Definicija i klasifikacije obrazovnog softvera

1. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 1/19
Obrazovni softver je vrsta aplikativnog softvera
posebne namene čija je primarna svrha podučavanje
ili samo-obrazovanje korisnika.
Obrazovni softver obuhvata programske jezike i alate kao i
organizaciju nastave i učenja, koji se baziraju na logici i
pedagogiji.
Tako pod pojmom obrazovni softver podrazumevamo gotove
računarske programe koji se mogu koristiti u nastavi kao i
programe koji pomažu i usmeravaju individualnu fazu
učenja.
Postoji veliki broj klasifikacija obrazovnog softvera i za
kriterijume sistematizovanja autori uzimaju tipove modela,
struktura i funkcija obrazovnog softvera.

2. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 2/19
Klasifikacije i načini podela obrazovnog softvera mogu biti
na osnovu različitih kriterijuma i to:
•pedagoško-psiholoških (funkcije u procesu obrazovanja),
•kibernetičkih (samostalnost u upravljanju),
•informatičko-računarskih (načini korišćenja računara),
•didaktičko-metodičkih (metode učenja),
•prema predmetima nauka i
•prema određenoj nameni i situaciji (ad hoc).
U većini klasifikacija navode se isti modeli ili tipovi
softvera, ali je u zavisnosti od kriterijuma klasifikacije i
rangiranja objašnjena njihova posebnost.

3. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 3/19
Pedagoško-psihološki kriterijumi podrazumevaju
razvrstavanje izvršeno na bazi pedagoško-psiholoških
funkcija softvera u procesima obrazovanja. U ruskoj
teoriji i praksi je tako prihvaćena sledeća podela
obrazovnog softvera:
•softver za razvoj veština i navika;
•nastavnički programi;
•programi za modelovanje različitih situacija;
•programi bazirani na modelima i metodama igara i
•programi za samostalno obrazovanje – učenje.

4. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 4/19
Kibernetički prilaz za osnov klasifikacije uzima princip
samostalnosti korisnika u upravljanju. Da bi korisnici svoje
obrazovne ciljeve ostvarili, potrebno je da sami oblikuju
sadržinu programa i upravljaju sredstvima informatičke
tehnologije. Stepen samostalnosti i upravljanja korisnika u
učenju je različit i kreće se od vođenog procesa učenja, pa do
primene inteligentnog tutorskog sistema.

5. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 5/19
Široko rasprostranjeni način podele koja polazi od intuitivne
klasifikacije zasnovane na onome šta se na tržištu obrazovnog
softvera može naći nudi podelu obrazovnog softvera na
sledeće glavne tipove obrazovnog softvera:
•softver za dečje učenje i kućno učenje,
•sofver za kurseve,
•softver za pomoć u učionici,
•obrazovno-zabavni softver,
•softver referenci,
•obrazovni softver na posebnim korisničkim platformama,
•računarske igre sa edukativnom vrednošću,
•softver za korporativnu obuku i tercijarno obrazovanje,
•softver za specijalne obrazovne svrhe.

6. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 6/19
Dečje učenje i kućno učenje
Ova vrsta obrazovnog softvera posebno se razvijala od
sredine devedesetih godina do danas, tako da danas postoje
hiljade obrazovnih programa koji omogućavaju deci da kod
kuće na svojim računarima savladavaju određene obrazovne
sadržaje.
Na projektovanje ove kategorije obrazovnog softvera snažno
su uticali koncepti korišćeni u računarskim igrama. Drugim
rečima, ovakvi programi su se u početku projektovali da budu
i zabavni i obrazovni. Danas se pravi razlika između regularnih
programa za učenje i računarskih igara koje imaju obrazovnu
vrednost.

7. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 7/19
Veliki proizvođači ostalih multimedijalnih sadržaja namenjenih deci
uključili su se u izdavanje obrazovnog softvera. Tako je ogranak
korporacija Dizni, Dizni Interaktiv, proizveo veliki broj različitih
edukativnih softverskih sadržaja u kojima likovi iz crtanih filmova
prezentuju obrazovni materijal.

8. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 8/19
Softver za kurseve
Softver za kurseve (Courseware) je pojam koji je na
engleskom jeziku nastao spajanjem reči „course“ i „software“.
Značenje je u početku imalo za cilj da opiše dopunski
obrazovni komplet materijala namenjen nastavnicima ili
studentima kao priručnik obično pripremljen tako da se koristi
uz računar. Danas pojam ima šire značenje i odnosi se i na
materijal koji se distribuira direktno preko mreže ili u
računarskoj učionici.
Neki proizvođači softvera koriste ovaj naziv za softverski
proizvod koji predstavlja kurs iz neke oblasti ili predmeta koji
sadrži još i različita predavanja, testove i drugi edukativni
materijal.

9. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 9/19
Materijal koji se nalazi u
ovako pripremljenim
kursevima može da bude u
različitim formatima, mada se
najčešće sreće u obliku
hiperteksta ili pdf formatu.
Primer ovakvog softvera za
obuku pojedinaca i institucija
za postupanje u vanrednim
situacijama.

10. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 10/19
Softver za pomoć u učionici
Radi se o softveru koji je namenjen za korišćenje u
školskoj učionici.
Uobičajeno je da se takav softver projektuje na platno
ispred svih u učionici, dok se istovremeno izvršava i na
mreži računara u učionici.
Ovaj tip softvera se često zove i softver za upravljanje
učionicom. Nastavnici najviše primenjuju ovu vrstu
edukativnog softvera i nastala je cela kategorija ovakvog
edukativnog softvera kao odgovor na povećano
interesovanje nastavnika. Softverska izdanja ovog tipa su
često vrlo specijalizovana.

11. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 11/19

12. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 12/19
Obrazovno-zabavni softver
Engleski naziv za ovu vrstu softvera, „edutainment“, nastao
je kao opis namernog spajanja računarskih igara i
obrazovnog softvera u jedinstveni proizvod („education“ +
„entertainment“).
Pojam opisuje obrazovni softver čija je primarna namena
zabava, ali ima i obrazovnu komponentu. Softver ove vrste
uglavnom nije prilagođen obrazovnim planovima i
programima i ne fokusira se na razvoj osnovnih znanja i
veština kakve su razvoj pismenosti ili matematičkih
pojmova, ali se može koristiti na primer za razvoj ekološke
svesti ili svesti o zdravom načinu života.

13. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 13/19

14. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 14/19
Referentni softver
Veliki broj izdavača štampanih rečnika i enciklopedija
pokrenuo je, sredinom devedesetih godina, izdavanje i
elektronskih softverskih izdanja. Pored izdavača i velike
softverske kompanije su pokrenule svoja izdanja ovog tipa.
Prvi predstavnici ove kategorije su bila izdanja na optičkim
diskovima. Savremenija izdanja, koja potpuno potiskuju
izdanja na diskovima, napravljena su tako da koriste
Internet tehnologije.
Nov pristup ovom načinu distribucije edukativnih sadržaja
su i specijalizovani Internet sajtovi, poput Vikipedije i sa
njom povazanih sajtova. Određene grupe specijalista za tu
oblast stvarale su prvobitni sadržaj. Vikipedija se zasniva na
konceptu da i laici mogu da učestvuju u stvaranju sadržaja.

15. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 15/19
Obrazovni softver na posebnim platformama
Neki proizvođači softvera smatraju da je standardni kućni
računar opšte namene nepogodan kao platforma za učenje,
pogotovu kad su u pitanju deca mlađeg uzrasta. Umesto toga,
oni nude posebne uređaje.
Hardver i obrazovni softver su ovde kombinovani u jedinstven
proizvod koji je često u obliku malog, detetu prilagođenog,
laptop računara.
Takođe, postoje i različiti oblici ručnih konzola u koje dete
može da ubacuje kasete sa različitim uprogramiranim
softverskim sadržajima.
Ovakvi uređaji se najčeće koriste u ograničene svrhe,
uglavnom za razvoj pismenosti i matematičkih pojmova kod
dece.

16. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 16/19

17. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 17/19
Računarske igre sa edukativnom vrednošću
Ova vrsta računarskih igara je u početku razvijana za
odrasle ili stariju decu i imala je značajne obrazovne
mogućnosti.
U najvećoj meri, ove igre su zasnovane na simulacijama
određenih ljudskih aktivnosti, omogućavajući igračima da
istražuju različite društvene, istorijske i ekonomske procese.
Primeri ovakvih igara su SimCity (igra čiji je cilj izgradnja
grada), Civilization (razvoj imperije), Europa Universalis
(učenje istorije, politike, ekonomije i vojnih aspekata),
Railroad Tyconn (upravljanje železnicom) i druge.

18. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 18/19
Softver za korporativnu obuku i tercijarno
obrazovanje
Ova vrsta softvera se uobičajeno izvršava na korporativnim
serverima i omogućava obuku upošljenika koji mogu da se
nalaze veoma udaljeni od mesta gde se informacije nalaze.
Softver sa servera distribuira obrazovni materijal korisnicima
deo po deo, izvodi testiranja i ocenjivanja i analizira
pojedinačni napredak u obrazovanju.

19. 8.2. Definicija i klasifikacije obrazovnog
softvera
11.4.2020. P8: 19/19
Softver za specijalne obrazovne svrhe
Ovaj softver uključuje:
•Programe za učenje stranih jezika
•Programe za učenje slepog kucanja na tastaturi
•Programe za obuku i testiranje vozača
•Softver za simulaciju seciranja ljudskog i životinjskog tela,
koji se koristi na časovima humane i veterinarske medicine
•Medicinski obrazovni softver
•Softver za pomoć osobama sa motornim i senzornim
hendikepom i mnogi drugi.