Euskal mitologia ezagutzeko irakurketak, galdetegiak, jokuak badaude.

1. EUSKAL MITOLOGIA
Ana Larrañaga, Arantxa Egurza

2. MITOLOGIA
1. Mitologia
2. Baltzolako sugoia
3. “Mari”
4. “Tartalo”.
5. “Basajaunen ogia.”
6. “Ilargiaren aurpegia”.
7. Komikia.
8. Problemak.
9. Zuzen ebakitzaileak.
10.Sistema metriko hamartarra.
11.Mitos y leyendas.
12.Brujeando.
13.Informatika gelan landutakoa.
14.Asmakizunak
1.MITOLOGIA
Mitologia (grezieraz µυθολογία, hau da, µύθος mito
eta λόγος logos, hitzaldia) hau da, natura eta
gizakien auziak azaltzen dituen fantasiazko
istorioak, kontatzea da. Gaur egun, bi esanahi
nagusi ditu hitzok: alde batetik, kultura edo erlijio
batek duen mito-multzoa, edo, beste aldetik,
mito-multzo hori biltzen, aztertzen eta
interpretatzen duen jakintza arloa.
Mitoak
Mitoen gai nagusiak kultura guztietan ematen dira,
baina itxura eta esateko modua aldatuz.
• Jatorri mitoak: munduaren, hiri baten edo
arraza/kultura baten jatorria azaltzeko.
• Erritu mitoak: ohitura batzuen zergatikoa
azaltzen dituztenak, jainko bati atsegin

3. • azaltzen dituztenak, jainko bati atsegin
emateko edo ezbeharrak sahiesteko.
• Gurpen mitoak: jainko baten bizitza eta
lorpenak azaltzeko.
• Ospe mitoak: agintari edo heroien leinua
ezagutarazteko.
• A m a i e r a m i t o a k : m u n d u a r e n e d o
zibilizazioaren amaiera aurreikusteko (mito
eskatologikoak):
• Gizarte mitoak: gizartearen ohitura edo
jokabide batzuk frogatzeko (gurpen mitoen
antzekoak izaten dira eta legea hausteak
dakarren arriskuaz dihardute).
Kulturala
• Euskal mitologia
• Egiptoko mitologia
• Erromatar mitologia
• Greziar mitologia
• Inkar mitologia
• Txinatar mitologia
• Zeltiar mitologia

4. EUSKAL MITOLOGIA ETA INGURUKOA
Euskal mitologia ingurukoekin eta Europako
mitologia handiekin konparatzen saiatuko gara
hemen. Inguruko mitologiei dagokienez,
Kantauri-Pirinio lerroari helduko diogu, Kantabria,
Asturias, Galizia eta Aragoiri, hain zuzen ere, horiek
baitira gure mitologiarekin elkartruke handiena izan
dutenak antzinatik. Mitologia handiei dagokionez,
Grezia eta Erromakoa eta zeltena kontuan izango
ditugu batez ere, horiek izan dutelako eragin
handiena euskal kulturan.
Euskal Herria eta euskal kultura antzinatik dugu lur
hauetan, eta ibilbide luze horretan herri eta kultura
askoren eragina jaso du. Eragin kultural hori
bereganatzen, egokitzen eta eraldatzen joan da,eta
horrela jarraitzen du. Euskaldunek, eragin horiek
guztiak zirela medio eta beren nortasun propioaren
indarrez, sinesmen mundu bat eraiki zuten:
ezaugarri propioak zituen mitologia bat.
Euskal mitologia Euskal Herriaren tamainakoa da:
txikia.
Ingurukoekin alderatuz gero, aberatsada,baina
xumea da europar mitologia klasikoa deritzonaren
edota zeltaren aldean.

5. Inguruko mitologiek (Kantabria, Asturias, Galizia,
Aragoi), gureak bezala, naturarekin harreman
handia dute, eta bertan agertzen diren izakiek
fenomeno naturalekin eta naturako elementuekin
dute zerikusia gehienbat. Konplexutasun gutxikoak
eta oinarrizkoak dira.
Jentil, Hodei, Lamiak edota Galtzagorrien
antzekoak ageri dira hurbileko mitologia horietan
ere, baina ezberdintasunak nabariak dira
gurearekin erkatzean. Aragoiko mitologiari euskal
mitologiaren eragina ikusten zaio, lehen aipatutako
jeinu horiez gain, Basajarau (Basajaun), Laina
(Lamia) eta Mariuena (Mari) bezalako izakiak
agertzen direlako. Zalantzarik gabe, euskarak eta
euskal kulturak Pirinioetan antzina zuten
hedaduraren aztarnak dira.
Europar mitologia handiek oinarrian naturarekin
harremana badute ere, jainko, errege-erregina,
printzesa, borrokalari eta heroiz josiak daude, eta
elezaharretan beraien arteko ahaidetze luze eta
korapilatsuak kontatzen dira.
Azken batean, mitologia pertsonifikatu eta
gizarteratu bat islatzen dute. Euskal mitologia,
ordea, oinarrizkoagoa eta zuzenagoa da, eta
historian zehar gutxiago garatua (eta gutxiago
idatzia). Bestalde, mitologia handi horien panteoian,
jatorri indoeuroparraren eraginez, jainko nagusiak
zerutiarrak dira (Zeus grekoan, Jupiter
erromatarrean, Thor iparraldekoan), eta euskal
mitologian lurra da guztiaren erdigunea.
Baina gureak badu mitologia handi horiekin
antzekotasunik. Alde batetik, haien eragina jaso
izan du, eta, bestetik, mitologia klasiko horietan ere,
antzinatik datozen heinean, oinarrian Europako

6. mitologia handiekin dituen antzekotasun eta
ezberdintasunak zehazteko, batean eta bestean
agertzen zaizkigun jainko eta jeinuak alderatuko
ditugu
KOSMOLOGIA
Antzinako euskaldunen kosmologiaren erdigunean
Lurra (Ama Lurra) dago, bizitzaren eta
emankortasunaren adierazle. Eguzkiak (Eguzki
Amandrea) eta Ilargiak (Ilargi Amandrea) Lurra
dute atseden leku. Horrela, Eguzkia eta Ilargia
egunero amaren barnetik irten, hau da, Ama
Lurraren sabeletik, eta ibilbidea burutzen dute
ortzian zehar, eta, ondoren, amarengana itzultzen
dira. Ortzia Eguzkiak eta Ilargiak bere agerraldia
egiteko lekua besterik ez da. Mari, berriz, natura
eta fenomeno natural guztien personifikazio
espirituala izan liteke.
Euskaldunek begi aurrean zuten guztia gurtzen
zuten, beren unibertsoa: lurra, ortzia, eguzkia,
ilargia eta natura; eta lurra zuten oinarri.
Mitologia handietan parekotasunak aurkitzen
ditugu. Adibidez, Greziakoan, Gea jainkosa (lurra)
lurraren pertsonifikazioa da, eta horren
emankortasuna sinbolizatzen du. Geak, kaosaren
ondoren (ezereza), Urano (ortzia), mendiak eta
Pontos (itsasoa) sortu zituen. Euskal mitologian,
bere aldetik, Ama Lurrak Eguzkia eta Ilargia sortu
zituen. Ikusten denez, bi sinesmen horietan
munduaren sorreraren jatorria Ama Lurrean dago:
hasieran Lurra zen, eta ondoren berak sortu zituen
beste funtsezko elementuak.
Ez hori bakarrik, Helios eguzkiaren jainkoa
eta Selene ilargiaren jainkosa neba-arrebak dira;
eta euskal mitologian Eguzkia eta Ilargia, ahizpak.

7. Erromatar mitologian, aldiz, Terra lurraren jainkosa
eta Caelus zeruko jainkoa senar-emazteak dira.
Kosmologia guztietan Lurra emakumezkoa da,
emankortasunaren, sorkuntzaren eta
ugalkortasunaren irudia baita.
(Klik egin irudian galderak erantzuteko)
2.BALTZOLAKO SUGOI

9. Klik egin irudian ulermen galderak erantzuteko.
Mitologiari buruzko jokuak, irudian klik egin.
3.MARI

10. Kondairak dioenez, Anbotoko baserri batean neska
ile hori bat bizi zen bere gurasoekin.
Neskaren ilea oso luze eta leuna zen eta asko
zaintzen zuen.
Ez zen arraroa izaten etxeko atarian ilea orrazten
ikustea.
• Mari, sar zaitez etxean eta lagundu,
mesedez,
bazkaria prestatzen -esaten zion amak.
• Ezin dut ama, ilea orraztu beharra daukat
-erantzuten zuen Marik.
• Mari, artoa bereizi beharra dago oiloei jaten
emateko.
Egun batean, Mari etxeko atarian ilea orrazten ari
zen bitartean, izugarrizko ekaitza sortu zen.
• Mari! Mugi zaitez! Animaliak sotoan sartu eta
etxera korrika etor zaitez, ateak eta leihoak itxi
behar dira eta! -oihu egin zuen amak.
• Ezin dut ama, ilea orraztu beharra daukat
-erantzun zuen Marik.
Ama asko haserretu zen eta barruan zuen amorru
guztiarekin honela esan zion:
• Kaka zaharra! Ea behingoz tximistak
eramaten zaituen!
• Ezin dut ama, ilea orraztu beharra daukat.
Momentu horretan bertan, zeruan tximista erraldoi
bat agertu zen, lurra ukitu eta Mari izugarrizko su
bola batean harrapatu zuen.
Gero zerurantz igo eta laino tartean desagertu zen.
Ama negarrari eman eta honela esan zuen:
• Ai ene alaba maite ! inoiz gehiago ez dut
ikusiko!
Baina orduz geroztik zazpi urtetik behin Mari
mendietara jaisten da eta han dauden artzain eta
mendizaleei agertzen zaie bere lehenengo
itxurarekin, soineko berdez jantzita, bitxi ederrak
soinean dituela eta ez beti intentziorik hoberenekin.

11. Diotenez, Mari Maju bere bikotearekin bizi da
kobazulo batean. Ostiraletan elkartu eta, batzuetan,
Majuk ilea orrazten dio Mariri. Beste batzuetan,
berriz, izugarrizko ekaitzak antolatzen ederki
pasatzen omen du.
• Mari, maitea -esaten dio Majuk -Nahi al duzu
gaur ile eder hori orraztea?
• Ez Maju_ erantzuten dio Marik_. Gaur ekaitzak
antolatuko ditugu.
Mariren kobazuloa ezagutu nahi baduzu Behi Gorri
bilatu behar duzu.
Behi Gorri, behi gorri itxurako jenio bat da eta
berak bide zuzena zein den erakutsiko dizu.
Baina kontuz! Kobazuloa aurkitu eta barrura
sartzen denak gauza bat eduki beharko du gogoan:
kobazulotik ateratzeko modu bakarra atzeraka oinez
bueltatzen izanen da. Honela ateratzen ez dena
betirako geldituko da Mari eta Majurekin
Kobazuloan.

12. Klik egin galderak erantzuteko
Mitologiari buruzko puzzleak, klik egin irudian.
4.TARTALO

15. Klik egin irudian galderak erantzuteko

16. 5.BASAJAUNEN OGIA
Basajaun gure mendi eta basoetan bizi zen erraldoi
indartsua zen. Ilea oso luzea bazuen ere, gizaki
itxura zeukan. Herrietako biztanleekin ez zen inoiz
ere erlazionatzen eta lasai bizi zen bere etxaldean.
Gehien gustatzen zitzaiona artaldeak zaintzea zen.
Ardiek Basajaun ezagutzen zuten eta ikusten
zutenean, lepotik zintzilik zituzten joareak astintze
zituzten agurtzeko.
Ekaitza zetorrenean, oihu eta txistuka hasten zen
mendian zeuden artzainak abisatzeko. Ordainetan
artzainek ogi zatiak uzten zizkioten eta Basajaunek
artzainak lo zeudenean, biltzen zituen.
Baina artzainek ez zuten betidanik ogia eduki
Basajauni emateko. Bazen garai bat non
Basajaunek bakarrik zekiela ogia egiten. Izan ere,
kontatzen denez, behin artzainak hain usain goxoa
botatzen zuen ogi hura nola lortu jakiteko elkartu
ziren.

17. • Ogi horren sekretua jakin behar dugu -esan
zuen
artzain zaharrenak.
• Baina nola eginen dugu?
• Ausartena bidaliko dugu ogia Basajauni
lapurtzera.
Denak elkarri begiratu zioten momentu horretan.
Inork ez zuen erraldoiarekin topo egin nahi, baina
besteen aurrean ausartak zirela erakutsi nahi zuten.
Hala eta guztiz ere, Basajauni ogia lapurtzeko ez
zen nor aurreratu.
Beno, bai, Martinek bere burua aurkeztu zuen lan
hori egiteko.
• Ni joanen naiz -esan zuen Martinek.
Artzainek elkarri begiratu eta barre algara batean
hasi ziren. Inork ez zuen bere eskaintza aintzat
hartu eta elkarrizketak aurrera jarraitu zuen
Martinek esandako hitzak kontuan hartu gabe.
Bilera bukatutakoan ez zegoen inor gehiago
lapurreta egiteko prest.
• Bihar berriz elkartuko gara eta gaur gauean
pentsatu nor izan daitekeen lapurreta egitera
joanen dena -esan zuen artzain zaharrenak.
Denak joan zirenean, Martinek honela esan zuen:
• Inork ez dit sinesten, baina ni joanen naiz
lapurtzera eta ogia lortuko dut.
Gau hartan bertan Martin Basajaunen etxaldea bila
atera zen. Iritsi zenean, oraindik ilun zegoenez, sasi
tartean gorde zen eta egunsentia iritsi arte han
itxaron zuen.
Goizeko lehenengo argiekin, Martinek Basajaun
aulki batean eserita zegoela ikusi zuen.
Fruitu buru batetik ale batzuk bereizten zituela ikusi
zuen eta ale horiek urre koloreko mendi bat osatzen
zutela.

18. Lan hau egiten zuen bitartean honela errepikatzen
zuen Basajaunek:
• Prest zaude udako garia.
Bat batean, Martin gose zela konturatu zen ez
baitzuen ezer gosaldu.
Eta bere ondoan zegoen etxe batetik, labean egosi
berria zen ogiaren usaina sumatu zuen.
• Ummmm !!! Zelako usai goxoa!!!
-pentsatu zuen Martinek.
• Ama, egia al da ogia irina, ura eta
gatzarekin bakarrik egiten dela?
-Basajaunen semeak bere ama basandereri
galdetzen ziola entzun zuen Martinek.
Baina ez zuen erantzuna entzun, momentu
horretan etxeko paretatik zintzilik zeuden abarka
erraldoi batzuei begira gelditu zelako. Hurbildu eta
inork ikusi
gabe hartu egin zituen. Oinetan jarri eta Basajaun
eserita zegoen tokira hurbildu zen..
• Kaixo! -esan zion Martinek Basajauni.
• Zer egiten duzu hemen? -galdetu zion
Basajaunek harriturik.
• Apustu bat egingo dizut -esan zion
Martinek- Ezetz ale mendi horretara
igotzeko gauza izan, eta ni bai!
• Ezetz? -erantzun zuen Basajaunek-.
Pauso batean igotzeko gauza naiz, begira
-eta Basajaunek hanka luzatuz alez
egindako mendixkaren tontorrera iritsi

19. • zen. -Ea nola igotzen zaren zu! -esan zion
Basajaunek Martini.
Martin igotzen saiatu zen, baina Basajaun baino
txikiagoa zenez pauso gehiago eman behar izan
zituen. Gainera, hankak gari ale tartetik behin baino
gehiagotan ateratzeko lana izan zuen.
Basajaunen abarkak jarriak zituenez, hankak- gari
tartean sartzen zituen bakoitzean , abarkak gari
alez betetzen zitzaizkion.
Horrela, lurrera iritsi zenean, abarkak gariz beterik
zituen Martinek.
Arrazoi zenuen -esan zion Martinek Basajauni-. Zu
baino txikiagoa naizenez, nik ezin dut igo. Irabazi
didazu. Agur, banoa - esan eta alde egin zuen
handik Martinek.
Eta oso pozik gainera!
Beste artzainekin elkartu zenean, abarkak hustu
zituen.
• Gari aleak erein behar dira eta udaren
hasieran sortutako garia bildu behar da
-esan zien.
Gogoan zeukan Basajauni entzundakoa.
• Alearekin irina egingo dugu -esan zuen
Martinek-.
Ondoren, irina, ura eta gatzarekin nahastu behar
da. Modu honetan labean sartu behar den masa bat
sortuko dugu.
Artzainek, hasiera batean, Martinek lortu zuena ezin
zuten sinetsi, baina egiaztatu zutenean, zoriondu
egin zuten Martin.
Egun horretatik aurrera Martin izan zen Basajaunek
zituen sekretutxoak lapurtzeko arduraduna; zerraren
eraikuntza eta erabilera, etxeen eraikuntza...eta
abar. Berari esker, poliki-poliki, herrian hobe eta
erosoago bizitzen hasi ziren.

20. Klik egin irudian galderak erantzuteko.

21. 6.ILARGIAREN
AURPEGIA
Agure batzuk kontatzen duten bezala, beraiei beste
batzuk kontatu dietelako, behin Piarresek mendira
joan behar izan zuen egur bila. Udazkena
bukatzear zegoen eta hotza hurbil zegoen.
Piarresek egurra sua egiteko eta bero egoteko
behar zuen, negua goxo pasatu ahal izateko.
Basoan zegoenean, Urtzik, ekaitzen jainkoak,
Piarres ikusi eta dibertitu nahi izan zuen.
Ikaragarrizko ekaitza sortu zuen eta bere anaia
Odeiari dei egin
zion, trumoi soinua sortu zezan eta bide batez,
zerua hodei beltz eta potoloz bete zezan.
• Piarres gaixoa!
Dibertitu nahi baduzu, Lañaideri deitu eta bidea
behe lainoz
estaltzea eskatu. Erraza izanen da Piarres galtzea
baina ez du minik hartuko

22. behintzat -esan zion Odeiek.
• Ez! Zu etortzea nahi dut eta bion artean
ikaratzea nahi dut! -erantzun zion Urtzik.
• Ni ez naiz joanen, baina nahi izan ezkero
Odelaixe abisatuko dut. Honek haize pixka bat
emanen dizu, baina ez du euririk botako
• Baina nik Piarres bidetik atera nahi dut!-
protesta egin zuen Urtzik
• Ba... deitu lpar Haizeri. Badakizu
Odelaixerekin elkartuta izugarrizko euri eta
kazkabar ekaitzak sortzen dituztela.
• Ongi da -erantzun zuen Urtzik-. Euri, trumoi eta
tximistaz gain, iparreko haize hotza ere
aurkituko du Piarresek bidean. Ea nola
moldatzen den! Aaaa zer nolako algarak egingo
ditudan!
Denak elkartu zirenean Piarres gaixoak oso gaizki
pasatu zuen. Ezin zuen oinez jarraitu ekaitza
izugarrizkoa baitzen. Ezin zuen aurrera pausorik
eman eta ozta-ozta mantentzen zen zutik. Ezin
zuen bidea ikusi eta gorputza minberaturik zeukan,
zuhaitzetatik erortzen ziren adarrek Piarresen
gorputzaren aurka jotzen baitzuten.
Baserri baten ondora iritsi zenean aizkora bat ikusi
zuen.
Ate ondoan zegoen eta aizkora-ahoa gorantz jarrita
zegoen.
• Dirudienez, baserritarrak ez du nahi tximistak
bere etxea erretzea. Horregatik jarri omen du
aizkora modu honetan, ekaitzen ondorioa
ahalik eta urrutien mantentzeko -esan zion
Piarresek bere buruari.
Atea jo zuen babesa aurkitzeko intentzioarekin,
baina kanpoko zarata hain handia izanda,
barrukoek ez zuten ate soinua entzun eta Piarres
gaixoa han utzi zuten, atea ireki gabe.

23. • Ez dute nire deia entzuten! Izan ere zerutik
datorren soinuarekin entzutea ezinezkoa da -
pentsatu zuen Piarresek penatuta.
Leher eginda, minduta eta hoztuta zerura begiratu
zuen eta oihu egin zuen sutan:
• Nahikoa da! Utz nazazue behingoz
bakean! -oihu egin zuen etsita.
Gaizki egina! Piarres ez zen oroitu halako hitzak
esatea debekatuta zegoela, jainkoak haserretu
egiten zirelako!
Haizeak Piarresen oihua entzun zuen eta
haserreturik honela esan zion:
-Nor zara zu niri horrela hitz egiteko?
Ipar Haizeak orduan besoak luzatu eta Piarres
gerritik hartu zuen bere arreba
Ilargiri emateko asmoz.
Geroztik ilargi beteko egunetan Piarresen aurpegia
ikus dezakegu. Berriz lurrera jaitsi nahi du, baina
ipar Haize-ren haserrea noiz pasatuko itxaron behar
du.
Klik egin informazioa izateko eta laburpena
egiteko.

24. 7.KOMIKIA
Klik egin komikia osatzeko
Komikiak online egiteko klik egin hemen
EREDUAK

25. 8.PROBLEMAK
9.ZUZEN
EBAKITZAILEAK

26. 10.SISTEMA METRIKO
HAMARTARRA
11.MITOS Y LEYENDAS

27. LOS DIOSES DE LA LUZ
(Adaptación de la antigua leyenda de Chile)
Hace cientos de años, al sur de Chile, vivían los
indígenas conocidos como mapuches. Los miembros
de estas tribus se refugiaban en grutas, no conocían
el fuego y sobrevivían gracias a lo que la naturaleza
les regalaba.
Cada día salían a cazar algún animal para comer y
recolectaban todos los frutos que podían para poder
alimentar a sus familias. Si querían realizar todas
estas tareas, tenían que levantarse muy temprano y
aprovechar al máximo la luz de día, pues uno de sus
mayores temores, era enfrentarse a la oscuridad
¡Jamás salían del poblado cuando se iba el sol!
Una noche, un hombre mapuche llamado Caleu, se
sentó a contemplar la luna en la entrada de su
cueva. Su familia dormía dentro y el silencio lo
invadía todo. De repente, vio una enorme estrella de
larga cola dorada que atravesaba el cielo. Un
resplandor cegó sus ojos e iluminó por momentos
todo el valle.
¡Caleu se asustó muchísimo porque no tenía ni idea
de qué era eso! A toda prisa y temblando como un
flan, entró en la caverna y se acurrucó en una
esquina. Permaneció despierto hasta el alba y,
aunque se moría de ganas de contar a todos lo que
había visto, decidió no decir nada a nadie para que el
temor no se extendiese por la aldea. Sí, guardaría el
secreto.
Esa mañana en cuanto salió el sol, su esposa y su
hija se fueron en busca de comida. Acompañadas
por otras mujeres y niños del pueblo, subieron la
montaña más cercana y durante horas, estuvieron
entretenidas haciendo acopio de comestibles para
pasar el invierno, que ya estaba a la vuelta de la

28. esquina.
Todos trabajaban con tanta de dedicación, que la
noche les pilló desprevenidos. Recogieron
rápidamente sus cestas e intentaron bajar la
montaña lo más deprisa que pudieron, pero sin luz
tuvieron desistir. Era imposible guiarse entre
tinieblas para encontrar el camino de vuelta al
poblado. Por suerte, descubrieron una gruta
abandonada y se refugiaron en ella a la espera del
nuevo día.
Fue entonces cuando, en medio de la oscuridad,
vieron pasar la enorme estrella de cola dorada que
Caleu había visto la noche anterior, y que por
segunda vez atravesaba el cielo a gran velocidad.
A su paso, una lluvia comenzó a caer haciendo
sonar un gran estruendo. Pero no, no era de agua,
sino de piedras que se estrellaron sobre la montaña
y rodaron sobre la ladera, provocando multitud
chispas al chocar contra el suelo de roca.
Una de esas chispas fue a parar a un árbol y el
tronco comenzó a arder, iluminando todo a su
alrededor. Cuando el torrente de piedras cesó, las
mujeres se acercaron al árbol en llamas con los
asustados niños agarrados a sus piernas y
descubrieron que, gracias al fuego, podían verse
unos a otros entre las sombras. También notaron
que junto al árbol ardiente, sus cuerpos entraban
en calor y era una sensación muy agradable
¡Aquello era realmente mágico!
Los hombres de la aldea, atraídos por la luz,
salieron a comprobar de qué se trataba y
encontraron a sus familias sentadas alrededor de la
enorme fogata. Estaban felices y todos se juntaron
para compartir un momento tan especial,
entonando cantos y dando palmas.

29. Empezó a amanecer y llegó la hora de que cada
uno regresara a su hogar. Caleu cogió una rama
que había en el suelo y la acercó al fuego del árbol.
Se quedó fascinado al comprobar que las llamas
pasaban de un sitio a otro con facilidad. Todos los
hombres hicieron lo mismo y tomaron el camino a
casa portando grandes antorchas. Durante el
trayecto de vuelta, las mujeres les contaron que
habían visto que al chocar unas piedras contra
otras se producían chispas, y que éstas, al
contacto con la madera, se convertían en llamas.
Así fue cómo los mapuches descubrieron el fuego.
A partir de ese día, perdieron el miedo a la
oscuridad, pudieron calentarse durante los crudos
inviernos y añadieron a su menú diario la riquísima
carne cocinada en las brasas.
Los dioses de la luz - Mitos y leyendas.
CRISTINA RODRÍGUEZ LOMBA
Klik egin ipuinaren bideoa ikustekoo

30. Klik egin irudian galderak erantzuteko.

31. 12.BRUJEANDO
Los autores del cómic Juanjo Guarnido (Blacksad) y
Teresa Valero nos presentan una nueva y
divertidísima serie de hechizos, conjuros
disparatados y mágico encanto. Brygia, Sortiléga y
Walpurgis son tres brujas solteronas y desquiciadas
que viven ajenas al mundo moderno y sus
progresos. Hasta que un día la pequeña hada Hazel
se escapa de su país y pone patas arriba la vida de
estas que viven juntas, pero realmente solas desde
que se fue su querida Panacea. La vida ya no es la
misma, los días se hacen eternos hasta que una
noche una pequeña hada se escapa del país de las
hadas y pone patas arriba la vida de estas viejas
brujitas.
Ahora vamos a leer un poco de esta historia para
ver qué le pasa a la pequeña hada Hazel en su
primer día en la escuela

34. 13.INFORMATIKA GELAN
EGINDAKO LANA
MITOLOGIA
1. Aukeratu 3-4pertsonai (klik eginda hemen)
hemen ere begira dezakezue
2. Aukeratu dituzun pertsonaien informazioa jaso
hemen
3. Hautatu dituzun pertsonaien irudiak (lotura
honetan daudela), kopiatu eta lehenengo
dokumentuan, informazioarekin batera gorde
ezazu.
4. Ondoren, ordenagailuaren gelako karpetan,
zure izenean gorde ezazu.

35. 14.Asmakizunak