn ®Þnh th× çc níc nµy cµng Ýt
cÇn ph¶i sö dông ®Õn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña riªng níc m×nh ®Ó ®èi
phã víi çc có sèc, vµ nh vËy sÏ s½n sµng tham gia vµo mét khu vùc
®ång tiÒn chung h¬n. Kinh nghiÖm cña EMU thËm chÝ cßn cho thÊy
r»ng æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ æn ®Þnh tû gi¸ lµ hai môc tiªu hç trî cho
nhau, nghÜa lµ thùc hiÖn tèt mét môc tiªu sÏ hç trî viÖc thùc hiÖn môc
tiªu kia.
TC K18-A1

ASEAN
B¶ng . T×nh h×nh ng©n s¸ch chÝnh phñ mét sè níc ch©u ¸
% GDP
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
Trung Quèc -1,5 -1,8 -3,0 -4,0 -3,6 -3,2 -3,2
Hµn Quèc 1,0 -0,9 -3,8 -2,7 2,5 2,0 1,2
ASEAN
Indonesia -0,6 -2,1 -1,5 -2,3 -3,7 -2,5
Malaysia -2,6 -1,8 -4,1 -4,2 -5,9 -3,5
Philippines -0,6 -2,1 -1,5 -3,4 -4,1
Singapore 9,3 9,2 3,6 4,5 7,9 6,3 3,1
Thailand 2,8 -3,2 -8,4 -12,3 -4,1
(Nguån: WB vµ IMF (WEO 12/2001))
Trªn thùc tÕ, tuy cßn mét sè thµnh viªn kÐm ph¸t triÓn vµ kinh tÕ vÜ
m« kh«ng æn ®Þnh, nhiÒu níc trong ASEAN thêi gian qua ®· ®¹t ®îc tû
lÖ l¹m ph¸t t¬ng ®èi thÊp vµ møc th©m hôt ng©n s¸ch vµ nî chÝnh phñ
trong GDP nhá. MÆc dï nh÷ng n¨m gÇn ®©y, khñng ho¶ng vµ suy tho¸i
kinh tÕ khu vùc ®· lµm m«i trêng kinh tÕ vÜ m« khu vùc kÐm æn ®Þnh
h¬n tríc nhng tû lÖ th©m hôt ng©n s¸ch cña çc níc ASEAN vÉn gi÷ ë
møc thÊp so víi møc cña çc nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi kh¸c. Tuy
çc chØ sè kinh tÕ vÜ m« kh«ng ®ång ®Òu nh cña khu vùc ®ång tiÒn
chung Ch©u ¢u, nhng m«i trêng kinh tÕ vÜ m« cña ASEAN vÉn ®îc coi
lµ t¬ng ®èi æn ®Þnh vµ thuËn lîi cho viÖc h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn
tÖ
TC K18-A1

ASEAN
1.3 Kh¶ n¨ng h×nh thµnh mét c¬ chÕ æn ®Þnh vµ liªn kÕt tû gi¸ gi÷a çc n-
íc trong khèi
1.3.1 C¬ chÕ æn ®Þnh tû gi¸ - S¸ng kiÕn Chiang Mai
Tõ tríc khi x¶y ra khñng ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997, §«ng Nam ¸ ®·
b¾t ®Çu quan t©m ®Õn vÊn ®Ò hîp t¸c tiÒn tÖ vµ ®iÒu phèi chÝnh
s¸ch khu vùc nh viÖc ký kÕt çc tháa thuËn ho¸n ®æi vµ tháa thuËn mua
l¹i. Tuy nhiªn kh«ng cã bíc tiÕn nµo trong sè ®ã trï tÝnh cho khñng ho¶ng
tiÒn tÖ n¨m 1997 vµ 1998.
Trong B¶n Têng tr×nh chung vÒ Hîp t¸c §«ng ¸ ®îc ®a ra t¹i Héi
nghÞ thîng ®Ønh “ASEAN+3” (10 níc thµnh viªn ASEAN vµ Trung Quèc,
NhËt B¶n vµ Hµn Quèc) vµo th¸ng 11 n¨m 1999, çc níc tham dù ®· ®ång
ý “t¨ng cêng ®µm tho¹i chÝnh s¸ch, ®iÒu phèi vµ hîp t¸c trong çc vÊn
®Ò tµi chÝnh, tiÒn tÖ vµ tµi khãa v× lîi Ých chung”. Dùa trªn nÒn t¶ng
nµy, çc Bé trëng Tµi chÝnh khu vùc ®· ®a ra “S¸ng kiÕn Chiang Mai”
(Chiang Mai Initiative) vµo th¸ng 5/2000, víi môc ®Ých x©y dùng m¹ng líi
hîp t¸c tµi chÝnh ®a ph¬ng phï hîp víi sù ®éc lËp kinh tÕ ngµy cµng t¨ng
cña çc níc ch©u ¸ vµ ®Ó ®èi phã víi nguy c¬ gia t¨ng çc có sèc tµi
chÝnh cã thÓ l©y lan trong khu vùc. S¸ng kiÕn nµy nh»m môc ®Ých sö
dông khu«n khæ ASEAN+3 ®Ó c¶i thiÖn viÖc trao ®æi th«ng tin vÒ çc
luång vèn vµ v¹ch ra çc bíc tiÕn híng ®Õn thiÕt lËp mét hÖ thèng kiÓm
so¸t kinh tÕ vµ tµi chÝnh khu vùc. Träng t©m cña S¸ng kiÕn Chiang Mai
lµ tháa thuËn hç trî tµi chÝnh gi÷a 13 níc, môc ®Ých lµ t¨ng cêng c¬ chÕ
hç trî trong khu vùc ®Ó ®èi phã víi khñng ho¶ng tiÒn tÖ. Tháa thuËn nµy
®îc x©y dùng dùa trªn Tho¶ thuËn Swap ASEAN tríc ®©y (ASA), nh»m
bæ sung cho c¬ chÕ hîp t¸c tµi chÝnh quèc tÕ hiÖn nay vµ gãp phÇn æn
®Þnh tû gi¸ trong khu vùc.
TC K18-A1

ASEAN
Tháa thuËn ASA tríc ®©y ®îc lËp n¨m 1977 chØ gåm 5 níc
(Indonesia, Malaysia, PhilÝppin, Singapore vµ Th¸i Lan). Tæng gi¸ trÞ
cam kÕt theo tháa thuËn lµ 200 triÖu ®«la – mét con sè kh«ng thÊm vµo
®©u nÕu so víi tæng thÊt tho¸t dù tr÷ ngo¹i hèi 17 tØ ®«la cña 5 níc tõ
th¸ng 6 ®Õn th¸ng 8 n¨m 1997.
Tháa thuËn ASA míi theo S¸ng kiÕn Chiang Mai cã thªm Brunei vµ
cho phÐp 4 níc ASEAN cßn l¹i (gåm Campuchia, Lµo, Mianma vµ ViÖt
Nam) gia nhËp dÇn dÇn. YÕu tè quan träng nhÊt ®ã lµ nã bao gåm çc
tháa thuËn ho¸n ®æi vµ tháa thuËn mua l¹i (repurchase) song ph¬ng
gi÷a çc níc ASEAN víi Trung Quèc, NhËt B¶n vµ Hµn Quèc. Tæng gi¸
trÞ theo tháa thuËn ASA míi lµ 1 tØ ®«la. Tuy nhiªn çc cam kÕt cña 3 n-
íc ngoµi ASEAN ®èi víi çc tháa thuËn ho¸n ®æi song ph¬ng cã thÓ lín
h¬n nhiÒu. §iÒu nµy tïy thuéc vµo møc ®é dù tr÷ ngo¹i hèi cña çc níc vµ
gi¸ trÞ cña çc hiÖp ®Þnh ®Çu tiªn gi÷a NhËt B¶n víi Hµn Quèc (5 tØ
®«la) vµ gi÷a NhËt víi Malaysia (2,5 tØ ®«la) theo S¸ng kiÕn Miyazawa
míi. §iÒu kiÖn sö dông nh÷ng c«ng cô nµy vµ mét sè vÊn ®Ò kü thuËt
cßn cÇn ®îc nhÊt trÝ th«ng qua th¬ng lîng gi÷a çc níc cã liªn quan. Nh-
ng vÒ nguyªn t¾c, hç trî díi h×nh thøc tháa thuËn ho¸n ®æi song ph¬ng
sÏ g¾n víi hç trî cña IMF vµ bæ sung cho çc ph¬ng tiÖn hç trî tµi chÝnh
quèc tÕ hiÖn cã.
1.3.2 TiÕn triÓn cña S¸ng kiÕn Chiang Mai:
B¸o ço ngµy 5/10/2001 cña Bé Tµi chÝnh NhËt B¶n cho biÕt kÕt
qu¶ ®µm ph¸n song ph¬ng cña NhËt víi mét sè níc vÒ çc ®iÒu kiÖn cña
tháa thuËn ho¸n ®æi song ph¬ng theo S¸ng kiÕn ChiÒng Mai. TÝnh ®Õn
thêi ®iÓm trªn, NhËt B¶n ®· ký çc hiÖp ®Þnh quan träng víi çc níc sau:
(1) Hµn Quèc: NhËt B¶n ®· ®¹t ®îc tháa thuËn ho¸n ®æi ®«la - won
gi¸ trÞ lªn ®Õn 2 tØ ®«la ngµy 4/7/2001, bæ sung cho tháa thuËn ho¸n
TC K18-A1

ASEAN
®æi trÞ gi¸ 5 tØ ®«la theo S¸ng kiÕn Miyazawa míi. Nh vËy, nÕu xÐt
thÊy cÇn thiÕt, Bé Tµi chÝnh NhËt B¶n cã thÓ cung cÊp cho Ng©n hµng
Trung ¬ng Hµn Quèc kho¶n thanh to¸n lªn ®Õn 2 tØ ®«la th«ng qua ho¸n
®æi ®«la - won. Th¸i Lan: NhËt B¶n ®· ®¹t ®îc tháa thuËn ho¸n ®æi
®«la-b¹t gi¸ trÞ lªn ®Õn 3 tØ ®«la ngµy 30/7/2001.
(2) PhilÝppin: NhËt B¶n ®· ®¹t ®îc tháa thuËn ho¸n ®æi ®«la - pªs«
gi¸ trÞ lªn ®Õn 3 tØ ®«la ngµy 27/8/2001.
(3) Malaysia: NhËt B¶n ®· ®¹t ®îc tháa thuËn ho¸n ®æi ®«la - ringgit
gi¸ trÞ lªn ®Õn 1 tØ ®«la ngµy 5/10/2001, bæ sung cho tháa thuËn ho¸n
®æi trÞ gi¸ 2,5 tØ ®«la theo S¸ng kiÕn Miyazawa míi.
Ngoµi ra, NhËt vµ Trung Quèc vÉn tiÕp tôc th¬ng lîng vÒ tháa
thuËn ho¸n ®æi yªn-nh©n d©n tÖ. NhËt B¶n sÏ tiÕp tôc ®µm ph¸n song
ph¬ng víi çc níc thµnh viªn ®Ó thiÕt lËp m¹ng líi tháa thuËn ho¸n ®æi
song ph¬ng.
Khñng ho¶ng EMS 1992-93 lµ mét lêi nh¾c nhë: çc tháa thuËn tiÒn
tÖ khu vùc g¾n mét sè ®ång tiÒn quèc gia th«ng qua çc biªn ®é tû gi¸
cã thÓ gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n nghiªm träng kÓ c¶ khi cã çc thiÕt chÕ
hç trî. §èi víi çc níc ®ang ph¸t triÓn, kh«ng dÔ g× lÆp l¹i kinh nghiÖm
cña ch©u ¢u, dï cã hay kh«ng cã sù gióp ®ì cña çc níc G-3. Tuy nhiªn
nguy c¬ khñng ho¶ng tµi chÝnh, cïng víi sù thiÕu v¾ng çc tiÕn bé thùc
sù trong c¶i çch c¬ cÊu tµi chÝnh quèc tÕ ®· ®a viÖc x©y dùng çc c¬
chÕ phßng hé tËp thÓ ë cÊp khu vùc trë nªn cÊp thiÕt ë çc thÞ trêng
®ang næi, nhÊt lµ §«ng ¸. Nh÷ng s¸ng kiÕn vµ tiÕn bé nªu trªn cña §«ng
¸ dï cßn khiªm tèn nhng lµ mét bíc ®i quan träng trong nç lùc hîp t¸c khu
vùc ®Ó æn ®Þnh tµi chÝnh, ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ t¸c h¹i cña khñng
ho¶ng, lµ nh÷ng tiÒn ®Ò quan träng ®Ó tiÕn tíi mét c¬ chÕ liªn kÕt tû gi¸
chÆt chÏ h¬n trong t¬ng lai.
TC K18-A1

ASEAN
1.4 Kh¶ n¨ng h×nh thµnh mét ng©n hµng trung ¬ng ®éc lËp víi mét chÝnh
s¸ch tiÒn tÖ vµ mét ®ång tiÒn thèng nhÊt
Trªn thùc tÕ, kh¶ n¨ng h×nh thµnh mét ng©n hµng trung ¬ng ®éc
lËp vµ mét ®ång tiÒn thèng nhÊt ë ASEAN cha cã dÊu hiÖu trë thµnh
hiÖn thùc trong t¬ng lai gÇn. ý tëng nµy mÆc dï ®· thu hót ®îc mét sù
quan t©m nµo ®ã vµ ®· ®îc çc cuéc häp ASEAN bµn tíi nhng còng míi
chØ dõng l¹i ë møc ®é "nghiªn cøu tÝnh kh¶ thi". VÒ kh¶ n¨ng h×nh
thµnh mét ng©n hµng trung ¬ng ®éc lËp, ë ch©u ¸ còng ®· xuÊt hiÖn ®Ò
xuÊt thiÕt lËp mét ViÖn tiÒn tÖ ch©u ¸, t¬ng tù nh ViÖn tiÒn tÖ ch©u ¢u
cña EU tríc ®©y. ViÖn nµy sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm phèi hîp çc ch¬ng tr×nh
c¶i çch vµ ph¸t triÓn lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ gi÷a çc níc thµnh viªn.
§©y sÏ lµ n¬i cung cÊp sù hç trî vÒ mÆt kü thuËt cho çc níc thµnh viªn,
tæ chøc çc ch¬ng tr×nh ®µo t¹o, lµ n¬i ®Ó çc níc thµnh viªn ®µm ph¸n
çc hiÖp ®Þnh chung, ®Ò ra çc tiªu chuÈn trong lÜnh vùc tµi chÝnh.
ViÖn nµy còng cã thÓ sÏ tham gia vµo viÖc thanh to¸n gi÷a çc ng©n
hµng trung ¬ng çc níc thµnh viªn. Tuy nhiªn, ®©y míi chØ lµ mét ®Ò
xuÊt cña çc nhµ nghiªn cøu mµ cha hÒ cã mét biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó ®a
®Ò xuÊt ®ã thµnh hiÖn thùc.
VÒ ®ång tiÒn chung, hiÖn çc níc ASEAN ®ang c©n nh¾c hai kh¶
n¨ng: sö dông mét ®ång tiÒn b¶n tÖ hoÆc h×nh thµnh mét ®ång tiÒn
míi.
VÒ kh¶ n¨ng lÊy mét ®ång b¶n tÖ trong khu vùc lµm ®ång tiÒn
chung th× ®ång ®«la Singapore ®îc xem lµ "øng cö viªn s¸ng gi¸" nhÊt,
víi lý do nÒn kinh tÕ Singapore cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, dÞch vô vµ
c«ng nghÖ cao chiÕm tû träng lín, chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« th«ng
tho¸ng vµ hiÖu qu¶, c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi linh ho¹t, dù tr÷ ngo¹i tÖ vµ
thÆng d th¬ng m¹i lín. Tuy nhiªn, mét sè ý kiÕn kh¸c cho r»ng quy m«
TC K18-A1

ASEAN
kinh tÕ vµ thÞ trêng tµi chÝnh tiÒn tÖ cña Singapore qu¸ nhá, ®ång ®«la
Singapore cha hoµn toµn chuyÓn ®æi tù do nªn khã cã thÓ ®¶m nhËn
vai trß ®ång tiÒn chung khu vùc. MÆt kh¸c, viÖc khu vùc ho¸ ®ång ®«la
Singapore sÏ lµm cho quy m« lu th«ng cña ®ång tiÒn nµy lín h¬n, g©y
khã kh¨n cho chÝnh phñ níc nµy trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tµi
chÝnh tiÒn tÖ. §©y còng lµ nguyªn nh©n mµ chÝnh phñ Singapore ngÇn
ng¹i trong viÖc chÊp thuËn ®ång tiÒn níc m×nh trë thµnh ®ång tiÒn
chung khu vùc.
Kh¶ n¨ng thø hai lµ h×nh thµnh mét ®ång tiÒn míi cho ASEAN nh
kiÓu ®ång Euro. Tuy nhiªn, hiÖn nay cha xuÊt hiÖn h×nh th¸i chuÈn bÞ
nµo cho mét ®ång tiÒn nh vËy vµ çc níc ASEAN míi chØ tÝch cùc
nghiªn cøu t×m ra gi¶i ph¸p cho viÖc triÓn khai ý tëng nµy dùa trªn kinh
nghiÖm ph¸t hµnh ®ång Euro mµ th«i.
Tãm l¹i, ASEAN cã nh÷ng tiÒn ®Ò ®Çu tiªn ®Ó h×nh thµnh mét liªn
minh tiÒn tÖ. NÕu ®øng trªn ph¬ng diÖn lý thuyÕt, nghiªn cøu cña çc
nhµ kinh tÕ sö dông çc chØ sè tæng hîp cña mét khu vùc tiÒn tÖ tèi u
vÒ møc ®é tù do di chuyÓn çc yÕu tè s¶n xuÊt, møc ®é linh ho¹t cña gi¸
c¶ vµ tiÒn l¬ng, møc ®é trïng hîp cña chu kú kinh tÕ vµ khñng ho¶ng, vµ
møc ®é th¬ng m¹i néi bé ®· cho thÊy r»ng çc chØ sè trªn cña ASEAN
hiÖn nay t¬ng ®¬ng víi EU tríc khi ký HiÖp íc Masstricht. ASEAN thËm
chÝ cßn cã møc ®é linh ho¹t vÒ gi¸ c¶ vµ tiÒn l¬ng cao h¬n EU, vµ do
®ã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh khi x¶y ra khñng ho¶ng còng nhanh h¬n. Cô
thÓ lµ çc níc ASEAN thêng chØ mÊt kho¶ng 2 n¨m ®Ó ®iÒu chØnh vµ
phôc håi trong khi chØ mét nöa sè çc có sèc x¶y ra víi çc níc EU ®îc
®iÒu chØnh trong vßng 2 n¨m, cßn l¹i ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian h¬n. Çc
níc ASEAN còng cho thÊy cã møc ®é trïng hîp vÒ chu kú kinh tÕ cao
h¬n çc níc EU. Cßn ®øng trªn ph¬ng diÖn thùc tÕ, mét sù so s¸nh gi÷a
TC K18-A1

ASEAN
çc giai ®o¹n ph¸t triÓn cña EU vµ ASEAN, nh trªn ®· ph©n tÝch, còng
cho thÊy r»ng çc níc ASEAN hoµn toµn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt
®Ó t¹o dùng mét liªn minh tiÒn tÖ. Tuy nhiªn, con ®êng ®Ó ®i ®Õn mét
liªn minh tiÒn tÖ sÏ rÊt nhiÒu khã kh¨n, trë ng¹i, ®ßi hái çc níc trong khu
vùc ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p phï hîp vµ nh÷ng bíc ®i cô thÓ.
ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i, cã thÓ dù kiÕn mét lé tr×nh vµ mét sè biÖn ph¸p s¬
bé nh sau.
II.2 Lîi Ých cña viÖc h×nh thµnh ®ång tiÒn chung ASEAN
Nh phÇn trªn ®· ph©n tÝch, tiÕn tr×nh liªn kÕt kinh tÕ tr¶i qua çc
giai ®o¹n tõ khu vùc th¬ng m¹i tù do, liªn minh thuÕ quan, thÞ trêng
chung, tÊt yÕu sÏ ph¸t triÓn lªn thµnh mét liªn minh kinh tÕ vµ tiÒn tÖ.
Tuy nhiªn, mét qu¸ tr×nh nh vËy ®ßi hái rÊt nhiÒu nç lùc cña çc níc
thµnh viªn vµ cã thÓ kÐo dµi hµng chôc n¨m. Trong trêng hîp cña Liªn
minh tiÒn tÖ ch©u ¢u, nh÷ng g× çc níc ch©u ¢u lµm ®îc h«m nay ®· lµ
kÕt qu¶ cña h¬n 40 n¨m cñng cè vµ thóc ®Èy çc mèi liªn kÕt kinh tÕ, tµi
chÝnh, tiÒn tÖ vµ thËm chÝ lµ c¶ chÝnh trÞ. Víi ASEAN, nÕu ®Ó tiÕn
tr×nh liªn kÕt kinh tÕ diÔn ra mét çch tù nhiªn th× cã thÓ ph¶i mÊt mét
kho¶ng thêi gian dµi nh hoÆc thËm chÝ dµi h¬n ch©u ¢u. NhËn thøc ®îc
xu híng kh¸ch quan vµ lîi Ých cña viÖc h×nh thµnh ®ång tiÒn chung sÏ
gióp çc níc ASEAN cã ®îc nh÷ng bíc ®i phï hîp nh»m thóc ®Èy sù ra ®êi
cña mét ®ång tiÒn chung cho khu vùc.
2.1 Lîi Ých ng¨n ngõa, kiÓm so¸t khñng ho¶ng cña khu vùc
Sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ASEAN 1997, viÖc t¨ng c-
êng hîp t¸c gi÷a çc níc ASEAN trong çc vÊn ®Ò kinh tÕ ®· trë thµnh
mét ®Ò tµi thu hót sù chó ý cña çc nhµ kinh tÕ còng nh çc nhµ ho¹ch
®Þnh chÝnh s¸ch. T¹i cuéc häp çc níc ASEAN t¹i Hµ Néi ngµy
TC K18-A1

ASEAN
15,16/12/1998, çc nhµ l·nh ®¹o ASEAN ®Òu ®ång t×nh víi viÖc triÓn
khai mét dù ¸n nghiªn cøu tÝnh kh¶ thi cña mét ®ång tiÒn chung vµ mét
hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i chung cho ASEAN. Héi nghÞ thîng ®Ønh
ASEAN+3 t¹i Manila th¸ng 11/1999 ®· chÝnh thøc thÓ hiÖn sù ñng hé
cho nh÷ng nç lùc hîp t¸c gi÷a çc níc thµnh viªn ASEAN víi nhau còng nh
víi 3 níc ®èi tho¹i trong ASEAN+3 lµ NhËt B¶n, Trung Quèc vµ Hµn
Quèc.
Trªn thùc tÕ, mèi quan t©m ®Õn vÊn ®Ò t¨ng cêng hîp t¸c kinh tÕ
gi÷a çc níc ASEAN lµ kÕt qu¶ trùc tiÕp cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh
tiÒn tÖ ASEAN 1997, trong ®ã cã çc ®iÓm cÇn chó ý sau:
§iÓm ®Çu tiªn lµ sù l©y lan nhanh chãng cña cuéc khñng ho¶ng tµi
chÝnh tiÒn tÖ 1997. Thùc tÕ nµy nãi lªn r»ng tÊt c¶ çc níc trong khu vùc
®Òu kh«ng thÓ thê ¬ tríc mét cuéc khñng ho¶ng x¶y ra ë mét níc thµnh
viªn, v× nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng cña mét cuéc khñng ho¶ng nh vËy
rÊt cã thÓ l©y lan tõ níc nµy sang níc kh¸c vµ g©y ra nh÷ng hËu qu¶
nghiªm träng. §©y chÝnh lµ ®iÒu khiÕn mét níc trong khu vùc quan t©m
®Õn çc chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« mµ çc níc kh¸c trong khu vùc ®a ra
vµ mong muèn ®¹t ®îc mét sù hîp t¸c nµo ®ã trong lÜnh vùc nµy.
Nguyªn nh©n thø hai lµ do gÇn ®©y çc níc ASEAN t¨ng tû lÖ th¬ng
m¹i néi bé vµ còng do çc s¶n phÈm xuÊt khÈu cña hä thêng c¹nh tranh
víi nhau trªn çc thÞ trêng thø ba. §iÒu nµy khiÕn cho mét sè níc cã
®éng c¬ ®Ó ph¸ gi¸ nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Do vËy, çc nhµ
ph©n tÝch cho r»ng thay v× ph¸ gi¸ ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho riªng
hµng ho¸ níc m×nh, mét c¬ chÕ phèi hîp tû gi¸ hèi ®o¸i trong khu vùc cã
thÓ sÏ mang l¹i thÕ c©n b»ng hîp t¸c tèt h¬n vµ ®em l¹i lîi Ých cho c¶ hai
bªn. Sù phèi hîp chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i dÇn dÇn sÏ thóc ®Èy nhu cÇu
TC K18-A1

ASEAN
phèi hîp trong çc lÜnh vùc kh¸c n÷a, vÝ dô nh trong viÖc x©y dùng çc
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
Mét ®éng c¬ kh¸c lµ nhu cÇu tiÕp cËn víi çc nguån vèn cña çc níc
l¸ng giÒng trong trêng hîp x¶y ra çc cuéc tÊn c«ng ®Çu c¬ vµo ®ång
tiÒn mét níc thµnh viªn. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ 1997 ®·
cho thÊy r»ng çc c¬ chÕ quèc tÕ ®Ó hç trî tµi chÝnh hiÖn cã (do IMF
phèi hîp) lµ kh«ng ®ñ ®èi víi çc níc. Çc nguån vèn do IMF nç lùc cung
cÊp kh«ng nh÷ng cha ®ñ vÒ quy m«, tèc ®é gi¶i ng©n qu¸ chËm vµ th-
êng ®i kÌm víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m« kh«ng phï hîp víi hoµn
c¶nh cô thÓ cña çc quèc gia bÞ khñng ho¶ng. KÓ tõ sau cuéc khñng
ho¶ng, mét sè níc ASEAN ®· chuÈn bÞ ®Ó ®èi phã víi çc cuéc tÊn c«ng
cña giíi ®Çu c¬ trong t¬ng lai b»ng çch tÝch luü çc nguån dù tr÷ ngo¹i
tÖ lín. Nhng viÖc tÝch luü dù tr÷ nh vËy lµ mét viÖc lµm rÊt tèn kÐm vµ
çc níc ASEAN cho r»ng tèt h¬n lµ hä nªn tiÕt kiÖm çc nguån vèn ®ã
b»ng çch kÕt hîp çc quü dù tr÷ cña çc níc trong khu vùc víi nhau.
Çc nghiªn cøu vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ch©u ¸ thêng
cã cïng chung mét kÕt luËn lµ cuéc khñng ho¶ng ®· b¾t nguån tõ nh÷ng
yÕu kÐm trong lÜnh vùc tµi chÝnh vµ khu vùc doanh nghiÖp vµ çc ch-
¬ng tr×nh c¶i çch sau khñng ho¶ng nªn tËp trung vµo çc vÊn ®Ò trªn.
Víi cïng mét c¨n bÖnh vµ mét ph¬ng thuèc mµ trong mét chõng mùc nµo
®ã, cã nhiÒu ®iÓm gièng nhau nh vËy th× sù hîp t¸c gi÷a çc níc ASEAN
trong lÜnh vùc c¶i çch tµi chÝnh sÏ cã lîi.
Cuèi cïng, nÕu çc yÕu tè nãi trªn ®Òu gãp phÇn lµm t¨ng sù quan
t©m ®Õn viÖc t¨ng cêng hîp t¸c tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ trong ASEAN th×
thµnh c«ng cña ch©u ¢u trong viÖc thiÕt lËp mét liªn minh tiÒn tÖ ®· lµ
mét sù khÝch lÖ to lín. Kinh nghiÖm cña ch©u ¢u kh«ng chØ cho thÊy
r»ng çc níc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau trong lÜnh vùc tiÒn tÖ vµ
TC K18-A1

ASEAN
tµi chÝnh cã thÓ hîp t¸c thµnh c«ng ë mét tr×nh ®é cao, mµ cßn ®a ra
mét lé tr×nh ®Ó çc níc ASEAN tham kh¶o trªn con ®êng ®¹t ®Õn môc
tiªu ®ã.
2.2 Lîi Ých æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i:
2.2.1 Cã kh¶ n¨ng æn ®Þnh tû gi¸ gi÷a çc ®ång tiÒn dù tr÷ chñ yÕu
Hai thËp kû qua ®· chøng kiÕn sù biÕn ®éng tû gi¸ hèi ®o¸i danh
nghÜa vµ thùc tÕ gi÷a çc ®ång tiÒn lín - ®«la Mü, yªn NhËt, çc ®ång
tiÒn ch©u ¢u trong EMS (tõ n¨m 1999 lµ ®ång Euro) c¶ trong ng¾n h¹n
vµ trong trung h¹n. Tû gi¸ gi÷a çc ®ång tiÒn chÝnh biÕn ®éng m¹nh sau
khi hÖ thèng Bretton Woods sôp ®æ (tõ 1945 ®Õn 1971). Trong trung
h¹n, tû gi¸ còng biÕn ®éng m¹nh nh giai ®o¹n lªn gi¸ cña ®ång ®«la Mü
1980-85, giai ®o¹n lªn gi¸ cña ®ång yªn 1990-95 vµ gi¶m gi¸ trong qu·ng
thêi gian tiÕp sau.
Çc níc c«ng nghiÖp lín vÉn chñ tr¬ng th¶ næi tû gi¸ vµ h¹n chÕ can
thiÖp trªn thÞ trêng tiÒn tÖ, ngo¹i trõ nh÷ng lÇn c¨ng th¼ng vµ mÊt c©n
®èi cao ®é ®e däa trùc tiÕp triÓn väng kinh tÕ níc hä.
ViÖc cè ®Þnh tû gi¸ gi÷a ba ®ång tiÒn chÝnh ®«la, yªn vµ euro rÊt
khã thùc hiÖn v× hai lý do c¬ b¶n sau:
Thø nhÊt: nã ®ßi hái chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña çc níc nµy ph¶i híng
®Õn yªu cÇu æn ®Þnh tû gi¸ nªn rÊt dÔ m©u thuÉn víi çc môc tiªu trong
níc, trong ®ã cã môc tiªu æn ®Þnh gi¸ c¶ néi ®Þa. Sù ra ®êi cña ®ång
Euro th¸ng 1/1999 ®em ®Õn hy väng vÒ mét trËt tù tiÒn tÖ æn ®Þnh
h¬n. Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Ng©n hµng Trung ¬ng ch©u ¢u
tËp trung chñ yÕu vµo æn ®Þnh gi¸ c¶ khu vùc ®ång Euro, kh«ng ph¶i lµ
tû gi¸ hèi ®o¸i. Trong nhiÒu trêng hîp, biÕn ®éng tû gi¸ gi÷a çc ®ång
tiÒn chÝnh ph¶n ¸nh chu kú kinh tÕ cña çc níc nµy kh«ng gièng nhÊt vµ
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh«ng ®ång nhÊt.
TC K18-A1

ASEAN
Thø hai: çc khu vùc tiÒn tÖ chÝnh nµy kh«ng ®¸p øng ®îc çc tiªu
chuÈn ®Ó lËp nªn mét vïng tiÒn tÖ tèi u. H¬n n÷a, kh«ng cã cam kÕt
chÝnh trÞ vµ kû luËt ®a ph¬ng (nh cña khu vùc ®ång tiÒn chung euro)
th× mäi nç lùc cè ®Þnh tû gi¸ gi÷a ba ®ång tiÒn sÏ thiÕu ®é tin cËy vµ cã
thÓ bÞ thÞ trêng ph¸ vì.
T¸c ®éng tiªu cùc ®Õn b¶n th©n çc níc cã ®ång tiÒn dù tr÷ chÝnh
(G3) Ýt h¬n (so víi çc níc ®ang ph¸t triÓn) do hä cã nÒn kinh tÕ lín, l¹i Ýt
phô thuéc h¬n vµo th¬ng m¹i quèc tÕ. Rñi ro tû gi¸ ®èi víi çc chñ thÓ
kinh tÕ ë nh÷ng níc nµy còng h¹n chÕ v× hä cã thÓ ®i vay vµ cho vay
b»ng ®ång néi ®Þa. Khi nh÷ng c¶i çch c¬ chÕ tû gi¸ G-3 cßn ®ang ®Ó
ngá, th× dao ®éng thÊt thêng gi÷a chóng tiÕp tôc g©y tæn h¹i ®Õn çc
níc ®ang ph¸t triÓn, nhÊt lµ çc níc phô thuéc nhiÒu vµo ngo¹i th¬ng vµ
më cöa tµi chÝnh.
Tãm l¹i, cã rÊt nhiÒu khã kh¨n cho çc níc ®ang ph¸t triÓn trong viÖc
t×m gi¶i ph¸p ®¬n ph¬ng ®Ó kiÓm so¸t thÞ trêng tiÒn tÖ vµ ng¨n ngõa
khñng ho¶ng tµi chÝnh bëi v× vÉn cha cã çc tháa thuËn quèc tÕ ®Ó
thiÕt lËp hÖ thèng tû gi¸ æn ®Þnh. Mét vÊn ®Ò ®Æt ra lµ: liÖu çc c¬
chÕ khu vùc cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc khã kh¨n nµy kh«ng? Çc níc §«ng
Nam ¸ giê ®©y ®· chó ý nhiÒu h¬n ®Õn khu vùc hãa, ®ã còng lµ gi¶i
ph¸p vµ ®ång thêi còng lµ lîi Ých mang ®Õn mét c¬ chÕ phßng hé tËp
thÓ tríc nh÷ng bÊt æn hÖ thèng khi h×nh thµnh mét ®ång tiÒn chung
cña khu vùc .
2.2.2 Kh¾c phôc ®îc nh÷ng h¹n chÕ cña c¬ chÕ th¶ næi vµ neo gi¸ cè
®Þnh.
Bµi häc tõ khñng ho¶ng 1997/1998 cho hay c¶ c¬ chÕ trung gian vµ
c¬ chÕ tuyÖt ®èi ®Òu kh«ng ph¶i lµ gi¶i ph¸p tèt nhÊt cho çc thÞ trêng
TC K18-A1

Luan van

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (16)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Luan van

Similar to Luan van (15)

More from Trần Đức Anh

More from Trần Đức Anh (20)

Luan van