"Η κ. Νικολέτα Μπράτση, Αρχαιολόγος · Μέλος ΕΛΙΣΜΕ,
στην Ομιλία «Περί Ελληνικότητας Μνημείων & Προσώπων»
στις 1/11/2018 12:00,
στο ΕΛΙΣΜΕ.
https://www.facebook.com/events/182208982708452/"
"Η κ. Νικολέτα Μπράτση, Αρχαιολόγος · Μέλος ΕΛΙΣΜΕ,
στην Ομιλία «Περί Ελληνικότητας Μνημείων & Προσώπων»
στις 1/11/2018 12:00,
στο ΕΛΙΣΜΕ.
https://www.facebook.com/events/182208982708452/"
Μάγια, Ίνκας, Αζτέκοι: οι προκολομβιανοί πολιτισμοί που συνάντησαν οι πρώτοι κατακτητές της Αμερικάνικής ηπείρου.
Οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι τους αντιμετώπισαν ως εχθρούς και, εν πολλοίς, τους εξολόθρευσαν.
2. ❖ Ιστορικά, ο Πολιτισμός ξεκίνησε από τη Μεσοποταμία
(περιοχή του Παραδείσου)
❖ Ο άνθρωπος εξελίχθηκε πολύ γρήγορα τα λίγα
εκατομμύρια χρόνια που υπάρχει στη Γη. Από τον
τετράποδο πρόγονό του, έγινε ο ελεγκτής της Γης
❖ Κυριαρχεί και καταστρέφει τον πλανήτη
❖ Έκανε βήματα μπροστά στον τεχνολογικό πολιτισμό,
αλλά έμεινε πίσω στον κοινωνικό.
❖ Το 370000 π.Χ. ο άνθρωπος ανακαλύπτει τη φωτιά.
❖ Υπάρχουν κατάλοιπα τα οποία αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι είχαν δημιουργήσει πέτρινα εργαλεία το 600000
π.Χ.
❖ Βρέθηκε μετά από μελέτες, πως ο σύγχρονος άνθρωπος προέρχεται από την Ανατολική Αφρική.
❖ Οι άνθρωποι εξαπλώθηκαν στον υπόλοιπο κόσμο, χρησιμοποιώντας ως έξοδο την Αραβία. Κατευθύνθηκαν προς
την Αυστραλία, την Κεντρική Ασία και την Ευρώπη.
Πως ξεκίνησαν όλα...
3. ● Πρώτες καταγραφές τεχνολογικής εξέλιξης
στη Μεσοποταμία
● Οι ποταμοί Τίγρης κι Ευφράτης δημιούργησαν
εύφορη γη, παρείχαν άφθονο νερό και
επικρατούσε καλό κλίμα στην περιοχή
● Το 10000 π.Χ. οι άνθρωποι κατασκεύασαν τα
πρώτα τεχνητά σπήλαια
● Το 7000 π.Χ., αξιοποιώντας τη θερμότητα της
φωτιάς, έφτιαξαν χάλκινα εργαλεία
★ Δημιουργία πόλεων το 5000 π.Χ.
★ Σημαντικές ανακαλύψεις: ο άξονας κι ο τροχός
και το άροτρο (4000 π.Χ.) από τους
Σουμέριους
★ Την ίδια εποχή αναπτύσσεται ένα είδος γραφής
πηλού
★ Τεχνολογικές ανακαλύψεις + εξημέρωση ζώων
= ανάπτυξη γεωργίας
1. Σουμέριοι: μαθηματικά - εξηκονταδικό σύστημα, παρατηρούσαν τον ουρανό από ψηλούς πύργους (πιθ.
Πύργος της Βαβέλ)
2. Αιγύπτιοι - χτίζουν πυραμίδες ( του Χέοπα 2900 π.Χ., 170 μέτρα!) και γρανιτένιους οβελίσκους
3. Έλληνες - δημιουργία οργανωμένων κοινωνικών ομάδων, νεολιθικός πολιτισμός Σέσκλου και Διμηνίου
Η Μεσοποταμία και η Αίγυπτος
4. ● Πρώτες καταγραφές τεχνολογικής εξέλιξης
στη Μεσοποταμία
● Οι ποταμοί Τίγρης κι Ευφράτης δημιούργησαν
εύφορη γη, παρείχαν άφθονο νερό και
επικρατούσε καλό κλίμα στην περιοχή
● Το 10000 π.Χ. οι άνθρωποι κατασκεύασαν τα
πρώτα τεχνητά σπήλαια
● Το 7000 π.Χ., αξιοποιώντας τη θερμότητα της
φωτιάς, έφτιαξαν χάλκινα εργαλεία
★ Δημιουργία πόλεων το 5000 π.Χ.
★ Σημαντικές ανακαλύψεις: ο άξονας κι ο τροχός
και το άροτρο (4000 π.Χ.) από τους
Σουμέριους
★ Την ίδια εποχή αναπτύσσεται ένα είδος γραφής
πηλού
★ Τεχνολογικές ανακαλύψεις + εξημέρωση ζώων
= ανάπτυξη γεωργίας
1. Σουμέριοι: μαθηματικά - εξηκονταδικό σύστημα, παρατηρούσαν τον ουρανό από ψηλούς πύργους (πιθ.
Πύργος της Βαβέλ)
2. Αιγύπτιοι - χτίζουν πυραμίδες ( του Χέοπα 2900 π.Χ., 170 μέτρα!) και γρανιτένιους οβελίσκους
3. Έλληνες - δημιουργία οργανωμένων κοινωνικών ομάδων, νεολιθικός πολιτισμός Σέσκλου και Διμηνίου
Σέσκλο και Δημινιό - Μαγνησία
Η Μεσοποταμία και η Αίγυπτος
5. ➢ 1500 π.Χ. : ορυχεία με πολλά μέταλλα (χρυσό,
ασήμι, μόλυβδο, σίδηρο, χαλκό) - μετά από
περαιτέρω ανάπτυξη, χρησιμοποιήθηκαν
ισχυρότερα μέταλλα όπως η πέτρα, ο χαλκός, ο
ορείχαλκος κι ο σίδηρος
➢ Ανακάλυψη Παπύρου ως νέου μέσου γραφής
➢ Αίγυπτος 1000 π.Χ.: ηλιακό ημερολόγιο 365
ημερών, γνώσεις μαθηματικών, όργανα
μέτρησης μηκών
➢ Μεσοποταμία 1000 π.Χ.: τεχνολογία σιδήρου,
εξόρυξη μετάλλων, χρήση αλόγων στα άρματα,
άροτρο
άξονας
τροχός
Οβελίσκος
Κλεοπάτρας
Πυραμίδα του ΧέοπαΣουμέριοι
6. Οι αρχαίοι Έλληνες
Πρωτοκυκλαδικός πολιτισμός
ΑΙΓΑΙΟ
● 3200 - 2000 π.Χ.
● Φοίνικες - μεταδοτές
γνώσεων και
τεχνολογίας
● Ορυχεία μετάλλων -
άφθονα στα νησιά
● Κατεργασία μαρμάρου
Μινωικός πολιτισμός
● Λίγο αργότερα, στην
Κρήτη
● Αξιόλογη τεχνολογία
● Κατασκευή μνημείων κι
ανακτόρων
● Μινωική γραφή
Μυκηναϊκός πολιτισμός
● Ελλάδα γυρ. 1200 π.Χ.
● Γνώστες σιδήρου
● Θησαυρός των Ατρειδών
● Κυκλώπεια τείχη
● Σύστημα ύδρευσης της
πόλης
● Καταστροφή κατά τον 11ο
αιώνα
7. Μετά από την καταστροφή του Μυκηναϊκού πολιτισμού...
➔ Μετεγκατάσταση Αχαιών στις ανατολικές ακτές
της Μεσογείου
➔ Το 700 π.Χ., δέχονται επίδραση οι αποικίες από τη
Μεσοποταμία και την Αίγυπτο, αναπτύσσοντας
περαιτέρω την τεχνολογία
➔ Θαλής ο Μιλήσιος: ερευνητής της φύσης, γνώστης
μαγνητικών ιδιοτήτων, στατικού ηλεκτρισμού,
ομοίων τριγώνων
➔ Αναξίμανδρος: εγχειρίδιο Φυσικής (Φιλοσοφίας)
➔ Ευπαλίνειο Υδραγωγείο της Σάμου
➔ ΑΘΗΝΑ 500 και 400 π.Χ. : ανάπτυξη φιλοσοφίας με
τους Σωκράτη, Πλάτωνα κι Αριστοτέλη
➔ Η φιλοσοφικές διαμάχες δεν επέτρεψαν την
ανάπτυξη της τεχνολογίας για αρκετό καιρό
➔ Τον 5ο αιώνα π.Χ.: ανάπτυξη γεωμετρίας - μέτρηση
όγκων, επιφανειών, ανάπτυξη οπτικής,
αστρονομίας
➔ Καινοτομία πλοίων
Ευπαλίνειο Υδραγωγείο
8. Ελληνιστική Περίοδος
★ Πτολεμαίος: ίδρυση Μουσείου της Αλεξάνδρειας
(κέντρο επιστημονικής έρευνας και γνώσης για 150
χρόνια)
★ Σημαντικές προσωπικότητες: Ευκλείδης,
Ερατοσθένης, Αρχίστρατος ο Σάμιος, Κτηβίσιος,
Φίλων, ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ {μη μου τους κύκλους τάραττε,
εύρηκα-εύρηκα}
★ Κατασκευή μοχλών, κοχλιών, της υδροστατικής κ.ά.
★ Μηχανισμός των Αντικυθήρων, Ηλιοκεντρικό
σύστημα
★ Βελτίωση πολεμικών μηχανών: βαλλίστρας,
καταπέλτη
★ Ατμοστρόβιλος του Ήρωνα
Ατμοστρόβιλος του Ήρωνα
9. Η Ρωμαϊκή περίοδος
Οι Ρωμαίοι είχαν το πλεονέκτημα σε
σύγκριση με τους προηγούμενους λαούς να
έχουν στη διάθεση τους ένα καλής
ποιότητας τσιμέντο από την ηφαιστειακή
στάχτη του Βεζούβιου. Αυτό τους επέτρεψε
να κατασκευάσουν ογκοδέστερα έργα και να
αναπτύξουν νέες κατασκευαστικές τεχνικές.
Σημαντικά έργα:
● Το Πάνθεον( 98 μ.Χ.)
● Το Κολοσσαίο( 69-79 μ.Χ.)
● Υδρόμυλοι
● Τοξοειδής κατασκευή
● Υποδαπέδια θέρμανση
● Υδραυλική ενέργεια
● Υδραγωγεία-Μεταφορά νερού
● Μεταφορά λαδιού
● Δρόμοι
● Αποχέτευση
● Εφαρμογή και διάδοση της
υπάρχουσας τεχνολογίας
11. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
Βυζαντινοί
● Αγία Σοφία ( 532-537 μ.Χ.)
● Εκκλησίες
● Τείχη
● Υγρό πυρ
Οι Βυζαντινοί δεν έχουν να επιδείξουν
ουσιαστικές τεχνολογικές προόδους στην
περίοδο αυτή και αυτό οφείλεται στο ότι τα
καλύτερα μυαλά της εποχής ασχολήθηκαν με
προβλήματα της θρησκείας ( του
Χριστιανισμού), γεγονός που οδήγησε και στο
κλείσιμο των φιλοσοφικών σχολών της Αθήνας.
Άραβες
● Τριγωνομετρία
● Μηδέν
● Σύστημα Αρίθμησης
● Πρώτο Πανεπιστήμιο( Βαγδάτη 1065)
● Πειράματα χημείας( χύτευση-απόσταξη)
Οι Άραβες λειτούργησαν ως μεταφορείς γνώσης
και τεχνολογίας από την Ανατολή ( Ινδία και
Κίνα) στη Δύση.
13. Η τεχνολογία στον Δυτικό Κόσμο-I
( 1 ως το 1000 μ.Χ.)
❖ Γεωκεντρικό Σύστημα
❖ Επικράτηση Αριστοτελικής φιλοσοφίας
❖ Εγκυκλοπαιδιστές
❖ Πτώση πέτρας-άνοδος καπνού-επίπεδη γη
❖ Προσπάθεια δημιουργίας κράτους
❖ Πόλεις κέντρα εμπορίου
Γεωκεντρικό Σύστημα
14. Τα πρώτα 500 χρονια μ.Χ. υπήρχε στον τότε γνωστό κόσμο ένα παγκόσμιο κράτος,
το Ρωμαϊκό, βασισμένο στην τεχνολογία και τον πολιτισμό τον Ελληνικό.
❖ Αλεξάνδρεια: Βιβλιοθήκη: κέντρο ανάπτυξης της φιλοσοφικής και τεχνολογικής
σκέψης
❖ Επόμενα 500 χρόνια ως το 1000 μ.Χ.: μετάφραση Ελληνικών έργων στα Λατινικά
από τους εγκυκλοπαιδιστές
❖ Επικρατούσες αντιλήψεις εκείνης της περιόδου: Αριστοτελική φιλοσοφική άποψη,
Αριστοτελική φυσική και γεωκεντρική θεωρία
Η περίοδος αυτή δεν χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη τεχνολογική πρόοδο, όμως είναι
εμφανείς οι πρώτες συγκρούσεις του Χριστιανισμού με την καθιερωμένη επιστημονική
γνώση.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Βιβλιοθήκη Αλεξάνδρειας
15. Η Τεχνολογία στον Δυτικό
κόσμο-ΙΙ (1001-1450 μ.Χ.)
● Επικράτηση Αριστοτελικής φιλοσοφίας
● Έναρξη της αμφισβήτησης ( τα πρώτα Πανεπιστημιακά κέντρα, π.χ. Σορβόννη,
Οξφόρδη, Μπολόνια)
● Υδρόμυλοι
● Ανεμόμυλοι
● Κανόνια
● Κάστρα
● Καθεδρικοί ναοί ( τύπου Τ)
● Φακοί
● Τηλεσκόπια-Μικροσκόπια
● Μηχανικά ρολόγια
● Ξύλο και κάρβουνο
Αριστοτέλης