7. •निनित स्थािको
वायुमण्डलमा छोटो
अवनिमा हुिे
परिवतति
•ऋतु अिुसाि,
मौसम ि
जलवायु
•क
ु िै पनि क्षेत्रमा लामो
अवनिसम्म मौसमको औसत
अवस्था (लामो समयसम्म
औसत वर्ात ि तापक्रममा
आएको परिवतति)
9. •पृथ्वी वरिपरि
वायुमण्डलमा
प्राक
ृ नतक रूपमै
हरित गृह ग्ााँसहरू
फ
ै नलिहेको हुन्छ
जसलाई कम्बल
ओढेको जस्तो गिी
न्यािो बिाई िाख्न
मद्दत गितछ।
हरिर् गृह
ग्ाँस
• यी ग्ााँसहरूको अभावमा पृथ्वीको तापक्रम -१७ निग्री
सेल्सियस हुिे अिुमा गरिएको छ
हरिर् गृह ग्ाँसको बनोट
sfj{g 8fO cS;fO{8
ldy]g
gfO{6|; cS;fO{8
77 %
14 %
8%
10. •पनछल्ला वर्त यता मािवीय कािणले गिात यी ग्ााँसहरू चानहिे
भन्दा वढी उत्पािि तथा उत्सजति भएकोले वायुमण्डलमा यी
ग्ााँसको तह बाक्लो कम्बल ओढेको जस्तो गिी बढेको छ।
• फलस्वरूप पृथ्वी तातेको छ ि यसैलाई ववश्व उखिकिण
(GLOBAL WARMING) भिेि बुनिन्छ।
•खासगिी यसैका कािण जलवायु परिवतति (CLIMATE
CHANGE) को नवश्वव्यापी समस्या उत्पन्न भएको छ।
हरिर् गृह ग्ाँस र्था
यसको प्रभाव
14. तापक्रममा
बृि् नघ
वर्ाततको
अनिनितता
नबसम घटिा
उजात
क्षेत्र
क
ृ वि
क्षेत्र
वन
डढेलो
वन
ववनास
उद्योग
क्षेत्र
यर्ायार्
फोहोिमै
ला
जलवायु
जन्य
प्रकोप
वन र्था
जैववक
ववववधर्ा
क
ृ वि
र्था
िाद्य
सुिक्षा
मानव
स्वास्थ
र्था
जीववकोपा
जतन
जलश्रो
र्
ि उजात
शहिी
नवकाश तथा
भौनतक
पूवातिाि
बाढी, पवहिो, िडेिी, आगलागी, चट्याङ,
हावाहुिी आदी
जलवायु
परिवर्तन
हरिर्गृह ग्ाँसहरूको
अत्यावधक उत्सजतन
15. नेपालमा जलवायु परिवर्तनको अवस्था
१. िेपालको औसत अनिकतम तापक्रममा बृल्सि िि ०.०६ निग्री सेल्सियस प्रनत
वर्त िहेको छ। (नहमालमा ०.०६ निग्री सेल्सियस प्रनत वर्त छ, पहािमा ०.०८
बिे तिाईमा ०.०४ निग्री सेल्सियस प्रनत वर्त िहेको छ।
२. िेपालमा हुिे वर्ातमा प्रनत वर्त १.३ नमनलनलटिको ििले वृल्सि भई िाखेको छ भिे
पािी पिे नििहरूमा ०.०८ निि प्रनत वर्तको िि घटी िहेको छ।
३. िेपालमा वर्तभिीमा सालाखाला १६०० नमनम वर्ात हुन्छ। नव.सं. २०५२ सालमा
क
ु लेखािी क्षेत्रमा एक
ै नििमा मात्र ५४० नमनम वर्ात भएको नथयो।
16. नेपालमा जलवायु परिवर्तनको प्रक्षेपण
१. िेपालको तापक्रम २०३० नभत्र १ निग्री सेल्सियस ि २०५० सम्म १.३
िेल्सख १.६ नि.से. बढ्िे
२. गमीका नििहरूको संख्या बढ्िे ि जािोका नििहरूको संख्या घट्िे
३. बर्ातयाम अनघ पािी पिे क्रम घट्िे ति अरू समयमा बढ्िे
४. पािी पिे नििहरूको संख्या घट्िे ति छोटो समयमा िेिै पािी पिे
17.
18. समस्या
हरिर्गृह ग्ाँसको मात्रामा बृखद्ध
जलवायु परिवर्तन
प्रभाव
समाधान
न्यूवनकिण
अनुक
ू लन
परिपूिक उपायहरू
(Complementary Measures)
न्यूनीकिण ि अनुक
ू लन (Mitigation &
Adaptation)
हामी क
े गनत
सकछौौं?
19. अनुक
ू लन
वकन र् ?
र्त्काल जलवायु परिवर्तनका असिहरुलाई कम गनत
स्थानीय क्षेत्रमा उपलब्ध स्रोर् साधनहरुको उवचर् सदुपयोग गरि
जलवायु परिवर्तनको असि कम गदै वदगो ववकासको बाटोमा अवि
बढ्न वार्ाविण सौंिक्षण गनत
वार्ाविण सौंिक्षण गनत
अनुक
ु लनका वियाकलापद्वािा जीवनस्ति सुधाि गिी गुणस्तिीय
जीवनयापन गनत
ठुला ववपविहरुको सम्भावना, अवनविर्र्ा
परिवर्तनलाइ िोक्न नसवकने अवस्था
20. आलुलाई उक
े िा लगाउने
र्रिका
टाौंडमा नसतिी
समुदायमा आधारिर् अनुक
ू लनका प्रयासहरु
िि वगैचा ब्यवस्थापनः
जैववक ववववधर्ा सौंिक्षण एवौं
वभिालो जवमन सुधाि
कायतिमः माटो र्था पानी
अन्न भण्डािण गनत उच्च स्थानमा
िाखिएका माटाका भाँडाहरु
समुदायबाट बाढीबाट बच्न माटोको
पिातल बनाउदै गिेको
21. अनुक
ु लनका प्रयासहरु
ि.सौं
.
जोखिम र्था
प्रकोप
प्रभावको
मुख्य क्षेत्र
प्रभावहरु अनुक
ु लनका प्रयासहरु
१ अनसिा पािी क
ृ र्ी वि खेनत वोटनवरुवा एवं वन्यजन्तु
पशुपनक्षहरुमा असि
वञ्चिो ओिाि वालीिालीमा थािो पािेि
िाख्ने, खेनतवानलमा छाप्रो
२ सुख्खा खिेिी क
ृ नर्
जलश्रोत
उनचत समयमा खेती गित
िपाउिे उत्पाििमा कनम, िाि
गहुाँ मक
ै , पािीका मुहाि िािा
सुक्ने, िोगव्यनि वढेको
संचाईको क
ु लो निमातण
वृक्षािोपण
मुहाि संिक्षण
सामुिानयक विको स्थापिा ि संिक्षण
३ िोगव्यानि क
ृ नर् तथा
मािव
स्वास्थ्य
िया प्रकािको िोग तथा
नवरुवाहरुको आक्रमण
उत्पािि क
ृ नर्मा कनमा
स्वानिस्त अन्न उत्पाि िभएको,
िेिै मानिसहरुमा निघत िोगहरु
िेखा पित थालेको ।
िोग लागेपनछ तुरुन्त स्वास्थ्य सेवा नलिे ।
नकटिाशक नवर्ानिहरुको प्रयोग,
ठाउाँठाउमा ओैर्नि पसलहरु खुलेको,
लामो समयसम्म और्निसेवि पनछ िोग
निको भएको । ियााँ घााँसहरू िोपण, उन्नत
जातका पशुपालि, पशु नवमा
४ वाढी पनहिो क
ृ नर्
नजनवकोपा
जति ि
भौनतक
कटाि, िुवाि, ििजिको क्षनत वृक्षािोपि, तािजाली तटवन्ध, बसाई सिाई,
चरिचिण बन्द, ढुङ्गा बालुवा निकासी बन्द
22. हरितगृह ग्ास उत्सजतिका स्रोतमा कमी ल्याउिे गिी
वायुमण्डलमा िहेको हरितगृह ग्ासको मात्रा वा अिुपातमा
कमी ल्याउिे प्रनक्रया अथवा प्रनवनिलाई न्यूिीकिण भनिन्छ ।
यार्ायार्
कलकाििाना
िि र्था व्यापारिक
क्षेत्र
वनजङ्गल, क
ृ वि र्था
जवमन
न्यूवनकिण(Mitigation)