1. INTRODUCCIÓN
Eu que sempre fun un viaxeiro preguizoso, e quizais por por iso mesmo, lin desde
pequeno moitos libros de viaxes. E así mentras na miña vida persoal unha excursión a
Coimbra ou Astorga, un recorrido a pe por algunha serra da raia de León e Zamora,
colmaban as miñas ansias viaxeiras, lía freneticamente as crónicas das grandes viaxes:
Magallanes, Cook, Darwin, Humboldt, as expedicións árticas e antárticas …
Como podedes ver en todas elas o gran protagonista é o mar e aquí volvo atopar outra
contradición: todos os meus modestos intentos de viaxes marítimas, no Mediterráneo ou
no Atlántico, acabaron fracasando lamentablemente a causa do mareo. Só lembro unha
navegación plácida pola ría de Arousa e recordo que cando desembarquei na illa de
Rúa para pasar a noite sentíame no medio do Pacífico arribando a un atolón ignoto.
Cando se me propuxo participar nestas charlas pensei inmediatamente en glosar desde a
miña perspectiva algunha das viaxes que deixaron unha grande pegada na historia. Por
que escollín a Cook? Fundamentalmente por tres razóns; primeiro pola importancia
das súas sucesivas viaxes que marcaron un antes e un despois na historia da navegación
e das exploracións. En segundo lugar pola figura notable do propio James Cook e,
finalmente, por unha cuestión persoal que vou explicar antes de falar do noso tema dun
xeito máis obxectivo. Eu son dos que pensan que o ritmo de desenvolvemento
tecnolóxico no que vivimos é algo insano e ata perigoso, que nos leva a un tipo de vida
algo tolo, por non falar de cambios sociais vertixinosos e problemáticos. Os que xa
temos algúns anos lembramos tempos máis pausados, nos que un tiña tempo para a
reflexión e a calma. Cando empezou esta aceleración da nosa vida? Eu penso , e téñolle
dado moitas voltas a esta cuestión, que todo arranca coa Revolución Industrial. Nesas
décadas do século XVIII que antecederon á Revolución Francesa botáronse os alicerces
do mundo moderno. Por iso para min as viaxes de Cook representan o canto de cisne do
mundo preindustrial, o momento en que os límites do mundo empezaron a definirse de
xeito definitivo e fatal. Eu busco na epopeia de Cook o relato dun mundo esmorecido
feito, xa sei que fantaseo un pouco, á medida do home, cheo de grandes baleiros nos
mapas e pouco poboado. Pero deixémonos de lerias e vaiamos xa ao momento no que a
Europa da Ilustración emprende dun xeito consciente a conquista do mundo.