8. 4. Çok zengin Hat Sanatı örneklerine sahip olması… 13 ayrı yazı karakteri ile, 41 ayrı Hattat tarafından yazılmış; askılı ve sabit, toplam 192 adet levhası bulunan cami, bir nevi Hat Sanatları Müzesi gibidir.
9. TEKNİK BİLGİLER: Mimarı Ali Neccar’dır. 3166 m ² iç alana sahiptir. Duvar kalınlıkları yer yer 2 metreden fazladır.
10. 59 adet büyük penceresi, kubbelerinde de 152 adet küçük penceresi vardır.
11. 3 ana kapısı vardır. Ama ayrıca bir hünkar kapısı bulunmaktadır.
12. 2 minaresi bulunan caminin batıdaki minaresine iki ayrı yol ile çıkılır.
13. Meşhur Şadırvan Ulucaminin inşaatı sırasında cami içindeki havuzun yerinin yaşlıca bir kadına ait olduğu rivayeti vardır. Seyyahımız Evliya Çelebi’nin ifadeleri içinde, 1640’lı yıllarda suyu Uludağ’dan gelen bu güzel havuzun içinde alabalıklar yüzmektedir.
14. Suyu en tepeden itibaren, Allah’ın Birliğini ifade eder gibi, tek merkezden kaynayan bu şadırvanın, havuza dökülürken Allah’ı tesbih edercesine, 33 ayrı yerden akmaktadır.
20. … ve havuzun etrafında bir tur atarak, kadınların namaz kıldığı yerde biter.
21. Aynı şekilde sol taraftaki direkte küçük yeşil yazılarla, Fatiha suresi başlar ve dolaşarak beş direkte biter…
22. Sağdaki direkte Ayetel Kürsi’nin altında, “Men sabere zafere” “Sabreden zafere erer.” Hadis-i Şerif’i yer alır.
23. Sabır insan hayatında üç yerde çok önemlidir: 1. Günaha girmemek için sabır. 2. İbadetlere devam için sabır. 3. Musibetlere, sıkıntılara karşı sabır.
26. Mihrab: Sağdaki iki çiçekli sütun arasında alttan başlayarak yukarıya doğru, kufi harflerle “Ya Malikel Mülkü Yazel Celali Vel ikram” yazısı yukarıya çıkar, sola döner, mihrabın sol tarafında iki çiçekli sütun arasında aşağıya doğru iner, 16 defa tekrar ederek biter.
27. İki beyaz sütun üzerinde sağdan başlayarak “Besmele” ve “Ayetel Kürsi” vardır.
28. Mihrabın iç kısmında tam cephede “Rabbena Atina” duası vardır. Onun üstünde kufi harflerle “İhlas Suresi” vardır.
29. Mihrabın üst kısmında “Allah’ın mescidlerinde yalnız Allah’a ibadet edilir.” manasına gelen ayet vardır. (Cin Suresi-18)
30. Mihrabın üstünde askılı levhada Efendimizin (S.A.V) ismi ve etrafında miraç ayetleri yazılıdır.
31. Bu mihrabın ilk imamı Mevlid yazarı Süleyman Çelebi’dir. Ve Mevlid’in yazmasına vesile olan hadise de burada yaşanmıştır.
32. 1409 yılı Ramazan ayında ikindi namazından sonra kürsüye çıkan vaiz efendi konuşması esnasında ‘Resuller arasında fark yoktur’ ifadesini kullanınca;
33. … cemaatten biri itiraz eder: “Peygamberlik yönüyle fark olmasa bile, Efendim Hz. Muhammed (S.A.V), fazilet açısından hepsinden üstündür” der.
34. Bu konuşmaya şahit olan S. Çelebi , o dakikadan itibaren, Kainatın Efendisinin faziletlerini anlatan Mevlidi yazmaya karar vermiştir. Mevlid Türkçe yazılmıştır. Yaklaşık 1000 beyittir. Ve her satırında 11 hece vardır.
35. Minber: Ulucami’nin en nadide yerlerinden olan bu harika eser, 600 seneden bu yana ayaktadır.
36. Kündek â ri sanatı ile yapılmıştır. (Tutkal ve çivi kullanılmadan, geometrik parçalar birbirine geçirilerek meydana getirilmiştir.)
37. Taçlı kapısının tacı çok meşhurdur. Kapının üzerinde Yıldırım Bayezıd tarafından yaptırıldığı ve 1399 senesinde bittiği yazılıdır.
38. Minberin doğu ve batı yüzünde bazı çıkıntılar vardır. Ve bunların güneş sistemi ve gezegenler olduğu söylenir. (Bu bize ecdadımızın dini ve fenni ilimlerde Avrupalıdan çok önce ulaştığı zirveyi gösterir.)
39. Minberin kubbe gibi olan kısmının kuzeye bakan yönünde “Lailahe illallah diyen kurtulacaktır, Cennete girecektir.” manasına gelen yazı vardır.
40. Onun altında “Münafıklar, mescidlerde kafesteki kuş gibi, müminler ise sudaki balık gibi rahattır.” yazısı vardır.
41. DOĞU DUVARINDA Hadis-i Şerif: “Re’sül hikmeti mehafetullah” “ Hikmetin başı Allah korkusudur ”
42.
43. Bu hadisin altında iki pencere arasında; “Cemaatte rahmet, ayrılıkta azap vardır.” hadisi yazılıdır. Cemaat, aynı düşünceleri ve duyguları taşıyan insan topluluğudur.
44. Bu büyük levhada karşılıklı yazılmış “Allah Hu” yazısını görüyorsunuz.
46. Özellikleri: 1- Halk arasında Hızır Aleyhisselamın vav harfinin önünde namaz kıldığı rivayeti vardır. (Hızır Aleyhisselamın sık sık Ulucamiyi ziyaret ettiği rivayeti vardır. Doğrusunu Allah bilir)
47. 2- Tezhip sanatı ile süslenmiş ve ucuna lale konmuştur. (lale motifi,süsleme sanatında Allah’ı(c.c), Gül ise Peygamberimiz Hz. Muhammed’i (s.a.v) sembolize eder.
48. Vav harfi, Vahidiyeti- Vahdaniyeti (Allahın Birliğini) göstermesi yönüyle de anlamlıdır.
49. Kabe resmi. Özelliği üç boyutlu olmasıdır. Hangi yönden bakarsanız o da size bakar. Sanki sizi davet eder gibidir. Allah bu resmi seyredenlere hacca gitmeyi nasip etsin.
51. Diğer bütün isimleri içine alan Rabbimizin en büyük ismidir. Bütün harfleri tek tek yine O’na işaret eder:
52. Allah kelimesinden elifi alsanız “lillah” kalır, o da “Allah” demektir. Le harfinin birini alsanız “lehu” kalır O da “Allah” demektir. Son ‘le’yi de alın “hu” kalır . “Hu” da ‘Allah’ demektir.