Presentatie bij de workshop Burgerinitiatieven, gehouden in juni 2015 in de atelierruimte van Werkplaats K, te Kerkrade. Met dank aan Jos Reinders.

1. Burgerinitiatieven
Mark Verhijde - Werkplaats K Kerkrade - Maandag 29 juni 2015

2. Programma
Kennis maken
Voorbeelden, zelf aan het werk
Pauze voor soep en zo
Aansprakelijkheden, risico’s, schade, zorgplicht
Voorbeelden, zelf aan het werk
Korte pauze, koffie, thee
Gebruik en misbruik
Risico’s inschatten
Voorbeelden, zelf aan het werk
Afsluiting, napraten

3. Trampoline
Speeltuin De Bloesem, Utrecht

4. Trampoline
Speeltuin De Bloesem, Utrecht
De oude trampoline is kapot gegaan door het
intensieve gebruik en de speeltuin spaart voor een
nieuwe. Welke advies geeft u de speeltuin mee?

5. Big Blancheer
Den Helder

6. Big Blancheer
Den Helder
Wat kunt u het Buurtbeheerbedrijf Sluisdijk
aanbevelen, als het gaat om risico’s en veiligheid bij hun
beheerwerkzaamheden?

7. Het Lachende Paard
Utrecht

8. Het Lachende Paard
Utrecht
De ezel bijt een oude mevrouw in haar arm. Om dat te
voorkomen, wat moet de eigenaar regelen?
Waarom?

9. Meer weten?
Mark Verhijde
+31 652653005
mark.verhijde@gmail.com
www.markverhijde.nl
Pauze Filmpje

10. Aansprakelijkheid

11. Aansprakelijkheid en schade
Iedereen draagt zijn eigen schade (uit eigen handelen)
Aansprakelijkheid
• verantwoordelijk zijn of gesteld worden voor schade
• leidt in de regel tot plicht tot schadevergoeding
Civielrechtelijke aansprakelijkheid, burgerlijk recht
Strafrechtelijke aansprakelijkheid
Schade is betalen of verzekeren

12. Civielrechtelijke aansprakelijkheid
Contractuele aansprakelijkheid
• Schade door niet nakomen van contract
Wettelijke aansprakelijkheid
• Verbintenissen uit de wet
• Onrechtmatige vs. rechtmatige daad
• Niet overdraagbaar in contracten

13. Schuldaansprakelijkheid
of
risico aansprakelijkheid
Schuldaansprakelijkheid
• In geval iemand verweten kan worden dat incident of
calamiteit veroorzaakt is
Risico aansprakelijkheid
• Schuld speelt geen rol
• Eigenaarschap of eigendom bepaalt aansprakelijkheid

14. Risico aansprakelijkheid
Betreft eigenaarschap, van grond, gebouwen, goederen
• Kwalitatieve aansprakelijkheid
Voor onrechtmatige gedragingen van anderen
• Dierenbezitters
• Ouders met kinderen jonger dan 14 jaar
• Werkgevers met werknemers
• Bedrijven met producten voor de markt

15. Krimp en
leegstand
Kerkrade 2011

16. Krimp en
leegstand
Kerkrade 2011
Waarom willen de eigenaren van lege panden niet
meewerken aan tijdelijke activiteiten daarbinnen?
Welke juridische-financiële redenen hebben zij?

17. Tijdelijkgebruikbouwkavels
Kerstbomenbank
Arnhem 2015

18. Tijdelijkgebruikbouwkavels
Kerstbomenbank
Arnhem 2015
Waarom vond de eigenaar van de lege
bouwkavel (projectontwikkelaar) het geen
goed idee dat er tijdelijk kerstbomen
geplant werden?

19. Onrechtmatig handelen
Overheid is verplicht om zich aan de eigen wetten en
regels te houden
Onrechtmatig handelen (daad)
• Nalaten, onjuist of onvolledig uitvoeren (of
informeren)
• Aansprakelijk stellen

20. Spelen
in de openbare
ruimte
Stein 2014

21. Stein 2014
Waarom staat er een hek om deze speelhut, die door
bewoners gemaakt is?
Welke oplossing heeft de gemeente uiteindelijk bedacht
om de speelhut te laten staan (zonder hek)?
Spelen
in de openbare
ruimte

22. Gedogen
Afzien van naleving van wetten en regels
Impliciet of expliciet
Tijdelijke constructie
Gedogen en de ambtseed
Gedoogconstructies en verzoek om handhaving
• Wetten en regels naleven
• Afzien van handhaving

23. Zorg en welzijn
Stichting Cliënten Initiatieven
Doetinchem

24. Zorg en welzijn
Dagbesteding voor mensen met psychische
kwetsbaarheid (2 professionals op 200 cliënten)
Wat moet er geregeld worden om de aanwezigen veilig
te laten verblijven en werken?
Waarom eigenlijk?
Stichting Cliënten Initiatieven
Doetinchem

25. Zorgplicht
• Geldt voor overheden, maar ook voor organisaties en
(groepen) burgers
• Belangrijk voor burgerinitiatieven
• Aantoonbaar zorg dragen dat de veiligheid van
vrijwilligers, gebruikers en bezoekers is gewaarborgd
• Recent: Urgenda vs. Nederlandse Staat

26. Korte pauze

27. Gebruik en misbruik

28. Juridisch gereedschap
• Vergunningen
• Overeenkomsten / contracten
• Gedoogconstructies, artikel 5
• Verbodsbepalingen en handhaven
• Aanpassingen
• Samenwerkingsconstructies

29. Juridische strategieën
Faciliteren burgerinitiatieven
Juridisch geen verschil met bedrijf of burger
Geen helder beleid op “burgerinitiatieven”
Kansen om “initiatief-vriendelijke” keuzen te maken
Huidige procedures
• Afwegingen per initiatief
• Willekeurig
• Belangen nauwelijks transparant

30. Risico’s inschatten
Risico inschatten
• Niet objectief (herhaalbaar met gelijke uitkomst)
• Niet transparant (controleerbare afwegingen)
• Niet structureel (continu en benchmark)
Ofwel, geen standaard methodiek aanwezig
Wel grote behoefte om afspraken “dicht te timmeren”
Risico-regelreflex (Helsloot e.a. 2015)

31. Burgerinitiatieven

32. Burgerinitiatieven
In totaal 67 initiatieven onderzocht, onderverdeling in
drie kleuren (stoplicht) wat betreft risico-inschatting
• Groen: 60% van initiatieven (41 stuks), geen of
nauwelijks risico’s, volop mogelijkheden voor
vereenvoudiging procedures en wet- en regelgeving
• Oranje: 24% van initiatieven, matig risico,
onderzoeken en verkennen, oprekken van regels
• Rood: 16% van initiatieven, hoog risico, maatwerk
en professionalisering nodig

33. Evenementen en festivals
Deventer op Stelten 2013

34. Evenementen en festivals
Deventer op Stelten 2013
Welke maatregelen moet de organisatie nemen om
voor een veilig evenement te zorgen?
Waarom scoort dit initiatief in de rode balk?

35. Evenementen en festivals
Roofgarden Arnhem 2014

36. Welke maatregelen moet de organisatie nemen om
voor een veilig evenement te zorgen?
Waarom scoort dit initiatief in de groene balk?
Roofgarden Arnhem 2014
Evenementen en festivals

37. Meer weten?
Mark Verhijde
+31 652653005
mark.verhijde@gmail.com
www.markverhijde.nl