diksiyon 2.pdf

2
Ünite 2
KONUŞMA
Öğr. Gör. Müyesse GÖĞÜŞ

3
SES VE SOLUNUM
Konuşmanın güzel olmasını sağlayan unsurlardan
en önemlisi doğru soluk almayı ve konuşurken soluk
çıkışını kontrol edip nefesi idareli kullanmayı
bilmektir. Bunun için de doğru solunumu öğrenmek
gerekir.
Bel kasları ve diyaframın enerjik hareketleri ile
ciğerlerimize dolan hava, alveol denilen hava
keseciklerini şişirir.
Bu sırada kan oksijenle etkileşir ve oksijen kana
geçer.
Nasıl Nefes Alıyoruz?

4
SES VE SOLUNUM
Kan bu oksijenle beslenir ve vücut faaliyetleri
sonucunda ortaya çıkan karbonmonoksit gazı,
karbondiokside dönüşerek yine nefes yoluyla dışarı
atılır ve kan temizlenmiş olur.
Ses ise ciğerlerimizden diyafram etkisiyle
boşalmaya başlayan havanın ses tellerine çarpıp
onları titretmesi ile gerçekleşir.

5
SES VE SOLUNUM
Sesin gücü ve kalitesi ciğerlerimizden yükselip ses
tellerini titreten havanın şiddetine ve kapasitesine
bağlıdır.
Soluk alırken ciğerlerimiz genişler, soluk verirken de
büzülür. Konuşma soluk verirken gerçekleşen bir
harekettir. Sesimizin güçlü ve etkili olabilmesi için
soluğumuzun güçlü ve kontrollü olması gerekir.

6
SES VE SOLUNUM
Akciğerlerimiz diyaframın esnekliği sayesinde aşağı
doğru genişleyebilir.
Diyafram, göğüs boşluğunu karın boşluğundan
ayıran kasa verilen isimdir. Bu organ göğüs kafesine
bağlıdır ve solumda görev alır.
Soluk aldığımızda kasılır ve düzleşir, göğüs
boşluğunun hacmi artar, iç basınç düşer ve
akciğerlere hava dolar.
Solunum Çeşitleri

7
SES VE SOLUNUM
Nefes verdiğimizde gevşer ve kubbeleşir. Bebekler
dünyaya gelişlerinde ciğerlerine ilk kez hava
doldurarak çığlık atarlar bu, diyafram kasının yüksek
kapasitede kullanabileceğinin bir göstergesidir.
Bebeklerin nefes alırken karınlarının yükseldiğini,
nefes verirken de içeri doğru hareketlendiğini
görürüz.
Yıllar geçtikçe diyafram kasını yanlış kullanmak ya
da hiç kullanmamak bu özelliğin kaybolmasına
neden olur.
Solunum Çeşitleri

8
SES VE SOLUNUM
Göğüs Solunumu
Ciğerlerin üst kısmı ile yapılan solunumdur.
Nefes alırken omuzlar hareket eder, ciğerlerin
üst kısmı genişler, vücuda gerekli olan oksijen
yeterince alınamaz. Diyafram aşağı doğru
inmediği için ciğerler genişlemez.
Ciğerlere yeterli oksijen alınamadığı için
konuşma olumsuz etkilenir. Güçlü, etkili ve
güzel bir konuşma yapılamaz.
Solunum Çeşitleri

9
SES VE SOLUNUM
Diyafram Solunumu
Akciğerlerin tam kapasite doldurulmasıyla
yapılan bu solunumda, diyafram hareketli
olduğu ve körük gibi açılıp kapandığı için
güçlüdür.
Diyafram doğru kullanılabildiğinde, karın
boşluğu mümkün olan en alt bölgeden
genişletilerek akciğerlerin normal şartlarda
kullanılmayan alt bölgeleri de devreye sokulur
ve akciğerlerin yukarıya doğru değil, aşağıya
doğru genişlemesi sağlanır.
Solunum Çeşitleri

10
SES VE SOLUNUM
Diyafram Solunumu
Bu sırada omurga kaslarıyla boyun kasları da
diyaframa yardımcı olurlar.
Diyafram nefesinde, diyafram kubbelenip
düzleşerek, havayı düzeni bir şekilde boşaltır.
Bu ritmik hareketi kontrol etmek için, ayakta bir
elin avucunu göğsün üst kısmına, diğerini de alt
tarafına dayamalıdır.
Böylece, diyafram bölgesindeki avucun, hava
basıncı ile dışarı doğru itildiği hissedilmelidir.
Solunum Çeşitleri

11
SES VE SOLUNUM
Diyafram Solunumu
Bir çiçeği koklarken, hayret ve korku anında,
yatarken alınan nefes, doğal diyafram nefesidir.
Diyafram nefesi alınırken omuzlar yukarı
kaldırılmamalı ve göğüste gözle görülür bir
hareket olmamalıdır. …
Doğru nefes almayı öğrenebilmek için bol bol
egzersiz yapmak önemlidir.
Solunum Çeşitleri

12
KONUŞMA NEDİR?
İletişim, sözlü ya da sözsüz biçimde gerçekleşen bir
alma, aktarma ve tepkide bulunma eylemidir.
İletişimin içeriğini oluşturan somut unsurlar ve soyut
unsurlar bir ileti olarak dil becerileri ve beden dili
yardımıyla çevreden alınır, anlamlandırılır ve karşı
tarafa çevreye aktarılır.
Birey yaşadığı toplumsal ortama sahip olduğu dil
becerileri (okuma, dinleme, konuşma, yazma)
sayesinde daha kolay uyum sağlar.

13
KONUŞMA NEDİR?
Dilsel ve iletişimsel bir etkinlik olan konuşma;
düşüncelerin ve duyguların görülür ve işitilebilir
simgeler aracılığıyla düzenli bir biçimde bizi
dinleyenlere iletilme işidir.
Bir anlamda dinleyicide sözel bağlamda bir
yankı uyandırmaktır.
Konuşma;
dildeki seslerin konuşma organları (dudak, dil,
çene, yumuşak damak, ses telleri gibi.)
aracılığıyla akustik sinyaller haline getirilmesidir
ve motor bir süreçtir.

14
KONUŞMA NEDİR?
Bireyi toplumsallaştıran konuşma edimi; zihnin, söz
kalıbına döktüğü ve şekillendirdiği düşüncelerin,
duyguların seslendirilmesidir.
Diğer bir ifadeyle konuşma, sözlerin sesler
yardımıyla ifade edilişidir ve bireyin yaşadığı
dünyada kendini ifade edebilmedeki başarısı sesini
ve dilini kullanabilme becerisiyle yakından ilişkilidir.

15
KONUŞMA NEDİR?
Konuşma insan beyninde oluşan en basitten, en
karmaşığa bütün düşüncelerin çeşitli renk ve
derinlikler verilerek sesler yoluyla bestelenmesidir.
Çünkü insan bedeni kendisinden dünyanın en güzel
seslerinin duyulabileceği bir enstrüman yani bir
müzik aleti gibidir.
Bu nedenle de nefesimizi, sesimizi, doğru güzel ve
etkileyici bir biçimde kullanıp her sesi gerekli ve
doğru bir zamanlamayla çıkartıp konuşmamızı adeta
besteleyebiliriz.

16
KONUŞMA NEDİR?
Konuşma bir harekettir.
Bir roman yazarının başarısı nasıl ki kullandığı
biçemle hayal gücümüzü harekete geçirir, bizi
başka bir dünyaya götürüp, o dünyada yaşatırsa,
iyi bir konuşmacı da kullandığı sözcüklerle, ses
tonuyla, vurgulama ve tonlamalarıyla
beynimizde bir resim çizer.
Konuşma bir düşünce alışverişidir ve yaşantılarımızı
başkalarıyla paylaşmamıza aracılık eder.
Demokratik bir toplumda toplumsal yaşama katılım
bu yolla gerçekleşir.

17
KONUŞMA NEDİR?
Düşüncelerimizi, duygularımızı, olaylar ve sorunlarla
ilgili görüşlerimizi konuşma aracılığı ile
açıklayabiliriz.
Etkili ve güzel konuşabilmek bir beceridir ve bunun
için doğuştan gelen konuşmaya yeteneğinin bir
beceri haline dönüştürülmesi eğitilmesi gerekir.

18
KONUŞMANIN ÖNEMİ
İnsanların iletişim kurmak için kullandıkları en
yaygın ve en önemli araç konuşmadır.
Araştırmalar, günümüz insanının zamanının
%50 ile %80’lik gibi büyük bir bölümünü iletişim
kurarak geçirdiklerini; insanların iletişim kurma
zamanının ortalama;
• %45’ini dinleyerek
• %30’unu konuşarak,
• %16’sını okuyarak
• %9’unu ise yazarak geçirdiğini ortaya
koymuştur.

19
KONUŞMANIN ÖNEMİ
Konuşma olmadan dinlemenin olmayacağı göz
önünde bulundurulsa gün içinde yaklaşık %75lik bir
zaman dilimi konuşma etkinliği ile geçiriliyor
denilebilir.
Gerek iş gerekse özel hayatta başarılı olabilmek,
düzgün ve etkili konuşabilmeye, insanlarla iletişim
kurabilmeye bağlıdır.
Bu da gelişmiş bir konuşma becerisine sahip olmayı
gerektirir.
Günümüzde radyo, televizyon, sinema, internet, cep
telefonu gibi teknolojik aygıtlar güzel ve etkili
konuşmanın önemini daha da artırmıştır.

20
KONUŞMANIN ÖNEMİ
Güzel konuşmak bir sanattır.
Güzel konuşan insanlar, çevrelerini kısa sürede
etkileme, kendi duygu ve düşüncelerini kolay
ifade edebilme ve böylece karşılarındaki insanlar
tarafından kabul edilme gücüne sahiptirler.
Bu insanlar dost sohbetlerinin aranan isimleridirler.
Güzel konuşmak hem özel hayatta hem de iş
hayatında kendini kabul ettirmenin ve başarının
sırrıdır.

21
KONUŞMANIN ÖNEMİ
İş hayatında başarılı olabilmek için kişinin kısa
sürede kendisini karşısındakine tanıtmaya, işiyle ilgili
bilgisini ve becerisini göstermeye yetkin olması
gerekir ki bu da konuşma becerisiyle yakından
ilgilidir.
Konuşma siyasi yaşam için de önemli bir beceridir.
Siyasetin içinde aktif rol üstlenen bir siyasetçi,
nerede nasıl konuşulacağını iyi bilmelidir.

22
KONUŞMANIN ÖNEMİ
Güzel konuşma ya da söz söyleme sanatı yani
«retorik« siyasetçilerde ve yöneticilerde bulunması
gereken önemli bir niteliktir.
Güzel konuşma sanatının özelliklerinin bir kısmı yani
sesin rengi, tonu gibi unsurlar kişinin doğasıyla gelen
nitelikler olmasına karşın daha sonra eğitimle
geliştirilebilen özelliklerdir.

23
KONUŞMANIN ÖNEMİ
Siyasi konuşmalar hem aday imajını etkileyen hem
de kampanya mesajlarının iletimini sağlayan önemli
bir iletişim aracıdır.
Ses tonu, politikacının ;
• heyecanını,
• öfkesini,
• deneyimini
• kişiliğini ima eden pek çok mesaj taşır.
Özellikle konuşmanın inanılırlığı büyük ölçüde sesin
kullanımına bağlıdır.

24
KONUŞMA EĞİTİMİ
Konuşma yetisi doğuştan gelmekle beraber, doğru
ve etkili konuşma eğitim ile elde edilen bir beceridir.
Konuşma eğitimi alışkanlıklar ve gelenekler
doğrultusunda aile içinde başlamaktadır.
Toplumu oluşturan bireylerin kişilik özelliklerinin ve
zihinsel becerilerinin geliştirilmesi doğrultusunda,
konuşma eğitiminin çocukluk döneminden itibaren
verilmesi gerekmektedir.

25
İleri yaşlarda bu eğitimin verilmesi daha zordur ve
daha fazla çaba gerektirir.
Güzel ve etkili konuşma yapabilmek için, öncelikle
konuşmayı oluşturan organlar ve fonksiyonlarını
bilmek gerekir.
Güzel – etkili – anlaşılır konuşmada, «ses»
temel koşuldur.
Kişinin ses niteliklerini ve yeteneklerini tanıması,
alıştırmalar yoluyla sesini geliştirmesi, ihtiyaç varsa
bu konularda eğitim alması gerekir.

26
Konuşma eğitimi;
bireyin konuşurken sesini doğru, etkili ve güzel
kullanmasını amaçlayan, doğru artikülasyon ve
doğru diksiyon alışkanlığı kazandırmaya yönelik
bir ses eğitimi türüdür.
Konuşma becerisi, yalnızca belli bir takım kuralları
ezberlemeyle olmaz. Konuşma becerisini geliştirmek
için;
• bol bol uygulama yapmak,
• iyi konuşan konuşmacıları dinlemek,
• onları model almak yani yaparak ve
deneyerek öğrenmek gerekir.

27
Konuşmada konu ve konunun nasıl anlatıldığı kadar
konuşanın ses tonu, diksiyonu, vurgulama ve
telaffuzu da çok önemli konulardır.
Konuşmada anlamı vurgulama konusunda yardımcı
bir özellik de vücut dilini doğru ve güzel
kullanabilmektir.
Vücudumuz duyguları ifadede ve konuşmayı etkili
kılmada en önemli yardımcımızdır. Ancak onu nasıl
kullanacağımızı bilmemiz gerekir.

28
Çoğu insan kendi sesinin farkında olmaz. Bu nedenle
sesindeki olumlu ve olumsuz niteliklerin de
ayırımına varamaz ve beklenen gelişim sağlanamaz.
Güzel bir konuşma eğitimi, zihinsel ve fiziksel
boyutlar dikkate alınarak bir bütün halinde
yapılmalıdır.

29
GÜZEL VE ETKİLİ KONUŞMANIN İLKELERİ
Konuşma sesleri ciğerlerden gelen havanın ağız
boşluğunda biçimlendirilmesiyle oluşur. Bu
anlamıyla konuşma, biçimlendirilmiş nefestir
denilebilir.
Seslerin özel şekilleri artikülasyon ya da boğumlama
denilen hareketlerle verilir.
Boğumlanarak şekillenen sesler kalıplar haline
getirilerek anlamlandırıldığında sözcükler, anlamlı
birimler halinde düzenlendiğinde ise cümleler
oluşur ve sonuçta konuşma eylemi gerçekleşir.

30
Boğumlama (Artikülasyon)
Kelimeleri oluşturan hecelerin, heceleri oluşturan
seslerin tam yerinden ve süresine uygun olarak
söylenmesidir.
Topluluk karşısında konuşan bir kişinin, söylediği
sözcüklerin anlaşılması için bağırması gerekmez.
Bunun için sadece sözcüklerin doğru
boğumlandırılması yeterli olacaktır.
Ses şiddeti yetersiz olan pek çok kişi, doğru
boğumlamaları nedeniyle sözcükleri rahatlıkla
karşısındaki kişi ya da kişilere aktarabilmektedir.

31
Net, anlaşılabilir bir konuşma iyi bir artikülasyon
ile mümkündür.
Ancak hiçbir dinleyicinin dikkati, abartılmış bir
artikülasyon tarafından dağıtılmamalıdır.
Bu nedenle artikülasyon fark edilmez olmalı,
sözcüğün üretilmesi anlamın önüne
geçmemelidir.
Doğru bir boğumlama için düzenli olarak
çalışmak gerekmektedir.

32
Güzel ve etkili bir konuşabilmek için
konuşmacının bir çok özelliğe sahip olması
gerekir.
Bunlardan konuşma becerisiyle ilgili olanlar şöyle
özetlenebilir:
• Ahenkli ve etkili konuşma yeteneğine sahip
olmak
• İyi bir telaffuza (boğumlama) sahip olmak
• Türkçeyi kurallarına uygun kullanabilmek
• Jest ve mimiklerde, beden dilinde aşırıya
kaçmamak
• Gerektiğinde iyi bir dinleyici olmak

33
İyi bir konuşma yıkıcı değil yapıcı olmalıdır
Konuşma insanları etkilemek için önemli bir
araçtır.
Ancak amacına uygun olarak
gerçekleştirilmelidir. İster halk ya da topluluk
önünde, ister arkadaş eş dost çevrelerinde
konuşalım, bizi dinleyenlerin inançlarını, değer
yargılarını göz önünde bulundurmalıyız.
Yapıcı konuşma, dinleyicilerin inançlarını, değer
yargılarını, düşüncelerini olumlu bir yönde
değiştirmeyi amaçlar.

34
İyi bir konuşma, ilginç ve değerli konuları
kapsamalıdır
Seçeceğimiz konunun hem kendimiz için, hem de
dinleyiciler için ilginç olması gerekir.
İlgi duymadığımız bir konuda rahatça
konuşamayız.
Konuşmanın düzeyini belirlemede de seçilen
konunun büyük bir payı vardır.

35
İyi bir konuşma, konuşmacının kişiliği ile
bütünleşmelidir
Konuşmacının kişisel nitelikleri ile konuşma
arasında sıkı bir etkileşim vardır. Sözgelimi,
yalancılığı, ikiyüzlülüğü herkesçe bilinen birinin
“yalancılığın kötülükleri” üzerinde yapacağı bir
konuşma, kimseyi inandırmaz.
Bunun gibi, dinleyici konuşmacının kişisel
görünüşüyle sözleri arasında da bir bağlantı
kurmak ister.
Bu yüzden, konuşmanın inandırıcılığında
konuşmacının kişiliği önemli etkenlerden biridir.

36
İyi bir konuşma, belli bir amaca yönelik olmalıdır
Amaç, dinleyiciler üzerinde konuşmacının
bırakmak istediği etkidir.
Dinleyicilerimize neyi vermek istiyoruz; onları
neye, hangi gerçeğe yönelteceğiz?
Konuşmamız süresince bu soruları göz önünde
tutmak zorundayız. Bu amaca, yönelmeden
yapacağımız konuşma, dağınık, etkisiz kalacak,
dinleyicilerimizde bir karşılık uyandırmayacaktır.

37
İyi bir konuşma, konuşmayı etkileyen etkenleri
çözümleyerek oluşmalıdır
Konu, dinleyici, ortam ve konuşmacı ayrı ayrı ve
bir bütün olarak değerlendirmeli,
çözümlemelidir.
Üzerinde konuşacağımız konunun boyutları
nelerdir? Dinleyicilerimiz yönünden önemi nedir?
Kimler için konuşacağız?
Konuşacağımız kişilerin toplumsal, kültürel,
ekonomik durumları, yaş, cinsiyet özellikleri
nedir?

38
İyi bir konuşma, konuşmayı etkileyen etkenleri
çözümleyerek oluşmalıdır
Nerede, ne kadar süreyle konuşacağız?
Konuşmamızı hazırlama ve düzenleme
aşamasında bu soruları göz önünde tutmazsak
başarılı konuşma yapamayız.

39
İyi bir konuşma sağlam bir konuşma yöntemi
üzerine kurulmalıdır
Yöntemimizi amacımıza ve konuşma öğelerini
değerlendirmemize göre seçeriz.
Genellikle konuşmalarda dört ana amaç ve bu
amaçlara yönelik dört ana yöntem vardır:
Tartışma, savunma, öğretme ve
duygulandırma.
Amaçla yöntem arasındaki bağlantıyı kurmak,
başarılı bir konuşmanın ön koşullarından biridir.

40
İyi bir konuşma dinleyicilerin ilgi ve dikkatini
toplayabilmelidir
İlgi ve dikkatin diri ve canlı kalması ,
dinleyicilerimizi güdülendirmeye ve onların
meraklarını ayakta tutmamıza bağlıdır.
Bu da öncelikle dinleyicilerimizi iyi tanımakla,
söylediklerimizle onların ilgileri arasındaki
bağlantıyı kurmakla sağlanır.

41
İyi bir konuşma sağlam bilgilere dayanmalıdır
Hangi konuyu seçersek seçelim, o konu üzerinde
rahatça, doğal bir biçimde konuşabilmemiz,
konunun gerektirdiği bilgileri, araç ve gereçleri
edinmemize bağlıdır.

42
İyi bir konuşma, canlı bir dil, hareketli bir üslup
gerektirir
Canlı, diri, amacımıza uygun sözcükleri seçme,
bunları cümle içinde yerli yerine yerleştirme, her
birinin ses ve anlam hakkını verecek doğru
söyleme, konuşmamızın, etkisini, güzelliğini
arttırır.
Cümlelerimiz için de bu böyledir. Kısa, yoğun,
hareketli cümleler kurma, bunlar arasındaki
geçişleri doğal bir biçimde sağlama anlatışımızı
canlılaştırır.

43
İyi bir konuşma, etkili bir ses tonu, el ve yüz
hareketleri gerektirir
Etkili bir ses tonuna dayanmayan, el ve yüz
hareketleriyle beslenip renklenmeyen bir
konuşma, ölü bir konuşmadır. Sözcüklerin anlam
ve duygu yükü, ses tonumuzla, el ve yüz
hareketlerimizle zenginleşir.
Sesimizi iyi kullanarak başarılı bir konuşma
yapabilmek için konuşma öncesi ses açma
egzersizleri yapabiliriz.

44
İyi bir konuşma için konuşmacı olumlu bir yüz
ifadesi takınmalıdır.
• Konuyu iyi bilmeli
• Kime, kaç kişiye ve nerede konuşacağını iyi
bilmeli
• Konuşmada kullanılacak dökümanlar
önceden gözden geçirilmeli
• Hatırlatıcı notlar hazırlanmalı ama esas
metinin tamamı okunmamalı
• Konuşma ortamına uygun, sade ve özenli
giyinilmeli
• Konuşma öncesi ses açma egzersizleri
yapılmalı

45
Ünite 2
Teşekkürler
Öğr. Gör. Müyesse GÖĞÜŞ

diksiyon 2.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

diksiyon 2.pdf