Dat de vakbonden erin geslaagd zijn uit de diverse subsidieruiven te eten, mag geen verwondering wekken. De vraag is uiteraard wat deze toelages teweegbrengen én of ze wel correct gebruikt worden. En er is uiteraard altijd de honger naar meer geld.

1. Dossier 13 mei 2015
11
Gelekt
Die 60 metallo’s verbleven van 27 april tot
4 mei in de Cubaanse badplaats Varadero. Het
gezelschap logeerde in het luxueuze vijfster-
renhotel Meliá. Een kamer kost 230 euro per
nacht. De informatie kwam eerst naar buiten
in de Franstalige pers en werd vervolgens door
Het Laatste Nieuws opgepikt. “Ik heb het eens
berekend: deze reis kost meer dan 2.000 euro
per persoon”, aldus de militant die de informa-
tie lekte en tegelijk vriendelijk bedankte voor
de uitnodiging van de FGTB-top. “Allemaal
gefinancierd door het uitvoerend comité van
de metaalvakbond van Henegouwen-Namen.
Betaald door de leden, dus.”
Zoektocht
Dat misnoegde vakbondsleden informa-
tie lekken, is een goede zaak voor de demo-
cratie. Want op zoek gaan naar het geldspoor
van de vakbonden is niet evident. Het lijkt
een beetje op een zoektocht naar een serie-
moordenaar die slechts hier en daar een spoor
heeft achtergelaten. Maar onze zoektocht in
de gegevensbanken van de Senaat, het Bel-
gisch Staatsblad en de balanscentrale van
de Nationale Bank van België leverde iets op
en kan ons bovendien iets wijzer maken. En
een recent intern rapport van de vzw “Arbeid
& Milieu”, een samenwerkingsverband tus-
sen de milieubeweging (Bond Beter Leefmi-
lieu) en de drie vakbonden aan Vlaamse zijde
(ACV, ABVV en ACLVB), is erg verhelderend.
Voorlopige conclusie: de vakbonden zijn erin
geslaagd diverse toelagen naar zich toe te trek-
ken. Vraag is uiteraard of dit wel erg produc-
tief is.
Toelage voor sociaal onderzoek
In de zomervakantie van 2011 antwoordde
de federale regering in de Senaat op een vraag
van een geacht lid. Hij wilde weten of de vak-
bonden ook subsidies kregen. Het antwoord
was positief. De Federale Overheidsdienst
(FOD) Werkgelegenheid, Arbeid et Sociaal
Overleg kende in 2009 een toelage toe aan
de vakbonden ‘voorzien voor sociaal onder-
zoek en voor vorming van de werknemers-
vertegenwoordigers in de onderneming’. Dat
jaar ontvingen de vakbonden meer bepaald
de volgende toelagen: Algemeen Christelijk
Vakbond (ACV) 381.150 euro, de Algemene
Centrale der Liberale Vakbonden van België
(ACLVB) 84.700 euro en het Algemeen Bel-
gisch Vakverbond (ABVV) 381.150 euro.
KB van 20 november 1990
Volgens de overheid werd de toelage toe-
gekend op basis van het koninklijk besluit
(KB) van 20 november 1990 betreffende de
toelage voor sociaal onderzoek en vorming
van de werknemersvertegenwoordigers in de
onderneming. Dit koninklijk besluit is op zijn
beurt gebaseerd op de programmawet van
22 december 1989, inzonderheid op artikel
249. De vakbonden ontvangen de toelagen
op basis van ingediende projecten die moe-
ten worden aanvaard. De minister vraagt hier-
van een advies aan de Commissie die hier-
mee belast is.
Copernicus
Deze toelage, toegekend sinds 1989, voor-
zag oorspronkelijk een bedrag van 30 miljoen
BEF (743.860 euro), jaarlijks te indexeren.
Maar, wegens de bijkomende inspanningen
die vereist waren in functie van de Coperni-
cushervorming (Een initiatief van Verhofstadt I
in 1999 om de administratie te moderniseren.
De federale overheid wilde naast het verlenen
van een betere dienstverlening aan de bur-
ger ook een betere werkgever zijn) werd dit
bedrag snel verhoogd. Het basisbedrag voor
2003 werd aldus vastgesteld op 1.459.000
euro, te indexeren vanaf 2004.
In 2003 werden concreet de volgende
bedragen uitgekeerd:
- 642.000 euro voor de vzw “Quadrage-
simo anno”;
- 642.000 euro voor de vzw “Het Syndi-
caal Huis”;
- 175.000 euro voor de vzw “Centrum voor
kadervorming van het VSOA”.
De Waalse socialistische vakbond FGTB lag begin mei onder vuur, nadat bekend
raakte dat de leiding 60 metallo’s getrakteerd had op een snoepreis naar Cuba.
Geraamd prijskaartje: ruim 120.000 euro. En dat op kosten van de leden.
Quadragesimo anno
De vzw “Quadragesimo Anno” van de Fede-
ratie van de Christelijke Syndicaten der Open-
bare Diensten heeft de zetel te Haachtse-
steenweg 579, 1031 Brussel.
In die vzw vinden we per eind 2013 onder
anderen Claude Rolin, Marc Leemans en
Marie-Hélène Ska terug. De grote vzw bevat
volgens de balanscentrale eind 2013 ruim 12
miljoen euro aan activa. Het gaat vooral over
terreinen en gebouwen. In 2013 werd een
positief resultaat (winst) behaald van bijna
tweehonderdduizend euro. Het jaar daarvoor
was dat zelfs een positief resultaat van ruim
achthonderdduizend euro!
“Het Syndicaal Huis” is dat van de Algemene
Centrale der Openbare Diensten (ACOD) met
als zetel Fontainasplein 9-11, 1000 Brussel.
De vzw “Centrum voor kadervorming van het
Vrij Syndicaat voor het Openbaar Ambt” is
gevestigd in de Lang Levenstraat 27-29, 1050
Brussel.
Controle ex-post
Volgens sommige bronnen worden de aan
de vakbonden uitgekeerde subsidies niet
altijd correct gebruikt. Uit notulen van het
Vlaams Parlement blijkt onder meer dat de
drie bonden hun interne vergaderingen zou-
den laten subsidiëren als ‘syndicale vorming’.
Dat is vreemd, aangezien artikel 5 het vol-
Leefmilieu
Vakbonden krijgen niet enkel overheids-
geld voor ‘sociaal onderzoek en voor vorming
van de werknemersvertegenwoordigers in de
onderneming’.
Ze ontvangen ook via diverse vzw’s toela-
ges voor ‘de betrokkenheid bij het beleid leef-
milieu en duurzame ontwikkeling’. We geven
enkele voorbeelden.
‘Centre d’Education populaire André Genot’
Zo werd in 2014 door de staatssecretaris
voor Leefmilieu, Melchior Wathelet, 8.000
euro uitgekeerd aan de rode vzw ‘Centre
d’Education populaire André Genot’ (CEPAG),
met zetel rue de Namur 47, te 5000 Beez.
De vzw wordt vertegenwoordigd door Thierry
Bodson. ‘De toelage is bestemd om de perso-
neels- en werkingskosten te dekken door de
begunstigde vereniging gemaakt voor de orga-
nisatie en de coördinatie van de vormings-,
informatie- en bewustmakingsacties van de
werknemers in verband met materies beho-
rende tot het federale milieubeleid.’ Concreet:
huur zalen, catering, publicatiekosten, verta-
ling en ondertiteling video.
‘Formation Education Culture’
In 2014 kreeg ook de vzw ‘Formation Edu-
cation Culture’ (FEC) een toelage. Een bedrag
van 8.000 euro ging naar deze vzw met als
zetel Haachtsesteenweg 579, te 1030 Brus-
sel. De vzw wordt vertegenwoordigd door
Thierry Dock, ‘Director’. De toelage is een
‘tegemoetkoming voor haar acties ter vor-
FOD Leefmilieu, Energie en Volksgezondheid.
Voor de periode september 2014 tot augustus
2015 werd een subsidie andermaal toegekend.
‘Voor de periode na augustus 2015 kunnen we
er tot nader bericht niet van uitgaan dat deze
opnieuw toegekend worden’, noteert de vzw.
Intern rapport
Een intern rapport van 20 oktober 2014
van A&M is niet zeer positief. We lezen dat er
‘veel tijd en inspanning vanuit coördinator en
bestuur verloren (gaat) door de terugkerende
liquiditeitsproblemen als gevolg van laattij-
dige betaling van de subsidiërende overheid’.
Er is ook een ‘relatief grote administratieve
overhead en planlast in verhouding tot inhou-
delijke werking. (Die) blijft bestaan door (de)
kleine omvang en beperkt personeelsbestand
van de vzw’.
En: ‘Onzekerheid over herkomst van nood-
zakelijke (aanvullende) subsidies bemoeilijkt
inhoudelijke planning op middellange en lange
termijn.’
Volgens het rapport zijn sommige doelstel-
lingen (zoals de online bib, groene jobs en inf-
opakketten energie en materialen) niet gerea-
liseerd door tijdsgebrek.
Een ander minpunt bij A&M is dat ‘de inte-
resse voor vorming milieuthema bij afgevaar-
digden en militanten meer dan ooit bedreigd
(wordt) door onmiddellijke gevolgen van het
besparingsbeleid en de economische crisis’.
“Bien être des salariés”
Een andere vzw is “Bien être des salariés”
van de liberale vakbond CGSLB. In 2013-2014
ging een toelage van 1.200 euro naar die vzw
met zetel Poincarrélaan 72-74, te 1070 Brussel.
Ook hier is de toelage een ‘tegemoetkoming
voor haar acties ter vorming en bewustma-
king van de werknemers voor de milieupro-
blematiek alsook haar acties en proefprojec-
ten in verband met het federale milieubeleid’.
“Centrale culturelle bruxelloise”
In 2013-2014 ging een toelage van 2.400
euro naar de vzw “Centrale culturelle bruxel-
loise”, met zetel Zwedenstraat 45, te 1060
Brussel, vertegenwoordigd door Philippe van
Muylder, gedelegeerd bestuurder. De CCB
behoort tot de FGBT.
Een toelage van 2.400 euro werd verleend
aan de vzw BRUZZLE, met zetel rue Pletinckx
19, 1000 Brussel. Dat is een tegemoetkoming
voor haar acties ter vorming en bewustma-
king van de werknemers voor de milieupro-
blematiek alsook haar acties en proefprojec-
ten in verband met het federale milieubeleid.
Vlaanderen
Er zijn niet enkel federale toelages. Ook
Vlaanderen kent subsidies toe. In het begro-
tingsjaar 2006 werd de Vlaamse minister
bevoegd voor het Leefmilieu ertoe gemach-
tigd om in het kader van het intersyndicaal pro-
ject voor de versterkte milieuwerking van de
vakbonden i.c. ACV, ABVV en ACLVB een geza-
menlijke subsidie van 170.000 euro toe te ken-
nen. Ook in de volgende begrotingsjaren werd
een gelijkaardige Vlaamse subsidie voorzien.
Ondoorzichtig, niet productief
Dat de vakbonden erin geslaagd zijn uit de
diverse subsidieruiven te eten, mag geen ver-
wondering wekken. De vraag is uiteraard wat
deze toelages teweegbrengen én of ze wel cor-
rect gebruikt worden. En er is uiteraard altijd
de honger naar meer geld.
De vzw “Arbeid & Milieu” schrijft in het
interne rapport het volgende: ‘Arbeid & Milieu
heeft een aanvraag ingediend voor project-
subsidies bij de Europese Commissie onder
het programma Horizon 2020, met de project-
naam Save@Work. Het project heeft als doel
om energie te besparen in overheidsgebou-
wen van en in de provincie Vlaams-Brabant,
via het inspelen op gedrag van werknemers.
Op het ogenblik van de goedkeuring van deze
meerjarenplanning is nog niet gekend.
Arbeid & Milieu zoekt hoe dan ook op per-
manente basis, dus ook voor 2015-2016, naar
opportuniteiten om in te tekenen op project-
subsidies, en dit zowel op Vlaams, op fede-
raal als op EU-niveau, alsook in het kader van
lokale en bovenlokale initiatieven.’ Kortom,
de zoektocht naar toelages neemt veel tijd
in beslag.
THIERRY DEBELS
Hoe de vakbonden subsidies vangen
gende bepaalt: ‘Het gebruik van deze toelage
zal worden verantwoord door overlegging van
de nodige bewijsstukken waaruit blijkt dat:
a) de sommen die toegekend worden, wer-
kelijk werden betaald door de verenigingen
vermeld in artikel 2;
b) deze uitgaven werkelijk gebeurden voor
de sociale promotie en de vorming van het
betrokken overheidspersoneel. Deze bewijs-
stukken dienen uiterlijk te worden voorgelegd
op 31 maart van het jaar volgend op het jaar
waarop de toelage wordt toegekend.’
Het doet de vraag rijzen of er wel controle
gebeurt, of deze controle grondig gebeurt en
wat de sanctie is bij een eventuele overtre-
ding.
Andere jaren?
Voor de andere begrotingsjaren konden we
geen informatie vinden over deze aan de vak-
bonden betaalde toelage. Het ligt evenwel
in de lijn van de verwachtingen dat de drie
grote vakbonden die subsidie elk jaar ontvan-
gen hebben, aangezien er hiervoor een wet-
telijk kader is.
ming en bewustmaking van de werknemers
voor de milieuproblematiek alsook haar acties
en proefprojecten in verband met het fede-
rale milieubeleid’. Deze vzw zit in de koepel
van het ACV-CSC.
“Arbeid & Milieu”
De vzw “Arbeid & Milieu” is een samenwer-
kingsverband tussen de vakbonden (ABVV,
ACLVB en ACV) en de milieubeweging (Bond
Beter Leefmilieu). Een toelage van 16.000
euro werd in 2014 verleend aan deze vzw met
maatschappelijke zetel Tweekerkenstraat 47,
1000 Brussel. De vzw wordt vertegenwoor-
digd door Dominique Kiekens en de toelage
is een ‘tegemoetkoming voor haar acties ter
vorming en bewustmaking van de werkne-
mers voor de milieuproblematiek alsook haar
acties en proefprojecten in verband met het
federale milieubeleid’.
Al sinds 2009
“Arbeid & Milieu” krijgt naar eigen schrijven
al sinds 2009 jaarlijks deze (facultatieve) toe-
lage via een koninklijk besluit van de federale
minister of staatssecretaris voor Energie, via
De vette spaarpotten van de vakbonden