1. Найзалж нөхөрлөх чадвар
Энэ хайр уу?
➲ Төсөлт цагийн хичээл
➲ /Өсвөр насныханд зориулав/

2. Зорилго:
➲ Өсвөр насныханыг
найз нөхдөө сонгох
үерхэж нөхөрлөх
арга ухаанд сургаж,
чадвар олгоход
оршино.

3. Зорилт:
➲ Энэ бүлгийг судалснаар :
➲ Сайхан үерхэл,
нөхөрлөлийн гурваас
доошгүй шинжийг мэдэх
➲ Хэн нэгэнтэй дотносон
найзлахын тулд хийж болох
хоёрын зэрэг зүйлийг
тоочих
➲ Үерхэл нөхөрлөлөө үнэлж ,
дүгнэх чадвартай болно.

4. Танилцуулга
Мэндийн зөрөөтэй жирийн нэгэн танил, ажил төрлөө
хамтран гүйцэтгэдэг сайн түнш, олон жил үерхэн,
жаргал зовлонгоо хуваалцдаг дотны минь анд минь
гээд л бидний амьдрал найз нөхдөөр дүүрэн. Тэд
хөгжилтэй, уран хошин сэтгэлийн хөдөлгөөн ихтэй, дуу
цөөтэй, дүнсгэр, дандаа хөмсөг зангидаж явдаг, төлөв
даруу, зоригтой, аймхай хулчгар
Ажилсаг , залхуу хойрго гээд янз бүрийн зан
араншинтай.
Эгээ л өнгө будаг нь алаглан солонгорох уран зураг
лугаа адил.

5. Энэ бүлгийн уншаад...
Сэтгэлд сэвгүй дотно сайхан үерхэхэд
юуг анхаарах вэ? Амьдралд чинь дараа
болож элдэв буруу явдалд уруу татах муу
хүмүүсээс харьцаагаа яаж эвтэйхэн
таслах вэ? гэх зэрэг олон асуултанд охид
хөвгүүд та нар хариулт авна.

6. Чи хүнтэй нөхөрлөж чадах уу?
Бидний амьдрал учрал, уулзалтаар арвин. Хэн
нэгэнтэй танилцах улмаар ойртон нөхөрлөж
холбоо харилцаагаа зузаатган дотносоход
хэрэг болох арга ухаан гэж бас байна.
Үүнийг , Найзалж нөхөрлөх чадвар гэж
томьёолдог.

7. Чи ба та ...
Бид нарын дотроос цөөнгүй хүн ганцаардан гунихарч,
хэнтэй ч болов нөхөрлөн дотносож, илэн далангүй
сайхан ярилцаж, дал мөрийг нь алгадан тачигнатлаа
инээж, эсвэл багахан ч болтугай “гомдон” тунирхмаар
санагдан хий л санаа алдан гиюүрдэггүй гэж үү.
Тэгтэл зарим нэг нь найзынхаа эрхшээлд бүрэн орж,
“Хаданд хавчуулагдсан халиуны зулзага хөөрхий” гэдэг
болоод харилцаа холбоогоо ч таслах учраа олохгүй
явахад нэг хэсэг нь сайхан үерхэл минь гутан
сэвтчихвий дээ хэмээн адган сандарч яваа ч юм билүү.

8. Дасгал даалгавар
Найзуудынхаа тухай бод. Ямар хүсэл сонирхол та
хоёрыг нэгтгэж, Найзуудын чинь ямар чанар
таалагддаг вэ? Чи тэдэнтэй яаж сайн найз нөхөд
болсон вэ?
Миний найзууд Бидний Миний найзын
сонирхол, сайхан чанар
хамтдаа хийдэг
зүйлс
1.
2.

9. Чи найзуудынхаа ямар зан үйлийг тэвчиж, ямрыг нь уучилж
чаддаггүй вэ?
Хэрвээ найз чинь ийм зүйлс хийсэн бол чи яах вэ? Найзлахаа Ойр дотно Нөхцөл байдлаас
болино хэвээр шалтгаална.
байна.
Чамайг ямар нэг зүйл хийхээр шийдэхэд байнга эсэргүүцдэг.
Чамаас мөнгө зээлж авчихаад, буцааж өгөлгүй
мартдаг
Чамаас мөнгө зээлж авчихаад буцааж өгөхөөс
татгалздаг
Буруу юм хийгээд эцэг, эхдээ худал хэлж хаацайлахыг
чамаас хүсдэг.
Найз/охин/ залуугаа хууран мэхэлдэг
Найз охин/ залуугаа хууран мэхэлж байгаагаа
хэлэхгүй байхыг чамаас хүсдэг
Чамайг хүсэхгүй байгааг мэдсээр байжархи уу гэх
мэтээр тулгадаг
Чиний тухай бусдад хов ярьдаг
Хүмүүс чамайг муулахад хамгаалдаггүй
Чамайг бусдын өмнө доромжилж, гутаадаг

10. Дасгал даалгаварт өгөх үнэлэлт дүгнэлт
Бид санал сонирхол, нас хүйс, зан аашаараа ялгарч найз, нөхдийн
хүрээг бий болгодог. Үндэс угсаа, хэл соёл, нийгмийн байдал,
өмсдөг хувцас, хэв маяг гээд маш олон хүчин зүйлс үүнд нөлөөлнө.
Ямар хүнтэй яаж нөхөрлөх вэ гэдэг хүн, хүний үзэл бодлоос
хамаарах нь зүйн хэрэг , цаг хугацаа өнгөрч нас сүүдэр нэмэгдэх
тусам энэ нь өөрчлөгдөж болно. Дотно анд, жирийн найз, танилууд
гээд олон нөхөрлөл олон янз байдагчлан найз нөхдийн тоо ч
харилцан адилгүй. Зарим маань хуруу дарам цөөн боловч үй
зайгүй дотно нөхдөөрөө бахархан сэтгэл хангалуун явахад нөгөө
нэг нь олон найзыг эрхэмлэнэ. Гэтэл хэн нэгэнтэй дотносоогүйдээ
төдийлөн гутардаггүй хүн ч байх. Хүнтэй танилцаж, сайн андын
харилцаатай байхыг хүсвэл:

11. Танд амжилт хүсье.
➲ Түүний талаар ихийг мэдэх хүсэлтэй
байгаагаа илэрхийлэх
➲ Хүсэл сонирхол, үзэл бодол, амьдралынх
нь талаар асууж ярилцах
➲ Хамтдаа байх цаг хугацааг уртасгах
➲ Найз нөхдийн дунд түүнтэй хамт байвал
илүү анхаарах
➲ Өөрийнхөө талаар дэлгэрэнгүй ярьж өгөх
тустай.

12. Нөхөдтэйгөө найз хэвээр байж, үерхлээ
зузаатгахад бидэнд янз бүрийн саад
бэрхшээл учирч болох хийгээд цагийн
эрхээр нөхөрлөлд ан цав гарч, анд
нөхдийн ариун холбоо тасрахад сэтгэл
маань яасан их эмзэглэдэг билээ. Ингэж
сайн найзаасаа хагацан холбох гол
шалтгаан нь ихэвчлэн та нартай өөрөөр
хэлбэл таны үнэлж эрхэмлэдэг, хүсэн
хүлээдэг тэр зан чанар, үг яриатай
холбоотой.

13. Та хичээ
Бидний үерхэл, нөхөрлөлд ямар юмыг уучлан өршөөх вэ, юуг хар
цагаан дуугүй тэвчээд өнгөрөх вэ8 хэзээ загнан хориглхо вэ гээд
бүх юм хэмжээ хязгаар, ялгаа заагтай. Хэн нэгэнд уурлан
бухимдаж, сэтгэл дундуур байгаа бол учир шалтгааныг нь найздаа
илэн далангүй ярилцаж даруй шийдвэрлэхийг хичээгээрэй.
Болохгүй бол харилцаагаа тасалж, найзлахаа больж болно шүү
дээ.
Чи дасгал, даалгаврыг хийх үедээ найз, нөхдөө уучилсан нэг биш
тохиолдыг эргэн бодсон байх аа. Хэрвээ найз тань сэтгэл зовж
шаналах болно гэдгийг мэдээгүй, санаатай хийгээгүй, хийсэн
үйлдэлдээ их гэмшин харамсаж, уучлал гуйвал эрхбиш чамд “нэг
юм” бодогдох байх аа. Анх удаа ийм зүйл тохиолдож байгаа,
дахиж ингэхгүй гэж амласан тэгээд найз тань олон жил сайхан
нөхөрлөж байсан бол энэ нь түүнийг уучлах шалтгаан уучлах
шалтгаан болох талтай.

14. Хүндэтгэл гэж юу вэ?
Үндэс угсаа, шашин
шүтлэг гээд юм
юмаараа өөр боловч,
хэн нэгэн хүнийг
үнэлж, бишрэн
өөрөөсөө дээр тавих
хандлага

15. Хариуцлага гэж юу вэ?
Чамаас хариуцлагатай байж болох
олон хүний итгэлийг ухамсарлана
гэсэн үг юм. Өөрөөр хэлбэл хэн
нэгний өмнө хүлээсэн үүргийг
биелүүлж, зөв бурууг ялгаж
шийдвэр гаргаж чадна гэдэгтээ
итгэлтэй байхыг хэлнэ.

16. Найзыгаа ойлгох чадвар гэж юу
вэ?
Түүний хүсэл сонирхол, хэрэгцээ,
шаардлага, санаа бодлыг цаг
тухайд нь мэдрэхийг хэлнэ.
Тодруулбал, өөрийгөө бусдын
байранд тавьж, тэдний нүдээр
амьдралыг тусган харах чадвар

17. Хүч чармайлт гэж юу вэ?
Өөрийнхөө төлөө бус,
найзынхаа эрх ашгийн тулд
идэвх зүтгэл, хөлс хүч гаргаж,
хөдөлмөрлөхийг хэлнэ.

18. Халамж
Найзынхаа хэрэгцээ шаардлага,
хүсэл мөрөөдлийг даруй түргэн
биелүүлэх, сайн сайхныг хүсч,
хайрлан хүндэлж, асран тойлох тэр
чадвар, хүсэл эрмэлзэл юм.

19. Хардалт
Хүний дотно харилцаанд тохиолддог ба нэг
төвөгтэй асуудал бол хардалт юм. Хардалт
нь нэгнийгээ алхам тутам нь хянаж, элдэв
зүйлсийг асууж шалгаах, хэлсэн ярьсан
болгоныг лавлах, шалгах, мөрдөх гэх мэтээр
олон үйл илэрдэг. Хүндэтгэл найзыгаа
ойлгох чадвар дутаж байна шүү дээ.

20. Дасгал даалгавар 1
Чи ангийнхаа хүүхэдтэй олон жил сайхан
үерхжээ. Харамсалтай нь сүүлийн үед та
хоёр үе үе маргаж, муудалцах болов. Сайхан
нөхөрлөлөө “аврахын” тулд юу хийх хэрэгтэй
вэ? Гарчиг бүрийн дор юу хийх тухайгаа бич.
Хүндэтгэл..........................................
Хариуцлага.........................................
Найзыгаа ойлгох чадвар....................
Хүч чармайлт......................................
Халамж анхаарал...............................

21. Амжилт хүсье
“Сайныг дагавал сарны
гэрэл
Мууг дагавал могойн хор”
Хүний сайныг ханилан
байж танина.
Морьны сайныг унан байж
мэднэ.