Iedereen op de fiets?

IEDEREEN
OP DE FIETS?
Fietsen mogelijk maken voor iedereen
Inspiratie voor mensen met een hart
voor fietsen en gelijke kansen

INHOUDSTAFEL
Fietsen stimuleren voor mensen die
het moeilijk hebben in een notendop p. 10
1. Wat is er nodig in jouw buurt? p. 11
2. Niet iedereen leert als kind fietsen p. 18
3. Een fiets is duur. Dat past niet in
elk budget. p. 20
4. Het verkeer is een roetsjbaan.
Daar fiets je niet zomaar in. p. 33
5. Niet elke fietser is even handig. p. 41
6. Je fiets thuis stallen.
Dat vraagt soms wat creativiteit. p. 50
7. Bekwame fietsers met goede fietsen
lossen geen fietsproblemen op. p. 53
Korte intro p. 3
Mijn fiets, mijn vrijheid.
Voor iedereen? p. 4
Fietsers in deurne-noord p. 6
Aanpak op de wijze van
samenlevingsopbouw p. 8
Dankwoord p. 55
Initiatieven
Een bevraging in de wijk
Deurne-Noord p. 11
Een fietsschool p. 18
Een lokale tweedehands
fietsenmarkt p. 21
A’pen op Wieltjes p. 29
Fietsvriendinnen: fietsduo’s
die samen op pad gaan p. 34
Een buurtfietsatelier p. 42
Fietsen beschermd parkeren in
onze buurt p. 50
Een lokale afdeling van de
Fietsersbond opstarten p. 53

3
Iedereen op de fiets? is een publicatie
van de vzw Samenlevingsopbouw.
Deze publicatie biedt inspiratie uit de
campagne Deurne Fietst.
Deurne Fietst is gerealiseerd met middelen
van de Vlaamse gemeenschap voor de
sector Samenlevingsopbouw, middelen
van de stad Antwerpen voor buurt- en
opbouwwerk en projectsteun vanuit
Mobikansen.
KORTE INTRO

4
MIJN FIETS, MIJN VRIJHEID.
VOOR IEDEREEN?
Fietsen is terug hip
Je kind fietst voor het eerst zonder steunwieltjes. Een grote
stap. Straks fietst hij naar school, naar de sportclub of het park.
Fietsen was eens ‘de vrijheid’ voor jongeren en mensen met
een klein budget. Maar eens ouder of geld genoeg, dan ging je
voor een brommer. En indien mogelijk een auto. In 2015 moet
je terug fietsen, ook als je een auto kan betalen. Vertel welke
fiets je hebt en we zeggen je, wie je bent : een retro koersfiets,
een elektrische fiets, een trekkingfiets of een bakfiets.
We koersen terug door onze wijk, er hangen affiches in onze
steden van coole fietsevenementen en tijdens je citytrip moet
je zeker een fiets huren. Als je fietst ben je terug hip. En in
tijden van files en fijn stof is dat een goede zaak.
“Ik durfde me nooit in het
verkeer begeven. Ik dacht altijd:
“Ik ga dat nooit kunnen met de
fiets tussen al die auto’s.”
Ik gebruik de fiets nu voor in de
buurt, kleine boodschappen. Met
de fiets ben ik er in een mum van
tijd. Met fietsen heb ik echt een
stukje vrijheid gekregen.“ Halima

5
Maar mensen met een beperkt budget,
fietsen zij nog in 2015?
Is fietsen voor hen vrijheid? Uit een onderzoek van Mobiel 21 en
Netwerk tegen Armoede blijkt dat bijna zeven op tien van de
mensen in armoede aangeven dat mobiliteit een probleem is
bij het zoeken en vinden van werk. Ook activiteiten in de vrije
tijd, boodschappen doen, naar de dokter gaan en familiebezoek
lijden onder het feit dat mensen zich moeilijk kunnen verplaat-
sen. Maar waarom fietsen ze dan niet? En zou fietsen hen meer
vrijheid en zelfstandigheid bieden?
Inspiratie uit Deurne-Noord
Voor het antwoord op deze vragen neemt Samenlevingsopbouw
Antwerpen stad vzw je in deze brochure mee naar het Antwerp-
se stadsdeel Deurne-Noord. Tussen 2011 en 2015 gaat Samenle-
vingsopbouw met de bewoners van Deurne-Noord op zoek naar
manieren om ‘fietsen’ voor meer mensen mogelijk te maken.
Samen zetten ze initiatieven op. Ze verzamelen reacties en
sturen activiteiten bij. Uit die ervaringen bundelen ze boeiende
initiatieven en handige tip. Laat deze initiatieven je inspireren
om zelf acties te ondernemen die iedereen op de fiets krijgen.
“Fietsen is net weer hip.
Je gaat ons toch
niet terug naar het
armenhoekje duwen?”

6
FIETSERS IN DEURNE-NOORD
Een drukke wijk
Deurne-Noord (wijken Kronenburg, Ten Eekhove, Conforta) is
een deel van de stad Antwerpen met 20.180 inwoners. In het
gebied wonen veel mensen die het moeilijk hebben: een klein
huis in slechte staat, een laag inkomen, weinig contact met
buren, slechte gezondheid of geen vertrouwen dat ze impact
hebben op hun wijk. Een gebied waar het belangrijk is dat
je, je goed kan verplaatsen. Er zijn slechts weinig diensten
en winkels op wandelafstand. Het gebied is oververzadigd
met auto’s: de Antwerpse ring met belangrijke open afrit-
ten, stromen verkeer van een naar het Sportpaleis en massa’s
vrachtwagens en auto’s op de drukke Bisschoppenhoflaan. Het
openbaar vervoer biedt er mogelijkheden met een knooppunt
van tramlijnen aan het Sportpaleis en een paar bussen en
trams langs het gebied. Het openbaar vervoer is echter duur en
soms tijdrovend door slechte aansluitingen. Toch zijn er weinig
mensen die fietsen.
Fietsnoden?
Om te weten te komen wat de noden zijn om te fietsen voor
mensen van Deurne-Noord deed Samenlevingsopbouw een
bevraging. Samen met Mobiel 21 vzw stelden ze een enquête
op. Vrijwilligers bevroegen bijna 500 bewoners aan de hand
van deze vragenlijst tijdens huisbezoeken, bezoeken aan
de speeltuin, bibliotheek, in scholen en socio-culturele
organisaties. 40% van de bevraagden geven aan dat ze meer
willen fietsen. Toch zijn er heel wat zaken die tussen hen en
fietsten staan.
De resultaten van de bevraging staan in het dossier
‘Vervoersarmoede vandaag – De rol van mobiliteit
in de sociale uitsluiting van mensen in armoede in
Vlaanderen.’ van Mobiel 21 vzw. www.mobiel21.be
De resultaten uit Deurne-Noord lees je vanaf
pagina 29.

7
MOBIEL 21 VZW
Mobiel 21 is een beweging voor
duurzame mobiliteit. Mobiel 21
kiest ervoor de leefomgeving
op een meer milieuvriendelijke
en veiligere manier bereikbaar
en leefbaar te maken. Mobiel 21
inspireert en activeert mensen,
groepen, organisaties en beleid
om doordacht om te gaan met
verplaatsingen en verplaatsings-
wijzen.
www.mobiel21.be
MOBIKANSEN
De Vlaamse regering wil met het actieprogramma Mobi-
kansen mensen in armoede letterlijk en figuurlijk op weg
zetten naar een betere deelname aan de maatschappij aan
de hand van een toegankelijke, veilige en duurzame mobi-
liteit. Mobiliteit is een basisrecht en pas echt duurzaam als
het verplaatsingssysteem werken betaalbaar is, ecologisch
verantwoord, veilig en rechtvaardig.
Het bestrijden van armoede kan enkel met de insteek van
mensen in armoede zelf. Dit actieprogramma wordt daarom
uitgevoerd samen met het Netwerk tegen Armoede en met
actieve deelname van ervaringsdeskundigen.
www.mobiel21.be
De fietscampagne in Deurne was mogelijk met onder andere
de steun van Mobikansen.

8
AANPAK OP DE WIJZE VAN
SAMENLEVINGSOPBOUW
Wat doet Samenlevingsopbouw?
De sector Samenlevingsopbouw brengt maatschappelijk
kwetsbare mensen samen. Samen met mensen die het moeilijk
hebben gaan opbouwwerkers op zoek naar innovatieve oplos-
singen voor problemen. Bewoners zetten hun eigen krachten
in om maatschappelijk en politiek gehoord te worden. Ze
zetten politici aan tot een socialer en meer participatief beleid.
Ze werken daarvoor samen met tal van organisaties.
Samenlevingsopbouw in Deurne-Noord
Zo is Samenlevingsopbouw sinds eind jaren 90 actief in
Deurne-Noord. Een team van opbouwwerkers en vrijwilligers
runnen het buurtcentrum Dinamo. Ze zetten activiteiten op
die een brede groep bewoners aanspreken. Zo is de campagne
Deurne Fietst in 2011 ontstaan. In de zoektocht naar thema’s
die veel verschillende bewoners kunnen verbinden kwam
‘fietsen’ op de voorgrond. Door samen te werken rond fiets-
mogelijkheden in hun wijk krijgen deelnemers en vrijwil-
ligers zicht op wat ze kunnen en leren ze nieuwe mensen
kennen. Door de aard van de wijk willen bewoners de han-
den in elkaar slaan om te ijveren voor toegankelijke, veilige
en duurzame mobiliteit voor meer mensen in hun wijk. Als je
je makkelijk kan verplaatsen dan zit je al een stap dichter bij
een betere deelname aan de maatschappij.
Vrijwilligers
De campagne Deurne Fietst wordt getrokken door een ploeg
vrijwilligers die de diversiteit van de buurt weerspiegelt.
Iedereen werkt samen ongeacht inkomen, opleiding of
achtergrond. Samen zetten ze de initiatieven op waarover je
hier verder kan lezen.

9
GENOMINEERD PRIJS VAN
HET VRIJWILLIGERSWERK
Met de Prijs voor het Vrijwilligerswerk willen ‘de Ver-
enigde Verenigingen’ en de Vlaamse Gemeenschap
vernieuwende, opvallende of inspirerende vrijwilligers-
werkingen in verenigingen en projecten belonen. Zo
willen ze de dynamiek die vrijwilligers in een organisa-
tie of project brengen promoten en ondersteunen.
De vrijwilligers van de campagne ‘Deurne fietst!’ wer-
den in 2014 genomineerd www.prijsvrijwilligers-
werk.be. Ze wonnen de hoofdprijs niet maar werden
wel in de bloemen gezet.
De aanpak ‘op de wijze van Samenlevingsopbouw’
omvat volgende elementen:
·· Maatschappelijk kwetsbare mensen staan centraal
= betaalbaar en haalbaar voor mensen met een beperkt
budget en veel kopzorgen.
·· Eigen talenten worden ingezet
= ideeën, tijd en goesting van gewone mensen die willen
meewerken.
·· Samenwerking met bestaande diensten en organisaties
= niets doen wat iemand anders al doet.
·· Met oog op duurzame verandering
= hoe kan dit blijven bestaan en ingebed worden in de wijk?
·· Verdelen van verantwoordelijkheden en lasten
= wat kunnen bewoners zelf en wat moeten organisaties of
politiek oppakken?
Op het podium bij de uitreiking van de ‘prijs
van het vrijwilligerswerk’.

10
FIETSEN STIMULEREN VOOR MENSEN DIE
HET MOEILIJK HEBBEN IN EEN NOTENDOP
1
‘Fietsen stimuleren’
op maat van jouw
omgeving.
11
2
Mensen leren
fietsen.
18
3
Zorg dat er
een fiets is.
20
4
Oefenkansen
bieden om te
‘durven’ fietsen.
33
7
Aandachtig blijven voor
de belangen van fietsers
met een klein budget en
veel kopzorgen.
53
6
Oplossingen zoeken
voor fietsparkeer-
problemen in huis.
50
5
Het herstellen
van fietsen mogelijk
maken.
41

11
1 WAT IS ER NODIG IN JOUW BUURT?
‘Fietsen stimuleren’ op maat van jouw omgeving
Waar en bij wie wil je fietsen stimuleren? Elke omgeving
is anders. Groepen mensen hebben andere verhalen.
Op sommige plaatsen is fietsen vanzelfsprekend, elders waag
je ermee je leven. Sommige mensen fietsen sinds hun vierde,
anderen hebben het nooit geleerd. Wie woont er in de stad,
het dorp of de wijk waar je mensen met een beperkt budget
wil aanzetten om te fietsen? Waarom fietsen ze nu niet?
Wat hebben ze nodig om te kunnen of willen fietsen? Welke
kansen liggen er? Wat willen mensen zelf?
Heel wat vragen die beantwoord moeten worden als je fietsen
wil stimuleren.
Maar hoe vind je nu een antwoord op die vragen?
De ervaringen uit de campagne Deurne Fietst van
Samenlevingsopbouw.
Een bevraging in de wijk Deurne-Noord
De opbouwwerkers en vrijwilligers waren reeds vertrouwd met
de wijk Deurne-Noord. Ze kennen de wijk goed en kennen heel
wat bewoners. Toch is het moeilijk om in te schatten wat nu de
belangrijkste redenen zijn voor bewoners om niet te fietsen.
Naast de knelpunten is het belangrijk om te weten welke ken-
nis en knowhow er is om aan oplossingen te werken. Doordat
je het bewoners vraagt is het mogelijk om prioriteiten te kie-
zen en hun kracht in te zetten. Samen met Mobiel 21 vzw p.7
maakt Samenlevingsopbouw een fiets-survey op. De enquête-
afname gaat door in de periode juni tot september 2013.
Met de resultaten van de bevraging organiseren ze focus-
groepen die acties opzetten om de pijnpunten aan te pakken.

12
Hoe?
In samenwerking met Mobiel 21 stelt Samenlevingsopbouw de
bevraging op. De focus ligt op drie hoofdvragen:
·· Waarom fietsen mensen in Deurne-Noord? En indien ze niet
fietsen, wat houdt hen tegen?
·· Hoe goed kennen mensen de bestaande huur- en onder-
houdsdiensten voor fietsen?
·· Wat zijn hun dromen rond fietsvoorzieningen?
Bijlage ‘Iedereen op de fiets?’ te downloaden op
www.samenlevingsopbouw.be
†† Wat wil jij te weten komen over fietsen in jouw wijk,
buurt, gemeente of stad?
Vóór vrijwilligers op pad gaan met de bevraging testen ze de
vragen uit bij een vijftal mensen. De bevraging gaat door op
verschillende plaatsen in de wijk Deurne-Noord waar mensen
zijn of samenkomen: speeltuin, bibliotheek, aan de schoolpoort,
in socio-culturele organisaties. Naast de papieren versie
zorgen ze ervoor dat je de bevraging ook met de computer kan
invullen. De bevraging wordt gemaild naar vrijwilligers in de
wijk. De digitale bevraging staat op drukbezochte websites in
de wijk zoals de site van het district Deurne.
†† Wat zijn plaatsen op jouw terrein waar je mensen kan
bevragen over fietsen?
†† Op welke fora kan je een digitale bevraging plaatsen?
†† Welke groepen kan je de bevraging mailen?

13
De resultaten van de bevraging staan in het dossier
‘Vervoersarmoede vandaag – De rol van mobiliteit
in de sociale uitsluiting van mensen in armoede in
Vlaanderen.’ van Mobiel 21 vzw. www.mobiel21.be
De resultaten uit Deurne-Noord lees je vanaf
pagina 29.
De resultaten stellen Samenlevingsopbouw en Mobiel 21 voor
aan de lokale politici die bevoegd zijn voor mobiliteit (in dit
geval de districtsraad van het district Deurne). Alle mensen die
de vragen van de enquête beantwoorden worden uitgenodigd
om mee te doen aan focusgroepen. In Deurne gaan er vier
focusgroepen door. Twee over het stallen van fietsen en twee
rond het aankopen van fietsen. Op de vier focusgroepen zijn er
telkens tussen de 15 en de 25 mensen.
Op basis van het gesprek met lokale politici en de focusgroepen
werken ze acties uit.
De uitgewerkte acties worden in deze publicatie verder om-
schreven waaronder een tweedehandsfietsenbeurs p.21 en
een buurtfietsatelier p.42.
Lessen?
1. Een goede planning.
Het heeft geen zin om ‘de zoveelste bevraging’ te doen
waar mensen niets meer over horen. Een strakke timing
voor bevraging, verwerking en terugkoppeling is belangrijk.
Zeker als je mensen wil stimuleren om mee te werken.
2. Veel informatie, maar je moet ze kunnen verwerken.
Een enquête is pas zinvol als iemand of een organisatie die
informatie kan verwerken. In Deurne-Noord is de samen-
werking met Mobiel 21 heel belangrijk. Opbouwwerkers en
vrijwilligers hebben te weinig tijd en knowhow om zelf de
hele bevraging te verwerken.
3. Bekwame mensen op pad sturen om te bevragen.
In Deurne-Noord werkt Samenlevingsopbouw met vrijwil-
ligers. Dit is belangrijk omdat vrijwilligers de wijk kennen
en als ambassadeurs over de fietscampagne vertellen. De
vrijwilligers die mensen bevragen doen meer dan vragen
stellen. Ze leren mensen kennen en maken verbinding met
hen, de fietscampagne en de wijk.

14
De bekwaamste interviewers …
1. spreken mensen die ze niet kennen vlot aan
2. kunnen mensen geruststellen
3. luisteren goed
4. stellen open vragen die mensen aanzetten om meer te
vertellen
5. horen ook andere interessante dingen die mensen te
vertellen hebben(bijvoorbeeld goed kunnen breien)
6. kennen de wijk goed en kunnen mensen daarover
informeren (bijvoorbeeld iemand die goed kan breien
stimuleren om eens naar de plaatselijke breiclub te
gaan)
7. maken vlot een overgang tussen ‘bevragen’ en ‘sti-
muleren om echt mee te doen’. Ze nodigen mensen uit
om de resultaten te komen beluisteren. Ze horen hun
talenten en nodigen hen uit om daar iets mee te doen
in de campagne.
8. formuleren de vragen eenvoudig op verschillende ma-
nieren en begrijpen vlot mensen met beperkte kennis
van het Nederlands
9. kunnen de bevraagde bekijken vanuit zijn
verschillende rollen: als ouder, als fietser,
als gepensioneerde, als partner,…
Bekwame interviewers kunnen mensen vanuit
die verschillende invalshoeken vragen stellen.
10. gaan achter enquêtes aan wanneer iemand
beloofde om ze zelf schriftelijk in te vullen

15
4. Gebruik maken van de omgeving.
In Deurne-Noord benut Samenlevingsopbouw maximaal
de omgeving om zoveel mogelijk mensen aan het woord te
laten: plaatsen waar mensen samenkomen, vertrouwens-
relaties die andere organisaties hebben met bewoners van
de wijk, huis aan huis aanbellen, digitale fora waar veel
reactie op komt uit de wijk, …
5. Focusgroepen waarvoor je terugkomt.
Een focusgroep kan een saaie bedoening zijn waarin je
overdonderd wordt met presentaties vol cijfers en grafie-
ken. Of je kan op een ‘warme plek’ komen met het goede
evenwicht tussen informatie en gezelligheid.
De begeleiders van de focusgroepen spelen daarin een
belangrijke rol. Ze beschikken liefst over:
·· sociale competenties:
Ze brengen een verhaal eenvoudig en helder.
Ze staan stil bij het verhaal van mensen. Ze zorgen voor
een thuisgevoel. Ze peilen naar de interesses
en alledaagse bezigheden van mensen om ze daarop
aan te spreken voor acties.
·· observatieve competenties:
Ze spreken mensen aan op hun verschillende
rollen: als ouder, als partner, als fietser, als autobe-
stuurder,…
·· correctieve competenties:
Ze grijpen in waar het nodig is bij verwijten of conflic-
ten.

16
De partners voor de bevraging
·· vrijwilligers
·· Fietsschool p.18
·· district Deurne www.antwerpen.be
·· Mobiel 21 www.mobiel21.be
·· socio-culturele verenigingen in de wijk, zoals een lokale ver-
eniging waar armen het woord nemen, een OCMW diensten-
centrum of een lokale voedselbedeling
Wat kunnen beleidsmakers doen?
Elke politicus die fietsen wil stimuleren kan er vanuit gaan dat
bewoners eigen noden kennen, kennis hebben over hun wijk,
andere buurtbewoners kennen en over nuttige competenties
beschikken. Het loont zeker de moeite om die kennis en com-
petenties te benutten. Het investeren in haalbare participatie-
processen is waardevol. De bereidheid van
bewoners om daarna in acties mee te investeren is groot.
Verder lezen …
Sinds 2012 werkt Mobiel 21 samen met het Netwerk tegen
Armoede aan een betere mobiliteit voor mensen in armoede.
Het actieprogramma Mobikansen zoekt samen met mensen
in armoede naar oplossingen om mensen in armoede
letterlijk en figuurlijk beter op weg te zetten. In 5 demon-
stratieprojecten, in Brugge, Erpe-Mere & Aalst, Zarren,
Houthalen-Helchteren en Deurne, stond mobiliteit een jaar
centraal. Ze wisselden ervaringen uit, spraken met beleids-
makers en legden contacten met nieuwe partners. Maar
bovenal gingen ze samen op pad en testten ze concrete
oplossingen uit.
In 2014 kwam het thema van vervoersarmoede opnieuw in
de schijnwerpers tijdens de campagne Armoede (op den)
buiten van Welzijnszorg. Het gebrek aan mobiliteit, in het
bijzonder op het platteland, bleek voor velen een dagelijks
obstakel. De verzuchting ‘ik geraak er niet’ klonk steeds
luider: een duidelijk signaal waarvoor Mobiel 21, Welzijns-
schakels en het Netwerk tegen Armoede graag de krachten
bundelden. De campagne ‘ikgeraakerniet’ werd gelanceerd
met als doel de eis van mobiliteit als recht meer draagkracht
en bekendheid te geven.

17
De mensen van ‘Den Draai’ in Heist-op-den-Berg
verbeeldden de boodschap in een filmpje.
Filmpje: ‘Ik geraak er niet’ op www.ikgeraakerniet.be
Op dit moment zorgt de website van ‘ik geraak er niet’ voor
verbreding van het perspectief op vervoersarmoede door knel-
punten én ideeën van anderen te verzamelen.
www.ikgeraakerniet.be
Het resultaat van deze boeiende processen is een veelheid aan
ervaringen en ideeën. Rode draad is de boodschap dat mobi-
liteit een recht is en vaak een voorwaarde voor de uitvoering
van andere grondrechten. Vooral in tijden van besparingen.

18
2 NIET IEDEREEN LEERT ALS KIND FIETSEN
Mensen leren fietsen
We leven stilaan allemaal in superdiverse steden, wijken en
zelfs dorpen. Niet iedereen leerde fietsen als kind. Wie op
latere leeftijd moet leren fietsen doet dat met vallen en op-
staan. Maar mensen die als kind leerden fietsen en het daarna
nooit meer deden, durven soms de fiets niet meer op. Daarom
zijn goede fietslessen voor volwassenen een belangrijke factor
om het fietsen te stimuleren.
De ervaringen uit de campagne Deurne Fietst
van Samenlevingsopbouw.
In de campagne Deurne Fietst moeten opbouwwerkers en
vrijwilligers geen fietslessen organiseren. Daarvoor kunnen
ze samenwerken met de Antwerpse Fietsschool
www.antwerpen.be, een initiatief van de stad Antwerpen.
Een fietsschool
De Antwerpse Fietsschool wil alle Antwerpenaren leren
fietsen. Daarbij hebben ze specifieke aandacht voor werk-
zoekenden om hun mobiliteit te vergroten. Het aanbod
van de Fietsschool richt zich naar volwassenen en naar
jongeren uit het secundair onderwijs, die niet of niet goed
kunnen fietsen. In de Fietsschool leren deelnemers fietsen
en verbeteren ze hun de fietsbehendigheid. Daarnaast is er
ook veel aandacht voor verkeerseducatie. De vier modules
van de fietsschool zijn : leren fietsen, blijven fietsen, alles
over fietsen en fietsen in de stad. Een module kost twaalf
euro. Mensen met een beperkt inkomen (die een verhoogde
tegemoetkoming hebben van de mutualiteit) betalen slechts
vijf euro per module. Naast het open aanbod organiseert de
Fietsschool ‘Fietslessen op maat’. Organisaties en secundaire
scholen kloppen bij de Fietsschool aan met specifieke vra-
gen. In samenwerking met hen werken ze een programma
op maat uit. In de Fietsschool werken vier fietsmonitoren die
samen met vrijwilligers lesgeven.

19
†† Waar kunnen volwassenen uit jouw buurt leren fietsen?
†† Is er al zo’n initiatief?
†† Is er een sportclub die zo’n initiatief kan nemen? Wat
kan je zelf doen?
De Antwerpse Fietsschool in cijfers (2013)
·· 95 lessenreeksen
·· 624 volwassen deelnemers
·· 402 deelnemers uit scholen
·· 37% van de deelnemers heeft geen werk
·· 20% van de deelnemers stempelt
·· 17% van de deelnemers heeft werk
·· 17% van de deelnemers leeft van een leefloon
Deelnemers worden naar de Fietsschool doorverwezen door
onder andere het Onthaalbureau Inburgering Antwerpen,
door buurtwerking, door het OCMW, door Open school, door
VDAB en via andere deelnemers van de Fietsschool.
Contactgegevens
Fietsschool
Parkloods — Damplein 32 — 2060 Antwerpen
03 270 31 32
Fietsschool.buurtsport@stad.antwerpen.be
Verder lezen
De meest recente info over de Fietsschool
www.antwerpen.be

20
3 EEN FIETS IS DUUR
DAT PAST NIET IN ELK BUDGET
Bekijk het filmpje op www.samenlevingsopbouw.be
vijfhonderd euro. Een enorm bedrag voor mensen met een
beperkt inkomen. Er zijn erg veel tweedehandsfietsen te koop
op internetsites. Maar die fietsen worden niet altijd vlakbij
verkocht. Daar speelt de beperkte mobiliteit van mensen met
weinig geld een rol. Zo is de verplaatsing tussen Deurne-Noord
en steden in de rand rond Antwerpen om een fiets te kopen
voor velen niet mogelijk. Om een tweedehandsfiets te kopen
moet je een goede van een slechte fiets kunnen scheiden.
Waar let je op bij de aankoop? Kringwinkels verkopen fietsen
die in orde zijn, maar ze hebben een beperkt aanbod en daar
staat niet altijd de gepaste maat en prijs van fiets. Dus moet je
bijna elke dag binnenlopen. Niet alle steden en dorpen hebben
goede tweedehandsfietsenwinkels. Voor kinderen is het niet
vanzelfsprekend dat ze een fiets hebben. Kinderfietsen zijn
snel te klein en moeten dus regelmatig vervangen worden. Dit
is een dure zaak, zeker voor grote gezinnen.

Zorg dat er een fiets is
Leren fietsen is één ding, maar het aanschaffen van een fiets
is niet vanzelfsprekend voor iedereen. Een fiets kan je kopen
in een fietswinkel, maar het eenvoudigste model kost al snel

21
Een lokale tweedehands
fietsenmarkt
Fietsen die in kelders of garages staan
zonder dat ze nog gebruikt worden.
Mensen die fietsen zoeken maar er geen
kunnen betalen. Met Deurne Fietst
brengt Samenlevingsopbouw die twee
bij elkaar. In navolging van grote twee-
dehandsfietsenmarkten in steden als
Gent, Leuven en Antwerpen, testen ze
of zo’n lokale fietsenmarkt nog nieuwe
tweedehandsfietsen boven water kan
halen. Voor het district Deurne, met
meer dan 77.000 inwoners organiseert
buurtcentrum Dinamo in mei 2014 een
fietsenmarkt. Meer dan honderd fietsen
veranderen van eigenaar.
De ervaringen uit de campagne
Deurne Fietst van Samenlevings-
opbouw.
Met Deurne Fietst neemt Samenle-
vingsopbouw verschillende initiatieven
om een fiets betaalbaar te maken voor
mensen in de wijk. Zo leent buurt-
centrum Dinamo 6 fietsen uit aan
mensen uit de wijk. De fietsen kregen
ze van mensen uit de buurt, ze worden
onderhouden door vrijwilligers. Zo kan
je in buurtcentrum Dinamo een tandem
en een bakfiets lenen voor €1. Naast
de gewone fietsuitleen organiseren
opbouwwerkers en vrijwilligers twee
andere initiatieven: een lokale twee-
dehandsfietsenmarkt p.21 en ‘A’pen
op wieltjes’ p.29, uitleenfietsen voor
kinderen.
“Mijn dochter heeft haar
fiets die ze op de
tweedehandsfietsenmarkt
kocht, knalgroen geverfd.
Zo kunnen ze hem niet
pikken. Zonder die fiets
had ze haar vakantiewerk
niet kunnen doen. Een
nieuwe fiets kopen is te
duur, zeker als je maar
een leefloon hebt.” Simonne

22
Hoe?
Vrijwilligers organiseren de dag
Opbouwwerkers en vrijwilligers zoeken een ploeg vrijwilligers
die mee de tweedehandsfietsenmarkt willen organiseren. De
vrijwilligers die aan de slag gaan zijn een bonte mix van men-
sen: mensen die graag fietsen, mensen die niet graag fietsen
maar graag organiseren, mensen die nog nooit iets georga-
niseerd hebben maar hun Nederlands willen oefenen of die
voor de gezelligheid willen meewerken. Alle vrijwilligers weten
goed waarom ze een tweedehandsfietsenmarkt organiseren.
Niet voor de winst. Wel om mensen met een beperkt budget
een mogelijkheid te bieden om een fiets te kopen.
Fietsen zoeken om te verkopen
Vrijwilligers gaan op zoek naar fietsen. Ze spreken mensen aan
die ze kennen. Ze versturen mails naar hun contacten en ze
doen oproep via Facebook. Met een affiche en flyer vragen ze
eigenaars om hun fiets te koop te stellen. De affiches en flyers
verspreiden ze bij stedelijke diensten, bibliotheek, diensten-
centra, fietswinkels,…
Wrakken herstellen ze zelf in het buurtfietsatelier p.42.
De markt bekendmaken
De tweedehandsfietsenmarkt maken ze bekend met flyers,
affiches en op Facebook.
De tweedehandsfietsenmarkt
In buurtcentrum Dinamo organiseren ze de markt op zaterdag.
Ze kiezen ervoor om de duur van de markt te beperken tot drie
uur. De markt gaat binnen door waardoor ze geen last heb-
ben van slecht weer. Mensen kiezen een fiets en betalen aan
de kassa. De fietsverkopers worden op het einde van de dag
uitbetaald.

Fietsen worden terug gebruikt door de
lokale tweedehandsfietsenmarkt.

24
Lessen?
1. Wat goed werkt om fietsen te vinden.
·· Goed op voorhand bekendmaken (3 à 4 maanden) dat je
fietsen zoekt om te verkopen. Mensen hebben dan de tijd
om te beslissen of een fiets boven te halen en in orde te
brengen.
·· Elke buurt kent wel een paar mensen die fietsen opknap-
pen, banden pompen of kleine herstellingen doen. Die
amateur fietsenmakers in de wijk verzamelen soms een
pak fietsen die in de weg staan, zonder dat ze er initiatief
rond nemen. Zoek ze!
·· Fietsen worden vaak niet meer gebruikt omdat ze stuk
zijn. Samen herstellen voor de fietsenmarkt werkt goed.
In Deurne-Noord hebben ze een buurtfietsatelier p.42
dit zorgde ervoor dat:
·· mensen door de aanwezigheid van een buurtfietsate-
lier al zelf wrakken uit kelders en tuinen halen om de
fiets terug gebruiksklaar te maken.
·· gekregen fietsen opgeknapt werden met tweede-
handsmateriaal en dat ze die zelf kunnen verkopen.
·· Tewerkstellingsinitiatieven rond fietsen en fietsenwin-
kels willen soms hun oude fietsen verkopen.
†† Wie uit jouw wijk of gemeente heeft misschien oude fiet-
sen staan? Waar gaan kinderen vragen om hun banden
te pompen? Wie doet kleine herstellingen? Ken je die
mensen?
2. Wat het makkelijker maakt om een fiets te verkopen.
Om fietsen op je markt te krijgen moet je mensen over-
tuigen om hun fiets te verkopen. Hoe kan je het voor hen
makkelijker maken om hun fiets te verkopen?
·· Je kan fietsen ophalen van mensen die wel hun fiets wil-
len verkopen maar ze niet op het verkooppunt krijgen.
·· Het is ideaal als de verkoper op de fietsmarkt zelf aanwe-
zig kan zijn. Als dat niet kan kunnen vrijwilligers de fiets
in het oog houden.
·· De aanwezige verkopers verzorg je op de fietsmarkt door
een goede catering.

25
3. Wat het makkelijker maakt om een fiets te kopen.
Veel mensen hebben geen ervaring met fietsen. Hoe kan je
kopers zo goed mogelijk helpen om een fiets te vinden die
ze nodig hebben en die past binnen hun budget?
·· De dag voor de verkoop kijken de handige vrijwilligers de
fietsen nog eens na. Ze hangen aan elke fiets een duide-
lijk fietspaspoort: wat zijn de goede eigenschappen en de
tekortkomingen van deze fiets? Zo is het duidelijk voor de
koper wat er nog moet gebeuren als hij deze fiets koopt.
·· Zorg dat er onafhankelijke fietskenners aanwezig zijn op
de markt. Zij kunnen mensen helpen bij hun aankoop.
·· Uittesten is belangrijk als je een fiets wil kopen. In buurt-
centrum Dinamo was er geen ruimte om een stukje te
fietsen en dat misten veel kopers.
·· Naast de fietsen is het interessant om voor kopers vol-
gende zaken aan te bieden:
·· een workshop: Hoe pomp ik mijn banden?
·· nieuwe fietspompen en fietssloten (liefst in samen-
werking met een lokale handelaar).
4. Omgaan met veel bezoekers.
De fietsenmarkt in Deurne was een groot succes. Andere
fietsenmarkten trekken soms grote aantallen bezoekers.
Volgende maatregelen zorgen ervoor dat alles voor ieder-
een ordelijk en rustig verloopt:
·· Zorg dat je locatie een gesloten geheel is dat je kan af-
schermen.
·· Maak een smalle weg naar de ingang (bijvoorbeeld met
nadarhekkens) waardoor mensen in rij kunnen wachten
voor de deuren opengaan.
·· Deel een kwartier voor het openen van de deuren volg-
nummers uit aan de wachtenden.
·· Als de plaats te klein is om iedereen tegelijkertijd binnen
te laten, laat je mensen best per tien binnen. Voor wach-
tenden kan je een informatie aanbod voorzien: bijvoor-
beeld informatie over de Fietsschool, de Fietsersbond of
het graveren van fietsen.
·· Laat mensen maximum twee fietsen per gezin kopen.
·· Je kan een tweede lading fietsen voorzien, zodat mensen
die later komen nog voldoende keuze hebben.

26
5. Een goed team vrijwillige organisatoren.
De tweedehandsfietsenmarkt van Deurne Fietst staat of valt
met een goede ploeg vrijwilligers die het geheel organiseren.
Ze volgen mee de doelstelling dat de markt georganiseerd
wordt om mensen met een beperkt budget de kans te geven
om een fiets te kopen. Ieder wordt ingezet volgens de eigen
talenten. De één zet graag koffie en wordt ingezet achter de
toog. Een ander heeft een ruime kennis over fietsen en hij
wordt ingezet bij de verkoop. Voor die verschillende talenten
zorg je dat er uiteenlopende deeltaken mogelijk zijn. Vrijwilli-
gers zijn betrokken van uitwerking tot evaluatie.
6. Misverstanden vermijden.
Aan alle kopers maakte Samenlevingsopbouw duidelijk dat de
organisatie niet verantwoordelijk is voor de staat van de fiet-
sen. De kopers ondertekenen een document waar dit op staat.
De organisatoren houden dit document Bijlage ‘Iedereen op
de fiets?’ te downloaden op www.samenlevingsopbouw.be bij. De
organisatie geeft kopers een document waarop staat dat ze
de fiets kochten op de tweedehandsfietsenmarkt (lees: dat
ze hem niet gestolen hebben). Dit is zowel voor gegraveerde
fietsen als niet-gegraveerde fietsen belangrijk.
De partners voor de tweedehandsfietsenmarkt
·· vrijwillige organisatoren
·· een fietsherstelatelier p.xx of een ander initiatief waar
mensen met beperkte middelen een fiets kunnen repareren.
·· Een organisatie die fietsen graveert.
·· Organisaties die zich bekend willen maken bij fietsers in
jouw buurt zoals de Fietsersbond en een jeugddienst.
†† Waar kunnen fietsen in jouw buurt hersteld worden?

Fietsen kunnen ook hersteld worden op
een lokaal repaircafé.

28
Beleidsmakers kunnen tweedehandsfietsenbeurzen stimule-
ren:
·· Steden en gemeenten beschikken vaak over gevonden en
fout geparkeerde en niet opgehaalde fietsen. Deze fietsen
kunnen opgeknapt worden en ter beschikking gesteld wor-
den voor een tweedehandsfietsenbeurs.
·· De fietsen stallen in afwachting van een beurs vraagt veel
ruimte. Steden en gemeenten kunnen opslagplaats voorzien
waar de opgeknapte fietsen verzameld kunnen worden.
·· Steden en gemeenten kunnen fietsbeurzen ondersteunen
met logistieke en financiële ondersteuning.
·· Steden en gemeenten die het fietsen willen stimuleren kun-
nen nadenken hoe ze fietsen voor mensen met een beperkt
inkomen mogelijk kunnen maken door creatieve systemen
zoals deelfietsen of een fietscheque.
Verder lezen…
Een draaiboek voor een tweedehandsfietsenverkoop
waar Deurne Fietst inspiratie uit haalde.
www.belgerinkel.be
EEN DROOM : VELOTOPIA
Eind 2014 ontstaat een nieuw idee bij Samenlevingsop-
bouw Antwerpen stad vzw, de Fietsersbond van Deurne
p.53 en het district Deurne. Ze dromen van Velotopia.
Een droom die ze lokaal willen uitproberen om dan te
verspreiden in Vlaanderen. Het concept is simpel : samen
meer fietsen uitlenen aan mensen met een beperkt
budget. Je zoekt organisaties die naast hun gewone
dienstverlening 5 fietsen willen uitlenen aan mensen in
de buurt. Diensten waar veel mensen komen: een biblio-
theek, een districts- of gemeentehuis, een jeugddienst,
een buurtwerk. Vrijwilligers kunnen het project steunen
door fietsen te herstellen of de uitleendienst te beman-
nen. Mensen met een laag inkomen maken niet alleen
gebruik van het systeem. Ze denken mee na over de
uitbouw. Ze geven suggesties en werken concreet mee.
De 3 partners dienden voor deze droom een subsidie-
dossier in bij Mobiel Vlaanderen. Het is niet weerhouden.
Velotopia zit voorlopig in de koelkast. Misschien iets om
uit te proberen in jouw gemeente?

29
A’pen op Wieltjes
Een kinderfiets is leuk en handig. Maar kinderfietsen zijn duur,
vragen onderhoud en worden snel te klein. Als je krap bij kas
zit, kan dit een reden zijn om geen kinderfiets te kopen. Dat is
jammer, want daardoor krijgen niet alle kinderen de kans om
te fietsen. En jong geleerd is oud gedaan. A’pen op Wieltjes
brengt verandering:
·· Elk kind moet de kans krijgen om te (leren) fietsen.
·· Als je een fiets doorgeeft, verminder je de afvalberg.
A’pen op Wieltjes zamelt oude kinderfietsen in om ze uit te
lenen aan andere gezinnen. Eens de fiets te klein is, wordt de
fiets teruggebracht en neem je een groter model mee. De vor-
mingsinstelling Vormingplus Antwerpen neemt het initiatief.
Met Deurne Fietst springt Samenlevingsopbouw mee op de kar.
Hoe?
Kinderfietsen verzamelen
Medewerkers en vrijwilliger van Vormingplus Antwerpen en
Samenlevingsopbouw zoeken (gratis) kinderfietsen. Ze doen
een oproep via de lokale televisie, lokale radio en sociale
media. Ze werken samen met plaatselijke fietshandelaars. De
kinderfietsen kunnen binnengebracht worden bij die han-
delaars. Zo komen er snel veel fietsen binnen.
Kinderfietsen rijklaar maken
A’pen op Wieltjes werkt samen met de opleiding fietsher-
steller www.syntra-ab.be. Zij hebben een module ‘kinder-
fietsen’. Zij kijken alle kinderfietsen in de les na en voeren
reparaties uit. De onkosten komen op de rekening van A’pen
op wieltjes. De vrijwilligers van het buurtfietsatelier p.42
herstellen fietsen.
Het systeem
Bij A’pen op Wieltjes leen je één of meerdere fietsen voor
je kinderen. Je betaalt een eenmalige waarborg en jaarlijks
lidgeld per fiets. Als je een eigen fiets inbrengt, krijg je kor-
ting. Je ruilt de fiets voor een groter exemplaar indien nodig.
Als lid kan je deelnemen aan workshops zoals: ‘Leer uw kind
fietsen’, ‘Fietsen herstellen’ en ‘Veilig in het verkeer’.
Voor wie?
Iedereen met kinderen die jonger zijn dan 12 jaar kan kin-
derfietsen lenen. Het inkomen van de ouders is voor A’pen
op Wieltjes niet belangrijk. Mensen met een laag inkomen
krijgen korting.

30
Hoeveel kost het?
Een gezin met 3 kinderen betaalt bij A’pen op Wieltjes het vol-
gende om 3 fietsen op maat van hun kinderen te lenen:
Lidgeld: 24+5+5 = € 34
Waarborg: 50+5+5 = € 60
• 2015: € 94 voor 3 fietsen (€ 34 lidgeld + € 60 waarborg)
• 2016: € 34 voor 3 fietsen (alleen lidgeld)
• 2017: € 34 voor 3 fietsen (alleen lidgeld)
Breng je de fietsen terug en er is niets kapot?
Dan krijg je de waarborg helemaal terug.
Totaal voor 3 jaar: € 102 voor 3 fietsen
Gezinnen die een Verhoogde Tegemoetkoming krijgen van de
mutualiteit of in schuldbemiddeling zitten betalen minder.
Zij betalen €12 voor de eerste fiets en €3 voor elke bijkomende
fiets. Zij betalen €25 waarborg voor de eerste fiets en €5 waar-
borg voor elke bijkomende fiets.
Promotie
Om A’pen op Wieltjes bekend te maken starten ze met een
groot feest. Het feest wordt aangekondigd met flyers en affi-
ches in de wijk. Er zijn pannenkoeken, er is kindergrime, een
fietstaxi, een tekenwedstrijd met prijsuitreiking en de eerste
fietsen kunnen ontleend worden.
A’pen op Wieltjes heeft een eigen Facebookpagina.
www.facebook.com/apenopwieltjes
Lessen?
1. Een locatie om fietsen te stallen en aan te werken
Bij A’pen op Wieltjes kwamen snel veel kinderfietsen
binnen. Alle fietsen stallen was een probleem. Je kan best
op voorhand een locatie voorzien waar de fietsen staan en
waar je ze kan herstellen.
2. Alle kinderfietsen ophalen is onbegonnen werk
Elke fiets ophalen was onmogelijk. De samenwerking met
de lokale fietshandelaars was erg belangrijk. De ophaal
gebeurt zo pas als er meerdere fietsen zijn.

De vrijwilligers van het fietsatelier
brengen de kinderfietsen voor A’pen
op wieltjes in orde.
A’pen op Wieltjes organiseerde een
tekenwedstrijd en kreeg daarbij hulp
van lokale scholen.

32
3. Mond-tot-mondreclame werkt het best
A’pen op Wieltjes ging van start met een groot feest. Toch
raakten zo niet de meeste fietsen uitgeleend. De school is
een goede plaats om mond-tot-mondreclame te maken:
ouders aanspreken aan de schoolpoort of een paar en-
thousiaste leerkrachten die een navraag doen in hun klas
hoeveel van hun leerlingen een fiets hebben. De samen-
werking met leerkrachten uit scholen met veel kinderen
uit kansengroepen is erg succesvol. A’pen op Wieltjes leent
de kinderfietsen nu uit vanuit het plaatselijke Huis van het
Kind. Deze samenwerking moet nog geëvalueerd worden.
4. Meer dan een uitleendienst
In samenwerking met de Antwerpse Fietsschool organiseert
A’pen op Wieltjes fietslessen voor kinderen. De uitleen-
dienst is de ideale manier om fietstochten of fietsrepara-
tieworkshops te organiseren. De combinatie zorgt ervoor
dat de klanten van de fietsuitleen meer mensen leren
kennen en zelfredzamer worden op de fiets.
5. Een lokale en een stedelijke partner versterken elkaar
Door met Vormingplus Antwerpen samen te werken kan
Deurne Fietst een lokaal experiment verspreiden in de hele
stad.
†† Zijn er in jouw wijk veel kinderen?
†† Hoeveel kinderen hebben een eigen fiets?
†† Is een fietsuitleendienst voor kinderen een mogelijke
oplossing?
De partners voor A’pen op Wieltjes?
·· Vormingplus Antwerpen www.VORMINGPLUSANTWERPEN.be
·· buurtfietsatelier p.42
·· vrijwilligers
Lokale beleidsmakers kunnen een uitleendienst voor stimuleren:
·· Goede partners zoeken die dit kunnen en willen opzetten.
·· Ruimte voorzien waar de fietsen onderdak kunnen krijgen.
·· Ondersteuning van de promotie via de stedelijke of gemeen-
telijke kanalen.
·· Een startsubsidie voorzien om de fietsen rijklaar te maken en
promotie te maken (folders, affiches of fietshesjes met logo)
Verder lezen…

A’pen op Wieltjes haalde de inspiratie uit het Gentse
Op Wielekes http://opwielekes.be

33
4 HET VERKEER IS EEN ROETSJBAAN.
DAAR FIETS JE NIET ZOMAAR IN.
Oefenkansen bieden om te durven fietsen.
En dan kan je fietsen. Je blijft overeind, soms nog wat wan-
kel maar tussen de kegels lukt het wel. Met je fietsklas durf je
de weg op. Maar alleen? Het is niet omdat je kan fietsen, dat
je alleen durft fietsen in het verkeer. Auto’s, andere fietsers,
voetgangers,… het is veel om rekening mee te houden als je
nog wankel bent. Sommige volwassenen stoppen na de lessen
met fietsen. Ze zijn bang om te fietsen in het verkeer. Ze heb-
ben nood aan oefenmomenten, liefst met een ervaren fietser.
Iemand die hen voorbij de angst trekt. Iemand die handige tips
geeft of routes mee uitzoekt. Iemand die gewoon achter, voor
of naast je fietst tot je het gewoon bent.

34
Samenlevingsopbouw.
Fietsvriendinnen: fietsduo’s die samen op pad gaan
Met Deurne Fietst brengt Samenlevingsopbouw ervaren fiet-
sers en beginnende fietsers samen. Duo’s die samen fietsen
om fietsvaardigheden verder te ontwikkelen en vooral niet te
stoppen met fietsen. Samenlevingsopbouw haalt zijn inspira-
tie bij de Fietsvriendinnen www.mobiel21.be van Mobiel 21 in
Leuven en aangezien het in Deurne in eerste instantie vooral
om vrouwen gaat, krijgen ze de naam Fietsvriendinnen mee.
Tussen 2010 en 2014 bracht Samenlevingsopbouw 50 duo’s
samen die minstens 10 keer tot 1 jaar samen fietsten.
Fietsvriendinnen zijn aanvullend op de Fietsschool p.18.
Beginnende fietsers oefenen met iemand hun eigen routes:
naar school, werk, vrijwilligerswerk, park,… Als je niet in de
Fietsschool raakt doordat de lessen niet passen, kan je met
Fietsvriendinnen oefenen. Fietsvriendinnen is een oefenplaats
op maat van de behoeften van de beginnende fietser.
Hoe?
Ervaren en beginnende fietsers vinden.
De opbouwwerkers van Samenlevingsopbouw gaan actief op
zoek naar fietsers. De beginnende fietsers zijn makkelijk te
vinden door de samenwerking met de Fietsschool p.18. De
ervaren fietsers, die mensen mee op sleeptouw willen nemen,
vinden ze met flyers en mond-tot-mondreclame. Ze maken
promotie in vrouwenverenigingen (zoals Femma of Viva), op
evenementen waar veel fietsers samenkomen (zoals activitei-
ten van het Antwerpse Ecohuis) en op publieke plaatsen waar
mensen naartoe fietsen (zoals scholen of de bibliotheek).

35
Koppelen van duo’s.
De duo’s vormen zich op groepsbijeenkomsten in buurtcen-
trum Dinamo. De opbouwwerkers van Samenlevingsopbouw
nodigen alle geïnteresseerden uit. Op de bijeenkomst krijgt
iedereen informatie wat het betekent om een Fietsvriendin
te worden. Je verwittigt als je niet kan. Je neemt deel aan
groepsbijeenkomsten. Aan beginnende fietser vragen ze hoe
goed ze kunnen fietsen, wat ze willen leren en of ze zelf een
fiets hebben. Ook ervaren fietsers vertellen wat ze graag wil-
len doen. Beginnende en ervaren fietsers bepalen zelf de duur
en de frequentie van hun fietstochten. Ze maken zelf afspra-
ken waar en wanneer ze gaan fietsen. Ze wisselen telefoon-
nummers uit zodat ze elkaar kunnen contacteren.
Ervaringen tussen duo’s uitwisselen
De duo’s komen op regelmatige basis in groep samen. De
groepssamenkomsten zijn een mix van ervaringsuitwisseling,
gezelligheid en leren. Zo gaat er een bijeenkomst door rond
verkeersregels en krijgen ze een vorming over het herstellen
van fietsen. Het werkjaar van een duo sluiten ze af met een
gezamenlijke fietstocht naar een leuk evenement in de stad.
DUOWERKT! TWEE IS GEZELSCHAP
De ervaringen van duowerkingen bundelen. Wat is het
geheim van een goed duo? Wanneer werkt een duo?
Wanneer haken mensen af?
Duowerkt! biedt een platform aan organisaties in
Vlaanderen die duo’s van mensen samenbrengen. De
huidige partners van Duowerkt! zijn Buddywerking
Vlaanderen, Demos, Armen Tekort, Recht-Op, Samenle-
vingsopbouw Antwerpen stad.
Duowerkingen kunnen verschillen.
Met wie ze werken verschilt: daklozen, mensen met een
psychische kwetsbaarheid, werkzoekenden, mensen in
armoede, mensen met een migratieverleden, anders-
taligen, mensen met gezondheidsproblemen, mensen
met een verstandelijke beperking. ▶

36
Het thema verschilt: gezelschap bieden, samen op
culturele uitstap, samen aan de slag als vrijwilliger,
Nederlands oefenen, samen sporten.
De initiatiefnemers verschillen: overheid of privé,
professionelen of vrijwilligers.
De schaal van werken kan verschillen: van tien tot
honderden duo’s.
Maar de manier van werken is dezelfde. De formule
is simpel: iemand in een maatschappelijk kwetsbare
positie komt op regelmatige basis samen met iemand
die niet maatschappelijk kwetsbaar is.
Duowerkt! inspireert bestaande en nieuwe initiatie-
ven door het delen van kennis en ervaringen.
Duowerkt! is partner in het onderzoek ‘De kracht van
duowerkingen in Vlaanderen onderzocht’ van Bea
Van Robaeys en Vicky Lyssens-Danneboom (Dienst
Onderzoek en Maatschappelijke Dienstverlening van
de Karel de Grote-Hogeschool – looptijd 2016-2017).
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad ontwikkelde
de voorbije jaren (alleen of in samenwerking met
partners) de projecten Een paar apart (opgenomen in
de werking van Recht-Op), Tweespraak, Mix & Match
(opgenomen in de werking van Servicepunt Vrijwilli-
gers van de stad Antwerpen), Werkspraak.
Meer lezen:
www.duowerkt.be
www.samenlevingsopbouw.be/antwerpenstad
▶

37
Lessen?
1. Niet enkel vriendinnen
Waarom geen duo’s met mannen? De naam Fietsvrien-
dinnen legt te hard de focus op vrouwen. Je kan rekening
houden met de voorkeur van de mensen die leren fietsen.
Willen zij een fietsvriend of een fietsvriendin?
2. Duo’s bijeenhouden is niet eenvoudig
Met Deurne Fietst stelt Samenlevingsopbouw vast dat
‘willen fietsen’ niet altijd leidt tot ‘effectief fietsen’. Zowel
de ervaren fietsers als de beginnende fietsers hebben vaak
andere zaken aan hun hoofd die voorrang hebben op het
fietsen. Zorgen over de kinderen, ziekte, geldproblemen,
geen werk vinden, het zijn allemaal redenen om de fiets
even aan de kant de schuiven. Dit zorgt ervoor dat fiets-
afspraken soms niet doorgaan. Als de duo’s van verschil-
lende herkomst zijn en/of verschillende sociale klasse kan
dit vooroordelen bevestigen en ontkrachten. Het is voor
mensen die niet in armoede leven soms moeilijk om be-
paalde zaken te begrijpen. Iemand die de duo’s opvolgt en
begeleidt is daarom erg belangrijk.
3. Een goede begeleider van de duo’s is belangrijk*
In een superdiverse stad, een superdiverse wijk kunnen
ervaren en beginnende fietsers op een aantal vlakken van
elkaar verschillen. Een goede begeleider leidt alles in banen
waarin uitwisseling en gesprek mogelijk is. Maar wat moet
een goede begeleider dan kunnen?
·· Een goede begeleider trapt zelf niet in vooroordelen.
Je denkt dat je open staat voor iedereen. Je hebt geen
vooroordelen. Je hebt een vragende houding tegenover
elke nieuwe persoon. En dan vraag je aan een vrouw met
hoofddoek of ze al een ervaren fietser gevonden heeft.
En blijkt de vrouw met hoofddoek de ervaren fietser te
zijn die iemand wil begeleiden. Of, je gaat er van uit dat
iemand met een beperking, die met een driewieler rijdt,
geen ervaren fietser is. Pas als je de blanke vrouw met
Antwerps accent aanspreekt als ervaren fietser en niet
als beginnende fietser, besef je het. Je trapt pas niet in
vooroordelen als je, je eigen vooroordelen kent . Zonder
extra aandacht loop je er zelf voortdurend in.
• Geïnspireerd door Alledaagse gemeenschap: effecten & criteria. Een interne tekst van
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw door antropologe Ruth Soenen in samenwerking
met LOCUS vzw & buurtcentrum Dinamo, augustus 2013.

38
·· Een goede begeleider is een sociale duizendpoot.
Mensen aan elkaar voorstellen, een positief woordje,
een kort telefoontje na een afspraak. Het lijkt allemaal
vanzelfsprekend maar het wordt snel vergeten. Sociaal
vaardige begeleiders in Deurne geven duo’s een straten-
kaart met mogelijke fietsuitstappen mee. Ze onthouden
de tips van duo’s en geven de tips door aan andere duo’s.
·· Een goede begeleider ziet alles en komt tussen wanneer
nodig.
Niet iedereen komt een moeilijkheid vertellen. Een goede
begeleider kijkt en luistert goed. Hij checkt of hij situaties
goed begrijpt, of zijn interpretatie klopt. Een goede be-
geleider durft iets te zeggen wanneer dingen mislopen.
·· Een goede begeleider is een makelaar.
‘Twee mensen met kinderen van dezelfde leeftijd’, ‘in
dezelfde straat wonen’, ‘graag breien’. Het kunnen kleine
dingen waardoor mensen elkaar vinden. Een goede
begeleider hoort en ziet de raakpunten. Hij kan mensen
op gemeenschappelijke punten bij elkaar brengen zonder
elkaars privacy te schenden.
·· Een goede begeleider kan lossen.
Fietsvriendinnen moet geen boezemvriendinnen wor-
den. Een goede begeleider checkt of het duo tevreden is.
Een goede begeleider bepaalt niet zelf hoe een duo moet
lopen.
4. Genoeg tijd
Een duo-werking start je best niet als je geen tijd hebt om
duo’s te zoeken en te begeleiden.
5. Fietsen uitlenen is een meerwaarde
Niet iedereen die leerde fietsen heeft al een fiets. Een
fiets ter beschikking stellen van beginnende fietsers zorgt
ervoor dat mensen sneller de stap zetten.
De partners voor de fietsvriendinnen
·· vrijwilligers
·· een Fietsschool p.18 of een andere organisatie die fietsles-
sen organiseert

39
Fietsen stimuleer je niet enkel met goede fietspaden. Lokale
besturen kunnen investeren in hun inwoners. Lessen en erva-
ring opdoen is de ideale mix om mensen in jouw buurt samen
op de fiets te krijgen.
In de campagne Deurne Fietst is de Antwerpse Fietsschool van
onschatbare waarde. De Fietsschool zorgt ervoor dat er heel
wat mensen leren fietsen. De verschillende modules zijn be-
langrijk: ‘leren fietsen’, ‘blijven fietsen’, ‘alles over fietsen’ en
‘fietsen in de stad’. Voor elke gemeente is het interessant om
te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om te leren fietsen.
Kan de sportdienst, een lokale sportclub of vereniging daar een
rol in spelen?
De Fietsvriendinnen is een goed aanvulling op lessen. Het
brengt mensen bij elkaar en zorgt ervoor dat mensen zelf-
vertrouwen opbouwen om effectief te fietsen. Beleidsma-
kers kunnen fietslessen en duo-projecten stimuleren in hun
gemeente door dit soort initiatieven financieel en logistiek te
ondersteunen.
Het fietsen heeft een
verandering in mijn dagelijks
bestaan betekend.
Een uitbreiding van mijn
actieradius, heropbouwen van
een conditie die ik verloren
waande, verwezenlijking van
zaken waarvan ik dacht dat ze
niet voor mij weggelegd waren
en zoveel meer. M. Noyen

40
verder lezen…
S.R.Wolters, helpt de fiets allochtone vrouwen vooruit?, 2011

Fietsschool Antwerpen www.antwerpen.be
Op de website van mobiel 21 vind je meer informatie
over fietsvriendinnen. www.mobiel21.be
Fietsvriendinnen brengt ervaren fietsers en beginnende fietsers samen.

41
5 NIET ELKE FIETSER IS EVEN HANDIG.
Herstellen van fietsen mogelijk maken
Met een eigen fiets, mag de fiets niet stuk gaan. Eens kapot
wordt een fiets vaak aan de kant gezet en stoppen mensen
met fietsen. Fietsen repareren kost geld. Niet iedereen kan een
herstelling bij de fietsenmaker betalen. Om te voorkomen dat
een fiets stuk gaat moet een fiets onderhouden worden. Zon-
der materiaal, kennis en ervaring slaagt iemand er niet in om
het onderhoud en de herstellingen zelf te doen. Vaak gaat het
over kleine, eenvoudige herstellingen die je wel zelf kan leren.

42
Samenlevingsopbouw.
Een buurtfietsatelier
De campagne Deurne Fietst van Samenlevingsopbouw kon zoe-
ken naar goedkope herstelplaatsen voor fietsen. Ze overwogen
om fietsenmakers van Deurne aan te sporen om een sociaal ta-
rief te hanteren. Het districtsbestuur zou een initiatief kunnen
opstarten (eventueel met sociale tewerkstelling) waar lokale
fietsen hersteld worden.
In Deurne kiezen ze ervoor om bewoners zelf materiaal, kennis
en ervaring te bieden in een buurtfietsatelier. Het buurtfiet-
satelier is een locatie in de wijk waar bewoners twee keer per
week terecht kunnen. Vrijwilligers helpen bewoners om een
herstelling zelf te doen. De vrijwilliger kijkt samen met de
bewoner wat het probleem is. Vervolgens doen ze de herstel-
ling samen. In het buurtfietsatelier is er materiaal beschikbaar
dat bewoners kunnen gebruiken. In het buurtfietsatelier leren
bewoners op een informele manier hoe ze hun fiets kunnen
onderhouden of herstellen.
Belangrijk, maar ook
ontzettend moeilijk is het
vertrekpunt. We willen men-
sen activeren zodat ze zelf
aan de slag gaan met hun
fiets. Dit is niet eenvoudig.
Het is gemakkelijker om het
zelf te doen, dan aan iemand
uit te leggen hoe het moet.
Maar het zelf doen gaat aan
de doelstelling voorbij. H.

43
Hoe?
Een concept uitwerken voor een buurtfietsatelier
Een buurtfietsatelier start je niet zomaar. Je werkt best eerst
een goed concept uit. Je kan volgende vragen beantwoorden.
Welke mensen wil je bereiken? Hoeveel mensen wil je berei-
ken? Hoe wil je werken in het buurtfietsatelier?
De geschikte vrijwilligers voor een buurtfietsatelier
Een buurtfietsatelier start je niet alleen. Verzamel een groep
vrijwilligers die samen een buurtfietsatelier willen uitbouwen.
Zorg dat je een mix aan capaciteiten in huis hebt. Niet iedereen
moet alles kunnen of kennen. Maar samen moet er voldoende
fietskennis aanwezig zijn. Daarnaast zijn er vrijwilligers nodig
die voor een warm onthaal zorgen.
De perfecte locatie voor een buurtfietsatelier
Zoek een goede locatie op een zichtbare en toegankelijke
plaats in het gebied waar je wil werken. In de ruimte moeten
er voldoende fietsen kunnen staan. Ook bij slecht en koud weer
werk je er aangenaam. Water, elektriciteit en eventueel een
toilet zijn extra troeven, als je kan kiezen.
Een goede inrichting van het buurtfietsatelier
Maak er een praktische, aangename en kleurrijke plek van zo-
dat het mensen aantrekt. In je buurtfietsatelier voorzie je best
3 functies: een werkbank met materiaal, een herstelplek waar
de fietsen kunnen staan of hangen en een wachtplaats (met
koffie en thee). Zowel het materiaal om je ruimte in te richten
als het materiaal om fietsen te herstellen kan je inzamelen in
de buurt.
Een buurtfietsatelier bekendmaken in een buurt
Onbekend is onbemind. Laat iedereen dus weten dat er een
buurtfietsatelier is in hun buurt. Je kan een aantrekkelijke flyer
maken waarin je uitlegt wat een buurtfietsatelier doet. Het is
belangrijk dat je mensen duidelijk maakt wat het verschil is
met een fietsenmaker: de manier van werken, soorten herstel-
lingen en de afspraken in het buurtfietsatelier. Een flyer kan
je verspreiden bij verschillende organisaties en winkels in de
wijk.

44
In Deurne startte het buurtfietsatelier met een grote, gezelli-
ge activiteit dat het atelier een feestelijk tintje gaf. Ze gingen
van start met een groot geboortefeest. Alle buren kregen een
uitnodiging met een geboortekaartje. Bezoekers kregen bij de
start doopsuiker.
Een buurtfietsatelier openhouden
Een buurtfietsatelier open je minstens één keer per week op
een vast moment. Het onthaal is belangrijk. Een vrijwilliger die
bewoners ontvangt, uitleg geeft over de werking, bijspringt in
moeilijke situaties of brandjes blust. Naast een vrijwilliger voor
het onthaal zijn er telkens voldoende vrijwilligers die fietsen
kunnen herstellen. De begeleiding van vrijwilligers vraagt vol-
doende tijd: regelmatig vrijwilligersvergadering organiseren,
individuele gesprekken met vrijwilligers, …
Voor mij gaat het er over
om buiten te komen en
sociale banden aan te
knopen. In het fiets-
atelier kan ik andere
mensen helpen om zelf
hun fiets te maken en
leer ik zelf andere
mensen kennen. H.

In het buurtfietsatelier samen
fietsen herstellen.

46
Kan je een buurtfietsatelier starten bij jou in de buurt?
†† Welk buurtfietsatelier willen jullie?
†† Waar vind je vrijwilligers voor het buurtfietsatelier?
†† Wat is een geschikte locatie?
†† Waarmee kan je het buurtfietsatelier inrichten?
Heb je voldoende materiaal?
†† Hoe ga je het buurtfietsatelier bekendmaken?
†† Wie en wanneer ga je het buurtfietsatelier
openhouden?
Lessen?
·· Het is duidelijk waarom we dit doen
Zorg ervoor dat de doelstellingen en de werkwijze van het
buurtfietsatelier voldoende duidelijk is. De vrijwilligers we-
ten dit en kunnen dit goed duidelijk maken aan de mensen
die langskomen met hun fiets.
·· Goede afspraken maken goede vrienden
De afspraken moeten voor alle vrijwilligers duidelijk zijn.
Iedereen volgt de afspraken op dezelfde manier. Hang de af-
spraken van het buurtfietsatelier zichtbaar op. Zo is het voor
vrijwilligers makkelijker om er naar te verwijzen.
·· Welke fietsreparaties zijn mogelijk?
·· Welke fietsreparaties worden doorverwezen naar de
fietsenmaker?
·· Vragen we een vergoeding?
Winst wil je misschien niet maken, maar een buurtfietsa-
telier heeft vaak kosten: de ruimte, nieuw materiaal,…
·· Wat doen we met oude fietsen die mensen weggeven?
In het buurtfietsatelier van Samenlevingsopbouw in
Deurne-Noord halen vrijwilligers oude fietsen uit elkaar.
De onderdelen die nog goed zijn, worden gebruikt bij
herstellingen. Met recyclagemateriaal druk je de kost-
prijs. Hergebruik is goed voor het milieu.

47
·· Bouw aan een geheugen voor je buurtfietsatelier
Wie komt er langs? Wat zijn de meest voorkomende herstel-
lingen? Hoe heeft iemand een probleem opgelost? Met een
logboek houden vrijwilligers bij wat het buurtfietsatelier
doet en leren ze van elkaar.
·· Een goede begeleider van het buurtfietsatelier
Heb je een professionele begeleider / sociaal werker nodig
in je buurtfietsatelier? Vrijwilligers alleen kunnen een goed
buurtfietsatelier draaiende houden. Om aandacht te hebben
voor iedereen, ook mensen die het moeilijk hebben is een
professionele medewerker een meerwaarde. Een buurtfiet-
satelier is in de eerste plaats een herstelplaats voor fietsen
maar het wordt een nieuwe ontmoetingsplaats voor een
aantal mensen. In Deurne Fietst van Samenlevingsopbouw is
er een opbouwwerker die het buurtfietsatelier opvolgt.
In het fietsatelier worden de
talenten van verschillende
mensen bijeen gelegd. Dit is
plezant. Hierdoor wordt het
fietsatelier iets concreets.
Ook het idee van recyclage
is belangrijk. Mensen
gooien van alles weg.
Wij hergebruiken alles. J.

48
Een professionele of een vrijwillige begeleider moet wel over
een aantal eigenschappen beschikken.*
·· Een goede begeleider is een sociale duizendpoot.
Een goede begeleider neemt mensen mee in het verhaal
van het buurtfietsatelier. Je begeleidt de vrijwilligers. Je
hebt aandacht voor de contacten tussen vrijwilligers en
mensen die hun fiets komen herstellen. Je geeft al eens
een complimentje.
·· Een goede begeleider ziet alles.
Je spreekt mensen aan op wie ze zijn en wat ze graag
doen. Bijvoorbeeld een deelnemer die fietstochten orga-
niseert vragen of hij dat niet wil doen voor het buurt-
fietsatelier. Iemand vragen of hij/zij wil komen naar een
fietsinfoavond.
·· Een goede begeleider komt tussen wanneer nodig.
Een goede begeleider laat dingen gebeuren. Maar wan-
neer er zaken misgaan is het belangrijk om in te grijpen
zodat iedereen er zich welkom blijft voelen, zeker men-
sen die het moeilijk hebben.
Zo heeft de wijk Deurne-Noord een superdiverse be-
volkingssamenstelling. Het buurtfietsatelier werd zo
snel een ontmoetingsplaats in de wijk. Deelnemers en
vrijwilligers kwamen in contact met mensen die op veel
vlakken van hen verschillen. Dit brengt ook conflicten
met zich mee. De opbouwwerker in het buurtfietsatelier
helpt deelnemers en vrijwilligers om hun visie open te
trekken. Moet dit echt zo? Kan ik het niet anders aanpak-
ken? Kan ik het standpunt van de ander begrijpen?
Als één van de partijen geen ruimte heeft voor dialoog,
kan een begeleider er voor zorgen dat er voldoende fy-
sieke ruimte is om elkaar te mijden.
·· Een goede begeleider is een makelaar.
Mensen onderling of mensen en activiteiten verbind je
aan elkaar. Zo kan je iemand die graag wil fietsen en de
omgeving niet kent, verbinden aan iemand die de omge-
ving heel goed kent.
·· Een goede begeleider kan lossen.
Soms is het belangrijk om los te laten: vrijwilligers los-
laten of het buurtfietsatelier doorgeven wanneer je een
goede partner vindt.* Geïnspireerd door Alledaagse gemeenschap: effecten & criteria. Een interne tekst van
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw door antropologe Ruth Soenen in samenwerking
met LOCUS vzw & buurtcentrum Dinamo, augustus 2013.

49
De partners voor een buurtfietsatelier
·· vrijwilligers
·· lokale fietsenmakers
·· buurtbewoners die materiaal voor een buurtfietsatelier
inzamelen
·· de stedelijke dienst Opsinjoren http://opsinjoren.be (meter
van het initiatief)
·· de Fietsersbond www.fietsersbond.be (peter van het initi-
atief)
·· de Fietsschool p.18 (mensen die leren fietsen krijgen info
over het buurtfietsatelier en mensen van het buurtfietsate-
lier verwijzen door naar de Fietsschool)
·· andere fietsreparatie-initiatieven zoals de fietskeuken
http://fietskeukenantwerpen.eu
Als beleidsmaker kan je deze initiatieven helpen door hen
zowel financieel als materieel te ondersteunen. Je kan hen een
locatie aanbieden voor het buurtfietsatelier, regelmatig verlo-
ren fietsen doneren en meehelpen bij het bekendmaken.
De mix van culturen die
samen een doel hebben en
zo tot elkaar komen. Zo leren
we van mekaar dat we geen
profiteurs, dieven of racis-
ten zijn. Het kweekt respect
voor elkaar en zorgt voor
een betere samenleving. Hoe
meer je weet over elkaar, hoe
minder vooroordelen je over
elkaar gaat hebben. A.

50
6 JE FIETS THUIS STALLEN.
DAT VRAAGT SOMS WAT CREATIVITEIT.
Oplossingen zoeken voor fietsparkeerproblemen in
huis.
Een klein huis zonder garage. Een appartement. Een smalle
gang waar je niet door kan. Een buggy die alle plaats neemt.
Veel gekochte fietsen moeten op straat staan. Fietsen slijten
en verdwijnen sneller omdat mensen ze niet binnen kunnen
stallen.
Samenlevingsopbouw.
Fietsen beschermd parkeren in onze buurt
De campagne Deurne Fietst van Samenlevingsopbouw verkent
samen met bewoners mogelijkheden om meer fietsen beter te
parkeren in de buurt.

51
Hoe?
Mensen samenbrengen
Breng mensen samen die de wijk kennen.
Alle voorzieningen om fietsen te parkeren in de wijk in kaart
brengen.
In de campagne Deurne Fietst duiden bewoners in kleine
groepen (10 personen) aan op de kaart van Deurne-Noord wat
de huidige parkeermogelijkheden zijn. Waar staat er al fiets-
straatmeubilair? Waar zijn er private buurtparkings voor auto’s
en fietsen?
Wat zijn de mogelijkheden?
Op de kaart duiden bewoners in een andere kleur mogelijk-
heden aan. Waar zijn er meer fietsstallingen wenselijk? Welke
panden kunnen omgevormd worden tot een buurtfietsen-
stalling www.antwerpen.be? Waar kan er een fietstrommel
komen? (Het Gemeentelijk Autonoom Parkeerbedrijf Antwer-
pen (GAPA) organiseert in Antwerpen buurtfietsenstallingen en
fietstrommels)
Een dossier
Op basis van de groepsgesprekken gaan bewoners foto’s ne-
men van de verzamelde informatie. Alle informatie en foto’s
verwerken ze in een dossier. Dit dossier wordt overgemaakt
aan de bevoegde schepen voor mobiliteit. Hij bespreekt dit me
de bevoegde diensten. In Antwerpen was dit het gemeentelijk
parkeerbedrijf.
Direct resultaat
De fietstrommel wordt geplaatst op een plaats die bewoners
zelf voorstelden.
Lessen?
·· Maak goede afspraken met de beleidsverantwoordelijke en
de bevoegde diensten. Zo is het op voorhand duidelijk wat
de marges zijn die politiek en diensten hebben.
·· Zorg voor actieve vergadering met bewoners waarin niet
alleen de praters maar ook de doeners aan hun trekken
komen.
·· Gebruik visuele ondersteuning zoals de kaart van de wijk of
stickers om dingen aan te duiden.

52
·· De begeleiding moet voldoende kennis hebben van de wijk.
·· De groepen zijn best niet groter zijn dan 10 mensen.
·· Zoeken goede partners.
·· Werk in nauw overleg met andere plaatselijke belangengroe-
pen zoals de Fietsersbond en de seniorenraad.
†† Kan iedereen in jouw wijk een fiets veilig stallen?
†† Welke oplossingen zijn er mogelijk als dat niet kan?
De partners om stallingsproblemen op te lossen
·· Mobiel 21 www.mobiel21.be of een andere organisatie die
met mobiliteit bezig is
·· buurtbewoners
·· de bevoegde beleidsinstantie (in de campagne Deurne Fietst
is dit het district Deurne)
Beleid kan zorgen voor
·· Voldoende buurtfietsstallingen of fietstrommels waar bewo-
ners hun fiets kunnen stallen voor een minimale bijdrage per
maand.

Buurtfietsenparking en fietstrommels van GAPA in
Antwerpen www.antwerpen.be
·· Oplijsten waar er in de gemeente private buurtparkings zijn
waar mensen met hun fiets terecht kunnen. Maar hier speelt
de vrije markt en is er geen sociaal tarief voor mensen met
minder geld.
·· Voldoende parkeerplaatsen voor fietsen zodat mensen hun
fiets veilig kunnen vastmaken. Parkeerplaatsen vragen een
goede opvolging. Sluikstort en achtergelaten fietswrakken
moeten regelmatig verwijderd worden.
verder lezen…

De publicatie ‘Fietsenstallingen in Vlaanderen en
Brussel. Goede praktijkvoorbeelden’ van de Fietsers-
bond in de recentste versie van 2013
www.fietsersbond.be

53
7 BEKWAME FIETSERS MET GOEDE FIETSEN
LOSSEN GEEN FIETSPROBLEMEN OP.
Aandachtig blijven voor de belangen van fietsers met
een klein budget en veel kopzorgen.
Niet elke gemeente heeft een belangengroep voor fietsers.
Voor een district als Deurne met meer dan 77.000 inwoners is
een aparte afdeling van de Fietsersbond geen overbodige luxe.
De Fietsersbond wordt vooral gelinkt met fietsinfrastructuur
zoals fietspaden en fietsstallingen. Maar een Fietsersbond kan
de belangen van alle fietsers verdedigen. Ook de fietsers met
een klein budget of een zwakke gezondheid.
Samenlevingsopbouw.
Een lokale afdeling van de Fietsersbond opstarten
Met een Fietsersbond kan je eigen activiteiten opzetten en
gezamenlijke belangen van fietsers verzamelen en verdedigen.
In de campagne Deurne Fietst werd een lokale afdeling van
de Fietsersbond opgericht voor Deurne. Ze organiseren mee
de tweedehandsfietsenmarkt p.21. Ze denken mee na over
Velotopia p.28. Ze volgen de grote infrastructuurwerken op
de wijk Deurne-Noord bedreigen zoals de uitbreiding van de
snelweg ter hoogte van de wijk. De lokale Fietserbond is een
goed aanspreekpunt voor het beleid rond fietsen.
Hoe?
·· Je kan een afdeling van de Fietsersbond opstarten of
aansluiten bij een bestaande Fietsersbond. Je kan bij de
Fietsersbond de coördinator lokale werking contacteren met
de vraag of je een lokale afdeling kan opstarten.
Coördinator locale werking Fietsersbond
www.fietsersbond.be

54
·· Ben je zelf een drijvende kracht die fietsen heel belangrijk
vindt? Ken je iemand die zo is? Een vrijwilliger van het buurt-
fietsatelier in Deurne en andere fietsinitiatieven speelde al
langer met het idee om een aparte afdeling op te richten
voor Deurne.
·· Om een groep te vormen organiseert de vrijwilliger samen
met Samenlevingsopbouw een infomoment. De districts-
schepen van mobiliteit komt er ook zijn beleid toelichten.
Door het eigen netwerk van de vrijwilliger en door een
beroep te doen op de mensen van de fietsinitiatieven in
buurtcentrum Dinamo (fietsvriendinnen p.34, buurt-
fietsatelier p.42, fietstochten, …) vormt hij een groep en
de Fietsersbond Deurne is geboren.
Lessen?
1. Een drijvende kracht die fietsen heel belangrijk vindt is
noodzakelijk.
2. De beste vrijwilligersploeg voor een Fietsersbond zijn men-
sen die elkaar aanvullen in talenten.
De partners om een lokale fietsersbond op te starten
Fietsersbond Vlaanderen (voor de campagne Deurne
Fietst was dit Fietsersbond Antwerpen)
www.fietsersbond.be/provincieantwerpen
Een lokale Fietsersbond is een hele goede gesprekspartner om
een lokaal mobiliteitsbeleid uit te werken. Je kan hen betrek-
ken bij je beleid. Ze zijn ook een goede partner om fietsinitia-
tieven uit te werken.
verder lezen…
Op de website van de Fietsersbond vind je inspiratie
over de werking van lokale Fietsersbonden.
www.fietsersbond.be/actiemodellen

55
Een werking van Samenlevingsopbouw
is niets zonder vrijwilligers en partners.
We bedanken vooral alle vrijwilligers
die kleine of grote taken opnemen in de
campagne Deurne Fietst of in buurtcen-
trum Dinamo. Tevens aan alle partners,
diensten en betrokken beleidsmakers een
woord van dank. Samenlevingsopbouw
legt trajecten af met een grote diversiteit
aan bewoners. Het resultaat ligt niet op
voorhand vast. Bedankt dat jullie soms
risico’s nemen en samen met ons en be-
woners op pad gaan.
DANKWOORD COLOFON
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw,
Gasstraat 12-14, 2060 Antwerpen
Volg ons op Facebook www.facebook.com
Meer weten over Iedereen op de fiets?
Neem contact op met opbouwwerkster
Joke Verlaet, joke.verlaet@samenle-
vingsopbouw.be of 0473 86 77 75
Uitgave
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw
Redactie
Lies Van Daal, Joke Verlaet
Eindredactie
Heidi Zwaenepoel
Foto’s
Walter Busschots, Dolf Vuydt
Grafisch ontwerp
MadebyHanna
Augustus 2015
©Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw

Iedereen op de fiets?

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (9)

Similar to Iedereen op de fiets?

Similar to Iedereen op de fiets? (20)

Iedereen op de fiets?