Osasun Sailak eta Osakidetzak profesionalek genero-indarkeriaren eta sexu-erasoen kasuetan jarduteko gida sortu dute. Gidaren helburua da osasun-arloko langileak kasu horien detekzio goiztiarrean inplikaraztea eta, era berean, esku-hartze profesionalerako irizpide batzuk eta arazo hori bizi duten emakumeei arreta integratua eman eta, horrela, egoerari aurre egin ahal izateko baliabideak eskaintzea. Gida gaur aurkeztu dute Nekane Murga Osasun sailburuak, Izakun Landaida Emakundeko zuzendariak, Juan José Aurrekoetxea Osasun Publikoko zuzendariak eta Maite Paino Osakidetzako lan-koordinatzaileak.
Berria IREKIAn:
https://www.irekia.euskadi.eus/eu/news/55239
EAE-ko lantegietan jarduera modu seguruan abiarazteko jarduketa-gidaIrekia - EJGV
EAEko lantegietan jarduera modu seguruan abiarazteko jarduketa-gidaren xedea da langileen osasuna bermatzea da eta lantegiak berriro zabaltzeko prozesuetan laguntzeko helburua du, sor daitezkeen desadostasunak azkar konpontzeko OSALANen, Lan Agintaritzaren eta Laneko Ikuskatzailetzaren zerbitzuak eskura dituztela gogoratuz
Gida: Nola kudeatu arrisku psikosozialak enpresan (2022)Irekia - EJGV
Osalanek "Nola kudeatu arrisku psikosozialak zure enpresan" izeneko gida berria aurkeztu du. Lourdes Íscar zuzendari nagusiak esan duen bezala, gida horren helburua da arrisku psikosozialen kudeaketa, beste prebentzio-eremu batzuetakoa bezala, enpresaren kudeaketa-sistema orokorraren parte izan dadin laguntzea, laneko arriskuen prebentziorako plan bat ezarriz eta aplikatuz.
Comportamiento electoral en las pasadas elecciones / Hauteskundeen aurrean he...Irekia - EJGV
El seguimiento e interés que ha mostrado la ciudadanía vasca por las últimas elecciones celebradas el pasado 21 de abril ha aumentado respecto a comicios anteriores, según un estudio sobre el comportamiento electoral hecho público hoy. Así, un 62% de la población afirma haber tenido mucho o bastante interés; mayor que el registrado en los comicios autonómicos de 2020 (53%), y de 2016 (56%).
Según el sondeo, la práctica totalidad de la población consultada (el 96%) se muestra conforme con el voto emitido y entre las personas que se abstuvieron, solo un 15% afirman que, vistos los resultados, preferirían haber acudido a votar.
De cara al futuro Gobierno Vasco, la fórmula preferida es la reedición del actual pacto de Gobierno entre el PNV y el PSE-EE (35%), seguida de un pacto entre el PNV y EH Bildu (17%) y en tercer lugar un pacto entre EH Bildu y el PSE-EE (10%).
Aurreko hauteskundeen aldean, iragan den apirilaren 21eko hauteskundeei euskal herritarrek egindako jarraipena eta ipinitako arreta handitu egin dira, gaur plazaratutako hauteskundeetako portaerei buruzko ikerketa baten arabera. Izan ere, galdetutakoen %62k interes handia edo nahikoa izan du; eta aurreko urteetan hauteskundeek arreta txikiagoa izan zuten: 2020an, % 53k izan zuten interesa; 2016an, % 56k.
Azterketaren arabera, galderak erantzun dituzten ia-ia guztiak (% 96) emandako botoarekin ados daude; eta abstenitu zirenen artean, % 15ek soilik baieztatu dute, orain, hauteskundeetako emaitzak ikusita, nahiago izango luketela botoa ematera joan izana.
Hurrengo Eusko Jaurlaritzari begira, gehienek, % 35ek, egungo EAJren eta PSE-EEren arteko ituna errepikatzea nahiko lukete; bigarrenik, galdetutakoen % 17k, EAJren eta EH Bilduren arteko akordio bat; eta, hirugarrenik, % 10ek, EH Bilduren eta PSE-EEren artekoa.
Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak gida praktiko bana argitaratu du erretzearen ondorio kaltegarriei buruz kontzientziatzeko eta ohitura uzten laguntzeko.
Lehenengoa, “Hobe tabakorik gabe. Lor dezakezu!”, herritar guztiei zuzenduta dago, eta tabakoaren kontsumoak dakartzan kalteei eta tabakoa uztearen onurei buruzko informazioa ematen du. Horrez gain, tabakoa uzteko prozesuaren urrats bakoitzean jarraitu beharreko gomendioak ematen ditu.
Gida horrekin batera, haurdunaldirako beste gida espezifiko bat prestatu da, eta “Haurdunaldia hobe tabakorik gabe” izenburua du. Azken horretan, kontsumoak haurrarengan dituen ondorioak azaltzen dira, mito faltsuak desmuntatzen dira eta haurdunaldiaren etapetarako aholkuak ematen dira, kerik gabeko ingurune batez inguratzearen abantailak nabarmenduta
More Related Content
Similar to Jarduketa gida azkarra. Osasun arloko profesionalentzat, genero indarkeriaren eta sexu erasoen aurrean Euskadin nolajardun jakiteko
EAE-ko lantegietan jarduera modu seguruan abiarazteko jarduketa-gidaIrekia - EJGV
EAEko lantegietan jarduera modu seguruan abiarazteko jarduketa-gidaren xedea da langileen osasuna bermatzea da eta lantegiak berriro zabaltzeko prozesuetan laguntzeko helburua du, sor daitezkeen desadostasunak azkar konpontzeko OSALANen, Lan Agintaritzaren eta Laneko Ikuskatzailetzaren zerbitzuak eskura dituztela gogoratuz
Gida: Nola kudeatu arrisku psikosozialak enpresan (2022)Irekia - EJGV
Osalanek "Nola kudeatu arrisku psikosozialak zure enpresan" izeneko gida berria aurkeztu du. Lourdes Íscar zuzendari nagusiak esan duen bezala, gida horren helburua da arrisku psikosozialen kudeaketa, beste prebentzio-eremu batzuetakoa bezala, enpresaren kudeaketa-sistema orokorraren parte izan dadin laguntzea, laneko arriskuen prebentziorako plan bat ezarriz eta aplikatuz.
Comportamiento electoral en las pasadas elecciones / Hauteskundeen aurrean he...Irekia - EJGV
El seguimiento e interés que ha mostrado la ciudadanía vasca por las últimas elecciones celebradas el pasado 21 de abril ha aumentado respecto a comicios anteriores, según un estudio sobre el comportamiento electoral hecho público hoy. Así, un 62% de la población afirma haber tenido mucho o bastante interés; mayor que el registrado en los comicios autonómicos de 2020 (53%), y de 2016 (56%).
Según el sondeo, la práctica totalidad de la población consultada (el 96%) se muestra conforme con el voto emitido y entre las personas que se abstuvieron, solo un 15% afirman que, vistos los resultados, preferirían haber acudido a votar.
De cara al futuro Gobierno Vasco, la fórmula preferida es la reedición del actual pacto de Gobierno entre el PNV y el PSE-EE (35%), seguida de un pacto entre el PNV y EH Bildu (17%) y en tercer lugar un pacto entre EH Bildu y el PSE-EE (10%).
Aurreko hauteskundeen aldean, iragan den apirilaren 21eko hauteskundeei euskal herritarrek egindako jarraipena eta ipinitako arreta handitu egin dira, gaur plazaratutako hauteskundeetako portaerei buruzko ikerketa baten arabera. Izan ere, galdetutakoen %62k interes handia edo nahikoa izan du; eta aurreko urteetan hauteskundeek arreta txikiagoa izan zuten: 2020an, % 53k izan zuten interesa; 2016an, % 56k.
Azterketaren arabera, galderak erantzun dituzten ia-ia guztiak (% 96) emandako botoarekin ados daude; eta abstenitu zirenen artean, % 15ek soilik baieztatu dute, orain, hauteskundeetako emaitzak ikusita, nahiago izango luketela botoa ematera joan izana.
Hurrengo Eusko Jaurlaritzari begira, gehienek, % 35ek, egungo EAJren eta PSE-EEren arteko ituna errepikatzea nahiko lukete; bigarrenik, galdetutakoen % 17k, EAJren eta EH Bilduren arteko akordio bat; eta, hirugarrenik, % 10ek, EH Bilduren eta PSE-EEren artekoa.
Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak gida praktiko bana argitaratu du erretzearen ondorio kaltegarriei buruz kontzientziatzeko eta ohitura uzten laguntzeko.
Lehenengoa, “Hobe tabakorik gabe. Lor dezakezu!”, herritar guztiei zuzenduta dago, eta tabakoaren kontsumoak dakartzan kalteei eta tabakoa uztearen onurei buruzko informazioa ematen du. Horrez gain, tabakoa uzteko prozesuaren urrats bakoitzean jarraitu beharreko gomendioak ematen ditu.
Gida horrekin batera, haurdunaldirako beste gida espezifiko bat prestatu da, eta “Haurdunaldia hobe tabakorik gabe” izenburua du. Azken horretan, kontsumoak haurrarengan dituen ondorioak azaltzen dira, mito faltsuak desmuntatzen dira eta haurdunaldiaren etapetarako aholkuak ematen dira, kerik gabeko ingurune batez inguratzearen abantailak nabarmenduta
Guía para el embarazo, bajo el título “El embarazo mejor sin tabaco”Irekia - EJGV
El Departamento de Salud del Gobierno Vasco ha publicado sendas guías prácticas para concienciar sobre los efectos perjudiciales de fumar y ayudar a abandonar el hábito.
La primera de ellas, “Mejor sin tabaco: ¡puedes conseguirlo!” está dirigida a la población en general y aporta información sobre los perjuicios del consumo de tabaco y los beneficios de abandonarlo, además de recomendaciones a seguir en cada paso del proceso de abandono.
Junto a esta guía, se ha elaborado otra específica para el embarazo que, bajo el título “El embarazo mejor sin tabaco”, explica las consecuencias del consumo en el o la bebé, desmonta falsos mitos y aporta consejos para las etapas de la gestación, subrayando las ventajas de rodearse de un entorno libre de humo.
Gida praktiko erretzearen ondorio kaltegarriei buruz kontzientziatzeko eta oh...Irekia - EJGV
Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak gida praktiko bana argitaratu du erretzearen ondorio kaltegarriei buruz kontzientziatzeko eta ohitura uzten laguntzeko.
Lehenengoa, “Hobe tabakorik gabe. Lor dezakezu!”, herritar guztiei zuzenduta dago, eta tabakoaren kontsumoak dakartzan kalteei eta tabakoa uztearen onurei buruzko informazioa ematen du. Horrez gain, tabakoa uzteko prozesuaren urrats bakoitzean jarraitu beharreko gomendioak ematen ditu.
Guía práctica para concienciar sobre los efectos perjudiciales de fumar y ayu...Irekia - EJGV
El Departamento de Salud del Gobierno Vasco ha publicado sendas guías prácticas para concienciar sobre los efectos perjudiciales de fumar y ayudar a abandonar el hábito.
La primera de ellas, “Mejor sin tabaco: ¡puedes conseguirlo!” está dirigida a la población en general y aporta información sobre los perjuicios del consumo de tabaco y los beneficios de abandonarlo, además de recomendaciones a seguir en cada paso del proceso de abandono.
Euskal Soziometroa / Sociómetro Vasco 83Irekia - EJGV
Prospekzio Soziologikoen Kabineteak gaur argitaratu duen Euskal Soziometroaren arabera, Euskadiko egoera politiko eta ekonomikoaren balorazioa oso positiboa da. % 66k uste du egoera politikoa ona edo oso ona dela, eta % 79k iritzi bera du egoera ekonomikoari buruz. Oraingo honetan, datu-bilketa martxoaren 15etik 20ra bitartean egin da.
Egoera ekonomikoaren balorazioa serie osoko onena da, 2002an hasi baitzen. Urtebete barru egoera ekonomikorako itxaropenak banatuta daude: % 46k uste du berdin jarraituko duela, % 22k hobera egingo duela eta % 27k okerrera egingo duela.
Biztanleriaren % 69k dio ez duela arazorik hilabete amaierara iristeko, % 25ek arazo batzuk ditu, eta beste % 5ek arazo asko ditu.
Jarrera eta balio politikoei dagokienez, biztanleriaren erdiak adierazi du interesa duela hurrengo Hauteskunde Autonomikoekiko ( % 21ek interes handia du eta % 27k interes handia). Ehuneko hori aurreko Udal eta Foru Hauteskundeei buruz agertutako interesa baino zertxobait handiagoa da. Hala ere, lider politikoen ezagutza nahiko txikia da oraindik.
La valoración de la situación política y económica de Euskadi es muy positiva. Un 66% cree que la situación política es buena o muy buena y un 79% opina eso mismo sobre la situación económica, según el Sociómetro Vasco hecho público hoy por el Gabinete de Prospección Sociólogica. En esta ocasión, la muestra se ha realizado entre el 15 y 20 de marzo.
La valoración de la situación económica es la mejor de toda la serie, comenzada en 2002. Las expectativas para la situación económica dentro de un año están divididas: un 46% cree que se mantendrá igual, un 22% que mejorará y un 27% que empeorará.
Un 69% de la población afirma no tener problemas para llegar a fin de mes, un 25% tiene algunos problemas, y otro 5% muchos.
En cuanto a las actitudes y valores políticos, la mitad de la población se muestra interesada por las próximas Elecciones Autonómicas (21% muy interesada y 27% bastante), porcentaje ligeramente superior al interés mostrado sobre las pasadas Elecciones Municipales y Forales. Sin embargo, el conocimiento de los líderes políticos sigue siendo relativamente bajo.
Hauteskunde Autonomikoetarako boto aurreikuspena / Previsión de voto para Ele...Irekia - EJGV
Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabineteak gaur txosten bat aurkeztu du Hauteskunde Autonomikoak orain eginez gero boto aurreikuspena zein izango litzatekeen argitzeko. Informazio bilketa martxoaren 15a eta 20a bitartean egin zen.
El Gabinete de Prospección Sociológica del Gobierno Vasco ha hecho público un estudio para conocer la previsión de voto en el caso de celebrarse ahora las Elecciones Autonómicas. La recogida de información se realizó entre el 15 y el 20 de marzo a través de entrevistas realizadas a una muestra representativa de la población de la Comunidad Autónoma Vasca.
Silver belaunaldiaren kontsumoa eta lehentasunakIrekia - EJGV
Silver edo senior belaunaldia 55 urtetik 85 urtera bitarteko biztanleek osatutako taldea da eta Euskadin 800.000 pertsona inguru biltzen ditu
Belaunaldiaren zati handi bat ez da komunikabideek, markek eta horien publizitate-kanpainek interpelatua sentitzen, “ikusezintasun sozial” moduko batean, eta 65 urtetik gora areagotu egiten da eta biztanle-talde horren zati bat baztertuta sentitzen da eten digitalaren
Euskadiko merkataritzari dagokionez, silver belaunaldiaren % 20k uste du Euskadiko merkataritza ez dagoela adineko biztanleen premietara erabat egokituta.
Consumo y preferencias de la generación silverIrekia - EJGV
La generación silver o senior configura un grupo de población entre los 55 y 85 años que incluye a cerca de 800.000 personas en Euskadi.
Buena parte de la generación no se siente interpelada por los medios de comunicación, las marcas y sus campañas de publicidad en una suerte de “invisibilidad social” que se acentúa a partir de los 65 años y parte de esta población se siente excluida a causa de la brecha digital.
En cuanto al comercio vasco, cerca de un 20% de la generación silver considera que el comercio vasco no está plenamente adaptado a las necesidades de la población mayor.
Estudio de hábitos de consumo 2023 / Kontsumo-ohituren azterketa 2023Irekia - EJGV
El consumidor vasco valora con un notable al comercio de su entorno.
Las conclusiones del estudio, antes conocido como barómetro del consumo, muestran que, si bien la principal inquietud de la población vasca sigue siendo la inflación, baja notablemente el porcentaje, un 34,6%, frente a más del 50% en 2022. Por otra parte, el 20,4% ha decidido posponer la compra de bienes duraderos que tenía previsto adquirir a principio de año, por ejemplo, un vehículo, vivienda, viajes. Este dato ha ido reduciéndose en las últimas olas, lo que indica una paulatina recuperación de confianza por parte de las personas consumidoras. De hecho, el indicador de confianza aumenta de los 62,7 puntos de 2022 a los 84,6 de 2023.
Euskal Soziometroa / Sociómetro Vasco 82Irekia - EJGV
Euskal biztanleriak positiboki baloratu du (7 puntu 10etik) bere egungo egoera pertsonala eta segidako baliorik altueneraino iritsi da, Prospekzio Soziologikoen Kabineteak argitaratutako azken Euskal Soziometroaren arabera. Euskadiren gaur egungo egoeraren balorazioa ere ona da (6 puntu).
Euskal Soziometroak herritarren unean uneko egoerari, jarrerei eta balio politikoei buruzko pertzepzioen informazioa biltzen du, eta gaur urteko lehenengo Euskal Soziometroa argitaratu da. Landa-lana urtarrilaren 30etik otsailaren 2ra egin zen.
Euskadiko arazo nagusiei helduta, ikerketak egiaztatu duenez, gizartearen kezka nagusiek lan-merkatuarekin lotuta jarraitzen dute, nolanahi ere, 2021etik hona ardura horren maila jaisten ari da. Hain justu ere, une honetan, biztanleen % 48k kokatzen du lan-merkatua hiru arazo nagusien artean; 2021ean, berriz, biztanleen % 61ek ipintzen zuen gizarteko hiru problema handienen barruan.
Kezka-iturriekin jarraituz, lan-merkatuaren ondotik, tarte handi samarrarekin, osasuna (% 35), etxebizitza (% 25) eta ekonomia (21%) aipatu dituzte euskal biztanleek.
La población vasca valora positivamente (7 puntos de 10) su actual situación personal y alcanza el valor más alto de toda la serie, según el último Sociómetro Vasco hecho público hoy por el Gabinete de Prospección Sociológica. La valoración de la situación presente de Euskadi también es positiva (6 puntos).
El publicado hoy, es el primer Sociómetro del año y recoge información sobre las percepciones de la ciudadanía sobre la situación actual, las actitudes y los valores políticos. El trabajo de campo se realizó entre los días 30 de enero y 2 de febrero.
En cuanto a los principales problemas de Euskadi, el estudio constata que la primera preocupación de la sociedad sigue centrada en los problemas relacionados con el mercado laboral, si bien sigue con su tendencia descendente desde 2021. Un 48% de la población lo menciona como uno de los tres principales problemas, un descenso considerable desde el 61% de 2021.
Les siguen, a bastante distancia, los problemas relacionados con la sanidad (35%) y la vivienda (25%), así como los problemas económicos (21%).
El Gabinete de Prospección Sociológica del Gobierno Vasco ha hecho público un estudio para conocer la previsión de voto en el caso de celebrarse ahora las Elecciones Autonómicas. La recogida de información se realizó entre el 30 de enero y el 2 de febrero a través de entrevistas realizadas a una muestra representativa de la población de la Comunidad Autónoma Vasca / Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabineteak gaur txosten bat aurkeztu du Hauteskunde Autonomikoak orain eginez gero boto aurreikuspena zein izango litzatekeen argitzeko. Informazio bilketa urtarrilaren 30a eta otsailaren 2a eta bitartean egin zen.
Osasun mentala pertsonen eta gizarteen osasunaren eta ongizatearen funtsezko osagaia da. Bizitzako esparru guztietan du eragina: pertsonalean, familian, lanean, gizartean eta komunitatean. Hala ere, oraindik ere badira estigmak, aurreiritziak eta oztopoak, zaildu egiten dutenak nahasmendu mentalak dituzten pertsonentzako eta haien familientzako baliabide eta zerbitzu egokiak eskuratzea.
Estrategia de Salud Mental de Euskadi 2023 – 2028Irekia - EJGV
La salud mental es un componente esencial de la salud y el bienestar de las personas y las sociedades. Afecta a todos los ámbitos de la vida: personal, familiar, laboral, social y comunitario. Sin embargo, todavía persisten estigmas, prejuicios y barreras que dificultan el acceso a los recursos y servicios adecuados para las personas con trastornos mentales y sus familias.
Economia circular y gestión de residuos / Ekonomia zirkularra eta hondakinen ...Irekia - EJGV
Ingurumenari buruzko iritzi orokorrak / Opiniones generales sobre medio ambiente.
Erosketa ohiturak / Hábitos de compra.
Etiketatze sistema / Sistemas de etiquetaje.
Hondakinen kudeaketa / Gestión de residuos.
Norberaren ekintzak ingurumenaren alde / Acción personal por el medio ambiente.
Gizarte Zerbitzuen II. Plan Estrategikoaeu.pdfIrekia - EJGV
Plangintza estrategikoa erantzunak gizarte-aldaketetara egokitzeko eta, horri
esker, hobeto bete ahal izateko erakundeen, antolakundeen eta enpresen eginkizuna.
Gizarte-zaintzan (gizarte arlokoa, xedearen arabera) ardazten da, hau da, gizarteratzea
ahalik eta autonomia handienaz ahalbidetzera eta sustatzera bideratutako harremanlaguntzan,
pertsonen artekoetan. Eta, bereziki, GZESren zorroan zehaztutako erakundezaintzan
(erantzukizun publikokoa).
II Plan Estratégico de Servicios SocialesIrekia - EJGV
Planificación estratégica para adecuar las respuestas a los cambios sociales y
cumplir así mejor la misión de instituciones, organizaciones y empresas.
Se centra en los cuidados sociales (sociales, en razón de su objeto) entendidos como apoyos
principalmente relacionales, de personas a personas, orientados a promover la integración social con
la máxima autonomía posible. Y en particular en el cuidado institucional (de responsabilidad pública)
concretado en la cartera del SVSS.
5. 5
AURKIBIDEA
1. SARRERA......................................................................................................................................................................7
2. ANTZEMATEA ETA ESKU-HARTZEA.........................................................................................................8
ALGORITMOAK
1. HASIERAKO OINARRIZKO JARDUKETA
1. 1. KONTSULTAN ETA ETXEAN......................................................................................10-11
1. 2. LARRIALDIAK ETA OSPITALERATZEA..................................................................12-13
2. LEHEN ARRETAKO EDO OSASUN MENTALEKO
LAGUNTZA ETA JARRAIPENERAKO JARDUKETA.................................................... 16
3. EKINTZA-PLANA
EMAKUMEAREN ALDAKETA-FASEAREN ARABERA.................................................... 17
3. HISTORIA KLINIKOAN ERREGISTRATZEA........................................................................................ 21
4. LESIOEN PARTEA............................................................................................................................................... 24
5. ALTA TXOSTENA................................................................................................................................................ 27
6. NOT TO DO............................................................................................................................................................ 28
7. SEXU ERASOAK................................................................................................................................................... 32
6.
7. 7
1. SARRERA
Genero indarkeria (GI) jasan duten emakumeak osasun zerbitzuetan
artatzen dira gehienetan, bai eta emakume horien seme-alabak
ere, Legean ezarritako aldaketarekin GIaren biktima baitira horiek
ere. Litekeena da indarkeria jasan duten emakumeak osasun arloko
langileengana jotzea lehendabizi; izan ere, eta, adierazi dutenez,
langile horiengan dute konfiantzarik handiena, gehiegikeriazko
egoeren aurrean. Horregatik, beharrezkoa da laguntzazko lehenengo
erantzun bat osasun sisteman, jasandako indarkeriaren ondorioz
osasun-narriadura pairatzen duten emakumeen kasuei erantzuteko.
Osasun arloko profesionalek trebakuntza nahikoa eduki behar dute
indarkeriazko egoeren zeinuak zein ondorioak identifikatzeko. Agerian
jarri behar dira, hasieran jakinarazten ez direnean, beste erakundeekin
koordinatuta -emakumeei prozesu horretan lagun diezaieketen gizarte
zerbitzuekin, polizialekin, juridikoekin, eta abarrekin- estrategia orokor
bat eskatzen duen erantzun egoki eta osoa emateko.
Genero indarkeria egoeretan emakumeei ematen zaien laguntzak ez
du estereotipo sexistarik edukiko, edozein emakumeri eragin diezaioke
eta. Nolanahi ere, garrantzitsua da ahultasun handiko egoerak
identifikatzea (ikus 1 taula -14. or.).
Gida azkar honen helburua da algoritmoen eta erabakitze-
zuhaitzen bidez ikuspegi azkar eta berehalako bat eskaintzea, euren
bikotekidearen edo bikotekide ohiaren aldetik genero indarkeria
jasaten duten emakumeei eta horien seme-alabei arreta ahalik eta
eraginkorrena eskaintzeko eta erabakiak hartzen laguntzeko.
8. 8
2. ANTZEMATEA ETA ESKU-HARTZEA
ALGORITMOAK
Diagnostikoetatratamendurakojardueraoinarrizkoadelaaintzathartuta,
osasun sistemak funtsezkoa izan behar du hiru jarduera-mailatan:
• Prebentzioa: Zer egin daiteke genero indarkeria kasuen intzidentzia
murrizteko? Lehen mailako prebentzioa.
• Detekzio goiztiarra: Zer egin daiteke kasuak goiz detektatzeko?
Bigarren mailako prebentzioa.
• Profesionalen esku-hartze egokia: Zer egin daiteke arazoari
aurre egiteko eta ondorioak minimizatzeko? Hirugarren
mailako prebentzioa.
Gomendatutako estrategia kasuen bilaketa aktiboan datza,
detekzioa handitzeko (ikus 2 taula – 14. or.). Bilaketarako jarrera da
garrantzitsuena, gogoan edukitzea kontsultetan presente egoten dela
indarkeriaren faktorea, talde ahulenetan batez ere. Indarkeriaren
susmoa iradokitzen duten egoerak ere badaude, eta bilaketarako
jarrera berezia eduki behar da horietan.
Kontsultan indarkeriaren susmoa eragiten duen egoera bat tratatzeko,
galdera zehatzak egin behar dira, emakumearekiko errespeturik
handienarekin. Emakumearen denborak errespetatu behar dira,
horren isiluneak, horren prozesua eta horren eraikuntza bitala;
ezinbesteko jarrera da hori profesionalen aldetik.
Badira lana errazten duten galdera-ereduak, baina profesional
bakoitzak bilatu behar ditu gustukoen egiten zaizkionak, ahalik eta
naturalenak gertatuko zaizkionak (ikus 3 taula – 15. or.).
9. 9
2. ANTZEMATEA ETA ESKU-HARTZEA
ALGORITMOAK
Kontsulta-guneak konfidentzialtasuna ziurtatu behar du, adierazpena
ahalik eta askatasun handienarekin egin ahal izateko, erasotzailea
aurrean egotea saihestuta.
Kontsultako denboraren muga trebetasun handiz kudeatu behar da
egoera bakoitzean, funtsezkoak diren gaiak lantzeko eta besteak beste
une baterako edo beste profesional batentzat uzteko.
Lehen Arreta (LA) leku pribilegiatua da horrelako prozesuak
detektatzeko eta halakoetan laguntzeko, baina azpimarratu besterik
ezin dugu egin laguntzako edozein testuingurutan (larrialdiko arreta,
kanpo kontsulta, ospitalizazioa) kasuen bilaketa aktiborako jarrera
eduki behar dela, indarkeriaren arazoak eragin izugarria baitu
emakumeen osasunean.
Kasu bat antzemanez gero, Hasierako Oinarrizko Jarduketarekin hasi
beharda;testuinguruarenaraberakoaldaketakditu(1.1Algoritmoa–10-11or.
eta 1.2 Algoritmoa – 12-13 or.). Hori egin ondoren, jarraipena ziurtatzeko
unea da, Laguntza eta Jarraipenerako Jarduketa (2 Algoritmoa - 16 or.),
emakumearengandik hurbileneko mailan eta arretaren longitudinalitatea
ondoen ziurtatzen duena.
18. 18
JARDUKETA GIDA AZKARRA OSASUN ARLOKO PROFESIONALENTZAT,
GENERO INDARKERIAREN ETA SEXU ERASOEN AURREAN EUSKADIN NOLA JARDUN JAKITEKO
EKINTZA PLANA
Aldaketa-prozesu gisa, emakume bakoitzak bizi duen egoerara
egokitutako proposamenak egiteko ezinbestean aztertu beharreko
faseak eta erritmoak ditu (Prochaska eta Diclemente eredua).
KONTENPLAZIO AURREKO FASEA
HELBURUA: TRATU TXARREN EGOERAREN ONARGARRITASUNAREN
INGURUKO ZALANTZA SUSTATZEA.
• Tratu txarrak osasun-galtzearekin identifikatu.
• Sinesmenak birplantearaziko dizkion erreferente esplizitua izan.
• Gehiegikeriazko egoeraren bisibilitatea areagotu, bizitako
zirkunstantziak zehatz-mehatz aztertuta.
• Indarkeriaren zirkulua azaltzeak bere bizitzaren sekuentzian
aitortzen lagun dezake.
• Atea zabalik utzi gaiari etorkizunean heltzeko, eta tratu onerako
eskubidearen inguruko informazio orokorra proposatu.
• Muturreko indarkeriazko balizko egoera baten aurrean hartu
beharreko neurriak.
• Ez da deribazio edo komunikaziorik proposatu behar, hala
eskatzen duen arrisku handiko egoera batean ez bada.
KONTENPLAZIO FASEA
HELBURUA: KONTZIENTZIAZIOA AREAGOTU ETA ZALANTZAK ARGITU
ALDAKETAK EMAN DAITEZEN.
• Harremanarekin jarraitzeko edo ez jarraitzeko arrazoiak
identifikatu.
• Aldaketarako trabak eta beldurrak aztertu, egungo edo aurreko
saialdietako zailtasunak aztertuta.
• Bere sare sozialak ikuskatu.
• Baliabideak dituzten eragile sozialekin eta erakundeekin
harremanetan jarri, aukera desberdinak ezartzeko.
• Egungo egoeraren eta bere proiektuen arteko bat ez etortzea
mahai gainean jarri.
19. 19
2. ANTZEMATEA ETA ESKU-HARTZEA
ALGORITMOAK
PRESTAKETA FASEA
HELBURUA: EMAKUMEARI ALDAKETA BATZUK EGITEKO
JARRAITU BEHARREKO PLANIK ONENA ZEHAZTEN LAGUNTZEA.
• Egungo egoera ahalik eta objektibotasun handienarekin aztertu.
• Emakumeak zer plan dituen entzun eta egindako urratsak baloratu.
• Arazoeiaurreahartuetaunehorretakoarriskubereziakobjetibatu.
• Deribazioa edota koordinazioa gizarte zerbitzuekin baloratu
eta adostu.
• Aldaketa-fase honetan ageri ohi den anbibalentzia landu.
• Presa edo pertsuasioa saihestu, emakumearen espektatibak
baloratu eta testuinguruak patxadaz aztertu.
EKINTZA-FASEA
HELBURUA: EMAKUMEARI HORREN ALDAKETA-EKINTZETAN LA-
GUNTZEA, BAKARRIK SENTI EZ DADIN, ETA BERE PROZESUARI
EUSTEN LAGUNDU.
• Segurtasuna emango dioten baieztapen auto-motibatzaileak
sortu eta babestu.
• Bere kezkak eta itxaropenak esplizitatu, egoerei errealismoz
aurre egiteko.
• Aurrera begiratu, hartutako erabakiak babestuta, eta helburuak
birplanteatu, beharrezkoa izanez gero.
• Bikotekidearekin indarkeriarik gabeko bizitza edukitzeko bo-
rrokatzeak gatazkak, trabak, beldurrak… eragingo ditu.
• Emakumearekin adostutako segurtasuna eta horren zein bere
seme-alaben babesa lehenetsi. Ekintza-fase honetan indarkeria
bereziko egoera gerta daiteke.
20. JARDUKETA GIDA AZKARRA OSASUN ARLOKO PROFESIONALENTZAT,
GENERO INDARKERIAREN ETA SEXU ERASOEN AURREAN EUSKADIN NOLA JARDUN JAKITEKO20
MANTENTZE-FASEA
HELBURUA: HASITAKO EKINTZAK MANTENTZEN LAGUNTZEA,
BIRGAIXOTZEAK PREBENITZEKO ESTRATEGIAK IDENTIFIKATZEA ETA
ARRISKUAREN GAINEKO ZAINTZARI EUSTEA.
• Gehiegikeria etengabea bada landu eta kudeatu beharreko
arazo nagusia, emakumeak maniobratzeko duen marjina
baloratuta.
• Berreraikitze prozesua maila pertsonalean, familia mailan,
maila ekonomikoan eta lanean.
• Bizitza sozial normalizatua estimulatu, bizitza osasungarriaren
alde guztiei balioa emanda.
• Emakume taldeak eta bestelako aktibo komunitarioak baliabide
erabilgarriakizandaitezkebakartzeasaihestekoetaemakumearen
borondatea eta baliabideak indartzeko.
• Indarkeriaren zikloa aztertzeak birgaixotzeetatik babesten
lagunduko du.
• Batzuetan, dolu-prozesu bati egin behar dio aurre, bikotekidea
galdu izanagatik, eta sentimendu anbibalenteak izaten dira,
berreraikitze prozesuan adierazi eta onartu beharrekoak,
sekula kritikatu gabe.
BIRGAIXOTZE FASEA
HELBURUA: PROZESUA KONTENPLAZIO, ZEHAZTE ETA EKINTZA
FASERA BIDERATZEN LAGUNTZEA, BLOKEATU GABE EDO
BIRGAIXOTZEAGATIK DESMORALIZATU GABE.
• Enpatia eta hurbiltasuna erakutsi. Porrot sentimenduak saihestu.
• Egindako urratsak baloratu eta inor ez dela hasierako posiziora
itzuli onartu ; prozesuak aldaketa itxaropentsuak eragin ditu
egoerari berriz heltzeko.
Erizaintzako Zainketa Planak etapa horietara egokitzen ditu zainke-
tak eta Osanaia bitartez ireki daiteke.
21. 21
3. HISTORIA KLINIKOAN
ERREGISTRATZEA
Gaur egungo informazio sistemek Lehen Arretan zein ospitalean
sortzen den informazioaren ikuspegi osoa eskaintzen dute historia
klinikoan; erregistro horiek osasun arloko profesional zein arlo
asistentzial guztien artean partekatzen dira, eta GI pairatzen duten
emakumeen arreta osoa bermatuko duten erabakiak hartzen
laguntzen du horrek.
Ezinbestekoa da osasun arloko profesionalek egiten dituzten
erregistroetan aldakortasuna saihestea, baita infraerregistroa ere
egoera horien detekzioan, horren lanketa eta jarraipena bermatzeko;
ezinbestekoa da, halaber, benetako errealitatea deskribatzea,
antzemandako kasuen azterketa epidemiologikoaren bidez.
GENERO INDARKERIAREN GIDA (faro)
GIren gidaren erabilera beste edozein gidarena bezalakoa da, komuna
Osabide Global eta Osabide Global APrentzat. Horren helburua
da emakume horiekiko esku-hartzean egin beharreko ekintzak
gogoraraztea eta erraztea.
Genero Indarkeria
1
2
3
4
5
6
7
8
Inprimakia
Txostena
Inprimakia
Inprimakia
Txostena
Txostena
Txostena
Profesionalarentzako mezua
Genero indarkeriaren inprimakia
Lesioen partea/Genero indarkeriako epaitegia
Genero indarkeriaren bizi arriskuaren inprimakia
Motibazio fasea (Prochaska)
Genero indarkerian lana errazteko galderak
Norbera babesteko neurriak erasotzailearekin EZ biziz gero
Norbera babesteko neurriak erasotzailearekin biziz gero
Medikuarekin aurrez aurreko hitzordua edo ez aurrez aurrekoa baloratu
Ekintzak
Izena
Ordena Mota Izena Indarrean
22. JARDUKETA GIDA AZKARRA OSASUN ARLOKO PROFESIONALENTZAT,
GENERO INDARKERIAREN ETA SEXU ERASOEN AURREAN EUSKADIN NOLA JARDUN JAKITEKO22
Honen ondoren aktibatzen da:
1. BI GERTAERA BAT KODETUTA
FISIKOA
SEXUALA
PSIKOLOGIKOA
ZEHAZTU GABEA
TRATU TXAR MOTA
CIE-10-ES
EGIAZTATU SUSMOA HAURDUNALDIAN
T7411XA
T7421XA
T7431XA
T7491XA
T7611XA
T7621XA
T7631XA
T7691XA
09A319
09A419
09A519
2. LARRIALDIAREN GI-AREN CHECK-A AKTIBATUTA
Alta txostena (behin-behinekoa)
Jatorri sanitarioa
jatorria
Gaixoaren datu orokorrak
LARRIALDIAK
Kokalekua
Larrialdi mota
Gunea
Gela/Boxa
Espezialitatea
Espezialitatea
Triaje datuak
Lehentasun maila
Kontsultaren arrazoia
Isolamendua
O Datuak
LARRIALDI OROKORRAK
ERREANIMAZIO
REA 1
III LARRIA
LIPOTIMIA EDO SINKOPE ZEHAZTU GABEA
Isolamendua
Lesioen parte
Objektu pers lak
Genero Indarke Laguntzarekin ingresatu du
Epaitegiko partea
Zaintza poliziala
AulkiaMugikortasuna Oinez Ohatila
Ha Egunak
Kontsultaren arrazoia Lesioen partea
LIPOTIMIA EDO SINKOPE ZEHAZTU GABEA
DISNEA ARNAS ERITASUN KRONIKOA DUEN
GAIXO BATEAN
</-CONTSULTAREN ARRAZOIA:--//>
Inpresio diagnostikoa / Ospitaleratzearen arrazoia
Gadgetak erakutsi Behin betikoa
Gorde
Gorde
Egonaldiko egunak: 1 Arreta gunea: BOX10
12/2018
23. 233. HISTORIA KLINIKOAN ERREGISTRATZEA
3. OSANAIAREN 9 DOMEINUAREN GI-AREN CHECKA AKTIBATUTA
Check motako aldagai bat sartzen da Osanaiaren 9 domeinuaren
inprimakian. GENERO INDARKERIAREN biktima den emakumea,
gida espezifikoa aktibatzen duena. Erizaintzako profesionalek
aldagai hori erregistratuta, aurrez konfiguratutako zainketa plan
bat eskainiko da.
4. LARRIALDIAK
Larrialdien arloan genero indarkeriazko gertakariren bat
detektatuz gero, jarduketa hori larrialdietako inprimaki generikoan
erregistratuko da; horretarako, check espezifiko bat gaituko da.
Egoerak hala eskatzen badu, larrialdi hori artatu duen profesionala
Osasun Aholkuarekin harremanetan jarriko da, ondoren LAko
bere taldearekin hitzordu bat ezartzeko, edo dagokion larrialdi
zerbitzura bidaliko du.
Pertsona indarkeriaren
biktima da edo izan da
Iraganean: tratu txarren aurrekariak
Egun: egun tratu txarrak berretsi ditu
Egungo testuingurua
Indarkeriazko egoera
Indarkeriazko egoeraren
iraupena
Indarkeriaren biktimaren
bizi-fasea
Indarkeria erabili duen edo
erabiltzen duen pertsona
Indarkeria mota
GENERO INDARKERIAren biktima den
emakumea
Lanbidea Lan egoera Mendeko pertsonak Mendeko seme-alabak
Mendeko bestelako pertsonak
Bizirik dauden
seme-alabak
Egungo
haurdunaldia
Zuzenean/zeharka indarkeria jasan duten
seme-alabak
Familia giroan tratu txarrak bizi
dituen neska/mutikoa
Neuroportaera-estresa
Lesio medularra Garezur barruko
bolumenaren handitzea
Adinekoan
Lanean
Tratu txarren biktima izatearen susmoa
Biktimaren aurrekariak Adinekoan
LaneanIndarkeriazko egoera
Egungo Tratu txarren ondorio izan daitezkeen
lesioak (iletik tira, bultza egin, masailekoak,
atximurrak, hozkadak…)
Egungo tratu txarren adierazle psikologikoak
Egungo tratu txarren adierazle soziolaboralak
Helduaroa
Zahartzaroa
Ekonomikoa
Fisikoa
24. 24
4. LESIOEN PARTEA
Salaketa jartzeko legezko betebeharra (genero indarkeriaren
ondoriozko lesioen partea eginda) ez da absolutua. Aitzitik, biktimari
laguntzeko eta indarkeria prebenitzeko legezko betebeharra zein
betebehar morala erabatekoak dira.
Esku-hartzeak emakumearekin eta emakumearentzat lan egitea bilatu
behar du, sekula ez horren kontra. Egoera horri eustearen arriskuen
larritasunak, mendekotasunezko egoeran dauden hirugarrenei
(adingabeei edo besteri) larriki eragiteak eta emakumeak erabakia
hartzeko gaitasunik ez edukitzeak (frogatu egin beharko da) markatuko
ditu salbuespenak.
1. LESIOEN PARTEA NOIZ EGIN
• Emakumeak eskatzen edo onartzen duen bakoitzean.
• Emakumeak indarkeriazko gertaera larri bat pairatzeko arrisku
handia eta hurbila duela baloratzen bada.
• Arrisku handirik ikusten ez bada, emakumea partea egitearen
komenigarritasunaz eta onuraz konbentzituta dagoenean
bidaliko da. Hau da, errekuperazio pertsonalerako prozesuan
dagoenean, bere etorkizunari buruzko alderdi zehatzen gaineko
erabakiak hartzen dituenean eta bere bizi-egoera aldatzen
hasteko estrategia prest duenean.
2. ALDERDI PRAKTIKOAK
Lesioen partea asistentziaz arduratzen diren medikuek beteko
dute, baina egoerak hala eskatzen badu, osasun arloko bestelako
profesionalek ere bete ahalko dute.
25. 254. LESIOEN PARTEA
Emakumeari irakurri behar zaio behin betiko idatzi baino lehen,
eta horri baimena eskatu epaitegira bidaltzeko. Beti eman behar
zaio ondorengo hauei buruzko informazioa:
• Lesioen partearen urratsak eta horren ondorioak.
• Babes agindua eskatu bada, guardiako epaitegiak premiazko
entzunaldi batera dei diezaiokeela, gehienez ere 72 orduko
epean, eskaeraren aurkezpenetik kontatuta, eta horren ondoren
organo judizialak ebatziko duela babes agindua ematen duen
edo ez.
• Erasotzailea ere deituko dutela aitorpena egitera, eta arrisku
kasuan atxilotu egin dezaketela epailearen aurrera eramateko.
• Emakumeak ez badu aitorpena egiten edo lesioen partean
adierazitakoak egiaztatzen ez baditu, epaileak kausa artxiba
dezake edo prozedurarik egokiena agindu dezake, kasuan kasu,
GIaren susmo sendoak badaude eta emakumeak beldurragatik
edo bestelako kausengatik ezkutatu egiten badu.
• Egiaztatzen badu, prozedurari jarraitzeko eta babes agindua
agindu dezake epaitegiak, neurri penal eta zibilekin; epaiketa
eta epaia egon daitezke. (Protocolo común para la actuación
sanitaria ante la violencia de género, 2012. Ministerio de
Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad).
Garrantzitsua da beharrezko denbora hartzea partea betetzeko.
Letra argia erabili, erraz irakurtzeko modukoa, eta zirriborrorik
gabe bete.
Zaindu erabiltzen den hizkuntza, saihestu balio-judizioak edo
epaitzeak, “biktima” eta “erasotzaile” gisako terminoak.
Ustezko erasotzailearekiko ahaidetasuna edo harremana zehaztu,
horrek genero indarkeriaren inguruko eskumenak dituzten
epaitegietara bidaltzea errazten baitu.
Tratu txarrekin erlazionatuta egon litezkeen osasun aurrekariak
islatu, indarkeriaren historiaren ikuspegi kronologikoa emateko
eta tratu txarren balizko ohiko existentzia erakusteko, historia
26. JARDUKETA GIDA AZKARRA OSASUN ARLOKO PROFESIONALENTZAT,
GENERO INDARKERIAREN ETA SEXU ERASOEN AURREAN EUSKADIN NOLA JARDUN JAKITEKO26
klinikoan jasotako datuak erlazionatuta. Ondoren, epaitegiak
eskatuko du historia klinikoa edo kasurako informazioa eman
dezakeen horren zatia.
Lesioen partearen eredua OSABIDEn dago eskuragarri. Bete
ondoren, ale bat entregatuko zaio:
• Pertsona interesatuari, horren segurtasuna konprometitzen ez
badu, betiere.
• Guardiako epaitegiari hitzartutako bidetik eta bide eraginkorrene-
tik, sistema judizialak partearen berri izan dezan.
• Emakumearen historia klinikoan artxibatuko da.
Lesioen partea bete ondoren, biderik azkarrena erabilita bidali
behar da, guardiako epaitegian aurkeztu ahal izateko. Horregatik,
garrantzitsua da bidalketarako bideak sistematizatzea, denbora
eta modu egokienak bermatzeko.
Lesioen partea epaitegira bidaltzeak sarrerako erregistroa egitea
dakar; dagokion bulego judizialean lesioen partearen sarrerako
erregistroa egin ondoren, emakumeak edo horren hurbileko
pertsonek salaketa jarri balute bezala izapidetuko da kausa.
LESIOEN PARTEAN ZER EZ EGIN:
1. Sistematikoki bete, burokrazia balitz bezala.
2. Alderdi etiko eta moralak saihestu.
3. Xehetasunak saihestu eta objektiboki ikusitakora mugatu.
4. Lesio fisikoak bakarrik erregistratu.
5. Emakumeari baimena ez eskatu eta partearen informazioa
ez eman.
27. 27
5. ALTA TXOSTENA
Alta txostena kontu handiz egin behar da, bertan genero indarkeriari
buruz jasotako informazioa baloratuta, lehentasuna emakumearen
segurtasuna bermatzea dela aintzat hartuta.
Informazioa historia klinikoan jaso bada, asistentzia emakumearen
lehen arretako profesionalekin edo beste mailaren batekoekin jarraitzea
bermatuko du horrek.
Era berean, lesioen partea egin behar izan bada, bermatuta egongo da
sistema judizialarekiko komunikazioa.
Komunikazioa eta jarraipena bermatuta dagoen egoera horietan,
baliteke alta txostenean jasotako datuak hain garrantzitsuak ez izatea.
28. 28
6. NOT TO DO
1. MINIMIZATU
Esparru pertsonaleko, familiarreko, pribatuko arazoa dela
pentsatu, ez diola emakumearen osasunari eragiten. Arazoa
pasatzen utzi, bat-batean konponduko dela pentsatuta.
2. NIRE ARDURA EZ DELA SINETSI
Edozein espezialitateko edozein profesionalek Hasierako
Oinarrizko Esku-hartzea egin behar du edozein testuinguru
klinikotan (larrialdiak, kontsulta, ospitaleratzea…), eta
asistentziaren jarraipena ziurtatu behar du erreferentziako
profesionalarekin, indarkeriazko egoeraren jarraipena egin
ahal izateko.
3. INDARKERIA JUSTIFIKATU
Egoera normaltzat, posibletzat edo justifikagarritzat hartu.
Erasotzaileak emakumearen aurrean duen jarrera ezereztu
edo justifikatu.
Adierazi behar da indarkeria ezin dela sekula bikotekideen
artean justifikatu edota onartu.
ZER EZ EGIN
GENERO INDARKERIAREN ARRETAN
29. 296. NOT TO DO
4. ARRISKUA GUTXIETSI
Erasotzailearen jarreren eta emakumearen beldur eta izu
adierazpenen ondorioz arriskuaren balorazio argia ez egin.
Emakumearen babesa ziurtatu behar da une oro, eta
konfiantzako giroa sortu.
5. JARRERA PATERNALISTA EDUKI
Emakumeari egoera konpontzeko zer egin behar duen esan.
Genero indarkeriaren arazo konplexuak egoeraren balorazio
xehea eskatzen du, laguntza, emakumeak zer nahi duen eta
noraino egin nahi (edo ahal) duen erabaki dezan.
Poliki-poliki baloratu eta horren erabakiak babestu behar dira
horrelako laguntza ematean.
6. BOTIKAK AGINDU
Oro har, ez da antsiolitikorik (edo antidepresiborik) agindu
behar horrelako egoeretan. Botika horiek gutxitu egiten dute
erreakzionatzeko gaitasuna eta ez dira sekula indarkeria
egoeretarako konponbidea.
Muturreko antsietate egoeretan komenigarriak izan daitezke, eta
profesionalak eta emakumeak horien helburua garbi dutenean
eta denbora mugatu baterako agindu behar dira, betiere.
7. BIKOTE-TERAPIA AGINDU
Emakumea bakarka elkarrizketatu behar da beti.
Konfidentzialtasuna eta denbora egokia ziurtatu. Informazioa ez
30. JARDUKETA GIDA AZKARRA OSASUN ARLOKO PROFESIONALENTZAT,
GENERO INDARKERIAREN ETA SEXU ERASOEN AURREAN EUSKADIN NOLA JARDUN JAKITEKO30
da sekula erasotzailearekin kontrastatu behar, ezta emakumeak
aitortutakoa harekin partekatu ere. Bikote-terapia edo familia-
bitartekaritza kontraindikatuta daude horrelako egoeretan.
Abiapuntuko egoera hain da desberdina, non tratamendu
indibiduala behar den.
8. SEME-ALABAK INDARKERIAREN BIKTIMA GISA EZ
BALORATU
Emakumeen kontrako indarkeriazko egoerek horren familia
inguruneko adingabeei ere eragiten diete. Azterketek ondorio
larriak adierazten dituzte indarkeria horren biktima diren seme-
alabei dagokienez. Adingabeen balorazioa egin behar da beti,
horien babesa ziurtatu, bizitako egoeraren ondorioak lantzeko
laguntza-prozesubatezarri,etaadingabeenegoerapsikologikoa
leheneratu. Horixe ezartzen du Genero Indarkeriaren Aurka
Oso-osoko Babesa Emateko Neurrien Lege Organikoak ere.
9. DERIBAZIOA IZATEA LEHENENGO ETA NEURRI BAKARRA
Kontua ez da berehala beste profesional bati deribatzea
emakumeak halako egoera bat aitortutakoan. Hasierako
gutxieneko esku-hartzea eta laguntzako kontsultak beti
izango dira beharrezkoak. Beharrezkoa bada, helburu argi eta
adostuekin egingo da profesionalen eta erakundeen arteko
koordinazioa, konfidentzialtasuna eta errespetua ziurtatuta,
sekula ez erantzukizunak saihesteko, baizik eta indarkeriazko
egoera horretatik irteteko baliabideak ondoen eskaini
ditzaketen profesionalak bilatzeko.
31. 316. NOT TO DO
10. KOMUNIKAZIO JUDIZIALAREN BEHARRAK EZ ERREGIS-
TRATU EDO BALORATU
Egoera hori ez erregistratu eta ez komunikatzeak arazoa
ikusezin egiten laguntzen du, eta asistentziaren jarraipena
ziurtatzeko eta arrisku handiagoko egoerak prebenitzeko lana
jasota ez geratzea dakar.
Indarkeriazko egoerak konplexuak dira eta erregistratzeko,
komunikatzeko eta zuhur jokatzeko profesionalak
(emakumearekin batera) xehetasunez baloratu beharreko
baldintzatzaile askoren mende daude.
Erregistroa eta komunikazio sistematikoa ez dira xede, kasu
bakoitzaren balorazioa baizik, laguntza, erregistratze egokia
eta komunikazio judizial zuzena ziurtatzeko.
32. 32
7. SEXU ERASOAK
NOLA ARTATU
Guardiako epaitegiaren erantzunaren ahalik eta automatizazio
handiena komeni da, auzitegiko medikua lehenbailehen joan dadin
ospitalera. Alde horretatik, ondorengo egoera hauek agertzen dira:
• Emakumea ospitalera joaten da salaketa jarri ondoren:
baimen judizialaren ondoren, auzitegiko medikuak gaixoa
artatzen du ospitalean, guardiako ginekologoarekin batera.
• Emakumea salaketa jarri gabe joaten da ospitalera: emakumea
ez da ospitaletik epaitegira edo polizia-etxera joango salaketa
jartzera, guardiako epaileak adierazi ezean. Prozedura judiziala edo
ikerketa-diligentziak zabaltzen badira, auzitegiko medikua ospitalera
joango da, gaixoa guardiako ginekologoarekin batera artatzeko.
Bestela, ospitaleak egingo du emakumearen balorazioa, osasun
arlotik baino ez, auzitegiko medikuaren parte-hartzerik gabe.
Larrialdi zerbitzuan, erasoa jasan duen emakumea itxarongelan
egotea saihestuko da, eta horren konfiantzako pertsona baten
laguntza erraztuko zaio. Esango zaio ez duela garbitu edota arropa
aldatu behar, eta ahotik ahorakinik hartzea ere saihestuko da, felazio
kasuan, posible bada, betiere.
Azterketa ginekologikoa eta auzitegiko medikuarena saio bakarrean
egingo dira.
33. 337. SEXU ERASOAK
Jarduera-planak urrats hauek edukiko ditu:
1. Anamnesia eta azterketa klinikoa.
2. STGak hautemateko lagin-hartzea.
3. Legezko intereseko lagin-hartzea.
4. Analitiken eskaera.
5. Balizko lesio fisikoen eta psikikoen tratamendua.
6. STGak prebenitzeko tratamendua.
7. Koito ondorengo kontrazepzioa.
8. Jarraipena.
9. Arreta soziala.
10. Txosten klinikoa eta auzitegiko medikuarena egin
Emakumearen konfiantza duen profesionalak -medikuak, erizainak,
larrialdietako langileak, lehen arretakoak…-historia klinikoan
erregistratuko du. Garrantzitsua da osasun arloko langileek
emakumeari harrera leku egokian egiten jakitea, konfiantzazko
giro batean, emakumeari entzuteko behar den denbora hartuta eta
emakumeak bere sentimenduak adierazi ditzan lagunduta.
GauregungoinformaziosistemekLehenArretanzeinospitaleansortzen
den informazioaren ikuspegi osoa eskaintzen dute historia klinikoan;
erregistro horiek osasun arloko profesional zein arlo asistentzial
guztien artean partekatzen dira, eta GI pairatzen duten emakumeen
arreta osoa bermatuko duten erabakiak hartzen laguntzen du horrek.
36. JARDUKETA GIDA AZKARRA OSASUN ARLOKO PROFESIONALENTZAT,
GENERO INDARKERIAREN ETA SEXU ERASOEN AURREAN EUSKADIN NOLA JARDUN JAKITEKO36
HARREMANETARAKO TELEFONOAK
ERTZAINTZA
(baita entzuteko eta hitz egiteko gaitasuna dutenentzat ere).
TELEFONO BIDEZKO ZERBITZUA 24 ORDUZ
(51 hizkuntzatan eta entzuteko desgaitasuna dutenentzat).
Entzuteko edo hitz egiteko desgaitasunik edukiz gero, bidali SMS bat
zure datuekin eta lokalizazioarekin: “Genero indarkeria”.
BIKTIMARI LAGUNTZEKO ZERBITZU-BLZ
112
900 840 111
Araba
900 180 414
Gipuzkoa
900 100 928
Bizkaia
900 400 128
600 123 112
INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN EMAKUME ETA NESKA-MUTILEN
ARRETARAKO BALIABIDEAK