Festas do San Xoán

1. Festas do San Xoán
Tradición e ritos

2. INTRODUCIÓN
- Noite do 24 de xuño
-Antes de ser cristianízada, era unha relixión popular na que os espíritus do
mal actuaban na escuridade con obxectivos malévolos na percura dalgunha
victima.
-0 dia no que o sol atinxe o maior tempo de esplendor dase o 21 de xuño ,
fenômeno natural coñecido como "solsticio vernal ou de verán". A partir de
entón, o tempo da claridade solar vai diminuindo paseniñamente ate o
solsticio "hienal ou invernal"

3. Elementos principais
-ANIMISMO: espíritos
-AUGA: elementos de limpeza
"A chuva de San Xoán, tolle o viño e non colle pan"
- LUME: O resplandor das labaradas no seo da noite, descobre os diaños ocultos
na escuridade. A calor desprendida das lumaradas semella recualos ate facelos
fuxir.
- HERBAS: A ciencia popular soubo identificar moi ben aquelas nas que as
divinidades transmitían os atributos milagreiros, outorgando a cada planta ou herba
unha finalidade concreta e diferente.
- PENEDOS, ENCRUCILLADAS, LAGOAS, CASTROS E OUTEIROS:
Nestes sitios manifestábanse fisicamente os mutados en fadas, bruxas, diaños,
cobras, santa compaña etc. etc. 0 mortal que conseguira miralos arriscábase a todo.
Desde enriquecerse, na maioría dos casos, de acadar co desfeitizo, ata desaparecer
ou morrer se non o lograba.

4. O Lume: as Cacharelas
-A fogueira de San Xoán simboliza o astro solar
-Ao redor dela saltan os nenos, mozos e persoas maiores, porque cren
que, deste xeito, curan as doenzas, afastan os maleficios e evitan certos
padecementos, sempre que o número de saltos sexa impar.
Cacharela de San Xoán, debuxo feito por Castelao
"Salto por enriba
do lume de San Xoán
pra que non me trabe
nin cobra nin can"

5. As bromas: andar ás cancelas
- Consiste en ir uns cantos xuntos, ou todos, polas casas dos veciños, entrar nos
curros, nos pendellos e nas cortes, coller os carros, os xugos, os arados, grades,
escadas e trebellos de toda caste, sen que os donos se enteren, e levalos.
- O caso é facer rir á xente e que os donos leven ben traballo pra recoller as
cousas e volvelas traer para o seu sitio

6. As herbas
- Hai varias clases de herbas que se utilizan para isto: herba luísa,
manzanilla, ortelá, fiúnchos herba de san Xoán, lirio, romeu, ourego,
loureiro, allo, rosas, follas de nogueira, fento, silveira, hortensia …
- Seleccionadas as herbas, amárranse nun feixe ou mollo e colócanse nun
caldeiro cheo de auga. Déixanse fora pola noite, segundo crenzas cristiás, para
que San Xoán os bendiga. Ao erguerse poda mañá, sácase un pouco de auga e
lávase a cara, pés ou todo corpo, purificando a pel, e mesmo para protexerse
das enfermidades pulmonares.

7. Refráns
- En san Xoán, as bruxas fuxirán.
- Sálvame lume de san Xoán, para que non me trabe, nin cadela nin can.
- Se queres roubar un portal polo san Xoán, come moito e sobre todo pan.
- A auga de san Xoán, tolle o viño e non da pan.
- Os allos postos no san Xoán, son dentes de can.
- Polo san Xoán, a sardiña pinga no pan.
- Mañás de san Xoán unhas corren e outras van.
- Na noite de san Xoán, fai o que todos fan.
- Polo san Xoán, as nove co día darán.
- Polo san Xoán, a vella preguntará, cando virá o verán.
- O dia de san Xoán, o día máis longo do verán.
- Polo san Xoán, calquera burro gaña o pan.