Wystąpienie na konferencji "Wyzwania dla prawa własności intelektualnej w gospodarce cyfrowej" organizowanej przez Urząd Patentowy

2. DANE, INTELIGENCJA I WIEDZA
W EPOCE CYFROWEJ
- TRENDY, SZANSE, WYZWANIA
Dominik Batorski
Uniwersytet Warszawski

3. Przewidywanie jest bardzo trudne,
szczególnie jeśli idzie o przyszłość.
Niels Bohr
Przyszłość jest już dziś,
tylko nierówno rozłożona.
William Gibson

4. Zmiany technologiczne ostatnich 20 lat
Kiedyś osobne wytwory
techniki dziś mieszczą się
w jednym urządzeniu.
Możemy spodziewać się,
że skala zmian w kolejnych
latach będzie znacznie
większa.

5. Rewolucja cyfrowa jak rewolucja przemysłowa

6. Rewolucja cyfrowa jak rewolucja przemysłowa
Rewolucja przemysłowa Rewolucja cyfrowa
Praca wykonywana przez:
parę dane

7. Co będzie współczesną taśmą produkcyjną?
Dopiero zmiana
organizacji produkcji
pozwalająca na efektywne
wykorzystanie nowych
rozwiązań technicznych
doprowadziła do
zwiększenia możliwości i
zysków.

8. 3 porównania
Tradycyjne firmy
• Eastman Kodak
• Navteq
• Hyatt Hotels
(549 hoteli, 45tys.
pracowników)
Nowe podejście
• Instagram (15 osób, 1mld$)
• Waze
• Airbnb
(1324 pracowników, 0,5mln
miejsc noclegowych w
33tys. miejscowości.
Wartość rynkowa 10mld$)

9. Produkty i usługi oparte na danych
• Szybki wzrost ilości zbieranych informacji, a także
możliwości przechowywania i przetwarzania danych
• Obrót informacją (AirBnB, Uber).
• Personalizacja w oparciu o dane.
• Oparcie na informacji
– np. dystrybucja just-in-time

10. Od produktów do usług
• Produkty w wersji cyfrowej
• Zmiana modeli biznesowych
• Coraz więcej rzeczy, które wcześniej były
sprzedawane na sztuki, obecnie jest oferowanych
jako usługi.
– SaaS, IaaS, itp..
– leasing
• Od posiadania do dostępu (w przypadku dóbr,
których jest nadmiar).

11. Technologie i globalizacja
• Zniesienie barier geografii.
– Produkty i usługi z drugiego końca świata
– Konkurencja na większą skalę
• Eliminacja barier braku wiedzy.
– Łatwość porównywania, dostępność informacji
• Platformy zamiast tradycyjnych pośredników.
• Coraz łatwiej nawet małym firmom prowadzić działalność
w globalnej skali:
– jednolity rynek w UE,
– likwidacja barier - międzynarodowe porozumienia handlowe,
– dzięki internetowi możliwości sprzedaży i marketingu w skali
globalnej kosztuje ułamek tego co kiedyś.

12. Makrowikinomia
i platformizacja
Coraz więcej funkcji
realizowanych wcześniej
wewnątrz firm przejmuje
sieć i dostępne w niej
usługi.
– Marketing
– Sprzedaż
– Analityka

13. Od przedmiotów do informacji
Coraz więcej fizycznych przedmiotów będzie dostępnych w postaci
cyfrowej.

14. Wyzwania związane z drukiem 3D
Możliwość wydrukowania
broni nie jest jedynym
zagrożeniem.
Produkcja przedmiotów
zmieni się tak jak rynek
muzyki w efekcie przejścia
od nośników fizycznych do
cyfrowych.

15. Wyzwania związane z drukiem 3D
• Przedmioty  informacja
• Nielegalne kopiowanie
• Demokratyzacja wytwarzania
• Brak ograniczeń = inflacja twórczości
• Złóż to sam – czy mogę wydrukować części i złożyć
produkt, który jest objęty ochroną?
• Dostęp w abonamencie?

16. Co to za zdjęcie? Kim jest ten makak?

17. Małpie selfie

18. Małpie selfie
• Zdjęcie zrobione w 2011 na indonezyjskiej wyspie
Sulawesi aparatem, którego właścicielem był fotograf
David Slater.
• Czy małpa może być właścicielem praw autorskich do
własnego selfie?
– Według brytyjskiego prawa właścicielem jest D. Slater, który
twierdzi że zaaranżował całą sytuację.
– Zdaniem bloga Techdirt i Wikipedii zdjęcia należą do domeny
publicznej.
– U.S. Copyright Office (grudzień 2014) – prace stworzone nie
przez ludzi nie podlegają amerykańskiemu prawu autorskiemu.
– PETA: to makak Naruto jest właścicielem praw autorskich.
– Sąd (styczeń 2016) – zwierzęta nie mogą (póki co) być
właścicielami praw autorskich.

19. Sztuczna inteligencja jest coraz bliżej
program komputerowy stworzony przez DeepMind
wygrał z jednym z najlepszych graczy w Go Lee Sedol’em

20. Sztuczna inteligencja jest coraz bliżej
Kto będzie właścicielem prac
stworzonych przez sztuczną
inteligencję?
Już teraz są firmy, których
oprogramowanie pisze artykuły
prasowe (np. NarrativeScience).
Colin R. Davies (2011) – obecny
system patentowy i prawa
autorskiego nie jest
przygotowany do oceny
własności prac tworzonych przez
coraz bardziej zaawansowaną
sztuczną inteligencję.

21. Sztuczna inteligencja
• Co jeśli sztuczna inteligencja naruszy prawa autorskie lub
patenty? Kto będzie za to odpowiadał?
Programiści, którzy ją stworzyli?
• Przy bardziej zaawansowanych systemach przewidzenie
tego, jaki może być skutek działania AI może być trudne.
– Dobrym przykładem twitterowy bot Microsoftu, uruchomiony w
marcu 2016 tweetował treści rasistowskie.
• Prawnicy już o tym dyskutują
– Eran Kahana sugeruje, że programista powinien odpowiadać
tylko wtedy kiedy da się udowodnić, że AI nie działała
niezależnie.
– Gabriel Hallevy twierdzi, że istniejące regulacje prawne są
niewystarczające.

22. Klasyfikacja innowacji
Kryterium przedmiotowe:
• innowacje w produkcie (innowacja produktowa),
• innowacje w procesie wytwórczym (innowacja
procesowa),
• innowacje organizacyjne (innowacja proceduralna).
Według podręcznika Oslo Manual, innowacje techniczne
obejmują:
• produkt technologicznie nowy,
• produkt technologicznie ulepszony (zmodyfikowany
wyrób lub ulepszona usługa),
• innowację technologiczną procesu.

23. Charakter innowacji
• Brak przełomów, raczej doskonalenie tego co jest.
• Implementacja:
– Sensory, IoT
– Sztuczna inteligencja
– Automatyzacja i robotyzacja

24. Open innovation
• Innowacje są coraz bardziej złożone, a R&D coraz
bardziej kosztowne. Nawet dużych firm nie stać na
to, żeby rozwijać wszystko samodzielnie.
• Opłaca się większa otwartość i tworzenie ekosystemu
innowacyjnego.
• Współpraca ze start-upami jako sposób na
pozyskiwanie innowacji zamiast ich wytwarzania.
Outsourcing ryzyka i kosztów prowadzenia badań.

25. Skąd się biorą innowacje?
Za większość badań
podstawowych płaci
Państwo i to ono ponosi
ryzyko, a jednocześnie
najmniej korzysta
(Mazzucato).
W jaki sposób można
byłoby zmienić ten
system?

26. Kto wymyślił iPhone’a?

27. Co zrobić, żeby ochrona praw autorskich i
własności intelektualnej sprzyjała
innowacyjności?
Locomotives on Highways Act w 1865
w Wielkiej Brytanii (tzw. Red Flag Act)

28. Dziękuję
@DominikBatorski
db@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski