2. AURKIBIDEA
● Datu biografikoak
● Zientziari egindako ekarpena
○ Txinpantzeen eta gizakien arteko antzekotasunak
○ Ezeztatutako teoriak
○ Jokabide agresiboa
● Zientzialariek jarritako oztopoak
3. DATU BIOGRAFIKOAK
● Jaioterria: Londres, 1934. urtean, apirilaren
3an
● Txikitatik animaliak maitatzen zituen (jostailu
baten ondorioz)
● Kenian idazkari bezala lan egiten hasi
● Louis Leakey-k (laguna) Tanzaniara eraman
zuen
● 1958an Londresen primateen portaera eta
anatomia aztertu
● 1960 Gombe Stream (Tanzania) parkeko
txinpantzeak aztertu
● Cambridgeko unibertsitatean doktoretza lortu
4. ZIENTZIARI EGINDAKO EKARPENA
● Txinpantzeak aztertuz, konturatu zen haiek ere gizakiekin zenbait gauza
zituztela amankomunean
● Bi teoria ezeztatu zituen:
○ Gizakia tresnak egiteko gaitasuna duen izaki bizidun bakarra
○ Txinpantzeak belarjaleak dira
● Txinpantzeek jokabide agresiboa zutela aztertu:
○ Bere komunitatearen barruan
○ Beste komunitateetan
5. ZIENTZIARI EGINDAKO EKARPENA
Txinpantzeek gizakiekin dituzten antzekotasunak:
● Txinpantze bakoitzari zenbaki bat eman ordez izen bat eman zion, eta bakoitzak
bere izaera garatu zuen
● Haien portaera gizakien portaerarekin antzekotasuna dauka:
○ Sentimenduak
○ Pentsamendu arrazionala
○ Guk kontsideratzen ditugun giza-ekintzak egiten dituzte
■ Besarkadak
■ Zapaldatxoak bizkarrean
■ Kilimak
6. ZIENTZIARI EGINDAKO EKARPENA
Ezaugarri horiek hiru harreman moten baieztapen dira:
● Harreman afektiboa
● Hurbileko harremana
● Laguntza-harremana
Ondorioa: gizakien eta txinpantzeen arteko antzekotasunak ez dira bakarrik
genetikoak, harreman familiarrak eta sozialak, adimena eta emozioak ere antzekoak
dira.
7. ZIENTZIARI EGINDAKO EKARPENA
Ezeztatutako teoriak:
● Txinpantzeak belarjaleak dira
○ Txinpantze bat ikusi zuen termitategi batez elikatzen
● Gizakia tresnak egiteko gaitasuna duen izaki bizidun bakarra da
○ Belar zati batekin arrantzatzen zituen
○ Objektuak eraldatzen zituen eraginkorragoak izateko
8. ZIENTZIARI EGINDAKO EKARPENA
Txinpantzeen jokabide agresiboa:
● Haiek baino txikiagoak ziren primateak zauritu eta ehizatu
○ Tximinoa zuhaitz baten goiko aldean isolatu
○ Beste txinpantzeak harrapatu eta hil
○ Bere gorputza zatitu eta haien artean banatu
● Agresibitatea eta biolentziarekiko menpekotasuna
● Emeak beste eme txikiagoak hil bere nagusitasuna mantentzeko
● Batzuetan kanibalismora jotzen zuten
9. ZIENTZIALARIEK JARRITAKO OZTOPOAK
● Antropomorfismoa leporatu zioten
● Objektibitatea ez zuen erabiltzen
● Elikadura txinpantzeen portaera eraldatu
