filipino

1. Aralin 4: PANULAAN SA
WIKANG TAGALOG

2. Layunin:
1.Nakilala ang mga indibidwal na may
kaugnayan sa paksa.
2.Naisa-isa ang mga panahon na nagbigay
daloy sa panitikang Filipino sa Panahon ng
Amerikano.
3.Natutukoy ang mga layunin ng pagkakalikha
ng mga akdang Filipino.

3. C. MGA SAMAHAN NG MGA
MANUNULAT
• Mahahati ang panahng ito batay sa mga itinatag na mg
asamahan ng mga manunulat noong. Ang Aklatang- Bayan
(1900- 1921), at Ilaw at Panitik (1922-1934).
• Panahon ng Aklatang Bayan (1900- 1921)
Ang Pasingaw at Dagli
• Ang pasingaw ay naging dagli. Sa tiyakang pagbibigay ng
kahulugan , ang dagli ay isang maikling salaysay na
nangangaral, namumuna, nagpapasaring at nanunuligsa.

4. Ang Tula sa Panahon ng Aklatang Bayan
Yumabong nang husto ang tula sa
panahong ito ng Aklatang- Bayan.Masasabi
pa ngang sa lahat ng panitikan ng
panahong iyon ay sa tula nanaig nang
ganap ang romantisismo

5. ANG MGA MANUNULAT NG PANAHON
• Jose Corazon De Jesus
• Lope K. Santos
• Pedro Gatmaitan
• Iñigo Ed Regalado
• Florentino Collantes
• Julian Cruz Balmaceda

6. NOBELA
Inilalahad sa nobela o kathambuhay ang kawil- kawil na
mga pangyayari sa buhay ng mga tauhan. Ang mga kawil-
kawil na pangyayaring ito ang siyang bumubuo naman ng
isang tiyak na pangyayaring ito ang siyang bumubuo naman
sa isang tiyak na balangkas. Ang pinkapangunahing
sangkap ay ang mahigpitang pagtutunggali ng mga
hangarin ng pangunahing tauhan at ng iba pang mga
tauhang may iba naming hangarin ng pangunahing tauhan
at ng iba pang mg atauhang may iba naming hangarin.

7. ANG DULA AT DULAAN
Dalawang uri ng paghihimagsik ang ipinamals ng mga
mandudula sa kanilang mga dinula. Ang una’y
paghihimagsik sa kalupitan at pagmamalabis ng mga
Kastila. Ito ang uri ng pinakamakabayang hangad ng
mga Amerikano. Ang labis nilang ipinagbawal sabihin pa
ay ang paghihimagsik sa pamamagitan ng panulat laban
sa pamahalaang Amerikano.

8. ANG MGA MANUNULAT NG DULA
• Sevirino Reyes
• Patricio Marciano
• Balagtasan
• Balagtasan-Balitaw
• Bukanegan
• Batutian
• Crissotan

9. PANAHON NG LIWAYWAY
• Ang Panahon ng Ilaw at Panitik ay nagsimula sa paglitaw ng
magasing Liwayway noong 1922. Ito’y nakilala muna sa
tawag na Photo News noong mga unang taon nito.
• Maliwanag na mababakas sa mga pangyayari ang paglitaw
ng magasing Liwayway ay nagdulot ng di gaanong
pampasigla sa panitikan. hanggang sa sumusunod na
panahon ay patuloy itong nanatili sa sirkulasyon habang
ang ibang nauna o kasabay nito ay naglahong parang bula.

10. KATANGIAN NG PAMPANITIKAN
Tinatawag itong panahon ng pagpapalaganap o
popularisasyon. Sa panahong ito, patuloy pa ring
kinawiwilihan ng mga mambabasa ang mga kuwentong
nauukol sa tapat at dakilang pag-ibig. Namayani pa rin
ang romantisismo bagam’t masasabing may mga
manunulat ng nagkaroon ng pag-iisip at lakas ng loob na
kabakahin ito at gumawa sila ng mga hakbang upang
maiangat ang pamantayan at pataasin ang kilatis ng mga
nasusulat ng panahong iyon

11. MAIKLING KATHA
• Masasabi na ring masigla at masigabo ang pagsulat
at pagtanggap ng sambayanang Pilipino sa maikling
katha bagamat patuloy ang pamamalasak ng
romantisismo. Dahil sa Parolang Ginto ni Clodualdo
del Mundo, nagkaroon ng pagpili sa mga akdang sa
palag niya’y pinakamagagaling na katha ng mga
buwan at taon.

12. ANG TULA
Ang paglabas ng Liwayway noong taong 1922 ang siyang
higit sa lahat ay nagpasigla sa mga sangay ng panitikang
Pilipino ay nagpasigla sa mga sangay ng panitikang
Pilipino lalo na sa tula.
Ang mga Makata:
• Amado V. Hernandez
• Julian Cruz Balmaceda
• Ildefonso Santos

13. Ang Nobela
Tunay na ang paglitaw ng magasing Liwayway sa
panahong ito ay nagbigay ng pagkakataon sa
mga nobelista na makapaglathala ng pagyuyugto-
yugto ng kanilang mga isinulat ngunit dahil sa
mga pagpiling ginawa at pagbibigay ng
gantimpala sa mga marikit na maikling katha ng
taon, hindi gaanong naging masigla ang
pagtanggap sa mga nobela.

14. Ang Dula
Kung gaano kasigla ang pagtanggap ng sambayanang
Pilipino sa mga sarsuwela noong unang taon ng mga
Amerikano o sa panahon ng Aklatang- Bayan ay siya
naming panlalamig nila sa panahon ng Ilaw at Panitik.
Hindi masisi ang mga mandudula sa panahong ito
sapagkat ginawa nila ang makakaya upang mapanatili
ang sigla ng mga dula. Subalit sadyang ang
pagbabago’y dala ng panahon.