Hoe maakt u uw opslagtank? Hoe zorgt u ervoor dat de tank veilig gevuld wordt? Hoe worden de chemicaliën in mijn proces gedoseerd? Wat doen we met schadelijke dampen? Deze presentatie geeft u een inzicht over de tankinstallatie en de vulprocedures om deze te vullen zodat dit veilig en efficiënt kan gebruikt worden. Deze presentatie werd gegeven als seminarie op See-days 2018 (http://www.see-days.be/).

1. “Hoe maak ik de omgeving van mijn
opslagtank veilig én efficiënt?"
Geert Denutte

2. Wie is CGK Group?

3. Wie is CGK Group?
1 projectleider
coördineert alles
Sleutel-op-de-deur-
projecten
(al dan niet op
maat)
Alles volgens de laatste
milieuwetgevingen. Met
onze tankinstallaties bent u
dus zeker helemaal in orde
bij een milieu-inspectie.

4. Inhoudstafel
Deel 1: Hoe maak ik de omgeving van mijn opslagtank veilig én efficiënt?
• Creëer een veilige omgeving
• De correcte losprocedure
Deel 2: Veilig het product in uw tank verpompen en naar de verbruikers
• Het opzetten van een pompsysteem
• Keuze van de juiste pomp
• Pompkast

5. Hoe veilig vullen?
Overzicht installatie

6. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Lospiste

7. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Lospiste
Een lospiste = vloeistofdichte zone waar de tankwagen
instaat tijdens vullen tank
Voorwaarden:
• Is een permanente inrichting
• Kan het gewicht van een vrachtwagen dragen
• Is vloeistofdicht
• Gemorste vloeistoffen mogen zich niet verspreiden
Grootte:
• Vlgs wet volledige vrachtwagen inkuipen
• In praktijk ook 3x3m of 4x2m afh auditor

8. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Nooddouche

9. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Nooddouche
Bij het vulpunt is er een verhoogd risico om in contact te komen met
gevaarlijke stoffen, net daarom moet u zorgen voor een nood- en/of
oogdouche. Deze gevaarlijke stoffen zijn o.a.
• Zuren, basen, overige corrosieve stoffen
• Toxische of irriterende vloeistoffen
• Alle stoffen die een gevaar vormen voor de gebruiker als deze ermee
in contact komen

10. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Nooddouche
KB van 11 maart 2002 - Art. 27:
De werkgever voorziet in het nodige, zoals nooddouches,
oogspoelfonteinen, neutraliseringsmiddelen en absorbentia, om de
gevolgen van het ongewenst vrijkomen van chemische agentia zoveel
mogelijk te beperken.
Plaatsing:
• Binnen 10 seconden of max.30 m
• Bij sterke zuren en bijtende stoffen max. 3m
• Op een goed bereikbare plaats
• Correcte, goed zichtbare signalisatie.

11. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Persoonlijke beschermingsmiddelen

12. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Persoonlijke beschermingsmiddelen
Personen verantwoordelijk voor het vullen van de tank moeten PBM’s dragen
om risico’s te vermijden bij geval van calamiteit.
• Helm
• Bril
• Gelaatsscherm
• Aangepaste handschoenen
• Werkkledij
• Veiligheidsschoenen of laarzen
Bij zuren en basen: Chemisch pak en aansluitende veiligheidsbril !

13. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: De indienstname keuring

14. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: De indienstname keuring
Voor u de tank in gebruik neemt, moet u een indienstnamekeuring laten uitvoeren. Het
keuringsorganisme zal de houder nadien voorzien van een klever met bijhorend kleur.
De klever bevat volgende informatie:
• Erkenningsnummer keuringsorganisme
• Jaartal en maand van de keuring
• Jaartal en maand van de volgende keuring
• Kleurindicatie

15. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: De indienstname keuring
Er zijn 3 verschillende kleuren:
• Groene sticker: De installatie mag gevuld en gebruikt worden
• Oranje sticker: Voldoet niet aan de wetgeving, maar er is een overgangsperiode van 6
maanden. Mag gevuld worden indien binnen vervaldatum
• Rode sticker: De installatie voldoet niet aan de wetgeving. De houder mag niet meer
gevuld worden.

16. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Vulleiding + vulpunt
De vulleiding tussen het vulpunt van de klant en de opslagtank
moet in resistent materiaal gebouw worden. Doorgaans is dit
hetzelfde materiaal als de tank.

17. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Vulleiding + vulpunt
Waarop moet je letten?
• Vulpunt beschikt over de correcte koppeling?
• Identificatieplaat aanwezig aan het vulpunt?
• Aanduiding aanwezig?
• Naam product, inhoud tank, vuldebiet, gevaarsymbolen
• Signaal van de overvulbeveiliging is zichtbaar en hoorbaar bij het vulpunt?
• Afstand tussen vulpunt en vrachtwagen is max. 6 meter (geadviseerd)?
• Is de hoogte van het vulpunt op max. 1m hoogte en is deze vlot bereikbaar?
• Is de peilmeting zichtbaar aan de losplaats?

18. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Vulleiding + vulpunt
• Afsluiten voor onbevoegden
• Staalafnamekraan
• Opbergen van PBM’s
• Lekken worden opgevangen
• Verschillende vulpunten = verschillende kleuren
TIP: Installeer uw vulleiding in een kast

19. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Koppelingen

20. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Koppelingen

21. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Overvulbeveiliging
We mogen de tank niet “overvullen”.
Dit kunnen we vermijden door een overvulbeveiliging te
installeren op de tank.
Hierin kan je kiezen voor een manueel of automatisch
systeem.

22. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Overvulbeveiliging
Manuele overvulbeveiliging:
• Staat ingesteld op 95 %
• Op het moment van een overvulling gaat een alarm af
• Chauffeur stopt het vulproces
+ eenvoudig systeem
- Verreist een attente chauffeur
- Bij kleine tanks is er maar een korte reactietijd

23. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Overvulbeveiliging
Automatische overvulbeveiliging:
• Mag wettelijk ingesteld worden op 98 %
• Op het moment van een overvulling gaat een automatische klep dicht
+ Automatische reactie, onafhankelijk van een menselijke actie
Opmerkingen:
• Let op bij lange afstand tussen vulpunt en tank, grens verlagen tot 95 %
• Er blijft vloeistof in de leidingen van de tankwagen zitten. Die moet nog verwijderd
worden

24. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Overvulbeveiliging
Automatische overvulbeveiliging:
Verwijderen vloeistof en druk in leidingen kan veilig gebeuren via:
A. Pomp van de vrachtwagen stopt bij genoeg tegendruk (98%)
B. Leiding zit nog met vloeistof
C. Elektrische sturing om de klep terug open te sturen (software)
of bypass met kraan voorzien parallel over de automatische klep
D. Tankwagen kan d.m.v. perslucht de leiding in de tank ledigen
1
1
2
2

25. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Ontluchting

26. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Ontluchting
Wanneer een tank gevuld wordt, moet de aanwezige lucht in de
tank kunnen ontsnappen. Anders blaast de tank zichzelf op.
Iedere tank moet dus voorzien zijn van een ontluchting.
Oppervlakte v/d ontluchting moet min 1,3 groter zijn dan
oppervlakte v/d vulopening.
De vrij gekomen dampen kunnen irriterend zijn voor
omgeving of voor medewerkers.
Oplossing = gaswasser

27. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Gaswasser

28. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Gaswasser
De dampen die via de ontluchting uit de tank komen, worden ‘gereinigd’ via
een gaswasser.
Moet ieder product een gaswasser hebben?
Afh. van vluchtigheid van het medium bij gebruik (temperatuur,
luchtvochtigheid).
De dampspanning is hier een maat voor:
vb. zoutzuur (HCl) en ammoniak (NH3) hebben een sterke dampvorming
bij omgevingstemperatuur.
Het gebruik van een gaswasser is bij wet verplicht (5.17.4.1.9 VLAREM II)
bij een dampspanning van 13,3 kPa bij temperatuur van 35 °C.

29. Hoe veilig vullen?
Creëer een ideale omgeving: Gaswasser
Voorbeeld van passieve gaswasser
1. Dampen vanuit ontluchting tank
2. Toevoer lucht
3. Damp gaat via openingen door de vloeistof
4. Absorptievloeistof
5. Gereinigd gas
6. Leeglaat (afvoeren naar waterzuiveringsinstallatie)
7. Overloop
8. Onder en overdrukbeveiliging

30. Hoe veilig vullen?
installatie is nu klaar om nu te vullen

31. Hoe veilig vullen?
Correcte losprocedure volgens BACD
http://www.bacd.be/download/BACD%20Drieluik%202015%20NL.PDF

32. Hoe veilig vullen?
Correcte losprocedure volgens BACD
1. Kritische punten na te gaan door de
exploitant/klant alvorens te starten
• Is het vulpunt voorzien van een groen / oranje label?
• Tijdens het aan- en afkoppelen is de aanwezigheid van de klant
(exploitant) vereist
• Veilige toegang tot vulpunt
• Losplaats is afgebakend tijdens lossing (geen publieke doorgang)
• Vaste aansluiting met duidelijke identificatieplaat
• Aardingspunt aanwezig (in geval van brandbare stoffen)
• Oog- en nooddouche werkt naar behoren?

33. Hoe veilig vullen?
Correcte losprocedure volgens BACD
2. De volgende stappen dienen gevolgd te worden
tijdens het vulproces van de tanks
• Aanmelden chauffeur met zendnota
• Chauffeur verplaatst vrachtwagen naar de losplaats, hij wacht daar
tot er een operator van de klant aanwezig is (4 ogen principe)
• Let erop dat beide partijen PBM’s gebruiken
• Er wordt gecontroleerd:
• bestelde hoeveelheid vloeistof kan in de tank
• bestelde vloeistof = medium waarvoor tank is gekeurd

34. Hoe veilig vullen?
Correcte losprocedure volgens BACD
2. De volgende stappen dienen gevolgd te worden
tijdens het vulproces van de tanks
• De tank en de vrachtwagen worden gekoppeld
• Chauffeur: slang aan vrachtwagen
• Operator/exploitant: slang aan installatie
• Er wordt gecontroleerd dat de verbinding goed gebeurd is
• Het vullen van de tank
• Kan op 3 manieren – zie verder
• Demonteren losslang
• Chauffeur: slang aan vrachtwagen
• Operator: slang aan installatie
• Chauffeur voorziet de slang van een afsluitdop

35. Hoe veilig vullen?
Correcte losprocedure: Het lossen van de slang
Methodes om te lossen:
• Zwaartekracht (komt weinig voor)
• De tank staat lager dan de vrachtwagen
• Lossen met compressor van vrachtwagen
• Druk op de vrachtwagen: max. 2,5 bar
• Op het einde van het vulproces dient de perslucht via de tank en de
installatie afgelaten te worden
• Belangrijk: als de pomp te snel pompt, kan een gaswasser minder goed
werken (Time is money dus chauffeur wil snel pompen)
• Pomp van de exploitant (klant)
• Kies zelf de pomp op maat van uw systeem: volledige controle van debiet
en druk (Frankrijk standaard)

36. Hoe veilig vullen?
Tank is gevuld. Product op veilige manier uit de tank krijgen

37. Uw product veilig uit de tank krijgen?
Het opzetten van een pompsysteem
verbruikers

38. Uw product veilig uit de tank krijgen?
Het opzetten van een pompsysteem
Vaststelling: tijdens het ontwerp wordt er
vaak niet nagedacht over de volledige
functionaliteit
Meest voorkomende opstelling:
Pomp staat naast de tank en zuigt via een
dompelbuis de vloeistof uit de tank.

39. Product verpompen uit uw tank
Chemicaliën moeten vanuit de tank tot bij een proces geraken: Pompsystemen
De keuze van de pomp dient goed overwogen te worden:
• Elektrisch versus pneumatisch
• Zelf aanzuigend of niet?
• Continue debiet of niet?
• Chemische eigenschappen?
• Werkingstemperatuur?
• Constant gebruik?

40. Hoe veilig je product uit de tank gebruiken?
Het gebruik van een pompkast heeft
verschillende voordelen:
• Eventuele lekken blijven in de kast en vormen
geen gevaar voor uw medewerkers
• Indien transparant voorpaneel kan je als gebruiker
toch nog zien wat er gebeurt
• Beveiligd tegen onbevoegden
Praktisch:
• Montage in productie – snellere montage ter
plaatse
• Systeem vooraf testen (druktest) – ter plaatse
geen testen meer nodig
Chemicaliën moeten vanuit de tank tot bij een proces geraken: Pompkast

41. Hoe veilig je product uit de tank gebruiken?
Het opzetten van een pompsysteem
Pomp is geïnstalleerd = > opstart
Opstarten kan moeilijk zijn aangezien de leidingen nog met
lucht gevuld zijn.
Komt voor bij eerste opstart – of na onderhoud van tank

42. Hoe veilig je product uit de tank gebruiken?
Het opzetten van een pompsysteem
Enkele mogelijkheden om uw leidingen luchtvrij te maken:
1) Aanzuigcilinder(vacuümcilinder)met handpompje in de pompkast
2) Opgieten met water van het systeem bovenop de tank
3) Slangenpomp onderaan de tank aansluiten op de pompkast

43. Hoe veilig je product uit de tank gebruiken?
Het opzetten van een pompsysteem: ‘Heveleffect’
heveleffect = uw tank kan volledig leeg lopen bij een lek in de leiding/pompkast

44. Hoe veilig je product uit de tank gebruiken?
Het opzetten van een pompsysteem: ‘Heveleffect’
Hou daar rekening mee:
Kraan defect / Pomp / leiding stuk / …
Beveiligen !!

45. Besluit
Doordenk het gehele proces vanaf de start
Hou rekening met alle risicofactoren
Kies het correcte materiaal
Creëer een veilige werkomgeving voor het
milieu en uw medewerkers

46. laurent@cgk-group.com
+32 (0)56 28 97 01
https://be.linkedin.com/in/laurent-lefebvre-39581047
Laurent Lefebvre
Zijn er nog vragen?
stijn@cgk-group.com
+32 (0)56 43 10 59
https://be.linkedin.com/in/stijndely
Stijn Dely

47. Gids voor tankinstallaties