Tα αποτελέσματα της έρευνας πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής συμπεριφοράς CIVITAS Leadership Survey #2 που διεξήγαγε η CIVITAS και η οποία πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στο διάστημα 5 Απριλίου 2013 με 10 Μαΐου 2013 και συμμετείχαν 541 ερωτώμενοι.

1. Issued by CIVITAS • May 2013 1
CIVITAS Leadership Survey #2
Μάϊος 2013

2. Issued by CIVITAS • May 2013
CIVITAS Leadership Survey #2
Μάϊος 2013
Η ταυτότητα της έρευνας
Οι αλλαγές που συμβαίνουν στην ελληνική κοινωνία ως επακόλουθα της κρίσης και της
παρατεταμένης ύφεσης δημιουργούν νέα δεδομένα. Δεδομένα τα οποία θα καθορίσουν σε μεγάλο
βαθμό την έκταση, την κατεύθυνση και την ταχύτητα των εξελίξεων στην πολιτική, κοινωνική και
επιχειρηματική ζωή.
Η CIVITAS στην προσπάθειά της να συμβάλει στην αποκωδικοποίηση των νέων δεδομένων
δημοσιεύει τα ευρήματα της έρευνας Leadership που έγινε φέτος για δεύτερη φορά.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στο διάστημα 5 Απριλίου 2013 με 10 Μαΐου 2013 και
συμμετείχαν 541 ερωτώμενοι.
Η έρευνα αποτυπώνει τις απόψεις σε διάφορα θέματα μιας συγκεκριμένης ομάδας, από τις πιο
δυναμικές της ελληνικής κοινωνίας. Πρόκειται για πολίτες με πολύ υψηλό μορφωτικό επίπεδο (6
στους 10 έχουν σπουδές μάστερ-διδακτορικού), οι οποίοι επιχειρούν ή εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα
και μάλιστα με ισχυρή παρουσία στη λήψη αποφάσεων καθώς κατέχουν διευθυντικές θέσεις. Στην
πλειοψηφία τους ανήκουν στις πολύ παραγωγικές ηλικίες 35-55 ετών.
Προσοχή! Η έρευνα ούτε έγινε, ούτε φυσικά αποτυπώνει τις απόψεις της ευρύτερης κοινής γνώμης,
παρά μόνο μιας συγκεκριμένης ομάδας πολιτών. Επομένως, η οποιαδήποτε γενίκευση ή αναγωγή των
ευρημάτων και των συμπερασμάτων στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας θα είναι από τη βάση της
λανθασμένη.

3. Issued by CIVITAS • May 2013
Το πλαίσιο της μελέτης CIVITAS Leadership Survey
Η μελέτη αυτή ξεκινά με την παραδοχή ότι για να τεθούν και να επιτευχθούν οποιοιδήποτε στόχοι της
κοινωνίας, είτε σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, είτε σε οικονομικό και επιχειρηματικό, είναι
απαραίτητο να αναλάβουν πρωτοβουλίες οι πιο μορφωμένες, ενημερωμένες, παραγωγικές και
δυναμικές ομάδες του πληθυσμού.
Με βάση αυτό το δεδομένο η μελέτη εξετάζει τις αντιλήψεις της συγκεκριμένης ομάδας στα εξής:
• στην απόδοση των αιτιών της κρίσης και στις δυνατές διεξόδους από αυτή
• στις προτεραιότητες που πρέπει να δοθούν από την πολιτεία
• στο πως οι ίδιοι αισθάνονται απέναντι στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται τόσο σε
προσωπικό επαγγελματικό επίπεδο όσο και σε πολιτικό και κοινωνικό
• στο βαθμό εμπιστοσύνης απέναντι σε θεσμούς, φορείς, λειτουργούς και επαγγελματίες
• στις ιδιότητες που πρέπει να διαθέτει σήμερα μια ηγετική προσωπικότητα
• Και τέλος στο πως τοποθετούνται απέναντι στα πολιτικά δεδομένα δίνοντας ορισμένες
ενδείξεις πολιτικής συμπεριφοράς

4. Issued by CIVITAS • May 2013
Η κρίση και οι δυνατές διέξοδοι. Απόψεις και προτεραιότητες.

5. Issued by CIVITAS • May 2013
5
Αν και η ανεπάρκεια συνολικά των ηγεσιών (πολιτικών, επιχειρηματικών, κοινωνικών, πνευματικών) είναι ο νούμερο ένα
παράγοντας που συντέλεσε στην κρίση, εν τούτοις υπάρχει έντονη αυτοκριτική διάθεση, καθώς αποδίδουν ευθύνες στους
εαυτούς τους, στην νοοτροπία του έλληνα και στην κοινωνία. Η κρίση θεωρούν ότι είναι κυρίως «εσωτερική» μας υπόθεση
και δεν αποδίδουν τόση ευθύνη στους ξένους και στα διεθνή συμφέροντα.

6. Issued by CIVITAS • May 2013
6
Η ικανή και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, η δικαιοσύνη ως έννοια και η εφαρμογή των νόμων χωρίς εξαιρέσεις μαζί με
την ταχεία προώθηση των μεταρρυθμίσεων αποτελούν τις κυρίες συνιστώσες για να βγούμε από την κρίση.

7. Issued by CIVITAS • May 2013
7
Ένα νέο φορολογικό νομοσχέδιο, σταθερό για πολλά χρόνια, τα κίνητρα στις επιχειρήσεις και η συζήτηση για το νέο μοντέλο
οικονομικής ανάπτυξης της χώρας είναι οι τρεις πιο επείγουσες ενέργειες που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση. Αντίθετα, η
αύξηση των κρατικών επενδύσεων και οι αυξήσεις σε μισθούς/συντάξεις βρίσκονται σε χαμηλότερη προτεραιότητα.

8. Issued by CIVITAS • May 2013
8

9. Issued by CIVITAS • May 2013
Η συντριπτική πλειοψηφία (επτά στους δέκα) πιστεύουν ότι “είναι ανάγκη να γίνουν ριζοσπαστικές αλλαγές” στο πολιτικό και
κοινωνικό σύστημα. Αν λάβει κανείς υπόψη ότι η ομάδα που συμμετείχε στην έρευνα θεωρείται από πολλούς ως
“υποστηριχτής του συστήματος” το εύρημα είναι αφ’ εαυτού εντυπωσιακό.

10. Issued by CIVITAS • May 2013
10
Οι κυριότερες ανάγκες στις οποίες θα πρέπει να ανταποκρίνεται το κράτος είναι η εφαρμογή των νόμων χωρίς εξαιρέσεις, η
αξιοκρατία, η δικαιοσύνη και ο σεβασμός των θεσμών. Αντίθετα από ότι θα περίμενε κανείς η ενίσχυση της
επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας είναι μέσης προτεραιότητας.

11. Issued by CIVITAS • May 2013
Αν και η συγκεκριμένη ομάδα του δείγματος συχνά κατηγορείται για «νεοφιλελευθερισμό» εντούτοις το μεικτό σύστημα
(δηλαδή η παρουσία και η παρέμβαση του κράτους) υπερτερεί σημαντικά ως μορφή οικονομίας από την ελεύθερη οικονομία.

12. Issued by CIVITAS • May 2013

13. Issued by CIVITAS • May 2013

14. Issued by CIVITAS • May 2013
14
Έχουν εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους και μια συγκρατημένη αισιοδοξία ότι στο τέλος θα τα καταφέρουν

15. Issued by CIVITAS • May 2013
15
36%
38%
19%
7%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου
Διατεθειμένοι να κάνουν κάποια σημαντική
αλλαγή στον επαγγελματικό τους
προσανατολισμό
Παρά το γεγονός ότι η μεγάλη πλειοψηφία θεωρεί τον εαυτό της επιτυχημένο επαγγελματικά είναι διατεθειμένοι να κάνουν
σημαντικές αλλαγές στον επαγγελματικό τους προσανατολισμό ενώ μόνο οι μισοί θεωρούν σίγουρη τη δουλειά που έχουν.
19%
60%
19%
3%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου
Βαθμός επιτυχίας των επαγγελματικών στόχων

16. Issued by CIVITAS • May 2013
16
11%
42%
28%
18%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου
Πόσο σίγουρη θεωρούν τη θέση εργασίας που
έχουν
17%
56%
23%
3%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου
Πόσο έτοιμοι είναι να αντιμετωπίσουν τις νέες
συνθήκες που κυριαρχούν στην οικονομία της
χώρας

17. Issued by CIVITAS • May 2013
17
Η έντονη αμφισβήτηση των πολιτικών και η ανάγκη για μια εθνική στρατηγική ξεχωρίζουν ως απόψεις, ενώ πάντοτε
δημιουργεί ανησυχία η προτίμηση από τον έλληνα του προσωπικού συμφέροντος έναντι του συλλογικού.

18. Issued by CIVITAS • May 2013
Οι ιδιότητες που πρέπει να διαθέτουν οι ηγέτες
Η εποχή μας και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε ως χώρα χρειάζονται ορθολογισμό, οργάνωση,
πειθαρχία και σκληρές αποφάσεις.
Η ανάδειξη στην πρώτη θέση της ιδιότητας «ειλικρινής, να εμπνέει εμπιστοσύνη, σιγουριά» δείχνει
ότι κι αυτή η ομάδα επηρεάζεται ακόμη από συναισθηματικά στοιχεία

19. Issued by CIVITAS • May 2013
19

20. Issued by CIVITAS • May 2013
Έλλειψη εμπιστοσύνης
σε θεσμούς και φορείς, λειτουργούς και επαγγελματίες
Είναι εκκωφαντική η πλήρης κατάρρευση της εμπιστοσύνης σε θεσμούς και φορείς που αποτέλεσαν
για δεκαετίες τους πυλώνες του μεταπολιτευτικού μοντέλου, όπως ο συνδικαλισμός, η τοπική
αυτοδιοίκηση, τα κόμματα, το δημόσιο, ο τύπος και η τηλεόραση.
Η ίδια πλήρης έλλειψη εμπιστοσύνης χαρακτηρίζει τους συνδικαλιστές, τους δημοσιογράφους, τους
δημάρχους, τους δημόσιους υπαλλήλους και τους πολιτικούς.
Αντίθετα, οι επιστήμονες, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, οι γιατροί, οι δάσκαλοι και οι επιχειρηματίες
απολαμβάνουν τα υψηλότερα ποσοστά εμπιστοσύνης.
Να σημειωθεί εδώ ότι τα ερωτήματα αυτά σχεδόν με την ίδια διατύπωση γίνονται εδώ και πολλά
χρόνια σε έρευνες διεθνώς.

21. Issued by CIVITAS • May 2013
21
Εμπιστοσύνη στους διάφορους θεσμούς και φορείς
35%
32%
21%
19%
18%
11%
11%
4%
3%
3%
3%
2%
1%
1%
32%
46%
36%
37%
39%
26%
28%
26%
19%
19%
18%
4%
7%
11%
33%
22%
44%
45%
44%
63%
62%
69%
78%
78%
80%
94%
92%
88%
τις ένοπλες δυνάμεις
τις εταιρείες
τη δικαιοσύνη και τα δικαστήρια
τις μη κυβερνητικές οργανώσεις
την αστυνομία
την εκκλησία
το ραδιόφωνο
την κυβέρνηση
τις δημόσιες υπηρεσίες
την τοπική αυτοδιοίκηση
τον τύπο
το συνδικαλισμό
τα κόμματα
την τηλεόραση
Τους εμπιστεύομαι Ούτε τους εμπιστεύομαι,
ούτε δεν τους εμπιστεύομαι
Δεν τους εμπιστεύομαι

22. Issued by CIVITAS • May 2013
22
Εμπιστοσύνη στους διάφορους λειτουργούς και επαγγελματίες
75%
56%
44%
38%
37%
28%
27%
26%
18%
11%
9%
4%
3%
2%
1%
19%
36%
37%
40%
43%
36%
35%
42%
37%
32%
24%
26%
18%
13%
5%
6%
8%
20%
22%
19%
35%
38%
32%
45%
57%
67%
69%
79%
85%
93%
τους επιστήμονες
τους ιδιωτικούς υπαλλήλους
τους γιατρούς
τους δασκάλους/καθηγητές
τους επιχειρηματίες
τους στρατιωτικούς
τους δικαστές
τους πανεπιστημιακούς
τους αστυνομικούς
τους ιερείς
τους πολιτικούς του κόμματος που προτιμώ
τους δημόσιους υπαλλήλους
τους δημάρχους
τους δημοσιογράφους
τους συνδικαλιστές
Τους εμπιστεύομαι Ούτε τους εμπιστεύομαι,
ούτε δεν τους εμπιστεύομαι
Δεν τους εμπιστεύομαι

23. Issued by CIVITAS • May 2013
23
78%

24. Issued by CIVITAS • May 2013
24
79,4%

25. Issued by CIVITAS • May 2013
Ανάγκη ριζικής αλλαγής του τρόπου που γίνεται η ενημέρωση
Παντελής είναι η έλλειψη ικανοποίησης από τον τρόπο που λειτουργεί η τηλεόραση που είναι το μέσο
με τη μεγαλύτερη διείσδυση.
Με τα ραδιόφωνα και τις εφημερίδες και πάλι πάνω από το 50% των ερωτωμένων δηλώνουν λίγο ή
καθόλου ικανοποιημένοι, όμως βρίσκονται σαφώς σε καλύτερη θέση από την τηλεόραση.
Η διαδικτυακή ενημέρωση απολαμβάνει σαφώς τη μεγαλύτερη ικανοποίηση με τα ειδησεογραφικά
sites να ξεχωρίζουν με ποσοστό ικανοποίησης πάνω από 60%.
Τα δεδομένα του πίνακα αυτό σε συνδυασμό με τους πολύ χαμηλούς βαθμούς εμπιστοσύνης προς τα
μέσα ενημέρωσης και του δημοσιογράφους που είδαμε στους προηγούμενους πίνακες αποδεικνύουν
ότι στα μέσα ενημέρωσης και στους λειτουργούς τους αποδίδεται σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την
κρίση.
Ακόμη, η ανάγκη ριζικής αλλαγής του τρόπου με τον οποίο γίνεται η ενημέρωση στη χώρα μας
προβάλει παραπάνω από επιτακτική.

26. Issued by CIVITAS • May 2013
26

27. Issued by CIVITAS • May 2013
Πολιτική συμπεριφορά
Είναι βέβαιο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτωμένων θέλουν η τρικομματική κυβέρνηση να
εξαντλήσει την τετραετία και να μη γίνουν εκλογές.
Η αφοσίωση στα παραδοσιακά κόμματα είναι φανερό ότι έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί και η
πολυδιάσπαση των χωρών τόσο της δεξιάς όσο και της αριστεράς τείνει να είναι μόνιμη.
Η Νέα Δημοκρατία συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη πιθανότητα να προτιμηθεί από τη συγκεκριμένη
ομάδα με τη ΔΗΜΑΡ να έρχεται σε δεύτερη θέση και το ΠΑΣΟΚ σε Τρίτη.
Εξετάζοντας τις απαντήσεις για τις πολιτικές ιδεολογικές τάσεις που θέλουν να εκπροσωπούνται στη
Βουλή είναι σαφές ότι οι φιλελεύθεροι/συντηρητικοί υπερτερούν, όμως οι σοσιαλδημοκράτες
/σοσιαλιστές συγκεντρώνουν επίσης σημαντική προτίμηση.
Είναι επίσης σαφές ότι η συγκεκριμένη ομάδα απορρίπτει τα άκρα και της δεξιάς και της αριστεράς.

28. Issued by CIVITAS • May 2013
28

29. Issued by CIVITAS • May 2013
29

30. Issued by CIVITAS • May 2013
30

31. Issued by CIVITAS • May 2013
31

32. Issued by CIVITAS • May 2013
32

33. Issued by CIVITAS • May 2013
Δημογραφικά στοιχεία

34. Issued by CIVITAS • May 2013
34

35. Issued by CIVITAS • May 2013
35