KADIKÖY İLÇESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE PLANLARI

2. Kadıköy ilçesi, Boğaziçi Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet
Köprüsü ile bağlantılı D-100 Karayolu, Anadolu
Demiryolunun ve kent ölçeğinde banliyö hattının başlangıcı
ve Marmara Denizine kıyısı olması nedeniyle Avrupa Yakası
ile ulaşımın deniz yolu ile sağlandığı, Deniz Otobüsleri ve
Şehir Hatları iskeleleri ile İstanbul Metropolü ve Marmara
Bölgesi içinde önemli ulaşım bağlantılarının odak
noktasında yer almaktadır.

4. Bu konumu ile Anadolu Yakasının merkez ilçe işlemini
yürütmektedir. İstanbul’un Kocaeli sınırından gelen ulaşım
aksları ve çevresinde yer alan ilçelerin Avrupa Yakasına
bağlantısı büyük oranda Kadıköy’den geçerek
sağlanmaktadır. Kadıköy sadece geçiş alanı değil, aynı
zamanda konut, ticaret ve kültürel merkez alanı olarak da
önem arz etmektedir. Birbirleriyle bağlantılı ulaşım aksları
(karayolu, denizyolu) Kadıköy merkezden sağlanmaktadır.
Özel motor iskeleleri hariç, Kadıköy Merkez de 4 adet ve
Bostancı da 2 adet olmak üzere toplam 6 adet yolcu iskelesi
bulunmaktadır.

5. Ulaşım ağı açısından ise İlçemiz Anadolu
Yakasının kilit noktasıdır. Deniz ulaşımı, raylı
sistem ve kara yolu ulaşımının en yoğun
olduğu ilçedir.Anadolu Yakasında nüfusun ve
ulaşımın dağılım ve toplanma yapıldığı yerdir.
Henüz faaliyete başlamamış olan Marmaray ve
faaliyete girmiş olan Anadoluray (Kartal-
Kadıköy hattı) ilçemizde bulunmaktadır.
İbrahimağa Mahallesi’nde yeraltında
planlanan istasyon ile Marmaray ile
Anadoluray entegre olacaktır.
Anadoluray buradan D-100 Karayoluna çıkacak ve Kartal’a ve
oradan da daha sonra planlandığı üzere havaalanına gidecektir.
Ayrıca Bostancı’dan itibaren ilçemizde geçmekte olan mevcut
tren yolu güzergahı (Marmaray kapsamında ) yenilenerek
faaliyete geçirilecektir.

6. ULAŞIM ŞEMASI

7. İstanbul’un tarih öncesi ait en
önemli yerleşme alanı , 1.Troya
öncesine (yaklaşık M.Ö. 4000-3000
YILLARI) ait olan Fikirtepe
Kültürüdür. M.Ö. 1000 yıllarında
Fikirtepe de horhada adıyla bilinen
bir ticaret kolonisi vardır.
Bu ilk yerleşmeden sonra Anadolu
Yakasıında Moda Burnu ile Yoğurtçu
arasında Kalkhedon adıyla ikinci bir
yerleşme daha kuruldu. Kalkedon
bu dönemde Apollon Tapınağı ile
ün salar. Haydarpaşa Çayırı ise
Kalkedonlular tarafından at yarışları
için kullanılır.
İlçemizin tarihçesine kısaca
bakarsak olursak;

8. Kadıköy, 1869 yılında o zamanlar daha büyük ve önemli bir merkez olan Üsküdar
Sancağı’na bağlanmıştır. Uzun süre Üsküdar’a bağlı olan Kadıköy, 1930’da ilçe
yapılmıştır.

9. Cumhuriyet döneminin başlarında , Kadıköy’ün mekansal
yapısında Osmanlı dönemine göre büyük farklılıklar yoktur.
Cumhuriyetin kuruluşundan 10 yıl sonra kuzeyde
Yeldeğirmeninden, güneyde Moda Burnuna kadar olan
alanın artık hemen bütünüyle dolduğu görülmektedir.
Kadıköy’de bilinen ilk plan 1/1000 ölçekli J. Pervitiç
haritalarıdır. 1930- 1939 yılları arasında topograf J.
Pervitiç’in yaptığı haritalar sigorta planı olarak uygulanmıştır.
Bu senelerde Kadıköy’ün merkez bölgesinde yapılaşmalar
görülmektedir.

11. Kadıköy’ün plan yönünden tarihsel gelişimine
baktığımızda parçacıl bir anlayış ve ölçek
hiyerarşisine uyulmadığı görülmektedir. Şu ana kadar
bahsettiğimiz planlardan önce yapılması gereken üst
ölçekli planlar yapılmamış, ilk 1/5000 ölçekli plan
Kadıköy merkez bölgesine yapılan 22.03.1994 t.t.li
1/5000 ölçekli plan olmuştur.

12. Bugünün Kadıköy’üne baktığımızda planlı ve
yapılaşmasını tamamladığı görülmektedir. 5747 sayılı
kanun ile E-5 karayolu üzerindeki 7 mahallesi Ataşehir
ilçesine bağlanan Kadıköy’ün 21 mahallesi
bulunmaktadır. Bu mahalleler 1/5000 ölçekli 3 bölge
planı kapsamında kalmaktadır.

13. Bu planda eski gecekondu alanı olup daha sonra ıslah
planları ile (1990’lı yıllarda) gelişimin devam ettiren
Fikirtepe ve Çevresi “Özel Proje Alanı” olarak
tanımlanmış ve ayrı bir plan daha sonra yapılmıştır.
1.Bölge;
09.03.2005 tasdik tarihli
1/5000 ölçekli bu plan
Kadıköy Merkez
bitiminden Bostancı’ya
kadar olan ve E=2,07
emsal uygulaması yapılan
bölgeyi kapsamaktadır.

14. 1984 yılında kabul edilen 2981 sayılı gecekondu
yasasından sonra bölgede Islah İmar Planları;
1991-1992-1995 yıllarında onaylanmıştır.
Kadıköy ‘ün son 1/5000 ölçekli planında bu
bölge “ Özel Proje Alanı-Kentsel Dönüşüm
Alanı” olarak belirlenmiştir.
1/1000 ölçekli ‘’Fikirtepe ve Çevresi Uygulama
İmar planı’’ 22.02.2011 tarihinde onaylanmıştır.

15. 22.02.2011 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli
Fikirtepe ve Çevresi Uygulama İmar
Planı’nda 1,10 emsalden 4,14 emsale kadar
kademeli emsal verilerek bölgede bulunan
ıslah dokusunun dönüşümü hedeflenmiştir.

16. 02.08.2013 -27.01.2014-
23.06.2014 T.T.Lİ BAKANLIKÇA
ONAYLI FİKİRTEPE VE ÇEVRESİ U.İ.P.

17. ACIBADEM-KOŞUYOLU-HASANPAŞA MAHALLELERİ
NAZIM İMAR PLANI – 01.08.1997
2.Bölge;
Bu bölge genel
olarak Ayrık
nizam 2-3 ve4
katlı binaların
yer aldığı ve
geçmişten bu
yana bu özel
yapılaşma
koşullarını
koruyan bir
bölgedir.

18. 3.Bölge;
Daha önce de
bahsettiğimiz Kadıköy’ün
üst ölçekli olarak
tanımlanacak bir planı
olan 22.03.1994 tasdik
tarihli 1/5000 ölçekli
Kadıköy Merkez Nazım
İmar Planı’nın olduğu
bölgedir. Bu plan
kapsamında genel olarak
bitişik nizam 12,50 – 15,50
– 18,50 – 21,50
yüksekliklerin olduğu
Moda-Rasimpaşa
bölgesidir.

19. Ayrıca ilçemizdeki koruma imar planları bu bölge içinde yer almaktadır.
Geleneksel Çarşı Koruma İmar Planı (26.04.1995 t.t.) Rasimpaşa Koruma İmar Planı (13.07.1998 t.t.)