1. Game Theory

2. Game Theory คือ วิชาที่ว่าด้วยเรื่องของกรรมวิธีคิดที่มีระบบ เพื่อวิเคราะห์การใช้กลยุทธ์ของผู้เล่นที่ต้องต่อสู้ซึ่งกันและกัน เพื่อให้ตัวเองได้รับ ผลตอบแทนหรือประโยชน์สูงสุด ซึ่งกระบวนการคิดดังกล่าวเป็นการสร้างแบบจำลองเพื่อใช้อธิบายปรากฏการณ์ต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมของมนุษย์ หรือกิจกรรมในสังคม ในแง่เศรษฐศาสตร์ การค้า ธุรกิจ การตลาด การสงคราม การต่อรอง ฯลฯ Game Theory

3. ทฤษฎีเกม (Game Theory) จำแนกออกเป็น 3 ลักษณะ

4. เกมศูนย์ (Zero Sum Game) พื้นฐานข้อเท็จจริงของเกมศูนย์คือการเจรจาใดๆก็ตามจะมีผู้ได้กับผู้เสีย มีผู้กล่าวกันว่าเกมศูนย์มาจากเกมการเล่นไพ่ ในการเจรจานั้นถ้าหากมีผู้ได้และผู้เสียทำให้การเจรจาจะไม่ประสบผลสำเร็จเนื่องจากผู้เสียจะไม่ยอมเจรจาด้วย การเจรจานั้นจะต้องตั้งอยู่บนสมมติฐานว่าคู่เจรจาจะได้ผลประโยชน์จากการเจรจาร่วมกัน ลักษณะเกมศูนย์จึงเป็นตัวอธิบายได้ว่าการเจรจาจะไม่ประสบผลสำเร็จ นอกเสียจากการเจรจานั้นจะมีลักษณะที่มีอำนาจต่อรองที่ไม่เท่ากัน ลักษณะที่ 1

5. เกมลบ (Negative Sum Game) ตามหลักการนี้ก็คือ การเจรจาใดๆ ก็ตามที่ส่งผลกระทบซึ่งจะทำให้คู่ เจรจาเสียผลประโยชน์ การเจรจาดังกล่าวนั้นจะไม่มีวันไปสู่ข้อยุติเพราะว่าข้อยุติที่เกิดขึ้นนั้นจะส่งผลในแง่ลบต่อทุกฝ่ายๆ ดังนั้นทุกฝ่ายจึงต้องพยายามหาทางเจรจาต่อกันไม่ให้นำไปสู่เกมลบ ลักษณะที่ 2

6. เกมบวก (Positive Sum Game) เกมบวก คือ การเจรจาที่ทุกฝ่ายประสบความสำเร็จและได้ผลประโยชน์ อย่างเท่าเทียม การเจรจาจึงต้องอยู่บนสมมติฐานว่าความสำเร็จต้องขึ้นอยู่กับข้อสรุปที่ทุกฝ่ายเป็นฝ่ายได้ (Win – Win Position) ลักษณะที่ 3

7. Game Theory มีส่วนประกอบ คือ

8. 1. ผู้เล่น ( Players) ซึ่งจะมีตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป 2. ปฏิสัมพันธ์ ( Interactions) คือการกระทำของฝ่ายหนึ่งจะมีผลกับอีกฝ่ายหนึ่งในการเล่นเกม 3. กลยุทธ์ ( Strategies) คือ วิธีปฏิบัติการของผู้เล่นภายใต้เงื่อนไขสภาพแวดล้อมของการปฏิสัมพันธ์ 4. ความสมเหตุสมผล ( Rationalization) เป็นพื้นฐานความคิดของผู้เล่นที่มีเหตุมีผลในการตัดสินใจ เพื่อใช้กลยุทธ์ให้เกิดผลประโยชน์สูงสุดแก่ตนเอง

9. 5. ผลลัพธ์ ( Outcome) จากที่มีหลาย ผู้เล่น และแต่ละผู้เล่นก็มีหลายกลยุทธ์ ผลลัพธ์ ก็คือ ความเป็นไปได้หรือความหลาก หลายที่เกิดขึ้นจากการใช้กลยุทธ์ของแต่ละผู้เล่น ยกตัวอย่างเช่น เกมของผู้เล่น 2 คน ถ้าผู้เล่นแต่ละคนมี 2 กลยุทธ์ ความเป็นไปได้ของผลลัพธ์จะมี 4 ความเป็นไปได้ 6. ฟังก์ชั่นผลตอบ ( Payoff or Utility Function) ในแต่ละความเป็นไปได้ของผลลัพธ์ จะแสดงนัยเพื่อการประเมินประโยชน์ที่ได้ รับซึ่งอาจอยู่ในรูปของตัวเลข เช่น ผลกำไร จำนวนเงิน หรือระดับของความพอใจ ฯลฯ หรือค่าตรรกะ เช่น ผิด หรือ ถูก , ดี หรือ เลว เป็นต้น ฟังก์ชั่นคือ รูปแบบทางคณิตศาสตร์เพื่อใช้คำนวณหรือแสดงที่มาของค่าเหล่านี้ ค่า Payoff จะใช้ในการประเมินแบบจำลองเพื่อหาคุณสมบัติในแต่ละองค์ประกอบของเกมนั้นๆ และยังใช้ในการตัดสินใจเพื่อเลือกใช้กลยุทธ์

10. ในการวิเคราะห์เกมแต่ละเกม เราจะนำองค์ประกอบที่กล่าวมา แปลงโฉมหรือนำเสนอ (Representation) เพื่อให้การวิเคราะห์กระทำได้สะดวกขึ้น ซึ่งวิธีการนำเสนอมีอยู่ 2 วิธีคือ วิธีแรกเรียกว่า Normal Form และอีกวิธีเรียกว่า Exten-sive Form

11. Normal Form ใช้การนำเสนอในรูปของตาราง ที่เรียกว่า Matrix แสดงส่วนประกอบทั้งหมดของเกม ( ดังตัวอย่างในตอนที่แล้ว ) วิธีนี้เหมาะกับการวิเคราะห์เกมที่มีลักษณะผู้เล่นแต่ละคนปฏิบัติการพร้อมๆ กัน (Simultaneous Move) หรือการวิเคราะห์ในแต่ละครั้งของปฏิบัติการ ( แต่ละ Move) ในกรณีที่เกมมีการเล่นต่อเนื่องที่เรียกว่า Sequential Game ( เช่นการเล่นหมากรุก ฯลฯ ) การใช้ Normal Form ผู้วิเคราะห์จะเห็นกลยุทธ์ของผู้เล่นต่างๆ พร้อมกับความเป็นไปได้ของผลลัพธ์และค่าผลตอบ ( Payoff) พร้อมๆ กันทั้งหมด รูปที่ 1 แสดงตัวอย่าง Normal Form ของเกมที่มีผู้เล่น 2 คนและผู้เล่นแต่ละคนมีกลยุทธ์ 2 กลยุทธ์ วิธีแรก

12. Extensive Form ใช้วิธีนำเสนอด้วยรูปแบบของกราฟรูปต้นไม้ ( Game-Tree) รูปแบบนี้จะเหมาะกับการนำเสนอเกมที่มีการเล่นอย่างต่อเนื่องเป็นขั้นๆ หรือที่เรียกว่า Sequential Game เกมชนิดนี้มิใช่การตัดสินใจใช้กลยุทธ์กระทำเพียงหนเดียวให้ได้ผลลัพธ์สุดท้าย แต่เกมจะยังคงดำเนินต่อเนื่องอีกหลายขั้นจนกว่าเกมจะจบ วิธีที่สอง ส่วนประกอบของ Game Tree มีดังนี้

13. 1. Node คือ จุดที่ผู้เล่นคนใดคนหนึ่งกระทำการ 2. Initial Node คือ จุดแรกของการเริ่มเกม จะเป็นจุดเริ่มกระทำการของผู้เริ่มเล่นเกมครั้งแรก 3. Strategy หรือ Action คือแขน ที่ต่อลงมาจาก Node แสดงการกระทำหรือกลยุทธ์ของผู้เล่น ตัวอย่างในกรณีที่ผู้เล่นใน Node มีกลยุทธ์ 2 ชนิดจะมีแขนต่อออกมา 2 แขน แต่ละแขนเป็นตัวแทนของแต่ละกลยุทธ์ 4. Subgame คือ แขนงกิ่งก้านซึ่งประกอบด้วยแขนของการกระทำหรือกลยุทธ์ และ Node ที่ต่อลงมาจากนั้น ซึ่งเป็นผลจาก การกระทำการของผู้เล่น ( Node) ที่อยู่ในขั้น Step หรือ Move ก่อนหน้า

14. 5. Outcome หรือผลลัพธ์ ก็คือ ผลจากการใช้กลยุทธ์ในขั้นสุดท้าย 6. Terminal Node คือ Node ปลาย สุดของ Game Tree ซึ่งก็คือ ผลลัพธ์หรือ Outcome 7. Payoff เป็นค่าของผลตอบที่ได้จาก Payoff หรือ Utility Function นำเสนอโดยแสดงค่าในวงเล็บประจำในแต่ละ Terminal Node

15. Game Theory อาจดูแปลกๆ สำหรับผู้ที่ไม่คุ้นเคย แต่คิดว่าเรา สามารถนำวิธีการและแนวคิดนี้ไปประยุกต์ กับการตัดสินใจในการดำเนินงานหรือวางกลยุทธ์เพื่อให้เกิดผลในทางปฏิบัติได้

16. จัดทำโดย นางสาวสุนิดา นิสสัยตรง ชั้นม . 4/1 เลขที่ 37