Economische kwartaalrapportageKvK in provincie Utrecht (1-2012)op basis van ondernemersenquête.

1. Provincie Utrecht
Eerste kwartaal 2012

2. Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Utrecht
Inhoud rapportage Coen in het kort
Ondernemers provincie Utrecht blijven somber
COEN in het kort
Economisch klimaat
Op meerdere vlakken zien ondernemers in de provincie Utrecht het
Omzet
somber in. Dit blijkt uit de Conjunctuurenquête Nederland van het
Export
eerste kwartaal van 2012. Vooral op het gebied van het economisch
Personeelssterkte
klimaat blijven de ondernemers pessimistisch: 32 procent van de
Investeringen
Utrechtse ondernemers heeft dit namelijk zien verslechteren in het
Winstgevendheid
vierde kwartaal van 2011. Bovendien verwacht een even grote groep
dat het verder zal verslechteren in het eerste kwartaal van 2012. Deze
Toelichting resultaten laten zien dat de economisch krimp en recessie de
De Conjunctuurenquête Nederland ondernemers niet onberoerd laat.
(COEN) ondervraagt elk kwartaal
ondernemers over de onderwerpen Ook wat betreft omzet zet een licht negatieve ontwikkeling door. Zowel de
die hen het meeste aangaan. Hierbij resultaten van het vierde kwartaal 2011, als de verwachtingen voor het
wordt zowel gevraagd naar de eerste kwartaal van 2012, zijn negatiever dan het beeld dat een jaar eerder
ervaringen van het afgelopen in dezelfde kwartalen te zien was. Zo verwacht 25 procent van de Utrechtse
kwartaal, als naar de verwachtingen ondernemers dat hun omzet zal dalen in het eerste kwartaal, terwijl 16
voor het komende kwartaal. Om de procent verwacht dat deze zal toenemen. De bouw is het meest
resultaten zo inzichtelijk mogelijk te pessimistisch wat betreft de omzet (37 procent verwacht een daling, 10
maken werken de grafieken in deze procent een toename), terwijl de groothandel het meest optimistisch is (15
rapportage met zogenaamde saldo's. procent verwacht een daling, 31 procent een toename). De omzet uit export
Dit houdt in dat het percentage laat een lichtpuntje zien. Er zijn namelijk in verhouding minder ondernemers
ondernemers dat de realisatie of de in de provincie Utrecht die verwachten dat hun omzet uit export zal dalen (10
verwachting negatief inziet, wordt procent) dan landelijk het geval is (17 procent).
afgetrokken van het percentage
ondernemers dat de realisatie of de Het beeld van de personeelssterkte blijft, zowel in Utrecht als in Nederland
verwachting positief inziet. Zo als geheel, somber. Dit rijmt met de verslechterde werkloosheid van 6
betekent bijvoorbeeld een negatief procent die in januari door het CBS gerapporteerd werd. Ook de resultaten
saldo van de omzet van het afgelopen wat betreft de investeringen zijn zorgbarend. Meer ondernemers verwachten
kwartaal, dat er meer ondernemers namelijk dat deze zullen dalen dan andersom. Indien deze verwachtingen
zijn die de omzet hebben zien dalen, uitkomen is dit slecht nieuws voor de reeds krimpende economie.
dan er ondernemers zijn die de omzet
**
hebben zien toenemen. Door middel Samenvatting
van het saldo is in één opslag Verwachtingen belangrijkste indicatoren COEN 2012-1
duidelijk of de stemming onder de
15
ondernemers positief of negatief is, en 10 8,3
in welke mate. 5 1,0
0
* -5
-5,0
De winstgevendheid wordt enkel uitgevraagd -10 -6,5
-8,2
-8,9 -9,2
-15 -11,6 -10,5
voor het afgelopen kwartaal, in dit geval het -13,1
-20
vierde kwartaal van 2011.
-25 -23,8
**
Door een gering aantal respondenten in -30 -27,9
Economisch Omzet Export Personeels- Investeringen Winstgevend-
sommige sectoren, kan niet iedere sector worden
klimaat sterkte heid*
weergegeven in de rapportage.
Utrecht Nederland
17 Provincie Utrecht I pagina 1 van 7

3. Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Utrecht
Onderwerpen: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling economisch klimaat
Economisch klimaat
Eerste kwartaal 2010 Utrechtse ondernemers blijven somber
De resultaten van het vierde kwartaal 2011 laten zien dat ondernemers
in de provincie Utrecht het economisch klimaat veelal negatief hebben
ervaren. De verwachtingen voor het eerste kwartaal van 2012 zijn nog
net iets negatiever, waarbij Utrecht bovendien somberder is dan
Nederland als geheel. Vooral de Utrechtse bouw, maar ook de
detailhandel, is pessimistisch.
Ontwikkeling economisch klimaat
Ontwikkeling economisch klimaat Utrecht
20
10
Eerste kwartaal 2011
0
-10
-20
-30
-40
-50
-60
2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1
Verbetering Verslechtering Saldo Utrecht Saldo Nederland
De Utrechtse ondernemers zijn pessimistisch over het economisch klimaat
van het vierde kwartaal van 2011. Zo heeft 32 procent van de ondernemers
een verslechtering gezien, terwijl slechts 7 procent van hen een verbetering
van het economisch klimaat heeft ervaren. Ook de verwachtingen voor het
Eerste kwartaal 2012 (verwachting) eerste kwartaal van 2012 zijn somber in Utrecht: 32 procent verwacht een
verdere verslechtering. De recessie waarin de economie verkeert, en de
bijbehorende negatieve berichtgeving, laat de ondernemers niet onberoerd.
Ontwikkeling economisch klimaat naar sector
Ontwikkeling economisch klimaat per sector Utrecht
10
Industrie
0
-10 Bouw
-20
Groothandel
-30
-40 Detailhandel
-50
Vervoer, opslag en
-60 communicatie
-70 Zakelijke diensten
-80
2009-1 2010-1 2011-1 2012-1
Als naar de ontwikkelingen binnen de verschillende sectoren wordt gekeken
wordt duidelijk dat over de hele linie een verslechtering wordt verwacht in
het eerste kwartaal van 2012 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2011.
27 Provincie Utrecht I pagina 2 van 7

4. Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Utrecht
Onderwerpen: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling omzet
Omzet
Eerste kwartaal 2010 Licht neerwaartse trend zet door
In het vierde kwartaal 2011 waren er meer ondernemers die hun omzet
hebben zien stijgen dan andersom. Toch laten de resultaten een licht
neerwaartse trend zien, aangezien de ondernemers minder positief zijn
dan het geval was in het vierde kwartaal van 2010. Deze trend wordt
bevestigd door de overwegende negatieve verwachtingen voor het
eerste kwartaal van 2012.
Ontwikkeling omzet
Ontwikkeling omzet Utrecht
40
Eerste kwartaal 2011 30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
-50
2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1
Toename Afname Saldo Utrecht Saldo Nederland
Ondanks het feit dat er meer ondernemers zijn die hun omzet hebben stijgen
in het vierde kwartaal van 2011 (28 procent) dan andersom (19 procent), zijn
deze resultaten minder positief dan die van het vierde kwartaal van 2010. De
verwachtingen voor het eerste kwartaal bevestigen het seizoenspatroon,
Eerste kwartaal 2012 (verwachting) maar zijn ook negatiever dan de resultaten van hetzelfde kwartaal in 2011.
Ontwikkeling omzet naar sector
Ontwikkeling omzet per sector Utrecht
30
Industrie
20
10
Bouw
0
-10
Groothandel
-20
-30 Detailhandel
-40
-50 Vervoer, opslag en
communicatie
-60
-70 Zakelijke diensten
-80
2009-1 2010-1 2011-1 2012-1
In de provincie Utrecht laten de verschillende sectoren een uiteenlopend
beeld zien. In de groothandel is een positieve ontwikkeling te zien. De bouw
verwacht juist, na een opleving in het begin van 2011, een slecht begin van
2012: 37 procent van de ondernemers in deze sector verwacht een
omzetdaling, terwijl 10 procent een omzetstijging verwacht.
37 Provincie Utrecht I pagina 3 van 7

5. Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Utrecht
Onderwerpen: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling export
Export
Eerste kwartaal 2010 Opleving omzet uit export Utrecht verwacht
Er zijn minder exporterende ondernemers in de provincie Utrecht die
een dalende omzet verwachten dan in eerdere kwartalen. De groep
ondernemers met de verwachting dat de omzet zal stijgen blijft even
groot. Hiermee gaat Utrecht tegen de landelijke trend in.
Ontwikkeling export
Ontwikkeling export Utrecht
30
20
10
0
Eerste kwartaal 2011
-10
-20
-30
-40
-50
2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1
Toename Afname Saldo Utrecht Saldo Nederland
Het vierde kwartaal van 2011 waren er net iets meer ondernemers die hun
omzet uit export zagen stijgen (20 procent) dan andersom (19 procent). De
verwachtingen voor het eerste kwartaal van 2012 zijn positiever. De groep
ondernemers met de verwachting dat de omzet uit export zal dalen is
namelijk gekrompen naar 10 procent, terwijl 19 procent van de exporterende
ondernemers verwacht dat de omzet uit export zal stijgen. Hiermee laat
Eerste kwartaal 2012 (verwachting)
Utrecht een positiever beeld zien dan landelijk het geval is. De Exportradar
van het CBS benadrukt bovendien de verslechterde exportomstandigheden.
Ontwikkeling export naar sector
Ontwikkeling export per sector Utrecht
40
30 Industrie
20
10 Groothandel
0
-10
Vervoer, opslag en
-20 communicatie
-30
Zakelijke diensten
-40
-50
2009-1 2010-1 2011-1 2012-1
Als gekeken wordt naar de verschillende exporterende sectoren dan wordt
duidelijk dat deze in de verwachtingen voor het eerste kwartaal van 2012
dichter bij elkaar zijn komen te liggen. Dit betekent voor de groothandel en
de vervoersector een breuk met het voorgaande jaar.
47 Provincie Utrecht I pagina 4 van 7

6. Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Utrecht
Onderwerpen: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling personeelssterkte
Personeelssterkte
Eerste kwartaal 2010 Ondernemers blijven pessimistisch
Zowel in de provincie Utrecht als in Nederland als geheel blijven
ondernemers pessimistisch over hun personeelssterkte. Dit is lijn met de
groeiende werkloosheid in Nederland, die in januari 6 procent was (CBS).
Ook de verwachtingen voor het eerste kwartaal van 2012 als geheel zijn
overwegend negatief.
Ontwikkeling personeelssterkte
Ontwikkeling personeelssterkte Utrecht
30
20
10
Eerste kwartaal 2011 0
-10
-20
-30
-40
-50
2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1
Toename Afname Saldo Utrecht Saldo Nederland
In het vierde kwartaal van 2011 waren er in de provincie Utrecht wederom meer
ondenemers die hun personeelssterkte zagen dalen dan andersom: 24 procent
van hen zag een daling, 13 procent zag een stijging. De verwachtingen voor het
eerste kwartaal van 2012 laten een vergelijkbaar beeld zien: 23 procent van de
ondernemers verwacht een daling, 11 procent een stijging. Ook Nederland als
geheel is overwegend pessimistisch. Dit wordt ook gereflecteerd in het
Eerste kwartaal 2012 (verwachting)
groeiende werkloosheidspercentage in Nederland.
Ontwikkeling personeelssterkte naar sector
Ontwikkeling personeelssterkte per sector Utrecht
10
Industrie
5
0
Bouw
-5
-10 Groothandel
-15
Detailhandel
-20
-25 Vervoer, opslag en
-30 communicatie
-35 Zakelijke diensten
-40
2009-1 2010-1 2011-1 2012-1
Als het om de verwachting van de personeelssterkte in het eerste kwartaal van
2012 gaat verschillen de sectoren in de provincie Utrecht fors. Zo blijft de bouw
negatief: maar liefst 37 procent van de ondernemers verwacht een afname van
het personeel, terwijl slechts 2 procent een toename verwacht. De groothandel
is, hoewel zeer voorzichtig, het meest positief.
57 Provincie Utrecht I pagina 5 van 7

7. Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Utrecht
Onderwerpen: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Verwachting investeringen
Investeringen
Eerste kwartaal 2010 Ondernemers huiverig voor investeringen
Zowel in Nederland als geheel als in de provincie Utrecht zijn
ondernemers die verwachten meer te investeren minder talrijk dan het
vorige kwartaal. Als deze lijn zich doorzet zouden de dalende
investeringen, die in Nederland als geheel nog een bescheiden groei
lieten zien in het vierde kwartaal van 2011, een versterkend effect
kunnen hebben op de krimp van de economie die reeds plaatsvindt.
Ontwikkeling investeringen
Verwachte investeringen verslagjaar Utrecht
30
Eerste kwartaal 2011 20
10
0
-10
-20
-30
-40
-50
-60
2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1
Toename Afname Saldo Utrecht Saldo Nederland
Ondernemers in de provincie Utrecht verwachten voor het eerste kwartaal
van 2012 vaker dat hun investeringen in het lopende boekjaar zullen
afnemen (21 procent) dan toenemen (14 procent). Dit zou betekenen dat de
investeringen, die volgens het CBS in het vierde kwartaal van 2011 nog
bescheiden groeiden, in 2012 zullen dalen. Indien dit inderdaad het geval is
Eerste kwartaal 2012
zal dit de krimp van de economie verder versterken.
Ontwikkeling investeringen naar sector
Verwachte investeringen verslagjaar per sector Utrecht
40
Industrie
30
20 Bouw
10
Groothandel
0
-10 Detailhandel
-20
Vervoer, opslag en
-30 communicatie
-40 Zakelijke diensten
-50
2009-1 2010-1 2011-1 2012-1
Wat betreft de investeringen zijn ondernemers in de zakelijke
dienstverlening het meest negatief: 30 procent verwacht dat deze zullen
afnemen, tegenover 8 procent met de verwachting dat deze zullen
toenemen. Ondernemers in de detailhandel zijn het meest positief.
67 Provincie Utrecht I pagina 6 van 7

8. Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Utrecht
Onderwerpen: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling winstgevendheid
Winstgevendheid
Laatste kwartaal 2009 Utrecht minder negatief dan Nederland als geheel
Hoewel er in het vierde kwartaal van 2011 minder ondernemers in
Utrecht waren met een verbeterde winstgevendheid dan andersom, is
het beeld minder negatief dan het geval is in Nederland als geheel.
Daar zijn de ondernemers met een verslechterde winstgevendheid in
verhouding talrijker.
Ontwikkeling winstgevendheid
Ontwikkeling winstgevendheid Utrecht
30
20
10
Laatste kwartaal 2010
0
-10
-20
-30
-40
-50
-60
2009-1 2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4
Verbetering Verslechtering Saldo Utrecht Saldo Nederland
De winstgevendheid is in het vierde kwartaal van 2011 bij ondernemers in
de provincie Utrecht in verhouding minder vaak verslechterd dan landelijk
het geval was. Bovendien is het beeld minder negatief dan het het derde
kwartaal van 2011 het geval was. Desondanks zijn er nog steeds meer
ondernemers in de provincie Utrecht die hun winstgevendheid hebben zien
Laatste kwartaal 2011 verslechteren (23 procent) dan andersom (18 procent).
Ontwikkeling winstgevendheid naar sector
Ontwikkeling winstgevendheid per sector Utrecht
60
Industrie
40
Bouw
20
Groothandel
0
Detailhandel
-20
Vervoer, opslag en
communicatie
-40
Zakelijke diensten
-60
2008-4 2009-4 2010-4 2011-4
In de provincie Utrecht zijn in de sector vervoer de meeste ondernemers die
de winstgevendheid hebben zien stijgen, namelijk 35 procent (tegenover 13
procent met een gedaalde winstgevendheid). De bouw is wederom de
hekkensluiter: 25 procent van de ondernemers in deze sector zag de
winstgevendheid dalen, terwijl 8 procent deze heeft zien stijgen.
77 Provincie Utrecht I pagina 7 van 7

9. Colofon
Samenstelling en redactie:
Deze publicatie is een samenwerking van
KvK Midden-Nederland en KvK Gooi-, Eem- en Flevoland
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Kamer van Koophandel Midden-Nederland
Renée van den Bremer, afdeling regionale economie
T 030 239 6 650
E renee.vanden.bremer@kvk.nl