Dokumen ini memberikan panduan mengenai penyelenggaraan sistem pengairan pertanian. Ia menjelaskan komponen sistem pengairan, jenis-jenis kerusakan yang mungkin berlaku, prosedur pemeriksaan dan penyelenggaraan, serta kepentingan menguji semula sistem selepas penyelenggaraan. Dokumen ini juga menyediakan contoh tugasan latihan bagi pelajar mempraktikkan pengetahuan dan kemahiran mereka dalam

1. GAT 6013
PENYENGGARAAN
INFRASTRUKTUR LADANG DAN
JENTERA PERTANIAN
MENYELENGGARA SISTEM PENGAIRAN

2. HASIL PEMBELAJARAN (LEARNING OUTCOMES)
1. MENJANAKAN AKTIVITI PENYENGGARAAN KEMUDAHAN PERTANIAN
SECARA BERJADUAL. (C3, PLO5)
2. MENGHASILKAN LAPORAN KERJA PENYELENGGARAAN
INFRASTRUKTUR LADANG DAN JENTERA PERTANIAN MENGIKUT
TAHAP KEROSAKKAN. (P3, PLO4)
3. MEMBENTANGKAN JADUAL KERJA PENYELENGGARAAN
INFRASTRUKTUR DAN PERALATAN PERTANIAN MENGIKUT FORMAT
YANG DIRUJUK DARIPADA LAMAN SESAWANG. (A4, PLO7)

3. KANDUNGAN
1. JADUAL PENYELENGGARAAN SISTEM PENGAIRAN
2. PEMERIKSA KEROSAKAN SISTEM PENGAIRAN
3. PENYELENGGARAAN SISTEM PENGAIRAN
4. PENGUJIAN SEMULA SISTEM PENGAIRAN
5. MENYEDIAKAN LAPORAN PENYELENGGARAAN SISTEM PENGAIRAN

4. PERIKSA
KEROSAKAN
SELENGGARA
UJI
SEMULA
BUAT LAPORAN
RUJUK
JADUAL

5. PENGENALAN
1. SISTEM PENGAIRAN YANG MODEN DAPAT MENYUMBANG KEPADA
PENGGUNAAN AIR YANG LEBIH CEKAP DAN CERMAT SETERUSNYA
MENINGKATKAN HASIL TANAMAN
2. OPERASI INI BERTUJUAN UNTUK MEMBEKALKAN PENGAIRAN
KEPADA TANAMAN PADA BILA-BILA MASA DIPERLUKAN TANPA
MENGHARAPKAN HUJAN.
3. MELIBATKAN PENGGUNAAN SISTEM PENGAIRAN RENJIS DAN TITIS

6. SISTEM PENGAIRAN

16. KEBAIKAN SISTEM PENGAIRAN
DIANTARA KEBAIKAN MEMASANG SISTEM PENGAIRAN UNTUK
TANAMAN ADALAH:-
1. AIR BOLEH DIBEKALKAN KEPADA POKOK BILA-BILA MASA TERUTAMA SEMASA
PERTUMBUHAN AWAL TANAMAN.
2. PENGAIRAN DAPAT MEMBANTU PENYERAPAN HABA YANG BERLEBIHAN OLEH
POKOK DAN MEMBANTU MENGAWAL SERANGGA DAN PENYAKIT.
3. PENGAIRAN DAPAT MENINGKATKAN HASIL TANAMAN KERANA KADAR BAJA
DAN AIR YANG DIBEKAL KEPADA TANAMAN BOLEH DIKAWAL DAN DISERAP
SEPENUHNYA.

17. CIRI-CIRI SISTEM PENGAIRAN
KOMPONEN UTAMA
• TANGKI NUTRIEN
• PAM AIR
• MAIN-LINE 32 – 63MM
• SUB LINE 13 – 19 MM (SYOR TIDAK LEBIH 30M)
• MIKRO TUBE
• PENITIS 2L/H
• PENAPIS

21. LARUTAN STOK

22. TANGKI NUTRIEN

23. PAM ELEKTRIK

24. PAM ELEKTRIK
PAM ELEKTRIK
• PAM ELEKTRIK 1.0 HP – 2500 BEG
• PAM ELEKTRIK 0.5 HP – 1000 BEG
• PAM AKUARIUM (BESAR) – 120 BEG
• OPERASI MANUAL ATAU AUTO (PERLU TIMER)

25. PENAPIS

26. MICRO TIUB DAN PENITIS

27. TIMER

28. JADUAL
KERJA
PENYELENGARAAN

29. JADUAL PENYENGGARAAN
PERALATAN PENYELENGGARAAN
TANGKI LARUTAN NUTRIEN
Penyenggaraan dilakukan supaya tiada
kebocoran dan tangka tidak berkelodak.
TIMER
Penyelengaraan dilakukan mengikut syor
pengeluar.

30. JADUAL PENYENGGARAAN
PERALATAN PENYELENGGARAAN
PAM ELEKTRIK
Penyelenggaraan dijalankan mengikut syor
oleh pembekal atau pembuat melalui buku
panduan
PAIP
Pemeriksaan berkala supaya tiada
kebocoran dan tidak tersumbat

31. JADUAL PENYENGGARAAN
PERALATAN PENYELENGGARAAN
PENAPIS
Perlu dicuci mengikut tempoh penggunaan
yang disyorkan oleh pembekal
SOKET
Pemeriksaan berkala supaya tiada
kebocoran di tempat penyambungan.

32. JADUAL PENYENGGARAAN
PERALATAN PENYELENGGARAAN
MICRO TIUB
Perlu dicuci setiap minggu supaya tidak
bocor atau tersumbat.
PENITIS
Pemeriksaan berkala supaya tersumbat

33. MELAKUKAN
KERJA-KERJA
PEMERIKSAAN
SISTEM PENGAIRAN

34. PEMERIKSAAN SISTEM PENGAIRAN
KEPENTINGAN PEMERIKSAAN SISTEM PENGAIRAN
1. MENGENALPASTI PUNCA MASALAH SISTEM
PENGAIRAN.
2. MENGESAN KEBOCORAN DAN KEROSAKAN SISTEM
PENGAIRAN.
3. SISTEM PENGAIRAN BERROPERASI DENGAN LANCAR

35. JENIS KEROSAKAN SISTEM PENGAIRAN
AIR BERTAKUNG
1. MEDIUM PENANAMAN YANG TIDAK MEMPUNYAI KEUPAYAAN
MENYERAP AIR AKAN MENYEBABKAN TERJADINYA AIR LARIAN
ATAU AIR BERTAKUNG.
2. KADAR ALIRAN AIR 1 GELEN SEJAM MEMERLUKAN KEUPAYAAN
PENYERAPAN 0.5 INCI SEJAM BAGI MENENTUKAN TAKUNGAN AIR
DI DALAM MEDIUM MELEBIHI 2 KAKI LEBAR.

36. JENIS KEROSAKAN SISTEM PENGAIRAN
MICRO TIUB TERSUMBAT
1. MICRO TIUB TERSUMBAT ADALAH MASALAH YANG PALING
KRITIKAL DAN PERLU DIBERIKAN KEUTAMAAN SEMASA
PENYENGGARAAN.
2. MICRO TIUB TERSUMBAT OLEH BAHAN-BAHAN SEPERTI ZARAH,
BAHAN KIMIA DAN BAHAN ORGANAN.
3. KEBOCORAN KEPADA PAIP UTAMA ATAU PAIP SISI, KUALITI AIR
YANG KOTOR, BAHAN ORGANIK ATAU BAHAN KIMIA TERSUMBAT
PADA MICRO TIUB SEMASA PERWAPAN.

37. JENIS KEROSAKAN SISTEM PENGAIRAN
PENAPIS TERSUMBAT
1. PENAPIS TERSUMBAT ADALAH MASALAH YANG PALING KERAP
BELAKU DAN PERLU DIBERI PERHATIAN SEMASA PENYENGGARAAN.
2. PENAPIS TERSUMBAT OLEH BAHAN-BAHAN SEPERTI ZARAH, BAHAN
KIMIA DAN BAHAN ORGANAN.

38. JENIS KEROSAKAN SISTEM PENGAIRAN
PENUMPUKAN GARAM
1. KEADAAN INI BERLAKU APA BILA NUTRIAN YANG DIBEKALKAN
KEPADA TANAMAN TIDAK DISERAP OLEH AKAR.
2. LEBIHAN NUTRIAN TERSEBUT AKAN MEMBENTUK KETULAN GARAM
DIDALAM BEG PENANAMAN.
3. PROSES “FLUSING” MESTI DIBUAT SETIAP MINGGU BAGI
MENGELUARKAN GARAM TERSEBUT DARIPADA ZON AKAR.

39. PEMERIKSAAN SISTEM PENGAIRAN
1. POLYTIUB DI PEGANG KEMAS PADA SYSTEM
2. PERIKSA PENAPIS
3. PERIKSA SISTEM FLUSHING PAIP UTAMA
4. KEDUDUKAN SUB LINE 16 MM
5. PERIKSA PENITIS
6. PERIKSA KEBOCORAN PADA PAIP UTAMA DAN SUB LINE JIKA ADA.
7. PERIKSA KUANTITI AIR SEMINIT YANG DIBEKALKAN PADA POKOK.

40. MELAKUKAN
KERJA-KERJA
PENYENGGARAAN

41. JENIS KERJA PENYENGGARAAN
PENYENGGARAAN ENJIN DAN PAM AIR
 PENYENGGARAAN PERLU DIBUAT MENGIKUT SYOR PIHAK
PENGELUAR/PEMBUAT
 PERIKSA BAHAGIAN PELINCIRAN SETIAP BULAN
 SETIAP TIGA BULAN TUKAR MINYAK PELINCIR JIKA PERLU
(RUJUK MANUAL) DAN PERIKSA JIKA ADA BAHAGIAN-BAHAGIAN
YANG HAUS
 SETIAP ENAM BULAN PERIKSA PENJAJARAN PAM DAN PEMACU
 SETIAP TAHUN BUAT PEMERIKSAAN MENYELURUH

42. JENIS KERJA PENYENGGARAAN
PENYENGGARAAN PENAPIS AIR
BERSIHKAN BAHAGIAN PENAPIS SETIAP 12 JAM OPERASI
ATAU LEBIH KERAP JIKA KUALITI AIR SANGAT RENDAH

43. JENIS KERJA PENYENGGARAAN
PENYENGGARAAN SISTEM PAIP
PASTIKAN SISTEM PAIP LURUS DAN DIIKAT KEMAS PADA PENYAMBUNG.
PASTIKAN PENYAMBUNG TIDAK BOCOR
BAIKI SEGERA JIKA BERLAKU KEBOCORAN.

49. JENIS KERJA PENYENGGARAAN
PENYENGGARAAN MICRO TIUB DAN PENITIS
PASTIKAN PENITIS BERADA PADA ZON AKAR.
BAIKI / GANTI SEGERA JIKA TERSUMBAT .
GANTI JIKA BERLAKU KEBOCORAN.

50. JENIS KERJA PENYENGGARAAN

52. PENYENGGARAAN INJAP-INJAP
PERALATAN KAWALAN KESELAMATAN
SISTEM
1. PRESSURE GAUGE
2. CHECK VALVE
3. AIR RELIEF VALVE

54. PERALATAN PENYENGGARAAN
PERALATAN KEGUNAAN
Spanar Boleh Laras
Boleh digunakan untuk pelbagai jenis skru
kerana ia boleh dilaraskan.
Paip wrench
Untuk membuka skru yang terlalu ketat

55. PERALATAN PENYENGGARAAN
PERALATAN KEGUNAAN
Chain wrench
Mengetatkan paip PVC
Gergaji besi
Untuk memotong paip besi ataupun PVC

56. PERALATAN PENYENGGARAAN
PERALATAN KEGUNAAN
Gerudi Tangan
Menebuk lubang pada paip.
Gerudi Elektrik
Menebuk lubang pada paip

57. PERALATAN PENYENGGARAAN
PERALATAN KEGUNAAN
Poly Pipe Cutter
Memotong Poly pipe
Playar
Memegang bahan dengan lebih baik.

58. BAHAN PENYENGGARAAN
BAHAN KEGUNAAN
Sarung Tangan
Melindungi tangan dari kecederaan.
White Tape
Membalut alur pada paip.

59. BAHAN PENYENGGARAAN
BAHAN KEGUNAAN
Rubber Grommet
Mengetatkan sambungan Valve pada Poly
Pipe
Valve
Melaras penggunaan air pada paip 16 mm

60. BAHAN PENYENGGARAAN
BAHAN KEGUNAAN
PENAPIS
Menapis kotoran dari tangka supaya paip
tidak tersumpat
SOKET
Menyambung poly pipe.

61. BAHAN PENYENGGARAAN
PERALATAN JADUAL PEYELENGARAAN
MICRO TIUB
Perlu dicuci setiap minggu supaya tidak
bocor atau tersumbat.
PENITIS
Pemeriksaan berkala supaya tersumbat

62. KESELAMATAN PENGUNAAN PERALATAN
1. PERALATAN MESTILAH DIGUNAKAN BERSESUAIAN DENGAN JENIS
KEROSAKAN UNTUK MENGGELAKKAN DARI MENAMBAHKAN
KEROSAKAN.
2. TIDAK CUAI SEMASA MENGGUNAKAN PERALATAN.
3. TUMPU PERHATIAN SEPENUHNYA SEMASA MEMBAIKI KEROSAKAN.
4. SENTIASA BERHATI-HATI SEMASA MENGGUNAKAN PERALATAN.

63. UJI SEMULA
SISTEM PENGAIRAN

64. KEPENTINGAN MEMBUAT UJIAN SEMULA
1. MEMASTIKAN TIADA LAGI KEBOCORAN ATAU
PAIP YANG TERSUMBAT BERULANG.
2. MEMASTIKAN HASIL KERJA KEMAS.

65. PERIKSA
KEROSAKAN
SELENGGARA
UJI
SEMULA
BUAT LAPORAN
BUAT
JADUAL

66. TUGASAN 1
ANDA DIKEHENDAKI MELAKUKAN TUGASAN
BERIKUT DI KAWASAN YANG DISEDIAKAN.
1. PERIKSA SISTEM PENGAIRAN
2. TENTUKAN JENIS KEROSAKAN
3. TANDA BAHAGIAN YANG ROSAK
4. BUAT LAPORAN KEROSAKAN

67. TUGASAN 2
ANDA DIKEHENDAKI MELAKUKAN TUGASAN BERIKUT DI
KAWASAN YANG DISEDIAKAN.
1. PERIKSA SISTEM PENGAIRAN
2. TENTUKAN JENIS KEROSAKAN
3. TANDA BAHAGIAN YANG ROSAK
4. SEDIAKAN BAHAN DAN PERALATAN
5. BUAT PEYELENGARAAN
6. UJI SEMULA SISTEM
7. BUAT LAPORAN AKTIVITI