2. Tekstong Impormatibo
Ang tekstong impormatibo, na kung minsan ay
tinatawag na Ekspositori, ay nag lalayong
magpaliwanag at magbigay ng impormasyon.
Pangunahing layunin ng tekstong impormatibo ang
magpaliwanag sa mga mambabasa tungkol sa
anumang paksa na matatagpuan sa tunay na
daigdig.
3. Ayon kina Chall, Jacobs, at Baldwin (1990) sa kanilang
pananaliksik na The Reading Crisis: Why Poor
Children Fall Behind, ang kakulangan sa pagtuturo ng
mga tekstong impormatibo ay nag dudulot ng
pagbaba sa komprenhensiyon o pag-unawa. Ang
kasanayan ng mga mag-aaral sa pagkatuto mula sa
mga tekstong impormatibo sa mga unang baitang
ng elementarya ay nagtatakda ng husay nila sa
pagbasa pagdating ng ikatlong baitang. Ipinakikita ng
pananaliksik na mahalaga ang pagbasa ng mga
tekstong impormatibo sa maagang edad pa lamang
ng isang mag-aaral.
4. Mahalaga ang katumpakan ng nilalaman at mga
datos sa isang tekstong impormatibo. Kailangan din
na napapanahon ito at makatutulong sa pag-
unawa tungkol sa isang mahalagang isyu o isyung
panlipunan. Mahalagang sumangguni rin sa mga
babasahin at iba pang pag mumulan ng mga datos
na mapagkakatiwalaan upang matiyak kung
wasto at tumpak ang datos.
May iba't ibang uri ng Tekstong Impormatibo ayon
sa estruktura ng paglalahad nito. Ang mga
estrukturang ito ay Sanhi at Bunga, Paghahambing,
Pagbibigay-depenisyon, at Paglilista o
klasipikasyon.
5. Sanhi at Bunga
Ito ay nagpapakita ng pagkakaugnay-ugnay ng mga
pangyayari at kinalabasan o resulta ng mga naunang
pangyayari o sitwasyon. Ipinapaliwanag ng estrukturang
ito ang malinaw na relasyon ng dalawang bagay at
nagbibigay ng pokus sa kung bakit nangyari ang mga
bagay (sanhi) at ano ang kahihinatnan nito (bunga).
Paghahambing
Ang mga tekstong nasa ganitong estruktura ay kadalasang
nagpapakita ng mga pagkakaiba at pagkakatulad ng
anumang bagay, konsepto, o pangyayari.
6. Pagbibigay-depinisyon
Ipinapaliwanag ng ganitong uri ng estruktura ang kahulugan ng isang
balita, termino, o konsepto. Ang paksa sa pagbibigay-depinisyon ay
tungkol sa isang kongkretong bagay tulad ng uri ng isang hayop o
halaman, o kaya naman sa abstraktong bagay gaya ng katarungan,
pagkakapantay-pantay, o pag-ibig. Sa ganitong uri ng tekstong
impormatibo, mahalagang tukuyin ang mga kahulugang denotatibo o
kononatibo.
Pagkaklasipika
Ang strukturang ito ay kadalasang naghahati-hati ng isang malaking
paksa o ideya sa iba't ibang kategorya o grupo upang magkaroon ng
sistema ang pagtatalakay. Nagsisimula ang manunulat sa
pagtatalakay sa pangkalahatang kategorya, pagkatapos ay
bibigyang-depinisyon at halimbawa ang iba't ibang klasipikasyon o
grupo sa ilalim nito.
7. IMPERYALISMO SA IBA'T IBANG
TERITORYO
Ang panahon ng imperyalismo ay nagsimula sa huling bahagi ng
1700s. Ang terminong "Panahon ng Imperyalismo" ay tumutukoy sa
pagpapalawanak ng teritoryo sa Asya at Africa ng mga bansang
tulad ng United Kingdom, France, Germany, Italy, Japan at Estados
Unidos.
Sa kalagitnaan ng 1800s, pagkatapos ng kalahating siglo ng mga
reporma at pagbabago, naitayo ang mga matatag at sentralisadong
gobyerno sa Europa. Nagkaroon ang mga mamamayan ng mas
malawak na karapatang politikal at lumaganap ang ideya ng
nasyonalismo hindi lamang sa Europa kundi sa kabuuan ng mga
kanluraning bansa.
8. Imperyalismo sa Timog Asya
Noong ika-6 at ika-17 siglo, ang ilang bansa sa Europa at nagkaroon ng
kolonyang imperyo sa Asya. Lumagi ang mga imperyo ng Britanya
hanggang ika-19 na siglo. Noong 1600s, nagtayo ang East India Company
ng sentro ng kalakalan sa daungan ng Timog Asya. Noonv 1800s,
itinuring ang India bilang pinakamaningning na hiyas ng imperyonv
Britanta.
Sa katapusan ika-19 na siglo, pinag-ibayo ng mga bansa sa kanluran
ang pagpapalawak ng ariarian at kontol sa ibang mga lupain.
Itinuturing na ang Panahon ng Imperyalismo ay nagsimula noong 1870
hanggang sa pagsumbulat ng Unang Digmaang Pandaigdig noong 1914.
9. Nakapagbuo rin ng relasyon sa pakikipagkalakalan ang mga
Portuges sa India. Noong unang bahagi ng 1600s, karamihan sa mga
bansa sa Europa ay sumusunod sa merkantilistang ideya ng
pagpapalawak ng yaman at kapangyarihan. Nagkomisyon ang
gibyerno ng England at Netherlands ng pribadong kompanya upang
ponduhan ang paglalakbay sa Asya. Ang mga kompanyang ito ay
binigyan ng monopolyo at eksklusibong karapatan na katawanin ang
bansa sa pakikipagkalakalan sa Asya. Epektibong naagaw ng Dutch
East India Company ang control ng mga Portuges sa kalakalan sa
Asya.
Sa pagtatapos ng 1600s, kinomisyon ni Queen Elizabeth I ang English
East India Company na sinusuportahan ng 80 kometsiyante mula sa
London. Noong 1613, ang emperador ng Mogul na si Akbar Jahangir ay
nagbigay sa East India Company ng permiso na magpasimula ng
kalakalan sa Surat. Noong 1647, nagkaroon ng 27 pangkalakalang
lugar sa mga daungan ng India
10. Imperyalismo ng mga
Aleman
Mula saorihinal na lupain sa Scandanivia at sa hilagang
bahagi ng Europa, nagpalawak ng teritoryo ang mga tribong
Aleman sa hilaga at kanlurang Europa sa pamamagitan ng
pagsakop sa mga Celtic at iba pang mga grupo upang buuin
ang Holy Roman Empire, ang unang imperyo ng mga
Aleman. Hindi gaanong lumalim ang kultura na integrasyon at
paglalaganap ng identidad ng mga Aleman kung kaya't
nanatiling konseptuwal na termino lamang ang Germany na
tumutukoy sa walang hugis na teritoryo sa gitnang Europa.
11. Imperyalismo ng mga hapon
Sa panahon ng unang digmaan Sino-hapones noong 1894,
nasalop ng mga Hapon ang Taiwan. Nakibahagi rin sila sa Isla
ng Rusya bunga ng Digmaang Ruso-Hapones noong 1905.
Naging sakop din ng kanilang teritoryo ang korea noong 1910
at ang ilang teritorya ng mga Aleman sa Shandong, Tsina,
kabilang na ang mga isla ng Marianas, Caroline, at Marshall.
12. Imperyalismong Amerikano
Bago ang ika-19 na siglo ay nagpakita na ng tagtutol
sa imperyalismo ang mga Amerikano na matagpuan
sa ilang polisiya ng Monroe Doctrine. Sa simula ng
huling bahagi ng ika-19 at ika-20 siglo, binuo ang
misyong Woodrow Wilson. Kaakibat ng puwersang
militar, layunin ng misyong ito na palaganapin ang
demokrasya sa buong mundo.
Noong June 15, 1898, binuo ng mga Amerikanong tutol
sa pagsakop ng Estados Unidos sa Pilipinas at Cuba
ang Anti-Imperialist League
13. Mga kasanayan sa pagbasa ng tekstong impormatibo
Sa kabuoan, mas madaling nauunawaan ang kahulugan ng
isang teksto kung agad na nakukuha ng mambabasa ang
ginamit na padron o estruktura ng paglalahad ng manunulat
sa isang tekstong impormatibo. Halimbawa, kung agad na
makikita ng mambabasa na ang estruktura ay sanhi at bunga
agad niyang hahanapin ang mga dahilan at resulta ng
sitwasyon na pinakamahalagang ideya ng teksto.
17. Resource
Page
Use these design resources in your
Canva Presentation. Happy designing!
Don't forget to delete this page
before presenting.
18. Resource
Page
Use these design resources in your
Canva Presentation. Happy designing!
Don't forget to delete this page
before presenting.
19. C for confetti
D for a
drumroll
O for bubbles
Any number from 0-9
for a timer
B for blur
Q for quiet X to close
Resource
Page
Find the magic and fun in presenting
with Canva Presentations.
Press the following keys while on
Present mode!
Don't forget to delete this page
before presenting.
