4. KATARRO ARRUNTAK
Katarroa birus batek eragiten duen arnasbideen infekzio arin bat da.
Mukieria, sudur-buxadura, buruko mina, eztarriko mina, malko-jarioa, eztula eta
sukar pixka bat eragiten du. Baina egun gutxiera tratamendurik gabe sendatzen
da.
Pertsonaz pertsona kutsatzen da, eztul egitea edo doministikuegitean ahotik edo
sudrretik botatzen diren eta eskuetan gera daitezkeen tantatxoekin
harremanetan jartzean.
5. GRIPEA
Gaixotasun infekziosoa da eta, hiru mota hauetako birusen batek sortua: A, B
eta C. Hiru mota hauetan ohikoenak lehenengo biak dira.
Gaixotasunaren sintomak kutsapena gertatu ondorengo bosgarren egunean edo
hasten dira agertzen eta ohikoenak honako hauek dira:
sukar altua, buruko eta muskuluetako mina, ahulezia eta ondoez orokorra.
Batzuetan sudurreko kongestioa, eztarriko mina eta eztula ere agertzen dira.
Gaixotasun honek edozein pertsonari erasan diezaioke. Halere, badira kolektibo
batzuk gripearen ondorioak era larriagoan jasaten dituztenak. Adineko pertsonak
dira. Kasu hauetan gaixotasuna konplika daiteke eta horregatik, guztiz
komenigarria da arriskudun kolektibo honek gripearen aurkako txertoa hartzea.
6. ELGORRIA
Birus batek kausatzen duen arnas gaixotasuna da.
Birusaren esposizioan egon ondoren 10-12 egunetara agertzen dira sintomak:
sukarra, eztula, sudur kongestioa eta konjuntibitisa. Larruazaleko orbanak
esposizioren ondorengo 14. egunean edo agertzen dira eta 5-6 egun irauten dute;
aurpegian hasi eta gorputz guztira hedatuz joaten dira.
Konplikazioak (beherakoa, belarriko infekzioak, pneumonia, entzefalitisa,
dardarak) ohikoagoak dira 5 urtetik beherakoengan eta 20 urtetik gorakoengan,
batez ere beste osasun arazoren batzuk badituzte.
7. LEGIONELOSIA
Infekzioa Legionella deritzon bakterio batek eragiten du. Kontuan edukitzekoa
da bakterio honen 43 espezie daudela, agian gehiago, eta gainera hainbat
serotalde desberdin dauzkatenak.
Gaixotasun hau ez da kutsatzen pertsonatik pertsonara. Sintomei dagokienez,
esan behar da gaixotasuna bi eratako izan daitekeela:
Legionarioaren gaitza: infekzioaren era larriena da eta pneumonia eragiten du.
Gaixotasun honen kasuan gerta daiteke arnas gutxiegitasuna eta heriotza.
Ezinbestekoa du tratamendu medikoa sendatu ahal izateko.
Pontiac Sukarra: gripe prozesuaren antzekoa da eta ez du arriskuan jartzen
pertsona gaixoen bizitza. Bere kasa sendatzen da.
8. TUBERKULOSIA
Gaixotasun kutsagarria da eta "Koch-en baziloa" deritzon bakterio batek sortzen
du.Kasu gehienetan, gaixotasun honek birikei erasaten die, baina gorputzeko
beste atalen bati ere eraso diezaioke.
Biriketako tuberkulosia denean, sintoma ohikoenak eztula, bularreko mina eta
odolezko karkaxak izaten dira. Baina beste batzuetan sintomak orokorragoak
izan ohi dira, adibidez, ondoeza, ahulezia, pisu galera,
Tuberkulosia airearen bidez kutsatzen da pertsona betetik bestera.Bakterioak
airera irteten dira biriketako edo eztarriko tuberkulosia daukan pertsona batek
eztul edo usin egiten duenean. Ondoan daudenek bakterio horiek arnasteko eta
gaixotasunaz kutsatzeko arriskua daukate.
Tuberkulosiari aurre egiteko beharrezkoa da, tratamendu urgente eta luzea,
kasu bakoitzerako agintzen denaren arabera.
9. Gaixotasun Meningokozikoa
Gaixotasun akutu eta larria da eta hauek ditu bere ezaugarri nagusiak: bat-
batean aurkezten da, sukarrarekin, buruko min handiarekin, botagalearekin eta,
sarritan, okadekin.
Gaixotasuna sortzen duen bakterioari, meningokokoa deitzen zaio.Gaixotasun
hau kutsa daiteke pertsona batetik bestera listuaren eta arnasketako lurrinaren
bidez.
Dena dela, era honetako kutsapenik oso nekez gertatzen da; pertsona
infektatuarekiko oso ukipen edo harreman estua behar da kutsatzeko.
10. B Hepatitisa
Gibelari erasotzen dion birus batek sorturiko gaixotasun infekzioso biriko bat da.
B hepatitisaren birusa (BHB) deritzonak, eragin dezake biziarteko infekzio bat, denborarekin zirrosi
hepatikoa, gibeleko minbizia, gibelaren hondamena eta heriotza ekar ditzakeena.
B hepatitisa kutsatzeko bi era daude. Bat era horizontala izenaz ezagutzen dena da, gehienetan odol
infektatuaren ukipenaz gertatzen dena. Beste kutsapen era bertikala izenaz ezagutzen dena da,
alegia, amagandik umeagana igortzen dena, jaiotzeko unean.
Pertsona batek infekzioa harrapatzeko arriskua handiagoa dauka, baldin:
Sexu harremanak bikotekide askorekin baditu.
Drogak injektatzen baditu.
Bere lanean giza odolarekin ukipenean jarduten badu.
Hemofilia badauka.
B hepatitisa zabaldua dagoen lurralderen batera bidaiatzen badu.
