HUYẾT ÁP ĐỘNG MẠCH

1. 1
Huyeát aùp ñoäng maïch
Bs. Ñoã Hoàng Anh

2. 2
Muïc tieâu baøi giaûng
◼ Naém ñöôïc: caùch ño HA ñm khoâng xaâm
laán chính xaùc vaø caùc yeáu toá aûnh höôûng
◼ Chaêm soùc catheter ñm xaâm laán cuûa ÑD:
caên chænh, phaùt hieän bieán coá
◼ Hieåu yù nghóa cuûa caùc loaïi HA vaø AL töôùi
maùu

3. Phaàn môû ñaàu
◼ Trong HS coù 2 phöông phaùp ño HA heä
thoáng tröïc tieáp (ppxl) & giaùn tieáp
(ppkoxl)
◼ PP theo doõi HA tröïc tieáp qua catheter ñm
xaâm laán laø tieâu chuaån vaøng
◼ HA ño khoâng xaâm laán (baèng oáng nghe &
bao hôi or thieát bò ñieän töû) cheânh 1-3
mmHg (so vôùi ppxl)
3

4. 4
Noäi dung
◼ Phöông phaùp ño HA ñm khoâng xaâm laán:
kyõ thuaät ño, aùp löïc maïch
◼ Ño HA xaâm laán: chæ ñònh, chaêm soùc cuûa
ÑD
◼ YÙ nghóa caùc loaïi HA

5. Ño HA ñm khoâng xaâm laán
◼ Khaùc bieät 2 beân T-P: 5-10 mmHg; >15
mmHg → taéc ñm beân HA thaáp
◼ Vò trí ño: caùnh tay or ñuøi tö theá ngang
möùc tim (ñm caùnh tay or khoeo)
◼ Kích thöôùc bao hôi: bao hôi≥ 80% beà
roäng chi (quaù nhoû→cao giaû;quaù
lôùn→thaáp giaû)
5

6. Caùc ñieåm chuù yù ñeå ño HA
chính xaùc
◼ So saùnh tay P & T
◼ Vò trí cuûa chi so vôùi tim
◼ Tö theá BN
◼ Kích thöôùc bao hôi thích hôïp

7. Ño HA baèng nghe tieáng
Korotkoff
◼ Tieáng korotkoff: chuyeån ñoäng doøng maùu
trong loøng maïch khi co maïch do cuff
cheøn thaønh maïch
◼ Caùch ño: bôm AL>HAmax & giaûm cuff
daàn →tieáng korotkoff thay ñoåi cöôøng ñoä
-HAmax (HA taâm th):tieáng nghe to nhaát
ñaàu tieân
-HAmin (HA taâm tröông): tieáng bieán maát

8. Maùy ño HA ñieän töû töï ñoäng
◼ Thieát bò thay maùy ño thuûy ngaân taïi ICU
◼ Nguyeân taéc: HAmax chính xaùc, HAmin
tính töø MAP & HAmax →ko chính xaùc
◼ Caùch ño: quaán cuff quanh chi (caùnh tay
or ñuøi); td: HAmax & khuynh höôùng HA
◼ Chuù yù: neáu khoaûng thôøi gian ño<15 ph→
thay ñoåi vò trí cuff, traùnh thieáu maùu chi

9. Ño HA xaâm laán
◼ Chæ ñònh
◼ Kyõ thuaät söû duïng HA xaâm laán, hình daïng
soùng ñm
◼ Yù nghóa caùc loaïi HA

10. Chæ ñònh
◼ Theo doõi huyeát ñoäng (chæ ñònh chính):
taêng HA coù duøng thuoác haï aùp TM; tuït
HA coù duøng vaän maïch
◼ Söû duïng bieän phaùp IABP
◼ Theo doõi ABG nhieàu laàn

11. Thieát bò ño
1. Catheter
2. Heä thoáng
oáng noái
3. Heä thoáng
nhaän caûm
AL

12. Hình daïng soùng ñm & caùc
loaïi HA
HA trung
bình
(MAP)
MAP=
[HAmax+
2× HAmin]
3
1. HAmax
2. Môû van ñm
chuû
3. HAmin
4. Ñoùng van
Ñm chuû

13. Test caên chænh ñoä chính xaùc
heä thoáng ño HA xaâm laán
1. Optimal damped: 1-2
dao ñoäng & trôû veà
soùng ñm bt →HA
chính xaùc
2. Underdamped:>2 dao
ñoäng → HAmax cao
hôn, HA min thaáp hôn
3. Overdamped:<1.5 dao
ñoäng → HAmax thaáp
hôn, HAmin ko aûnh
höôûng

14. Vò trí ñieåm zero catheter ñm
14

15. YÙ nghóa caùc loaïi HA
◼ MAP : AL töôùi maùu trong chu chuyeån
tim (MAP gaàn HAmin & 2/3 chu chuyeån
laø taâm tröông)
◼ MAP= HA taâm thu + 2HA taâm tröông
◼ Ví duï: BN coù HA=120/80 mmHg →
MAP=80 mmHg
15
3

16. Aùp löïc maïch (Pulse Pressure-
PP)
◼ PP : söï khaùc bieät giöõa HAmax & HAmin
◼ PP bình thöôøng= 40 mmHg (HAmax:120;
HAmin:80)
◼ Co maïch: HA↓→ PP heïp (HA=90/70
mmHg→PP=18)→cô cheá co maïch buø tröø do ↓Vor
suy tim
◼ Giaõn maïch (septic shock): PP roäng & töôùi maùu cô
quan khoâng ñuû (HA=90/36 mmHg→ PP=54 &
MAP=54 ko ñuû töôùi maùu cô quan)
◼ Khaùc bieät PP phuï thuoäc: V trong loøng maïch &
tröông löïc maïch 16

17. Aùp löïc töôùi maùu (Perfusion
Pressure)
◼ MAP >60 mmHg ñuû AL töôùi maùu cho tim
(giôùi haïn bình thöôøng: 70-100)
◼ MAP 70-90 mmHg laø ñuû/BN coù beänh tim
giaûm coâng thaát T
◼ Theo doõi AL töôùi maùu song song vôùi PP:
khi CO↓→ co maïch buø tröø duy trì MAP
nhöng PP heïp
◼ VD: BN1 :HA 90/70 →MAP=76; PP heïp=
20 →co maïch ngoaïi vi
BN2: HA=150/40→ MAP=76; PP
roäng=110 →giaõn maïch, da laïnh , maïch
;17

18. Nhöõng vaán ñeà chuù yù chaêm soùc
catheter ñm
◼ Overdamping
◼ Underdamping
◼ Cuïc maùu ñoâng catheter
◼ Chaûy maùu
◼ Taéc maïch khí
◼ Daïng soùng bình thöôøng nhöng HA ñænh taâm
thu thaáp
◼ Daïng soùng bình thöôøng nhöng HA ñænh taâm
thu cao
◼ Maát soùng ñm
18

19. Overdamping
◼ Nguyeân nhaân: heä thoáng ghi soùng ñm ko
chính xaùc→ HA max thaáp hôn, HAmin
ko aûnh höôûng
◼ Chaån ñoaùn: coù <1.5 dao ñoäng khi laøm
square wave test
◼ Xöû trí: flush dòch qua catheter & ñaûm
baûo ko coù khí trong heä thoáng ño
◼ Ngaên ngöøa: truyeàn lieân tuïc dd chöùa 1ml
heparin/1ml dòch 19

20. Underdamping
◼ Nguyeân nhaân:heä thoáng ghi soùng ñm ko
chính xaùc→ HA max & min cao hôn
◼ Chaån ñoaùn: coù >2 dao ñoäng khi laøm
square wave test
◼ Xöû trí: flush dòch qua catheter & ñaûm
baûo optimal damping
◼ Ngaên ngöøa: truyeàn lieân tuïc dd chöùa 1ml
heparin/1ml dòch
20

21. Cuïc maùu ñoâng catheter
◼ Nguyeân nhaân: hoaït hoùa heä ñoâng maùu khi
cô theå coù dò vaät
◼ Chaån ñoaùn: soùng thaáp or flush dòch khoù
◼ Xöû trí: bôm tieâm nhoû huùt nheï & flush
dòch→ soùng ñm xuaát hieän
◼ Ngaên ngöøa: truyeàn lieân tuïc dd chöùa 1ml
heparin/1ml dòch
21

22. Chaûy maùu
◼ Nguyeân nhaân: tuoät choã noái or catheter
◼ Chaån ñoaùn: maùu chaûy catheter or stop-
cock (öôùc soá löôïng maùu maát)
◼ Xöû trí: ruùt catheter-baêng eùp- aán
◼ Ngaên ngöøa: ñoùng vaø che stop-cock; khaâu
chaân catheter vaø daùn baêng dính coá ñònh
22

23. Taéc maïch khí
◼ Nguyeân nhaân: khí vaøo khi gaén theâm
ñöôøng CVC
◼ Chaån ñoaùn:khoâng theå phaùt hieän khi coù
boùng khí trong ñm→ngaên ngöøa laø chính
◼ Xöû trí: môû stop-cock cho boùng khí ñi ra
◼ Ngaên ngöøa: ñuoåi khí heát ñöôøng daây tröôùc
khi gaén vaøo heä thoáng, chai chöùa dòch
flush luoân ñaày>1/2 chai
23

24. HA ñænh taâm thu thaáp
◼ Nguyeân nhaân: transducer ñaët cao hôn
phlebostasis axis
◼ Chaån ñoaùn: soùng ñænh taâm thu thaáp
◼ Xöû trí: caên chænh laïi vò trí transducer &
chænh tö theá BN
◼ Ngaên ngöøa: heä thoáng ñöôïc caên chænh
baèng AL khí quyeån; transducer ñaët vò trí
phlebostasis axis
24

25. HA ñænh taâm thu cao
◼ Nguyeân nhaân: transducer ñaët thaáp hôn
phlebostasis axis
◼ Chaån ñoaùn: soùng ñænh taâm thu cao
◼ Xöû trí: caên chænh laïi vò trí transducer &
chænh tö theá BN
◼ Ngaên ngöøa: heä thoáng ñöôïc caên chænh
baèng AL khí quyeån; transducer ñaët vò trí
phlebostasis axis
25

26. Maát soùng ñm
◼ Nguyeân nhaân: catheter bò gaäp, stop-cock
bò ñoùng
◼ Chaån ñoaùn:khoâng thaáy soùng ñm treân
monitor
◼ Xöû trí: kieåm tra stop-cock môû ñuùng vò trí;
caùc oáng & catheter ko bò gaäp
◼ Ngaên ngöøa: theo doõi saùt soùng ñm treân
monitor & nhanh choùng phaùt hieän khi ko
thaáy soùng 26

27. Keát luaän
◼ Ño HA laø vaán ñeà cô baûn trong HS
◼ Ño HA ko xaâm laán phaûi chuù yù kích thöôùc
cuff, vò trí ño
◼ Khi HA quaù cao or quaù thaáp phaûi aùp
duïng pp ño HA xaâm laán → pp chuaån
◼ Caùc bieán coá xuaát hieän khi ño HA xaâm
laán laø : HA ñænh taâm thu cao-thaáp, over-
underdamping, chaûy maùu, taéc maïch khí,
maát soùng
27