KOLOREAREN TEORIA II - DBH3

1. Pigmentu kolorea (kolore sustraktiboak)
K Prozerura-teknika piktorikoak
Zirkulu Kromatikoak (kolore nahasketak)
Kolore osagarriak - Kolore analogoak
o Kolorearen ezaugarriak
l
o
r
e
a
2

2. PIGMENTUA
pigmentu kolorea

3. PIGMENTUA
• Kolore pigmentuak
zenbait argi uhin
selektiboki xurgatzen
ditu eta besteak
islatzen.

4. • Pigmentuak naturalak
(naturan topa daitezke)
eta artifizialak
(sintetikoak; ez daude
bere horretan naturan;
oxidoa…) daude.
• Pigmentu artifizialak
naturan topa ezin
daitezkenak ordezteko
edo merkeagoak
direlako erabiltzen dira.

5. • Pigmentuak organikoak ala inorganikoak
izan daitezke: organikoak animalia edo
landareetatik datoz; inorganikoak mineral,
lur edo metaletatik.

6. ERANSKARIA
• Margoa (kolore erabilgarria) lortzeko,
pigmentuak (kolore hautsa) materiale
eranskariarekin edo itsaskariarekin nahasten
dira (olioa, kola, arrautza…). Honek,
jatorrizko kolorea aldatzea ekar lezake.

7. PROZEDURAK eta TEKNIKAK
• Pigmentua eta eranskariarekin nahasteko
moduaren arbera prozedura desberdinak
daude. Prozedura hauek erabiltzeko
hainbat modu ezberdin daude, hainbat
teknika desberdin.
• Margotzen deneko azalera euskarria
deitzen da
• Diluitzaileak pintura fluidoagoa bihurtzeko
balio du
• Barnizak… bestelako babesteko
produktuak… ere erabili ohi dira

8. PROZEDURA-TEKNIKA
PIKTORIKOAK

9. TENPLE PINTURA
• Pigmentua uretan disolbatu eta arrautza, kaseina, goma edo
glizerina soluzio batekin gizentzen da. Tenple koipetsua (graso)
olioarekin nahastuta izango litzateke.
Verde
Encarnación Hitos Jimenez
Tenplea egurrean
Deikundea
Simone Martini 1333
Tenplea egurrean

10. AKUARELA
• Pigmentuak goma arabiar gomarekin aglutinatuz lortzen dira
akuarelak. Ezaugarri aipagarrienetakoa gardentasuna da,
koloreak gainjartzean beladurak sortuz.

11. GOUACHE edo TENPERA
• Akuarelaren kasuan bezala,
pigmentua arabiar gomarekin
edo kolarekin dago
aglutinatuta. Baina pigmentua
opakoa da edo pigmentu
zuriarekin nahastuta egoten
da.
Legend of John Brown, No. 21
1941
Jacob Lawrence

12. Ruehende schiffe (ontziak atsedenean), 1927
Gouache, tenpera kartoian
Paul Klee
Superheroe
Tenpera

13. OLEOA
• Pigmentuak olio
sekantearekin (linazi,
intxaurrondo, mitxoleta…
olioa) aglutinatzen dira.
• Lehortze prozesua
mantsotzen duten
gehigarriak izaten dituzte
(egunetan lehortu gabe
mantentzen da margoa)
aurreko 4 faseak →

15. TINTAK
• Pigmentua eta goma, erretxina ala glizerinaz osatzendira.

16. Arratsa
Rafael Ramirez
Pastela Canson paperean
PASTELAK
• Goma edo erretxinarekin
aglutinatutako pigmentuez
osatzen dira. Eranskariak
margoari forma erabilgarria
ematea du funtzioa kasu
honetan.

17. • Pastel urintsuak ere
badira.
Hulk
Tenpera grasoa

18. ENKAUSTIKA
• Pigmentuak argizariarekin eta erretxinarekin aglutinatzen dira.
Como un Cuarzo Rosa
enkaustika
Mª Jesus Castañeda

19. La estrella matutina, 1940
Tenpera, gouache, arrautza, oleoa eta pastela paperean
38 x 46 cm
Joan Miró
SerieGeo 4
Teknika mixtoa: akuarela
eta tinta txinatarra
Juanjo

20. prozedura eranskaria diluitzailea
• oleoa • olio bereziak • linazi-olioa… /trementina
• akuarela • arabiar goma • ura
• gouache, tenpera • arabiar goma • Ura
(+pigmentu zuria)
• akrilikoa • erretxina akrilikoa • ura
• tintak • gomak, glizerina • ura
• Enkaustika • argizaria, erretxina • …beroa
• arkatzak • argizariak, erretxinak • -, ura, trementina
• argizariak • argizari bigunak • trementina…
• Pastela • tragakanto goma, • - /olioa, trementina…
erretxina (/olioa)
• tenplea arrautzarekin • arrautza, zuringoa • ura (/olioa; tenple graso)
• tenplea animali kolaz • animali kola • ura
• tenplea kaseinarekin • kaseina (esne proteina) • ura
• Argizari tenplea • erle argizaria • ura
• tenple binilikoa • kola binilikoa • ura

21. ZIRKULU KROMATIKOA

22. • Ikusmenaren bidez
milaka kolore
bereizteko gai da
gizakia. Hauek,
nolabait sailkatzeko
eta antolatzeko
modua da zirkulu
kromatikoa.

23. • Zeintzuk dira kolore
primarioak?
• Zeintzuk konposatuak
(sekundarioak,
tertziarioak)?
• Bi primario elkarrekin atal
berdinetan nahastuz
sekundarioak lortzen dira
• Primario bat ondoko
sekundarioarekin parte
berdinetan nahastuz
tertziarioak lortzen dira

24. primarioak
Horia cyan urdina magenta tertziarioak
sekundarioak
Horia + magenta = laranja (gorria)
Cyan + morea (urdina)= more-urdinska /urdin-morea
Magenta + morea (urdina)= more-gorriska /gorri-morea
Horia + cyan uedina = berdea
Horia + laranja (gorria) = laranja-horiska /hori –laranja
Magenta + laranja (gorria) = laranja-gorriska /gorri-laranja
Magenta + cyan = morea (urdina) Cyan + berdea = berde-urdinska /urdin-berdea
Horia + berdea = hori-berdea / berde-horiska

25. Johannes Itten-en
izar kromatikoa
Johannes Itten-en
zirkulu kromatikoa

26. KOLORE OSAGARRIAK

27. • Zirkulu kromatikoan
aurrez-aurre dauden
koloreak dira;
kontraste handiena
osatzen dutenak.

28. KOLORE ANALOGOAK

29. • Zirkulu kromatikoan
urrenez-urren dauden
koloreak dira.
• Baretasuna eta
harmonia sentsazioa
eskeintzen dute.

30. KOLOREAREN
EZAUGARRIAK

31. • Ikusmenaren bidez milaka kolore bereizten
ditugu. Kolore hauen hautematea definitzen
duten ezaugarriak honako hauek dira:
– TONUA, ÑABARDURA
tonua
saturazioa
– SATURAZIOA
Distira, argitasuna – DISTIRA, ARGITASUNA

32. • TONUA: koloreari izena ematen dio
(berdea, horia…). Oinarrizko tonuak
deritze kolore primario eta
sekundarioei (erreferentzia koloreei).

33. • Gizakiak ikusmenaren
bidez milaka tonu
ezberdindu ditzake.
Izenak mugatuak
direnez, Hickethier –ena
bezalako zenbaki
nomenklatura sistemak
praktikoak dira.

34. • Tonuaren
bariazioaz
kolore eskalak
eratzen dira.

35. • Tonuaren bariazioa bi
norabidetan eman
daiteke:
• Zuri-beltzarekin argituz ala
ilunduz
• Kolore batetik besterantz
(ñabardura, matiza ere
deitua)

36. • SATURAZIOA: kolorea ahalik eta
puruena eta indartsuena denean,
zuririk eta beltzik ez duenean, saturazio
maximoa, gorena duela esaten da

37. • Kolore baten
saturazio maila
neurtu daiteke
kolore puruarekiko
zirkulu
kromatikoan duen
hurbiltasun ala
urruntasunarekin
alderatuz

38. • Kolore pigmentuaren saturazioa tonuari zuria ala
beltza (ala grisa) gehituz aldatzen da.

39. • Kolore pigmentuaren saturazioa aldatzeko beste
bidea tonuari bere osagarria gehitzea litzateke.

40. Kolore oso saturatuek,
gradaziorik gabe,
kolore lauek, 2D
sentsazioa eragiten
dute.
Logela gorria (1908)
Matisse
Dantza (1909)
Matisse

41. Ofelia (1852)
Millais
Londreseko parlamentua (1904)
Claude Monet
Kolore degradatuek,
matizatuek,
beladurek, kolorearen
bidezko modelazioa,
3D sentsazioa
eragiten dute.

42. • DISTIRA, ARGITASUNA: Pigmentu
kolore orok argi zuria islatzeko
gaitasuna dute (gehiago ala
gutxiago) eta gaitasun honi tonuaren
distira deitzen zaio.

43. Adibide hauetan tonu
desberdinek duten disdira,
argitasun desberdina ikus
daiteke; zuri beltzeko argazkiei
erreparatuz, tonuen
argitasunaren arabera grisen
eskalan antzekoagoak ala
ezberdinagoak dira, zuritik
hurbilago ala urrunago daude.

44. • Argitasunaren,
distiraren, balorea
tonu bati beltza
(argia kentzen dio)
ala zuria gehituz
alda daiteke
• edo argitzen ala
iluntzen duen
beste kolore bat
gehituz.