Wat als we de warmte en koude uit oppervlaktewater gebruiken en tegelijk het water schoner maken?

1. Water in
zijn element

2. Dit boek laat zien waar onze
nieuwsgierigheid ons nu toe dreef.
Een visie op de mogelijkheden van
onze oudste inspiratiebron.
2

3. Water in zijn element
Water, daar hebben we respect voor. We voeden ons met water, hebben plezier met water, we beschermen ons met - en
tegen – water, vervoeren ons over water… we zijn water. Ja, water beweegt ons mag ik wel zeggen. Bij IF loopt water als een
stromende rivier door alles wat we doen. Als bron van inspiratie drijft water onze nieuwsgierigheid telkens opnieuw. What if…?
Eigenlijk zorgt water ervoor dat we ons als bedrijf hebben ontwikkeld tot wie we zijn. Warmte- en koudeopslag is tegenwoordig
niet weg te denken uit het scala van duurzame energie oplossingen. Daar zijn we best een beetje trots op. En dan, daar is het
weer, dat eigenaardige gevoel. Altijd aanwezig, soms klein en soms groot. What if…?
Wat als we nog meer recht kunnen doen aan water? Als we niet alleen onszelf dienen met water, maar ook het water terug
dienen? Wat als we de energie uit water kunnen gebruiken, en meer…als we het kunnen helpen om te stromen, kunnen
voeden met zuurstof en bovengronds kunnen laten zijn voor ieder om te zien.
Dit boek laat zien waar onze nieuwsgierigheid ons tot nu toe dreef.
We hebben er namelijk iets op bedacht en de naam alleen al, doet het
water recht aan: „Wow‟. Warmte uit oppervlaktewater. En zoals water
stroomt, zo zijn ook de ontwikkelingen van Wow al in volle gang.
Want als we oppervlaktewater inzetten voor energieopslag.
Wat wordt er dan mogelijk?
Zwemmen in de grachten van Amsterdam.
Wij geloven dat het kan.
Barry Scholten, IF Technology
3

4. “Warm oppervlaktewater
gebruiken, waarom hebben we
daar nooit aan gedacht?!”
4

5. 5

6. Warmte uit oppervlaktewater
Of het nu gaat om een nieuw aan te leggen woonwijk of een renovatieproject in een stadscentrum. Als er water is, kan er mee
verwarmd worden. Vaak liggen dit soort ontwikkelingen in gebieden waar de kwaliteit van het water slecht is. Het afkoelen, in
stroming brengen en voeden met zuurstof van oppervlaktewater heeft een positief effect op de waterkwaliteit.
De voordelen? Minder CO2, lage investeringskosten, lagere exploitatiekosten, betere waterkwaliteit en echt maatschappelijk
verantwoord ondernemen.
6

7. “We slaan de warmte van zomers
oppervlaktewater op in de bodem, om
weer te gebruiken in de winter.”
7

8. Warmte uit oppervlaktewater:
Hoe werkt het?
Het oppervlaktewater wordt met een warmtepomp als primaire energiebron gebruikt en de
zomerwarmte wordt opgeslagen in een bodemenergiesysteem om te gebruiken tijdens de koude
wintermaanden. Zo ontstaat er een aantal grote energetische-, financiële- en milieutechnische
voordelen. Zelfs een kleine watergang als een sloot kan al een grote hoeveelheid warme
energie leveren. Door de warmte te onttrekken, koelt het oppervlaktewater af en komt het in
beweging, dat heeft een positief effect op de waterkwaliteit.
Bron: Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)
Het complex de Laak in Vathorst past
oppervlaktewater op een bijzondere
manier toe. De afnemers hebben vooral
een warmtevraag. Deze wordt „s zomers
onttrokken uit het oppervlaktewater van
de Laak. Het water wordt vanuit het lage
gedeelte van de wijk naar een hoger peil
verpompt om verdroging in dit deel van
de wijk tegen te gaan.
8

9. “Zelfs een sloot kan een grote
hoeveelheid warmte energie
leveren.”
“Zelfs een sloot kan al een grote
hoeveelheid warmte energie leveren”
9

10. “Duurzaam koelen?
We moeten gewoon wat vaker
afkijken bij de natuur…”
10

11. Door een natuurlijk fenomeen in diepe
meren blijft winterkoude geïsoleerd van
zomerwarmte. In combinatie met
bodemenergie ontstaat een uniek
energieconcept.
11

12. Koude uit oppervlaktewater
Koude is er in de winter in overvloed en wordt in de zomer duur betaald. Dit ijskoude water kan in combinatie met
bodemenergie„s zomers zorgen voor koeling. In het voorjaar kan zelfs rechtsreeks gekoeld worden met het nog koude water.
Maar ook in de winter heeft het een functie. Zo kan het water vorstvrij gehouden worden door het met enkele graden op te
warmen om vissterfte tegen te gaan of havens en vaarwegen vrij te houden van ijs.
12

13. In het voorjaar kun je zelfs rechtstreeks
koelen met nog relatief koud
oppervlaktewater.
13

14. Koude uit oppervlaktewater:
Hoe werkt het?
Winterkoude uit elk type oppervlaktewater kan opgeslagen worden in de bodem. Hiermee wordt
met een laag energieverbruik een zeer groot koelvermogen geleverd. Ook is het mogelijk om in
het voorjaar rechtstreeks te koelen met het nog relatief koude oppervlaktewater en de
opgeslagen koude te reserveren voor de zomer. Dit soort koudeopslagsystemen hebben een
hoge bedrijfszekerheid en een hoog rendement.
Bron: Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)
Het nieuwe UPC gebouw in Leeuwarden
laadt tijdens de winterperiode koude met
de nabijgelegen „Harlingertrekvaart‟.
Mede dankzij deze techniek heeft het
gebouw een BREEAM NL Excellent
nieuwbouw ontwerpcertificaat
ontvangen.
14

15. “In de winter kun je het water iets
verwarmen om vissterfte tegen te
gaan.”
Door een natuurlijk fenomeen in diepe
meren blijft winterkoude geïsoleerd van
zomerwarmte. In combinatie met
bodemenergie ontstaat een uniek
energieconcept.
15

16. “Er ligt een schat aan koude,
net boven de bodem van diepe
meren.”
16

17. Door een natuurlijk fenomeen in diepe
meren blijft winterkoude geïsoleerd van
zomerwarmte. In combinatie met
bodemenergie ontstaat een uniek
energieconcept.
17

18. Koude uit diepe meren
In diepe meren is van nature een voorraad koude aanwezig. Deze koude blijft voor een groot deel geïsoleerd van de
zomerwarmte en wordt „s winters altijd weer aangevuld. Bij koude uit diepe meren of “lake source cooling” wordt deze koude
opgepompt en gebruikt voor bijvoorbeeld de koeling van gebouwen of processen. Door de eigenschappen van bodemenergie
en koude uit diepe meren te combineren, ontstaat een uniek energieconcept. Hiermee wordt duurzaam verwarmd en is een
bijna oneindige bron van koude beschikbaar. Het koude water uit de diepte wordt - naast energie - ook ingezet voor
aquacultuur of agricultuur doordat de nutriënten in het water worden ingezet als meststoffen voor de tuinbouw of het kweken
van algen.
18

19. De natuur bewaart koude
- ook in de zomer -
in diep water.
19

20. Meer energie uit diep water
Hoe werkt het?
Projecten met een hoge koelvraag, in de directe nabijheid van een diepe plas, kunnen eenvoudig
gebruikmaken van een duurzaam koelsysteem zonder hoge investeringskosten. Het onttrekken
van koude kan echter niet onbeperkt zonder de ecologie van een plas negatief te beïnvloeden. IF
heeft een systeem ontworpen om maximaal gebruik te maken van de beschikbare koude uit
diepe plassen met minimale effecten op de ecologie. Het is zelfs mogelijk om het concept in te
zetten om de waterkwaliteit van een plas te verbeteren. Zeer geschikt voor ziekenhuizen, grote
bedrijvenparken of de agrarische sector waar vaak een grote koelbehoefte is.
Bron: Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)
Hybro BV in Herveld wil het stallencomplex
duurzaam klimatiseren door warmte- en
koudeopslag te combineren met koude uit
diep water van de nabij gelegen
recreatieplas ‘Strandpark Slijk-Ewijk’. Uit
recente studies blijkt dat Hydro BV hiermee
op twee doubletten van WKO-bronnen
bespaart hun piekvermogen met 50% kan
verhogen voor de prijs van één extra bron.
20

21. “De natuur brengt steeds de
koude in balans, daarom is de
voorraad bijna oneindig”
De natuur brengt steeds de koude in
balans, daarom is de voorraad van
koude bijna oneindig.
21

22. Gemaal wordt energiecentrale
Nederland is groot in onze strijd met het water. Dagelijks verpompen honderden kleine en grote gemalen miljoenen kuubs
water om onze polders droog te houden en de weilanden groen. Daarbij komen onze inspanningen voor de beheersing van
de waterkwaliteit in onze steden en van recreatie gebieden. De waterhuishouding kost veel energie, in een tijd van
duurzaamheid en besparingen. Wat als we te veel, te weinig of te vies water kunnen inzetten voor de levering van energie?
De waterbeheerder wordt energieleverancier en een gemaal een energiecentrale.
22

23. Peilbeheer wordt energieopwekking
23

24. De natuur brengt steeds de koude in
balans, daarom is de voorraad van
Technische wateroplossingen van nu,
koude bijna oneindig.
die meewerken met de natuur.
24