Clifford Chance experts worden aangehaald omtrent het te verwachten onderhandelingsproces.

1. Deal or no deal: deze hobbels staan
Theresa May te wachten bij de brexit
Mathijs Schiffers
Londen
We schrijven 13 februari 2017, Mayfair,
Londen. In het Overseas House zijn zo’n
200 man samengekomen, de meeste op
leeftijd. Aan de muur hangt een foto van
Margaret Thatcher, Brits premier van
1979 tot en met 1990. Op het podium
staat Jim Mellon, miljardair-investeer-
der.
Of de brexit slecht is voor de City? ‘Zo
ver ik weet, is er nog niemand naar Parijs
vertrokken’, zegt Mellon. Gejuich in de
zaal. Wacht de Britten een eindrekening
van €60 mrd als ze de Europese Unie ver-
laten? ‘Hoe zit het dan met ons belang in
de gebouwen die in Brussel staan?’, stelt
Mellon stoer. Opnieuw gejuich.
Organisator van de bijeenkomst is
The Bruges Group, een denktank die in
1989 is opgezet om het eurosceptische
gedachtegoed van Thatcher te bewaken.
Die had even daarvoor, tijdens een toe-
spraak in Brugge, de EU gewaarschuwd
Deelnemers aan een bijeenkomst in
Londen van de lobbyorganisatie van
de stad Parijs. De Franse hoofdstad
hoopt duizenden banen uit de City te
lokken. FOTO: BLOOMBERG
Britse premier start vertrekprocedure deze maand, waarna complexe onderhandelingsperiode wacht
op afstand te blijven. Dat is niet gebeurd,
en daarom is de zaal zo verguld met de
Britse keuze voor een vertrek uit de EU.
Zeker nu premier Theresa May er
blijk van heeft gegeven een harde brexit
niet te schuwen. Ze wil geen lidmaat-
schap van de interne markt en geen
douane-unie, althans niet een die haar
belet met andere landen zaken te doen.
In plaats daarvan wil ze een nieuwe, op
maat gesneden vrijhandelsdeal met de
EU. Een die tot tevredenheid stemt in
alle hoeken van het Verenigd Koninkrijk.
Dus ook in Schotland, dat geen brexit
wilde en met afscheiding dreigt, en ook
in Noord-Ierland, dat de terugkeer van
grenscontroles vreest.
Het publiek in Mayfair, bevangen
door brexiteuforie, is er steeds meer van
overtuigd dat May de vrouw is die hun
dromen gaat laten uitkomen. Maar de
buitenwacht spreekt van een kamikaze-
koers die de Britten in een donker gat zal
storten.
In maart zal May de vertrekprocedure
starten en dan resteren twee jaar om
een nieuwe handelsdeal te sluiten. Voor
vergelijkbare afspraken met Canada
waren ruim zeven jaar nodig. Nu is het
vertrekpunt van de Britten anders — als
lid voldoen ze op dit moment aan de
EU-voorschriften — maar toch.
Het eerste probleem voor May is dat
er overeenstemming over de vertrek-
voorwaarden moet worden bereikt. De
Britten hebben zich verbonden aan een
langetermijnbudget op basis waarvan
de EU plannen heeft gemaakt. De EU
zal de Britten aan deze afspraken willen
houden. Daarnaast hebben Britten die
in Brussel werken en werkten pensioen-
rechten opgebouwd, waarvoor ook nog
moet worden afgerekend.
Bedragen van €40 mrd tot €60 mrd
worden genoemd. Voor May zal dat niet
te verkopen zijn aan de eurosceptici
in haar land, die geen cent meer naar
Brussel willen overmaken. Maar wat
is het alternatief? ‘We kunnen zeggen:
we betalen niet. Maar het risico is dat
de onderhandelingen over een nieuwe
deal dan nergens heen gaan’, zei Ivan
Rogers, oud-EU-gezant van de Britten,
op 1 februari tegen een commissie van
Britse parlementariërs. Rogers verliet
zijn positie begin dit jaar omdat hij het
gevoel had dat zijn waarschuwingen aan
dovemansoren waren gericht.
Naar verluidt kijkt de Britse regering
of ze niet een tegenclaim in Brussel kan
leggen, gebaseerd op haar bijdragen
door de jaren heen. Met het geld dat de
Britten hebben ingelegd zijn gebouwen
neergezet, bruggen gebouwd en inves-
teringen gedaan. Hebben ze geen recht
op teruggave van hun deel bij een ver-
trek? ‘Er is geen precedent’, schreven de
EU-specialisten van advocatenkantoor
Clifford Chance. ‘Partijen moeten er
gaande het proces zien uit te komen. Dat
biedt ruimte voor flexibiliteit, maar ook
voor onenigheid.’
Om geen tijd te verliezen is het voor
May te hopen dat gesprekken over een
nieuwe handelsdeal van start kunnen
gaan, ook als er nog onderhandeld wordt
over de boedelscheiding. Een van de
lastigste elementen wordt het optuigen
van een arbitrage-instituut dat bevoegd
is over toekomstige handelsdisputen te
oordelen.
EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk
D
e Britse pre-
mier Theresa
May leek haar
brexitplannen
relatief eenvoudig
door het parlement
te voeren. Maar toen
trapten, afgelopen
week, de lords en
baronessen van het
Hogerhuis op de rem.
Zij willen dat May de
rechten van de ruim
3 miljoen burgers uit
EU-landen die al in
het Verenigd Konink-
rijk zijn unilateraal
garandeert. Dus on-
afhankelijk van wat
de andere lidstaten
bepalen over de ruim
1 miljoen Britten die
in hun landen wonen.
De wet waarmee May
de EU-vertrekproce-
dure wil opstarten,
gaat nu terug naar het
Lagerhuis. Dat stemde
eerder in met de wet
zonder de door het
Hogerhuis geëiste
garantie. De vraag is
of men nu alsnog een
aanvulling op de plan-
nen van May vordert.
Interessant is dat een
speciale commissie
met leden van het
Lagerhuis inderdaad
vindt dat May toe-
schietelijk moet zijn,
zo bleek gisteren. In
deze commissie zit-
ten parlementariërs
van verschillende
partijen. Onder hen
zijn Michael Gove en
Dominic Raab, twee
prominente brexiteers
uit de partij van May.
3miljoen
Ruim drie miljoen
burgers uit andere
EU-landen wonen in
het VK.
May wil niet langer dat Europese rech-
ters hun Britse ambtsgenoten kunnen
overstemmen, reden waarom ze het
Europese Hof van Justitie onacceptabel
acht. Ze wil een arbitragesysteem dat de
Britse soevereiniteit ongemoeid laat en
de maximale juridische zekerheid biedt.
May zelf noemt het model dat de EU
met Canada is overeengekomen als voor-
beeld. Maar dat model kent een systeem
waarbij in eerste instantie gezocht wordt
naar een politieke en diplomatieke op-
lossing. Volgens Alan Dashwood, die nog
leiding gaf aan de politieke afdeling van
de Europese raad in Brussel, biedt dat
ruimte tot een vorm van handjeklap die
May nu juist wil uitsluiten.
DashwoodoppertdatdeBritteneens
kijkennaarhettribunaaldatNoorwegen,
IJslandenLiechtensteingebruikenin
hundealsmetdeEU.Eenlogischege-
dachte,aldusRemKortewegvanhetCen-
treforEuropeanReform.Maarweleentje
meteenkeerzijde:dittribunaalmoet
allejurisprudentievanhetEuropeseHof
vanJustitievolgen,waardoorMaydus
tochweermetdezedoorhaarverfoeide
instantiezitopgescheept.‘Danmoetjeer
dusvoorzorgendatdebrexitminnende
lezersvanTheDailyMailditniettehoren
krijgen’,zegtKortewegcynisch.
Resteert de douane-unie, die het
tariefvrije verkeer van goederen tussen
de aangesloten landen regelt. May wil
de interne markt van de EU verlaten,
omdat lidmaatschap ook vrij verkeer van
personen voorschrijft. Ze zou daarente-
gen best onderdeel van de douane-unie
willen blijven, ware het niet dat dit haar
belet op eigen houtje handelsovereen-
komsten met andere landen te sluiten.
Er is de Britse premier veel aan gele-
gen met een vergelijkbaar alternatief
te komen, zonder de negatieve bijwer-
kingen. Want als haar dat niet lukt, lijkt
de terugkeer van grenscontroles tussen
Noord-Ierland en de Ierse Republiek
onvermijdelijk. Hier komt dan immers
een buitengrens van de EU te liggen.
‘De EU zal ervoor willen zorgen dat Ier-
land niet gebruikt gaat worden als entree
voor de Britten naar de interne markt’,
zegt Korteweg. ‘Hoe doe je dat zonder
controles op of rond de grensovergang?
De Britten kunnen eigenlijk alleen
hopen op een gentlemen’s agreement op
basis van wederzijds vertrouwen. Maar
binnen de EU lijkt de wind nu niet die
richting op te waaien.’
Hobbels genoeg dus, en die moeten
allemaal genomen worden binnen twee
jaar. Of niet? Een verlenging van de ter-
mijn of een overgangsperiode lijkt onver-
mijdelijk. Dat is ook de mening van Niek
Biegman, advocaat van De Brauw Black-
stone Westbroek in Londen en voorman
van een brexit-werkgroep die binnen dit
kantoor is opgezet. ‘Het is zeer onwaar-
schijnlijk dat het May lukt binnen twee
jaar overeenstemming te bereiken over
de vertrekregeling én een nieuwe deal’,
aldus Biegman.
Een transitieregeling is nodig, wat een
kiem voor nieuwe onenigheid kan zijn.
Biegman: ‘Acht je zo’n periode alleen
nodig als overgang van oude naar nieuwe
afspraken, zoals de Britten het zullen
willen zien? Of zie je het als raamwerk
voor verdere onderhandelingen, zoals
de Europese Commissie en de meeste
lidstaten er nu over denken? Zeker in dat
laatste geval ligt het voor de hand dat de
Britten zich tijdens die periode moeten
blijven committeren aan, bijvoorbeeld,
vrij verkeer van personen en de juris-
dictie van het Europse hof van Justitie.
Opnieuw lastig te verkopen in eigen land
voor May.’
Dat Biegman daar wel eens gelijk in
kan hebben, bewijst de bijeenkomst
van The Bruges Group, medio februari
in Londen. Op de brexit-euforie die hier
heerst, krijgt geen enkele scepsis vat.
De EU heeft veel problemen aan zijn
hoofd en dat gaat in ons voordeel wer-
ken, zegt investeerder Mellon aan het
einde van de bijeenkomst vol vertrou-
wen. ‘Ze willen ons uit de weg hebben.
We kunnen binnen twee jaar een deal
hebben.’
‘Het is zeer onwaarschijnlijk
dat het May lukt binnen
twee jaar overeenstemming
te bereiken’
pagina 6, 06-03-2017 © Het Financieele Dagblad