Cam nang thuong mai dien tu cho doanh nhan ths.duong dung

Th c sĩ Dng T Dung – Công ty Thng m i i n t VITAN www.vitanco.com 1
C M NANG THƯƠNG M I I N T
CHO DOANH NHÂN
Th c sĩ Dương T Dung
10/2005

M c L c
L i gi i thi u 4
Chương 1: Ki n th c chung v Internet và M ng (Network) 5
1.1. Internet là gì? L ch s phát tri n Internet 5
1.2. World Wide Web (WWW) là gì? L ch s phát tri n WWW 6
1.3. S khác bi t gi a Net (m ng) và WWW 6
1.4. M ng n i b (Intranet) và M ng m r ng (Extranet) 7
1.5. M ng không dây, Bluetooth và Wi-Fi 7
Chương 2: Ki n th c chung v Thương m i i n t (TM T) 10
2.1. Thương m i i n t là gì? L ch s phát tri n TM T 10
2.2. TM T làm thay i vi c kinh doanh trên th gi i như th nào? 11
2.3. Các c p phát tri n c a TM T 13
2.4. L i ích Thương m i i n t mang l i cho doanh nghi p 14
2.5. Nh ng quan ni m sai l m trong TM T 15
2.6. So sánh e-Business và TM T 16
2.7. Th c tr ng TM T trên th gi i 18
2.8. Th c tr ng TM T Vi t Nam 20
2.9. Doanh nghi p VN và chi n lư c áp d ng TM T trong 2006 – 2010 23
2.10. Ti m năng, xu hư ng phát tri n TM T Vi t Nam 24
Chương 3: Website và các v n liên quan 28
3.1. Website là gì? Nh ng ph n thi t y u c a m t website? 28
3.2. Các mô hình website TM T 29
3.3. Xây d ng website và nh ng lưu ý khi chu n b xây d ng website 30
3.4. M t s khái ni m k thu t liên quan n website 32
3.5. Nh ng y u t t o nên tính hi u qu cho website 33
3.6. M t s ch c năng thư ng g p c a website và m c ích s d ng 36
3.7. M t s c u trúc website m u cho các mô hình website khác nhau 37
3.8. Nh ng lưu ý khi ch n nhà cung c p d ch v thi t k và duy trì website 39
Chương 4: Marketing qua m ng Internet (e-Marketing) 42
4.1. e-Marketing là gì? T i sao ph i th c hi n e-Marketing? 42
4.2. M t s cách e-Marketing cơ b n 43
4.3. M t s “chiêu th c” e-Marketing hay, hi u qu 44
4.4. Cách th c thu hút ngư i xem cho website 45
4.5. e-Marketing dành cho doanh nghi p s n xu t và xu t kh u hàng hóa 47

4.6. e-Marketing dành cho doanh nghi p s n xu t, d ch v 47
4.7. “Chiêu th c” t i ưu hóa website ư c li t kê trong Top 10 c a k t qu tìm ki m
c a Google.com 48
Chương 5: Thanh toán qua m ng, An toàn m ng, Lu t TM T 50
5.1. Cơ ch thanh toán qua m ng 50
5.2. Thanh toán qua m ng dành cho ngư i bán Vi t Nam 53
5.3. Thanh toán qua m ng dành cho ngư i mua Vi t Nam 54
5.4. Các r i ro trong an toàn m ng 56
5.5. An toàn m ng dành cho doanh nghi p VN tham gia TM T 58
5.6. An toàn m ng dành cho cá nhân t b o v mình 59
5.7. Tình hình lu t TM T trên th gi i 60
5.8. Tình hình lu t TM T Vi t Nam 61
Chương 6: ng d ng TM T cho t ng ngành kinh doanh 65
6.1. ng d ng TM T cho doanh nghi p s n xu t và xu t kh u hàng hóa 65
6.2. ng d ng TM T cho doanh nghi p trong ngành du l ch, gi i trí, m th c 66
6.3. ng d ng TM T trong bán s và l qua m ng 67
6.4. ng d ng TM T trong ngành d ch v 67
6.5. ng d ng TM T cho các ngành kinh doanh khác 68
Chương 7: Gi i thi u m t s website TM T 70
7.1. Sàn giao d ch B2B www.Alibaba.com 70
7.2. C ng thông tin www.Yahoo.com 71
7.3. B tìm ki m www.Google.com 72
7.4. Website thông tin du l ch qu c t www.Lonelyplanet.com 74
7.5. Website thông tin ki n th c TM T www.vitanco.com 75
7.6. Website bán l n i ti ng www.Amazon.com 75
K t lu n 78
Gi i thi u v tác gi 79
Ph l c: M t s thu t ng trong TM T 80
Tài li u tham kh o 84

L I GI I THI U
Thương m i i n t (TM T) là lĩnh v c tương i m i Vi t Nam, r t ư c Chính ph quan
tâm thúc y phát tri n. Cho n gi a năm 2005, ã có r t nhi u lý do doanh nghi p ph i
quan tâm ng d ng TM T vào kinh doanh c nh tranh, t n t i và phát tri n trong th c
tr ng toàn c u hóa. Tuy nhiên, hi n chưa có nhi u tài li u ki n th c TM T dành cho doanh
nhân: sách TM T trên th trư ng không nhi u, h u h t nghiêng v k thu t l p trình ho c
phương di n k thu t, không phù h p cho doanh nhân; các chương trình ào t o TM T dành
cho doanh nhân không nhi u; ki n th c TM T cung c p mi n phí trên m ng Internet còn r i
r c, không m b o s chính xác, tính úng n c a n i dung, không ti n l i cho doanh nhân
tham kh o theo h th ng.
T th c t trên, tác gi ch ý biên so n quy n C m nang Thương m i i n t cho Doanh
nhân cung c p ki n th c TM T cho i tư ng c gi là doanh nhân - nh ng ngư i r t b n
r n, không nh t thi t ph i am hi u chi ti t v k thu t mà quan tr ng là ph i có t m nhìn t ng
quát và t p trung vào chi n lư c, cách th c tri n khai, áp d ng TM T mang l i hi u qu
kinh t cao nh t. Sách g m 07 chương, l n lư t gi i thi u các m ng ki n th c trong TM T.
c gi có th c t u n cu i quy n sách ho c ch n c nh ng ph n ki n th c mình
quan tâm. Sau khi c xong quy n sách này, c gi s có ki n th c cơ b n c n thi t ra
quy t nh xây d ng, v n hành website TM T có hi u qu , th c hi n marketing qua m ng
hi u qu , ch n l a mô hình TM T phù h p, xúc ti n thanh toán qua m ng, áp d ng các bi n
pháp an toàn m ng t i thi u c n thi t v.v...
Trong quá trình biên so n, ch c ch n có thi u sót, r t mong c gi lư ng th và góp ý qua
email todung@vitanco.com ho c duongtodung@yahoo.com. c gi có th c thêm nh ng
bài vi t, sách i n t (e-book) v ki n th c TM T do tác gi vi t, ư c ăng t i trên website
www.vitanco.com.
Tháng 10/2005
Trân tr ng,
Dương T Dung

CHƯƠNG 1
KI N TH C CHUNG
V INTERNET VÀ M NG (NETWORK)
Trong chương này c gi s l n lư t khám phá v Internet, World Wide Web (WWW),
M ng (Network), M ng n i b (Intranet), M ng m r ng (Extranet), M ng không dây
(Wireless Network), Công ngh không dây Bluetooth và Wi-Fi. Nh ng ki n th c này b sung
cho s hi u bi t chung v m ng và Internet, t o ti n c gi hi u t t hơn v TM T.
N i dung c a chương:
1.1. Internet là gì? L ch s phát tri n Internet
1.2. World Wide Web (WWW) là gì? L ch s phát tri n WWW
1.3. S khác bi t gi a Net (m ng) và WWW
1.4. M ng n i b (Intranet) và M ng m r ng (Extranet)
1.5. M ng không dây, Bluetooth và Wi-Fi
1.1. Internet là gì? L ch s phát tri n Internet
Có nhi u cách nh nghĩa Internet. M t nh nghĩa ơn gi n v Internet như sau:
”Internet là m ng toàn c u c a các m ng k t n i các t ch c chính ph , các trư ng, các vi n
và các t ch c kinh doanh”. (Internet is the international computer network of networks that
connects government, academic and business institutions. –
www.media.ucsc.edu/glossary.html - Trư ng i h c California Santa Cruz, M )
L ch s phát tri n Internet
Năm 1969, m ng ARPAnet (ti n thân c a Internet) ư c phát minh b i các sinh viên các
trư ng i h c M . M ng có tên g i là ARPAnet vì ư c ARPA (the Advanced Research
Projects Agency - B ph n D án Nghiên c u Cao c p c a B Qu c Phòng M ) tài tr kinh
phí. M ng này ban u ư c phát tri n v i ý nh ph c v vi c chia s tài nguyên c a nhi u
máy tính, sau ó nó còn ư c dùng ph c v vi c liên l c, c th nh t là thư i n t (email).
M ng ARPAnet ư c v n hành trên nguyên t c không c n s i u khi n trung tâm (without
centralized control), cho phép nhi u ngư i g i và nh n thông tin cùng m t lúc thông qua cùng
m t ư ng d n (dây d n, như dây i n tho i). M ng ARPAnet dùng giao th c truy n thông
TCP (Transmission Control Protocol).

Sau ó, các t ch c khác trên th gi i cũng b t u tri n khai các m ng n i b , m ng m
r ng, m ng liên t ch c (inter-organization network)... và nhi u chương trình ng d ng, giao
th c, thi t b m ng... ã xu t hi n. ARPA t n d ng phát minh IP (Internetworking Protocol –
giao th c liên m ng) t o thành giao th c TCP/IP - hi n nay ang s d ng cho Internet.
Ban u, Internet ch ư c s d ng trong các trư ng i h c, vi n nghiên c u, sau ó quân
i b t u chú tr ng s d ng Internet, và cu i cùng, chính ph (M ) cho phép s d ng
Internet vào m c ích thương m i. Ngay sau ó, vi c s d ng Internet ã bùng n trên kh p
các châu l c v i t c khác nhau.
1.2. World Wide Web (WWW) là gì? L ch s phát tri n
Có nhi u nh nghĩa khác nhau v WWW. Theo nh nghĩa c a Trư ng i h c Kansa, M :
“World Wide Web là t p h p nh ng văn b n trên t t c các máy tính k t n i v i nhau trên
toàn c u thông qua nh ng ư ng siêu k t n i có th click ư c. Ngư i s d ng ph i ch y
trình duy t Web truy c p Web.” (World Wide Web is a collection of documents on
computers located throughout the world that are connected to each other by clickable
hyperlinks. You need to run a browser program to access the Web.)
WWW ư c phát minh sau Internet khá lâu. Năm 1990, Tim Berners-Lee c a CERN (the
European Laboratory for Particle Physics – Phòng nghiên c u V t lý H t nhân Châu Âu) phát
minh ra WWW và m t s giao th c truy n thông chính y u cho WWW, trong ó có HTTP
(Hyper-text Transfer Protocol – giao th c truy n siêu văn b n) và URL (Uniform Resource
Locator - a ch Internet).
Ngày 16 tháng 07 năm 2004 Tim Berners-Lee ư c N Hoàng Anh phong tư c Hi p Sĩ vì ã
có công l n trong vi c phát minh ra WWW và phát tri n Internet toàn c u.
Sau ó, các t ch c, cá nhân khác ti p t c phát minh ra nhi u ng d ng, giao th c cho WWW
v i các ngôn ng l p trình khác nhau, chương trình, trình duy t trên các h i u hành khác
nhau v.v... T t c làm nên WWW phong phú như ngày nay.
1.3. S khác bi t gi a Net (m ng) và WWW
Internet (hay m ng) là m ng c a các m ng (network of networks). Internet bao g m các máy
tính, dây cáp, và các thi t b m ng. M ng ph c v vi c truy n t i d li u v i các thi t b ph n
c ng (máy tính, máy ch - server, hub, switch, backbone - nh ng thu t ng dùng trong m ng,
ch các thi t b ph n c ng c a m ng) và các giao th c truy n (HTTP, FTP – File Transfer

Protocol – Giao th c truy n file, TCP/IP, WAP – Wireless Application Protocol – Giao th c
ng d ng không dây, v.v...) và các ng d ng khác (email, telnet, chat, v.v...).
Trong khi ó, WWW (World Wide Web hay g i t t là Web) là m t d ng ng d ng ph bi n
c a Internet. Web cho phép ngư i s d ng tìm ki m thông tin, d ch v khi k t n i Internet.
Ngư i s d ng Web cũng có th ăng t i thông tin cho b t kỳ ai (có k t n i Internet) truy c p
t b t kỳ nơi nào trên th gi i.
1.4. M ng n i b (Intranet) và M ng m r ng (Extranet)
M ng n i b (Intranet) là m ng dùng trong n i b t ch c, cũng dùng giao th c TCP/IP c a
Internet. Thông thư ng, ch nh ng ai ư c cho phép (nhân viên trong t ch c) m i ư c
quy n truy c p m ng n i b này. M ng n i b thư ng ư c s d ng lưu thông tin, chia s
file, cung c p thông tin dùng chung cho toàn t ch c như chính sách, thông báo... Nh ng
thông tin này có th hi n th gi ng như m t website trên Internet, tuy nhiên, ch nh ng ai
ư c cho quy n truy c p m i có th truy c p ư c.
Trong khái ni m m ng n i b , có các khái ni m LAN (Local Area Network - m ng c c b
trong m t ph m vi v t lý gi i h n), WAN (Wide Area Network - m ng trên di n tích r ng).
M ng m r ng (Extranet) là m ng n i b nhưng cho phép m t s i tư ng ngoài t ch c
truy c p v i nhi u m c phân quy n khác nhau. M ng m r ng giúp t ch c liên h v i i
tác ti n l i, nhanh chóng, kinh t hơn. Ví d nhà cung c p nguyên v t li u cho công ty A có
th truy c p vào Extranet c a công ty A bi t m c t n kho nguyên v t li u và bi t lúc nào
c n cung c p thêm, do ó, công ty A ti t ki m ư c nhân l c qu n lý ph n vi c này, và các
thông tin mua hàng cũng ư c t ng ghi nh n, ti t ki m nhân l c nh p li u và tránh sai sót
khi nh p li u.
1.5. M ng không dây, Bluetooth và Wi-Fi
M ng không dây (wireless network), như tên g i c a nó, là m ng truy n thông không có dây
k t n i gi a các thi t b . Công ngh không dây d a trên t n s sóng radio. Các thi t b không
dây có c i m là “di ng”, t c ngư i s d ng có th s d ng chúng b t kỳ nơi nào.
Bluetooth là công ngh không dây cho phép truy n d li u, ti ng nói gi a các thi t b không
dây trong ph m vi nh v i t c cao. Bluetooth ư c “thai nghén” b i Ericsson năm 1994.
n năm 1998, nhóm Bluetooth Special Interest ư c hình thành, ban u g m Ericsson,
IBM, Intel, Toshiba và Nokia, phát tri n chu n công ngh và kh năng dùng Bluetooth trên

nhi u lo i thi t b không dây khác nhau. Hi n có hơn 2000 công ty h tr chu n và thi t b
Bluetooth.
Bluetooth có kh năng truy n n 1 Mbps (mega bit trên giây) gi a các thi t b không dây
trong ph m vi t i a 10 mét. Công ngh Bluetooth không tiêu t n nhi u năng lư ng, nên phù
h p v i các thi t b không dây dùng pin. Bluetooth cũng ư c dùng k t n i các thi t b
không dây trong văn phòng như các máy tính trong m ng không dây, chu t hay bàn phím
không dây v i máy tính, máy tính và máy in... mà không c n dây cáp. Bluetooth dùng sóng
radio v i t n s ph bi n trên toàn c u, do ó, có tính tương thích trên toàn c u.
Wi-Fi là công ngh không dây băng thông r ng v i kh năng truy n d li u g p 10 l n c a
Bluetooth. Nh ng s n ph m ư c ch ng nh n là Wi-Fi có th ho t ng tương tác v i nhau
b t k chúng ư c s n xu t b i nhà s n xu t nào. Wi-Fi cho phép truy n d li u trong 100
mét và lên n t c truy n 11 Mbps, r t lý tư ng cho vi c truy c p Internet t thi t b
không dây.
So sánh gi a Bluetooth và Wi-Fi:
c tính Bluetooth Wi-Fi
T n s sóng 2,4 GHz 2,4 GHz
Ph m vi 10 mét 100 mét
T c truy n 1 Mbps 11 Mbps
Tiêu th năng lư ng Th p V a
Thi t b ch y u i n tho i di ng, PDA (thi t b
k thu t s h tr cá nhân)
Máy tính xách tay, máy tính
bàn, máy ch ...
i tư ng s d ng
ch y u
Du khách, nhân viên văn phòng... Công ty, trư ng i h c, h i
ngh ...
B ng 1.1: So sánh gi a Bluetooth và Wi-Fi.
Ngu n: Edwin S. Soriano. Nets, Webs and The Information Infrastructure

Tóm t t chương:
- Ti n thân c a Internet là ARPAnet, ư c phát minh năm 1969.
- Internet là m ng toàn c u c a các m ng.
- WWW ư c phát minh b i Tim Berners-Lee, ngư i Anh, vào năm 1990.
- World Wide Web là t p h p nh ng văn b n trên t t c các máy tính k t n i v i nhau
trên toàn c u thông qua nh ng ư ng siêu k t n i có th click ư c. Ngư i s d ng
ph i ch y trình duy t Web truy c p Web.
- M ng n i b (Intranet) là m ng dùng trong n i b t ch c, dùng giao th c TCP/IP c a
Internet.
- M ng m r ng (Extranet) là m ng n i b nhưng cho phép m t s i tư ng ngoài t
ch c truy c p v i nhi u m c phân quy n khác nhau.
- M ng không dây (wireless network) là m ng truy n thông không có dây k t n i gi a
các thi t b . Công ngh không dây d a trên t n s sóng radio.
- Bluetooth là công ngh không dây cho phép truy n d li u, ti ng nói gi a các thi t b
không dây trong ph m vi t i a 10 mét v i t c cao nh t là 1 Mbps.
- Wi-Fi là công ngh không dây băng thông r ng v i kh năng truy n d li u g p 10 l n
c a Bluetooth (t c t i a 11 Mbps v i kho ng cách t i a 100 mét).

CHƯƠNG 2
KI N TH C CHUNG V THƯƠNG M I I N T
Trong chương này c gi s n m ư c nh ng thông tin, ki n th c chung nh t v TM T như:
nh nghĩa TM T, l ch s phát tri n TM T, nh hư ng và l i ích c a TM T lên vi c kinh
doanh, nh ng quan ni m sai l m v TM T doanh nghi p hay m c ph i. c gi cũng s n m
ư c tình hình TM T trên th gi i và Vi t Nam hi n nay, ti m năng, xu hư ng TM T
Vi t Nam, chi n lư c áp d ng TM T cho doanh nghi p Vi t Nam t ây n năm 2010. c
gi cũng s hi u ư c s khác bi t gi a e-Business và TM T (e-Commerce).
2.1. Thương m i i n t là gì? L ch s phát tri n TM T
2.2. TM T làm thay i vi c kinh doanh trên th gi i như th nào?
2.3. Các c p phát tri n c a TM T
2.4. L i ích Thương m i i n t mang l i cho doanh nghi p
2.5. Nh ng quan ni m sai l m trong TM T
2.6. So sánh e-Business và TM T
2.7. Th c tr ng TM T trên th gi i
2.8. Th c tr ng TM T Vi t Nam
2.9. Doanh nghi p VN và chi n lư c áp d ng TM T trong 2006 - 2010
2.10. Ti m năng, xu hư ng phát tri n TM T Vi t Nam
2.1. Thương m i i n t là gì? L ch s phát tri n
TM T là m t khái ni m chưa ư c nhi u doanh nhân Vi t Nam hi u chính xác. a s
doanh nhân nghĩ r ng TM T ph i là mua bán, thanh toán qua m ng. Nh n nh trên không
hoàn toàn úng. Có nhi u nh nghĩa khác nhau v TM T, tác gi nh nghĩa ng n g n như
sau “TM T là vi c th c hi n các ho t ng thương m i d a trên các công c i n t , c
bi t là Internet và WWW.”
Các ho t ng thương m i bao g m marketing, h tr khách hàng, cung c p thông tin, mua-
bán, thanh toán... Không c n ph i th c hi n toàn b các ho t ng thương m i d a trên các
công c i n t m i là áp d ng TM T, doanh nghi p có th t n d ng TM T ph c v m t hay
nhi u ho t ng thương m i c a mình mang l i hi u qu kinh t . TM T nên ư c xem là
m t công c b sung cho thương m i truy n th ng tăng hi u qu kinh doanh.

Các khái ni m B2B, B2C, C2C
TM T ư c phân chia thành m t s lo i như B2B, B2C, C2C d a trên thành ph n tham gia
ho t ng thương m i, c th :
- B2B (Business-to-Business): thành ph n tham gia ho t ng thương m i là các doanh
nghi p, t c ngư i mua và ngư i bán u là doanh nghi p.
- B2C (Business-to-Consumer): thành ph n tham gia ho t ng thương m i g m ngư i
bán là doanh nghi p và ngư i mua là ngư i tiêu dùng.
- C2C (Consumer-to-Consumer): thành ph n tham gia ho t ng thương m i là các cá
nhân, t c ngư i mua và ngư i bán u là cá nhân.
L ch s phát tri n TM T
T khi Tim Berners-Lee phát minh ra WWW vào năm 1990, các t ch c, cá nhân ã tích c c
khai thác, phát tri n thêm WWW, trong ó có các doanh nghi p M . Các doanh nghi p nh n
th y WWW giúp h r t nhi u trong vi c trưng bày, cung c p, chia s thông tin, liên l c v i
i tác... m t cách nhanh chóng, ti n l i, kinh t . T ó, doanh nghi p, cá nhân trên toàn c u
ã tích c c khai thác th m nh c a Internet, WWW ph c v vi c kinh doanh, hình thành
nên khái ni m TM T.
2.2. TM T làm thay i vi c kinh doanh trên th gi i như th nào?
V i Internet và TM T, vi c kinh doanh trên th gi i theo cách th c truy n th ng bao i nay
ã ít nhi u b thay i, c th như:
- Ngư i mua nay có th mua d dàng, ti n l i hơn, v i giá th p hơn, có th so sánh giá
c m t cách nhanh chóng, và mua t b t kỳ nhà cung c p nào trên kh p th gi i, c
bi t là khi mua s n ph m i n t download ư c (downloadable electronic products)
hay d ch v cung c p qua m ng.
- Internet t o i u ki n cho doanh nghi p duy trì m i quan h m t- n-m t (one-to-one)
v i s lư ng khách hàng r t l n mà không ph i t n nhi u nhân l c và chi phí.
- Ngư i mua có th tìm hi u, nghiên c u các thông s v s n ph m, d ch v kèm theo...
qua m ng trư c khi quy t nh mua.
- Ngư i mua có th d dàng ưa ra nh ng yêu c u c bi t c a riêng mình nhà cung
c p áp ng, ví d như mua CD ch n các bài hát ưa thích, mua n trang t thi t k
ki u, mua máy tính theo c u hình riêng...
- Ngư i mua có th ư c hư ng l i t vi c doanh nghi p c t chi phí dành cho qu ng
cáo trên các phương ti n truy n thông, thay vào ó, gi m giá hay khuy n mãi tr c ti p
cho ngư i mua qua m ng Internet.

- Ngư i mua có th tham gia u giá trên ph m vi toàn c u.
- Ngư i mua có th cùng nhau tham gia mua m t món hàng nào ó v i s lư ng l n
ư c hư ng ưu ãi gi m giá khi mua nhi u.
- Doanh nghi p có th tương tác, tìm khách hàng nhanh chóng hơn, ti n l i hơn, v i chi
phí r t th p hơn trong thương m i truy n th ng.
- Nh ng trung gian trên Internet cung c p thông tin h u ích, l i ích kinh t (gi m giá,
ch n l a giá t t nh t...) cho ngư i mua hơn là nh ng trung gian trong thương m i
truy n th ng.
- C nh tranh toàn c u và s ti n l i trong vi c so sánh giá c khi n cho nh ng ngư i
bán l ph i hư ng chênh l ch giá ít hơn.
- TM T t o i u ki n cho doanh nghi p nh , doanh nghi p các nư c ang phát tri n
có th c nh tranh v i các doanh nghi p l n.
- Nhà cung c p hàng hóa trên m ng có th dùng chương trình gi i thi u t ng nh ng
m t hàng khác hay m t hàng liên quan cho khách hàng c a mình, d a trên nh ng
thông tin ã thu th p ư c v thói quen mua s m, món hàng ã mua... c a khách hàng.
- Ngành ngân hàng, giáo d c, tư v n, thi t k , marketing và nh ng d ch v tương t ã,
ang và s thay i r t nhi u v ch t lư ng d ch v , cách th c ph c v khách hàng d a
vào Internet và TM T.
- Internet giúp gi m chi phí cho các ho t ng thương m i như thông tin liên l c,
marketing, tài li u, nhân s , m t b ng...
- Liên l c gi a i tác các qu c gia khác nhau s nhanh chóng, kinh t hơn nhi u.
- Mô hình c ng tác (affiliate) tương t vi c hư ng hoa h ng khi gi i thi u khách hàng
ang bùng n . Ví d Amazon.com có chương trình hoa h ng cho các website nào d n
ư c khách hàng n website Amazon.com và mua hàng, m c hoa h ng t 5% n
15% giá tr ơn hàng.
Tóm l i:
- V i Internet, TM T, quy n c a ngư i mua ư c gia tăng áng k : ch n l a hàng hóa,
tham kh o thông tin, kh o sát giá, mua t b t kỳ nhà cung c p nào trên m ng Internet,
yêu c u c bi t theo s thích cá nhân, mua r hơn, chính sách tr l i hàng n u không
hài lòng...
- V i Internet, TM T, doanh nghi p (ngư i bán) ph i c nh tranh nhi u hơn, n l c
ph c v khách hàng t t hơn, l i nhu n trên món hàng ít hơn, song, ph c v th trư ng
l n hơn, ti t ki m ư c nhi u chi phí kinh doanh hơn.

2.3. Các c p phát tri n c a TM T
TM T ư c chia ra thành nhi u c p phát tri n. Xin gi i thi u 02 cách phân chia sau:
Cách phân chia th nh t: 6 c p phát tri n TM T
• C p 1 - hi n di n trên m ng: doanh nghi p có website trên m ng. m c này,
website r t ơn gi n, ch là cung c p m t thông tin v doanh nghi p và s n ph m mà
không có các ch c năng ph c t p khác.
• C p 2 – có website chuyên nghi p: website c a doanh nghi p có c u trúc ph c
t p hơn, có nhi u ch c năng tương tác v i ngư i xem, h tr ngư i xem, ngư i xem
có th liên l c v i doanh nghi p m t cách thu n ti n.
• C p 3 - chu n b TM T: doanh nghi p b t u tri n khai bán hàng hay d ch v
qua m ng. Tuy nhiên, doanh nghi p chưa có h th ng cơ s d li u n i b ph c v
các giao d ch trên m ng. Các giao d ch còn ch m và không an toàn.
• C p 4 – áp d ng TM T: website c a DN liên k t tr c ti p v i d li u trong m ng
n i b c a DN, m i ho t ng truy n d li u ư c t ng hóa, h n ch s can thi p
c a con ngư i và vì th làm gi m áng k chi phí ho t ng và tăng hi u qu .
• C p 5 - TM T không dây: doanh nghi p áp d ng TM T trên các thi t b không
dây như i n tho i di ng, Palm (máy tính b túi) v.v… s d ng giao th c truy n
không dây WAP (Wireless Application Protocal).
• C p 6 - c th gi i trong m t máy tính: ch v i m t thi t b i n t , ngư i ta có
th truy c p vào m t ngu n thông tin kh ng l , m i lúc, m i nơi và m i lo i thông tin
(hình nh, âm thanh, phim, v.v…) và th c hi n các lo i giao d ch.
Cách phân chia th hai: 3 c p phát tri n TM T
• C p 1 – thương m i thông tin (i-commerce, i=information: thông tin): doanh
nghi p có website trên m ng cung c p thông tin v s n ph m, d ch v ... Các ho t
ng mua bán v n th c hi n theo cách truy n th ng.
• C p 2 – thương m i giao d ch (t-commerce, t=transaction: giao d ch): doanh
nghi p cho phép th c hi n giao d ch t hàng, mua hàng qua website trên m ng, có
th bao g m c thanh toán tr c tuy n.
• C p 3 – thương m i tích h p (c-business, c=colaborating, connecting: tích h p,
k t n i): website c a doanh nghi p liên k t tr c ti p v i d li u trong m ng n i b c a
doanh nghi p, m i ho t ng truy n d li u ư c t ng hóa, h n ch s can thi p
c a con ngư i và vì th làm gi m áng k chi phí ho t ng và tăng hi u qu .

2.4. L i ích Thương m i i n t mang l i cho doanh nghi p
TM T nên ư c xem là m t công c h tr thương m i truy n th ng trong b i c nh Vi t
Nam hi n nay. Bên dư i là nh ng l i ích TM T mang l i cho doanh nghi p:
- Qu ng bá thông tin và ti p th cho th trư ng toàn c u v i chi phí c c th p: ch
v i t vài ch c n vài trăm nghìn ng m i tháng, doanh nghi p có th ưa thông tin
qu ng bá n v i ngư i xem trên kh p th gi i. ây là i u mà ch có TM T làm
ư c cho doanh nghi p. Chi phí cho website c a doanh nghi p m i tháng ư c tính
(kinh t nh t) là: 50.000 ng chi phí lưu tr tr c tuy n (hosting), vài trăm nghìn ng
cho chi phí qu ng cáo trên m ng ( ây ch là chi phí t i thi u cho website c a doanh
nghi p). Doanh nghi p s thu ư c hi u qu qu ng bá cao hơn n u u tư chi phí, th i
gian, nhân l c nhi u hơn cho vi c marketing qua m ng.
- D ch v t t hơn cho khách hàng: v i TM T, doanh nghi p có th cung c p
catalogue, brochure, thông tin, b ng báo giá cho i tư ng khách hàng m t cách c c
kỳ nhanh chóng, doanh nghi p có th t o i u ki n cho khách hàng ch n mua hàng
tr c ti p t trên m ng v.v… TM T mang l i cho doanh nghi p các công c làm hài
lòng khách hàng, b i trong th i i ngày nay, ch t lư ng d ch v , thái và t c
ph c v là nh ng y u t r t quan tr ng trong vi c tìm và gi khách hàng.
- Tăng doanh thu: v i TM T, i tư ng khách hàng c a doanh nghi p gi ây không
còn b gi i h n v m t a lý. Doanh nghi p không ch có th bán hàng cho cư dân
trong a phương, mà còn có th bán hàng trong toàn b Vi t Nam ho c bán ra toàn
c u. Doanh nghi p không ng i ch khách hàng t tìm n mà tích c c và ch ng i
tìm khách hàng cho mình. Vì th , s lư ng khách hàng c a doanh nghi p s tăng lên
áng k d n n tăng doanh thu. Tuy nhiên, lưu ý r ng ch t lư ng và giá c s n ph m
hay d ch v c a doanh nghi p ph i t t, c nh tranh, n u không, TM T không giúp
ư c cho doanh nghi p.
- Gi m chi phí ho t ng: v i TM T, DN không ph i chi nhi u cho vi c thuê m t
b ng, ông o nhân viên ph c v , kho ch a... Ch c n kho ng 10 tri u ng xây d ng
m t website bán hàng qua m ng, sau ó chi phí v n hành và marketing website m i
tháng không quá m t tri u ng, DN ã có th bán hàng qua m ng. N u website c a
doanh nghi p ch trưng bày thông tin, hình nh s n ph m, DN ti t ki m ư c chi phí
in n brochure, catalogue và c chi phí g i bưu i n nh ng n ph m này. N u DN s n
xu t hàng xu t kh u, doanh nhân có th ng i nhà tìm ki m khách hàng qu c t qua
m ng. Doanh nghi p còn ti t ki m ư c chi phí trong vi c qu n lý d li u, qu n lý
m i quan h khách hàng (CRM – Customer Relationship Management) v.v...

- L i th c nh tranh: kinh doanh trên m ng là “sân chơi” cho s sáng t o, nơi ây,
doanh nhân tha h áp d ng nh ng ý tư ng hay nh t, m i nh t v d ch v h tr , chi n
lư c ti p th v.v… Khi các i th c nh tranh c a doanh nghi p u áp d ng TM T,
thì ph n th ng s thu c v ai sáng t o hay nh t t o ra nét c trưng riêng
(differentiation) cho doanh nghi p, s n ph m, d ch v c a mình có th thu hút và
gi ư c khách hàng.
2.5. Nh ng quan ni m sai l m trong TM T
Khi doanh nhân còn nh n nh chưa úng n v TM T thì TM T còn chưa ư c ng d ng
hi u qu ph c v vi c kinh doanh c a doanh nghi p. Các nh n nh sai ó g m:
- Tin r ng xây d ng website xong là s có khách hàng m t cách d dàng và nhanh
chóng: th c t doanh nghi p ph i u tư r t nhi u cho marketing, c p nh t thông tin
cho website, h tr khách hàng... có th tìm ư c khách hàng qua website.
- Tin r ng doanh nghi p có th dùng website qu ng bá s n ph m, thông tin n v i
m i ngư i trên kh p th gi i m t cách d dàng: th c t có hơn 8 t trang web v i hơn
40 tri u website trên Internet, n u doanh nghi p không u tư marketing website t t
thì xác su t ngư i xem t tìm ra website c a doanh nghi p s r t th p.
- Tin r ng website s thay th các công c , phương ti n marketing khác: th c t website
và TM T ch là công c h tr cho các công c s n có trong thương m i truy n th ng.
- Không chú tr ng và hi u bi t úng n v thi t k , giao di n, ch c năng... c a
website: th c t website hi u qu ph i là website d s d ng, có các ch c năng c n
thi t h tr cho ngư i xem, t c t i v nhanh, không quá nhi u màu s c, hi u ng...
- Không chú tr ng nh ng thông tin thuy t ph c ngư i xem ra quy t nh mua hàng. Hãy
tr l i câu h i “T i sao b n nên mua hàng c a chúng tôi?” nêu ra ư c nh ng l i
th c a s n ph m hay d ch v c a doanh nghi p so v i c a i th c nh tranh.
- Không c p nh t thông tin thư ng xuyên.
- Tin r ng website p v m thu t s mang l i nhi u khách hàng. Th c t nh ng
website n i ti ng trên th gi i v doanh s bán u là nh ng website ư c thi t k r t
ơn gi n v m thu t, quan tr ng là b trí thông tin sao cho ngư i xem d dàng tìm
ư c i u h mu n m t cách nhanh nh t và cung c p ch c năng áp ng nhu c u
c a ngư i xem.
- Không có thói quen tr l i ngay nh ng email h i thông tin c a ngư i xem. Như th s
làm khách hàng ti m năng có n tư ng không t t v tính chuyên nghi p c a doanh
nghi p và s y h n v i nhà cung c p khác. Lu t “b t thành văn” trong TM T là
doanh nghi p nên tr l i m i email c a ngư i xem trong vòng 48 gi .

- Không quan tâm n r i ro trong thanh toán qua m ng. Th c t , theo lu t chung c a
TM T th gi i, n u có r i ro trong thanh toán qua m ng, ngư i bán s là ngư i ch u
m i thi t h i. (Xem thêm trong chương 5)
- Áp d ng r p khuôn nh ng mô hình TM T ã có: th c t không có cách t t nh t áp
d ng TM T cho t t c các doanh nghi p. Doanh nghi p ph i d a trên c tính riêng
mình t o ra m t mô hình TM T phù h p cho riêng doanh nghi p. Lưu ý: chìa khóa
thành công trong TM T n m c m t “t o nét c trưng riêng” (differentiation).
- Không quan tâm úng m c v c nh tranh trong TM T: doanh nghi p có th áp d ng
TM T thì i th c nh tranh cũng có th áp d ng TM T. Chi phí tri n khai TM T là
r t th p nên h u như ai cũng có th áp d ng TM T, d n n c nh tranh gay g t trong
lĩnh v c này. Vì th , thành công, doanh nghi p ph i bi t cách u tư: r t quan tâm
n ti p th qua m ng (Internet Marketing hay e-marketing), ti n ích và ch t lư ng
ph c v khách hàng, t o nét c trưng cho riêng mình.
- Không quan tâm n công ngh m i: công ngh thông tin là lĩnh v c mà s l c h u
công ngh di n ra r t nhanh. TM T là m t lo i hình kinh doanh d a trên s phát tri n
c a công ngh thông tin, do ó, t c i m i cũng di n ra nhanh, òi h i doanh
nghi p tham gia TM T ph i luôn i m i: i m i công ngh , i m i phương th c
kinh doanh, i m i tư duy, i m i cung cách qu n lý v.v…
2.6. So sánh e-Business và TM T
Ph n này là m t ph n b sung ki n th c cho c gi vì ít nhi u liên quan n TM T. Khái
ni m e-business cũng ít khi ư c nh nghĩa chính xác. Có nhi u nh nghĩa v e-business.
Theo nh nghĩa c a công ty ICONI c a Anh như sau: “e-Business có hai ý nghĩa. Th nh t:
ch m t công ty ư c thành l p ch kinh doanh trên m ng. Th hai: ch m t công ty i n t
hóa các ho t ng ch c năng bên trong công ty dùng các công ngh c a Internet.”
(“Definition: e-Business can mean two things. Firstly if a company is set up and deals solely
online it is said to be an e-Business. Or for established companies e-Business means
transforming internal processes using Internet technologies” - www.iconi.co.uk/default.asp).
M t nh nghĩa khác: “e-Business là h th ng hay ng d ng thông tin ph c v và làm tăng
hi u qu các ho t ng kinh doanh. Ngày nay vi c i n t hóa này ch y u dùng các công
ngh web.” (“Electronic business is any information system or application that empowers
business processes. Today this is mostly done with web technologies” -
www.en.wikipedia.org/wiki/E-business)

Như v y, có hai cách hi u v e-business: t m d ch ti ng Vi t là:
- Kinh doanh i n t : công ty ư c thành l p ch kinh doanh trên m ng.
- Doanh nghi p i n t : công ty i n t hóa các ho t ng ch c năng bên trong công
ty dùng các công ngh c a Internet.
Trong quy n sách này, khái ni m e-business ư c c p là khái ni m Doanh nghi p i n t .
Doanh nghi p ng d ng e-business ph c v vi c liên k t t ng gi a các phòng ban ch c
năng trong doanh nghi p và liên k t v i các i tác như nhà cung c p, khách hàng v.v... m t
cách ti n l i và hi u qu . e-Business truy n d li u qua Internet, m ng n i b hay m ng m
r ng.
Hình 2.1: mô hình ví d v e-Business.
Gi i thích mô hình:
e-Business “r ng” hơn e-Commerce (TM T). e-Business bao ph các quá trình ho t ng
trong doanh nghi p như: mua hàng qua m ng i n t (e-procurement, e-purchasing), qu n lý
dây chuy n cung c p nguyên v t li u, x lý ơn hàng b ng chương trình i n t , ph c v
khách hàng và giao d ch v i i tác qua các công c i n t , chia s d li u thông tin gi a các
b ph n ch c năng trong doanh nghi p v.v...

e-Business là m t h th ng thông tin g m nhi u module (ph n) như:
- HRM (Human Resource Management - Qu n lý Nhân s ): dành cho phòng Nhân s
- ERP (Enterprise Resource Planning - Ho ch nh Tài nguyên Doanh nghi p), MRP
(Material Reqirements Planning - Ho ch nh Nhu c u V t li u): dành cho b ph n
s n xu t
- CRM (Customer Relationship Management – Qu n lý M i quan h Khách hàng),
Sales Management (Qu n lý Bán hàng): dành cho b ph n kinh doanh, bán hàng, h
tr khách hàng...
- Document Management (qu n lý thông tin, văn b n): dùng cho các b ph n chia s
văn b n
bao chung quanh m t cơ s d li u chung (Database) v i chương trình EAI (Enterprise
Application Integration – Tích h p các ng d ng trong doanh nghi p).
Tùy theo nhu c u và kh năng c a doanh nghi p, doanh nghi p có th ng d ng t ng module
cho t ng giai o n.
Trong khi khái ni m TM T ch bao g m vi c th c hi n các giao d ch thương m i d a trên
các công c i n t , g m các ho t ng bán hàng, marketing, ph c v khách hàng, qu n lý
m i quan h khách hàng...
2.7. Th c tr ng TM T trên th gi i
Trên Internet hi n có hơn 8 t trang web (theo ghi nh n c a Google) v i hơn 40 tri u tên mi n
website ang ho t ng (theo ghi nh n c a Whois). (s li u c p nh t gi a năm 2005). Theo
Internet World Stats, năm 2004, s ngư i truy c p Internet trên toàn c u là hơn 800 tri u
ngư i, chi m t l 12,7% dân s . T l này không u nhau các châu l c. B ng sau cung
c p s li u th ng kê v s ngư i s d ng Internet các châu l c, t l ph n trăm ngư i truy
c p Internet so v i t ng dân s ...

Châu l c
S ngư i truy
c p Internet
% tăng
trư ng so
v i năm
2000
Chi m t l
% dân s
% so v i
toàn c u
Châu Phi 12.937.100 186,6 % 1,4 % 1,6 %
Châu Á 257.898.314 125,6 % 7,1 % 31,7 %
Châu Âu 230.886.424 124,0 % 31,6 % 28,4 %
Trung ông 17.325.900 227,8 % 6,7 % 2,1 %
B c M 222.165.659 105,5 % 68,3 % 27,3 %
M Latin 55.930.974 209,5 % 10,3 % 6,9 %
Châu i
Dương
15.787.221 107,2 % 48,5 % 1,9 %
Toàn c u 812.931.592 125,2 % 12,7 % 100,0 %
B ng 2.1: Th ng kê s ngư i truy c p Internet trên toàn c u năm 2004 theo châu l c.
Ngu n: Internet World Stats
Theo th ng kê và ư c tính c a Forrester Research, doanh s TM T toàn c u (B2B và B2C)
năm 2004 là 6,75 nghìn t dollar M , trong ó phân b như sau:
Châu l c Doanh s (nghìn t dollar) % so v i toàn c u
B c M 3,5 51,9
Châu Á – Thái Bình Dương 1,6 23,7
Tây Âu 1,5 22,2
M Latin 0,08 1,2
Còn l i 0,07 1,0
T ng c ng 6,75 100,0%
B ng 2.2: Doanh s TM T toàn c u năm 2004 (B2B+B2C) phân theo châu l c.
Ngu n: Forrester Research

th y ư c s tăng trư ng doanh s TM T toàn c u theo các năm, b ng sau minh h a
doanh s B2B toàn c u t năm 2000 n 2005 (ư c tính):
Năm Doanh s (dollar M )
2000 $433 t
2001 $919 t
2002 $1,9 nghìn t
2003 $3,6 nghìn t
2004 $6,0 nghìn t
2005 $8,5 nghìn t
B ng 2.3: Doanh s B2B toàn c u t năm 2000 – 2005
Ngu n: Gartner Group
i v i th trư ng M - nơi sinh ra TM T và cũng là nơi TM T phát tri n m nh m nh t,
doanh s bán l qua m ng t năm 2002 n 2006 ư c th ng kê và ư c tính như sau:
Năm T USD
2002 47.8
2003 63.9
2004 82.9
2005 104.4
2006 130.3
B ng 2.4: doanh s bán l qua m ng M t năm 2002 n 2006
Ngu n: Gartner Group
Trong ó các s n ph m bán ch y nh t qua m ng như sau:
Sách 42%
CD/DVD/Video 38%
Khác 37%
Ph n m m máy tính 29%
D ch v du l ch 28%
Qu n áo, v i s i 27%
Quà t ng 24%
Ph n c ng máy tính 18%
D ch v gi i trí 17%
V t d ng trong nhà 16%
T p hóa, thu c 13%
(Ngu n: ACNielsen)

Tóm l i, tình hình phát tri n TM T trên toàn th gi i v n gia tăng hàng năm, trong ó, th
trư ng M phát tri n ch m l i, như ng bư c cho các qu c gia ang phát tri n, c bi t là
châu Á.
2.8. Th c tr ng TM T Vi t Nam
Theo th ng kê m i nh t, tính n gi a năm 2005, Vi t Nam ã có kho ng 10 tri u ngư i truy
c p Internet, chi m g n 12,5% dân s c nư c. T l này cũng ngang b ng v i t l chung c a
toàn c u năm 2004.
N u cu i năm 2003 s ngư i truy c p Internet Vi t Nam là kho ng 3,2 tri u ngư i, n cu i
năm 2004 con s này ã tăng lên g n g p ôi, t c kho ng 6,2 tri u ngư i, sáu tháng sau ó,
con s này ã lên n hơn 10 tri u, d oán n cu i năm 2005, s ngư i Vi t Nam truy c p
Internet có th lên n 13 n 15 tri u ngư i, chi m t l 16% - 18% dân s c nư c. Nh ng
th ng kê này cho th y m t tín hi u l c quan v s phát tri n TM T Vi t Nam trong giai
o n 2006 – 2010.
Theo th ng kê c a V Thương m i i n t thu c B Thương m i, n cu i năm 2004, Vi t
Nam ã có kho ng 17.500 website c a các doanh nghi p, trong ó s tên mi n .vn (như
.com.vn, .net.vn,...) ã tăng t 2.300 (năm 2002) lên 5.510 (năm 2003) và 9.037 (năm 2004).
Năm 2003, 2004 là năm các website sàn giao d ch B2B (marketplace), các website rao v t,
các siêu th tr c tuy n B2C... ua nhau ra i. Tuy nhiên, các website này v n còn phát tri n
h n ch , chưa có website nào th c s phát tri n t phá vì nhi u nguyên do. Nh ng m t hàng
ư c bán ph bi n trên m ng t i Vi t Nam hi n nay g m: hàng i n t , k thu t s , s n ph m
thông tin (sách i n t , CD, VCD, nh c...), thi p, hoa, quà t ng, hàng th công m ngh . Các
d ch v ng d ng TM T nhi u như: du l ch, tư v n, CNTT, d ch v thông tin (thông tin t ng
h p, thông tin chuyên ngành...), giáo d c và ào t o...
Các doanh nghi p cũng ã quan tâm nhi u hơn v vi c l p website gi i thi u thông tin, h
tr marketing, bán hàng qua m ng... B ng sau minh h a k t qu kh o sát c a V Thương m i
i n t v quan i m c a doanh nghi p v tác d ng c a website i v i ho t ng kinh doanh
c a doanh nghi p.

Tác d ng c a Website i v i
Doanh nghi p
i m
(0 là th p nh t, 4 là cao nh t)
Xây d ng hình nh công ty 3,2
M r ng kênh ti p xúc v i khách hàng hi n có 2,9
Thu hút khách hàng m i 2,6
Tăng l i nhu n và hi u qu ho t ng 2,0
Tăng doanh s 1,9
B ng 2.5: Quan i m c a doanh nghi p v tác d ng c a website
Ngu n: Báo cáo TM T Vi t Nam năm 2004, V TM T
K t qu kh o sát trên ph n ánh th c t a ph n doanh nghi p có website m i ch xem website
là kênh ti p th b sung qu ng bá hình nh công ty và gi i thi u s n ph m, d ch v , do ó,
doanh nghi p chưa u tư khai thác h t nh ng l i ích TM T có th mang l i cho doanh
nghi p. Th m chí vi c u tư marketing website i tư ng khách hàng bi t n cũng chưa
ư c doanh nghi p quan tâm th c hi n hi u qu , b ng ch ng là có nhi u website có s lư ng
ngư i truy c p r t khiêm t n sau khi khai trương nhi u tháng, nhi u năm, và a s các website
gi i thi u thông tin, s n ph m này c a doanh nghi p ư c Alexa x p h ng r t “l n” (trên
500.000).
Nhìn chung, vi c phát tri n TM T Vi t Nam hi n còn mang tính t phát, chưa ư c nh
hư ng b i chính ph và các cơ quan chuyên môn nhà nư c. Do ó, s u tư cho TM T
m i doanh nghi p ph thu c vào t m nhìn, quan i m c a lãnh o doanh nghi p. Cũng có
nhi u cá nhân, doanh nghi p thành l p nh ng website TM T (sàn giao d ch, website ph c v
vi c cung c p thông tin, website rao v t, siêu th i n t ...) giành v th tiên phong, tuy
nhiên, tình hình chung là các website này chưa th c s ư c marketing t t và phát tri n t t
mang l i l i nhu n kinh t áng k .
TM T phát tri n, c n nhi u y u t thúc y, làm n n t ng như:
a. cơ s h t ng công ngh
b. s ngư i truy c p Internet, chi phí truy c p Internet
c. nhân l c chuyên môn
d. ki n th c TM T v phương di n kinh doanh, chi n lư c, và nh n th c c a nhà u tư
e. nh n th c c a c ng ng
f. vai trò lãnh o c a nhà nư c
g. lu t

Theo kh o sát c a tác gi , 7 y u t trên ư c x p h ng như sau (thang i m t 0 n 9, 0 là
h u như chưa có gì, 9 là m c cao nh t thúc y s phát tri n TM T)
Y u t Thang i m (0-9)
S ngư i truy c p Internet, chi phí truy c p Internet 7
Cơ s h t ng công ngh 6
Vai trò lãnh o c a nhà nư c 5
Ki n th c TM T v phương di n kinh doanh, chi n lư c, và
nh n th c c a nhà u tư
4
Nhân l c chuyên môn 3
Nh n th c c a c ng ng 2
Lu t 1
B ng 2.6: X p h ng các y u t thúc y s phát tri n TM T Vi t Nam
Ngu n: Kh o sát c a tác gi
2.9. Doanh nghi p VN và chi n lư c áp d ng TM T trong 2006 – 2010
Giai o n 2006 – 2010 là giai o n TM T s phát tri n nhanh nh t, t c nh t Vi t Nam
vì m t s y u t sau:
- Vi t Nam s gia nh p WTO, AFTA... trong năm 2005 - 2006.
- TM T châu Á ang trên à phát tri n nhanh.
- Theo kinh nghi m th c t c a các qu c gia ã có n n TM T phát tri n, quá trình 5
năm TM T phát tri n nhanh nh t, sau ó s g n n m c bão hòa và t c
phát tri n ch m i.
- Ch trương c a Chính ph thúc y TM T phát tri n trong giai o n này.
- TM T Vi t Nam ã ư c phát tri n cơ b n m t cách t phát, t c ã i qua g n h t
giai o n “t phát, tr ng nư c”.
- Các y u t CNTT, Internet, truy n thông... ã và ang phát tri n r t nhanh, t o i u
ki n cho TM T phát tri n v i t c nhanh trong 5 năm s p t i.

Doanh nghi p nên áp d ng TM T như th nào trong giai o n 2006 – 2010? Có th chia
thành hai hư ng:
a. Doanh nghi p trong các ngành kinh doanh truy n th ng t n d ng TM T như
m t kênh h tr marketing, ch c năng, ph c v khách hàng, m r ng th
trư ng...:
Trư c th c tr ng toàn c u hóa, doanh nghi p Vi t Nam ph i tích c c tìm cách t n t i
và phát tri n, c nh tranh trong và ngoài nư c. Trong ó, TM T giúp nhi u cho doanh
nghi p v marketing, c bi t là marketing ra th trư ng qu c t , gi m chi phí (chi phí
marketing, chi phí nhân l c, chi phí bán hàng, chi phí liên l c, chi phí m t b ng...), bán
hàng qua m ng, h tr khách hàng t xa...
Doanh nghi p n u chưa có website thì nên xây d ng website cho mình, nên chú ý làm
th nào xây d ng website hi u qu và marketing website hi u qu . Doanh nghi p
ã có website thì nên ki m tra tính hi u qu c a website, n u c n thì ph i xây m i
website m b o tính chuyên nghi p, vì website chính là show-room c a doanh
nghi p. Sau ó, doanh nghi p c n u tư úng n cho vi c marketing website này.
V yêu c u nhân s chuyên môn, tùy theo c trưng c a ngành ngh , d ch v , s n
ph m c a doanh nghi p mà doanh nghi p có th c n nhi u hay ít nhân s có chuyên
môn v TM T (l p trình web, thi t k web, c p nh t thông tin, h tr khách hàng,
marketing qua m ng, an toàn m ng...). N u doanh nghi p không chuyên v CNTT và
có quy mô không l n thì doanh nghi p nên ch n i tác cung c p d ch v thi t k , l p
trình website, an toàn m ng. Vi c c p nh t thông tin, marketing qua m ng, h tr
khách hàng ph i là vi c do doanh nghi p m trách thư ng xuyên và chuyên nghi p
thì m i mang l i hi u qu .
Cu i cùng, và cũng quan tr ng nh t, lãnh o doanh nghi p ph i am hi u v l i ích
c a TM T, cách áp d ng TM T vào mô hình kinh doanh c a doanh nghi p hi u qu
nh t. Doanh nhân có th t trang b ki n th c TM T v chi n lư c kinh doanh,
marketing qua m ng... b ng cách c sách, tham gia các l p hu n luy n ào t o ng n
v TM T dành cho doanh nhân, tìm thêm ki n th c trên m ng Internet. Doanh nhân
cũng có th nh tác gi tư v n thêm v TM T, liên h tác gi qua email
todung@vitanco.com.

b. Doanh nghi p trong lĩnh v c TM T và các lĩnh v c h tr TM T:
TM T mang l i nhi u cơ h i kinh doanh m i. Giai o n 2006 – 2010 s có nhi u
doanh nghi p xu t hi n ho c nh y sang lĩnh v c m i này. S có nhi u website l n v i
ch c năng ph c t p xu t hi n, và n u ho t ng t t s mang l i l i nhu n l n cho nhà
u tư, ví d :
- Website sàn giao d ch
- Website cung c p thông tin (tin t c, thông tin chuyên ngành như du l ch, lu t,
ào t o, tư v n...)
- Website ph c v nhu c u qu ng cáo c a doanh nghi p d a trên c ng ng
ngư i xem s n có c a mình
- Website bán hàng qua m ng (ít hay nhi u m t hàng, k c ph n m m, chương
trình ng d ng)
- Website u giá tr c tuy n
- Website d ch v marketing qua m ng
- ...
2.10. Ti m năng, xu hư ng phát tri n TM T Vi t Nam
Ti m năng phát tri n TM T Vi t Nam là cao, vì các lý do sau:
- Vi t Nam là nư c xu t kh u nhi u m t hàng, TM T giúp doanh nghi p tìm ki m
khách hàng trên toàn th gi i.
- Vi t Nam có th “xu t kh u” d ch v , s n ph m thông tin, s n ph m tri th c b ng cách
bán qua m ng Internet.
- Du l ch Vi t Nam c n t n d ng TM T qu ng bá, cho t d ch v qua m ng, thanh
toán qua m ng, h tr du khách qua m ng...
- Nhà nư c ch trương thúc y TM T phát tri n.
- CNTT, Internet Vi t Nam ã, ang và s ti p t c phát tri n nhanh.
- Chính nh ng kh năng, l i ích TM T mang l i cho doanh nghi p, nhà u tư... là
ng cơ l n thúc y doanh nghi p tham gia TM T.
- Nhân l c Vi t Nam ti p thu công ngh m i nhanh, c bi t là CNTT
Xu hư ng phát tri n TM T Vi t Nam:
Hi n nay TM T Vi t Nam ư c t n d ng ph c v vi c marketing, bán hàng cho doanh
nghi p là chính. Ngoài ra, m t s website sàn giao d ch B2B, siêu th i n t B2C, website
C2C như rao v t, u giá..., website thông tin (tin t c là chính)... ã ư c xây d ng và ưa

vào ho t ng. Thanh toán qua m ng trong và ngoài nư c v n còn r t ít i và b t ti n. Doanh
s t mô hình B2B1
v n h u như chưa có, trong khi doanh s B2B x p x 80 – 90% t ng giá
tr giao d ch TM T trên toàn c u. Trong giai o n 2006 – 2010, xu hư ng phát tri n TM T
Vi t Nam s i theo 03 nhóm:
- Các doanh nghi p t n d ng TM T ph c v marketing, bán hàng, h tr khách hàng,
m r ng th trư ng, xu t kh u...
- Các doanh nghi p kinh doanh trong lĩnh v c TM T v i nh ng website TM T như
mô t ph n 2.9.b.
- Doanh nghi p b t u t n d ng TM T B2B mua s m nguyên v t li u ph c v vi c
kinh doanh s n xu t m t cách t ng ho c bán t ng.
1
B2B ây có nghĩa là giao d ch mua bán qua m ng gi a doanh nghi p và nhà cung c p, như nhà
cung c p nguyên v t li u, văn phòng ph m...

Tóm t t chương:
- TM T là vi c th c hi n các ho t ng thương m i d a trên các công c i n t , c
bi t là Internet.
- B2B (Business-to-Business): thành ph n tham gia ho t ng thương m i là doanh
nghi p - ngư i mua và ngư i bán u là doanh nghi p.
- B2C (Business-to-Consumer): thành ph n tham gia ho t ng thương m i g m ngư i
bán là doanh nghi p và ngư i mua là ngư i tiêu dùng.
- C2C (Consumer-to-Consumer): thành ph n tham gia ho t ng thương m i là cá nhân,
t c ngư i mua và ngư i bán u là cá nhân.
- V i Internet và TM T, vi c kinh doanh trên th gi i theo cách th c truy n th ng bao
i nay ã ít nhi u b thay i.
- 6 c p phát tri n TM T: C p 1 - hi n di n trên m ng. C p 2 – có website
chuyên nghi p. C p 3 - chu n b TM T. C p 4 – áp d ng TM T. C p 5 -
TM T không dây. C p 6 - c th gi i trong m t máy tính.
- 3 c p phát tri n TM T: C p 1 – thương m i thông tin (i-commerce,
i=information: thông tin). C p 2 – thương m i giao d ch (t-commerce, t=transaction:
giao d ch). C p 3 – thương m i tích h p (c-business, c=colaborating, connecting:
tích h p, k t n i).
- TM T nên ư c xem là m t công c h tr thương m i truy n th ng. L i ích TM T
mang l i cho doanh nghi p: Qu ng bá thông tin và ti p th cho th trư ng toàn c u v i
chi phí c c th p; D ch v t t hơn cho khách hàng; Tăng doanh thu; Gi m chi phí ho t
ng; Tăng l i th c nh tranh.
- e-Business có hai ý nghĩa. Th nh t: ch m t công ty ư c thành l p ch kinh doanh
trên m ng. Th hai: ch m t công ty i n t hóa các ho t ng ch c năng bên trong
công ty dùng các công ngh c a Internet. Có hai cách hi u v e-business: t m d ch
ti ng Vi t là: Kinh doanh i n t : công ty ư c thành l p ch kinh doanh trên
m ng. Doanh nghi p i n t : công ty i n t hóa các ho t ng ch c năng bên trong
công ty dùng các công ngh c a Internet.
- e-Business “r ng” hơn e-Commerce (TM T). e-Business bao ph các quá trình ho t
ng trong doanh nghi p như: mua hàng qua m ng i n t (e-procurement, e-
purchasing), qu n lý dây chuy n cung c p nguyên v t li u, x lý ơn hàng b ng
chương trình i n t , ph c v khách hàng và giao d ch v i i tác qua các công c i n
t , chia s d li u thông tin gi a các b ph n ch c năng trong doanh nghi p v.v...
- Theo Internet World Stats, năm 2004, t ng s ngư i truy c p Internet trên toàn c u là
hơn 800 tri u ngư i, chi m 12,7% dân s .

- Trên Internet hi n có hơn 8 t trang web (theo ghi nh n c a Google) v i hơn 40 tri u
tên mi n website ang ho t ng (theo ghi nh n c a Whois).
- Theo th ng kê và ư c tính c a Forrester Research, doanh s TM T toàn c u (B2B và
B2C) năm 2004 là 6,75 nghìn t dollar M .
- TM T trên th gi i v n phát tri n, trong ó, th trư ng M phát tri n ch m l i, như ng
bư c cho các qu c gia ang phát tri n, c bi t là châu Á.
- Gi a năm 2005, Vi t Nam có kho ng 10 tri u ngư i truy c p Internet, chi m g n
12,5% dân s c nư c. T l này cũng ngang b ng v i t l chung c a toàn c u năm
2004. D oán n cu i năm 2005, s ngư i Vi t Nam truy c p Internet có th lên n
13 n 15 tri u ngư i, chi m t l 16% - 18% dân s c nư c.
- Theo th ng kê c a V Thương m i i n t , B Thương m i, n cu i năm 2004, Vi t
Nam ã có kho ng 17.500 website c a các doanh nghi p.
- a ph n DN có website m i ch xem website là kênh ti p th b sung qu ng bá hình
nh công ty và gi i thi u s n ph m, d ch v , do ó, DN chưa u tư khai thác h t l i
ích TM T có th mang l i cho DN.
- Nh ng m t hàng ư c bán ph bi n trên m ng t i Vi t Nam hi n nay g m: hàng i n
t , k thu t s , s n ph m thông tin (sách i n t , CD, VCD, nh c...), thi p, hoa, quà
t ng, hàng th công m ngh . Các d ch v ng d ng TM T nhi u như: du l ch, tư v n,
CNTT, d ch v thông tin (thông tin t ng h p, thông tin chuyên ngành...), giáo d c và
ào t o...
- Giai o n 2006 – 2010 là giai o n TM T s phát tri n nhanh nh t, t c nh t Vi t
Nam.
- Giai o n 2006 – 2010, xu hư ng phát tri n TM T Vi t Nam s i theo 03 nhóm:
Các DN t n d ng TM T ph c v marketing, bán hàng, h tr khách hàng, m r ng th
trư ng, xu t kh u...; Các DN kinh doanh trong lĩnh v c TM T v i nh ng website
TM T; DN b t u t n d ng TM T B2B mua s m nguyên v t li u ph c v vi c
kinh doanh s n xu t.

CHƯƠNG 3
WEBSITE VÀ CÁC V N LIÊN QUAN
Trong chương này c gi s tìm hi u v website và các v n liên quan như k thu t, tính
hi u qu , thi t k , ch c năng thư ng có. Ngoài ra, chương này còn cung c p m t s c u trúc
website m u tham kh o. Cu i cùng, m t s lưu ý khi ch n nhà cung c p d ch v thi t k ,
duy trì website s giúp doanh nghi p tránh ư c vi c ch n ph i nhà cung c p d ch v không
chuyên nghi p.
3.1. Website là gì? Nh ng ph n thi t y u c a m t website?
3.2. Các mô hình website TM T
3.3. Xây d ng website và nh ng lưu ý khi chu n b xây d ng website
3.4. M t s khái ni m k thu t liên quan n website
3.5. Nh ng y u t t o nên tính hi u qu cho website
3.6. M t s ch c năng thư ng g p c a website và m c ích s d ng
3.7. M t s c u trúc website m u cho các mô hình website khác nhau
3.8. Nh ng lưu ý khi ch n nhà cung c p d ch v thi t k và duy trì website
3.1. Website là gì? Nh ng ph n thi t y u c a m t website?
Website là m t “Show-room” trên m ng Internet – nơi trưng bày và gi i thi u thông tin, hình
nh v doanh nghi p và s n ph m hay d ch v c a doanh nghi p (hay gi i thi u b t kỳ thông
tin nào khác) cho m i ngư i trên toàn th gi i truy c p b t kỳ lúc nào (24 gi m i ngày, 7
ngày m i tu n). Xem ví d website www.vitanco.com.
Website là m t t p h p m t hay nhi u trang web. N u nói “Doanh nghi p tôi mu n xây d ng
trang web” là không chính xác v t ng , mà ph i nói là “Doanh nghi p tôi mu n xây d ng
m t website” ( c là “web-sai”). m t website ho t ng ư c c n ph i có tên mi n
(domain), lưu tr (hosting) và n i dung (các trang web ho c cơ s d li u thông tin).
c i m ti n l i c a website: thông tin d dàng c p nh t, thay i, khách hàng có th xem
thông tin ngay t c kh c, b t kỳ nơi nào, ti t ki m chi phí in n, g i bưu i n, fax, thông tin
không gi i h n ( ăng t i thông tin không h n ch , không gi i h n s trang, di n tích b ng
in...) và không gi i h n ph m vi a lý.

Nh ng ph n n i dung thi t y u c a m t website: website thư ng có các ph n n i dung sau:
- Trang ch : trang u tiên hi n lên khi ngư i ta truy c p website ó. Trang ch là nơi
li t kê các liên k t n các trang khác c a website. Trang ch thư ng dùng trưng
bày nh ng thông tin m i nh t mà DN mu n gi i thi u u tiên n ngư i xem.
- Trang liên h : trưng bày thông tin liên h v i doanh nghi p và thư ng có m t form
liên h ngư i xem gõ câu h i ngay trên trang web này.
- Trang thông tin gi i thi u v doanh nghi p (About us): ngư i xem khi ã xem
website và mu n tìm hi u v nhà cung c p, do ó DN c n có m t trang gi i thi u v
mình, nêu ra nh ng th m nh c a mình so v i các nhà cung c p khác.
- Trang gi i thi u v s n ph m hay d ch v : gi i thi u s n ph m, d ch v v i các
thông tin và hình nh minh h a.
- Trang hư ng d n ho c chính sách: dùng cung c p thông tin cho ngư i xem trong
trư ng h p h mu n mua hay t hàng, d ch v . Thông tin trên trang này s hư ng
d n h ph i làm gì, chính sách c a doanh nghi p như th nào v.v... Trang này s giúp
doanh nghi p ti t ki m nhi u công s c tr l i các câu h i “làm th nào” c a ngư i
xem và t o cho ngư i xem n tư ng t t v tính chuyên nghi p c a doanh nghi p.
3.2. Các mô hình website TM T
Có nhi u d ng mô hình website. Bên dư i l n lư t gi i thi u m t s mô hình i n hình.
a. C a hàng i n t , siêu th i n t : n i ti ng nh t d ng này là website
www.amazon.com, bán l sách, CD, ng d ng ph n m m, chơi... qua m ng. Mô
hình này ho t ng tương t m t siêu th hay c a hàng truy n th ng, cho phép ngư i
mua ch n l a hàng hóa, thay i s lư ng món hàng, tính ti n, thanh toán và nh n
hàng sau ó.
b. u giá tr c tuy n: nói n mô hình u giá tr c tuy n (online auction) thì
www.eBay.com d n u v s n i ti ng. Website u giá tr c tuy n mô ph ng quy
trình bán u giá v t d ng, t c ngư i bán ưa ra giá sàn (giá th p nh t ban u), sau
ó nh ng ngư i mua l n lư t tr giá cao hơn. n th i i m nh t nh, ai tr giá cao
nh t s là ngư i có quy n mua món hàng.
c. Sàn giao d ch B2B: m t sàn giao d ch i n hình là www.alibaba.com, là nơi các
doanh nghi p tham gia gi i thi u v mình, ăng t i các yêu c u mua, bán, tìm i tác.
Vì là B2B2
nên nh ng sàn giao d ch này không ph c v vi c bán l và thanh toán qua
m ng vì không c n thi t.
2
Nhu c u trong B2B h u h t ch là tìm ki m i tác, qu ng bá bán s và thi t l p m i quan h mua
bán lâu dài, v i giá tr h p ng l n.

d. C ng thông tin (portal): gi ng như danh b i n tho i li t kê thông tin liên l c c a các
công ty theo ngành ngh , nh ng c ng thông tin này li t kê nh ng a ch website theo
phân lo i ngành ngh , ví d www.dir.yahoo.com, www.vietnamb2bdirectory.com.
e. Mô hình giá ng (dynamic pricing models): v i nh ng website mô hình này, ngư i
mua có th tr giá theo ý mình (tùy ngư i bán có ng ý bán hay không). c i m
c a ngành du l ch (hàng không, khách s n, v n chuy n công c ng...) là n u t l chi m
ch (room/seat occupation) là X% 100% thì (100-X)% ch ng i hay phòng khách
s n s xem như b i. Do ó, v i mô hình này, ngư i mua có th tr giá vào nh ng gi
phút cu i cùng và ngư i bán có th ng ý bán.
f. Website thông tin ph c v vi c qu ng bá, qu ng cáo: ví d c th là
www.vnexpress.net, nơi trưng bày nhi u thông tin th i s , gi i trí, du l ch, văn hóa...
t o c ng ng ngư i xem ông úc và t ó có doanh thu t nh ng i tư ng có
nhu c u ăng qu ng cáo (banner).
g. Website gi i thi u thông tin c a doanh nghi p: cu i cùng là website ơn gi n nh t,
ch gi i thi u thông tin v doanh nghi p, d ch v , s n ph m c a doanh nghi p, và
cho phép ngư i xem liên l c v i doanh nghi p qua website này. Doanh nghi p có th
bán s n ph m c a mình thông qua website gi i thi u thông tin này.
3.3. Xây d ng website và nh ng lưu ý khi chu n b xây d ng website
xây d ng website cho mình, doanh nghi p c n theo các bư c sau:
- Xác nh m c ích c a website, i tư ng ngư i xem.
- Xác nh sơ b cách th c ho t ng c a website, các ch c năng chính và các ph n n i
dung c n có.
- Tham kh o m t s website tương t l y ý tư ng, h c h i, so sánh i m m nh, i m
y u c a chúng.
- Mua tên mi n (domain): c n mua tên mi n s m m b o tên mi n không b ngư i
khác mua m t trong tương lai.
- Tìm m t công ty d ch v TM T ư c tư v n thêm chi ti t và nh h thi t k xây
d ng website sao cho có hi u qu kinh t cao nh t.
- Chu n b thông tin, hình nh... ăng t i trên các trang web.
- Gi i pháp duy trì website (hosting).
Sau khi website ư c xây d ng xong và ưa vào ho t ng, doanh nghi p c n ph i marketing,
c p nh t thông tin, thêm thông tin, thay i nh ... tránh nhàm chán và thu hút ngư i xem.

Các bư c xây d ng website:
- Xác nh tên mi n và mua tên mi n
Lo i tên mi n Chi phí kh i t o Chi phí duy trì
Qu c t (.com, .net,...) Không có 160.000 ng/năm
Vi t Nam (.com.vn, .net.vn,...) 450.000 ng
(ch tr m t l n)
480.000 ng/năm
B ng 3.1: Chi phí mua tên mi n qu c t và tên mi n Vi t Nam
- Xác nh sitemap: như m c l c m t quy n sách, g m các ph n 1., 1.1., 1.1.1., Ví d :
Trang ch
Gi i thi u Công ty
S n ph m
Dòng s n ph m 1
Dòng s n ph m 2
...
D ch v
Chính sách bán hàng
Liên h
- Xác nh c u trúc k thu t c a t ng ph n trong sitemap, ví d trang gi i thi u thông
tin là trang web tĩnh (static page), trang gi i thi u s n ph m là cơ s d li u
(database), trang ch b trí như th nào, các hi u ng hình nh trên trang ch ... Ch n
các k thu t, ngôn ng xây d ng website.
- Thi t k h a
- L p trình nh ng ph n c n l p trình
- Nh p li u vào cơ s d li u, làm các trang web tĩnh
- Ch n host (lưu tr ) cho website. Host ph i h tr các ngôn ng dùng xây d ng
website.
- T i toàn b n i dung website lên host
- Ki m tra toàn b website trư c khi chính th c ưa vào ho t ng.
Nh ng lưu ý khi chu n b xây d ng website:
- Website không nên có quá nhi u hình nh ng, hi u ng hình nh, n i dung quá
nhi u trên m t trang vì s làm ngư i xem b r i và trang web s n ng, hi n th ch m
làm ngư i xem m t kiên nh n.
- Website không nên có quá nhi u n i dung trên m t trang vì s làm ngư i xem lúng
túng không bi t ph i làm th nào tìm ư c thông tin h c n.

- Website ph i ư c thi t k ng nh t v th m m , dùng th ng nh t vài gam màu nh t
nh, font ch , c ch th ng nh t trên các trang.
- Tên mi n không nên quá dài hay có ký t g ch n i (-). Tên mi n nên g i nh ư c
m c ích c a website.
- Website nên có công c c p nh t thông tin sao cho ngư i không hi u bi t v thi t k
l p trình web cũng có th d dàng nh p li u cho website.
- Ch t lư ng host ph i t t h n ch kh năng website b “ch t” (ngưng ho t ng)
ho c b hacker ánh phá.
3.4. M t s khái ni m k thu t liên quan n website
Ph n này gi i thích m t s thu t ng cũng như khía c nh k thu t m t cách cơ b n nh t, d
hi u nh t cho doanh nhân.
Tên mi n (domain): tên mi n chính là a ch website. Website b t bu c ph i có tên mi n.
Tên mi n có nhi u d ng như www.abc.com, www.abc.net hay www.abc.com.vn... Có nh ng
website không mua tên mi n riêng mà dùng tên mi n con (sub-domain) d ng
www.abc.com/xyz hay www.xzy.abc.com (xzy là tên mi n con c a tên mi n abc.com). D ng
tên mi n con như v y không ph i t n ti n mua mà trên nguyên t c là website “m ” (t c
www.abc.com) có th “m ” hàng trăm, hàng nghìn tên mi n con như th . Chi phí tr cho m t
tên mi n d ng www.abc.com khi mua trên m ng là kho ng 10 ô-la M /năm.
D ch v lưu tr (hosting, hay host): mu n nh ng trang web ư c hi n lên khi ngư i ta truy
c p vào website thì d li u ph i ư c lưu tr trên m t máy tính (máy ch - server) luôn ho t
ng và k t n i v i m ng Internet, máy tính này chính là host server. M t host server có th
lưu tr r t nhi u website cùng m t lúc. N u máy tính này có s c b t t trong m t th i i m
nào ó thì lúc ó không ai truy c p ư c nh ng website lưu tr trên máy tính ó. Tùy theo
nhu c u mà doanh nghi p có th ch n mua host v i dung lư ng 10MB (t c ch a ư c t i a
10MB d li u), 20MB, 50MB, 100MB hay nhi u hơn. Giá hosting hi n nay cũng r t th p, ch
t vài ch c nghìn n m t hai trăm nghìn ng m i tháng, tùy theo c u hình host và ngôn ng
l p trình và cơ s d li u mà host h tr .
Dung lư ng host và dung lư ng truy n (transfer): dung lư ng host là s MB dành ch a
d li u. Ví d host 100MB cho doanh nghi p 100MB ch a file, cơ s d li u, email...
Dung lư ng truy n c a host là t ng s MB d li u, file... truy n ra truy n vào (download,
upload) máy ch nơi host website trong m i tháng. Khi doanh nghi p mua host cho website,
c n ư c tính dung lư ng truy n theo công th c sau:

Dung lư ng truy n trong tháng (transfer/month) (GB) = s lư t truy c p website trong
tháng x s trang bình quân m i lư t ngư i xem x s KB m i trang web / 1.000.000 ( i t KB
sang GB)
Ví d : ư c tính website c a doanh nghi p s có kh năng ón 10.000 lư t ngư i xem trong
tháng, m i lư t ngư i s xem bình quân 10 trang, m i trang web n ng bình quân 100KB, v y
doanh nghi p c n dung lư ng truy n là (10.000 x 10 x 100)/1.000.000 = 10GB/tháng.
Hacker/Hacking: hacker là nh ng ngư i thích nghiên c u v b o m t trên Internet và “th c
t p” b ng cách i “ ánh phá” nh ng website nào sơ h v b o m t. Nói chung, không m t
website nào trên th gi i dám tuyên b b o m t tuy t i. Hacker có th cư p tên mi n c a
website, có th thay i n i dung c a website, có th t n công t (các l nh yêu c u server
ho t ng) làm cho website b “tê li t” trong m t kho ng th i gian (xem chi ti t trong chương
5). Nh ng vi c này doanh nghi p nên h i nhà cung c p d ch v host c a mình xem h có
chính sách ph c h i sau khi b hack như th nào.
3.5. Nh ng y u t t o nên tính hi u qu cho website
Nhi u doanh nghi p có website than phi n r ng website c a h không mang l i hi u qu cho
vi c kinh doanh. ây là m t th c tr ng chung cho các doanh nghi p Vi t Nam. Nguyên nhân
cũng r t ơn gi n và hi n nhiên như sau:
- Website xây xong thì “b b quên”, không chú tr ng marketing cho website:
N u doanh nghi p s n xu t ra m t s n ph m m i mà không có m t ho t ng
marketing nào qu ng bá s n ph m ó thì li u th trư ng có bi t n s n ph m ó
không? Vì th , sau khi có website, doanh nghi p ph i chú tr ng marketing cho website
c a mình, c marketing trên m ng và marketing truy n th ng (như in a ch website
lên danh thi p, bao g m a ch website trong các m u qu ng cáo, bao bì, tài li u giao
d ch c a doanh nghi p).
- N i dung nghèo nàn, không c p nh t, thi t k không chuyên nghi p, ch c năng
không ti n l i:
N u làm t t marketing, có nhi u ngư i truy c p nhưng ph n n i dung, hình th c, ch c
năng website l i nghèo nàn, không chuyên nghi p thì s khó có kh năng ngư i ta
quay l i xem l n th hai. Hơn n a, nguy cơ b i tư ng khách hàng ánh giá th p
m c chuyên nghi p c a doanh nghi p n u website c a doanh nghi p không ư c
chăm sóc k làm cho doanh nghi p b m t nhi u cơ h i bán hàng.

website mang l i hi u qu , có 03 y u t ph i th a mãn: ch t lư ng website, marketing
website, và ch t lư ng d ch v h tr ngư i xem.
- Ch t lư ng website: là y u t chính gi chân và t o n tư ng t t cho ngư i xem
m t khi h ã vào xem website c a doanh nghi p. Ch t lư ng website ư c ánh giá
thông qua các y u t sau:
o Trình bày thi t k , b c c: trình bày trang nhã, n tư ng, b c c rõ ràng, ơn
gi n, không b b n, không có quá nhi u thông tin trên m t trang...
o Thông tin: thông tin ph i chính xác, y , súc tích, ư c c p nh t thư ng
xuyên. Quan tr ng hơn là thông tin ph i h u d ng cho ngư i xem.
o T c hi n th : t c hi n th trang web ph i nhanh, n u không ngư i xem s
chán và b qua, c bi t là Vi t Nam t c truy c p Internet b ng i n tho i
r t ch m.
o Các ch c năng ti n ích ph c v ngư i xem: website ph i có các ch c năng ti n
ích ph c v ngư i xem như form liên h , ch c năng tìm ki m, ch c năng ch n
hàng, t hàng v.v... tránh làm m t th i gian, gây phi n ph c cho ngư i
xem.
- Marketing website: ây là khâu quan tr ng nh t thu hút ngư i vào xem website
(ch y u là l n u). N u không marketing, không ai bi t n a ch website này, t
ó, hàng năm ch có m t s r t ít ngư i vào xem, làm cho website tr nên vô d ng.
Doanh nghi p sau khi xây d ng xong website và ưa vào ho t ng, c n ph i u tư
cho marketing website. Marketing website hi u qu là m t vi c không d , và òi h i
nhi u công s c, th i gian, u tư... nhưng r t c n thi t i v i s thành công c a
website. Hi n trên Internet có hơn 40 tri u website v i hơn 8 t trang web, n u không
n l c marketing, website c a doanh nghi p s chìm sâu trong “ i dương” Internet và
nh ng u tư cho website s là “công dã tràng”.
- H tr khách hàng: n u DN ã làm t t khâu marketing và t ó có nhi u ngư i bi t
n và ghé qua thăm vi ng website. N u DN ã làm t t khâu ch t lư ng website
cho nh ng ai ã ghé qua thăm vi ng website u có n tư ng t t, có th tìm th y trên
website này nh ng thông tin b ích cho h , nh ng i u h ang i tìm... Nhưng như
th chưa mang l i thành công cho website c a doanh nghi p. i u còn thi u là:
ch t lư ng d ch v h tr ngư i xem (khách hàng), t c t c ph c v tr l i email, x
lý ơn hàng, cung c p thông tin theo yêu c u c a t ng ngư i... N u m t ngư i quan
tâm g i câu h i t trang liên h c a website mà ph i ch vài ngày không th y câu tr
l i, ho c nh n ư c câu tr l i không rõ ràng, không y , v i văn phong c u th ...
thì ch c ch n doanh nghi p s b m t nhi u khách hàng ti m năng.

khai thác hi u qu c a website t t, doanh nghi p nên chú ý các c tính bên dư i c a
website và m b o r ng website c a mình ph i th a nh ng yêu c u ó.
- ư c khách hàng bi t n (Customer Awareness)
website ho t ng mang l i hi u qu kinh t , trư c h t doanh nghi p c n làm cho
th t nhi u ngư i bi t n website c a mình. ây chính là vi c marketing website. N u
không marketing, website c a doanh nghi p s h u như vô d ng.
- Tính h p d n ngư i xem (Stickiness)
N u ngư i xem ch xem m t l n r i không bao gi vào xem n a thì website c a DN
cũng th c s không mang l i l i ích nhi u. Do ó, trên website c a doanh nghi p c n
ph i có nh ng thông tin y , b ích, c p nh t... áp ng úng nhu c u ngư i xem.
Vì là website c a DN nên a s ch có m c ích trưng bày thông tin, hình nh s n
ph m, d ch v , gi i thi u DN ch không có nhi u thông tin mang tính th i s hay b
ích thú v i v i ngư i xem. Song, i tư ng ngư i xem cũng ch là nh ng ai ã có
ch ý tìm thông tin hay có nhu c u v m t hàng hay d ch v mà DN ang bán, do ó,
DN ch c n cung c p y thông tin v nh ng gì mình bán, n u ư c thì nên cung
c p vài thông tin b sung thu hút ngư i xem và t o n tư ng t t cho h . Ví d :
website c a DN s n xu t trà thì nên có ph n gi i thi u v các lo i trà, công d ng, h u
ích như th nào cho ngư i s d ng, cách th c pha trà ngon v.v...
Quan tr ng nh t là DN c n có thông tin thuy t ph c ư c ngư i xem r ng “T i sao
quý v nên mua s n ph m hay d ch v c a chúng tôi mà không mua c a ai khác?”
- Quy t nh mua (Decision to buy)
Khi ngư i xem ã quan tâm, ã c m th y mu n mua s n ph m/d ch v c a doanh
nghi p thì i u quan tr ng là trên website c a doanh nghi p ph i có nh ng thông tin
“b t m t”, “h p d n” làm cho ngư i xem c m th y nên quy t nh mua ngay,
không do d n a. N u không, ngư i xem thoát ra kh i website, ho c i tìm thông tin
website khác thì doanh nghi p s b m t khách hàng ti m năng này.
- Tính ti n l i (Convenience)
Khi ngư i xem ã quy t nh mua, doanh nghi p ph i cung c p thông tin, ch c năng
ti n ích sao cho khách hàng có th d dàng mua nh t. Ví d : cung c p email, s i n
tho i bàn, s i n tho i di ng, a ch công ty, a ch mua, ch c năng mua qua
m ng v i thao tác g n nh t, nhanh nh t, hư ng d n c th t ng bư c cho khách hàng
mua qua m ng... Th t áng ti c n u ngư i xem ã quy t nh mua nhưng l i “b t l c”
vì không bi t ph i làm sao mua!

3.6. M t s ch c năng thư ng g p c a website và m c ích s d ng
a. Di n àn (forum): m c tiêu t o “sân chơi” trao i ý ki n cho c ng ng ngư i xem
website, t ó thu hút ông o ngư i xem và tham gia th o lu n trên di n àn. Ngư i
xem có th ăng t i ch , câu h i c a mình lên website, c và tr l i các câu h i
khác v.v... Quy n thao tác trên di n àn ư c phân chia theo nhi u c p, t ơn gi n là
ch c, n ư c quy n tr l i, ư c t o ch m i, ư c ki m soát bài vi t trên di n
àn v.v... M t di n àn i n hình là http://www.ttvnol.com/forum/ (Trái tim Vi t Nam
Online).
b. ăng ký nh n b n tin: v i m c tiêu gi m i liên l c v i ngư i xem có th g i n
ngư i xem nh ng b n tin (newsletter) cung c p thông tin h u ích (và có th kèm theo
thông tin qu ng cáo s n ph m, d ch v ), m t s website có ch c năng cho phép ngư i
xem ăng ký nh n b n tin g i nh kỳ qua email. Ngư i quan tâm có th cung c p a
ch email c a mình nh kỳ nh n b n tin g i t ch s h u c a website. Nên có
ch c năng cho phép t ch i nh n khi ngư i nh n không mu n nh n b n tin n a.
c. Thông báo, tin t c m i: trên m t s website nên có ch c năng ăng t i nh ng thông
báo, tin t c m i nh t, hi n th trên trang ch ngư i xem có th nhìn th y ngay. ây
là d ng cơ s d li u v i công c qu n lý nh p li u d s d ng ngư i không bi t v
web cũng có th nh p li u.
d. Gi mua hàng (shopping cart): dành cho các website trưng bày và bán nhi u m t
hàng, ph c v nhu c u ch n l a hàng hóa, mô ph ng quá trình mua siêu th : khách
hàng ch n hàng b vào gi , thay i s lư ng món hàng, i ý không mua và b món
hàng ra kh i gi ... Cu i cùng khi quy t nh i ra tính ti n (check-out), ch c năng gi
mua hàng s li t kê “hóa ơn” các món hàng ch n mua, s lư ng t ng món, t ng giá
tr ... B t kỳ website siêu th tr c tuy n nào cũng c n ph i có ch c năng gi mua hàng.
e. Download mi n phí: thu hút ngư i xem m t s website còn cung c p nh ng thông
tin, file, chương trình... cho ngư i xem download mi n phí v dùng, ví d như trò
chơi, sách i n t (e-book), chương trình ng d ng nh , hình nh p v.v... Trên
nh ng “v t ph m” cho download mi n phí này, ch s h u website ã khéo léo kèm
theo nh ng thông tin gi i thi u v website, ngư i download có th g i t ng b n
bè... và giúp marketing cho website (xem ph n Chi n lư c Marketing lan truy n trong
m c 4.3.). Ví d nh ng e-book v ki n th c TM T ư c cho download mi n phí t i
www.vitanco.com, www.saigontre.com…

f. Thành viên: m c thành viên ch y u là thu th p thông tin (email, gi i tính, tu i,
khu v c sinh s ng, s thích...) c a nh ng ai t nguy n ăng ký tham gia m t “câu l c
b ” nào ó trên website ư c hư ng m t s quy n l i nh t nh. Thông tin thu th p
ư c s ư c dùng marketing, nghiên c u hành vi s thích khách hàng, th m chí có
th b bán cho nh ng ngư i c n thông tin này ph c v vi c qu ng cáo qua email.
Ngoài ra, m c thành viên cũng có th ư c dùng phân lo i nhóm ngư i s d ng
mi n phí và có tr ti n cho m t s d ch v cung c p trên website.
3.7. M t s c u trúc website m u cho các mô hình website khác nhau
a. C a hàng i n t , siêu th i n t :
Minh h a siêu th i n t c a VDC (http://vdcsieuthi.vnn.vn/)
V i mô hình siêu th i n t , website g m các ph n chính sau:
- Thông tin hàng hóa: là cơ s d li u phân lo i nhi u nhóm s n ph m, s n ph m
m i, s n ph m ang khuy n mãi v.v... Thông tin v t ng s n ph m g m: hình,
giá, gi i thi u ng n, mô t thông s , lo i s n ph m...
- Thông tin gi i thi u, hư ng d n: g m nh ng thông tin như: gi i thi u ch s
h u website, chính sách mua bán, giao hàng, tr l i hàng, hư ng d n cách tìm
ki m hàng hóa v.v...
- Công c mua hàng, thanh toán: nh t thi t ph i có công c gi mua hàng
(shopping cart), ch c năng thanh toán (qua m ng, qua bưu i n, chuy n ti n,
qua ATM, thanh toán khi giao hàng...). Nên có thông tin hư ng d n các cách
th c thanh toán khác nhau ngư i mua hi u rõ và ch n l a.
- Ch c năng thành viên dành cho ngư i ã mua hàng ti t ki m th i gian nh p
thông tin khi h mua hàng nh ng l n sau và cung c p thông tin l ch s mua
hàng, gi i thi u hàng hóa m i, hàng hóa khách hàng quan tâm... cho khách
hàng.
- M t s ch c năng t ch n khác như ch c năng tìm ki m s n ph m trong siêu
th , ch c năng nh n b n tin nh kỳ...
Cách th c tri n khai thanh toán qua m ng cho siêu th i n t ph c v th trư ng trong
nư c, qu c t s ư c c p trong chương 5.

b. u giá tr c tuy n:
V i mô hình u giá tr c tuy n, website g m các ph n chính sau:
- Thông tin hàng hóa: là cơ s d li u phân lo i nhi u nhóm s n ph m. Thông
tin v t ng s n ph m g m: hình, giá, gi i thi u ng n, nhóm s n ph m, giá sàn,
th i gian k t thúc u giá, giá hi n t i, i u kho n khác liên quan n vi c bán
món hàng...
h u website, chính sách mua-bán, quy nh tham gia u giá, quy nh giao
hàng, tr l i hàng, hư ng d n cách tìm ki m hàng hóa v.v...
- Công c rao bán, công c ch n mua, công c h tr thanh toán, công c tìm
ki m hàng hóa...
- Thành viên: lưu thông tin thành viên tham gia mua, bán, u giá, ph c v
các m c tiêu: Xác nh n tư cách tham gia, Lưu thông tin l ch s tham gia mua,
bán, u giá, Ph c v vi c qu n lý m i quan h khách hàng gi a thành viên và
website...
Minh h a website u giá tr c tuy n n i ti ng www.ebay.com
c. Sàn giao d ch B2B:
V i mô hình sàn giao d ch B2B, website g m các ph n chính sau:
- Thông tin hàng hóa: là cơ s d li u phân lo i nhi u nhóm s n ph m. Thông
tin v t ng s n ph m g m: hình, giá, gi i thi u ng n, nhóm s n ph m, nhà s n
xu t...
- Danh m c thông tin v doanh nghi p: phân lo i theo ngành ngh , theo qu c
gia, a phương, theo nhu c u mua – bán – tìm i tác...
- Thông tin chào hàng (chào mua, chào bán): như rao v t, ph c v nhu c u tìm
ki m i tác c a các doanh nghi p.
h u website, chính sách mua-bán, quy nh tham gia gi i thi u trên website,
hư ng d n cách s d ng website v.v...
- Nh ng công c h tr như: ăng t i thông tin, tìm ki m thông tin, h i thông
tin, nh n b n tin nh kỳ...
- Thành viên: lưu thông tin thành viên tham gia ph c v các m c tiêu: xác nh n
tư cách tham gia; lưu thông tin l ch s tham gia t o s ti n l i cho thành viên

khi c n truy xu t l ch s tham gia; và ph c v vi c qu n lý m i quan h khách
hàng gi a thành viên và website.
Minh h a sàn giao d ch B2B c a Vi t Nam www.vnemart.com.vn
d. C ng thông tin (Portal):
V i mô hình c ng thông tin, website g m các ph n chính sau:
- Phân lo i thông tin: là cơ s d li u phân lo i nhi u nhóm thông tin. Thông tin
v t ng “thông tin” g m: a ch website, gi i thi u ng n v website, t a
dành cho website.
- Ch c năng tìm ki m thông tin.
- Ch c năng g i email cho b n bè gi i thi u trang web ang xem.
- Ch c năng ngh m t website m i t o i u ki n cho ngư i xem óng góp
ngu n website m i, góp ph n làm phong phú thêm cơ s d li u website hi n
có.
C ng thông tin i n hình là Yahoo! t i a ch www.dir.yahoo.com
e. Website thông tin ph c v vi c qu ng bá, qu ng cáo:
V i website thông tin, ph n chính là cơ s d li u các thông tin, ư c phân chia theo
t ng th lo i. Ph n ph là nh ng thông tin qu ng cáo (banner - c t d c bên ph i trang
web) và thông tin liên h v i ch s h u website khi có nhu c u qu ng cáo.
i n hình là www.vnexpress.net
So v i các website thông tin d ng này thì www.vnexpress.net còn thi u m t ch c năng
cho phép m i ngư i tham gia g i bài vi t. Bài vi t t ch t lư ng s ư c
VNExpress.Net ăng t i, có th có ho c không có nhu n bút, ph c v hai i u: có
thêm nhi u bài vi t phong phú, khách quan; và t o i u ki n cho ngư i vi t chuyên
nghi p ho c không chuyên tham gia ăng bài. ây là mô hình các website tương t
trên th gi i ang th c hi n.
f. Website gi i thi u thông tin c a doanh nghi p:
Website gi i thi u thông tin doanh nghi p có các ph n chính như: trang ch , gi i thi u
doanh nghi p, gi i thi u s n ph m, d ch v , trang liên h .

3.8. Nh ng lưu ý khi ch n nhà cung c p d ch v thi t k và duy trì website
Mu n xây d ng website cho mình, doanh nghi p ph i tìm nhà cung c p d ch v thi t k web
và lưu tr web (hosting). Doanh nghi p ph i ch n m t nhà cung c p d ch v t nhi u nhà
cung c p d ch v . Làm th nào ch n mà không “h i ti c”? Các lưu ý sau s giúp doanh
nghi p ch n ư c nhà cung c p d ch v t t:
• Tránh ch n d ch v lưu tr mi n phí: hosting mi n phí không cho doanh nghi p
ch c năng host v i tên mi n (domain) riêng, do ó, website c a doanh nghi p có tên là
www.tenbanchon.xyz.com (xyz là tên nhà cung c p free hosting ch n), do ó, nhìn
vào a ch website là ngư i xem bi t ngay website c a doanh nghi p t trên host
mi n phí, d n n vi c làm gi m n tư ng chuyên nghi p c a website.
• Tránh ch n Hosting không có kh năng m r ng: khi xây d ng website, doanh
nghi p ph i nghĩ n kh năng website c a mình ư c m r ng theo th i gian, có
nghĩa là dung lư ng ch a s tăng, lư ng thông tin upload/download s tăng do s
lư ng ngư i xem tăng, s email c n thi t s tăng v.v... Do v y, doanh nghi p nên lưu ý
khía c nh này khi mua host, dĩ nhiên là m r ng host thì doanh nghi p ph i tr thêm
ti n, nhưng như th ti n l i hơn nhi u so v i vi c doanh nghi p ph i i tìm host khác
n u host cũ không có ch c năng cho phép “nâng c p” áp ng nhu c u m r ng
host c a doanh nghi p.
• Tránh ch n host quá r : “ti n nào c a n y”, host quá r (vài dollar M /tháng) thì
ch t lư ng host th p (d ch v h tr , ch c năng, b o m t v.v...) Doanh nghi p nên
ch p nh n chi nhi u hơn m t ít cho host i l y s yên tâm trong b o m t, d ch v
h tr , và quan tr ng là website “ch y” n nh v.v...
• Nên tách riêng vi c mua tên mi n và vi c host: vì có nhi u trư ng h p nhà cung c p
d ch v không ch u giao quy n qu n lý tên mi n cho doanh nghi p khi doanh nghi p
không hài lòng v i d ch v duy trì website và mu n chuy n sang host nơi khác.
• Khi mua host t nhà cung c p d ch v , doanh nghi p c n h i rõ: Dung lư ng host bao
nhiêu MB, cho phép maximum bao nhiêu MB dung lư ng upload/download (transfer)
m i tháng, có kh năng m r ng không? Trong trư ng h p website b hacker “ ánh
s p” thì kh năng c u vãn và ph c h i website như th nào?

Tóm t t chương:
- Website là m t “Show-room” trên m ng Internet – nơi trưng bày và gi i thi u thông
tin, hình nh v doanh nghi p, s n ph m hay d ch v , hay gi i thi u b t kỳ thông tin
nào khác cho m i ngư i trên toàn th gi i truy c p b t kỳ lúc nào (24 gi m i ngày, 7
ngày m i tu n)
- Website là m t t p h p m t hay nhi u trang web.
- Nh ng n i dung thi t y u c a m t website: Trang ch , Trang liên h , Trang thông
tin gi i thi u v doanh nghi p, Trang gi i thi u v s n ph m hay d ch v , Trang
hư ng d n ho c chính sách.
- M t s mô hình website g m: C a hàng i n t , siêu th i n t , u giá tr c tuy n,
Sàn giao d ch B2B, C ng thông tin, Mô hình giá ng, Website thông tin ph c v
vi c qu ng bá, qu ng cáo, Website gi i thi u thông tin c a doanh nghi p.
- Sau khi website ư c xây d ng xong và ưa vào ho t ng, doanh nghi p c n ph i
marketing, c p nh t thông tin, thêm thông tin, thay i nh ... tránh nhàm chán và
thu hút ngư i xem.
- Tên mi n (domain): là a ch website. Website b t bu c ph i có tên mi n. Tên mi n
có nhi u d ng www.abc.com hay www.abc.net hay www.abc.com.vn...
- Lưu tr web (hosting, hay host): mu n nh ng trang web ư c hi n lên khi ngư i ta
truy c p thì chúng ph i ư c lưu tr trên m t máy tính (máy ch - server) luôn ho t
ng và k t n i v i m ng Internet.
- Dung lư ng truy n trong tháng (transfer/month) (GB) = s lư t truy c p website
trong tháng x s trang bình quân m i lư t ngư i xem x s KB m i trang web /
1.000.000 ( i t KB sang GB).
- Hacker: là nh ng ngư i thích nghiên c u v b o m t trên Internet và “th c t p” b ng
cách i “ ánh phá” nh ng website nào sơ h v b o m t.
- website mang l i hi u qu th c s , có 03 y u t ph i th a mãn: ch t lư ng
website, marketing website, và ch t lư ng d ch v h tr ngư i xem.
- Khi mua host t nhà cung c p d ch v , doanh nghi p c n h i rõ: Dung lư ng host bao
nhiêu MB, cho phép maximum bao nhiêu MB dung lư ng upload/download (transfer)
m i tháng, có kh năng m r ng không? Và trong trư ng h p website b hacker
“ ánh s p” thì kh năng c u vãn và ph c h i website như th nào?

CHƯƠNG 4
MARKETING QUA M NG INTERNET (E-MARKETING)
Trong chương này c gi s n m b t ư c các cách th c marketing qua m ng Internet t cơ
b n n nâng cao, và t ó áp d ng nh ng cách th c phù h p v i mô hình website TM T c a
mình.
4.1. e-Marketing là gì? T i sao ph i th c hi n e-Marketing?
4.2. M t s cách e-Marketing cơ b n
4.3. M t s “chiêu th c” e-Marketing hay, hi u qu
4.4. Cách th c thu hút ngư i xem cho website
4.5. e-Marketing dành cho doanh nghi p s n xu t và xu t kh u hàng hóa
4.6. e-Marketing dành cho doanh nghi p s n xu t, d ch v
4.7. “Chiêu th c” t i ưu hóa website ư c li t kê trong Top 10 c a k t qu tìm ki m c a
Google.com
4.1. e-Marketing là gì? T i sao ph i th c hi n e-Marketing?
Marketing qua m ng (hay còn ư c g i là e-marketing, Internet marketing) là vi c th c hi n
các ho t ng qu ng bá m t thông i p n v i nhóm i tư ng qu ng bá d a trên các công
c email, Internet, WWW.
Thông qua email, doanh nghi p có th g i thông i p qu ng bá n các nhóm i tư ng
qu ng bá. làm vi c này, doanh nghi p ph i có danh sách email g i.
Thông qua WWW, doanh nghi p có th xây d ng website trưng bày y thông tin r i
sau ó t p trung qu ng bá a ch website này cho th t nhi u ngư i bi t n (quan tr ng là
th t nhi u ngư i trong nhóm i tư ng mà doanh nghi p mu n chuy n t i thông i p qu ng
bá n h ) vào xem nh ng n i dung trưng bày trên website c a doanh nghi p. Ho c thông
qua website c a các ơn v khác, doanh nghi p cũng có th ăng t i nh ng m u rao v t, c n
mua - c n bán... nh m tìm ki m i tư ng quan tâm. Cũng thông qua WWW, doanh nghi p
có th tìm ki m thông tin v các i tác ti m năng ch ng liên h chào hàng.

Doanh nghi p nào cũng c n ph i chú tr ng marketing. Trong TM T cũng th . Hi n (gi a
năm 2005) trên m ng Internet có hơn 40 tri u website v i hơn 8 t trang web. N u m t ngư i
m i ngày tìm ra và xem 10 website m i thì ph i m t 4 tri u ngày (12.000 năm) m i c qua
h t s website có trên th gi i, ó là chưa k ư c tính m i tháng có kho ng m t tri u website
m i ra i, và dĩ nhiên, s website “ch t” trong tháng v n không ít.
4.2. M t s cách e-Marketing cơ b n
marketing cho website, doanh nghi p c n áp d ng c 2 hình th c: marketing truy n th ng
(như in a ch trên các tài li u sales…) và marketing qua m ng.
e-marketing cho website, doanh nghi p ph i làm các vi c sau:
- ăng ký a ch website, t khóa, lĩnh v c c a website v i m t vài b tìm ki m chính
như www.yahoo.com, www.google.com (t i www.google.com/addurl.html),… Lưu ý,
nhi u d ch v th c hi n ăng ký a ch website v i hàng nghìn, ch c nghìn b tìm
ki m, song th c ch t i u này không c n thi t, vì ngư i xem ch t p trung tìm ki m
website b ng m t vài b tìm ki m n i ti ng nh t mà thôi.
- ăng ký a ch website v i các danh b website như www.dmoz.org,
www.google.com, www.vietnamwebsite.net, www.vietnamb2bdirectory.com… vì s
ngư i tìm ki m website thông qua các danh b này cũng nhi u. ây có th là cách tìm
ki m website thông d ng th hai, ng sau cách dùng b tìm ki m. (Có th tìm ki m
các danh b website b ng cách vào www.google.com và gõ “danh b website” ho c
“web directory”.)
- Trao i link (liên k t) v i các website khác, càng nhi u càng t t. Lưu ý: nên ch n l c
nh ng website có cùng nhóm i tư ng khách hàng, và cũng có m c ph bi n
ngang t m v i website c a doanh nghi p ngh trao i link.
- Doanh nghi p có th t banner qu ng bá website trên các website khác n i ti ng hơn,
nơi có ông i tư ng doanh nghi p mu n gi i thi u website c a mình. Khi t
banner qu ng cáo, c n lưu ý thi t k banner sao cho th t n tư ng và g i s tò mò c a
ngư i xem.
- ăng rao v t gi i thi u website c a doanh nghi p trên các website rao v t khác, ho c
gi i thi u website c a doanh nghi p trong các di n àn nơi t p trung nhi u i tư ng
doanh nghi p tìm ki m.
- Email marketing: g i email n các i tư ng khách hàng, tuy nhiên, nên tránh làm
phi n ngư i nh n b ng cách g i liên t c và không cho h ch c năng t ch i nh n
(spam).

- T i ưu hóa website ư c li t kê trên Top 10, Top 20, Top 30… c a các k t qu tìm
ki m c a b tìm ki m (www.google.com, www.yahoo.com) v i m t s t khóa
(keyword) ã ch n.
- Cung c p nh ng thông tin, ch c năng b ích thu hút ngư i c và gi h quay l i
c thư ng xuyên
Khi th c hi n e-marketing, doanh nghi p c n nh m t s nguyên t c sau:
- N i dung thông i p: n i dung thông i p ph i ư c trau chu t v câu ch , hình nh
sao cho thu hút ngư i c, g i tính tò mò c a ngư i c, và cung c p y thông tin
hư ng d n ngư i c bi t mình ph i làm gì sau ó.
- Tính chuyên nghi p: tính chuyên nghi p ư c th hi n qua nhi u cách, ví d : doanh
nghi p g i email marketing thì nh t thi t ph i có ch c năng t ch i nh n ti p dành cho
ngư i không quan tâm; n u có ngư i quan tâm email h i thông tin thì doanh nghi p
ph i tr l i nhanh nh t có th , cung c p câu tr l i tr n v n, rõ ràng nh t…
- T n su t: t n su t marketing qua m ng tùy thu c vào t ng hành ng c th , nói tóm
t t, n u g i email marketing thì không nên g i “d y” quá (th i gian gi a 2 l n g i
ng n quá, ch 1-2 ngày), còn vi c ăng rao v t, tìm ki m i tác, ăng ký li t kê trên
danh b website, trao i link… thì ph i th c hi n thư ng xuyên m i tu n 2 - 3 l n.
- Chi phí: có nh ng cách e-marketing t n r t nhi u ti n như t banner (song, hi u qu
chưa ch c là t t trong trư ng h p s ngư i vào xem website ó không b n tâm n
banner c a b n), song cũng có nh ng cách e-marketing òi h i s kiên trì, công s c,
k thu t và th i gian là ch y u. Cho nên không ph i chi nhi u ti n là marketing hi u
qu .
- Hi u qu : khi doanh nghi p có chi n d ch e-marketing b ng m t hình th c nào, doanh
nghi p nên theo dõi k t qu . Marketing qua m ng r t d cho th y k t qu ngay sau ó.
Doanh nghi p ph i theo dõi nghiên c u ghi nh n k t qu c a t ng hành ng
marketing có chi n lư c marketing sâu sát hơn, hi u qu hơn.
4.3. M t s “chiêu th c” e-Marketing hay, hi u qu
Ph n này gi i thi u m t s cách marketing qua m ng ư c xem là hay, hi u qu :
- Chi n lư c marketing lan truy n (virus marketing): t c t n d ng ngư i xem
marketing cho nh ng ngư i khác. Ví d Yahoo!, Hotmail cho m i ngư i dùng email
mi n phí, nhưng trong thông i p email, h t ng kèm theo m t câu qu ng cáo
cu i email. N u m t ngư i dùng Yahoo! và g i email cho ngư i khác chưa dùng
email, h s t nhiên bi t n Yahoo!. Hình th c g i e-card cũng thu c lo i này. Khi

m t ngư i g i m t e-card t www.123greetings.com n ngư i khác, ngư i này cũng
nh ó mà bi t ư c website www.123greetings.com này. Nh ng “v t ph m” mi n
phí cho download qua m ng trên website như nh p, nh c mp3, sách i n t (e-
book) cũng ph c v m c tiêu marketing lan truy n này.
- Cho nh ng ch c năng ti n ích mà ch nh ng thành viên c a website m i dùng
ư c v i nhau: ví d Yahoo! Instant Messenger (Yahoo! Chat) ch cho phép nh ng
ngư i có ăng ký ID v i Yahoo! m i có th chat v i nhau, t ó, nh ng ai mu n s
d ng ti n ích YIM u ph i ăng ký tài kho n v i Yahoo!.
- Quy n l i cho ngư i gi i thi u: m t s website tr ti n cho nh ng ai gi i thi u ngư i
m i vào website c a mình, ho c s cho quy n l i theo d ng marketing a c p (multi-
level marketing) t c ngư i gi i thi u s hư ng quy n l i theo % nh ng gì mà ngư i
ư c gi i thi u ki m ư c. Hình th c gi ng như “bán hàng a c p” mà dư lu n ang
quan tâm Vi t Nam. Th c ch t hình th c marketing a c p không x u, nhưng nh ng
k x u, làm ăn gian d i ã bi n tư ng mô hình này.
- Tr ti n cho click: m t s website có chính sách hoa h ng cho ngư i gi i thi u, t c là
các website khác có th li t kê link n website ng ý tr ti n này nh n ư c ti n
m i khi gi i thi u ư c ngư i click sang. Ví d : website A có chính sách tr ti n cho
click n, website B ăng link n A trên website c a mình, khi ngư i xem ang
website B và click lên link này i n website A thì A s tr cho B m t kho n ti n
nh . ây cũng là cách các website B ăng link c a A trên website c a mình. Có
nhi u d ng tr ti n:
Pay-per-click: ti n ư c tr tính trên m i click, t c trư ng h p có m t ngư i t
website B click lên link i sang website A.
Pay-per-lead: ti n ư c tr tính trên m i trư ng h p có m t ngư i t website B
click lên link i sang website A và ngư i ó có tham gia m t hành ng nào
( ư c quy nh trư c trong th a thu n h p ng h p tác gi a A và B) như
ăng ký nh n b n tin, tr l i câu h i...
Pay-per-sale: ti n ư c tr tính trên m i trư ng h p có m t ngư i t website B
click lên link i sang website A và ngư i ó có mua s n ph m hay d ch v
t A. Trư ng h p này s ti n hoa h ng thư ng tính theo % tr giá giao d ch c a
ngư i ó.

4.4. Cách th c thu hút ngư i xem cho website
Vi c có m t website trên Internet là i u d dàng, cái khó là làm sao cho i tư ng khách
hàng c a doanh nghi p m i nơi trên th gi i bi t n website c a doanh nghi p, cái khó hơn
n a là làm sao cho i tư ng khách hàng c a doanh nghi p còn quay tr l i website c a
doanh nghi p l n hai, l n ba và nhi u l n n a? Bên dư i là m t s “bí quy t” thu hút và
gi chân ngư i xem website. Th t ra, bí quy t này ch gói g n trong ba y u t : xây d ng c ng
ng, n i dung, và ph n thư ng.
- Xây d ng c ng ng: doanh nghi p nên dành ch trên website c a mình làm “sân
chơi” cho nh ng ngư i cùng yêu thích m t lĩnh v c nào ó. Ví d : website c a doanh
nghi p v du l ch Vi t Nam, thì doanh nghi p nên làm m t di n àn (forum) trên
website c a mình m i ngư i có th ăng ý ki n, bài vi t, hình nh v các chuy n du
l ch Vi t Nam c a h v.v... Di n àn này r t có tác d ng trong vi c gi chân ngư i
xem và thu hút ngư i m i. Nh ng thành viên trong c ng ng ã góp ph n r t l n vào
vi c qu ng cáo cho website c a doanh nghi p.
- N i dung: n i dung c a các trang trên website c a doanh nghi p có giá tr quy t nh
trong vi c thu hút và gi chân ngư i xem. Hãy t mình vào v trí i tư ng khách
hàng c a doanh nghi p quy t nh ăng t i nh ng thông tin gì, hãy t câu h i “H
mu n bi t nh ng gì?”, “Nh ng gì là b ích cho h ?” v.v… Nên chú ý t o s ti n l i
cho ngư i xem khi xem các trang web c a doanh nghi p. S ti n l i quan tr ng nh t
là: làm sao trong th i gian ng n nh t, ngư i xem tìm ư c cái h mu n xem. ăng t i
nhi u thông tin quá cũng không t t, ngư i xem s có c m giác b r i tung trong m t
m h n n thông tin và s nhanh chóng chán và r i kh i website c a doanh nghi p,
mang theo n tư ng không t t v m c chuyên nghi p c a website c a doanh
nghi p. Cu i cùng, nhưng r t quan tr ng, là vi c c p nh t thông tin thư ng xuyên.
- Ph n thư ng: hi n vì có quá nhi u website cung c p thông tin nên ngư i xem có
quy n ch n l a r t l n. Vì th , doanh nghi p ph i có nh ng “chiêu th c” khi n ngư i
xem c m th y thích và có ích l i khi c các trang web c a doanh nghi p. Hi n trên
th gi i r t nhi u website tr ti n cho ngư i c, ví d , m t ngư i vào xem trang web
c a h , ngư i ó s ư c c ng i m ho c tr ti n (ch vài xu ô-la M ), khi i m c a
h nhi u, h có th i i m l y hàng hóa hay d ch v hay ư c gi m giá khi mua
hàng v.v… Ta có th không làm như th , nhưng ph n thư ng ây có nghĩa là nh ng
l i ích dành cho ngư i c web như quy n download mi n phí, nh ng d ch v ưu tiên
hay quà khuy n mãi v.v…

Tóm l i, thu hút và gi chân ngư i xem web, doanh nghi p ph i mang l i cho h l i ích
th t s , nh ng l i ích ó có th là ti n b c, d ch v hay s n ph m mi n phí, giá tr tinh th n,
thông tin h u ích v.v…
4.5. e-Marketing dành cho doanh nghi p s n xu t và xu t kh u hàng hóa
qu ng bá s n ph m c a mình ra th trư ng qu c t , doanh nghi p s n xu t và xu t kh u
hàng hóa c n làm các vi c sau:
- Có m t nơi trưng bày s n ph m trên m ng Internet: có th là website, nhưng
n u ch là website, doanh nghi p ph i m t nhi u công s c qu ng bá website trên th
trư ng qu c t - vi c này r t khó và òi h i nhi u công s c, chi phí… M t cách khác
là doanh nghi p có th xây d ng e-catalogue trên các sàn giao d ch qu c t , như th
doanh nghi p ã t n d ng ư c lư ng khách vào xem c a các sàn giao d ch này. M t
s sàn giao d ch cho phép doanh nghi p t t o e-catalogue mi n phí (ho c ph i tr ti n
n u doanh nghi p yêu c u d ch v nâng cao v i m t s ch c năng ti n ích khác).
Tham kh o www.alibaba.com, www.ec21.com, …
- Doanh nghi p ph i ăng t i thông tin gi i thi u mình, hàng hóa c a mình trên các sàn
giao d ch qu c t như www.alibaba.com, www.ec21.com, www.indiamart.com… Và
cũng trên các sàn giao d ch này, doanh nghi p nên c ph n Trade Leads (Tìm mua –
Tìm bán) xem có ai mu n mua m t hàng mình ang s n xu t không? Thông tin
ăng t i nên y nh t có th tránh ngư i quan tâm ph i h i han nhi u chi ti t
ho c không s c thu hút s quan tâm c a nh ng ngư i tìm mua.
- Doanh nghi p có website và ph i u tư marketing website c a mình theo nh ng ch
d n marketing qua m ng ph n trên.
- Doanh nghi p t gi i thi u mình v i các nhà nh p kh u qu c t thông qua vi c mua
danh sách a ch liên h c a các nhà nh p kh u trên th gi i v ngành hàng c a mình
email/fax cho h nh ng thông i p t gi i thi u v mình, v hàng hóa c a mình
thu hút s chú ý c a h . Nh ng danh sách này thư ng ư c rao bán trên m ng.
4.6. e-Marketing dành cho doanh nghi p s n xu t, d ch v
e-marketing s n ph m, d ch v cho ngư i tiêu dùng trong nư c, doanh nghi p có th th c
hi n các bi n pháp sau:
- ăng rao v t trên các website rao v t như: www.webraovat.com, www.toitim.com,
www.azraovat.com, www.webmuaban.com... (Vào www.google.com gõ “Rao v t” s
tìm ra r t nhi u website cho phép ăng t i rao v t mi n phí).

Cam nang thuong mai dien tu cho doanh nhan ths.duong dung

Cam nang thuong mai dien tu cho doanh nhan ths.duong dung

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (7)

Similar to Cam nang thuong mai dien tu cho doanh nhan ths.duong dung

Similar to Cam nang thuong mai dien tu cho doanh nhan ths.duong dung (20)

More from Tùng Kinh Bắc

More from Tùng Kinh Bắc (20)

Cam nang thuong mai dien tu cho doanh nhan ths.duong dung