1. CÁN CÂN THANH TOÁN
QUỐC TẾ
(Phần A-CĂN BẢN VỀ BOP)

2. 1. Nội dung chính
1.1 Giao dịch kinh tế quốc tế
1.2 Khái niệm, đặc điểm, nguyên tắc hạch toán của BOP
1.3 Cấu trúc của BOP
2. Phụ lục
3. Mở rộng
3.1 Cán cân thương mại năm 2013 về cơ bản là cân bằng
3.2 Cán cân thanh toán tổng thể từ năm 2004 đến 2012 (tỷ
USD)
3.3 Cán cân tổng thể của Việt Nam năm 2013
3.4Tình hình xuất nhập khẩu của Việt Nam 2013
3.5 Cán cân thanh toán quốc tế của Viêt Nam năm 2013

4. Giao dịch là hoạt động mà trong đó tài sản vận
động theo 2 hướng sau:
- Hai chiều (trao đổi): tài sản di chuyển qua lại giữa các
bên tham gia dao dịch
Vd: công ty A bán cho công ty B 1000 sản phẩm X (công ty
B phải trả tiền cho công ty A)
- Một chiều (đơn phương): tài sản chỉ được di chuyển theo
1 hướng.
Vd: công ty A tặng cho công ty B 1000 sản phẩm X (công ty
B không trả tiền)

5. - Kinh tế: là các mối quan hệ giữa con người và xã
hội liên quan đến sản xuất, trao đổi, phân phối và tiêu
dùng các loại tài sản.
-Tài sản (asset): gồm có 2 loại chính sau:
+ Tài sản thực (real asset): là tài sản mà giá trị
thực hình thành từ quá trình lao động sản xuất, phản
ánh giá cả xoay quanh giá trị.
+ Tài sản tài chính (financial asset): là tài sản mà
giá trị không dựa vào nội dung vật chất mà dựa vào quan
hệ trên thị trường.

6. Quốc tế:
là quan hệ giữa người cư trú
(residents) và người phi cư trú (non-residents)

7. Giao dịch kinh tế quốc tế:
là hoạt động mà trong đó
tài sản được trao đổi giữa
các bên hoặc chỉ được
đơn phương cho/nhận
giữa các chủ thể kinh tế
thuộc các nước khác
nhau.

8. Các hình thức giao dịch
kinh tế quốc tế
Tài sản
Giao
dịch
Tài sản tài
chính
Tài sản thực
Trao đổi
Thương mại
Đầu tư/ tài
trợ
Đơn phương
Chuyển giao
đơn phương
Chuyển giao
vốn

9. 1.2 Khái niệm, đặc điểm và
nguyên tắc hạch toán của BOP

10. 1.2.1 Khái niệm
Cán cân thanh toán là một bản báo cáo thống kê các giao dịch
của một quốc gia cụ thể giữa người cư trú và người phi cư trú
qua một thời kỳ nhất định.

11.  Người cư trú
*Có thời hạn cư trú từ 12 tháng trở lên
*Có nguồn thu nhập từ quốc gia cư trú
 Ví dụ:
Ông Peter là người có quốc tịch Mỹ, năm 2011 ông sang
Việt Nam sinh sống và làm việc, tính đến nay đã được hơn
2 năm
ông đã là người cư trú tại Việt Nam.

12.  Người phi cư trú
* Không thỏa mãn các điều kiện của người cư trú
 Ví dụ: các du học sinh, các khách du lịch nước ngoài,…

13. 1.2.2 Đặc điểm
Các
giao
dịch kinh tế
giữa người cư
trú và phi cư
trú.
Cân bằng giữa
TS có & TS nợ,
cho biết trong
một thời kỳ
nhất định một
quốc gia có
nguồn tiền từ
đâu và sử dụng
nguồn tiền đó
như thế nào.
Ở Việt Nam,
Ngân hàng Nhà
nước có trách
nhiệm
hạch
toán BOP và
đồng tiền hạch
toán là USD.

14. 1.2.3.Ý nghĩa
Công cụ quan trọng trong điều hành và
quản lý kinh tế vĩ mô.
Công cụ đánh giá tiềm năng kinh tế của
một quốc gia, giúp nhà hoạch định kinh tế
có định hướng đúng đắn.
Cán cân thanh toán còn được sử dụng như
một chỉ số kinh tế và tính ổn định chính trị.

15. 1.2.4. Nguyên tắc bút toán kép
(Double Entry)
Giao dịch
Ghi có
Ghi nợ
Vãng lai
Xuất khẩu / Nhận
Nhập khẩu / Chi
Tài chính
• Dòng vốn ra
• Tăng tài sản của người phi
cư trú trong nước
• Giảm tài sản người cư trú ở
nước ngoài
• Dòng vốn vào
• Giảm tài sản của người
phi cư trú ở trong nước
• Tăng tài sản của người cư
trú ở nước ngoài
Giảm dự trữ
Tăng dự trữ
Dự trữ

16.  Ví dụ:
*Ghi nợ:
 Việt Nam mua các loại máy giặt,… được sản xuất tại
Nhật Bản và bán tại các cơ sở bán lẻ trong nước.
 Việt Nam cấp một khoản
cứu trợ cho Phillipin.
….

17.  Ví dụ (tiếp theo):
*Ghi có:
Việt Nam xuất khẩu gạo ra thế giới
Các nguồn đầu tư trực tiếp của nước
(FDI)
ngoài vào Việt Nam

19. BOP
Cán cân
vãng lai
Cán cân
vốn và
tài chính
Cán cân
cơ bản
Cán cân
tổng thể
Cán cân
dự trữ
chính
thức

21. 1.3.1 Cán cân vãng lai
Cán cân vãng lai: tổng hợp các chỉ
tiêu về giao dịch kinh tế giữa ngừi cư
trú và người không cư trú về hàng hóa
dịch vụ, thu nhập của người lao động,
thu nhập từ đầu tư trực tiếp, đầu tư vào
giấy tờ có giá, lãi vay, lãi tiền gửi nước
ngoài và chuyển giao vãn lai một chiều
Cán cân vãng lai lại được chia nhỏ
thành
- Cán cân thương mại
- Cán cân dịch vụ
- Cán cân thu nhập
- Cán cân chuyển giao vãng lai một
chiều.

22. Cán cân thương mại: phản ánh
chênh lệch giữa khoản thu từ XK và
khoản chi từ nhập khẩu cho những
hàng hóa mà có thể quan sát được
bằng mắt thường khi qua biên giới.
Cán cân dịch vụ bao gồm các khoản
thu, chi từ hoạt động du lịch, bảo
hiểm, bưu chính viễn thông, hàng
không, ngân hàng , thông tin xây
dựng và từ các hoạt động dịch vụ
khác giữa người cư trú và người
không cư trú.

23. Cán
cân
thu
nhập
Thu nhập của
người lao động
Thu nhập về đầu
tư
Các khoản tiền lương,
thưởng, thu nhập khác
của người cư trú trả cho
người không cư trú
Các khoản thu từ lợi
nhuận đầu tư, lãi từ giấy
tờ có giá, lãi của khoản
vay giữa NCT và NKCT

24. -Viện trợ không hoàn lại
-Quà tặng
-Quà biếu
-Các khoản chuyển giao
khác bằng tiền, hiện vật
cho mục đích tiêu dùng
Người cư trú
Người không cư
trú
Cán
cân
chuyển
giao
vãng
lai một
chiều

25. 1.3.2 Cán cân vốn và tài chính
Tổng hợp toàn bộ các chỉ tiêu về giao dịch kinh tế
giữa người cư trú và người không cư trú về chuyển
vốn từ nước ngoài về trong nước và ngược lại trong
các lĩnh vực: đầu tư trực tiếp, đầu tư vào giấy tờ có
giá, vay và trả nợ vay cho nước ngoài, cho vay và thu
hồi nợ nước ngoài, chuyển giao vốn một chiều.
Cán cân vốn có thể chia thành 3 cán cân tiểu phận:
- Cán cân vốn ngắn hạn
- Cán cân vồn dài hạn
- Cán cân chuyển giao vốn một chiều

26. Cán cân vốn dài hạn: hạch toán chủ
yếu các luồng lưu chuyển vốn phát
sinh từ đầu tư trực tiếp( FDI) và đầu
tư gián tiếp.
- Đầu tư trực tiếp mang lại quyền
kiểm soát các dự án hoặc công ty
nước ngoài
- Đầu tư gián tiếp ( đầu tư danh
mục): đầu tư vào giấy tờ có giá,..
Cán cân chuyển giao vốn một chiều: ghi chép các khoản lưu
chuyển vốn cho mục đích đầu tư dưới các hình thức:
- Các khoản xóa nợ
- Các khoản tài sản bàng tiền, hiện vật của người cư trú di cư mang
ra nước ngoài và của người không cư trú di cư mang vào trong
nước
- Các trường hợp trả lại căn cứ quân sự

27. Cán cân vốn ngắn hạn
Ghi chép các lưu chuyển vốn phát sinh từ các hoạt động đầu tư
ngắn hạn như:
-
Tín dụng ngân hàng ngắn hạn
Gửi tiền ngân hàng
Mua bán các công cụ trên thị trường tiền tệ: tín phiếu kho
bạc, tín phiếu thương mại, giấy tờ nhận tiền gửi khả
nhượng.

28. Cán cân cơ
bản
=
Cán cân
vãng lai
Cán cân
+
vốn dài hạn
Cán cân cơ bản phản ánh tưởng đối tổng quát tình trạng nợ
nước ngoài của một quốc gia

29. 1.3.4 Cán cân tổng thể
Cán cân
tổng thể
=
Cán cân
vãng lai
+
Cán cân
vốn và
tài chính
Trong thực tế, cán cân tổng thể còn bao gồm một hạng muc
được gọi là nhầm lẫn và sai sót

30. - Cán cân dự trữ chính thức bao gồm các hạng mục như dự trữ
ngoại hối quốc gia, quan hệ với IMF và các ngân hàng trung
ương khác.
Cán cân tổng thể = - các cân dự trữ chính thức

31. 2.PHỤ LỤC
* Người cư trú và không cư trú: đươc quy định tại Khoản 2, 3
Điều 3 Nghị định 164/1999/NĐ-CP, ngày 16 tháng 11 năm 1999
của Chính phủ.
Các
tổ chức UN, IMF, WTO,… là người không cư trú ở mọi
quốc gia.
Đối
với các công ty đa quốc gia, có chi nhánh tại quốc nào
thì là người cư trú tại quốc gia đó
Quốc tịch và người cư trú không nhất thiết phải trùng nhau.

32. *Hạch toán:
có nghĩa là ghi vào tài khoản để cân đối
tài các tài khoản với nhau vào mỗi cuối kỳ.
Ví dụ, phải hạch toán chi phí tiếp tân, những khoản
bất thường chi vào đâu cho hợp lý nếu như nó đã vượt
trội quy định là 10% trên tổng số doanh thu.

33. - IMF:Quỹ tiền tệ quốc tế ( International Monetary Fund) là
một tổ chức quố tế giám sát hệ thống tài chính toàn cầu bằng
theo dõi tỷ giá hối đoái và cán cân thanh toán, cũng như hỗ trợ
kỹ thuật và giúp đỡ tài chính khi có yêu cầu.
- BOP: (Balance of payments)
*
- FDI:Đầu tư trực tiếp nước ngoài (Foreign Direct Investment) là
hình thức đầu tư dài hạn của cá nhân hay công ty nước này vào
nước khác bằng cách thiết lập cơ sở sản xuất, kinh doanh. Cá
nhân hay công ty nước ngoài đó sẽ nắm quyền quản lý cơ sở
sản xuất kinh doanh này.

34. -NFSC: Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia là một cơ quan
có chức năng tham mưu, tư vấn cho Thủ tướng Chính phủ Việ
Nam trong điều phối hoạt động giám sát thị trường tài chính
quốc gia; giúp Thủ tướng Chính phủ giám sát chung thị trường
tài chính quốc gia.
-GDP:( Gross Domestic Product): tổng sản phẩm quốc
nội là giá trị thị trường của tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối
cùng được sản xuất ratrong phạm vi một lãnh thổ nhất
định (thường là quốc gia) trong một thời kỳ nhất định (thường
là một năm).

35. 3. Mở rộng
3.1 Cán cân thương mại năm 2013 về cơ bản là cân bằng
“Hoạt động điều hành nhập khẩu trong thời gian vừa qua đã đảm
bảo cho nhu cầu sản xuất, xuất khẩu và tiêu dùng trong nước,
hạn chế các tác động tiêu cực của biến động giá cả thế giới tới
sản xuất trong nước, đồng thời tập trung kiểm soát nhập khẩu
những mặt hàng không thiết yếu, góp phần từng bước giảm nhập
siêu với tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hoá cả năm ước đạt
khoảng 132,5 tỷ USD, tăng 16,5% so với năm 2012, nhập siêu cả
năm ước khoảng 500 triệu, bằng 0,38% kim ngạch xuất khẩu,
thấp hơn mục tiêu của Quốc hội giao (là 8%), có nghĩa là cán cân
thương mại năm 2013 về cơ bản là cân bằng”.(Bộ trưởng Bộ Công
thương Vũ Huy Hoàng)
*
http://www.mof.gov.vn/portal/page/portal/mof_vn/1370586?p
ers_id=2177079&item_id=115670271&p_details=1

36. -
-
-
3.2 Cán cân thanh toán tổng thể từ năm 2004 đến 2012 (tỷ USD)
Cán cân tổng thể đạt thặng dư kỷ
lục vào năm 2007.
thặng dư cán cân thanh toán giảm
mạnh vào năm 2008, khi CPI lên
mức cao nhất kể từ năm 1992,
cộng với khủng hoảng tài chính
và suy thoái kinh tế thế giới.
Đến năm 2011, cán cân tổng thể
mới thặng dư trở lại với 2,5 tỷ
USD.
Mức thặng dư năm 2012 cao hơn
nhiều so với các dự báo từ đầu
Cán cân thanh toán tổng thể từ năm
năm cho tới gần đây.
2004 đến nay (tỷ USD)
Nguồn: Ngân hàng Nhà nước
http://baodientu.chinhphu.vn/Gop-y-Hien-ke/Nhung-thach-thuc-voi-can-can-thanh-toan2013/159668.vgp

37. 3.3 Cán cân tổng thể của Việt Nam năm 2013
Cán cân thanh toán tổng thể năm 2013 ước thặng dư khoảng 2
tỷ USD, là năm thứ 3 liên tiếp Việt Nam đạt được mức thặng
dư cán cân tổng thể so với mức thâm hụt trong 2 năm 20092010.
http://cafef.vn/kinh-te-vi-mo-dau-tu/tinh-theo-gia-fob-can-can-thuongmai-2013-thang-du-khoang-1112-ty-usd-201312231804549539ca33.chn

38. 3.4Tình hình xuất nhập khẩu của Việt Nam 2013
-Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng
hóa của cả nước đạt 132,13 tỷ USD,
tăng 15,4 % so với năm 2012, tương
đương tăng 17,61 tỷ USD về số
tuyệt đối.
-Tổng kim ngạch nhập khẩu của cả
nước đạt hơn 132,13 tỷ USD, tăng
16,1% so với năm 2012, tương ứng
tăng 18,35 tỷ USD về số tuyệt đối.
Năm 2013 là năm thứ hai liên tiếp
Việt Nam có thặng dư cán cân
thương mại hàng hóa.​
Nguồn: Tổng cục Hải Quan

39. *
-Theo báo cáo, Ủy ban Giám sát tài
chính quốc gia (NFSC) cán cân
thanh toán quốc tế năm 2013 thặng
http://www.thanhnien.com.vn/pages/20131205/du-bao-can-can- đó
dư khoảng 1,5 - 2 tỉ USD. Trong
thanh-toan-quoc-te-thang-du-15-2-ti-usd-5-12-2013.aspx
cán cân thanh toán vãng lai thặng
dư khoảng 6% GDP trong nửa đầu
năm.
Vốn FDI tăng mạnh,tính đến hết tháng 11,
vốn FDI đăng ký đạt 20,82 tỉ USD, tăng
54,2% so với cùng kỳ; vốn FDI giải ngân đạt
khoảng 10 tỉ USD, tăng 5,5% so với cùng kỳ.